2023-10-24

Wymiarowanie

• Rysunek przedmiotu wykonany w rzutach

Wymiarowanie prostokątnych lub aksonometrycznych
przedstawia jedynie jego kształt –
informacja niewystarczająca do jego
wykonania

• Wymiary to liczbowy zapis cech

konstrukcyjnych przedmiotu.

Wymiarowanie Linia wymiarowa

Jest to cienka linia zakończona grotami

Wymiar przedmiotu składa się z: dotykającymi ostrzem linii rysunkowych lub
– Linii wymiarowej
ich przedłużenia
– Pomocniczej linii wymiarowej
– Liczby wymiarowej
– Znaku wymiarowego

Linia wymiarowa Pomocnicza linia wymiarowa

• Linia wymiarowa jest równoległa do kierunku
wymiaru Cienka linia stanowiąca przedłużenie rysunku, lub
styczna do linii rysunku, pozwala umieszczać wymiary
• Pomocnicza linia wymiarowa jest prostopadła do
poza zarysem przedmiotu
kierunku wymiaru

1
 2023-10-24

Linie wymiarowe Linie wymiarowe

Linie wymiarowe prowadzi się raczej na zewnątrz Linie wymiarowe prowadzi się raczej na zewnątrz
zarysu przedmiotu. Można je umieszczać w obrębie zarysu przedmiotu. Można je umieszczać w obrębie
rzutu o ile nie zaciemnia to rysunku rzutu o ile nie zaciemnia to rysunku

Linie wymiarowe Linie wymiarowe

Linie wymiarowe Linie wymiarowe

• Linie wymiarowe powinny być oddalone min. 10 mm • Należy UNIKAĆ przecinania się linii
od zarysu przedmiotu wymiarowych.
• Linie wymiarowe rozmieszczone w kilku
• Linie pomocnicze mogą się przecinać
równoległych rzędach rysuje się w jednakowych
odstępach (min. 7 mm), tym dalej od zarysu im są
dłuższe

2
 2023-10-24

Groty linii wymiarowych Groty linii wymiarowych

dfsdfs)

Liczba wymiarowa Liczba wymiarowa

• Liczba wymiarowa podaje wartość wymiaru

(długość, szerokość, wysokość, głębokość,
średnica, kąt) w odpowiednich jednostkach
• Wymiary liniowe podaje się w mm – jeśli
wymiary są podawane w innych jednostkach
należy podać oznaczenie jednostki.
• Wymiary kątowe podaje się w stopniach,
minutach i sekundach

Liczba wymiarowa Liczba wymiarowa

• Liczbę wymiarową umieszcza się nad linią

wymiarową (około 1 mm nad) w pobliżu jej dfsdfs)
środka. W przypadku braku miejsca można ją
umieścić w inny sposób – pod linią
wymiarową, na linii odnoszącej, na
przedłużeniu linii wymiarowej
• Liczby wymiarowe pisze się pismem
technicznym o wysokości 3,5 mm (2,5 mm)

18/74

3
 2023-10-24

Liczba wymiarowa Liczba wymiarowa

• Nie należy umieszczać liczb wymiarowych na

liniach rysunkowych, w razie konieczności dfsdfs)
linie należy przerwać. Jeżeli liczba musi być
umieszczona w polu przekroju – należy w
tym miejscu przerwać kreskowanie przekroju
• Liczby wymiarowe umieszcza się tak, żeby
można było je odczytać patrząc na rysunek
od dołu i od prawej strony

Liczba wymiarowa Wymiarowanie

dfsdfs)

Znaki wymiarowe - Promień Znaki wymiarowe - Średnica

Wymiarowanie średnic – Ø
• Wymiarowanie promieni krzywizny – R
• Linię wymiarową prowadzi się od środka krzywizny
do linii krzywizny

4
 2023-10-24

Znaki wymiarowe - Średnica Znaki wymiarowe - Średnica

dfsdfs)

Znaki wymiarowe Znaki wymiarowe

• Wymiarowanie średnic i promieni

powierzchni kulistych – SR

Wymiarowanie Znaki wymiarowe

Graniastosłupy foremne
dfsdfs)

5
 2023-10-24

Wymiarowanie kątów Wymiarowanie kątów

Przy wymiarowaniu kątów linia wymiarowa jest Kąty można podawać za pomocą
łukiem zatoczonym z wierzchołka kąta, pomocnicza wymiarów liniowych
linia wymiarowa jest przedłużeniem kąta. Liczba
wymiarowa powinna być napisana prostopadle do
dwusiecznej kąta.

Wymiarowanie kątów Uwagi

• Przy wymiarowaniu położenia otworu
zawsze podaje się położenie środka
otworu a nie krawędzi otworu

• Osie otworów o małych średnicach

zaznacza się liniami cienkimi ciągłymi,
otworów o dużych średnicach –
cienkimi punktowymi

• Przedłużenie osi symetrii celem

wyniesienia wymiary wykonuje się
liniami cienkimi ciągłymi

33/74

Reguła właściwego miejsca i czytelności Zalecenia porządkowe

Wymiary należy umieszczać na tych rzutach,
• Zapis układu wymiarów rozpoczyna się od
na których wymiarowane zarysy występują
rzutu głównego, na którym należy podać
najwyraźniej. Należy więc wymiarować raczej
wszystkie wymagane wymiary. Jeśli nie przekroje niż widoki
można podać jakiegokolwiek wymiaru należy
powiększyć liczbę rzutów o te, na których
brakujące wymiary można przedstawić
• Wymiary widoku – po stronie widoku,
wymiary przekroju – po stronie przekroju

6
 2023-10-24

Zalecenia porządkowe Wymiarowanie

Wymiary wzajemnie ze sobą powiązane (np. Należy unikać wymiarowania niewidocznych
średnica otworu i jego głębokość) powinny być krawędzi. Wymiary należy umieszczać na
umieszczone blisko siebie na tym samym innym rzucie albo dodać nowy rzut
rzucie

Zalecenia porządkowe Zalecenia porządkowe

Zalecenia porządkowe Zalecenia porządkowe

7
 2023-10-24

Zasada niezamykania łańcucha

Zasady wymiarowania
wymiarowego
• Zasada wymiarów koniecznych Łańcuch wymiarowy składa się z wielu kolejnych
– należy podać wszystkie wymiary niezbędne do wymiarów w jednej linii lub z wymiarów skierowanych
odtworzenia narysowanego elementu, w tym tzw. dowolnie. Łańcuch wymiarowy powinien być otwarty,
wymiary gabarytowe, tzn. największe wymiary tzn. zawierać wszystkie wymiary z wyjątkiem jednego,
określające kształt elementu
najmniej ważnego, który można obliczyć.
• Zasada niepowtarzania wymiarów
– każdy wymiar powinien być podany tylko jeden raz.
Wymiarów nie należy powtarzać na tym samym rzucie
ani na innych rzutach
• Zasada pomijania wymiarów oczywistych
– nie podaje się np. kątów prostokąta lub odległości osi
symetrii od krawędzi

Wymiarowanie w układzie równoległym Wymiarowanie w układzie równoległym

polega na podawaniu wszystkich wymiarów odjednej
powierzchni lub linii. W tej metodzie dokładność
każdego wymiaru zależy tylko od dokładności samej
obróbki, a nie zależy od dokładności innych wymiarów
przedmiotu

Wymiarowanie w układzie równoległym Wymiarowanie w układzie szeregowym

Polega na wpisywaniu wymiarów jeden

za drugim. W tej metodzie dokładność
każdego wymiaru zależy od położenia
sąsiednich elementów.

8
 2023-10-24

Wymiarowanie w układzie szeregowym Wymiarowanie mieszane