‫چاپېريال ساتنه‬

‫چاپېريال‪:‬‬

‫ټول ژوندي او غیر ژوندي موجودات چې‬

‫مونږ یی‪.‬په خپل اطراف کې وینو او‬
‫مونږ یی احاطه کړی یو د چاپېريال په‬
‫نوم سره ياديږي یا د ژوندي او غیری‬
‫ژوندي اجسامو مجموعه چې یو په بل‬
‫متقابلي اغیزې ولری د چاپېريال به نوم‬
‫ياديږي‬
 ‫چاپېريال به درې ډوله دی‬
‫‪_1‬ژوندی محیط (انسانان‪ ،‬حیوانات‪ ،‬نباتات)‬

‫‪_2‬غیرژوندی محیط (لمر‪ ،‬هوا‪ ،‬اوبه‪ ،‬وړانګې خاوره‪)...‬‬

‫‪_3‬اجتماعي محیط (دینونه‪ ،‬رواجونه‪ ،‬مذهبونه‪)...‬‬

‫چاپېريال ساتنه‬
‫تول هغه کړنالرې چې د فزیکي او بيولوژيکي محیط‬
‫حفاظت او مدیریت تر څېړنې الندې نيسي د محیط‬
‫زیست یا چاپېريال ساتنې به نوم ياديږي یا هم ټولې‬
‫هغه عملیی چې د فزیکي محیط ساتنه ددې لپاره وکړی‬
‫چې د بيولوژيکي محیط رفاه په کې منځ ته راشي‬
‫عبارت له چاپېريال ساتنې څخه دی‬
 ‫گرین هوز گازونه‬

‫هغو گازوته وایي چې په شیشه ای یا‬

‫پالستیکی کورونو کې منځ ته راځي او‬
‫کله چې وړانگې شیشه ای کورته ننوځي‬
‫نو یوه برخه يې چې د څپې اوږد والی‬
‫يې ډیر وي هلته پاتې کیږي او دا کورونه‬
‫گرموي او له همدې گرمۍ له امله په‬
‫ژمي او یخه هوا کې نباتات پکې کرل‬
‫کیږي او په زمي کې هم گټه تر ې‬
‫اخیستل کیږ ي اوس راځو دې موضوع ته‬
‫چې صنعتي هیوادونه ډیر کاربن دای‬
‫اکساید او نایتروجن اکساید تو لیدوي چې‬
‫هوا ته خوشې کیږي او د ځمکې په شا‬
‫او خوا دا سې یو‌حالت جوړوي لکه‬
 ‫گرین هوز چې وړانگې ورته ننوځي بیرته‬
‫وتی نه شي او هوا گرموي ډیره څیړنه‬
‫په دې برخه کې شوې او منل شوې ده‬
‫چې همدا غازونه چې دگرین هوز تاثیر‬
‫جوړوي داسې یوه پېښه لکه د گرین هوز‬
‫تاثیر جوړوي او د ځمکې اتموسفیر گرموي‬
‫او په دې ډول هوا گرمیږي او چاپیریال‬
‫گرمیږي ‪.‬‬

‫د جاپیریال دگرمیدو سره په ځمکه کې یخونه ویلې‬

‫کیږي او په بحرونو کې اوبه زیاتیږي او جزیرې او دبحر‬
‫د غاړې ټیت ځایونه د اوبو الندې کیږي او همدارنگه‬
‫واورې وریدل کمیږي او باران وریدل زیاتیږي ډیر‬
‫بارانونه د سیالبونو د راتگ سبب گرځي او سیالبونه‬
‫ډیرې زمکې او کورونه تخریبوي‪ .‬له بلې خوا د نباتاتو‬
‫او حیواناتو دتغیراتو سبب گر ځي یعنې دیخو ځایونو‬
‫نباتات او حیوانات به یا بلکل له منځه الړ شي او یا به‬
‫په څه تغیراتو سره ځان د نوي چاپیریال سره برابر‬
‫کړي او دا چې په انسانانو او حیواناتو نور څه تاثیر‬
‫کوي چې او س يې مونږ نه شو تخمین کولی ‪.‬‬

‫بله مهمه موضوع‬

‫چې چاپیریال ته ډیرضرر لري هغه د اوزون سوړه ده‬
‫اوزون ددرې اتو اکسیجن نه جوړ شوی دی او دځمکې‬
‫په شا او خوا یوه طبقه جوړوي چې ستراتوسفیر‬
‫نومیږي داوزون قشر(طیقه ) ددې دپاره ده چې دالترا‬
‫ویولیت او نور مضرې وړانگو د راتگ نه ځمکې ته‬
‫مخنیوی وکړي که دا وړانگې ځمکې ته راورسي نو‬
‫جلدي تکلیفونه او جلدي سر طان په اول قطارکې‬
‫راځي دسترگو ړندېدل اونور د سترگو مرضونه هم د‬
‫دې وړانگو نه پیداکیږي ‪ .‬داوزون سوړه هغه حالت ته‬
‫وایي چې په ستراتوسفیر کې داوزون طبقه نرۍ اویا‬
 ‫یا بیخي له منځه الړه شي ‪ .‬په زړو یخچالو او‬
‫ایرکنډیشنو کې داسې مواد فضا ته خوشې کیږي چې‬
‫داوزون سوړه ال پسې لویوي ‪ .‬په افغانستان کې چې د‬
‫زړو موټرو باب دی دحکومت توجه دې خاصې موضوع‬
‫ته رااړوم ‪.‬‬

‫دریمه موضوع میده‬

‫گردونه دي او میده گردونه هغو گردونو‬

‫ته وایي چې قطر يې د ‪ ۱۰‬مایکرونو کم‬
‫وي او مایکرون د ملي متر زرمې برخې‬
‫ته وایي دا میده گردونه په اسانۍ سره‬
‫سږو ته دتنفس د الرې ننوځي او هلته‬
‫ځای نیسي چې د امبولی اوسر طان باعث‬
‫گرځي او دا میده گردونه د زړو ډیزلي‬
‫ماشینونو نه راووځي اوس له بده مرغه‬
 ‫په افغانستان کې دا کنټرول نشته چې‬
‫کوم موټر او یا ماشین دې افغانستان ته‬
‫وارد شي او په خارج کې هم خلک ددې‬
‫زړو ماشینو نه ځان خالصوي زمونږ‬
‫وړانديز دولت ته دادی چې دې موضوع‬
‫ته په جدي نظر وگوري ‪.‬‬

‫"?‪https://ps.wikipedia.org/w/index.php‬‬
‫‪&oldid=224862‬چاپېريال_ساتنه=‪ "title‬نه اخيستل شوی‬

‫دا مخ وروستی ځل په ‪ ۱۰ ،۱۱:۱۸‬اگسټ ‪ ۲۰۱۸‬بدلون موندلی‪• .‬‬

‫دا پاڼه د ‪ CC BY-SA 4.0‬سره سم ستاسو په السرسي کې ده‪.‬‬