Phong héa - Ngay nay va chién hige
tao duing gid tri biéu tuong,
Trung hop nha thi si Xuén Digu
ite Phong héa' — Ngdy nay* duge 56
V hoa da dem dén co hi khong thé tuyée
° Phong héa la m6t tudn bdo, ra ddi 8 Ha Noi nim 1932, hic déu
do Pham Hau Ninh sing lap, nhuing do béo khéng phat trign
dhige va cd nguy eo inh ban, sau d6 dige Nguyen Tadng Tam
\khoi phe. Phong héa tip trung vio cfc vn dé x3 h6i, vin héa,
khoa hog, lich si, van chuiong, doan thé, Khodng 20 ~ 30
‘niga minh oa, biém héa va quang cdo. Chit trong lim vin
rnghé thun tay, di mdi vin hc, hai sing van minh va kign tao
van ha méi, Phong hda dug xem lw bo tién phong vi cb uy
‘in hang du 6 Vigt Nam that by gi. Quy ty xung quan Phong
‘nda nhng téntudi thoi danh nh Nguyén Twéng Tam (Nhit
Linh), Trén Khanh Giu (Khai Hing), Thé La, Nguyén Tuing
Lan (Thach Lam), Nguyén Tuéng Long (Ho’ng Dao), Nguyén
ut
‘Tuéng Bich, Nguyen Tung Cam, H6 Trong Higu (Tit
98 | Nguyén Thanh Tamvoi hon cho nhiing khio sét tit diém nhin gin
nhat vé hoat dong cita Ty Lite van doan cing
wud trinh khai minh, khai héa. Khong nhiing thé a
sot cich hing hi ca cc cy bit nh Huy Sareea
Nguyén Van Kign, Doan Phat Ti, Trong Lang (Tran Tin Citu),
‘Trin Tiéu, TO Hodi, Nguyén Héng, Dinh Hing, Vi Huyén Béc,
Nguyén Cong Hoan, Nguyén Gia Tri, Ngoc Vin, Nguyén Cat,
‘Tuding,... da tao nén mot dé ché bio chi & Viet Nam, Nhém. Tu
Liye vin dodn cing duge xem la m6t nhém van chong én, cb
16 chit, ton chi, myc dich, 6 thé hoat déng va trao gi thuéng
viin hoc cho cic tic phaim cé gi tri. Nha xuat bn Ddi nay cia Ty
Lyc van doan ciing la m6t co sé in an phat hinh lén, cho ra dé
nhiu dn phém dén hom nay vin gié tr v6i nguai doe. Mgt trong
nhiing déng g6p quan trong cia Phong héa, lién quan dén Tho
méild vige 6 va I6i vn méi, c6 vi nhing nha tha méi, da kich,
phé phan tho cl. Bac bigt, myc “Tin tho” cia Lé Ta (Thé La) d
Ia dign dan s6i déng bac nhat cia Tho mei thoi bay git. Han nia,
va quan trong nhét chinh la Phong héa da ding ning bai tho
:méi that hay, bao ching cho I6i tho méi v6i nhiing tén tuéivé sau
con sing gid nhut: Thé Li, Xuan Digu, Huy Cn, Nguyén Binh, TE
Hanh,... Phong héa bi dinh bin déu nam 1936 vi nhiing dung
cham dén nhiing nhin vit cép cao cita ché 46 nha nude ban xt.
2 Ngiy nay la t8 béo thi hai cia Ty Lue vin doan (xem Phong
‘h6a), 86 1 ra ngay 30 Janvier 1935, méi thang 3 s6 (ngay 1, 10,
20 hing thang), do Nguyén Tudng Cm lim gidm dc, chi bit
Nguyén Tung Lan. Trong Idi gidi thigu 6 sO dau tin, Ty Lyc
vvin doin néu 16 Ngdy nay “ld tt béo cla Ngty nay’ ‘ching t6i
sé dua céc ban di tt riing dn bg, tt thanh thi dén thén qué, xem
cic trang thai hign 06 6 xa Oi. Hign trang dé céc ban cin va
‘mu6n biét hon hét. Ching t6i di nhan xét lay su thu, néi lai
4é céc ban hay...” Khac v6i Phong héa, Ngdy nay duge xay dung
‘vi mét “phuiong phap khéc’ hig b6 bot yéu t6 trio phiing, c6
thém tranh va anh chyp minh hoa. Sau khi Phong héa bi dinh
bin, Ngdy nay tré thanh co quan ng6n Iuan cha Ty Lac vin doan,
tigp tue dn budc trén con dudng cli cich van héa, x3 hgi, van
chung, déng thoi “dan than vao linh vac chink tri’ Nam 1940,
‘Ngdy nay dinh ban, Theo nghién citu cia Hujnh Vin Tong, ngiy
15/5/1945 Ngdy nay tuc bin cho dén ngiy 18/8/1945. Cin cit trén
thu té tu lig ching ti cb duigc, s6 cudi cling cia Ngdy nay ra
ngay 7/9/1940 (s6 224), Lién quan dén Tho mei, Ngdy nay vin
duy tri dinh hudng van chuong, la noi dng tai, git thigu tic gi
téc phim va khuéch trong thanh thé cia Tho méi.
Nhiing thdi xanh trang lt | 99—~w
* ty nay khong han
eo quan ngon I ong bbe bail
Ja mge thé than, not 1935) khi Phong héa vin
dy nay me Hi Oye dio ra 8h
ton tai (dén 1936). Tinh eit choi dié 2
(1932) dén khi din bin (1940), hai ws blo
nay cing v6i Te! Le vie doin Ia moe thé lye
crayén chong gin véi eke dign bién vin hoe, vin
hda, khoa hoc, chinh tri xa hoi het site s6i dong
cia Vide Nam quang nhiing nam 30 thé ky XX,
Noi dung cita Phong héa - Ngdy nay trai rong
tren nhiéu van dé nam trong chién lige hogt
dong cia Ty Luc vin doan véi stt ménh dung
nhu con vugt ra ngoai cdc ton chi ma ho néu én.
Chi tim dén mét trong nhiing “dinh cao” cita
‘Tho méi Vigt Nam, ching t6i dit ra nhiing cau
hdi — nhu la nhéing gia thuyét, nhim kiém tim,
mé ta, ly gidi mét thuc tai da duge tao dung —
nha thi si Xuan Diéu: Xuan Digu xuat hién trén
Phong héa, Ngdy nay lic no? Bai tho dau tién
ctta Xuan Diéu trén bdo ctta Ty Luc van doan 1A
bai nio? Dang thdi gian nao? Trong béi cinh
ndo? Cac tac phim khic cia Xuan Didu trén hai
t8 bdo nay dién bién ra sao? Tan sudt xudt hién
cita Xuan Diéu? Thé loai, ng6n ngi, giong diéu,
quyén luc cita Xuan Diéu trén Phong hda, Ngdy
nay? Ai doc Xuan Diéu - Doc gid cla Xuan
100 | Nguyén Thanh Tam1
Di¢u [i ai? Phai chang, nha chi si lang man, thi
sicta Ai tinh, tudi tré va Anh s4ng Xuan Digu -
thi si tiéu biéu cha Tho méi duge tao nén béi
mot chién luge lau dai va quy m6? Tra [di nhéing
chu héi nay déng nghia véi viée xem xét Iai van
dé: Phong héa, Nedy nay va chién hige tao dung
gif tj huidng ti d6c gid cia minh nhim era Loi
cdc chu hoi: Viet cdi gi? Viée cho ai? Viét nhu
thé ndo? Viée dé lam gi? Day I& nbiing vin dé
cot thiét, quyét dinh dén sinh ménh ya tam voc
cita Phong héa, Ngty nay, va qua dé, quyét dinh
sinh ménh, tam véc cia Xuan Digu.
Khéng cé gi phai ban kho&n khi ai dé sn
long goi ten Xun Digu dé dai dign cho Tho
mdi Viét Nam 1932 - 1945 (dau biét rang bén
canh Xuan Digu vin cbn nhéing dinh cao khéc).
Chinh Hoai Thanh, Hoai Chan cing da thifa
nhan: “Xuan. Diéu, nha tho dai biéu day di
nhét cho thai dai”), Can ctf vio dau tac gid Thi
shin Viet Nam k&t lun nh vay? Digu gi khién
cho ching ta khdng bin khodn khi Iya chon
Xuan Diéu? Xuan Digu - nhu mét thu tai xa
hi, duiéng nhw dién hinh hon ci cho tinh chat
Hoai Thanh, Hoai Chan, Thi nhdn Viét Nam, Nxb Van hoc,
Ha N6i, 2000, tr. 71.
Nhing thei xanh tring | 101
ee |cia Tho mdi. Va, diéu quan trong hon, & cin
nguyén cia vin dé, nha thisi Xuan Dieu kg,
phai bong nhién ma cé. Ban than SU xudt hign
cita Xuin Digu phai duge xem la moe di :
Va, khong qué mo hé khi dat ra gia thi
kign tao gid tri biéu tong trong chié
Tw Luc vin doan. Cau chuyén nay dai
vé thoi diém Xuan Digu xude hign lin dy tién
trén Phong héa, s6 158, thi 6 ngay 18 Octobre
1935 bingbaitho Vai ban aya! Suthiels Yun,
Digu cé giti tho vé Phong hoa ve truéc, nhuin,
khéng duigc ding. Ly do ma Thé Lz tran i
1a “Toi tho chwa duige chai chuét, ngtiong nghiu
nhw nhiing ngén tay din uén nan con non”?
Xau chudi nhiing su kién thuéc vé sinh quan,
gia dinh, thin thé cia Xuan Digu, ching ta os
thé hiéu rang, mét cau hoc trd. nguyén quan Ha
Tinh, s6ng 6 mién Trung han sé Khéng c6 duge
su “chai chuét” nhu mong doi cita mét vin doin
Khai sinh va hoat dong 6 Ha N6i. Cho dén khi }
en ngon,
Uy EL VE gy
n luge ct
Nn ching ta
rs |
+ Phong héa, s6 158, thit 6 ngiy 18 Octobre 1935, t.9,
? Thé Lif,“MOt nha thi si méi: Xuan Digu’, Nedy nay, 6 46,
Mia xuan, 14/2/1937, tr. 30,
* Diéu nay chinh Xun Digu di néu lén trong Nhing bude
dudng tu tudng ctia t6i: “Con mét dng ta tai nho nghéo, day
hoc, ti néng thon chuyén dén ra 6 thanh phé, khé gié din
len téi mic tiéu tu san I6p gitia, tdi sinh ra va lén lén 6 mién
el
102 | Nguyén Thanh TamVai ban tay dy hién dién trén Phong héa, ngudi
ta vin con nhin ra nhitng déu vée cita mot cm
h6n qué mita diige nudi nang béi dai dat mién
Trung khé nghéo, lam la va nang nhoc: Mée 161
vam trii chang bon mdy/.../ Nhiing loi buyén bf
boc lén trang/ Nhiing § bao la tha xuing tran.
Viéc bai tho nay sau dé duge chinh sita: Mor
16i bd trbi dd sac may/.../ Nhing lot huyén
bi téa len tring/ Nhing § bao la rit xuing trén
andi lén qué trinh got rita dau vét “Chan qué”
cia Xuin Diéu, tiing bude nhap vao ngon ngit
cia mot khéng gian xa hi khéc, tang lép khéc.
Qua trinh ny cling khéng phii ngty mot ngty
hai, Lan thi hai - sau hon 1 nam, Xuan Digu
xuit hién trén Phong héa van cdn yong nhiing
dau vét nhu thé véi bai Nw eudi xudn: Niém
bang khuang dai trong ‘khong khi/.../ Trong tam
thin nbi Kinic say mé, Nhiing chu nay sau dé
dug sia yi las NOV gt due yom quua king Khi/../
Nhac than lén titng hat say mé. Néa theo doi ttt
Voi ban tay dy, qua Nu ciidi xudn, dén Vi sao?,
Nam Trung b@, khOng bao gid gidu, nhung chuia bao gid phai
chiu ci di, ci rét vao than. Toa tap Xuan Digu, Nxb Vin
hoc, Ha N6i, 2001, tr. 172.
" Phong héa, 86 182, ngiy 10 Apr 1936,
2 Phong héa, s6 185, ngay 01 May 1936.
Nhiing thoi xanh tringlé | 103ww
Xa cach! ching ta da thay mot qua et lot x4c
cia Xuan Dieu. Kh6ng con vénon now ngugng
es mia nhu thud ban dau, Visao?va Xa
nghiu, qué mia n ; :
cdch vit mit bdo Phong hda — Ngay nay dén tap
‘tha Tho da duige gitt nguyén. Dang luu ¥ hon
nifa, bai Xa cdch duge trao gidi nhat trong s6 tét
Dinh Situ (1937). Diéu nay ndi lén sy hoan tat
mét qué trinh cai tao tiv mdt c4u hoc tro néng
thon mién Trung thanh mét thi si thich ting véi
cdc tiéu chudn cia Ty Luc van doan, cita déc
gid Phong hoa - Ngdy nay va rong hon la phong
cach, tinh chat dé thi/ thi dan cia Ha Néi.
Tw bai tho dau dén bai thit hai, khoang
cach théi gian ld hon 1 nam. Sau dé, Xuan Digu
xudt hign nhiéu hon trén Phong héa ~ Ngdy nay.
Khong chi cé tho dang trén bdo, Xuan Diéu
con viét truyén ngan, kich, tiéu lan va cd tam
su vé cng vide sang téc. Dac bier, khi trd thanh
thanh vién cita Ty Lc van doan, tham gia day
hoc 6 truéng tu thuc Thing Long - Ién nhat
Déng Phép, xudt bin Tho Tho (1938), Xuan
Digu da tré thanh mét biéu tuigng cia hé gid tri
ma Ty Lye van doan huéng dén. Cau chuyén
han khong don gian chi la thay déi mét vai chit
* Nedy nay, s6 46, Xudn Dinh Situ, 14/2/1937.
104 | Nguyén Thanh Tamtrong bai tho nhit erén, Mac di, ching ta khong
ranh cai vé vn dé ng6n ngit chinh [i nhan
16 tao dung thuc tai xa hOi, tao dung tri thitc,
nhuing 16 ring & dé, trong khéng gian Xuan
pi¢u hién dién, nhéing Iya chon, loai trit dang
yan hanh dé ling buéc tao lap mot twong dai.
Chinh trong ¥ thtic nay, nhiing cau héi da néu
no crén cin duige tra loi.
Doc gid cha Xun Diéu [a ai? Cau héi nay
khi ching ta hinh dung cé mét b6 phan
ng bd tién 1a dé mua béo, Iya chon
= Nedy nay, tho Thé L@t, Xuin Digu,
vi dhayée cia Nhat Linh, Khai Hung, Hong
Pao, truyén ngan cla Thach Lam, phéng sy ctia
vier Sinh, Trong Lang, kich cha Vi Huyén Dic,
poan Phi Ti,... cing cdc muc van héa, chinh
ri, xa hOi quan trong khac. Khao sat nhiing
hong tin quing cdo trén Phong hoa - Ngay nay
co thé git chting ta hinh dung vé bd phan cong
ching nay thay vi mor diéu trax hdi hoc khéng
thé thuic hign due. Ai quang cio? Quang cdo
cdi gi? Quang céo nhw thé nto? Quang cio
nidng dén ai? Nhiing ngudi trong chudi cung
cdu nay chinh [a déc gid cia Phong héa - Ngay
nayma Xuan Digu I ngudi cling bude dugc tao
dung dé rd thanh: rrudc hét [a sn pham van
ler
dae ra
cong chit
hong hoa
Nhing thii xanh tring ie | 105a sau dé eling bude dai
hda dap cAu ¥%
dap ting nhu
dign nt ch chudi - @ thong cung ~ cdu nay,
ig
srenhng thong tin quang clo ching ca eo) the
: doc gid ciia Xuan Digu truidéc
dar ra gid chuyét, 49% eee
hea thi din. Cu thé hon, d6 [a tang Iép tu sin
dang en, tung dong i thank thi, 6 tin
cb hoe - Tiy hoc. Aisé [a ngudi mua cdc trang
phyc ean thoi cia Hoasi- Nha thiét ké Lemur,
LéPhé; aisé mua dat, mua nha, mua xe hoi, mua
bio hiém, thué kién eric sti thiét ké nha, di hoi
cho, mua son phan, kim cuiong, ngoc trai, nude
hoa, trang diém, dimy-vign, khdch san, nha hat,
chup anh nghé thud, hit chuéc lé nhép kh,
uudng nig Congac, nghe dia nhac, an com Tay,
Khiéu va, hoc trudng tu hye Thing Long, Hoai
Die, tham gia dua xe, choi quan vot, du lich,
tim bién, bin d6 bikini... Nhiing ndi dung
quing c4o nay trin ng’p trén cdc trang bio
Phong héa ~ Ngdy nay a gitp ching ta hinh
dung vé bé phan cong chiing cia Xuin Digu,
Do dic tinh cita lop doc gid may: cé tin, e6 hoc,
s6ng theo I6i mdi, wa kiéu cach, trinh trong, dé
cag Hing: mnanyljch duyteidhip cB Sah
thudng thc mét sin phim “chai chuée” hon,
Bai vay, ta c6 thé lf giai duioc dong co chinh sia
moe s6 tit ngét trong tho Xuan Digu nt bai tho
106 | Nguyén Thanh Tamdau dén khi xuat ban Tho Tho (Dau vée cha st
cai tao nay cang ditge nhin 6 hon néu ching ta
xem xée giong di¢u, phong céch ngon ngit vin
chuong cia Xuan Digu tif truyén ngin Cai hoa
1s — Ngay nay, 96.93, 9/1/1937 dén Thuong vay
_ Negiy nay, $6.94, ngiy 16/1/1937). Khi Tho
‘Tho ra dvi, Xuan Digu da chinh thitc tr thanh
guid dai dign cho ngén ng, van héa thi din,
qu sin trung hiu.
Xuan Diéu, trong chién luge tao dung cia
Tw Luc van doan Ja mét thi si lang man, thi si
cia ai tinh, tudi eré va 4nh sing. Cau chuyén
v6 ling man, &i tinh, tuéi er va anh sng bude
chung ta phai hinh dung 6 tim chién lvgc hoat
dng cia Ty Lue van doan. Nhiing chi: diém
nay, khong gi khée chinh 1& tam diém trong
sit ménh cia van doan nay. Ty tiéu thuyét cua
Nhat Linh, Khai Hung, Hoang Dao, truyén
ngin cia Thach Lam, Xuan Digu dén céc bai
tho cia Thé Lé, Lan Son, Nguyén Van Kién,
Xuan Diéu déc gia hom nay sé nhan thay cha dé
mi cdc vin thi si cia Phong héa Ngay nay vp
trung khai thac. Tuy nhién, dit ki¢n cé. tinh xa
hoi hoc va duidng nhu dang tin cay hon ca van
a nhiing quing cdo trén cc trang bio Phong
hia ~ Ngdy nay. Chi y dén cdc sin pham quing
Ning thoi xanh trdnglé | 107—
cdo, ndi dung, ngdn ngit quing ec gid thuyé
vé suf tao dung mét ngudi phat ngén dai dién
cho tinh ehén cia ting lép chi dén, trung liu tee
nén 6 ly. Cac quy ba, quy ¢6, thiéu nif tan the}
cin phai dén My vign Amy dé c6 duigc ham ring
xinh, nguc nd, ding kem duong da dé cé lan da
dep, tap luyén thé thao dé cé eo thon,.., nham
chu hit sy cht ¥ cia dan 6ng, dé gitt ching, dé
kiém tim tinh yéu. Mudn gitt dugc hanh phic
cin phai biét khiéu va. Muén ddi séng hon
nhan — tinh 4i duge man nguyén phai ding
dugc phéng. Muén tién b6 phai tham gia H6i
Anh Sang va cdc chwiong trinh xa h6i khic,..,
G pham vi hep, cu thé, hitu hinh eta 4 tinh ~
than thé, tho Xuan Diéu da néi len mét cach
tdo bgo, thiét thc nhat nhiing nhu cau cia b6
phan céng ching nay. Xem xét cdc tac pham tho
txén Phong béa ~ Noéy nay v6i chs yéu lA sing
tac ciia Thé Li, Nguyén Van Kién, Lan Son, Va
Dinh Lién, Ché Lan Vien, Nguyén Binh cho
dén khi Voi ban tay 4), Vi sao?, Xa céch, Don
so cia Xuan Diéu xuat hién, cdc thuc thé: dai
ngutc, mai toc, dbi vai, song mat, ciip méi, déi ham
ngoc cia ring, tay trong tay,... Voi trang thai an ai
(sat, ké, gin thém nia, quan riét, tron nhau,...)
lan daw tién duge thé hién rao ruc va dim say,
108 | Nguyén Thanh Tamée vé mat tut euéng, ai tinh
di di xa hon, manh bao
hon Nhat Linh, Khai Hung, Hoang Dao, ‘Thé
La, Neudi ca khong thé cam chju nh Nhung
(Lanh ling), yeu nhau didi bong tit bi cita Dute
phic nhu Tiéu Lan va Ngge (Hon butém mo
sién), cling khong thé ett cich ngin, la do nh
Loan - Diing (Doan tuyét), mong mavién vong
abu’ trong tho Thé La. Ché Lan Vien qua xala
wyéi cong dong nay. Nguyén Binh ai qué mia
4. Chi cé Xuan Di tinh cia Xuan Digu
dadén diigc voi thé gidi su kin, 4n mat cita tang
lop chj dan, trung jut, dang khao khar 4i tinh,
Khao khae ey do. Van tii nhiing théng tin quing
cho, c6 thé ndi, thude Iu Héng Khé, Thanh Ha,
Huing Binh, duge phong, hai sim kién than,
thuéc phong tich, my vién sita nguc — €o Amy
n Voi, khdch san,... da ndi
cho dén nuiéc hoa Co
én cu thé phan nao nhu cau 4i tinh — tinh duc
trong x4 hoi bay gid. Phong st cia Thach Lam
vé géi mai dam (Ha Noi ban dém), Teong Lang
vé gi nhay, c6 déu, nha thé (Ha Noi lam than)
cing gitip ta tin yao mot gid thuyét vé doi séng
tinh duc cta tang l6p thi dan. Khong ban dén
phan tiéu cuic, truy ac cita té lau, tt’ ving t6i cia
doi song tinh than — thé x4c, Xuan Di¢u da noi
gin gui dén thé. X
trong tho Xuan Dieu
Nhiing thoi xanh trang lé | 109mét cach tinh té, bang nhiing van tho bay bong
du duiong nhiing rao ruc trong long ngudi. Th é
Xuan Digu buéi éy fim hign hinh “Nang thor
trong mo tuéng ctia cu dan dé thi, c6 tién, séng
dii diy, va din bigt hudng thu ~ ma tride hee
la hwéng thy déi séng cd nhan, thin thé cia
minh. Khéng gi gan gai hon véic4 nhan bang ai
tinh ~ tinh due. Néu dé n6i vé nhu céu fy theo
ng6n ngit ctia mét phéng su diéu tra xg hoi,
ngudi ta da cé Thach Lam, Trong Lang ~ Trin
Tan Citu hay phong su - tiéu thuyét cita mét
ngudi d phe d6i lap — Va Tiong Phung, Nhung,
Idp cong chung dy lai wa trang hoang doi song
4i nh bang nhiing lei c6 cénh, bing mét thi
ngon ngif “chau chuét’, lich lam. Vi thé, ho can
mde nha thi si lang man (Nha thi si lang man
trong Sé dé cia Va. Trong Phung khong hai
kth6ng cé cin cuéc vt nhu can thy té nay trong
xa hi - chting t6i xin khéng ban dén cudc doi
diu gitta Va Trong Phung va Ti Luc vin doan),
Tu Luc vin doan la mét “tap doan” (Va
Bang) véi cd nghia van héa, chinh tri va thong
mai. Bai thé, tiv géc dd dién ngén quang cio,
Xun Digu cé thé duige xem nhw mét sin phim
dugc tap doan nay tgo duing, sin xuét nha dp
ting cdc muc dich van héa, chinh ti, thong
110 | Nguyén Thanh Tam
amai. Su t6n tai ving manh, cé tinh chat bé chi
cia Ty Lye vin doan trong ddi s6ng bio chi
Viét Nam nhaing nam 30 cia thé kj XX vita
la mt diéu kién thuan loi dé tao dyng mot
tuigng dai ~ moe tht hing héa va qua dé tiép
tuc duy tri thé luc cia minh truée cdc d6i tha
khdc (Nam phong, An Nam tap chi, Tiéw thuyét
Tht bay, Tin Vitt Nam, fch hitu, Loa, nhém
Tin Dan,...). Lgi ich cy thé nhat chinh la, voi
Xuan Diu, tp doan nay sé thu huit duge dong
dio céng ching, khach hang, hdi vién (Hdi
Anh Sang), sé c6 thém Igi nhuan thong mai,
sic manh vé chinh tri va van héa,... Mot ngudi
dang duge vinh danh trong chién luge quy mo
va nhay bén cia Ty Lye vin doin chinh la Thé
La, Nhin lai dung di cia Xuan Diéu, ett bai
tho dau tién trén Phong hda (1935) dén khi
Tho Tho ra dvi (1938), nhin lai tho cia Thé Lit
vi cdc thi sikhéc, khdo sét muc “Tin tho” (do
Thé Lit dim trich), dic bige chi y dén nhiing
quang cdo vé tap Tho Tho, ngudi doc hom nay
sé th4y quy m6, cau tric, sy Iva chon va loai trv
trong trac ey clia cdc dién ngén, quyén lye cita
Thé Lé.... hwéng dén muc dich xay dung Xuan
Digu thinh biéu wong cita gid tri, loi ich ma Ty
Lit yan doan theo duéi. Vie Xuan Diéu xuat
Nhiing théi xanb trdngl | 111wa
hign tren Phong héa ~ Negay nay neay cing em
niga thé loai, duge gidi nba vé tho 8 nhiing
buiéc koi dong dé dia Xuan Digu dén v6i cong
ching vn dang, im chi han cia minh ny
diia con tim me (Y Luu Trong Lu). Nhéng
diém quan trong cita chin hige nay chinh Ba;
Tht nbat, chat lugng thie su cita tho Xuan Diéu
~ tren Phong héa - Ngdy nay. Cé thé ndi khong
ai vugt qua dug Xuan Digu & phuong dién
nay, ké cd Thé Lit. Thi? hai, Xuan Diéu da gianh
duige gid nhat trong s6 bao Xuan ~ hing dinh
chac chin thém gid tri clia Xuan Diéu. Thit ba,
Xun Diéu duge Thé Lit - hic 4y la sodi chit cia
thi din trén Phong héa ~ Ngdy nay gidi thidu,
Tht nt, cdc thi si khdc t6 ra (bi xem 18/ bi tao
dung) non kém hon Xuan Diéu trong cuéc dua
td thanh tha linh. Tht ném, Xuan Dieu tro
thanh thanh vién cia Ty Luc van doan, tham
gia gidng day tai trong Tu thuc ‘Thing Long
(Cing véi Trin Khanh Giut ~ Khai Hung, Vo
Nguyén Giép, Vi Dinh Lién,..). Thi su, vip
Tho Tho dugc nha xudt ban Doi Nay cia Tu
Lyc van doin an han. Thié bay, Tho Tho duigc
quang cdo ram 16 trong thoi gian dai triéc khi
tc phim phat hanh, cting céc nguyén nhan hitu
quan khéc. Trong gidi han cita tiéu In4n nay,
112 | Nguyén Thanh Tamchting t6i xin phan tich 2 nguyén nhan: Quyén
luc tao dung cia Thé L/ Chién luge quang c4o
Tho Tho trén bao Negdy nay.
Thé La la mée nhan vat day quyén hic trén
Phong héa ~ Ngdy nay, Diéu dé khong phai ban
cai béi sy déng g6p 16n lao ciia Ong trong tu céch
1a mdr nha tho, nha phéng su, truyén ngin, din
dung kich, nha bdo ~ nha phé binh dim nhin
cdc chuyén muc: “Tin tho” (ky Thé La), “Tin
van ... van” (ky Lé Ta). Quyén lute cita Thé Lit
thé hign r6 nhat trong muc “Tin tho”, Kho sat
“Tin tho” trén Phong héa - Ngdy nay, cb thé
thay, “Tin tho” Ia m@t muc quan trong chiém
dung higng lén cita bdo, dwtge xép 6 nhiing trang
gitia — thuidng]A trang9/10/11 trén tngsé hon
20 ho’c 25 trang cita Phong héa — Ngdy nay.
Vige chuyén tréch muc “Tin tho” cho thay uy
tin cia Thé Li trong vin doan nay ca 6 phuiong
dién nghé thuit va dia vi xa hdi, truyén théng.
‘Tu Thé Lit, ngudi ta doc ra cd mot cau chuyén
dai vé hanh trinh tré thanh yéu nhan cia Thé
Lit va qua dé, khi Thé Lit va Phong héa - Nedy
nay dan tré nén cit ky, so mon (it nhat Lk muc
Tho mdi - va sau 1 Tho), Xuan Diéu da duge
phat hién va xay dung thanh mét tigng dai
tén hanh erinh tiép theo cha Ty Luc vin doan.
Nhiing thii xanh tring lé | 113Dung hon, Xuan Digu tré thinh cdi phao cho
Phong hoa ~ Ngdy nay va The Lit. Moi s6 Phong
hoa (PH) ~ Ngdy nay (NN) déu c6 muc “Tin
day, Thé Lit binh chon, phan tich, dién
gidi, siva chifa tho clia cdc tac gia giti vé bdo. Diéy
ding néi 6 day chinh la dung nhu khong 6
mot tic gid nao khéng bi ngudi phy tréch muc
tho”. 7
“Tin tho” phé phin. Diém qua myc nay tit khi
Xuan Digu xuat hign (1935) dén khi Tho Tho
xuit ban (1938) c6 thé thay céc téc gid sau duge
Thé Lit dim cho kém Ii binh: Tehya ~ Rong
nghia (NN - s6 71, 8/8/1937); Xuan Tram —
Ludi, chwza dung cong, ding wi cdn ré; Anh Son
— ding tit méc mac, dai khai; Bao Trac Son —
khé khan, buén cudi (WN, sé 83, 31/10/1937),
Lé Thiéu Tam ~ me mac, vung vé, céu tha,
nguong ng’p (NN, s6 84, 7/11/1937); Mink
Thu — biéng nhac qua, Twang Dong - radi rac,
nguiong (NN, 6 86, 21/11/1937); Nghoai ~ dé
dai qua, viét nhiing diéu tham v6 ich, céu tha
(NN, s6 87, 28/11/1937); Manh Quang ~ dé
dai, hiing ho qua, moc mac qua, mat ci y nhi
(NN, s6 88, ngay 5/12/1937); Khe Bich — nhu
nhuge, khéng chiu got rita (sic) loi tho, hon
d6n; Tong Minh Cam - cfu tha, tré nai, téi
tam va hén don (NN, s6 89, 12/12/1937),...
114 | Nguyén Thanh TamVa rét nhiéu céc téc gid khéc nh: Pham Quy
Hoa, Ngoc Huong, Diéu Thudng, Mai Khanh,
‘Trin Ti Ha, Nguyén Van, Nguyen Dinh Hue,
Anh Lang, Ai Quéc, Vin Quan, Ngoc Minh,
L@ Mai, Ngoc Doan, Héng Oanh,... $6 lugng
cho giii vé Phong boa ~ Ngdy nay kha nbiéu di
guge Thé Lit doc, chon diém, phé binh, chinh
siia. Trong s6 nhiing bai tho, tdc gid duge nhac
1di trong myc “Tin tho’ tit phia Thé Lit do déu
Ja nhéing bai tho cu tha, loi biéng, hoi hot, it
dung cong ya khéng lam rung dong long ngudi.
Ciing trong muc “Tin tho” nay, Thé Li sita tho
cho tat ca cdc tac gid duige diém dén. Ta sé hiéu
yi sao sau nay Hoai ‘Thanh, Hoai Chan lai noi: