Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Duygusal Yaşanti

    Uploaded by

    Nisa Karacaoğlu
    21 views21 pages

    Original Title

    DUYGUSAL YAŞANTI

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    Download as pdf
    21 views21 pages

    Duygusal Yaşanti

    Uploaded by

    Nisa Karacaoğlu

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    Download as pdf
    of 21
    {nsanlanm s salar, Duygular, seyler ve yerler ip olduklan madd seylrle veya iginde bulunduklan, fiziksel gevreyle girdiklerilskilerin doBasim saptamay1 amag edi- ren pek az ampirik gala yapulmss olmast gasitucxie. Ozel ola- ‘ak insanlann nesne ve yerlesle iliskilerinin duygusal veshelerini ayrntilanyla inceleyen arasirma sayist daha da azdsr. Lunt ve Li- ‘vingstone'un (1992; 65) ortaya koyduklan gibi, toplum bilimlerin- deki arasurmalar, nesneler veya geylerden ziyade insanlarin birbis Ieriyle veya toplumsal kururiara girder ilgkere yonelme ei Jimindedit Benzer bigimde Miller de, ktle kiltird eletrilerindeki resnelere yémelik bu kuskulu yaklasim: saptamaktadit. Bu yakla- insanlarin nesneleteiiskileri bir gekilde vekileten yapil- ‘maktad,fetisist veya yanlst; brine ilginin dogrudantoplumsal 3 Iigitere ve “gergek insanlaa”ynelilmesigerckir” (Miler, 198 11) varsayimiyla, nesneler Kiltrel olarak gozimleme grgimlei- ni hafife alma eilmindedir, Oysa, nasil nesne veya gevreninan- an ve insanlarinassne ve gevreye etkilesimleriroplumsal jer yousla Furlayor ve hep GzgUl sosyo-kltrel baBlamlarda varoluyorsa, Bann gibi bizzat insanilgkilerinn de nesneler ve tzamsalkogullartarfindanetklenp sekilendildgi ak. Bu balimde, nesne ve geylere gidifimizduygusa ski kom san ele aliyorr, Trtgma, tketim ve duyzunun gozden ges mmesivle-bislayip aidindan dzellikle hendilestime soecine ve D konsuna odaklaniyor. Bung, nesblerabaskalanya ysanan duy- usa ilshlerinaracist olarak hizme edebilme bigimlerGzerinde rien bir tatgma iver. Sona, yer ve mekin, 6zelikle de ‘ov baBlaminda hissetifimiz duyeulan incelemeye ealigxyorum. ‘Bolin, bos zaman faliyetlernin vyandidigt daygularn gbzden virlmesiyesona ergo. . TOKETIM VE DUYGU Olas Ki, pe: gofwmuz, duygusalhkla alandiimz ama artk islevsel bir Kellnims kalmams nesneleristmakta zorluk yasam- gud. Kahve fincas, araba, yUall kazaklar, ayakkab, pantolon, tettanye, ber bebek,bisiklet ve mutlak gerecler gibi gok ces ve siradanseylereduygulara balan Aya skid itr bayandir ix ter “dofal” ortamlar olsun, bel yerleri kuwvet duygusa ilikiler sclitrbiliz.lnsan-nesneiiklrinin, hem kurumsal hem de bic yografik ve rh ig olmak Uzere higok dizeyée yasanddinle- r. Yapinlarabaglanananlamias, hem bling hem blind dizey- &, oplimsal deneymeri,bireyselbiyografi ve aan kultiel mit ve fantezilerin dine (Lunt ve Livingstone, 1992: 67). ~Tulketim sosyolojs ve psikolojis zerine yazan pekgok yazar, rmadai nesnlerntpik olarak bell bir maskeolusturap sunmak ve toplumsal grup Gyelifini elclendirmek icin kullanldgia igeret 203 pemticinonital: wins oc illaee ‘izle tems hand giysilrimizbedenimizin geri kalanya bile Tek Kendin ayrimsamanin 22 gok sek bir aka plans olusturur (Nipper -Eng, 1996: 51). ceiyor (Gmne¥in bakin, Bourdieu, 1984; Featherstone, 1990; Willis, 1990; Ditmar, 1992). Omegin Dittmar, "kirligin medal sembolle- uketim metalarina goadermede bulur 92: 6). Bu perspekiifeg6rc,tiketim mallarininetkin segim ve tketii, Sznel- Jigin goklu bicimlerinin yaratulmast ve Korunmasina timlesiktir Giysi gibi nesnelerin kendi-sumumumuzia ve 6znelik duyemamae~ la baylesine yakindan bagh olmast sonucunda, giysi segiminin duy- sal tavirlanmiz lzerinde Kuvveli bir etkisi grr. Ommedin, es Jat ve sink giysilerimizigiyerken, resi ig takimum giya nz anlara kiyasla farkh hissetmeye elimlyizdir.Aym sekilde, rani" toplumsal baglama uymayan bir sey giymek Gzerimizde uwvelli bie rahatsizlik duyumy ve mahcubiyetyarat. Fiziksel g0- ri, giyilen giysiler dahl, kiginin uh hali Gzerinde beligin bir ‘tkiye sahip olabilr. Insanlar baglama uygun, “dogra” giysiler gi- yivor ve “iyi” gOrtiniyorlarsa, genellikie Ozgiventeri attr; “ya iig" ebrunyor ve gekiei gSrinmediklerini hissediyoriarsa bunun tersi bir etki olugur. Dolayisiyla, kisnin gUvencede ve kendinden ‘ein hissetmesinisaBlayan giysiler, yeni veya yabancs bir ortamda, bullunmak gibi kisinin kendini guvencesiz incinir, beirsiz hisseti- ‘Hi durumlarda bie “zur” igevi grr (Tsetlon, 1995: 60-4). Pek gok kitle Uretimi meta, insanlan satin almalar. yoninde ‘cezbedebilmek icin duygusal halleri uyarmak ere tasarlanmighr, Haug'a gére (1986: 7-8), meta estetifi nosyonu, metalann gor ve albenilerinin, uyardiklaryarzanun ve metalaa baglanan éznel iin Snemini Kabul eder, Haug, meta estetifini syle tenumbyor: “Oriniin meta bigiminden gelen ve mubadele deer tarafindanig- levsel olarak belilenen bir kompleks ~ maddi fenomenlerin ve bu fenomenler tarafindan kogullanan duyusal dzne-nesneiligkilerinin eompleksi” (1986: 7). "Metalarda insentarscezbeden gey olan gi- zellik aymi zamanda, kargliginda bu gUzlligi belirieyen duyusal anlayig ve duyusal igiyle de yakindanalakalidur (1986: 8). Dolayt- ‘iy, metanin kullanim-dogeri, cou kez estetifinde, duyusal albe- hisinde,arzu uyandinginda tmellenmigtr. Duyusal albeninin par- ‘as: ola metalr,keticilerinbiingle veya bilingdgtylakendile- Tine algfadiklat bir tr “yoksunluga” hitap eder ve onlara vaatles- de bulunur: ‘Yagamin hee veghesi, her meta gibi, Kendine-gtnderiml bir anlarnla yk, yap her segim kimligmizin bi amber, bieysll iiain bir saeti, her bit Kendimize ve baskalaring ne tr bir Rig ldugumuza dai bir ltd, herbi tketonin kendii ayinltan bir sy gaderir geriye (Ros, 1990: 227). Dolaytsiyla, motalar segisimiz ve kullanisimre, durmadan siren “hakiki” kendiyi saptama ve onun tzerinde ugrasma.cabamizin ican cho, keodl poesia tial Ur pra ‘olarak gordle- Nosneler éznelligin dogasim yansituklan gibi degistirebildikle- 1 igin de, bu anlam-yapma stirecinin tek bir gidigi yoktur. Cal- Jon'un belintigi gibi, nesncler “bedenleriyle, hislriyle ve ahlaki ref- leksleriyle oynayarak insanlara buyruklar yadurabilir ... yapunl ‘gogu kez indirgendikeri gibi esrarengiz ve kayida kogede duran nesneler degildir” (1991: 137). Bizzat insan eliyle sckillendirilmis seylerin bigim ve islevler insan eylemini, bedentenimi ve digtince- yi belli dogrultularda yénlendirmeye yarer. Duygusal hallerle uj- ‘ragmak, bu sembiyotik anlam-yapma strecinin meskezinde yer alr ‘Omegin, Nippest-Eng, giyimin kiltarel anlamlarinn duygusal ken- diye gekidiizen verme ve katkida bulunma yollanint tartigmistt ia ‘et etigi gibi, giyim ile bedenlenim ve kendini sunma nosyonlan~ ‘muz arasindaki yakan bag, giyimin derimizin bitisifindeki duyusal boyutlanyla bir arada hareket ederek onu znelligimizin Snemli bir -veshesi haline getirir Givin ken earns sl baa ve rook cine big fokor Kats lunar Kiyaftere balan toplms ing evn ve vedi dyin hi ile eyrk el i zh gt iether” veya wand. Bu kamen giimin vain bce Gut tals dare eh doy hie! don isin, De 205 Mazza vitinlerindeki ysl, mlzik dikkinlrindski CD"lere, ma suzin derplerindeki motor ekaclere, pazaegazeelvindei ats Jandiran tabak dolsu yiyecek resimerine veys komgunun yen arab sina gUz geavcken, sadece ara diye betimleyebleceBimiz bir his: ‘ym anda hem tts hem di kre ola, bazen sa br cnsellik gi fe ike varlpamar bastan aga sarsabilen bir arcu yar, Bu ines neler, eiglnez kalikan sce erimiadek tklrini daha da at rarakcinsel nesoeler gibi bizi balan ean, fantzileimiai levlend Filer (Gabriel ve Lang, 1995: 113) Dolayisiyla, nesnelerin segimi, kabaca “rasyonel” bilincli bir d zeyde gergeklesmez. Ede etmek istedifiniz nesneye dogru bir “Ge- kilme”, Kendimize agiklamakia veya anlamakia zorluk gektigini2 bir tur cezbedilme hissederiz. [Nesnelerin ve onlara bailanan srzunun deri simgesel anlaml 1 onlara_yOnelik tepkileimizi ve onlar hakkandaki hislrimizi ‘olusturut, Ditumar'in syledii gibi: “Simgeselanlamlar, insanlana yeni seyler satin alirken maliyet ve kaynaklarbakimindan yaptikla- 1 rasyonel karar-vermelere agurbasabilir” (1992; 65). Satnaldit- ‘muz ve Kullandifumrz madi nesoelesn gogunun islevsl bir amaci ‘olsa da (GrneBin,siys, otomobil, saat, mobilya,yiyecek drnlri,, bbs nesnelerle baBlantulanan anlamlar tercilerimize Wimlesiktr ve bazen onlart segmemizin tek nedenini olusturu. Morley (1992: 214) god kez hig kullanimayan ev bilgisayarianm mek olarak veriyor. Moriey bilgisayan,“Bilgi makinesi olarak” (ansiklopedi cites gibi) ama aym zamanda bldik rasyoneVislesel amaci do rultusunda gergekten kullarilip Kullanulmadigindan bagimsiz ol ‘ak "geleceBi” simgeleyen totemsel bir nesne gibi gérmektedir, Onimize hazar duran pek cok nesne arasindan Gzgil bitin se- Sitnmelesie any deneyimiejemeyen "make een seer ontytrecedt Rt yor al Trkle'in (1996) araxarmalar, famerier erin rl ees yuna gok zaman arayan raster eral nye data kolay manip eed ve da fear anmag gelign, yz yize isle Kyaslabilasayar restr tigaesin gen ve “Ongilbie”bulondagunu oaya yr Bunun ike, eukntan bileb tr oylan cya fone gerd ve glk suman Kop thi Ti Goering getiren tir “ktldBe”gurebleceBinden end ‘diya. "hm yer vege asia: ln Soar dee aydenneke Fale, ay eamands by fenomenterin aan $e tilonen bree de blur Csksenmiay ve Rosier: atom (1981 galanin isl oof Sn ree eer erin, gUok bun, yakn lee, dygular ve anlala Tena erp yer aldulanyacen sini Dold Onllile yas insalar gin "TtoBalar, ev mi herhangi bir nesneden daha fazla kisisel baglann anisin: koruma amacina hizmet eimektedit. Duygulart eanlandirma becetsiagisin- dan fotografi asacak baska bir nesne yoktur” (981: 69). Ornegin, vefat etmis bir ale dyesinin anlar her zaman taze tuan bit foto, afin kaybetmenin ne anlama geleceginianlaurken birgok Kath. 1 suf bu digince yiziinden aflamaya baslamis. Yasayan sevdiklen ‘imizin fotograflarndaki simalarina bakmak, onlarla ilgili dgince ‘ve duygulan uyandinr, Oteki candan kisilerin, zellkle anne baba ‘ye gocuklann forograflan, ev yagamunin yakin iisilerini igyerin- eki yagama tasumak igin genellikle isyeri ortaminda sergifenie (Nippert-ng, 1996: 71-3 Arkadaslik ve alle iliskilernin duyeu amaslarigin kendi ve Otcki arasindaki ceperin yadsinmasin vedi sandakilerle kariikli bir kofektif kimligintanimlanmesini sagla- (Che- al, 1988: 18). Armaan, veren ve alan arasindakiiliskinin dogasin ‘yacak gekilde bagkalanyla 6zdeslegen bir eyleyen gerekir fanumlamaklaKalnayip bu lumi duygulann tin de sles Gabriel ve Lani (195: 58) kaye git "Armafann sy ‘lerdeki roller ylnen go ass ir aetm slam” Bar ‘mafann fiya venti hakkindaynlyyorada bulma hos alan hem de verde mahebiyt,agailane ve nes deen ii daygu vyandes Sevgieolojsinde,“armagalan, ten glen svgnin iso mica olarak, bt kien kine keniliginde vedic” nan (Chal, 1988: 106) Bunanla Bit, svg Solaak amajanira vein nem ove tu rodern Bat top: min “mikemmel armagfan” nosyonu etrafinda bir gerliem vardue. Bu geri ilkin, miikemmel armaganin parasal veya madd, bigimiyle degil, fade etifi duygulanma ile degerlendisilmesinde ortaya cake; “Iyi armagan, gergek ig kendinin ve ig hissn di2gin- lenmemis, kendiliginden bir ifadesiir” (Carrier, 1990: 32). Ne ka- ekonomisinde oyna ‘ol bakimindi, armaganlarin simgesel stats izerinde diginmick ilgingtr. Armagan verme Yakin iligkilesi korumakta Gnemil Bi it cldir ve arkadaslk, sevgi ve sikran gibi armaganlabirlkte gelen bildik duygulan esinledigi disunlir: “Bu Ug duygu da, belt 7" o kadar doris, sevgi ve S®- larak degerlendiriiz. Meta- dolar, baylesi bir armaga- i ifade etmesini saamak “tiari defi dar breyselesmig ve “tcar def vecenlige dayanan “gergek” armagan ol Jarin anonim kite Grinfer olmalaninds rin, verenin ve alarun kigisel kimi sgt ‘Ome¥in Carrier ne dayalinesne kimligini gizk rake sk bir Kaila sarin mt me i leyip bireysellestirmek igin tipik ola- a ts Tenmesine itiyag ol va ett a snared yee sas ere Spree gt tolls ve Relate alma ve tOketili, Zi EWN Rona Ga gonttedenkaimad ve zamaria Wisin 8 a Terence Sc Yaonine exgulonn ae svi. Gn) st Ver Hie cidersingh (MS, 200. Bugne Kar tga 2 ‘duygolar uyandirmaya ve belli bir diya gbrdgyle bagtanlan-

    You might also like