НОГА

Margo inferior

Os coxae во надворешната страна на ala ossis ili има 3 линеа тие се:
Linea glutea anterior – започнува од spina iliaca anterior superior до средината на горниот раб на
incisura ichiadica major
Linea glutea posterior – започнува од заднатa четвртина од crista iliaca до linea glutea anterior
Linea glutea inferior – се наоѓа над acetabulum-от.

LIRIM RAMADANI
LIRIM RAMADANI
LIRIM RAMADANI

ЗГЛОБОТ
Art. Coxae
-Caput femoris со другите делови
на горниот крај ги спојува collum
femoris кој со corpus femoris ги
гради aгол внатре и долу
angulus collo diaphyseos.
- Fossa acetabuli e исполнет со
масно ткиво pulvinar acetabuli.
- Топчест зглоб.
Art. Genus
- шарки зглоб или бикондилар
Art. Tibiofibularis
Syndesmosis tibiofibularis
Art. Talocruralis proximalis
Art. Talocruralis distalis
Art. subtalaris
LIRIM RAMADANI
ЗГЛОБОВИ НА ДОЛНИОТ ЕКСТРЕМИТЕТ
ЗГЛОБНИ ПОВРШНИ ЛИГАМЕНТИ ФУНКЦИЈА
COXAE – Acetabulum (facies lunata) Zona orbicularis Flexion, Extension,
Lig. Iliofemoral bertini abduction, adduction,
FEMORIS – caput femoris Lig. Ischiofemoral circumduction
Lig. Pubofemoral внатрешен и надворешен
Меѓу овие зглобни површини има тенок Lig. Capitis femoris ротатор
слој cartilago articularis. Lig. Transversus acetabuli
PATELLAE – fascies articularis posterior ЕКСТРАКАПСУЛАРНИ - ПРЕДНИ Flexion, extension
patellae Lig. Patellae внатрешен и надворешен
Lig. Retinaculum patellae lateral et medial ротација
Lig. Collateral fibular
FEMORIS – fascies patellaris Lig. Collateral tibiale
ЗАДНИ
Lig. Popliteum obliqum
TIBIA – fascies articularis condyli laterlais et Lig. Popliteum arcuatum
medialis ИНТРАКАПСУЛАРНИ
Lig. Cruciatum anterior, posterior
Ligg. Meniscofemorales anterius et
posterius
Lig. Transversum genus
Corpus adiposum genus
Plica alares - formohet nga membrana
synoviale e pasur me ind yndyror e cila
pastaj formon plica infrapatellaris
Meniscus medialis et lateralis
FIBULA – fascies articularis capitis fibula Lig. Capitis fibulae anterius Лизгање при
TIBIA – fascies articularis fibularis Lig. Capitis fibulae posterius дорзофлексија на стапало
FIBULA – внатрешна страна pars distalis кој Lig. Interosseum Дорзофлексија на стопало
се наоѓа над facies articularis malleoli lateralis Lig. Tibiofibulare anterius
TIBIA – incisura fibularis Lig. Tibiofibulare posterius
TIBIA – fascies articularis malleoli medialis Lig. Mediale s.deltoideum (4 снопа) Дорзална и плантарна
Fascies articularis inferior tibiae Lig. Talofibulare anterius флексија
TALUS – trochlea tali, fascies malleolaris Lig. Talofibulare posterius
medialis et lateralis Lig. Calcaneofibulare
FIBULA – fascies articularis malleoli lateralis
E изграден од Art.Subtalaris и Art.Talocalcaneonavicularis
ТАLUS – fascies articularis calcanea posterior Lig. Talocalcaneum interosseum
Lig. Talocalcaneoum mediale /
CALCANEUS – fascies articularis tali posterior Lig. Talocalcaneoum laterale
ЗГЛОБОТ
Art. Tarsi transversa Choparti
Art. Talocalcaneo navicularis
Art. Calcaneocuboidea
Art. Cuneonavicularis
Artt. Intercuneiformia
Art. Cuneocuboideum
Artt. Tarsometatarsea - lisfranci
Artt. intermetatarsea
Artt. metatarsophalangeal
- Елипсовидни зглобови
Artt. interphalangeae
LIRIM RAMADANI
ЗГЛОБНИ ПОВРШНИ ЛИГАМЕНТИ ФУНКЦИЈА
E изграден од Art.Calcaneocuboidea и Art.Talocalcaneonavicularis
TALUS – fascies articularis calcanei anterior et Lig. Calcaneonavicularе plantare Flexion, extension,
medialis и caput tali (или lig.bifurcatum кој e изграден од abduction, adduction
CALCANEUS – fascies articularis talaris anterior lig.calcaneonaviculare)
et medialis Lig. Talonaviculare
NAVICULAE– задна зглобна површина
CALCANEUS – fascies articularis cuboidea Lig. Calcaneocuboideum Лизгање на згобовните
CUBOIDEUM – задна зглобна површина Lig. Plantare longum површини
Lig. Bifurcatum
NAVICULAE – предна зглобна површина Lig. Cuneonaviculare dorsalia Лизгање на згобовните
CUNEIFORME – задните зглобовни Lig. Cuneonaviculare plantaria површини
порвшини на os cuneiforme mediale,
intermedius et laterale
Допирните страни на os cuboideum, Дорзални лигаменти Лизгање на згобовните
cuneiforme mediale, intermedius, laterale Плантарни лигаменти површини
Проксималните страни базите на сите 5 Lig. Tarsometatarsalia dorsalia Лизгање на згобовните
метатарсални коски Lig. Tarsometatarsalia plantaria површини
Дистална страна на os cuboideum и Lig. Cuneometatarsalia interossea
Cuneiforme mediale, intermedius, laterale
Бочни страни на os metatarsalia II-V Lig. Metatarsum transfersum
Lig. Metatarsum profundum
Дисталниот дел на метатарсалните коски со Lig. Plantaria Flexion, extension,
проксималните бази на фалангите Lig. Collateralia abduction, adduction
Главите на фалангите се зглобуваат со Lig. Plantaria Flexion, extension.
базати на соседните фаланги Lig. Collateralia
 МУСКУЛИ НА ДОЛЕН ЕКСТРЕМИТЕТ – ВНАТРЕШНА ГРУПА
МУСКУЛИ ПРИПОЈИ ИНЕРВАЦИЈА ДЕЈСТВО
m.iliopsoas m.psoas Од телото и меѓупрешлени дискуси TH12, L1-L5 до trochanter minor. n.femoralis, Главен флексор на Бутот
major Овие горни снопови спојуват со телото на пршлените во вид како Бочни гранки на
4 апоневротички лаци и формираат коскено-фиброзни отвори во plexus lumbalis
кои се минуваат aa. et vv. Lumbaless.
m.iliacus Од fossa iliaca, lambrium mediale на crista iliaca до trochanter minor
НАДВОРЕШНА ГРУПА – СЕДАЛНИОТ ПРЕДЕЛ / REGIO GLUTEI
m.gluteus maximus Од задниот дел на linea glutea posterior n.gluteus inferius Главен екстензор
Површинскиот слој До латералниот дел на trochanter major и во tractus iliotibialis а со Надворешен ротатор на бутот
длабоките слоеви завршува во tuberositas glutea Абдукција на натколеницата
m.tensor fascia late Од Labrium lateral на crista iliaca и n.gluteus superior Екстензор на коленот, помошен
Површинскиот слој Надворешна страна на spina iliaca antеrior superior абдуктор,внатрешен ротатор
До Надворешен кондил на тибиа tuberculum tibiae-gerdy
m.gluteus medius Од Средно поле ala ossis ili меѓу linea glutea posterior и anterior n.gluteus superior Главен абдуктор на бутот
Средниот слој До Надворешна страна на trochanter major
m.gluteus minimus Меѓу linea glutea anterior и linea glutea inferior n.gluteus superior Абдуктор на бутот
Длабокиот слој До trochanter major
НАДВОРЕШНА ГРУПА – ПЕЛВИТРОХАНТЕРИЧКИ / PELVI-TROCHANTER
m.piriformis Од предниот дел на sacrum – foramina sacralia pelvina и поминува низ Гранка на plexus Надворешен ротатор на бутот и
foramen ischiadicum majus, До горниот раб на trochanter major. sacralis – L5.S1,S2 помошен абдуктор
Кога минува низ foramen ischiadicum majus формира 2 отвори:
Foramen suprapiriforme низ кој минува a.v.n gluteus superior
Foramen infrapiriforme низ кој минува a.v.n gluteus inferior, n.ischiadicus
, n.cutaneus femoris.posterior, n.pudendus, a.v.pudenda interna.
m.obturatorius internus Од внатрешна страна на foramen и membrana obtoratoria и минува низ Гранка на Plexus Надворешен ротатор на бутот
foramen ischiadicus minus во вид на 4/5 тетивни ленти кои фузуонираат sacralis L5-S1
До fossa trochanterica / внатрешна страна на trochanter major
m.obturatorius externus Од Надворешна страна на foramen и membrana obturatoria n.obturatorius Надворешен ротатор на бутот
До fossa trochanterica / внатрешна страна на trochanter major Plexus lumbalis
m.gеmellus superior Од надворешната страна на spina ischiadica Бочна гранка Plexus Помошен надворешен ротатор
До внатрешна страна на trochanter major sacralis на бутот
m.gеmellus inferior Од горниот дел на tuber ischiadicum Бочна гранка Plexus Помошен надворешен ротатор
До внатрешна страна на trochanter major sacralis на бутот
m.quadratus femoris Од надворешната страна на tuber ischiadicum Бочна гранка Plexus Надворешен ротатор на бутот
До crista intertrochanterica sacralis

LIRIM RAMADANI
 МУСКУЛИ НА БУТОТ – ПРЕДНА ГРУПА
МУСКУЛИ ПРИПОЈИ ИНЕРВАЦИЈА ДЕЈСТВО
m.quadriceps m.rectus Од spina iliaca anterior inferior n.femoralis plexus Екстензор на потколеница,
femoris femoris До basis patellae, lig.patellae lumbalis Флексор на бутот кон
m.vastus Од долниот раб на Trochanter major, и labium lateral карлицата
lateralis До margo lateralis basis patellae и condylis lateralis tibia и со неколку
тетивни влакни завршува во condylis medialis tibia која е вкрстена.
m.vastus Од labium mediale и медијалните гранки на бифуркацијата и
medialis трифуркацијата. До margo medialis basis patellae, и condylis medialis
tibia и со вкрстени тетивни влакна завршуваат во condylis lateralis tibia
m.vastus Од fascies anterior и fascies lateralis femoris
intermedius До basis patellae и делумно во condylis lateralis tibia
m.articularis genus e влакна на m.vastus intermedius
Oд долен дел на предна страна на femur
До синовијална мембрана на аrt.genus
m.sartorius Од spina iliaca anterior superior До Tuberositas tibiae Pes anserius. n.femoralis Флексор на потколеница и
M.sartorius (латерално), m.adductor longus (медијално), lig.inguinale бутот
pouparti (база) формираат trigonum femorale scarpea низ кој минува
a.v.femoralis
m.pectineus Од Pecten osis pubis Tuberculum pubicum До linea pectinea n.femoralis, n.оbt Адуктор и флексор на бутот
ВНАТРЕШНА ГРУПА
m.adductor longus Oд crista pubica До linea aspera n.obtorator, n.fem Aдукција, Внатрешна ротација
m.adductor brevis Од ramus inferior osis pubis n.obturatorius Адуктор, флексор,
До linea aspera и linea pectinea надворешен ротатор
m.adductor magnus Од Ramus inferior osis pubis, Ramus ossis ischi , Tuber ischiadicum, r.posteror Главен адууктор на бутот
До linea pectinea, labrium medial (linea aspera) и завршува во n.obturatorius внатрешна и надворешна
tuberculum aductorium (condylis medialis femoris) n.ischiadicus ротација
7-8 цм над condylis medialis femoris се наоѓа hiatus adductorius низ кој
поминува a.v.femoralis и учествува во формирање на canalis
adductorius – Hunteri.
m.gracilis Oд ramus inferior osis pubis n.obturatorius Адуктор на бутот ,флкесор и
До внатрешната страна на тибијата Pes anserius внатрешен ротатор на нога
ЗАДНА ГРУПА – ЛЕНТИ (HAMSTRINGS)
m.semimembranosus Од tuber ischiadicum и ramus ossis ischi n.ischiadicus Флексор на потколеница
До задниот дел на condylis medialis tibia екстензор на бутот
m.semitendinosus Од Задна страна tuber ischiadicum До внатрe на тибијата Pes anserius n.ischiadicus семифлексија на бутот.
m.biceps femoris Caput longum од tuber ischiadicum, Caput brevis од linea aspera n.ischiadicus Флексор на потколеница,
Завршува до caput fibulae екстензор на бутот.

LIRIM RAMADANI
 МУСКУЛИ НА ПОТКОЛЕНИЦА – ПРЕДНА ГРУПА
МУСКУЛИ ПРИПОЈИ ИНЕРВАЦИЈА ДЕЈСТВО
m.tibialis anterior Од надворешната страна на condylis lateralis tibia и минува низ n.pereneus Дорзален флексор,адуктор и
retinaculum mm.extensorum superior et inferior profundus внатрешен ротатор
До внатрешната страна на os cuneiforme mediale и базата на os L4, L5
metatarsale I
m.extensor digitorum longus Од Tuberculum tibiae – Gerdy и внатрешната страна на фибулата на n.pereneus Екстензор на прсти (II-V)
membrana interossea cruris profundus Дорзален флексор на стапало
Поминува низ retinaculum mm.extensorum superior et inferior L5, S1
Дава 4 снопови за phalanges proximalis II – V во дорзалната страна
каде се делуаат на 3 снопа: Средишниот сноп и две бочни снопови
кои завршуваат во дисталните фаланги
m.extensor hallucis longus Од внатрешната страна на fibulae n.pereneus Екстензор на палецот,
До Базата на дистална фаланга на палецoт profundus L5 дорзален флексор на стaпало
m.pereneus tertius Од долен дел во внатрешната страна на fibulae и membrana interossea n.pereneus Доразелен флексор, абдуктор,
cruris profundus надворешен ротатор
До дорзалната страна на базата на V метатарсална коска L5, S1
НАДВОРЕШНА ГРУПА
m.pereneus longus Од сaput fibulae оди долу зад malleolus lateralis n.pereneus Плантарен флексор, абдуктор,
Поминува низ retinaculum mm.peronaeorum superius et inferius superficialis надворешен ротатор
До базата на I метатарсална коска L5, S1
m.pereneus brevis Долен дел на fascies lateralis fibulae, поминува низ retinaculum n.pereneus Абдукција и надворешна
mm.peronaeorum superius et inferius superficialis ротација
До базата на метатарсална коска V L5, S1
ЗАДНА ГРУПА - ПОВРШИНСКИ
m.triceps m.soleus Од fascies posterior pars proximalis fibulae и linea m.solei во тибиа n.tibialis Главен флексор на стопало,
surae До задна страна на calcaneus (tendo calcaneus achillis) S1, S2 адукциија, внатрешна ротација
m.gastrocnemius Caput laterale – condyli lateralis femoris n.tibialis
Caput mediale – condyli medialis femoris S1, S2
До задна страна на calcaneus (tendo calcaneus achillis)
m.plantaris Од задна страна на epicondylis lateralis femoris n.tibialis Помага трицепс сурае
До ахилова тетива (tendo calcaneus achillis) S1, S2
ЗАДНА ГРУПА - ДЛАБОКИ
m.popliteus Oд fossa poplitea и condylis lateralis femoris n.tibialis Флексор и внатрешен ротатор
До горната задна страна на тибиа над linea m.solei L4, L5, S1 на потколеница

LIRIM RAMADANI
m.tibilais posterior Од задна страна на тибиа и внатрешната страна на фибулата и n.tibialis Адукција на стопало, плантарна
membrana interossei cruris Поминува низ retinaculum flexorum флексија, внатрешна ротација
Завршува со 2 тетиви: медијална тетива до tuberositas ossis naviculare
и os cuneiforme mediale a со латерална тетива до os cuneiforme
intermedium и базите на II, III, IV метатарсалните коски.
m.flexor digitorium longus Од задна страна на тибиа со 4 снопи до бази на дистални фаланги II-V n.tibialis плантарна флексија
m.flexor hallucis longus Од задната страна на фибула и membrana interossea cruris n.tibialis Флексор на дистална фаланга
Дo база на дисталната фаланга на палецот на палецot ,плантарна флексија

LIRIM RAMADANI
 МУСКУЛИ НА СТАПАЛО – ДОРЗАЛНА ГРУПА
МУСКУЛИ ПРИПОЈИ ИНЕРВАЦИЈА ДЕЈСТВО
m.extensor digitroium Од предниот надворешен дел на горна страна на calcaneus n.pereneus Екстензија на II,III, IV прсти и
brevis Завршува со 4 снопа до 2,3,4 дисталните фаланги а медијалниот сноп profundus палецот до проксимална
е m.extensorum hallucis brevis оди до проксималмната фаланга на фаланга
палецот
ПЛАНТАРНА ГРУПА – СРЕДНА ЛОЖА
m.flexor digitorium brevis Од proccesus medialis на tuberositas calcanei n.plantaris Флексија на прститие
Површинскиот слој Завршува со 4 снопа и секоја од овие снопови се делуват на 2 други medialis
снопи и низ тие минува тетивите на m.flexor digitorum longus и
завршува до средишните фаланги
m.quadratus plantae медијална глава Од внатрешна страна на calcaneus n.plantaris Флексија на 4 прсти
Средниот слој латерална глава Од долната страна на calcaneus lateralis
До тетива на m.flexor digitorum longum
mm.lummbricales- 4 muscle Од m.flexor digitorum longus n.plantaris Флексија на проксималните
Средниот слој До дорзалните експанзии на тетивите на m.extensor digitorum longus lateralis( II,III,IV) фаланги a екстензија на
n.plantaris медијалните и дисталните
medialis (I ) фаланги
mm.interossei plantares- Од медијална страна на 3,4,5 метатарсални коски n.plantaris Адуктори на III,IV,V прст
3 muscles Длабоки До Базите на проксимланите фаланги 3,4,5 и доаѓат во допир со lateralis Флексија на metatarsophalangeal
m.extensor digitorum longus Екстензија на interphalangea
mm.interossei dorsalis- Од двете бочни страни Spatia interossea metatarsea n.plantaris Абдуктори на III,IV,V прст
4 muscles Длабоки Проксимални фаланги на 2,3,4 прст и сте во допир со m.extensor lateralis Флексија на metatarsophalangeal
digitorum longus Екстензија на interphalangea
ПЛАНТАРНА ГРУПА – ВНАТРЕШНА ЛОЖА
m.abductor hallucis Од tuberositas calcanei внатершна страна n.plantaris Абдуктор на палец
До базата на проксималната фаланга на палецот medialis
m.flexor hallucis brevis Os cuboideum и os cuneiforme laterale n.plantaris Флексија на проксимална
2 снопа на медијална и латерална страна база на прокс.фаланг.палец medialis фаланга на палец
m.adductor hallucis Коса глава - база 2,3,4 метатарсални n.plantaris Приближувач на палец кон
Транцверзална глава - метатарсофалангиални лигаменти 2,3,4 lateralis стопало
Надорешна страна на проксимална фаланга на палецот.
ПЛАНТАРНА ГРУПА – НАДВОРЕШНА ЛОЖА
m.abductor digiti minimi Од Tuberositas calcanei надворешна страна n.plantaris Абдуктор на малиот прст
Надворешната страна на базата на проксималната фаланга на 5 прст lateralis
m.flexor digiti minimi Од медијалниот дел во плантарна страна на базата на V метатарсална n.plantaris Флексија на малиот прст
коска lateralis
Латерална страна на базата на проксималната фаланга на малиот прст

LIRIM RAMADANI
 ФАСЦИИ НА ДОЛЕН ЕКСТРЕМИТЕТ
ФАСЦИИ ШТО ОБВИТКУВА? КАКО ПРОТЕГА?
Fascia glutea Ги обвиткува седалните мускули Се протега:
Површинскиот лист ги обвиткува површно m.gluteus maximus и горе од os sacrum и os coccyx до crista iliaca, продолжува горе во
продолжува горе во fascia thoracolumbalis fascia thoracolumbalis.
Средниот лист ја обложува длабоката страна на m.gluteus maximus. долу продолжува во fascia femoralis
Во предниот дел на m.gluteus maximus е задебелена и формира
aponeurosis glutealis која ја покрива m.tensor fascia latae и учествува
во формирањето на tractus iliotibialis fasciae latae-Maissiati
Длабокиот лист го покрива седалните мускули во длабокиот слој
Fascia Ги обвиткува сите страни на m.pectineus /
pectinea
Ги обвиткува m.iliopsoas. и во средина на lig.ilioinguinale е поставен Се протега: Oд телото на лумбалните пршлени, lig.iliolumbal и os
Fasciae Fascia iliaca сагитално во вид на фиброзен лак која се нарекува arcus sacrum
femoris iliopectineus, која ја делува hiatus subinguinalis во lacuna musculorum До labium internum cristae iliacae, linea terminalis и spina iliaca
и lacuna vasorum anterior superior
Fascia lata Ги обвиткува мускулите на бутот, а во нејзината дупликатура се Се протега: надвор со fascia glutea (tractus iliotibialis)
обвиткани m.tensor fascia latae, m.sartorius, m.gracilis. горе со lig.inguinale pouparti,
внатре за ramus inferior ossis pubis и ramus ossis ischii.
Бутната фасција, кога го обвитка m.ѕartorius, внатрешно се дели на:
- Длабокиот лист лежи зад a.v.femoralis и ги покрива фасциите на m.pectineus и m.iliopsoas.
- Површниот лист е поставен пред a.v.femoralis до надворешниот раб на m.adductor longus. Површниот лист на бутната фасција е пробиен со ситни
отвори за премин на крвни садови и нерви, затоа се нарекува fascia cribrosa. На fascia cribrosa околу 4 cm под средината на lig inguinale, се наоѓа
отвор за премин на v.saphena magna (hiatus saphenus),
Фиброзната обвивка е формирана од: продолжеток на fascia transversalis напред a.v.femoralis и продолжеток на fascia iliaca позади.
формира канал, кој завршува на 3 до 4 cm под lig.inguinales до врвот на trigonum femoral scarpea.
- Надворешниот ѕид e претставен со fascia iliaca која ја покрива m.iliacus, - Bнатрешниот ѕид е претставен со fascia pectinea врз m.pectineus.
Каналот се дели на три ложи: Надворешната ложа ја содржи a.femoralis, Средишната ложа ја содржи v.femoralis, Внатрешната ложа ја содржи лимфни јазли

Trigonum femorale-Scarpae - Базата lig.inguinale Pouparti, надворешниот раб со m. sartorius, а внатрешниот со m.adductor longus, дното m.iliopsoas и
m.pectineus. Триаголникот е покриен (преден ѕид)со површен лист на fascia lata. Содржина на trigonum femorale Scarpae се: n.cutaneus femoris lateralis,
а.v.n.femoralis. Бутните крвни садови се сместени во фиброзниот канал кој се протега од lacuna vasorum до врвот на trigonum femorale Scarpae.

Lacuna vasorum претставува горен отвор на фиброзниот канал и внатрешен дел на hiatus subinguinalis. Ѕидовите: преден раб го формира lig.inguinale Pouparti,
задниот - lig. pectineale-Cooperi, надворешниот arcus iliopectineus и внатрешниот - lig.lacunare Gimbernati. Низ lacuna vasorum минуваат надвор a.femoralis,
а внатре v.femoralis кои сте обвиткани со vagina vasorum.

LIRIM RAMADANI
Anulus femoralis е внатрешен дел на lacuna vasorum кој е празен. Бутниот прстен е проксимален отвор на феморалниот канал. Од страната на стомачната
празнина е покриен со продолжеток на fascia transversalis, наречен septum femorale Cloqueti, кој ја одвојува cavitas abdominalis од femur-от. Ѕидовите на
бутниот прстен ги сочинуваат: напред lig.inguinale Pouparti, одзади lig.pectineale Cooperi, внатре lig.lacunare Gimbernati и надвор v.femoralis.

Сanalis femoralis претставува внатрешен дел на фиброзниот канал. Неговата база ја сочинува anulus femoralis, а врвот до отворот на hiatus saphenus. Ѕидовите:
напред fascia cribrosa, одзади fascia pectinea и надвор сагитална преграда.

Сanalis adductorius Hunteri се протега од врвот на trigonum femorale до hiatus tendineus s. adductorius. Ѕидовите: напред и надворешен m.vastus medialis,
внатрешниот и задниот m.adductor longus и дистално m.adductor magnus. Каналот ги содржи а.v.femoralis и n.saphenus.

Septum intermusculare femoris laterale лежи меѓу m.vastus lateralis напред и m.biceps femoris caput breves назад.
Septum intermusculare femoris mediale лежи меѓу m.vastus medialis напред и m.pectineus и мускулите адуктори назад.
Fascia cruris Ги обвиткува сите три групи мускули на потколеница. Поаѓа од Се протега: горе со fascia femoralis, задно ја образува fascia
предниот раб на тибијата и припојува во margo medialis на тибијата poplitea, надвор поаѓат 2 прегради :
значи само внатрешната страна на тибијата не е покриена. septum intermusculare anterius cruris
septum intermusculare posterius cruris кои со коските на
потколеницата и membrana interossei cruris градат 3 ложа:

Предната ложа е ограничена со: напред fascia cruris,

назад membrana interossei, медијално тибијатa
латерално septum intermusculare anterius cruris.

Надворешната ложа е ограничена: напред septum

intermuscularis cruris anterior назад septum intermuscularis cruris
posterior, медијално со фибулата, латерално fascia cruris

Задната ложа е ограничена со: напред двете коски и membrana

interossea, назад fascia cruris, латерално septum intermuscularis
cruris posterior.
Fasciae Fascia / Е во дорзалната страна и има 3 листа: површен, среден, длабок
pedis dorsalis
Fascia septum laterale et mediale го делат табанот на 3 ложи: Aponeurosis plantaris cе делува на среден, внатрешен и
plantaris Внатрешната ложа содржи: m.abductor hallucis и m.flexor hallucis надворешен дел.
brevis. Средниот поаѓа од tuber calcanei и се протега до главичките на
Централната ложа содржи: m.flexor digitorum brevis, m.quadratus метатарсалните коски. Од надворешниот и внатрешниот раб на
plantae, mm.lumbricales и m.adductor halluces, mm.interossei. средниот дел поаѓаат две сагитални меѓумускулни прегради,
Надворешната ложа содржи: m.abductor digiti minimi и m.flexor digiti septum laterale и septum mediale
minimi

LIRIM RAMADANI
КОСКЕНО-ФИБРОЗНИ КАНАЛИ И СЛУЗНИ ОБВИВКИ

Retinaculum flexorum поаѓа од врвот на malleolus medialis до длабокиот лист на fascia dorsalis pedis напред и до processus medialis на
tuberostas calcanei и плантарната апоневроза одзади. Низ кои минуваат од медијално кон латерално тетивите на: m.tibialis posterior,
m.flexor digitorum longus, задниот тибијален садовно-нервен сноп и m.flexor hallucis longus

Retinaculum mm.extensorum superius е врска која припаѓа на предната страна на потколеницата. Поаѓа од предниот раб на тибијата до
предниот раб на фибулата. Ги покрива тетивите на m.tibialis anterior, m.extensor digitorum longus, m.extensor hallucis longus и m.peroneus
tertius.
Retinaculum mm.extensorum inferius е врска која припаѓа на дорзалната фасција на стапалото. На неа разликуваме површен и длабок
слој. Површниот слој има форма на трансверзално поставена буква Y, при што двата крака се поставени медијално, а третиот латерално
која поаѓа од надворешната страна на calcaneus.

Retinaculum mm.peroneorum superius поаѓа од задниот раб на malleolus lateralis до надворешната страна на calcaneus.
Retinaculum mm.peroneorum inferius поаѓа од врвот на malleolus lateralis, до надворешната страна на calcaneus.

LIRIM RAMADANI
 АРТЕРИИ НА ДОЛЕН ЕКСТРЕМИТЕТ
АРТЕРИЈА ПРОЕКЦИЈА СООДНОСИ БОЧНИ ГРАНКИ
a.iliaca interna Е продплжеток на Поминува назад во foramen а.glutea superior – доаѓа од задното стебло поминува во foramen
a.iliaca communis ichiadicum majus и suprapiriforme. Дава r.superficialis et r.profundus и васкуларизира седалните
се делува во висина пределува во мускули. Анастомозира со гранки на a.glutea inferior + r.ascendens
на лумбосакралниот предно стебло кој a.circumflexa femoris medialis et lateralis.
дискус и оди до продолжува во spina
бочниот ѕид на ichiadica. а.glutea inferior – доаѓа од предното стебло поминува во foramen
карлицата задно стебло кој infrapiriforme и васкуларизира m.gluteus maximus и m.gluteus minimus.
продолжува во formamen Анастомизира со a.glutea superior и aa.perforantes.
ichiadicum majus
a.obtoratoria – доаѓа од предното стебло поминува во foramen obtoratorium
каде е под n.obtoratorius и над vv.obtoratoriae NAV. Бочен гранкa на ова
артериа е r.pubicum кој анастомозира со иста гранка на спротивна страна +
r.obturatorius a.epigastrica inferior.
r.acetabularis - која влези во art.coxae односно во caput femoris.
Завршни гранки на а.obtoratoria се
r.anterior кој ја васкуларизира адукторите мускули и m.pectineus.
r.posterior кој ја васкуларизира мускилите што припојуваат на tuber
ichiadicum.

a.pudenda interna – доаѓа од предното стебло поминува низ foramen

infrapiriforme и ќе вкрсти предната страна на a.glutea inferior и низ incisura
ichiadica minor повторно ќе влези во карлицата. Васкуларизира m.gluteus
maximus

LIRIM RAMADANI
a.femoralis E продолжеток на Влегува во бутот низ lacuna
a.iliaca externa vasorum и влегува во
се проектира од trigonum femorale scarpea
среднишниот дел на лежи меѓу m.iliopsoas и
lig.inguinal pouparti m.pectineus.
до долниот отвор Внатре е v.femoralis a
hiatus tendineus надвор е n.femoralis потоа
(canalis Hunteri) влегува во canalis
adductorius- Hunteri каде
Во кожа се v.femoralis e зад артерија,а
проектира -линија во долниот дел ке биде
што ги врзи средина латерално. n.saphenus прво
на препонска дипла латерално, a на крај внатре
со заден раб на од артерија.
condylis medialis Излегува од каналот преку
femoris. hiatus tendinous
s.adductorius и завршува со
a.poplitea
LIRIM RAMADANI
a.epigastrica superficialis – оди над hiatus saphenus горе површинско до
папокпот и анастомозира со a.circumflexa ilium superficialis.
a.circumflexa ilium superficialis – ова артерија ја следи lig.inguinale до spina
iliaca anterior superior и анастомозира со a.circumflexa ilium profunda и
a.glutea superior.
aa.pudendae externa – го пробиваат fascia cribrosa и ja васкуларизираат
гениталните органи.
a.profunda femoris – e најголема гранка. Лежи меѓу m.adductor longus и
m.adductor brevis и го пробива m.adductor magnus и завршува како 4-та
a.perforans.
бочни гранки:
a.circumflexae femoris medialis – поаѓа од горниот дел на a.profunda femoris и
врти медијално на os femoris до m.adductorius magnus каде дава гранки:
r.аscendens гранки што анастомозират со a.circumflexae femoris lateralis и со
седалните артерии. r.transverus и r.acetabuli гранка која заедно со гранка на
a.obtoratoria дава васкулиризација за art.coxae.
a.circumflexa femoris lateralis – поаѓа од горниот дел на a.profunda femoris
меѓу m.rectus femoris и m.iliopsoas и дава гранки: r.ascendens оди во linea
trochanterica која заедно со а.circumflexa femoris medialis формираат прстен
околу caput femoris за нивната васкуларизација.
r.descendens ја васкуларизира 4 снопи на m.quadriceps femoris
r.transversus aнастомозира со a.circumflexae femoris medialis
aa.perforantes – ja пробива адуктори мускули со секоја гранка и проаѓат на
задната страна на бутот и претставува завршна гранка на а.profunda femoris
a.genus descendens се одвојува од a.femoralis над hiatus adductorius оди
доле до m.vastus medialis и учествува во изградба на rete articulare genus.
АРТЕРИЈА ПРОЕКЦИЈА СООДНОСИ БОЧНИ ГРАНКИ
a.poplitea Ja продолжува a.femoris. Во почеток лежи зад femur pars a.genus superior lateralis et medialis – ги заобликуват епикондилите на
се протега од hiatus distalis и поминува меѓу фемурот и завршува во предна страна на pars distalis femoris.
adductorius hunteri до епикондилите на фемур и тибиа
arcus tendinous m.solei и и лежи зад m.popliteus. a.genus media – ја влези во art.genus низ фиброзната мембрана и го
завршува како a.poplitea e најдлабок и нај васкуларизира зглобната капсула и lig.cruciata genus.
a.tibialis posterior внатре од v.poplitea која e зад и
a.tibialis anterior латерално од неа а.genus inferior lateralis et medialis – ги заобликуват кондилите на
n.tibialis е понадвор и тибиата.
поповршинско од артериата a
поповршинско и понадвор е aа.sureales – oдат до главите на m.gastrocnemius и ja васкуларизираa
n.pereneus communis.
а.tibialis E предна завршна гранка Во почеток е во задната страна a.recurrens tibialis anterior – се качува по m.tibialis anterior и учествуваа
anterior на a.poplitea протега од на потколеницата и кога ќе ја во градба на латерална мрежа на rete articulare genus.
arcus tendinous m.solei до пробива membrana interosseа
retinaculum ќе доаѓа во предната страна и a.recurrens tibialis posterior – се качува по m.popliteus
mm.extensorum inferius лежи помеѓу m.tibialis anterior и
oд каде продолжува како m.extensor hallucis longus ja a.malleolaris anterior lateralis et medialis – настануват над art.talocruralis
а.dorsalis pedis следат 2 вени и n.pereneus и изградбат rete malleolare mediale et laterale
Проекција - линија која profundus.
го спојува tuberculum
tibiae Gerdy со средината
на линијата која ги
поврзува двата
малеолуса
a.dorsales E продолжеток на / а.аrcuata –e најголема бочна гранка оди во
pedis a.tibialis anterior. надворешниот раб на стапалото каде се спојува со a.tarsea lateralis и
Се протега од retinaculum a.plantaris lateralis. Во лисфранковна линија дава aa.metatarsea dorsalis
mm.extensorum inferius за прстите од II, III, IV меѓуметатарзален простор. Од нив се одвојуват
до проксималниот крај aa.digitales dorsales pedis.
на првиот
меѓуметатарзален Завршна гранка на a.dorsalis pedis e r.plantaris profundus кој ја пробива
простор. првиот меѓукоскен метатарзален простор за да влезе во табанот каде ќе
Прокеција - линија која анастомозира со arcus plantaris (гранка на a.plantaris lateralis)
ги поврзува средина на
меѓумалеоларниот други бочни гранки :
простор со првиот a.metatarsea dorsalis prima,
меѓуметатарсален a.tarsea lateralis,
простор. aa.tarseaе medialis

LIRIM RAMADANI
а.tibialis Втора завршна гранка на
posterior а.poplitea.
Cе протега од arcus
tendinous m.solei до
внатрешна страна на
calcaneus.
Завршува со
a.plantares medialis
a.plantares lateralis
Пулсот на а.tibialis
posterior се напипува
помеѓу malleolus medialis
и Ахилова тетива
Почнува од arcus tendinous
m.solei оди долу меѓу m.tibialis
posterior и m.flexor digitorum
longus покриена со m.soleus и
m.gastrocnemius таа e следена
од 2 вени и n.tibialis кој е
поставен прво медијално и
после ке врти зад и латерално
од неа. Минува низ sulcus
retromalleolaris medialis под
retinaculum mm.flexorum и
проаѓа во табанот
a.peronea s.fibularis – се одвојува од горниот дел и се лежи во заднта
страна на фибулата помеѓу m.tibialis posterior и m.flexor hallucis
longus,покриена со m.soleus. Влегува во sulcus retromalleolaris lateralis и
завршува на надворешна страна на calcaneus. Бочните гранки:
rr.musculares, rr.malleolares laterales, rr calcanei, r.communicans.
rr.musculares – ja васкуларизират m.solei и длабоките флексори
а.circumflexae fibulae – се протега латерално од фибулата и
анастомозира со а.recurrens tibialis anterior.
rr.malleolare mediale – учествуваат во формирање на rete malleolare
mediale
rr.calcanei – aнастомозира со исто името гранки на a.peronea и ја градат
rete calcaneum

r.communicans – анастомизра со исто името гранка на a.peronea.

aa.plantares Разликуваме a.plantaris medialis проаѓа низ A.PLANTARES MEDIALES :
a.plantaris medialis и внатрешниот дел на sinus tarsi r.profundus: aнастомозира со arcus plantaris.
a.plantaris lateralis. го следи внатрешниот раб на
стапалот. r.superficialis: oди кон палецот и васкуларизира медијалната површина.

a.plantaris lateralis проаѓа низ A.PLANTARES LATERALES:

надворешниот дел на sinus arcus plantaris е поставено меѓу mm.interossei planteres и m.adductor
tarsi. Се протега од задниот hallucis. Aртерија заврши на табанот на првиот меѓуметатарсален
дел на внатрешната страна на простор каде анастомизира со r.plantaris profundus (од a.dorsalis pedis).
calcaneus до базата на петта(5) Дава 3 бочни rr.perforantes кои ги спојуват arcus plantaris и
метатарсална коска каде нагло aa.metatarsea plantares со aa.metatarsea dorsales.
врти внатре и лежи меѓу Од arcus plantaris се издвојуват 4 предни гранки – a.plantaris digiti minimi
m.flexorum digitorum brevis и и 3 aa.metatarsea plantares кои во висина на корени на прсти дават по 2
m.abductor digiti minimi aa.digitales plantares за васкуларизација на страни на соодветни прсти.
формирајки arcus plantaris
Rete articulare postero-medialis femoris - е формирана од сите гранки на a.profunda femoris
Rete articulare genus - го сочинуват горен и долен артериски круг на a.poplitea.
Горниот круг го сочинуват - a.genus superior lateralis et medialis.
Долниот круг го сочинуват - a.genus inferior lateralis et medialis.
Oдозгоре се приклучуваат: долните аа.perforantes, r.descendes a.circumflexa femoris lateralis, a.genus descendenѕ.
Oдоздоле се приклучуваат: ramus circumflexus fibulae и a.reccurens tibialis anterior et posterior.
LIRIM RAMADANI
ВЕНИ НА ДОЛЕН ЕКСТРЕМИТЕТ - ДЛАБОКИ ВЕНИ
Секоја артерија е следена од 2 вени освен v.femoralis и v.poplitea.
Длабоките вени поседуват залистоци-valvulae кои помагат на враѓање на крв во срце и се разликуват:
valvulae parietalis – се најдени долж ѕидовите на вени. valvulae ostiales – се најдени во местото каде една вена влегува во другата.
Длабоките вени на нога ги делиме на:
 Длабоки вени на стопало
тргнуват од прсти, формират vv.digitales plantares, се спојуват со vv.digitales dorsales, продолжуваат во 4 vv.metatarsea plantare кои преку
перфорантни вени комуницират со vv.metatarsea dorsalis и формират arcus venosus plantaris од која продолжуваат v.plantaris medialis и
v.plantaris lateralis. Во дорзална страна на стапалото длабоките и површнските вени се спојуваат и градат rete venosum dorsalis pedis.
 Длабоки вени на потколеница
- Во предна ложа се формират vv.tibiales anteriores од rete venosum dorsalis pedis.
- Во задна ложа имаме vv.tibiales posteriores која е формирано од длабоки табански вени на стапалото.
- двете вени како притоки ги примат vv.peroneae , и со споење на vv.tibiales anteriores et posteriores, vv.peroneae се формира v.poplitea.
 V.POPLITEA (ЗАТКОЛЕНСКА ВЕНА)
Настанува во горниот дел на задна страна на потколеница со спојување на vv.tibiales anteriores et posteriores и vv,peroneae.
Протега од arcus tendinous m.solei до hiatus tendinous s.adductorius од тука продолжува како v.femoralis.
Притоки сите вени што следат гранките на а.poplitea, вените што собират крв од главите на m.gastrocnemius, и v.saphena parva.
 V.FEMORALIS (БУТНА ВЕНА)
Ја следи a.femoralis и се протега од hiatus adductorius hunteri до lacuna vasorum.
Притоки од вени што следат a.femoralis, v.profunda femoris, vv.circumflexae femoris laterales et mediales и vv.perforantes и го прима
површнската вена v.saphena magna.

Површни вени на нога

Наоѓат во површно масно ткиво и ја образуват v.saphena magna и v.saphena parva.
Kaj стапалото сте rete venosum plantaris pedis и rete venosum dorsalis pedis која е изградена од vv.digitales dorsales и vv.metatarsea dorsalis.
А од arcus venosus dorsalis pedis со своите краеви претставуваа почеток на v.saphena magna и v.saphena parva.
 V.SAPHENA MAGNA
Настанува на внатрешниот крај на arcus venosus dorsalis pedis.
Се протега по медијална површина на нога и горе на крај е напред и со нејзиниот проширен лак ја пробива fascia cribrosa и во висина на
hiatus saphenus влева во v.femoralis 2.5-3.5 cm под и латерално од tuberculum pubicum.
Притоки: vv.pudendae externae, v.epigastrica superficialis, v.circumflexa ilium superficialis v.saphena accessoria и поткожни вени на нога.
Поради должината често се случи проширување на v.saphena magna, односно развој на кратки дилатирани сегменти (varices cruris) и
воспалителни процеси(thrombophlebitis) причина е недоволно функционални венски залистоци (вена има 20/30 залистоци).
 V.SAPHENA PARVA
Настанува на надворешниот крај на arcus venosus dorsalis pedis Го обиколува врвот и задната страна на malleolus lateralis и оди на задна
страна на потколеница до fossa poplitea, каде влегува меѓу дветее глави на m.gastrocnemius, каде и влева во v.poplitea .
LIRIM RAMADANI
ЛИМФНИ САДОВИ И ЛИМФНИ ЈАЗЛИ НА ДОЛЕН ЕКСТРЕМИТЕТ
Лимфниот систем на долниот екстремитет се состои од: vasa lymphatica и nodi lymphatici.

Лимфните садови на долниот екстремитет се делат на површни и длабоки лимфни садови.

vasa lymphatica superficialia се наоѓаат во поткожното клеточно масно ткиво. Постои:
 Задната група ја следи v.saphena parva. завршуваат во nodi lymphatici poplitei
 Внатрешната група ја следи v.saphena magna. завршуваат во nodi lymphatici inguinales
 Надворешната група се придружува во горниот дел на внатрешната група. завршуваат во nodi lymphatici inguinales
vasa lymphatica profunda се групирани околу длабоките артерии и ја собираат лимфата од сите делови на ногата и седалниот предел, со
исклучок на кожата и поткожното ткиво. Тие се делат на:
 лимфни садови кои ги придружуваа a.tibialis anterior кои ја собираат лимфата од стапалото и потколеницата напред
 лимфни садови кои ги придружуваат a.tibialis posterior и а.peronea, ја собираат лимфата од табанот и задната страна на
потколеницата и завршуваат во nodi lymphatici poplitei.

Лимфните јазли долж периферијата на лимфниот јазол, влегуваат vasa afferentia, а од хилусот на лимфниот јазол излегуваат vasa
efferentia кои имаат поголем дијаметар.
nodus lymphaticus tibialis anteror- лежи до a.tibialis anterior во горниот дел на предната ложа на потколеницата
nodi lymphatici poplitei - се наоѓаат во клеточното масно ткиво на fossa poplitea, покрај a.v.politea.
nodi lymphatici inguinales - се делат на површни и длабоки и претставуваат најголема и најважна група на лимфни јазли на ногата.
 nodi lymphatici inguinales superficiales лежат помеѓу кожата и фасцијата, околу завршниот лак на v.saphena magna во trigonum
femorale Scarpae. Најчесто ги има 8-12, а понекогаш и преку 20.
 nodi lymphatici inguinales profundi се наоѓаат под fascia cribrosa која ги одвојува од површните лимфни јазли, долж внатрешниот
раб на v.femoralis. Обично ги има 2 до 3. Една е во сафенофеморалното устие, една во canalis femoralis и една во anulus femoralis.
Тоа е nodus lymphaticus inguinalis profundus Cloqueti s. Rosenműlleri.

LIRIM RAMADANI
 PLEXUS LUMBALIS – L1-L4
НЕРВИ ОПШТО СООДНОСИ ШТО ИНЕРВИРА
n.iliohypogastricus Поаѓа од предните Оди преку m.quadratus lumborum и влегува во простор мегу Моторни влакна:
гранки на TH12,L1 m.transversus abdomini и m.obliquus internus abdominis и дава 2 гранки m.obliqus internus abdominis,
r.cutaneus anterior минува низ m.obliquus internus abdominis медијално m.transversus abdominis
од spina iliaca anterior superior и низ m.obliqus externus abdominis Сензитивни влакна инервира
инервира кожата на супрапубичната регија. кожата на супрапубичната регија
r.cutaneus lateralis ги пробива m.quadratus lumborum и се разгранува во и постеролатерлано седална
кожата на горниот дел на седалниот предел. регија
n.ilioinguinalis Поаѓа од предните Oди преку m.psoas major минува косо низ m.quadratus lumborum , и Моторни влакна:
гранки на TH12,L1 влегува во m.transversus abdominis, и ја пробива m.obliquus internus m.obliqus internus abdominis,
abdominis и влегува во canalis inguinalis m.transversus abdominis
Сензитивни влакна инервира
кожата на горно-внатрешен дел
на бутот и надворешните органи
n.genitofemoralis Поаѓа од предните Ја порбива m.psoas major и се спушта под перитонеумот зад уретерот и инервира m.cremaster.
гранки на L1,L2 се дели на: Cензитивните гранки ја
r.genitales минува на canalis inguinalis и сензитивно инервира кожата на инервираат кожата на scrotum,
scrotum a кај жените кожата на големите усни. mons pubis и предномедијалниот
r.femoralis е сензитивна гранка минува во lacuna vasorum пробива fascia дел на кожата во trigonum
femoris и fascia lata и се разгранува во кожата на trigonum femorale. femorale scarpea
n.cutaneus Поаѓа од задните ja пробива m.psoas major и поминува во lacuna musculorum се дели на Со предните гранки ја инервира
femoris lateralis гранки на L2,L3 предни и задни гранки кожата на предна и латерална
страна на бутот.
Со задните гранки ја инервира
кожата на латерална страна на
бутот. Исто така инервира и
кожата на седалниот предел.
n.femoralis Поаѓа од задните Настанува во m.iliopsoas, излегува во жлебот помеѓу m.psoas и m.iliacus и Мускулите на предна група и
гранки на L2,L3,L4 слегува до lig.pectineum, минува низ lacuna musculorum и оди до делумно кај внатрешна група на
m.iliopsoas под arcus iliopectineus надвор од а.femoralis и таму дава бутот.
завршните гранки:
rr.musculares- ги инервираа сите мускулите на предна ложа и делумно Инервира кожата во предниот и
во внатрешна ложа (m.pectineus и m.adductorius longus). внатрешниот дел на бутот и
Гранката за m.rectus femoris инервира аrt.coxae коленот.
Гранката за m.vastus medialis се спушта низ canalis adductorius латерално
од a.v.femoralis Исто така и кожата на
Гранката за m.vastus lateralis ја следи r.descendes a.circumflexa femoris внатрешниот дел на потколеница
lateralis и инервира art.genus. и стапалото.

LIRIM RAMADANI
 Гранките за m.vastus intermedius инервираат m.articularis genus и
art.genus
rr.cutanei anteriores – ja инервира кожата на предната страна на бутот.
n.saphenus – најголема гранка, влези во canalis adductorius го пробива
fascia femoris меѓу m.sartorius и m.gracilis и лежи поткожно и ја инервира
кожата на прелатерална регија. Во потколеницата ја следи v.saphena
magna до malleolis medialis и продолжува во медијалниот раб на
стапалотот. Дава гранки: r.infrapatellaris, rr.cutanei cruris medialis
n.obtoratorius Поаѓа од предните Настанува во m.iliopsoas продолжува под перитонеумот, преку m.obtoratorius externus
гранки на L2,L3,L4 art.sacroiliaca влегува во карлица и оди над m.obtoratorius internus до m.adductor brevis
canalis obtoratorius NAV. Завршни гранки сте: m.adductor longus
r.anterior- кој симнува меѓу m.adductor longus и m.adductor brevis доаѓа m.adductor magnus
како r.cutaneus инервира внатрешна ложа на бутот. Го инервира m.gracilis
m.adductor longus et brevis, m.pectineus, m.gracilis и art.coxae. m.pectineus
r.posterior поминува меѓу m.adductor brevis et magnus и ја инервира сензитивно инервира кожата
овие мускули и m.obtoratorius externus и аrt.coxae доле 2/3 на внатрешниот дел

LIRIM RAMADANI
 PLEXUS SACRALIS – S1-S3
НЕРВИ ОПШТО СООДНОСИ ШТО ИНЕРВИРА
Plexus sacralis L4, L5, S1, S2, лежи на предната страна на сакрумот и на m.piriformis, покриен од fascia pelvis. /
S3 Настанува со спојување на предните гранки на L4, L5 кои формираат truncus
lumbosacralis, кој се придружува на предните гранки на S1, S2 и S3 овие предни
гранки на nn.sacrales поаѓат низ foramina sacralia pelvina и формираат нервен сплет
со база на овие отвори а врвот на foramen ichiadicum majus. Овие предните гранките
што го формираат plexus sacralis повторно се делуваат на предни и задни гранки кои
повторно се спојуваат и формират n.ichiadicus.
rr.musculares ги инервираат мускулите на седалниот предел сите
пелвитрохантерични мускули со исклучок на m.obtoratorius externus. Нервот за
инервација на m.gemellus inferior и m.quadratus femoris ја напушта карлицата преку
foramen infrapiriforme и исто за инервација на m.gemellus superior и m.obturatorius
internus, но повторно влегува во карлицата низ foramen ichiadicum minus
n.gluteus superior – поминува во foramen suprapiriforme и ја инервира m.gluteus
medius et minimus, m.tensor fascia latae
n.gluteus inferior – поминува во foramen infrapiriforme и инервира m.gluteus maximus
n.cutaneus femoris posterior– поминува нa foramen infrapiriforme настанува назад до
коленот дава гранки:
- nn.clunium inferiores за инервација на кожата на долниот дел на седалниот предел.
- rr.perineales за инервација на надворешните органи.
- rr.cutanei femoris posteriores за инервација на задната страна на бутот.
n.ichiadicus Проаѓа од Е завршна гранка на plexus sacralis настанува над spina ichiadica и лежи длабоко во m.semimembranosus
L4, L5, S1, S2, m.gluteus maximus , зад m.gemellis superior et inferior, m.obtoratorius internus, m.semitendinosus
S3 quadratum femoris и ја влези во foramen infrapiriforme продолжува меѓу trochanter m.biceps femori
major и tuber ischiadicum и доаѓа на задната страна на m.adductor magnus. Во бутот е m.adductor magnus долен сноп
покриен со m.biceps femoris caput longum, а потоа влегува во меѓупросторот меѓу
m.biceps femoris и m.semitendinosus и semimembranosus. оди долу назад и медијално
до врвот на fossa poplitea и се дели на n.tibialis и n.peroneus communes
n.tibialis Внатрешна Од горниот агол на fossa poplitea, лежи надвор и површно од a.politea, мегу главите n.tibialis: m.triceps surae,
завршна на m.gastrocnemius, под arcus tendinous m.solei поминува низ задната ложа на m.popliteus, m.tibial.posterior,
гранка мускули на потколеница, проксимално е под m.gastrocnemius и m.soleus, дистално m.flexor digitorum longus и
L4, L5, S1, S2, покриен со m.flexor hallucis longus завршува под retinaculum flexorum и се дели на: m.flexor hallucis longus
S3 n.plantaris medialis и n.plantaris lateralis
Бочни гранки-
rr.musculares - m.triceps surae, m.popliteus, m.tibialis posterior, m.flexor digitorum
longus, m.flexor hallucis longus.
rr.articulares – за инервација на art.genus.
rr.cutanei-

LIRIM RAMADANI
 1. n. cutaneus surae mediales – одвојува од fossa poplitea оди меѓу главичките на n.plantaris medialis: моторно
m.gastrocnemius ја пробива fascia cruris на исто место и како v.saphena parva и го m.lumbricales 1, m.flexor
следи ова вена и со r.comunicans n.peroneus communis гради n.suralis. hallucis brevis,
2. n.suralis – инервира кожата во задна и латерална третина на потколеница, m.abductor hallucis, m.flexor
завршува во дорзална страна на стапалото како n.cutaneus dorsalis lateralis каде и digitorum brevis и делумно
дава 2 гранки за кожата на латералната страна на стапалото до малиот прст и дава m.quadratum plantae
rr.calcanei lateralis за надворешната страна на calcaneus-от (внатрешна страна на -сензитивно го инервира
calcaneus-от e од rr.calcanei mediales n.tibialis) плантарна страна на стaпалото
Завршни гранки : во предел на 3 и ½ прст
n.plantaris medialis- латерално од a.plantaris medialis, во talus-от се дели на: (аналогно n.medianus во шака)
внатрешна гранка - n.plantaris hallucis medialis
надворешна гранка - nn.digitales plantares communes I,II,III и секој од нив по две (2)
nn.digitales plantares proprii.
n.plantaris lateralis- го следи a.plantaris lateralis ,минува мегу m.flexor digitorum brevis
и m.quadratus plantae, завршува мегу m.flexor digitorum brevis и m.abductor digiti n.plantaris lateralis- мускуули
minimi. Во средина на надворешен раб на табанот, дава површна и длабока гранка. се спомнати во соодноси а
Површна-гранка за m.flexor digiti minimi brevis и mm.interossei во IV мегукоскен сензитивно инервира кожа во
простор, n.plantaris lateralis digiti minimi, n.digitales plantares communes IV кој ги дава плантарна страна на стопало
nn.plantares propria за малиот прст. во предел на 1 и ½ прст
Длабока гранка – инервира mm.lumbricales I,II,II, сите mm.interosseus (освен
мускулите во IV меѓу коскен простор) и m.adductor hallucis
n.peroneus L4, L5, S1, S2. Настанува во висина на горниот агол на fossa poplitea, ја следи тетивата на m.biceps n.peroneus superficialis -
communis Надворешна femoris. Нервот потоа преминува во преднонадворешната мускулна ложа низ отвор Сензитивно инервира преку
завршна на фасцијата која го покрива m.tibialis anterior. Кај collum fibulae минува низ гранки nn.digitales dorsalis
гранка коскено-фиброзен канал кој го градат m.peroneus longus и collum fibulae pedis од за сите прстите со
Бочни гранки - rr.articulares го инервира art.genus и art.tibiofibularis proximalis. исклучок на латерална страна
rr.cutanei - две гранки n.cutaneus surae lateralis кој настанува во надворешниот на 5 прст (n.suralis) и допирни
кондил на фемурот и инервира кожата на предна, задна, латерална страна на страни на I,II ппрст (n.peroneus
проксимален дел на потколеница и profundus)
r.communicans се одвојува близу во главата на фибулата и се спојува на n.suralis Моторно со бочни гранки
Завршни гранки : инервира m.peroneus brevis,
n.perenous superficialis – е надворешна завршна гранка се симнува меѓу влакните на m.peroneus longus
m.peroneus longus и се симнува напред и доле меѓу m.peroneus longus et brevis и
m.extensor digitorum longus, пробива fascia cruris и дава 2 завршни гранки:
1. n.cutaneus dorsalis medialis - инервира кожата во медијална страна на палецот и
допирните страни на II,III прст.
2. n.cutaneus dorsalis intermedius – инервира кожата во дорзалната страна на III,IV,V
прст.

LIRIM RAMADANI
 n.peroneus profundus – е внатрешна завршна гранка почнува од collum fibulae n.peroneus profundus –
пробива septum intermusculare cruris anterior се симнува доле до a.tibialis anterior и моторно m.tibialis anterior,
над membrana interossea cruris. m.peroneus tertius, m.extensor
Бочните мускулни гранки инервираат: сите мускули на предна ложа (m.tibialis digitorum longus, m.extensor
anterior, m.extensor digitorum longus, m.extensor hallucis longus и m.peroneus tertius) hallucis longus, m.extensor
Се спушта до art.talocruralis, каде се дели на: digitorum brevis
Надворешна гранка – завршува на m.extensor digitorum brevis, дава зглобовни сензитивно – допирни страни
гранки за стапалото: тарсалните и метатарсофалангеалните зглобови. на палецот и показалецот
Ватрешна гранка – сензитивно допирни страни на I, II прст и често дава гранка за
првиот метатарсофалангеален зглоб

LIRIM RAMADANI