Λυμένες Ασκήσεις Υδροδυναμικής

59
•1. Ο οριζόντιος σωλήνας έχει στο φαρδύ τμήμα του
εμβαδόν διατομής Α1=40cm2 και στο στενό Α2=10cm2. Η
ταχύτητα του νερού στο φαρδύτερο τμήμα του σωλήνα είναι
υ1=1m/s. Να υπολογιστούν:
α. Η ταχύτητα, υ2, της φλέβας στο στενότερο τμήμα.
β. Η παροχή όγκου και η παροχή μάζας του σωλήνα.
γ. H διαφορά πίεσης μεταξύ δύο σημείων (1) και (2) του
φαρδύτερου και του στενότερου τμήματος.
δ. Στο υοειδή σωλήνα (σχήμα U) που επικοινωνεί με τον
οριζόντιο υπάρχει μικρή ποσότητα υδραργύρου. Εξηγήστε
που οφείλεται η διαφορά στάθμης του υδραργύρου στα δύο
σκέλη και υπολογίστε την τιμή της, h.
Δίνονται η πυκνότητα του νερού ρ=103kg/m3, η πυκνότητα του υδραργύρου ρh=13,6·103kg/m3
2
και το g=10m/s .
ΛΥΣΗ

Αυ
α. Από την εξίσωση της συνέχειας έχουμε: Α1υ1=Α2υ2→ υ2= 1 1 → υ2=4m/s
Α2
β. Παροχή όγκου: Π=Α1υ1→Π=40·10−4m2·1m/s→Π=4·10−3m3/s

dm ρdV dm
Παροχή μάζας: = =ρ·Π→ =4kg/s
dt dt dt

γ. Από την εξίσωση Bernoulli μεταξύ δύο σημείων (1) στο φαρδύ τμήμα και (2) στο
στενότερο, του σωλήνα:
2 2
ρυ ρυ 1
p1 + 1 = p2 + 2 →p1−p2= ρ(υ2 −υ1 )→p1−p2=7,5·103Pa
2 2
2 2 2

δ. Η διαφορά στάθμης οφείλεται στη διαφορά πίεσης του νερού που υπολογίσαμε στη (γ)
ερώτηση. Επειδή p1>p2 ο υδράργυρος στο αριστερό σκέλος είναι περισσότερο πιεσμένος και
έτσι δημιουργείται η διαφορά στάθμης. Ας πάρουμε δύο σημεία Α και Β στο ίδιο οριζόντιο
επίπεδο, με το Α να βρίσκεται στη στάθμη του υδραργύρου στο αριστερό σκέλος. Επειδή ο
υδράργυρος ισορροπεί θα πρέπει στα σημεία αυτά οι πιέσεις να είναι ίσες, δηλαδή

pΑ=pΒ (1)

Η πίεση pΑ οφείλεται στην υδροδυναμική πίεση p1 και στην στατική πίεση της στήλης νερού
h1 που κατεβαίνει στο σωλήνα U ενώ η πίεση pΒ οφείλεται στην πίεση p2, στην υδροστατική
πίεση της στήλη του νερού h2 και στην αντίστοιχη πίεση της στήλης υδραργύρου h που είναι
h=h1−h2. ¨Αρα:

pA=p1+ρgh1 (2) και

pΒ=p2+ρgh2+ρhgh (3)

p1-p2
Από (1)(2)(3)→ p1+ρgh1= p2+ρgh2+ρhgh →… h= → h≈0,6m
(ρh-ρ)g

60
2. Σε μια κατακόρυφη υδροροή σταθερής παροχής το εμβαδόν διατομής στο σημείο
Γ είναι Α1=12cm2 ενώ στο Δ Α2=4cm2. Τα Γ, Δ απέχουν κατακόρυφη απόσταση
h=10m και το νερό σε αυτά βρίσκεται υπό ατμοσφαιρική πίεση. Να υπολογιστούν:
α. Η ταχύτητα της ροής στα σημεία Γ και Δ.
β. Η παροχή όγκου, Π και τα τα kg/s νερού που κατεβάζει η υδροροή.
γ. Αν η διαφορά πίεσης μεταξύ των Γ και Δ είναι pΓ−pΔ=Δp=3·105Pa, πόση θα γίνει η
ταχύτητα στο σημείο Γ;
Δίνονται g=10m/s2 και ρ=103kg/m3.

ΛΥΣΗ

α. Η σχέση ταχυτήτων της φλέβας υ1 και υ2 στα σημεία Γ και Δ υπολογίζεται από την
εξίσωση της συνέχειας.
Α1υ1=Α2υ2→υ2=3υ1 (1)
Γράφουμε την εξίσωση Bernoulli μεταξύ των σημείων Γ και Δ. Για τις πιέσεις pΓ=pΔ=patm.

pΓ + ρgh + ½ ρυ12 = pΔ+ ½ ρυ22 (2)

ρυ 2 ρ9υ12
Από (1) και (2) →ρgh + 1 = →υ1= gh/4→υ1=5m/s και υ2=15m/s
2 2

β. Π=Α1υ1=12·10−4m2·5m/s→Π=6·10−3m3/s

dm ρdV dm
= =ρ·Π→ =6kg/s
dt dt dt

γ. Από την ίδια εξίσωση Bernoulli: pΓ + ρgh + ½ ρυ12 = pΔ+ ½ ρυ22 →

2 (pΓ−pΔ) +ρgh
(pΓ−pΔ) +ρgh= 4ρυ1 → υ1= → υ1=30m/s
4ρ

61
3. Αντλία, Α, τραβάει νερό από επιφάνεια δεξαμενής με σωλήνα
σταθερής διατομής Α=3cm2. Το νερό ανεβαίνει με το σωλήνα σε ύψος
h=3m πάνω από την επιφάνεια και εκρέει από το σωλήνα με ταχύτητα
υ=4m/s. Να υπολογιστούν:
α. Η διαφορά πίεσης ΔpΓΔ μεταξύ του σημείου Γ και του σημείου
εκροής, Δ, αν υποθέσουμε ότι και στα δύο σημεία το νερό έχει την ίδια
ταχύτητα, υ=4m/s.
β. Η πίεση του νερού στο σημείο, Β αμέσως μετά την έξοδο από την
αντλία αν υποθέσουμε ότι η ταχύτητα εκεί είναι μηδενική.
γ. Η ισχύς της αντλίας.
δ. Το έργο που κάνει η αντλία για να ανεβάσει νερό μάζας 100kg στο ύψος των 3m πάνω από
την επιφάνειά του με ταχύτητα υ=4m/s.
ε. Να υπολογιστεί η προηγούμενη διαφορά πίεσης Δp′ΓΔ αν υποθέσουμε ότι ο σωλήνας της
αντλίας στο στόμιο εξόδου στενεύει και έχει διατομή Α1=Α/2 και το νερό έχει στο σημείο, Γ,
την ίδια ταχύτητα υ=4m/s.
Δίνεται πυκνότητα νερού ρ=103kg/m3 και g=10m/s2.

ΛΥΣΗ
α. Γράφουμε την εξίσωση Bernoulli για μια ρευματική γραμμή μεταξύ των σημείων Γ και Δ.
Στο Δ η πίεση είναι pΔ=patm.
pΓ+ ½ρυ2 = pΔ+ ½ρυ2 + ρgh→pΓ-pΔ=ρgh→pΓΔ=0,3 ·105Pa

β. Γράφουμε την εξίσωση Bernoulli για μια ρευματική γραμμή μεταξύ των σημείων Β και Δ

pΒ+0+0=pΔ+ρgh+ ½ρυ2→pΒ=1,38·105Pa

dΚ dWβαρ
γ. P=Pκιν+Pδυν = +
dt dt
2
dΚ dmυ 1 dV 2 1 dWβαρ dm·g·h
= = ρ ·υ =Π· ρυ2 και = =Π·ρgh
dt 2dt 2 dt 2 dt dt

2
1 υ
P= Π· ρυ2+ Π·ρgh=ρΑυ ( + gh)→ P=45,6w,
2 2

***Η ισχύς της αντλίας θα μπορούσε να υπολογιστεί ως η ισχύς της πρόσθετης δύναμης που
ασκεί η αντλία για να φτάσει μια μάζα νερού από το Β στο Δ με την ανάλογη ταχύτητα, υ.

P=(FΒ−FΔ)υ= (pΒ−pΔ)Αυ= (ρgh+ ½ρυ2)Αυ=0,38·105·3·10−4·4→P=45,6w

δ. Wαντ=mgh+ ½mυ2→Wαντ=3800J

ε. Τότε το νερό στο Δ θα έχει ταχύτητα υ1: Αυ=Α1υ1→υ1=2υ=8m/s

Γράφουμε την εξίσωση Bernoulli για μια ρευματική γραμμή μεταξύ των σημείων Γ και Δ.
2
3ρυ
pΓ+ ½ρυ2 = pΔ+ ½ρυ12 + ρgh→pΓ-pΔ=ρgh + →pΓΔ=0,54 ·105Pa
2

62
4. Το κλειστό δοχείο περιέχει νερό πυκνότητας
ρ=103kg/m3 και πάνω από την ελεύθερη
επιφάνεια αυτού η πίεση του αέρα είναι
Ρ=1,62·105N/m2. Το δοχείο καταλήγει σε
πλευρικό σωλήνα του οποίου το εμβαδόν
διατομής στο σημείο Α είναι Α1=6cm2 και στην
έξοδο, Γ, στενεύει και γίνεται Α2=2cm2. Πάνω
από το σημείο Α υπάρχει ανοικτός κατακόρυφος
σωλήνας ΑΒ.
Α. Αν η στρόφιγγα στο σημείο Γ είναι κλειστή και το ύψος της δεξαμενής του νερού είναι h=1m
να βρεθεί το ύψος h0 της στήλης του νερού στον σωλήνα ΑΒ.
Β. Ανοίγουμε τη στρόφιγγα στο σημείο Γ και το νερό αρχίζει να εκρέει υπό ατμοσφαιρική
πίεση. Τη χρονική στιγμή t που το ύψος του νερού στο δοχείο, είναι h=1m να υπολογιστούν:
Β1. Η ταχύτητα του νερού υ1 στο σημείο Α.
Β2. Η πίεση του υγρού στο σημείο Α.
Β3. Το ύψος h1 του νερού στο σωλήνα, ΑΒ.
Β4. Η παροχή όγκου του πλευρικού σωλήνα.
Δίνονται, Ρatm=105Pa και g=10m/s2.
ΛΥΣΗ

Α. Το σύστημα ισορροπεί άρα οι πιέσεις στα Α και Δ είναι ίσες.

Όπου: PΔ=P+ρgh και ΡΑ=Ρatm+ρgh0.
Ρ- Ρatm+ρgh
Με PΔ=ΡΑ→ P+ρgh= Ρatm+ρgh0 →h0= →h0=7,2m.
ρg

Β1. Από Bernoulli μεταξύ των σημείων Ο και Γ :

Ρ+ρgh= Ρatm+ ½ρυ22→υ2=12m/s
Και από εξίσωση συνέχειας:

Α1υ1=Α2υ2→υ1=4m/s.

Β2. Από Bernoulli μεταξύ των σημείων Ο και Α: Ρ+ρgh= ΡΑ+ ½ρυ12→PA=1,64·105Pa.

B3. Η πίεση στο Α ισούται με το άθροσιμα της πίεσης που ασκεί η στήλη νερού h1 και η
ατμόσφαιρική:
P -P
PA=Patm+ρgh1→h1= A atm→ h1=6,4m.
ρg

−4 2 −4 3
Β4. Π=Α1υ1=6·10 m ·4m/s→Π=24·10 m /s.

63
5. Δύο μεγάλες ανοικτές δεξαμενές Α και Ζ περιέχουν
το ίδιο υγρό. Ο σωλήνας ΒΓΔ έχει στις περιοχές Β και
Δ εμβαδόν διατομής Α1 και στο σημείο Γ, εμβαδόν
Α2=Α1/2. Ο κατακόρυφος σωλήνας Ε συγκοινωνεί το
σημείο Γ της στένωσης με τη δεξαμενή, Ζ. Η
επιφάνεια του υγρού στη δεξαμενή Α έχει από το
σωλήνα διαφορά ύψους h1.Ο κατακόρυφος σωλήνας
περιέχει αέρα, που θεωρείται αβαρής και το υγρό από
τη δεξαμενή Ζ ανεβαίνει σε αυτόν κατά h2. Η πίεση
στην έξοδο Δ του σωλήνα και στις επιφάνειες των δύο δεξαμενών είναι ατμοσφαιρική,
PA=PΔ=PZ=Patm=105Ν/m2. Δίνονται h1=0,8m, ρ=103kg/m3 και g=10m/s2.
Να υπολογιστούν:
α. Η πίεση του υγρού στο σημείο, B.
β. Η ταχύτητα, υ1, του υγρού στο σημείο, Δ.
β. Η πίεση του υγρού στο σημείο, Γ.
δ. Το ύψος h2.

ΛΥΣΗ

α. Στα σημεία Β και Δ το υγρό έχει την ίδια ταχύτητα υ1 αφού η διατομή είναι ίδια.
Από Bernoulli μεταξύ Β και Δ: pΒ+ ½ρυ12=pΔ+½ρυ12→pΒ=pΔ=patm→pΒ=105Pa.

β. Από Bernoulli μεταξύ Α και Δ: patm+ρgh1=pΔ + ½ρυ12→υ1= 2gh1→υ1=4m/s

γ. Έστω υ2 η ταχύτητα της φλέβας στο σημείο Γ όπου η στένωση έχει εμβαδόν Α2.
Από την εξίσωση της συνέχειας: Α1υ1=Α2υ2→υ2=2υ1→υ2=8m/s

Από Bernoulli μεταξύ Γ και Δ: pΓ + ½ρυ22 = pΔ + ½ρυ12→pΓ = 0,76·105Pa

δ. Η πίεση στο σημείο Γ μεταφέρεται μέσω του αέρα που είναι εγκλωβισμένος στο σωλήνα
στο σημείο, Ε που είναι και η ελεύθερη επιφάνεια του υγρού που ανεβαίνει στο σωλήνα από
την κάτω δεξαμενή, Ζ. Άρα: PE=PΓ
Επειδή η στήλη ύψους h2 ισορροπεί με αντιστάθμιση από την ατμοσφαιρική πίεση, PZ=Patm,
έχουμε:

P -P
PZ=PE + ρgh2 → Patm=PE + ρgh2→h2= atm E → h2=2,4m
ρg

64
6. Ο σωλήνας σχήματος U περιέχει μια ποσότητα νερού
πυκνότητας ρw=103kg/m3. Χύνουμε μια ποσότητα λαδιού
πυκνότητας ρο=750kg/m3 στο δεξιό σκέλος του σωλήνα,
που σχηματίζει μια στήλη ύψους L=5cm.
α. Να υπολογιστεί η διαφορά ύψους h των δύο σταθμών
νερού και λαδιού στους δύο σωλήνες.
β. Φυσάμε ρεύμα αέρα σε οριζόντια κατεύθυνση πάνω από
τον ανοικτό αριστερό σκέλος του σωλήνα ενώ έχουμε
σκεπάσει το δεξιό ώστε να μην επηρεάζεται από το ρεύμα
αέρα. Να υπολογιστεί η ταχύτητα, υ του αέρα ώστε οι
επιφάνειες και των δύο υγρών και στους δύο σωλήνες να βρίσκονται στο ίδιο ύψος.
Δίνεται η πυκνότητα του αέρα, ρα=1,2kg/m3 .

ΛΥΣΗ

α. Παίρνουμε μια οριζόντια στάθμη στην οποία οι πιέσεις του υγρού στα δύο σκέλη πρέπει να
είναι ίσες (σχήμα 1). Αυτό συμβαίνει γιατί το υγρό ισορροπεί.
Άρα P1=P2. (1)
H πίεση P1 οφείλεται στη στήλη νερού (L−h) άρα : Ρ1=ρwg(L−h), (2)
H πίεση P2 οφείλεται στη στήλη λαδιού ύψος L άρα: Ρ2=ροgL (3)

(ρw-ρο)L
Από (1)(2)(3)→ ρwg(L−h) = ροgL→h= → h=1,25cm
ρw

β. Γράφουμε την εξίσωση του Bernoulli μεταξύ ενός σημείου που βρίσκεται ακριβώς πάνω από
το στόμιο του αριστερού σκέλους του σωλήνα, όπου η πίεση είναι p και η ταχύτητα του
ρεύματος, υ και ενός άλλου σημείου της ίδιας ρευματικής γραμμής που είναι πολύ μακρυά στο
οποίο η πίεση θεωρείται ατμοσφαιρική και η ταχύτητα του αέρα μηδενική.

2 2(Patm-P)
P + ½ρυ =Patm +0 → υ= (4)
ρα

Ωστόσο τα υγρά μέσα στα σκέλη του σωλήνα και πάλι ισορροπούν. Άρα στη νέα οριζόντια
στάθμη που φαίνεται στο 2ο σχήμα, θα ισχύει και πάλι P1=P2, όπου

Ρ1=P+ ρwgL (5) και Ρ2=Ρatm + ροgL (6)

Από (5) και (6)→ P1=P2→ P+ ρwgL= Ρatm + ροgL → (Patm−P) = (ρw−ρο)gL (7)

2(ρw−ρο)gL
Από (4) και (7) →υ= → υ=10 2m/s
ρα

65
7. Η ορθογώνια δεξαμενή περιέχει νερό πυκνότητας
ρ=10 kg/m3 σε ύψος h=3,75m. Στο κάτω μέρος της δεξαμενής
3

υπάρχει οριζόντιος σωλήνας σταθερής διατομής, Α1=4cm2

κλειστός με στρόφιγγα στο άκρο του Γ. Στο σημείο Β του
πλευρικού σωλήνα υπάρχει ανοικτός κατακόρυφος σωλήνας,
ΒΓ μήκους 2h, εμβαδού διατομής Α2, στον οποίο το νερό
ανεβαίνει στο ίδιο ύψος, h, με αυτό της δεξαμενής.
α. Να εξηγήσετε γιατί το νερό ανεβαίνει στο ίδιο ύψος στον
σωλήνα.
Ταπώνουμε τον κατακόρυφο σωλήνα ΒΔ και ανοίγουμε τη στρόφιγγα στο σημείο Γ και το νερό
αρχίζει να εκρέει. Με τη βοήθεια μιας βρύσης διατηρούμε σταθερή τη στάθμη της δεξαμενής
στο ύψος h.
β. Να υπολογιστεί η παροχή της βρύσης.
γ. Πόσο θα γίνει η πίεση του νερού στη βάση Β του κατακόρυφο σωλήνα;
δ. Κατά πόσο θα κατέβει η στάθμη του νερού στον κατακόρυφο σωλήνα;
ε. Πόσο θα γίνει η πίεση του αέρα στον κατακόρυφο σωλήνα;
Δίνεται g=10m/s2 και Patm=105N/m2. H θερμοκρασία του αέρα να θεωρηθεί σταθερή.

ΛΥΣΗ

α. Λόγω ισορροπίας των ρευστών στα σημεία Α και Β πρέπει να επικρατεί η ίδια πίεση. Άρα
ισχύει, PA=PB =Patm+ ρgh.

β. Για να διατηρείται η στάθμη στο ίδιο επίπεδο πρέπει η

παροχής εκροής από το σημείο, Γ να είναι ίση με την παροχή
της βρύσης. Άρα Π=Α1υ.
Η ταχύτητα εκροής από το Γ υπολογίζεται από εξίσωση
Bernoulli μεταξύ των σημείων (Ο) και (Γ):
Ρatm +ρgh= Patm + ½ρυ2→υ= 2gh→ υ=5 3m/s
−4 2 −4 3
Άρα: Π=Α1υ=4·10 m ·5 3m/s → Π=20 3·10 m /s

γ. Γράφω την εξίσωση Bernoulli μεταξύ των Β και Γ. Λόγω της σταθερής διατομής η ταχύτητα
στο σημείο Β είναι ίση με την ταχύτητα υ στο σημείο, Γ:
P′B+ ½ρυ2=PΓ + ½ρυ2→ P′B=PΓ =Patm→ P′B=105Pa.

δ. Ο αέρας που είναι εγκλωβισμένος στον κατακόρυφο σωλήνα, υφίσταται μια ισόθερμη
μεταβολή, λόγω πτώσης της στάθμης του νερού κατά, x. Η πίεση του αέρα από Patm γίνεται P′,
και ο όγκος του από V0=A2·h, γίνεται V0′=A2(h+x). Από το νόμο του Boyle:
P h
PatmV0=P′·V0′→Patm·A2·h=P′A2(h+x)→ P′= atm (1)
h+x

H νέα τιμή της πίεσης στο σημείο, Β, πρέπει να ισούται με P′B= P′+ρg(h−x) (2)
Από (1) και (2) :
P h
P′B=Patm → P′+ρg(h−x)=Patm→ atm +ρg(h−x)= Patm→… → ρgx2+Patm·x-ρgh2=0→ x=1,25m
h+x

Patmh
ε. Από την (1)→ P′= →P′=0,75·105Pa
h+x

66
•8. Κυλινδρικό δοχείο ύψους H=1m είναι γεμάτο με υγρό που
θεωρείται ιδανικό. Σε βάθος, h1=0,2m από την ελεύθερη επιφάνεια
του υγρού ανοίγουμε μια τρύπα έτσι ώστε το υγρό να εκρέει. Η
ταχύτητα του υγρού στην ελεύθερη επιφάνεια του υγρού θεωρείται
μηδενική. Αν η πίεση στην ελεύθερη επιφάνεια του υγρού και στο
σημείο εκροής είναι ατμοσφαιρική να υπολογιστούν:
α. Η ταχύτητα εκροής.
β. Η απόσταση, x1 από το δοχείο στο οποίο φθάνει η φλέβα του
υγρού.
γ. Η απόσταση h2 από την ελεύθερη επιφάνεια στην οποία πρέπει να ανοίξουμε μια δεύτερη
τρύπα ώστε το νερό να πέφτει στην ίδια απόσταση με την προηγούμενη.
δ. Η απόσταση από την ελεύθερη επιφάνεια που πρέπει να ανοίξουμε την τρύπα ώστε η
απόσταση που πέφτει η φλέβα από το δοχείο να είναι η μέγιστη δυνατή.
Δίνεται g=10m/s2.
ΛΥΣΗ

α. Γράφω εξίσωση Bernoulli μεταξύ των σημείων Α και Β:

2
Patm+ρgh1=Patm+ ½ρυ2 →υ1= 2gh1→ υ1=2m/s

β. Το νερό βάλλεται οριζόντια από το σημείο Β με ταχύτητα υ1=2m/s και από ύψος
y1=Η−h1=0,8m. Στον κατακόρυφο άξονα μια στοιχειώδης μάζα του νερού κάνει ελεύθερη
πτώση, ενώ στον οριζόντιο κάνει ευθύγραμμη ομαλή κίνηση και
προσγειώνεται σε χρόνο, t1 σε απόσταση x1:
2 2 2(Η-h1)
y1= ½gt1 →Η−h1=½gt1 → t1= → t1=0,4s
g
2(Η-h1)
x1=υ1t1 →x1=υ1 → x1=0,8m.
g

γ. Αν η οπή είναι σε βάθος h1 η οριζόντια απόσταση που πέφτει το νερό είναι:

2(Η-h1) 2(Η-h1)
x1= υ1 = 2gh1 → x1= 4h1(Η-h1)
g g
Αν η οπή είναι σε βάθος h2 τότε η απόσταση είναι x2= 4h2(Η-h2)

Επειδή θέλουμε να είναι x1=x2 έχουμε:

4h1(Η-h1)= 4h2(Η-h2)→h1(Η−h1)=h2(Η−h2)→Η(h1−h2)=h12−h22→Η=h1+h2→h2=0,8m

1
δ. Από τις εξισώσεις x=υt, όπου υ= 2gh και y=Η−h= gt2 κάνουμε απαλοιφή του χρόνου και
2
2(Η-h)
έχουμε: x=υt→x= 2gh· →x2=4h(Η-h)→ 4h2−4Η·h+x2=0 (1)
g
Στην εξίσωση 4h2−4Η·h+x2=0, το h πρέπει να έχει πραγματικές τιμές, δηλαδή Δ≥0→
(4Η)2−4·4·x2≥0→16Η2≥16x2→x≤H.
Όταν όμως το x είναι μέγιστο δηλαδή x=Η τότε Δ=0 και η εξίσωση έχει μια διπλή ρίζα:

-4Η Η
h= − → h= =0,5m
8 2

67
•9 Στο σίφωνα του σχήματος δίνονται τα ύψη α=60cm και β=80cm και η
σταθερή διατομή του σωλήνα, Α=3cm2. To δοχείο περιέχει νερό με πυκνότητα
ρ=103kg/m3. Η ταχύτητα του νερού στην επιφάνεια Α θεωρείται μηδενική. Να
υπολογιστούν:
α. Η ταχύτητα ροής υ από το σημείο, Γ.
β. Η παροχή όγκου, Π, και η παροχή μάζας dm/dt του σίφωνα.
γ. Η πίεση στο σημείο Β.
δ. Η πίεση στο σημείο Δ αν η υψομετρική διαφορά ΑΔ είναι 40cm.
ε. Σε πόσο χρόνο θα γεμίζαμε με το σίφωνα αυτόν ένα δοχείο όγκου 1,2L;
στ. Υπάρχει κάποιος περιορισμός για την απόσταση (α+β) ώστε να μπορεί το νερό να φτάσει
στο Β;

Δίνονται η ατμοσφαιρική πίεση patm=105N/m2 και g=10m/s2

ΛΥΣΗ

α. Γράφω την εξίσωση Bernoulli για μια ρευματική γραμμή που ξεκινάει από την επιφάνεια Α
και φτάνει μέχρι το σημείο Γ, με pΑ=pΓ=patm

pΑ+ ρgβ +0=pΓ + ½ρυΓ2→υΓ= 2gβ→υΓ=4m/s

* Η ταχύτητα εκροής εξαρτάται μόνο από την κατακόρυφη απόσταση β του σημείου εκροής από
την επιφάνεια του νερού.

β. Παροχή όγκου: Π=ΑυΓ→Π=12·10−4m3/s

dm ρdV dm
Παροχή μάζας: = =ρΠ→ =1,2kg/s
dt dt dt

γ. Από το νόμο της συνέχειας: ΑυΒ=ΑυΓ→υΒ=υΓ=4m/s.

Γράφω την εξίσωση Bernoulli για μια ρευματική γραμμή από το Α έως το Β.
pΑ+0+0 = pΒ+½ρυΒ2 +ρg(α) →pΒ=0,86·105Pa

δ. Από το νόμο της συνέχειας είναι φανερό ότι και στο σημείο, Δ το νερό εισέρχεται στο
σωλήνα με ταχύτητα υΔ=4m/s. Γράφω την εξίσωση Bernoulli για μια ρευματική γραμμή από το
Α έως το Δ:

pΑ+ρg(ΑΔ) +0=pΔ+ ½ρυΔ2 → pΔ=0,96·105Pa

dV dV 1,2·10-3m3
ε. Π=Αυ= →dt= = →dt=1s
dt Aυ 12·10-4m3/s

στ. Ναι υπάρχει. Αν γράψουμε Bernoulli από το Β έως το Γ θα δούμε ότι:

pΒ+ρg(α+β) + ½ρυΒ2=pΓ + ½ρυΓ2→pΒ=pΓ - ρg(α+β).

Για να φτάνει το νερό στο Β πρέπει: pΒ>0 και pΓ-ρg(α+β)>0→(α+β)<10m

68
10. Ένας θερμοπίδακας (Geyser) στο Yellowstone Park εκτοξεύει κάθε μια
ώρα μια στήλη βραστού νερού σε ύψος h=45m πάνω από το έδαφος (σημείο,
Δ). Το Geyser είναι ένα πηγάδι βάθους d=30m σταθερής διατομής ακτίνας
r=3m και το φαινόμενο διαρκεί 5min.
α. Με πόση ταχύτητα εγκαταλείπει το νερό το έδαφος (σημείο Β);
β. Πόσο μεγαλύτερη από την ατμοσφαιρική είναι η πίεση στη λεκάνη (σημείο
Α) μέσα στο υπέδαφος που θερμαίνει το νερό αν δεχτούμε ότι εκεί η
ταχύτητα είναι μηδέν;
γ. Πόσος όγκος νερού εξέρχεται σε κάθε ενεργοποίησή του;
δ. Πόση είναι η ακτίνα, r1, της στήλης του νερού σε ύψος h1=25m πάνω από
το έδαφος (σημείο, Γ);
Δίνονται g=10m/s2 και ρ=103kg/m3 και patm=105 Pa.

ΛΥΣΗ

α. Γράφω εξίσωση Bernoulli από το Β στο μέγιστο ύψος Δ όπου η ταχύτητα του νερού
μηδενίζεται. Στα Β και Δ είναι pΒ=pΔ=patm:

pΒ+½ρυΒ2+0 = pΔ+0+ρgh→υΒ= 2gh→υΒ=30m/s

β. Γράφω εξίσωση Bernoulli από το Α στο Β:

pΑ+0+0=pΒ+ ½ρυΒ2+ ρgd→pΑ− pΒ=½ρυΒ2+ ρgd→Δp=7·105Pa

ΔV
γ. Π= →ΔV=P·Δt=ΑυΒΔt=πr2υΒΔt→ΔV=254,34·103m3
Δt

δ. Γράφω εξίσωση Bernoulli για μια ρευματική γραμμή από το Β στο Γ για να υπολογίσω την
ταχύτητα του νερού στο σημείο Γ. Δεδομένο ότι pΒ=pΓ=patm.

2 2 2
pΒ+½ρυΒ +0=pΓ+½ρυΓ +ρgh1→υΓ= υΒ -2gh1→υΓ=20m/s

Από το νόμο της συνέχειας: ΑυΒ=Α1υΓ→πr2υΒ=πr12υΓ→r1=3· 1,5m

69
11. Ο μεγάλος κάτω κύλινδρος έχει εμβαδόν βάσης A1=25cm2 και ύψος
h1=1m είναι κλειστός και από το επάνω μέρος του. Στο κέντρο του φέρει
προσαρμοσμένο κλειστό σωλήνα ύψους h2=1m και εμβαδού βάσης Α2=5cm2
που προσαρμόζεται στην ανάλογη οπή του κυλίνδρου. Και τα δύο δοχεία είναι
3 3
γεμάτα με νερό πυκνότητας ρ=10 kg/m .
α. Πόσο είναι το συνολικό βάρος του νερού;
β. Πόσο είναι η υδροστατική πίεση στη βάση του σωλήνα και πόση στη βάση
του κυλίνδρου;
γ. Πόσο είναι το μέτρο της δύναμης που δέχεται το καπάκι της πάνω βάσης του μεγάλου
κυλίνδρου και πόση της δύναμης που δέχεται ο πυθμένας του κυλίνδρου από το νερό.
Δίνεται g=10m/s2.

ΛΥΣΗ

α. Η στήλη του νερού που έχει ο σωλήνας αντιστοιχεί σε όγκο, V2=Α2·h2 και ο κύλινδρος
V1=A1h1.
Το βάρος της στήλης του σωλήνα είναι:
w2=m2g=ρV2g=ρΑ2·h2·g=103kg/m3·5·10−4m2·1m·10m/s2→w2=5Ν

Το βάρος της στήλης του κυλίνδρου είναι:

W1=m1g=ρV1g=ρΑ1·h1·g=103kg/m3·25·10−4m2·1m·10m/s2→w1=25Ν
Το συνολικό βάρος είναι w=w1+w2=30Ν

β. Στη βάση του σωλήνα η υδροστατική πίεση είναι: p2=ρgh2→p2=104Pa

Στη βάση του κυλίνδρου είναι p1=ρg(h1+h2)→p1=2·104Pa

γ. Το καπάκι της πάνω βάσης δέχεται δύναμη από το νερό που αντιστοιχεί στην πίεση που
επικρατεί στο νερό που εφάπτεται σε αυτό, δηλαδή στην πίεση p2=104Pa. To εμβαδόν του είναι
Α1−Α2=20·10−4m2. Άρα

F2=p2(A1−A2)→F2=20Ν

Η βάση του κυλίνδρου δέχεται δύναμη F1 που αντιστοιχεί στην πίεση p1. Άρα:

F1=p1Α1= 2·104·25·10−4→F1=50Ν

** Κάποιος θα περίμενε ότι η δύναμη που δέχεται ο πυθμένας του κυλίνδρου από το σύνολο του
υγρού θα ήταν 30Ν. Βγήκε όμως 50Ν Είναι λογικό. Το σύνολο του υγρού δέχεται 3 δυνάμεις.
Το βάρος του w=30Ν, τη δύναμη από τον πυθμένα F1′ με φορά προς τα πάνω και τη δύναμη από
το καπάκι F2′με φορά προς τα κάτω. Οι F2′ και F1′ είναι αντιδράσεις των F2 και F1 αντίστοιχα.
Αφού το υγρό ισορροπεί πρέπει να ισχύει:

w+ F2′−F1′=0→F1′=w+F2′=30Ν+20Ν→ F1′=50Ν→F1=50N.

70
•12 Σε ένα οριζόντιο αγωγό πετρελαίου η πίεση μειώνεται με
σταθερό τρόπο (Δp/ΔL=σταθερό) κατά 8·103Ν/m2 κάθε 1km.
α. Αν τα σημεία Α και Β απέχουν οριζόντια απόσταση ΑΒ=1m πόση
είναι η υψομετρική διαφορά h μεταξύ των σταθμών του υγρού στους
δύο κατακόρυφους σωλήνες;
β. Ποιες είναι οι απώλειες ενέργειας για 1m3 πετρελαίου όταν αυτό
προχωράει κατά 1m.
γ. Πόση πρέπει να είναι η ισχύς μιας αντλίας που θέλει να διατηρήσει σταθερή την παροχή
Π=50m3/s κατά μήκος 10km του ίδιου αγωγού;
3
Δίνεται η πυκνότητα του πετρελαίου ρ=800kg/m .

ΛΥΣΗ

α. Η μείωση της πίεσης στον αγωγό σταθερή διατομής που ρέει ένα πραγματικό υγρό σαν το
πετρέλαιο, οφείλεται στη δύναμη της τριβής. Η τριβή αυτή εμφανίζεται τόσο μεταξύ των
διαφορετικών στρωμάτων του ρέοντος ρευστού όσο και μεταξύ του ρευστού και των
τοιχωμάτων του σωλήνα. Αν για κάθε 1km η πτώση πίεσης είναι Δp=8·103Ν/m2 τότε ανά 1m θα
είναι Δp1:
Δp 8·103Ν/m2 Δp
= 3
→ =8Ν/m3 και με ΔL=1m η πτώση πίεσης θα είναι Δp1=8Ν/m2.
ΔL 10 m ΔL
Αν στο σωλήνα πάνω από το Α η στάθμη ανεβαίνει κατά h1 και πάνω από το Β κατά h2 η
υψομετρική διαφορά είναι h=h1−h2.
pA= patm +ρgh1
Δp
pΒ=patm + ρgh2 Άρα pΑ−pΒ=ρg(h1−h2)→Δp1=ρgh→h= 1→ h=1mm
ρg

β. Με σταθερή παροχή μέσα στο σωλήνα η μέση ταχύτητα ροής διατηρείται σταθερή σύμφωνα
με το νόμο της συνέχειας. Έστω ότι το 1m3 υγρό εκτείνεται σε μήκος ΚΛ=ΔL μέσα στο σωλήνα
εμβαδού Α. Η μάζα αυτού του υγρού δέχεται τρεις δυνάμεις, τις F1, F2 από τις γειτονικές μάζες
του υγρού και την τριβή, Τ. Αφού κινείται με σταθερή
ταχύτητα πρέπει: ΣF=0→F1−F2−T=0→F1−F2=T (1)
Η διαφορά ΔF=F1−F2 είναι η συνισταμένη δύναμη που
ασκεί το υπόλοιπο υγρό στη μάζα που επιλέξαμε. Το έργο
της για μια μετατόπιση κατά Δx, θα είναι:
ΔV Δp
WΔF= (F1−F2)Δx=(p1Α−p2Α)Δx=(p1−p2)AΔx=Δp· Δx= ·ΔV·Δx=8Ν/m3·1m3·1m=8J
ΔL ΔL
Γράφω το ΘΜΚΕ για αυτήν την μετατόπιση, Δx:
WΔF + WT = Kτελ−Kαρχ→ WΔF + WT=0→ WT=−8J. Άρα oι απώλειες ενέργειας είναι 8J.

Δp
γ. Η πτώση πίεσης για μήκος 10km είναι: =8Ν/m3→Δp=8Ν/m3·104m→Δp=8·104Ν/m2
ΔL

P=(F1−F2)υ=(p1Α−p2Α)υ=ΔpΑυ=Δp·Π=(8·104Ν/m2)·(50m3/s)=4·106watt ή P=4MW

***Σε μεγάλους αγωγούς πετρελαίου η απώλεια αυτή αντισταθμίζεται από τη λειτουργία

αντλιών που δίνουν την απαραίτητη ενέργεια και κρατούν σταθερή την παροχή του υγρού.

71
13. Στο διπλανό σχήμα, φαίνεται ένας
υδραυλικός ανυψωτήρας, με χρήση
νερού, όπου τα δύο έμβολα Α και Β,
κυλινδρικού σχήματος, έχουν διατομές
Α1=2cm2 και Α2=40cm2 αντίστοιχα και
ισορροπούν στο ίδιο ύψος. Το έμβολο
Α έχει βάρος w1=10Ν.
α. Ποιο το βάρος του εμβόλου Β;
β. Τοποθετούμε πάνω στο έμβολο Β, ένα σώμα Σ μάζας 200kg. Πόση κατακόρυφη δύναμη F
πρέπει να ασκήσουμε στο Α έμβολο, ώστε να μην μετακινηθούν τα έμβολα;
Αυξάνοντας το μέτρο της ασκούμενης δύναμης F μετακινούμε το Α έμβολο κατά h1=80cm,
φέρνοντάς το να ισορροπεί σε μια νέα θέση.
γ. Πόσο θα ανέβει το σώμα Σ;
δ. Ποια η τελική τιμή της δύναμης F1;
ε. Να υπολογιστούν τα έργα που παράγουν η ατμόσφαιρα και η δύναμη F επί του
συστήματος. Το έργο της μάζας του νερού που μετακινείται να θεωρηθεί αμελητέο.
Δίνεται η ατμοσφαιρική πίεση patm=105Ν/m2 το g=10m/s2 και η πυκνότητα του νερού
ρ=103kg/m3 ενώ οι κινήσεις των εμβόλων γίνονται χωρίς τριβές.

ΛΥΣΗ

α. Οι πιέσεις κάτω από τα έμβολα είναι ίσες αφού αυτά ισορροπούν στο ίδιο ύψος:
w w
pΑ=patm+ 1 και pΒ= patm+ 2
Α1 Α2
w w w w Α
pΑ=pΒ → patm+ 1 = patm+ 2 → 1 = 2→w2=w1· 2→w2=200Ν
Α1 Α2 Α1 Α2 Α1
β. Στην ίδια λογική με την ερώτηση (α)
w +F w +mg A
pΑ′=pΒ′→ patm + 1 = patm + 2 → F= (w2+mg) 1 − w1→ F=100N
A1 A2 A2

γ. Αν το έμβολο Α κατέβει κατά h1, το έμβολο Β θα ανέβει κατά h2.

Ο όγκος ΔV1 του νερού που κατεβαίνει θα ισούται με τον όγκο του
νερού που ανεβαίνει, άρα:
A
ΔV1=ΔV2→h1A1=h2A2→h2=h1 1→h2=4cm
A2
δ. Στη νέα θέση ισορροπίας οι πιέσεις στο ίδιο οριζόντιο επίπεδο (ε)
πρέπει να είναι ίδιες, συνεπώς
F +w mg+w2
Στο αριστερό μέρος: p1=patm+ 1 1 Στο δεξιό μέρος: p2=patm+ + ρgh
A1 A2
Όπου h=h1+h2=84cm=0,84m
F +w mg+w2
p1=p2→ patm+ 1 1 = patm+ + ρgh → F1=101,68N
A1 A2
ε. Η δύναμη της ατμόσφαιρας παράγει έργο στο έμβολο Α και καταναλώνει στο Β
W=WA+WB=Fatmh1−Fatmh2=patmA1h1=patmA2h2=patmΔV1−patmΔV2→W=0
Για το έργο της F γράφω ΘΜΚΕ:
WF+Ww1+Ww2+Wmg=Kτελ− Καρχ→WF + w1h1−w2h2−mgh2=0→WF=80J

72