SCHWEIZ SUISSE SVIZZERA SVIZRA

İSVİÇRE’DE YAŞAMA
REHBERİ
Verein Verfolgt Derneği Yayınları
İSVİÇRE’DE YAŞAMA REHBERİ

Hazırlayan
Sezgin Akçay

Danışma Kurulu
Selman Yüksel
Ahmet Bulut

Kapak Tasarımı
https://www.canva.com

Tarih
Ekim 2023

Kaynaklar
https://tr.wikipedia.org
https://www.uzaklar.com
https://blog.biletbayi.com
https://www.sem.admin.ch
https://www.hotcourses-turkey.com
https://asylum-info.ch/tr/life-in-switzerland
https://internationaldriversassociation.com

Bu kitap; İsviçre’yi yakından tanımak isteyen turistlere, öğrencilere,

iş adamlarına ve göçmenlere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmıştır.
Bu kitabın elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemi
ile çoğaltılması serbesttir. Bu kitap, ticarî bir amaçla hazırlanmamıştır
ancak bu kitabın tüm hakları, Verein Verfolgt Derneği’ne aittir. Bu kitabın
hazırlanmasında Türk Dil Kurumunun Yazım Kılavuzu dikkate alınmıştır.

Dieses Buch; Es richtet sich an Touristen, Studenten, Geschäftsleute und Einwanderer,

die die Schweiz besser kennenlernen möchten. Die Vervielfältigung dieses Buches mittels
elektronischer, mechanischer, fotokopierender oder sonstiger Aufzeichnungssysteme
ist kostenlos. Dieses Buch wurde nicht für kommerzielle Zwecke erstellt, alle Rechte an
diesem Buch liegen jedoch beim Verein Verfolgt. Bei der Erstellung dieses Buches wurde
der Rechtschreibleitfaden des türkischen Sprachverbandes berücksichtigt.
İÇİNDEKİLER
Ön Söz 4
İsviçre Hakkında Genel Bilgiler 5
İsviçre Hakkında İlginç Bilgiler 7
İsviçre Coğrafyası 8
İsviçre’de İklim ve Çevre 9
İsviçre’de Siyasi Yapı 11
İsviçre’de Doğrudan Demokrasi 13
İsviçre Ordusu 15
İsviçre’de Hukuk 16
İsviçre’de Ekonomi 17
İsviçre’de Din 19
İsviçre’de Dil ve Kültür 21
İsviçre’de Edebiyat 23
İsviçre’de Eğitim ve Bilim 25
İsviçre’de Bulunan Uluslararası Kuruluşlar 28
İsviçre’de Yaşam 30
İsviçre’de Sosyal Güvenlik ve Sağlık 36
İsviçre’de Birlikte Yaşama Kültürü 40
Başarıya Ulaştıran Köprü 44
Kurallar Ülkesi İsviçre 50
İsviçre’de Trafik Kuralları 56
İsviçre Hakkında 10 Önemli Bilgi 63
İsviçre’de Tarihî ve Turistik Yerler 73
 ÖN SÖZ
Batı Avrupa’da yer alan İsviçre; tarafsızlığıyla, yaşam stan-
dartlarıyla, kendine özgü kültürüyle, gelenek ve görenekleriyle
oldukça eski bir tarihe sahiptir.
Alpler’in eteklerinde yer alan İsviçre; doğal güzellikleriyle, göl-
leriyle, nehirleriyle, ulaşım ağıyla, dünyanın en yaşanılası şehir-
leriyle ve dünyanın birçok önemli kuruluşunun merkezi olması
sebebiyle her yıl çok sayıda ziyaretçiye ev sahipliği yapar.
İsviçre bir hukuk devleti ve kurallar ülkesidir. Dolayısıyla bu ül-
keye gelen turistler, burada çalışmak isteyenler, bu ülkede yük-
sek lisans yapmak isteyen öğrenciler, çeşitli sebeplerden dolayı
bu ülkeye gelen göçmenler ve mülteciler, bu ülke hakkında en
doğru bilgiyi edinmek ve ülkenin kurallarını öğrenmek isterler.
Elbette internet ortamında İsviçre’yi tanıtan birçok bilgiye ula-
şılabilir. Ancak bu bilgilerin, kontrolden geçirilerek ve tasnif
edilerek basılı ya da dijital bir yayın hâline getirilmesi önemli
bir ihtiyacı karşılayacaktır.
İşte “İsviçre’de Yaşama Rehberi” adlı bu kitapta İsviçre hakkın-
da birçok bilgi bulunmaktadır.
Bu kitapta; İsviçre coğrafyası, iklim ve çevre, siyasi yapı, doğru-
dan demokrasi, hukuk ve ekonomi, dil ve kültür, eğitim ve bilim,
kültür ve edebiyat, trafik kuralları, birlikte yaşama kültürü, sos-
yal güvenlik ve sağlık, tarihî ve turistik yerler... gibi birçok konu
ele alınmıştır.
Bu kitapta, İsviçre hakkında merak edilen birçok soruya cevap
bulacağınızı umuyoruz.
Verein Verfolgt Derneği

4
 İSVİÇRE
İSVİÇRE HAKKINDA GENEL BİLGİLER
İsviçre veya resmî adıyla İsviçre Konfederasyonu; Batı, Orta
ve Güney Avrupa’nın kesişme noktasında bulunan bir ülkedir.
Federal otoritelerin merkezi Bern ile birlikte 26 kantondan olu-
şan federal bir cumhuriyettir.
Kuzey sınırında Almanya, batısında Fransa, güneyinde İtalya,
doğusunda Avusturya ile Lihtenştayn yer alır. İsviçre, denize
kıyısı olmayan, Alpler, İsviçre Platosu ve Jura Dağları arasın-
da bölünen, 41.285 km² yüz ölçümüne sahip küçük bir ülkedir.
Alpler toprakların daha fazla bölümünü oluştururken, yakla-
şık 8,7 milyon insandan oluşan İsviçreli nüfus, çoğunlukla en
büyük şehirlerin bulunduğu platolarda yoğunlaşmıştır. Bu şe-
hirlerin arasında iki küresel kent ve ekonomik merkez olan
Zürih ve Cenevre de vardır.
İsviçre Konfederasyonu’nun uzun bir silahlı tarafsızlık geçmişi
vardır. 1815 yılından bu yana uluslararası bir savaş durumu
olmadığı için, İsviçre 2002 yılına kadar Birleşmiş Milletler’e ka-
tılmamıştır. Yine de etkin bir dış politika sürdürerek, dünya ba-
rışına katkı sağlamak için yapılan çalışmalara katılmaktadır.
İsviçre aynı zamanda Kızılhaç’ın kurulduğu ülkedir. Birçok ulusla-
rarası organizasyona ev sahipliği yapmaktadır. Birleşmiş Milletle-
rin dört ana merkezinden ikincisi İsviçre’nin Cenevre şehrindedir.
Avrupa seviyesinde, Avrupa Serbest Ticaret Birliği’nin kurucu
üyelerindendir ve Schengen Bölgesinin bir parçasıdır. Ancak Av-
rupa Birliği’nin ve Avrupa Ekonomik Alanı’nın bir üyesi değildir.
5
İsviçre, kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasıla bakımından
dünyanın en zengin ülkelerinden biridir. Zürih ve Cenevre, sı-
rasıyla dünyadaki ikinci ve sekizinci yaşam kalitesine sahip
şehirleri olarak sıralanmaktadır. 2021 yılında nominal (GSYİH)
bakımından dünyanın on sekizinci, satın alma gücü paritesine
göre otuz beşinci büyük ekonomisine sahiptir. İhracatta yir-
minci, ithalatta ise on sekizinci sıradadır.

İsviçre haritası
İsviçre, dil ve kültür açısından dört ana bölgeye ayrılır: Bun-
lar Almanca, Fransızca, İtalyanca ve Romanşça konuşulan
bölgelerdir. Bu dil ayrılığı nedeniyle ülke, yerel dillerde farklı
adlarla anılır: Almanca, Schweiz; Fransızca, Suisse; İtalyanca,
Svizzera; Romanşça, Svizra.
Ülkeye duyulan güçlü bağlılık duygusunun kaynağı; ortak ta-
rihsel zenginlik, doğrudan demokrasi, paylaşılan değerler ve
Alpler’de yaşamanın verdiği huzur olarak tanımlanmaktadır. İs-
viçre Konfederasyonu’nun kuruluş tarihi, 1 Ağustos 1291 olarak
kabul edilir ve her yıl bu tarih İsviçre Ulusal Günü olarak kutlanır.

6
İSVİÇRE HAKKINDA İLGİNÇ BİLGİLER
3000 metreden yüksek 208 dağın bulunduğu İsviçre, 4000
metrenin üzerinde 24 dağa sahiptir.
Ülkedeki otoyollar, herhangi bir savaş tehlikesine karşın ba-
riyerleri sökülerek uçak pistine dönüştürülebilmektedir.
İsviçre, dünyada doğrudan demokrasi ile yönetilen tek ülkedir.
İsviçre’de yaşam ve çalışma fikriniz varsa en çok kazanan
meslek grupları arasında öğretmenler vardır. Yıllık gelirleri
120 bin doların üzerindedir.
18 yaşına gelen erkekler için askerlik zorunludur.
İsviçre’de devlet başkanı yoktur ve onun yerine görevlerini
üstlenen 7 üyeli konsey vardır.
Dünyada zararlı madde kullanımının en yüksek olduğu ül-
kelerdendir. Tabii bunda yasal olmasının payı büyüktür.
Süt, İsviçrelilerin millî içeceğidir.
İsviçreli bilim insanları ve ünlü yazarlar, 25 Nobel Ödülü’ne
sahiptir.
2015 PISA verilerine göre Avrupa’nın en iyi matematikçileri
İsviçre’dedir.
Zürih ve Cenevre, dünyanın en yaşanılabilir şehirlerindendir.
İsviçre’de Anti PowerPoint Partisi (APPP) adında bir siyasi
parti bulunmaktadır. Bu parti Microsoft PowerPoint’in ve di-
ğer sunum yazılımlarının profesyonel kullanımını azaltma-
ya adanmış siyasi bir manifestoya sahiptir.
Ü
 lkenin Latince ismi “Confoederatio Helvetica” olarak geç-
mektedir. 1957 yılında tasarımcılar Max Miedinger ve Eduard
Hoffman tarafından bulunan Helvetica fontu da İsviçre’de
ortaya çıkmıştır.
7
İSVİÇRE COĞRAFYASI
Orta-Batı Avrupa arasında yer alan İsviçre, Alpler’in kuzey ve
güney yamaçlarında konumlanmıştır. 41.285 km’lik yüz ölçü-
müyle dünyanın küçük ülklerinden biridir. 2021 nüfus sayımına
göre İsviçre’nin nüfusu 8,703 milyonur.
Engebeli bir araziye sahip olan ülkenin güney kısmında, ku-
zey kısmına oranla daha dağınık bir yerleşim görülür. Yaklaşık
100’e yakın dağlık alanı mevcut olan ülkede tren, demir yolları,
teleferik ve diğer ulaşım araçları kullanılmaktadır.
Güneydeki İsviçre Alpler’i, ortadaki İsviçre Platosu ve kuzeyde-
ki Jura Dağları olmak üzere ülke üç ana topoğrafik alana ay-
rılmıştır. Ülkeyi ortadan ve güneyden sıradağlar şeklinde kat
eden Alpler, ülke topraklarının yaklaşık olarak %60’ını oluşturur.
Ülkede bulunan zirvelerin yaklaşık yüz tanesi 4.000 metreye
yakın veya daha da üzerindedir. 4.634 metre ile ülkenin en
yüksek noktası Dufour Zirvesi’dir.
İsviçre Alpleri’nin yüksek dorukları arasında, buzul bulunan
vadiler de bulunmaktadır. Buralarda doğan Ren, Rhône, İnn,
Aare ve Ticino gibi nehirler; Cenevre, Zürih, Neuchâtel ve Kons-
tanz Gölü’ne dökülmektedir.
1.500’den fazla göle sahip olan İsviçre, Avrupa’daki temiz su
rezervinin yaklaşık %6’sına sahiptir. Göller ve buzullar, ülke
topraklarının yaklaşık olarak %6’sını oluşturur.
Yüksek dağlarla ayrılan birçok vadinin varlığı nedeniyle İsviç-
re’nin ekosistemleri çok hassastır ve hemen hemen her vadide
kendine özgü ekolojiler oluşmuştur. Dağlık bölgelerde de diğer
yükseltilerde bulunmayan zengin bir bitki örtüsü bulunur.

8
İSVİÇRE’DE İKLİM VE ÇEVRE
İsviçre’nin yer yer farklılıklar göstermekle birlikte genelinde ılı-
man iklim görülür. Yaz ayları genellikle yağmurlu olup, mera-
ların ve çayırların yeşermesi için uygun sıcaklıkta ve nemlilikte
geçer.
Yaz aylarına kıyasla nem oranının düşük olduğu kış aylarında
yüksek noktalarda istikrarlı hava koşulları seyrederken, alçak
bölgelerde sıcaklık terselmesi olmakta ve güneşsiz dönemler
yaşanmaktadır.

Alpler’in güney tarafına yoğun yağmur yağdığı dönemlerde,

kuzey Alpler’de ise sıcak fön rüzgârları eser.
Alp vadilerinin iç kısımlarında kuru hava koşulları, bu bölgeye
doğru hareket eden bulutların, dağların üzerinden geçerken içe-
riklerinin önemli bir bölümünü kaybetmelerinden dolayı oluşur.

9
Alpler’de bulunan Graubünden gibi geniş bölgelerdeki yağış
oranı Valais gibi bağcılığın yapıldığı güney batı bölgelerine kı-
yasla daha azdır. En yağışlı hava şartları Alpler’in yükseklerin-
de ve Ticino kantonunda görülür.
İsviçre’ye en çok yağmur yaz aylarında düşer. Genel olarak
sonbahar en kurak mevsimdir. Kışlar yazlara göre daha az
yağmur almakla birlikte, yıldan yıla İsviçre ikliminde mevsim-
sel farklılıklar göze çarpar. Yüksek dağlarla çevrili özgün eko-
sistemlerden oluşan vadilerden dolayı, İsviçre’nin ekosistemi
oldukça kırılgandır. İklimsel, coğrafi ve topoğrafik özellikler
Alpler’de iklim değişikliğine yol açmaktadır.
Ülke topraklarının %23’ü ormanlardan oluşur. Ormanların %70’i
kozalaklı ağaçlarla, geri kalan kısmı da geniş yapraklı ağaç-
larla kaplıdır. Ormanlarda; meşe, kayın, ceviz, çam ve kestane
ağaçları vardır. Ormanlar, İsviçre’nin kereste ihtiyacının yarı-
sını karşılar. Yüksek Alp yamaçlarında dağ keçisi, tavşan, dağ
sıçanı ve av kuşları yaşar.

İsviçre’de kış mevsimi

10
İSVİÇRE’DE SİYASİ YAPI

İsviçre Federal Sarayı, Bern

Çift meclisli İsviçre Parlamentosu Federal Meclisi, Federal

Hükûmet’ten ayrı olarak ülkenin yönetildiği merkezdir.
Federal Meclisi oluşturan Eyaletler Konseyi ve Ulusal Konsey,
yasa çıkarmak da dâhil olmak üzere her açıdan eşit güce sahiptir.
1999 anayasasına göre federasyona özel olarak delege edil-
memiş tüm güçler kantonların elindedir.
Eyaletler konseyinin 46 üyesi (her kantondan iki ve yarım kan-
tondan bir olmak üzere) doğrudan her kantonda seçilir.
Ulusal Konsey’in 200 üyesi ise nispi temsil esaslarına dayana-
rak seçilir. Her iki meclise seçilenlerin görev süresi 4 yıldır. Re-
ferandumlar yoluyla her yurttaş, federal hükûmet tarafından

11
kabul edilmiş yasaların geçerliliğini sorgulayabilir ve federal
anayasada düzeltme yapılmasını isteyebilir. Bu haklar İsviç-
re’yi doğrudan demokrasi ile yönetilen bir ülke hâline getirir.
Yürütme erki ve devlet başkanlığı görevi yedi üyeden oluşan
Federal Hükûmet’te toplanır.
Her ne kadar anayasaya göre meclis, konsey üyelerini seçse
ve denetlese de, yasama sürecini yönlendirme ve federal ya-
saları uygulama konusunda Federal Hükûmet daha öndedir.
Özel temsil görevlerini yürütmek üzere konseyi oluşturan yedi
kişi içinden bir kişi bir yıllığına İsviçre Konfederasyon Başkanı
olarak seçilir.
1959 yılından Aralık 2003’e kadar Federal Hükûmet’te İsviç-
re’nin dört önemli siyasi partisi, federal meclisteki temsil oran-
larına göre oluşan “sihirli formüle” göre temsil edilir:
2 üye Hristiyan Demokrat’lardan, 2 üye Sosyal Demokrat’lar-
dan, 2 üye Liberal Demokrat’lardan ve 1 üye de İsviçre Halk
Partisi’nden seçilir.
Konseydeki bu geleneksel üye dağılımı herhangi bir yasa ile
tanımlanmış değildir ve 2003 seçimlerinden sonra Hristiyan
Demokratlar ikinci sandalyelerini, o yıl meclis seçimlerinde en
güçlü parti olarak çıkan İsviçre Halk Partisi’ne kaptırdı.
Federal Yüksek Mahkeme’nin görevi kanton mahkemelerin-
den gelen temyizlere ve federal yönetimin idari kararlarına
bakmaktır. Yüksek Mahkeme yargıçları, altı yıllık görev süresi
için Federal Meclis tarafından seçilir.

12
İSVİÇRE’DE DOĞRUDAN DEMOKRASİ
1848 federal anayasanın uygulanmaya başlandığından beri
İsviçre, dünya üzerinde benzeri olmayan bir hükûmet sistemi
tarafından, yani doğrudan demokrasiyle yönetilmektedir
Parlamenter demokrasinin vazgeçilmez ögeleri olan meclis ve
konseyler, ülkenin yönetimine doğrudan katkıda bulundukla-
rından dolayı, kimi zaman bu sistem yarı-doğrudan demok-
rasi olarak da adlandırılır.
Doğrudan demokrasinin en önemli özelliği, halkın hakları de-
nilen anayasal girişim ve referandumlardır. Referandumlar,
kantonlarda ve belediyelerde de uygulanmaktadır.
Meclis tarafından onaylanmış bir yasanın geçerliliğini sorgu-
lamak isteyen bir grup vatandaş eğer yasanın çıkmasından
sonraki 100 gün içinde yasaya karşı 50.000 imza toplayabilir-
lerse federal bir referandum isteğinde bulunabilirler.
Bu durumda yasanın kabulü ya da reddi için ulusal düzeyde
çoğunluğun katılımıyla bir halk oylaması yapılır. Federal bir
yasaya karşı sekiz kanton birleşerek referandum isteğinde
bulunabilir. Benzer şekilde yurttaşlar bir anayasa maddesini
değiştirebilmek için 18 aylık süre içinde 100.000 imzaya ulaşa-
bilirlerse ülke çapında halk oylamasına gidilebilir.
Meclis, anayasa değişikliğine karşı öneri getirebilir ve seçmen-
ler her iki önerinin kabulü durumda tercihlerini oy pusulalarına
işaretlerler. Anayasal değişikliklerin, ister meclis tarafından ge-
tirilmiş, ister anayasal girişimle sunulmuş olsun kabul edilebil-
mesi için hem ulusal düzeydeki oylamanın sonucuna hem de
kantonlardaki sonuçlara bakılır. Yani ikisinde de çoğunluk aranır.

13
 Glarus kantonunda doğrudan demokrasinin en eski biçimi uygulanmaktadır.
Çemberin içinde oy hakkı olan vatandaşlar ellerindeki kartlarla oy kullanıyorlar.
Doğrudan demokrasinin bu biçimi Glarus dışında sadece
Appenzell kantonunda uygulanmaktadır.

14
İSVİÇRE ORDUSU
İsviçre Silahlı Kuvvetleri, kara ve hava kuvvetlerinden oluş-
maktadır. Askerî personelin %5’ini profesyonel askerler oluş-
turur, geri kalan askerî personel ise 20 ila 34 yaş arası erkek
vatandaşlardır.
İsviçre, denize kıyısı olmayan bir ülkedir, bu yüzden deniz kuv-
vetleri bulunmamaktadır fakat sınırlarda bulunan göllerde si-
lahlı askerî devriye botları konuşlanmaktadır.
İsviçre vatandaşlarının, Vatikan dışında başka bir ülkede askerî
görev yapmaları yasaktır. Vatikan’da, Katolik dünyasının ruha-
ni lideri Papa, İsviçreli muhafızlar tarafından korunmaktadır.
İsviçre milis sistemi, askerlere ordu tarafından verilen ekip-
manları, personelin kendine ait özel silahları da dâhil, evlerin-
de tutmalarını şart koşar.
Bazı kuruluşlar ve siyasi partiler bu uygulamanın yanlış oldu-
ğunu iddia etseler de İsviçrelilerin büyük bir bölümü bu uygu-
lamanın lehlerine olduğunu düşünmektedirler.
Zorunlu askerlik hizmeti İsviçre vatandaşı olan tüm erkekleri
kapsamaktadır. Bu ülkede kadınlar da gönüllü olarak askerlik
yapabilmektedirler. Erkekler genellikle 19 yaşında askerlik için
emir kâğıdını alırlar. İsviçreli genç nüfusun yaklaşık üçte ikisi
askerlik yapmaya elverişlidir.
Askerlik yapamayacak olanlar ise alternatif hizmetlere yön-
lendirilirler. Her yıl yaklaşık 20.000 genç, 18 ila 21 hafta ara-
sında askerî eğitim merkezlerinde eğitim görürler. Tarafsızlık
politikası nedeniyle, İsviçre ordusu diğer ülkelerde meydana
gelen silahlı çatışmalara katılmaz.

15
İSVİÇRE’DE HUKUK
İsviçre bir hukuk devletidir. Mahkemeler hükûmetten ve par-
lamentodan bağımsızdır. Hangi temel hak ve yükümlülüklerin
geçerli olduğu, İsviçre’de siyasi ve adli sistemin nasıl düzen-
lendiği, İsviçre Federal Anayasası’nda yazılıdır.
26 kantondan oluşan ve federal bir yapıya sahip olan İsviç-
re’de her kanton, federal hukuka aykırı olmamak şartıyla, ken-
di anayasasına sahiptir.
Ayrıca her kantonun kendi meclisi, hükûmeti ve mahkemeleri
vardır. İsviçre, Avrupa Birliği üyesi olmamasından dolayı Avru-
pa Birliği Hukuku’nun etkisi altında değildir.
Bu nedenle kendi ulusal hukuk sistemini korumaktadır. İsviç-
re’nin anayasası 18 Nisan 1999 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Ancak bu anayasanın kökeni 12 Ekim 1848 tarihli İsviçre Fede-
ral Anayasası’na dayanmaktadır.
Federal yargı teşkilatı ise Federal Yüksek Mahkemesi, Federal
Ceza Mahkemesi ve Federal İdare Mahkemesi’nden oluşmak-
tadır. İsviçre anayasası tarafından federal kanunların uygula-
masını denetleme yetkisi en yüksek yargı organı olan Federal
Yüksek Mahkeme’ye verilmiştir.
Federal Yüksek Mahkeme’nin görevi kanton mahkemelerin-
den gelen temyizlere ve federal yönetimin idari kararlarına
bakmaktır.
Yüksek Mahkeme yargıçları, altı yıllık görev süresi için Federal
Meclis tarafından seçilir. Bunun dışında genel yargı yetkisi ba-
ğımsız kanton mahkemeleri tarafından kullanılmaktadır.

16
İSVİÇRE’DE EKONOMİ
Zengin ve istikrarlı bir pazar ekonomisine sahip olan İsviçre,
kişi başı gayrisafi millî hasılada Amerika Birleşik Devletleri, Ja-
ponya ve büyük Avrupa ekonomilerinin önünde yer alırken
alım gücü paritesinde onuncu sıradadır.
20. yüzyılın önemli bir döneminde, Avrupa’nın açık ara en mü-
reffeh ülkesi olan İsviçre, 1990’lardan beri ağır bir büyüme dö-
nemine girdi ve 2005’e gelindiğinde kişi başı gayrisafi yurt içi
hasılada, nüfusu bir milyondan büyük Avrupa ülkeleri arasın-
da İrlanda, Danimarka ve Norveç’in ardından dördüncülüğe
düştü. Satın alma paritesine göre de onunculuğa geriledi.
Buna karşın İsviçre’de kişi başına düşen millî gelir 80.000 dolar
düzeyinde olup Avrupa Birliği ortalamasının oldukça üstündedir.
İşsizlik oranı 2012 Aralık rakamlarına göre %3,2’dir. İsviçre Av-
rupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) üyesidir. İsviçre ekonomisi-
nin en büyük sektörü %73’lük oranla hizmet sektörüdür.
Bankacılık, sigortacılık, turizm ve ticaret ekonominin en önemli
kalemleridir. Toplam ihracatın üçte biri de banka, sigorta, tu-
rizm ve uluslararası organizasyonlar gibi alanlara aittir.
Ekonominin yüzde 23’ünü ise sanayi sektörü oluşturur. Sanayi
sektörü en çok kimya endüstrisi, sağlık ve ilaç sektörü, bilim-
sel ve hassas ölçüm araçları ve müzik aletleri gibi alanlarda
gelişmiştir.
En büyük ihraç ürünleri kimyasal ürünler (ihracatının %34’ü),
makine/elektronik aletler (ihracatını %20,9’u) ve hassas öl-
çüm araçları ve saatlerdir (ihracatının %16,9’u).

17
Tarım sektörü ise ekonomide sadece %4 gibi bir oranı oluştu-
rur. Buna karşılık İsviçre’de kaliteli tarım ürünleri tercih edilir.
İsviçre birçok çok uluslu şirketlere de ev sahipliği yapar. Ge-
lirleri bakımından İsviçre’nin en büyük şirketleri; Glencore,
Gunvor, Nestle, Novartis, Hoffmann-La Roche, ABB, Mercuria
Enerji Grubu ve Adecco sayılabilir.
Ayrıca UBS AG, Zürih Sigorta Grubu, Credit Suisse, Barry Cal-
lebaut, Swiss Re, Tetra Pak ve Swatch Grup da diğer önemli
şirketlerdendir. İsviçre ekonomisi dünyanın en güçlü ekonomi-
lerinden biri sayılır.

İsviçre Frangı

18
İSVİÇRE’DE DİN
İsviçre’de ülke çapında bir devlet dini olmasa da Cenevre ve
Neuchâtel kantonlarının dışındaki tüm kantonlarda vergilen-
dirme yoluyla Roma Katolik, Eski Katolik ya da İsviçre Reform
Kiliseleri desteklenir.
2010 yılında yapılan nüfus sayımı sonuçlarına göre İsviçre’de
en etkili dinî gruplar %38,8 ile Roma Katolik Kilisesi ve %30,9
ile çeşitli Protestan mezhepleridir.
Göçmenlikle birlikte İsviçre’ye; %4,5’lik bir Müslüman nüfus ile
%2’lik bir Ortodoks nüfus da yerleşmiştir. Hristiyan olmayan
dinler de küçük oranlarda bulunmaktadır. (%0,38 Hinduizm,
%0,29 Budizm, %0,25 Yahudilik ve %4,3 diğer dinler)
2010 yılında yapılan bir kamuoyu araştırmasına göre halkın
%44’ü deist iken, %39’u “ruh veya bir yaşam gücüne” inan-
makta, %11’i ise ateist olduğunu belirtmektedir.
Greeley ise tanrıya inanmayanların nüfusa oranını %27 ola-
rak tespit etmiştir. Farklı dinlere sahip bir nüfusa sahip olan
İsviçre’nin istikrarlı ve müreffeh bir ülke olması, bu ülkenin bir
konsensüs ya da eştoplumsal bir devlet olarak tanımlanma-
sına yol açmıştır.
Tarihsel olarak ülke Katolikler ve Protestanlar arasında dağıl-
mıştır. Hatta Appenzell gibi bazı kantonlar resmî olarak Kato-
lik veya Protestan olarak ikiye ayrılır. Birçok köyün girişinde
baskın olan din, “Bu köy Katolik’tir/Protestan’dır.” tabelalarıyla
belirtilir. Büyük şehirlerden Zürih ve Basel’de Protestanlık bas-
kınken Luzern gibi diğer şehirler çoğunlukla Katolik’tir.

19
Cenevre ilk Calvincilik merkezi olarak tanınmıştır. Fransızlar
çoğunlukla Katolik olmasına rağmen Fransız İsviçresi’nin ço-
ğunluğu Protestan’dır.
Schwyz, Uri ve Unterwalden kantonlarıyla İtalyanca konuşulan
Ticino kantonu ise genellikle Katolik’tir.
İsviçre’de kilise ve devletin tümüyle birbirinden ayrılmasını ön-
gören referandum %78 gibi yüksek bir oranla reddedildi. 29
Kasım 2009’da minare inşaatlarının yasaklanması hakkında
yapılan referandumdan sonra yeni minare yapımı yasaklan-
dı. Ancak ülkede referandum tarihi itibarıyla var olan dört mi-
nare, karardan etkilenmedi.

İsviçre’de bir kilise

20
İSVİÇRE’DE DİL VE KÜLTÜR
İsviçre’de hemen hemen dünyanın her ülkesinden insanlar ya-
şamaktadır. Her dört kişiden birinin İsviçre pasaportu bulunma-
maktadır. Ayrıca her üç evlilikten biri iki ulusludur.
İsviçre’nin toplam nüfusu yaklaşık 8,7 milyondur. İsviçre nü-
fusunun üçte biri beş metropolde, yani Zürih, Cenevre, Basel,
Bern, Lozan ve bunların çevresinde yaşamaktadır. Ülkenin
yarısından fazlası dağlardan oluşmaktadır.
Dağlık alanlarda nüfusun sadece %10’u yaşamaktadır. Yani
İsviçreliler çok küçük bir alanda farklı milletlerden ve kültür-
lerden insanlarla birlikte barış içinde yaşamaktadır. Bu durum,
herkesin birbirine saygı duyduğunun göstergesidir.
İsviçre’yi dolaşan pek çok kişi, İsviçre’de mesafelerin kısa ol-
duğunu anlamaktadır. İsviçre’nin bir köşesinden diğer köşesi-
ne beş saatte gidilmektedir.
İsviçre, Avrupa’nın bazı önemli kültürlerinin kavşak noktasın-
dadır. Bu kültürler, ülkenin dillerini ve kültürünü önemli ölçüde
etkiler. İsviçre’de dört resmî dil konuşulur: Nüfusun yüzde %65’i
İsviçre Almancası, yaklaşık %20’si Fransızca ve yüzde %8’i de
İtalyanca konuşmaktadır. Graubünden kantonunda küçük bir
Romenş azınlık ise Romanşça konuşmaktadır (%0,5).
Federal hükûmet bu dört resmî dili de kullanmak zorundadır.
Federal Meclis’te bu dört dilde anında tercüme hizmeti vardır.
İsviçre’de konuşulan Almanca diyalekt grubuna genel olarak
İsviçre Almancası denir. Ancak yazılı iletişimde ve radyo tele-
vizyon yayıncılığında yüksek Almanca kullanılır.

21
 İsviçre’de konuşulan diller haritası

Her İsviçrelinin okulda kendi ana dilinden başka İsviçre’nin

resmî dillerinden birini öğrenmesi zorunludur. Bu nedenle İs-
viçrelilerin çoğu en az iki dil bilir.
İsviçre’nin Almanca konuşulan bölgelerinde geçerli olan yük-
sek Almanca, devlet dairelerinde resmî dil olarak kullanılır.
Yazışmalarda yüksek Almanca tercih edilir. Ancak günlük ya-
şamda çok sayıda lehçe de kullanılır. Örneğin, Basel’de günlük
yaşamda konuşulan dil, Zürih kantonundakinden farklıdır.
Her göçmenin ya da mültecinin bulunduğu bölgede konuşulan
dili öğrenmesi ve akıcı bir şekilde konuşması, başarılı bir enteg-
rasyon için önemlidir.
Çevrenizde konuşulan lehçeyi mükemmel derecede öğrenme-
niz şart değildir ancak lehçeyi anlayabilirseniz, günlük hayatta
zorlanmazsınız.
Dil öğrenmek, günlük yaşamda ve iş hayatında daha başarılı
olmanızı sağlayacaktır.

22
İSVİÇRE’DE EDEBİYAT
1291 yılında İsviçre Konfederasyon’u kurulduğunda, sadece
Almanca konuşulan bölgelerde edebî eserler Almanca olarak
yazılmaya başlandı. 18. yüzyılda, Fransızca konuşan mütte-
fiklerin etkisi eskisinden daha belirginken; Fransızca, Bern ve
çevresinde popüler dil oldu.
İsviçre Alman edebiyatının klasikleri arasında Jeremias Got-
thelf (1797-1854) ve Gottfried Keller (1819-1890) sayılabilir. Ay-
rıca 20. yüzyılda İsviçre edebiyatının tartışmasız devi olan
Friedrich Dürrenmatt’ın, Die Physiker (The Physicists) ve Das
Versprechen (The Pledge) adlı eserleri Hollywood filmi olarak
sinemaya uyarlandılar.
Önde gelen Fransızca konuşan yazarlar arasında Jean-Ja-
cques Rousseau (1712-1778) ve Germaine de Staël (1766-1817)
sayılabilir. Daha yakın tarihte yaşamış olan yazarlardan biri
de Charles Ferdinand Ramuz’dur.
Charles Ferdinand Ramuz, eserlerinde köylülerin ve dağ sakin-
lerinin yaşamlarını ve onların zor çevre koşullarındaki yaşantı-
larını anlatır. İsviçre edebiyatına İtalyanca ve Romanşça konu-
şan yazarlar da katkıda bulunmuştur ancak diğerlerine göre
bu oran daha azdır.
İsviçre edebiyatının en ünlü eseri Heidi’dir. Heidi, Alpler’de de-
desiyle yaşayan yetim bir kızın öyküsünü anlatır.
İsviçre’nin simgesi hâline gelen Heidi, tüm zamanların en po-
püler çocuk romanlarından biridir. Heidi’nin yazarı Johanna
Spyri (1827-1901), benzer konularda birçok kitap yazmıştır.
Heidi romanı farklı yıllarda sinemaya uyarlanmıştır.

23
24
İSVİÇRE’DE EĞİTİM VE BİLİM
İsviçre anayasası eğitim sistemi ile ilgili yetkiyi kantonlara ver-
diği için, eğitim sisteminde büyük bir çeşitlilik vardır. İsviçre’de
hem devlet okulları hem de özel okullar bulunur ki, bunların
bir kısmı yabancı özel okullardır.
Tüm kantonlarda okula başlama yaşı altıdır ancak bazı kan-
tonlar çocukların dört veya beş yaşında ücretsiz ana sınıfları-
na gitmesini destekler.
İlkokul, okula bağlı olarak dört, beş veya altı yıldır. Geleneksel
olarak okullarda öğretilen ilk yabancı dil ülkedeki diğer resmî
dillerden biridir. Ancak son yıllarda birkaç kantonda İngilizce,
birinci yabancı dil yapılmıştır.
İlkokul bittikten sonra öğrenciler kapasitelerine göre birkaç
gruba (genellikle A, B, C şeklinde) ayrılırlar. En hızlı öğrenenler
daha ileri seviyedeki sınıflara ve maturaya; diğerleri de daha
yavaş bir eğitimin verildiği meslek okullarına yönlendirilirler.
ETH Zürih Üniversitesi, Avrupa kıtasının en iyi üniversitesi ka-
bul edilmektedir. İsviçre’de 12 üniversite bulunmaktadır. Bunla-
rın 10’u kantonlar seviyesinde desteklenir ve genellikle teknik
olmayan alanlarda hizmet verirler.
İsviçre’nin ilk üniversitesi Basel Üniversitesi’dir. 1460’ta tıp fa-
kültesi ile birlikte kurulan üniversite geleneksel olarak kimya
ve tıp araştırmaları konusunda uzmanlaşmıştır.
İsviçre’nin en büyük üniversitesi, 25 bin öğrencisi olan Zürih Üni-
versitesi’dir. Federal hükûmet tarafından finanse edilen iki ensti-
tü bulunmaktadır: Zürih’te bulunan ETH Zürih ile Lozan’da bulu-
nan EPFL. Her ikisi de bilim dünyasında uluslararası üne sahiptir.

25
Bu üniversitelerin dışında çok sayıda uygulamalı bilimler üni-
versitesi bulunur. Yönetim ve işletme gibi alanlarda St. Gallen
Üniversitesi ile Lozan’daki International Institute for Manage-
ment Development, ülkenin başta gelen üniversiteleri olup,
uluslararası üne sahiptirler.
İsviçre, yükseköğrenim düzeyinde yabancı öğrenci oranı açı-
sından dünyada, Avustralya’dan sonra ikinci sırada gelir.
Sayısız uluslararası kuruluşa ev sahipliği yapan İsviçre, bu
özelliğine yakışır şekilde, Cenevre’de yer alan, 100’den fazla
ülkeden gelen ve yüzde 80’i yabancı öğrencilerden oluşan
Graduate Institute of International and Development Studies
adlı yüksek enstitüye de ev sahipliği yapar.
Politik bilimler, uluslararası ilişkiler, hukuk gibi alanlarda uzman-
laşmış olan kuruluş, sadece Avrupa kıtasının bu alanlardaki en
eski kurumu olmakla birlikte aynı zamanda en prestijli olanıdır.
İsviçreli bilim adamları, birçok alanda Nobel Ödülü’ne layık
görülmüşlerdir. Bunlar arasında “Özel Görelilik Kuramı”nı ge-
liştiren ünlü bilim insanı Albert Einstein’ı başta saymak gerekir.
Son yıllarda Vladimir Prelog, Heinrich Rohrer, Richard Ernst,
Edmond Fischer, Rolf Zinkernagel ve Kurt Wüthrich gibi çok
sayıda bilim insanı Nobel Ödülü almıştır. Bugüne kadar çeşitli
dallarda toplam 113 Nobel Ödülü İsviçre’ye giderken bunlar-
dan 9’u Nobel Barış Ödülü olmuştur.
CERN, dünyanın en büyük laboratuvarı ve agnı zamanda Wor-
ld Wide Web’in ortaya çıktığı yerdir. Cenevre ve Fransa’daki
sınır komşusu Ain, ortaklaşa olarak dünyanın en büyük labo-
ratuvarına sahiptir. CERN adındaki bu laboratuvar, parçacık
fiziği çalışmaları için oluşturulmuştur.
26
CERN’de yüzlerce bina ve 3000 personel (fizikçiler ve destek per-
soneli) vardır. Bu personelden 100 kadarı kuramsal fizikçilerdir.
Diğerleri ise çeşitli kuramların araştırıldığı deney düzeneklerinin
projelerini hazırlayan, yapımını sağlayan ve deneyleri yürüten
deneysel fizikçiler ve mühendislerdir. Bunun dışında CERN’de
dünyanın yüzden fazla ülkesinden yaklaşık 10.000 kadar fizikçi
ve mühendis de çalışmaktadır.
Bir diğer önemli araştırma merkezi de Paul Scherrer Institute’dır.
Bugüne kadar çok sayıda bilimsel keşif, İsviçre laboratuvar-
larından dünyaya yayılmıştır. Bunlara arasında LSD, Atomik
kuvvet mikroskobu (Nobel ödüllü) ve Velcro, tanınan örnek-
lerdir. Bunların dışında yeni dünyaların keşfini sağlayan Auguste
Piccard’ın basınçlı balonu ve okyanusların en derin yerlerine
kadar ulaşmamızı sağlayan Jacques Piccard’ın Bathgscaphe’ı
de vardır. İsviçre Uzay Ofisi, farklı uzay teknolojileri ve prog-
ramları ile uğraşan bir kurumdur.

Büyük Hadron Çarpıştırıcısı Tüneli. CERN, dünyanın en büyük laboratuvarı

ve aynı zamanda World Wide Web’in ortaya çıktığı yerdir.

27
İSVİÇRE’DE BULUNAN ULUSLARARASI KURULUŞLAR
Tarafsızlığından dolayı birçok uluslararası örgütün merkezi İs-
viçre’dedir. İsviçre’nin tarafsızlık politikası uluslararası arena-
da 1815 yılında yapılan Viyana Kongresi ile de tanınmıştır.
1863 yılında İsviçre’de kurulan Kızıl Haç’ın merkezi hâlâ bu ül-
kededir. İsviçre, Avrupa Birliği’nin bir üyesi değildir. 1990 yılın-
da yapılan referandumun sonucuna göre İsviçre halkı Avrupa
Birliği’ne katılmayı reddetmiştir.
2002 yılında Birleşmiş Milletlere katılan İsviçre, bu örgüte en
son katılan ülkelerden biridir. Renkleri ters çevrilmiş İsviçre
bayrağı Kızılhaç Örgütü’nün de sembolüdür. 1863 yılında Henri
Dunant tarafından tasarlanmıştır.

İnsan Hakları ve Medeniyetler İttifakı Odası Milletler Sarayı, Cenevre

28
İsviçre’nin Cenevre kenti Kızılhaç ve Kızılay Hareketi ile Cenevre
Sözleşmeleri’nin imzalandığı yerdir. Ayrıca İsviçre, 2006 yılın-
dan beri Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi’ne de ev sa-
hipliği yapmaktadır.
Birleşmiş Milletlere katılan en son ülkelerden biri olmasına
rağmen, New York’tan sonra Birleşmiş Milletlerin ikinci büyük
merkezi olan Milletler Sarayı Cenevre’de bulunmaktadır. İsviçre,
Milletler Cemiyeti’nin kurucu üyesi ve ev sahibidir.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Uluslararası Çalışma Örgütü
(ILO), Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU), Mülteciler
için Birleşmiş Milletler Yüksek Komiserliği (UNHCR) gibi birçok
Birleşmiş Milletler kuruluşu İsviçre’dedir.
Bu ülke, Dünya Ticaret Örgütü de dâhil olmak üzere 200 ka-
dar uluslararası örgüte ev sahipliği yapmaktadır.
Dünyanın karşı karşıya olduğu önemli konuları görüşmek üze-
re İsviçre’nin Davos şehrinde, yabancı ülkelerden gelen siyasi
liderler ve iş çevreleri, Dünya Ekonomik Forumu yıllık toplantı-
larında bir araya gelirler. Bu forumda çevre ve sağlık konuları
da dâhil olmak üzere uluslararası konular ele alınır.
Birçok uluslararası spor organizasyonunun merkezi İsviçre’de-
dir. FIBA Cenevre’de, UEFA (Avrupa Futbol Federasyonları Bir-
liği) Nyon’da, FIFA (Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği)
ve Uluslararası Buz Hokeyi Federasyonu Zürih’te, Uluslarara-
sı Bisiklet Birliği Aigle’de ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi
Lozan’dadır.

29
İSVİÇRE’DE YAŞAM

Ebeveynler 18 yaşından küçük çocuklarından

sorumludur. Onları korumak ve takip etmek
ebeveynlerin görevidir.

Yerlere çöp atmayınız.

Çöpleri mutlaka uygun
çöp kutusuna ya da konteynerlere atınız.
Lütfen çevreyi kirletmeyiniz!

30
 İsviçre’de toplu taşıma araçlarına binmeden önce
mutlaka bilet almalısınız. Biletin nasıl alındığını
bilmiyorsanız, yetkili kişilerden yardım isteyebilirsiniz.
Toplu taşıma araçlarına biletsiz bindiğiniz
takdirde cezai müeyyide uygulanır.

İsviçre’de gece istirahati çok önemlidir.

Akşam saat 22.00’den sabah saat 6.00’ya kadar
gürültü yapmamaya özen göstermelisiniz.

31
 İsviçre’de kanunlar burada yaşayan
herkes için geçerlidir. Kamu kuruluşları ve yetkili
makamlar da bu kanunlara uygun hareket ederler.

Erkekler ve kadınlar yasalar önünde eşittir.

Her ikisi de aynı hak ve yükümlülüklere sahiptir.
Kadınlar ve erkekler kendi hayatlarını
kendileri düzenlerler.

32
 Cinsel taciz yasaktır!

Polis, insanların güvenliğini sağlamak

ve onlara yardımcı olmakla görevlidir.
Polis, hem yasaların uygulanmasını sağlar
hem de ceza gerektiren suçları takip eder.
Polis, kişileri kontrol etme yetkisine sahiptir.
Kontrol esnasında kimlik kartınızı göstermeniz,
doğru bilgileri paylaşmanız, kıyafetlerinizin ve
eşyalarınızın aranmasına izin vermeniz gerekir.

33
 Din, kişiye özel bir meseledir.
Her birey, dinini özgür ve rahat bir şekilde
yaşama hakkına sahiptir. Devlet kanunları,
dinî kuralların üstündedir.

Aşırı alkol tüketimi birlikte yaşamayı zorlaştırır,

aile ve arkadaşlık ilişkilerini bozar. Aynı zamanda
sağlığınıza da zarar verir ve şiddete sebep olur.
Sarhoş insanlar toplumda olumsuz algılanırlar.

34
 Şiddet uygulamak yasaktır.
Eşe veya çocuklara şiddet uygulamak
ceza gerektiren bir eylemdir. Birinin şiddete maruz
kaldığına tanık olursanız mutlaka polisi arayınız!

112 Uluslararası acil durum numarası

117 Polis
118 İtfaiye
144 Acil sağlık hizmeti ve ambulans

35
İSVİÇRE’DE SOSYAL GÜVENLİK VE SAĞLIK
İsviçre, kapsamlı bir sosyal sigorta sistemine sahiptir. Sosyal
güvenlik hizmetleri sayesinde, zor durumda kalan insanların
uzun vadede maddi sıkıntı çekmemeleri sağlanmaktadır.
Bir yanda dayanışma, diğer yanda kişisel sorumluluk
Her vatandaş kendi sorumluluğunu bizzat üstlenir ve elinden
geldiği kadarıyla hem devlet hem de toplum için üzerine dü-
şan vazifeleri yerine getirmeye çalışır.
Bu prensip, İsviçre Federal Anayasası’nda belirlenmiştir. Bunu
yerine getirememe ihtimaline karşı federal devlet, kantonlar ve
belediyeler, vatandaşlara gerekli güvenliği, yani bireyin yaşlılık,
maluliyet, hastalık, kaza, işsizlik ve benzeri vakaların olumsuz
maddi sonuçlarından etkilenmemesini sağlar.
İhtiyaç sahibi kişilerin bu hizmetlerden yararlanabilmeleri için,
herkesin sigorta primlerini ve vergilerini zamanında ödemesi ve
kendi geçimini sağlayabilmek için çaba sarf etmesi çok önemlidir.
İsviçre’de sağlık sigortası zorunludur.
İsviçre’de yaşayan herkes bir sağlık sigortası yaptırmak zo-
rundadır. İkametgâhınızı İsviçre’ye taşıdıktan en geç üç ay
sonra kendinizi ve ailenizi bir sağlık sigortasına kaydettirmiş
olmanız gerekir.
İsviçre’de tüm yetişkinler ve çocuklar için zorunlu olan genel
sağlık sigortası; tedavilerin, ameliyatların ve doktorların yaz-
dıkları ilaçların büyük bir kısmının ücretlerini karşılamaktadır.
Bunun karşılığında her vatandaş sağlık sigortasına her ay prim
ödemek zorundadır. Prim tutarı yaşanılan yere, masrafların bir

36
kısmının birey tarafından karşılanıp karşılanmayacağına ve
bazı ek hizmetler için sigorta yaptırılıp yaptırılmadığına bağ-
lıdır. Örneğin, diş tedavileri, sigorta kapsamına dâhil olmayıp
genel sigorta tarafından karşılanmayan ek hizmetlerdendir.
İş yerinde kazalara karşı da sigortalısınız.
Haftada sekiz saat ve üzeri çalışan herkes işveren tarafından
kazalara karşı sigorta ettirilir. Bu sigorta, kazalarda masrafları
ve diğer giderleri karşılar.
Sekiz saatten az çalışanlar ve bağımsız meslek sahipleri, kaza
sigortasını kendileri yaptırmak zorundadırlar.
Aile hekimliği uygulaması
Aile hekimliği, bir tıp disiplinidir. Diğer tıp branşlarında olduğu
gibi kendine özgü bir eğitimi, uygulaması ve araştırma konula-
rı bulunan, dâhilî tıp bilimleri içinde değerlendirilebilinen klinik
bir branştır. Çocuk, genç ve yaşlı tüm bireylere hem koruyucu
hem de tedavi edici sağlık hizmetleri sunan bir tıp uzmanlık
dalıdır.
İsviçre’de yaşayan herkesin bir aile hekimi vardır. Aile hekimi
insanları, hastalığının durumuna göre uzman hekime ya da
hastaneye sevk edebilir. Doğrudan hastaneye başvurulması
sadece acil durumlar için tavsiye olunur.
Bedensel ve ruhsal dokunulmazlık her insanın hakkıdır.
İsviçre’de fiziksel ve psikolojik şiddet yasaktır. (Örneğin, aile içi
şiddet, kızların sünnet edilmesi veya zorla evlendirmesi gibi)
İnsanlara şiddet uygulamak suçtur ve bunun cezası vardır. Fi-
ziksel ve psikolojik şiddete maruz kalanlar bunu polise bildir-
melidir. Şiddete maruz kalan insanlar uzmanlık merkezlerin-
den psikolojik yardım alabilir.

37
Yaşlılık, dul-yetim ve malullük aylığı
İsviçre’de 18 yaşını dolduran herkes, yaşlılık, dul-yetim (AHV)
ve malullük sigortasıyla (IV) sigorta yaptırmak ve bunlara
prim ödemek zorundadır.
AHV sigortası üzerinden kadınlara 64, erkeklere de 65 yaşın-
dan itibaren emekli aylığı, bir yakınının ölümünden sonra ise
dul ve yetim aylığı ödenir.
Malullük sigortasının amacı, bedensel engeli olan insanlara
destek vermektir. Malullük sigortası kişinin işini kaybetmesi
durumunda onun zararını karşılar ve onun yeni bir iş bulması-
na da yardımcı olur.
İkisi de mümkün olmadığı takdirde mağdur olan kişiye, ma-
lullük sigortası tarafından emekli aylığı ödenmesi de müm-
kündür. Dul-yetim ve malullük aylıkları, insanların aylık geçim
masraflarını karşılayacak miktardadır. Eğer bu aylıklar yeter-
siz gelirse, eksiği tamamlamak için ek yardım talep edilebilir.
Asgari geçimin üzerinde olan ek ihtiyaçlar ise ek emeklilik si-
gortası (Pensionskassen) aylıklarıyla karşılanır. Belli bir mikta-
rın üzerinde (yılda yaklaşık 20.000 Frank ve üzeri) gelire sa-
hip çalışanlar için ek emeklilik sigortası yaptırmak zorunludur.
Serbest çalışanlar, gönüllü olarak ek emeklilik sigortası yaptı-
rarak prim öderler.
Yaşlılık döneminde rahat yaşayabilmek amacıyla daha fazla
tasarruf yapmak isteyenler, paralarını bu amaçla bir sigorta
ya da bankada üçüncü direk (Dritte Säule) adıyla bilinen sis-
teme yatırabilirler ve bunun karşılığında vergi indirimlerinden
faydalanabilirler.

38
İşsizlik maaşı
Bir kişi çeşitli sebeplerden dolayı işini kaybederse, bulunduğu
kantonun Bölgesel İş Bulma Merkezi’ne (Regionales Arbeits-
vermittlungszentrum RAV) başvurmalıdır. Bu merkez, iş bulma
konusunda insanlara danışmanlık hizmeti vermektedir. İşsizlik
parası alabilmek için son iki yılda en az 12 ay çalışmış olmak
ya da prim süresi yükümlülüğünden muaf tutulmak için bir
gerekçe göstermek gerekir. İsviçre’de işverenlere bağlı çalışan
insanların tümü, işsizliğe karşı zorunlu olarak sigortalıdır.
Aileler için ek destekler
İsviçre’de çalışan her kadın, 14 hafta annelik iznine ayrılır. Ay-
rıca bu süre içinde son maaşının ya da gelirinin %80’i oranın-
da annelik tazminatı alma hakkına sahiptir. Yeni çocuğu olan
kadın ve erkek işçiler, gelir düzeyine bağlı olmamak şartıyla
prensip olarak aile zammından yararlanabilirler. Bu hak, düşük
gelire sahip çalışmayan insanlara da tanınır.

Sosyal yardım kuruluşları

Aylık kazancın, günlük hayatı devam ettirebilmek için yetersiz
kaldığı ya da sosyal sigortaların yardımcı olamadığı durumlar-
da, kantonlardaki sosyal yardım kuruluşları devreye girer. Ge-
nellikle kişinin oturduğu beldenin belediyesi tarafından ödenen
sosyal yardım, devletin vergi gelirleri ile finanse edilmektedir.
39
İSVİÇRE’DE BİRLİKTE YAŞAMA KÜLTÜRÜ
Göç ederek İsviçre’ye gelenler, İsviçre’nin ekonomik olduğu
kadar kültürel zenginliğine de katkıda bulunurlar. Birlikte ya-
şamayı başarmak için, İsviçre’de ikâmet eden herkesten, bir-
birleriyle diyalog kurabilmeleri ve maddi olarak bağımsız ol-
maya çalışmaları beklenmektedir.
Huzur içinde birlikte yaşamak için, İsviçre’nin hukuk sistemine
ve anayasanın temel değerlerine saygı gösterilmesi ve bunla-
ra uyulması gerekir. Ayrıca herkes, toplumsal hayata katılmak
için eşit fırsatlara sahip olmalıdır.
İsviçre’de geçerli olan temel haklar vardır.
Temel haklar; göçmenlerin, kökeni, ırkı, cinsiyeti, dini ya da cin-
sel eğilimi nedeniyle ayrımcılığa maruz kalmayacağınının gü-
vencesidir. Erkekler ve kadınlar eşit haklara sahiptirler. Örne-
ğin, her insanın mesleğini kendisi seçme ve evleneceği kişiyi
kendisi belirleme hakkı vardır.
İsviçre’de yaşayanlar, dinî ve dünya görüşlerini özgürce seçme
hakkına sahiptirler. Ayrıca herkes aynı hakkı başka insanlara
da tanımak zorundadır. Herkes kendini toplumsal ayrımcılığa
karşı savunabilir. İhtilaflı durumlarda size yardımcı olacak da-
nışma merkezleri bulunmaktadır.
İsviçre, kantonlardan oluşmaktadır.
İsviçre, “kanton” adıyla bilinen 26 alt devletten oluşmaktadır.
Geçmişte tamamen bağımsız olan kantonlar zamanla birle-
şerek bugünkü İsviçre’yi oluşturdular ve bazı yetkilerini fede-
ral devlete devrettiler. Ancak kantonlar, eskiden olduğu gibi
pek çok konuda bağımsızlıklarını korumaktadırlar. Örneğin,

40
federal hukuka aykırı olmamak şartıyla, kendi anayasalarına
ve yasalarına sahiptirler. Ayrıca kendi meclisleri, hükûmetleri
ve mahkemeleri vardır.
İsviçre’nin kantonları şunlardır:
Aargau, Appenzell Ausserrhoden, Appenzell Innerrhoden,
Basel-Landschaft, Basel-Stadt, Bern, Cenevre, Freiburg, Glarus,
Graubünden, Jura, Luzern, Neuchatel, Nidwalden, Obwalden,
Schaffhausen, Schwyz, Solothurn, St. Gallen, Ticino, Thurgau,
Uri, Valais, Vaud, Zug, Zürih
Kantonların birbirinden bağımsız olması, İsviçre’nin en önemli
özelliklerindendir. Günlük hayatta bu durum sık sık karşınıza
çıkacaktır. Örneğin, ailenizle birlikte bir kantondan diğerine
taşınırsanız, çocuğunuzun okulda öğrendiği dersler kısmen
değişebilir veya maaşınız aynı olsa bile daha az vergi öde-
yebilirsiniz. Aynı hizmetlerden yararlandığınız hâlde, sağlık si-
gortasına ödediğiniz prim daha yüksek olabilir.
Federasyon, kantonlar ve belediyeler birlikte çalışmaktadır.
İsviçre üç devlet kademesine sahiptir: Federasyon, kantonlar
ve belediyeler. Federasyon (federal devlet), sadece kendisi-
ne Federal Anayasa ile açıkça verilmiş olan görevleri üstlenir.
Örneğin, ülkenin savunması ya da kara yolunda trafiğinin
düzenlemesi federal devletin görevidir.
Kantonlar ise eğitim sistemi, polis teşkilatı ve sağlık hizmetleri
gibi işlerle ilgilenir ve bu işlerin üstesinden gelmek için vatan-
daşlardan vergi alırlar. İsviçre’de yaklaşık 2200 belediye bu-
lunmaktadır. Belediyeler, nüfus kontrol memurlukları ve okul-
ların yönetimi gibi belli görevleri üstlenirler.

41
Halk, alınan kararlarda geniş bir söz hakkına sahiptir.
Hükûmet şekli doğrudan demokrasidir. Oy kullanma hakkı
olan kişiler sadece federal parlamento, ilgili kanton ve beledi-
ye kademesinde temsilciler seçmekle kalmazlar.
Vergilerin ve harçların miktarı, caddelerin düzenlenmesi, İs-
viçre’nin başka ülkelerle yaptığı uluslararası organizasyonla-
ra veya anlaşmalara üye olması gibi çeşitli konularda da oy
kullanabilirler. İsviçre vatandaşları, 18 yaşından itibaren tüm
İsviçre’yi ilgilendiren konularda referanduma katılabilirler.

42
Siyasi faaliyetlere katılmak önemlidir.
İsviçre’de siyasi faaliyetlere katılmanın birçok şekli vardır.
Örneğin, bir veli konseyine katılabilir veya mahalle derneğin-
de gönüllü olarak çalışabilirsiniz.
Ayrıca, karar verme yetkisine sahip her vatandaş, resmî ma-
kamlara dilekçelerle, teklifte veya şikâyette bulunabilirler. Ba-
zen talepler toplu imza şeklinde de iletilebilir.
Bazı kanton ve beldelerde uzun süredir oturan insanlar seçme
ve seçilme hakkına sahip olabilir. Bunu öğrenmek için yaşanı-
lan yerdeki resmî makamlara başvurmak gerekir.
Önemli siyasi güçlerin tümü hükûmette temsil edilir.
İsviçre’nin yedi üyeden oluşan yönetim kadrosu “Federal Kon-
sey” adını taşır. Federal Konsey, parlamento tarafından seçilir
ve büyük siyasi partilerin temsilcilerinden oluşur.
Federal Konsey üyelerinden biri parlamento tarafından bir yıl
süreyle başkanlığa atanır. Parlamento ise iki meclisten oluşur:
Halkı temsil eden Ulusal Meclis ve kantonları temsil eden Kan-
tonlar Konseyi. İkisi birlikte Birleşik Federal Meclisi oluşturur.
Her vatandaşın eşit hakları ve yükümlülükleri vardır.
İsviçre bir hukuk devletidir. Bu, yasalara sadece bu ülkede ya-
şayanların değil, devletin kendisinin de uymak zorunda oldu-
ğu anlamına gelir.
Mahkemeler, hükûmetten ve parlamentodan bağımsızdır. İs-
viçre’de hangi temel hak ve yükümlülüklerin geçerli olduğu,
siyasi ve adli sistemin nasıl düzenlendiği, İsviçre Federal Ana-
yasası’nda yazılıdır.

43
BAŞARIYA ULAŞTIRAN KÖPRÜ
Öğrenim görmek ve bir işte çalışmak, İsviçre’de çok önem ve-
rilen konulardandır. İsviçre’de, çocuklar, gençler ve yetişkinler
mesleki gelişmelerinde yeteneklerine uygun bir şekilde des-
teklenirler.
Çocuklara doğumdan itibaren destek verilir.
Çocuklar için dil gelişimi çok önemlidir. Çocukların erken des-
teklenmeleri, fırsat eşitliği açısından önemlidir. Çocukların okul
öncesi dönemde bile ülkenin dilini öğrenmesi için birçok im-
kân vardır.
Örneğin, “Kinderkrippen” (Okul öncesi yaşlardaki çocukların
sabahtan akşama kadar bakıldığı kurum.) ve “Spielgruppen”
(Bu kurumlarda okul öncesi yaşlardaki çocuklarla günde bir-
kaç saat ilgilenilerek kendilerine oyun rehberliği yapılır.).
Çocukların zorunlu okul döneminden önceki geçici eğitimini
üstlenen bu kamusal ya da özel kuruluşların daha sonraki dö-
nemde de okulu tamamlayıcı görevleri vardır (öğle yemekleri
ve ödev yardımı gibi).
Bu kuruluşların verdiği hizmetler her ailenin yararınadır. Hiz-
metler çoğu zaman ücretlidir ve aileler tarafından ödenmek
zorundadır. Ancak ücret tarifelerinin anne ve babanın gelir
düzeyine göre değiştiğini belirtmek gerekir.
Anaokulu okula hazırlar.
Bütün kantonlarda kural gereği çocuklar dört yaşından itiba-
ren ana okuluna başlarlar.
İsviçre’de, ana okulları ücretsizdir. Hemen hemen bütün kan-
tonlarda anaokulu, zorunlu eğitimin bir parçasıdır.

44
Gönüllülük prensibinin geçerli olduğu birkaç kantonda ise bu
kural yine geçerlidir ve neredeyse bütün çocuklar anaokuluna
giderler.
İsviçre’de yaşayan herkesin bu hizmetten faydalanması tavsiye
edilmektedir. Ana okulları, çocukların akranlarıyla iletişim kur-
masına, sosyal yeteneklerinin gelişmesine ve dil öğrenmelerine
katkıda bulunur. Ailelerin, çocuklarının dil becerilerinin gelişmesi
için onlarla evde kendi ana dillerinde konuşmaları önemlidir.
Eğitim sistemi ile ilgili temel bilgiler
Çocuk, okul çağına geldiğinde, bağlı bulunulan belediye, çocu-
ğun adrese yakın okullardan hangisine gideceğini belirler ve
anne babalara okulun hangi tarihte başlayacağını ve o gün
çocuklarını hangi saatte nereye bırakacaklarını bildirir.
İsviçre’de yaşayan tüm çocuklar zorunlu okul eğitimine katı-
lırlar. Devlet okulları çocuklara dokuz yıllık bir eğitimi kapsa-
yan ücretsiz ve nitelikli bir okul eğitimi sunar.
Zorunlu eğitim, ilkokul ve ortaokul olmak üzere ikiye ayrılır: İlko-
kul, iki yıllık anaokuluna ek olarak altı yıl sürer. Bunu, öğrencile-
rin dersler için gruplara ayrıldıkları üç yıllık ortaokul izler.
İsviçre’de eğitim ve öğretimden en başta kantonlar sorumlu-
dur. Kantonlarda uygulanan eğitim sistemleri arasında küçük
farklılıklar vardır. Bu nedenle, yaşanılan beldedeki durum hak-
kında erkenden bilgi almak gerekir.
Özel eğitime muhtaç çocukların yetiştirilmesi
Özel gelişim desteğinden yararlanması gereken çocuklara zo-
runlu okul eğitimi çerçevesinde ücretsiz destek verilir. Okulda
konuşulan dili yeterince bilmeyen çocuklar için de özel geliş-
tirme programları düzenlenir. Okul dışında öğrencilere kendi

45
ana dillerinde de dersler verilir. Örneğin, çocuğun okuduğu
okula ya da Türk derneklerine başvurularak “Ana dili ve kültü-
rü” (Heimatliche Sprache und Kultur) başlıklı ders programları
hakkında bilgi alınabilir.
Veli toplantıları
Yuvalarda ve okullarda belli aralıklarla veli toplantıları düzen-
lenir. Anne babalardan, çocukları ve eğitim süreçleri hakkında
öğretmenlerle fikir alışverişinde bulunmaları sağlanır.
Eğer göçmenler yerel dili yeterince anlamıyorlarsa, bir çevir-
menden yardım almak istediklerini önceden belirtmelidirler.
Zorunlu eğitimden sonraki seçenekler
Ortaöğrenim (Sekundarstufe II) diploması, gençlerin mesleki
hayatı ve sosyal geleceği için son derece önemlidir. İş hayatına
atılmak isteyen gençlerin, belirli bir meslekte eğitim görmek,
yani meslek eğitimi olan bir işletmede “mesleki temel eğitim”
(Berufliche Grundbildung) almak ya da ileri öğrenim sunan
bir okula (Örneğin, “Fachmittelschule” meslek lisesi) veya li-
seye (Gymnasium) kaydolmak üzere iki ayrı seçeneği vardır.
Öğrenciler, kendi yeteneklerine göre hangi mesleği seçecek-
lerini, anne babaları ve öğretmenleri ile birlikte daha ortaokul-
da (Sekundarstufe I) iken karar verirler.
Meslek danışma kuruluşları ve bilgilendirme merkezleri anne
babalara ve çocuklara meslek seçiminde yardımcı olurlar.
İsviçre’de mesleki eğitim önemli bir rol oynar.
İsviçre’de gençlerin yaklaşık üçte ikisi zorunlu eğitimden son-
ra mesleki temel eğitime başlarlar. Mesleki eğitim, iş yerinde
bir mesleği pratik yaparak öğrenmeyi ve aynı zamanda okul
derslerini de bir araya getirir.

46
Mesleki eğitimlerin çoğu iki ila dört yıl arasındadır. Başarılı ve
çalışkan gençler ayrıca mesleki bakaloryayı (Berufsmaturität)
kazanabilirler. Bu diploma, öğrencilere meslek yüksekokulları-
na ya da ek bir sınavla üniversitelere giriş yolunu açar.
Zorunlu eğitimden sonra mesleki eğitim
Mesleki eğitim için zorunlu okulu tamamlamadan bir yıl önce
uygun bir iş yeri aranmaya başlanmalıdır. Bazı gençler kendi-
lerine uygun bir yer bulmakta zorlanmaktadırlar.
Bu durumda olan gençler, bulundukları yerdeki uygun prog-
ramlar hakkına bilgi edinmek için bir okula ya da meslek da-
nışma merkezlerine başvurabilirler.
Yükseköğrenim ve akademik ileri eğitim
İsviçre’deki yüksekokullar, üniversite ve meslek yüksekokulu
(Örneğin, pedagojik, sosyal ya da teknik meslek yüksekokulları)
olmak üzere ikiye ayrılır.
Yükseköğrenim için yüksekokulun cinsine ve öğretim kuru-
muna bağlı olarak genellikle lise diplomasına (Gymnasiale
Maturität) veya özel meslek eğitim diplomasına (Berufsma-
turität) sahip olmak gerekir.
İsviçre’de çalışma hayatı
İsviçre’de çalışma hayatı ve ekonomik açıdan bağımsız olmak
çok önemlidir. Bunlar bireylerin topluma uyum sağlayabilme-
lerinin önkoşullarındandır.
Bir kişinin bir işte çalışıp para kazanması, günlük hayatını de-
vam ettirebilmesi için gerekli maddi kaynağa sahip olmanın
yanında, güçlü bir özdeğer duygusunun ve sosyal itibarın da
temelini oluşturmaktadır.

47
İsviçre’de liberal bir iş hukuku geçerlidir.
İşveren ile çalışanı arasındaki hak ve yükümlülükler yazılı bir iş
sözleşmesiyle belirlenir. Bu iş sözleşmesinde mesai saatleri, de-
neme süresi, ücret, fesih şartları ve yıllık izinler gibi en önemli
hususlar belirtilir.
Bazı meslek dalları genel kurallara tabidir. İsviçre’de ortala-
ma olarak haftada 42 saat çalışılır. Ancak sektöre bağlı ola-
rak mesai saatleri 50 saate (yasal azami mesai süresi) kadar
çıkabilir.
İşverenle yapılan sözleşmedeki ücret brüttür. Bu ücretten zo-
runlu sosyal sigorta primleri kesilir. İsviçre yasalarında asgari
ücret düzenlemesi yoktur. Ancak pek çok iş kolunda, işveren
federasyonları ile sendikaların toplu iş sözleşmelerinde anlaş-
mış oldukları asgari ücretler geçerlidir.
Yurt dışı diplomalarının İsviçre’de tanınması
İsviçre’de işverenler, resmî dairelerce genel kabul gören dip-
loma, sertifika ve referanslara büyük değer verirler. Başka
ülkelerde öğrenilmiş meslekleri ya da mesleki deneyimleri
eşdeğerlik bakımından değerlendirmekle görevli olan çeşitli
kurumlar vardır.
Kaçak iş, tüm topluma zarar verir.
Bir işte çalışıldığı hâlde sosyal sigorta primlerini ve vergileri
ödememek kaçak çalışmak demektir. Kaçak çalışmak da ka-
çak çalıştırmak da hem çalışanın hem işverenin cezalandırıl-
masını gerektiren suçlardandır. Kaçak çalışmak hem devleti
hem de diğer insanları zarara uğratır.
Kaçak iş hem kişinin kendi sigorta güvencesini hem de diğer
vatandaşlara sağlanan sigorta hizmetlerini tehlikeye düşürür.

48
İsviçre’de çalışabilmek ve burada ikamet edebilmek için hangi
izinler gerekir?
İsviçre’ye Avrupa Birliği veya Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi
(EFTA) ülkesi vatandaşı olarak gelenler serbest dolaşım an-
laşmasından faydalanabilirler.
Başka bir ülkeden gelenler, geçici olarak kabul edilenler ya da
göçmenlik dairesince sığınmacı olarak kabul edilen yabancı-
lara, Entegrasyon Kanunu (FNIA) veya İltica Kanunu (AsyIA)
hükümleri uygulanır.
Federal Göçmenlik Bürosu SEM, İsviçre’de çalışma, ikamet
etme veya aile birleşimi gibi konularda sığınmacıları yazılı
veya sözlü olarak bilgilendirmektedir.

Zürih Kantonu Göçmenlik Bürosu

49
KURALLAR ÜLKESİ İSVİÇRE
İsviçre’ye gitmeden önce İsviçrelilerin hayat tarzları hakkın-
da biraz bilgi edinmekte fayda var. Bir ülkeyi ziyaret etmeden
önce o ülke ile ilgili araştırma yapmak aslında her aklı başın-
da insanın bilmesi gereken bir kuraldır.
Ne yazık ki genellikle, bu tür araştırmalar sonucunda, o ül-
kenin en iyi otelleri, görülecek yerleri, yemekleri gibi aslında
önemli fakat allandırılıp pullandırılmış, bir reklam kampanya-
sını andıran bulgular çıkıyor karşımıza.
Aslında birçoğumuz, başka bir memlekete, sadece yemek, iç-
mek ve eğlenmek için gitmiyoruz, diye varsayıyorum. Biz belli
bir zaman süreci içinde o ülkede yaşamaya ve bir nevi kimlik
değiştirip o ülkenin insanı olmaya gidiyoruz.
Bu yüzdendir ki, çoğu gezi kitapları ve ülke tanıtımı yapan bro-
şürler bana yetersiz geliyor. Ben aslında o iklimin, o kültürün
insanını, farklı yönlerini görmeye gidiyorum.
Başka coğrafyalarda yaşamanın farklılığını veya benzerliğini
öğrenmeye gidiyorum. Aslında benim yolculuklarım, neyi ka-
çırdığımı veya hangi yönlerden şanslı olduğumu görmekle ilgili.
Eğer seyahatlerle ilgili benim gibi düşünenler varsa, İsviçre’yi
bir de benim gözümden tanısınlar.
Bir İsviçreliyi özetlemek gerekirse; dürüst, dar görüşlü, karam-
sar, titiz, sakin, suskun, sağlıklı, sportif, tertipli, tutumlu, ağırbaşlı,
çalışkan, eğitimli, içine kapanık, mükemmel, dindar, otoriter,
resmî, kurallara sadık, milliyetçi, çok iyi kayakçı… gibi birbiriyle
çelişen birçok özellikler çıkıyor karşımıza. Özünde, İsviçreliler
dağ kültürüyle yoğruldukları için “yeni” ve “yabancı” onlar için
ürkütücü sözcüklerdir.

50
Sahip oldukları değerlere bu kadar sıkı sıkıya bağlı olan bir
başka toplum daha bulmak çok zor dünyada. Zaten bu yüz-
dendir ki, Avrupa Birliği’ne girmeyi reddedip Avrupa’nın orta-
sında bağımsız küçük bir adacık olarak kalmayı tercih etmişler.
Diyelim ki İsviçre’ye gitmeye karar verdiniz. Bulabildiğiniz her
Post-it’in üstüne “Kurallara uy!” yazıp görebildiğiniz her yere
yapıştırın. Günlük hayatın her aşamasında, konulan kurallara
uyarsanız huzurlu bir gün geçirebilirsiniz.
Süpermarket Adabı
Süpermarkete gitmeden önce eğer küçük çocuğunuzun varsa,
onun en sakin anını kollayın veya o uyurken alışveriş yapın,
çünkü İsviçre’de gürültücü çocuklar pek hoş karşılanmaz.
Eğer çocuğunuz illaki şeker paketini açıp yemek istiyorsa, bir-
çok göz sizi incelemeye alacak ve bunlar ancak kasada açık
şeker paketinin ücretini de öderseniz rahatlayacaktır.
Eğer konuşulan dili çok iyi bilmiyorsanız, yakasında Frau Yildiz
yazan kasiyer, size Türkçe yardım etmeyecek, diğer müşteri-
lere nasıl davranıyorsa size de öyle davranacaktır.
Ev gezmesi ve komşuluğun oldukça zayıf olduğu İsviçre’de, bu
sosyal açığı süpermarketler kapatmaya çalışır. İsviçreliler her
gün alışverişe çıkar ve adet hesabı alışveriş yapar; 3 portakal, 2
domates, 2 salatalık gibi…
Bunun ana sebeplerinden biri de her gün evden çıkmak, kasi-
yerle veya komşuyla iki laf etmektir. Eğer Migros’a güzel kıya-
fetlerinizi giyip gitmeye başladıysanız İsviçre’li olma yolunda
ilerliyorsunuz demektir. İsviçre’de birini eve davet etmek âdet-
ten değildir. Herkes kapı aralığında, sokakta, market köşesin-
de, parkta, bahçede, kafede sohbet eder.

51
Bu sohbetlerin süresi, yaşla bağlantılı olarak artar, eğer yaşlı
bir komşunuz varsa bir merhabayla yetineceğini zannetme-
yin, sizin kendisini anlamadığınızı bilse bile konuşmaya devam
eder. Onun için o günkü konuşma kapasitesini tamamlaması
önemlidir.
Otopark Kuralları
Otoparkta, kadınlar, sakatlar ve yaşlılar ayrıcalıklıdır. İsviçre’de
otoparklar birkaç bölüme ayrılır, en çarpıcı olanı da sakat park
yerlerinin yanında yaşlı ve kadın park yerlerinin de bulunması-
dır. Bu yerler tahmin edileceği gibi daha geniş park alanlarıdır.
İsviçreliler, trafikte kadınları rahatsız etmez, hatta kendilerine
daha geniş park yerlerinin ayrılmasının bir ayrıcalık olduğunu
düşünürler.
Özellikle kapalı otoparklarda, arabanızın çalışır durumda bek-
lemesi kesinlikle yasaktır. Yerine gireceğiniz arabayı beklerken
kontağı kapatmanız gerekir, eğer kapatmazsanız bir İsviçreli
gelir ve sizin yerinize kontağı kapatmaya çalışır. Tabii yarım
saatlik hava kirliliği, patlama riski, sorumsuzluk gibi konularda
azar işitmeniz de mümkün.
Eğer otopark ödeme kartınızı unuttuysanız ya da kaybettiyse-
niz işiniz oldukça zor! İsviçre, insan gücünün en pahalı olduğu
ülkelerden biri olduğu için otoparklarda çalışan insan yoktur.
Her şey otomatik olduğundan, arabanızı dışarı çıkartmak için
çok uğraşmak ve yetkili birini bulmak zorundasınız.
İsviçre’de Spor Kültürü
İsviçre deyince akla kayak sporu gelmektedir. Gerçekten de
çocuklara 3 yaşından itibaren kayak öğretilmektedir. 4 yaşın-
da sizin yanınızdan jet gibi geçip bir de üstelik, eğer iyi kayak-
çı değilseniz, sizi korkutup üstünüze kar topu atabilirler.
52
Hiç istifinizi bozmayıp, “Ben sıcak ülkeden geliyorum, sizin gibi
karlar içinde doğmadım.” diyebilirsiniz ama sakın gaza gelip
“Sıkıysa gelin de denizde yarışalım!” demeyin, çünkü büyük
ihtimalle hepsi mahalle havuzlarında yüzme dersi almış ve siz
daha kolluklarla denize girme alıştırmaları yaptığınız yaşta
onlar çoktan dalgıç kursuna başlamıştır.
İsviçreliler spor konusunda çok istekli ve başarılıdırlar. Dağlar,
kışın kayakçı, yazın doğa yürüyüşçüleriyle dolup taşar. Hafta
sonları aileler, çocuklarıyla birlikte dağlara çıkıp hep birlikte
yürüyüş yaparlar. Ayrıca dağ bisikleti ve scooter sürerler.
İsviçreliler açık hava sporlarına çok ilgi duyarlar ama spor sa-
lonları da dolup taşar. İsviçre’deki spor salonlarını gördükten
sonra başka ülkelerdeki spor salonlarını yetersiz bulabilirsiniz.
İsviçreliler spora olduğu kadar temizliğe de çok önem verirler.
İsviçre’de kullandığınız her jimnastik aletini işiniz bittikten son-
ra alkolle silip temizlemeniz gerekir. Böylece 1 saatlik jimnasti-
ğin 15 dakikası da temizlikle geçmiş olur.

53
İsviçre’de Trafik
İsviçre’de araba kullanmak hem çok kolay, hem de çok zor.
Her şey bu ülkedeki trafik kurallarını bilmenize bağlı. Eğer Av-
rupa Birliği’ne ait bir ülkeden gelmiyorsanız İsviçre’de Türk
ehliyetiyle en fazla bir yıl araba kullanabilirsiniz. Bir yıl sonra
ehliyet sınavına girmeniz gerekir.
İsviçre’de yayalar her zaman haklıdır. Üç yaşındaki kızınız si-
zin elinizi bırakıp yolun kenarından çiçek toplamaya giderse
hiç kaygılanmanıza gerek yok, tüm arabalar zaten durmuş
sabırla sizi bekliyordur.
Burada araba kullanmanın bir başka şartı da, yolları önceden
iyi öğrenmenizdir. Sapacağınız yöndeki şeride önceden girme-
niz gerekir. Bir başka önemli hata ise sokaklarda ters yönde git-
mektir. Böyle bir hata yaptığınızda her vatandaş sizi uyarabilir.
Çocuk Yetiştirme Adabı
İsviçre’de kadınların çocuk yetiştirmeleri çok önemlidir. Çocu-
ğu olup da tam gün çalışan annelere pek iyi bakılmaz. Ça-
lışmaya devam edeceğini söyleyen hamile kadını psikoloğa
yönlendirebilirler. Bu ülkede çocuğu ya anne ya da kreş öğ-
retmeni yetiştirir. Çocuklar, bakım için anneanne, babaanne,
hala, teyze gibi akrabalara bırakılmaz.
Kuaförlerde, postanede, bankada, restoranda, spor klüplerin-
de yani bir annenin gidebileceği her yerde çocuk oyun alanları
mevcuttur. Çocuk her yerde annesi ile birlikte hayatı paylaşır.
Küçük yaştan itibaren çocuklara; sofrayı kaldırma, odasını
toplama, tertip düzen gibi birçok ev işleri öğretilir. Çocuklar
okul saatlerinde ve ders aralarında eve gidip gelmektedir. Ay-
rıca öğle yemeğini de evlerinde yemektedirler.

54
İsviçre’de Çalışma Kuralları
İsviçreliler, özel hayatla iş hayatını kesin kurallarla birbirinden
ayırırlar. İş, İsviçreliler için sadece daha iyi yaşamak için bir
araçtır. Hiçbirinin özel bir hırsı yoktur. “İşimi yaparım, paramı
alırım.” anlayışıyla çalışırlar. İşte fazla zaman harcamak, fazla
çalışıp fazla yorulmak İsviçrelinin yapmadığı şeylerdir.
Bütün bunlara rağmen İsviçrelilere iş konusunda sonuna kadar
güvenebilirsiniz. Bir İsviçreli eğer “Bu işi yapacağım.” dediyse
mutlaka yapar. İsviçreli hiçbir zaman tutamayacağı sözü ver-
mez. Üçkâğıtçılık, yalan söyleme, dolandırıcılık, rüşvet, torpil,
adam kayırma... gibi kavramlar İsviçre’de geçerli değildir.
Bir İsviçreliyi en fazla randevunuza geç kalarak kızdırabilirsi-
niz. İsviçreliler dakik insanlardır. Dakiklik konusunda çok has-
sas olan İsviçreliler, saat yapımında da çok başarılıdırlar.
Kaynak: www.uzaklar.com (Serra Gürçay)

55
İSVİÇRE’DE TRAFİK KURALLARI
İsviçre’de yol kuralları
Başka bir ülkeyi ziyaret etmek, bir şekilde turistlerin ve diğer
gezginlerin kendi yasalarını bilmesini gerektirir. Bu yazılı ol-
mayan gereklilik, özellikle sürüş kuralları ve yönetmelikleri için
de geçerlidir.
İsviçre, otobanlarıyla Avrupa’nın en güvenli yollarına sahip ol-
duğu için birçok ödül kazandı. İsviçre yollarında gönül rahatlı-
ğıyla araba kullanabilmek için İsviçre’deki sürüş kurallarını iyi
öğrenmelisiniz. İsviçre’de trafik cezaları oldukça yüksektir.
İsviçre’de ehliyetsiz araç kullanmayın!
İsviçre’de araç kullanabilmek için, uluslararası geçerliliği olan
bir sürücü belgesine ihtiyaç vardır. Yolculuğunuzda sorun yaşa-
mamak için ehliyetinizi her zaman yanınızda taşımanız gerekir.

İsviçre ehliyeti

56
Alkollü araç kullanma
Birçok ülkede olduğu gibi alkollü araç kullanmak kesinlikle
yasaktır. Hem usta şoförler hem de yeni sürücüler bu kurala
uymak zorundadır.
Hem kendinizin hem de yayaların güvenliği için, araba kul-
lanacağınız zamanlarda alkol almamanız tavsiye edilir. İsviç-
re’de alkollü araç kullanmanın ağır cezası vardır.
Soluduğunuz havanın litre başına 0,25 ila 0,39 mililitre veya
kilogram kan başına 0,5 ila 0,79 gram alkol ile yakalanırsanız,
ilk defa olduğu için uyarılırsınız ve ağır para cezasına çarptı-
rılırsınız. Diğer kuralları çiğneyenler veya bu alkol seviyesinde
bir kazaya sebep olan sürücülerin ehliyetlerine 1 ay süreyel el
konulur.
Nefesinde litre başına 0,4 ml veya daha fazla alkolle yaka-
lanan sürücülerin en az üç ay boyunca ehliyetlerine el konu-
lur. Ayrıca bu sürücüler para cezasına çarptırılırlar ve üç yıla
kadar hapis cezasıyla karşı karşıya kalabilirler. Cezalar, ihlal
edenin gelirine ve servetine bağlı olarak değişir.
Araba kullanırken cep telefonu kullanma
İsviçre’de araç kullanırken cep telefonu kullanmak yasaktır.
Sürücüler daima yola konsantre olmalıdırlar. Ayrıca yüksek
sesle müzik dinlemek, konsantrasyonu bozar ve sürüş güven-
liğini tehlikeye atar.
Farların her zaman açık olması
Kendi ülkenizde gündüz farlar açık olmayabilir ancak İsviç-
re’de gündüz vakti de farlarınızı açık tutmalısınız. Bu, İsviçre’de
hareket halindeki tüm araçlar için zorunludur.

57
Araba kullanırken emniyet kemeri takın
Emniyet kemeri tüm yolcular için zorunludur. Araçta 12 yaşın-
dan küçük çocuklar varsa ve boyları 150 cm’den kısaysa özel
bir koltuğa sahip olmaları gerekir. Çocuk koltuklar, çocukların
yaşlarına ve ağırlıklarına uygun olmalı ve resmî bir güvenlik
etiketi taşımalıdır.
150 cm’den uzun ve 12 yaşından büyük çocukların emniyet
kemeri takmaları zorunludur. Genellikle daha büyük araçlar-
da ve minibüslerde bulunan pelvik emniyetli koltuklar, sadece
7 yaşına kadar olan çocuklar için uygundur.
Yasalara uymamanın cezaları
İsviçre’de trafik kurallarını ihlal etmenin cezaları değişiklik gös-
terir. Ancak cezalar, aracınıza el konulmasını, ehliyete el ko-
nulmasını veya ehliyetin kalıcı olarak iptal edilmesini ve dört
yıla kadar hapis cezasını kapsayabilir.
Genel sürüş standartları
İsviçreli sürücüler yollarda araç kullanırken oldukça dikkatli-
dirler. Dolayısıyla İsviçre, sürüş güvenliği açısından dünyanın
en iyi ülkelerinden biridir. İsviçre’de trafikte hem otomatik hem
de manuel araçlar bulunmaktadır.
Hız limitleri
İsviçre’de hız sınırları konuma göre değişir. Bu sınır, aksi be-
lirtilmedikçe, binek araç sürücüleri için 120 km/s’dir. Motorlu
yollarda sınır 100 km/s’dir. Kasaba ve belediyelerin dışında hız
sınırı 80 km/s ve meskûn alanlar içinde hız sınırı 50 km/s’dir.
Karavanlar veya römorklu araçlar için farklı düzenlemeler
olabilir. Trafikte diğer araçları ve sürücüleri taciz etmek ya-
saktır. Ayrıca radar dedektörlerinin kullanımı da yasa dışıdır.

58
 İsviçre’de hız sınırları

Sürüş yönleri
Dünyadaki çoğu ülkede olduğu gibi trafik, İsviçre’de de sağ-
dan akmaktadır. Birleşik Krallık gibi trafiğin soldan aktığı bir
ülkeden geldiyseniz, aracı sağ tarafta kullanmaya alışmalı-
sınız. Burada yayalara öncelik verildiği için yaya geçitlerine
yaklaşırken dikkatli olmalısınız. Bazen yayalar beklenmedik
bir şekilde yola çıkabilirler.
Trafikte yol işaretleri
İsviçre’de her sürücüyü yönlendirmek için trafik işaretleri mev-
cuttur. Çoğu yol levhası diğer ülkelerdekilere benzer olduğu
için tüm sürücüler için yeterince anlaşılırdır.
Ana yollar İsviçre genelinde tabelalarla dizayn edilmiştir. Bir
şehre girerken, tabelalar sizi şehir merkezlerine, toplu taşıma
merkezlerine, otellere ve başlıca ilgi çekici noktalara kolayca
götürecektir.

59
Geçiş hakkı
İsviçre’de bir kasaba, şehir veya köyde araç kullanırken, İsviç-
re trafik yasalarına göre bir öncelik işareti ile belirtilmediği sü-
rece, bir kavşakta geçiş hakkı otomatik olarak sağdaki araca
verilir. Bu aynı zamanda küçük bir yan yolun veya ikinci yolun
ana yola girmesi durumunda da geçerlidir.
Eğer şüpheniz varsa, daima sağdaki araca yol vermelisiniz.
İsviçre’deki sürücüler her zaman polis, ambulans veya itfaiye
gibi acil servis araçları ile, tramvay ve otobüs gibi toplu taşı-
ma araçlarına öncelik vermelidir.
Aracınız bir trafik çemberine veya bir döner kavşağa sağdan
giriyorsa, zaten çemberin içinde olduğu için geçiş hakkına
sahiptir. Trafikte yokuş yukarı giden araç, yokuş aşağı giden
araca göre önceliğe sahiptir. Siyah beyaz çizgili yaya şeritle-
rinde ise geçiş hakkı yayalara aittir.
Yasal sürüş yaşı
İsviçre’de otomobil veya motosiklet kullanabilmek için 18, oto-
büs veya diğer büyük araçlar kullanabilmek için 21 yaşında
olmak gerekir.
Trafikte sollama
İsviçre’de sollama ile ilgili temel kurallar vardır. Üç şeritli yollar-
da bile her zaman sağ şeritten devam etmek gerekir. Bir aracı
sollamak için sadece sol veya orta şeridi kullanabilirsiniz.
Şerit değiştirmeden önce, manevra yapmak ve kör noktadaki
araçları izlemek için yeterli alan olduğundan emin olmalısı-
nız. Diğer sürücülerin niyetinizi bilmesi için şerit değiştirmeden
önce sinyal vermelisiniz.

60
Arabanın arızalanması
Aracınız bir arıza sinyali veriyorsa veya
lastik patlamışsa hemen durmayın. Dört-
lüleri yakın ve yavaşlayın. Diğer sürücüler,
arabanızda önemli bir sorun olduğunu an-
layacaklardır. Yavaşça yolun sağına geçin
ve trafiği rahatsız etmemek için aracınızı
güvenli bir yere park edin. Motor çalışmı-
yor olsa bile dörtlüleri açık tutun.
Araçtan ayrılmadan önce reflektörlü yeleğinizi giyin. Bu yelek,
aracınızda bir problem olduğunu ve bu konuyla ilgilendiğinizi
gösterecektir. İsviçre’de, özellikle sınırları geçerken her araçta
yelek zorunludur. Bir araba kiralıyorsanız, araç kiralama şirketi-
nin araca zorunlu ekipmanları koyduğundan emin olun.
Tehlike işaretinin kullanımı
Yaklaşan araçları uyarmak için kırmızı uyarı üçgenini çıkarın
ve bunu arabanın arkasına yerleştirin. Kırmızı üçgen, diğer sü-
rücülere arabanızda bir sorun olduğunu gösterir ve sürücüler
biraz yavaşlar. Bir tamirciyi ya da çekici hizmetlerini ararsanız
bu uyarı üçgeni sayesinde sizi daha kolay bulur.
Park ederken ve yardım
beklerken arabanızın
tekerleklerini yolun aksi
tarafına çevirmeyi unut-
mayın, böylece el freni
bozulsa bile araç karşı-
dan gelen trafiğe doğru
hareket etmez.

61
Geçiş ücreti ödeme ve vinyet bulundurma zorunluluğu
İsviçre federal hükûmeti tarafından işletilen tüm ulusal yol-
larda otoyol vinyeti zorunludur. Ancak bu uygulama komşu
ülkelere göre farklılıklar arz edebilir.
İsviçre’de farklı zaman aralıkları için vinyet mevcut değildir.
İsviçre’de şu anda 41 Euro’ya yıllık vinyet satın alınabilir. Vin-
yet ihtiyacı olan herkesin sınıra yakın satış noktalarını ziyaret
etmeleri veya önceden sipariş vermeleri gerekir.
Şu anda İsviçre’de özel geçiş ücreti ödenmesi gereken sadece
iki yer bulunmaktadır. Great Saint Bernard ve Munt la Schera
tünelinde ek ücret alınmaktadır. Sistemin revizyonu ile bu du-
rum gelecekte değişebilir.
Kaynak: https://internationaldriversassociation.com

İsviçre’de otoban kartı

62
İSVİÇRE HAKKINDA 10 ÖNEMLİ BİLGİ
İsviçre, günümüzde dünyanın en zengin ülkelerinden biri olarak
hem yüksek öğrenim görmek hem de mezuniyetten sonra kari-
yer yapmak isteyen öğrenciler için en popüler ülkelerden biridir.
İsviçre’de yaşam standartları, düşük suç oranı, istikrarlı eko-
nomi ve yüksek maaş, öğrenciler için en önemli kriterler ara-
sında yer alırken, eğitim ve inovasyon alanındaki yatırımlar
da dikkat çekicidir.

Zürih Üniversitesi

Ekonomi, kimya, fizik ve mühendislik gibi alanlarda eğitim

almayı düşünen öğrencilerin tercih ettiği İsviçre’de, aynı za-
manda uluslararası firmalar da yer almaktadır. Bunlar; Nestle,
Swatch, Novartis, Roche, Logitech, Rolex gibi firmalardır.
İsviçre, başkent Bern ile her biri birbirinden önemli Zürih, Ce-
nevre, Basel, Lozan gibi şehirlere, muhteşem bir doğaya, kül-
türel çeşitliliğe ve dünya standartlarının üzerinde olan eğitim
kurumlarına sahiptir. İsviçre; bilim, sanat ve teknolojide dün-
yanın en gelişmiş ülkelerinden biridir.

63
1. İsviçre Bayrağı
İsviçre bayrağı dünyada sadece iki ülkeye özgü olan kare gö-
rünüme sahiptir. Kırmızı taban renk üzerine bir haçlı sembolü
yerleştirilerek oluşturulan İsviçre bayrağı, ülkenin dinini yansı-
tır. Haç sembolü, Hristiyanlığı temsil etmektedir.
Hristiyanlık, ülkenin dinidir. İsviçre bayrağının diğer bir anla-
mı da özgürlük ve tarafsızlıktır. Ayrıca İsviçre bayrağının diğer
anlamları arasında demokrasi de bulunur. Gelişmiş ülkeler içe-
risinde bulunan İsviçre, özgür bir ülkedir. Sosyal hak bakımın-
dan da gelişmiş olan bu ülke, değerlerini bayrağında bulunan
renk ve sembol ile de anlatmak istemiştir.

İsviçre muhafızları

Kare özellikte bayrağa sahip diğer ülke ise Vatikan’dır. Vati-

kan demişken, Papa’nın kişisel korumalarının İsviçreli olduğunu
belirtmek gerekir. 16. yüzyılda imzalanan bir anlaşma gereği,
Papa, İsviçre’den kendisini koruması için birlik talep etmesiyle
başlayan görev, 500 yıldır devam etmektedir.
İsviçre Muhafızları, Papa’yı korumak için belli özelliklere sahip
olmalıdırlar. Sarı, kırmızı, mavi ve turuncu renklere sahip kıya-
fetleriyle turistlerin ilgi odağı olan muhafızların Katolik olma-
ları, İsviçre vatandaşı olmaları, 19-30 yaş arasında olmaları, en
az 2 yıl en fazla 25 yıla kadar hizmette bulunmaları, Vatikan’a
gelmeden önce İsviçre’de askerlik görevini bitirmiş ve en az
1.74 cm boyunda olmaları gerekir.
64
2. İsviçre, Avrupa Birliği üyesi mi?
Sanılanın aksine İsviçre, Avrupa Birliği üyesi değildir. Uluslara-
rası ilişkilerde tarafsızlık politikası uygulayan İsviçre, Avrupa
Birliği üyelik kurallarının birçoğunu benimsemiş olmasına rağ-
men bu birliğe üye olmamıştır.
Dünyanın finans merkezi olan ve yıllardır en zengin ülkelerden
biri olan İsviçre’de ‘’İsviçre Frangı’’ kullanılmaktadır. Dünyanın
en değerli para birimleri listesinde sekizinci sırada yer alan İs-
viçre, yerel para birimi ile dünya ticaretinde en çok kullanılan
dördüncü para birimine sahip olması ile de oldukça güçlüdür.
İsviçre Frangı’nın kısaltması ise CHF olarak kullanılmaktadır.
Eğer Avrupa Birliği ülkelerinden seyahat ediyorsanız, turistik
bölgelerde birçok yerde İsviçre Frangı yerine Euro ile de öde-
me yapılabilirsiniz. Aynı zamanda Schengen bölgesi dâhilinde
olan İsviçre’den Avrupa Birliği üyesi ülkelere İsviçre vizesi ile
sorunsuzca seyahat edebilirsiniz.

Avrupa Birliği haritası

65
3. İsviçre’de hangi diller konuşulur?
İsviçre’de dört tane resmî dil vardır. Bu özelliği ile dünyanın
ender ülkelerinden biri olan İsviçre, dili ve kültürü açısından
dört ana bölgeye ayrılır: Almanca, Fransızca ve İtalyanca ko-
nuşulan bölgeler ile Romanşça konuşulan kırsal yerleşimler.
İsviçre nüfusunun büyük bir çoğunluğu, Almanca konuşma-
sına rağmen ortak bir İsviçre ana dili olan İsviçre ulusundan
söz edilemez. Ülkede aynı zamanda İngilizce her geçen gün
daha fazla popüler olurken nüfusun yaklaşık %60’ı İngilizce’yi
yeterli seviyede konuşabilmektedir.
4. İsviçre’de Peynir Üretimi
İsviçre peynirleri, çeşitliliği ve lezzeti ile dünyada ilk sıralarda
yer alır. Yaklaşık 450 çeşit peynir türüne sahip ülkenin peynir-
le yapılan en bilindik yiyecek türü fondüdür. Başta İsviçre’ye
özgü olan ve Fransa ile İtalya’da da yaygın olarak yapılan fon-
dü, tencerede eritilmiş peynire uzun çatallara takılan ekmekler
bandırılarak yenir. İlk kez 1699 yılında yerel peynir tüketimini ar-
tırmak amacıyla ortaya çıkan fondü, 1930’lardan sonra tekrar
popüler olmuştur. Peynir konusunda bir de dünya şampiyonlu-
ğu olan İsviçre, 22 ülke arasında birincilik ödülüne sahiptir.

Fondü

66
5. Dünyaca Ünlü Buluşlar
İsviçreli bilim adamları, dünyayı değiştirecek yeniliklere ve
icatlara imza atmışlardır. Ülkede sayısız başarılara imza atmış
bilim adamları ve akademisyenler bulunmaktadır.
Her yıl, inovasyon alanında yüksek yatırımlara imza atan İs-
viçre, bu alanda çok da bilmediğimiz buluşları ile dikkat çeker.
Gelin, İsviçre hakkında bilgi listemize sizi şaşırtacak ilginç bil-
giler ekleyelim:
Dünyada hazır kahveyi ilk olarak piyasaya süren Nescafe
markası, İsviçre firması Nestle tarafından bulunmuştur.
Dünya çapında ağ olarak da tanımlanan bilgi paylaşım sis-
temi, World Wide Web (www) 1989 yılında Tim Berners-Lee
tarafından CERN’de icat edilmiştir.
1870’lerde Daniel Peter tarafından bulunan sütlü çikolata, dün-
yanın en tatlı icatlarından biri olsa gerek. Leziz İsviçre çikola-
tası 100 yıldan fazladır adından söz ettirmektedir.
İlk cırt cırt, İsviçreli elektrik mühendisi George de Mestral tara-
fından 1948 yılında icat edilmiştir.
İlk numaralı banka hesapları İsviçre’de açılmıştır.
Grafikerlerin çok yakından tanıdığı Helvetica Font, 1957 yılında tasa-
rımcılar Max Miedinger ve Eduard Hoffman tarafından bulunmuştur.

Görselin üzerindeki cümle Helvetica font ile yazılmıştır.

67
6. Çikolata Aşkı
Çikolata tarihinin önemli isimlerinden biri olan Radolphe Lindt
İsviçre’de 1879 yılında çikolata üretiminin kalitesini artırmak
amacıyla bir makine geliştirmiş.
Geliştirdiği “konçlama” makinesiyle birlikte çikolatada acılık
hissi veren uçucu maddelerin ayrıştırılmasını sağlamıştır. Gü-
nümüzdeki pürüzsüz ve ağızda eriyebilen çikolatayı Lindt’in
bu tekniğine borçluyuz.
Aynı tarihte kurduğu fabrika ile nispeten kaliteli çikolata üre-
timine başlayan Lindt, İsviçre çikolata tarihinde köşe taşı isim-
lerinden ve markalarından biridir. İsviçre çikolatası için bir di-
ğer önemli isim ise Heinrich Nestle’dir.
Beslenme sorunlarına bağlı bebek ölümlerine çare üretmek için
süt üzerine araştırma yapan kimyager Nestle, süt tozunu keş-
federek mama yapımında çığır açmıştır. Daha sonra da Nestle
çikolatayı üretmiştir.
İsviçre, dünya üzerinde kişi başına çikolata tüketimi açısından
birinci sıradadır ve Nestle, Toblerone, Lindt, Treuscher gibi ünlü
markalara sahiptir. Zürih, ülkede çikolata üretiminin merkezidir
ve ünlü çikolata markaları olan Lindt, Treuscher ve Sprungli fab-
rikaları bu şehirdedir.

68
7. Dağlardaki Sığınaklar
İsviçre Alpleri’nin eteklerinde konumlanmış olan İsviçre hak-
kında ilginç bilgiler arasında dağların büyük bir kısmının sal-
dırı durumunda korunma amaçlı sığınaklara sahip olmasıdır.
Ülke genelinde doğal çevreye uyumlu ve zekice yapılmış yak-
laşık 8000 sığınak bulunan İsviçre, günümüzde yerini apart-
manların ve evlerin bodrumunda bulunması zorunlu olan sığı-
naklara bırakmıştır.
Hava filtreli, çelik blast kapılı, havalandırmalı ve tüm ihtiyaçla-
ra hazırlıklı olan sığınaklar ülke nüfusundan daha fazladır ve
herhangi bir nükleer saldırıya karşı güvenli yerler olarak inşa
edilmişlerdir.

İsviçre aynı zamanda düşük suç oranlarına rağmen, silah bu-

lundurma oranı en yüksek ülkeler arasındadır. Askerliğin zo-
runlu olduğu ülkede, orduda görevini tamamlamış her asker,
silahına ömür boyu sahip çıkmak zorundadır.
Ülkede yarım milyon silah her an bir savaş çıkma tehlikesine
karşın hazır bulundurulmaktadır.
69
8. Heidi
İsviçreli yazar Johanna Spyri’nin 1881 yılında kaleme aldığı
Heidi, dünyanın en ünlü çocuk kitapları arasında yer almak-
tadır. Hem çocukları hem de büyükleri maceralarıyla İsviçre
Alpleri’nin büyülü dünyasına götüren kitap, günümüzde de
popülerliğini yitirmemiştir.
Yazarın kendi çocukluğu da İsviçre kırsalında geçirmiştir. Dolayı-
sıyla yazar, yer yer kendi hayatını da kitaba yansıtmıştır. 1970’ler-
de çizgi film versiyonu ile televizyon ekranlarında yer alan Heidi,
ilk olarak Japonlar tarafından sinemaya uyarlanmıştır.
Teyzesi küçük Heidi’yi Alp Dağları’nda yaşayan dedesinin yanı-
na götürür. Bir süre sonra Heidi, huysuz olan dedesiyle, doğay-
la ve arkadaşı Peter’le kaynaşır. Peter’le ve Peter’in gözleri kör
olan büyük annesiyle güzel arkadaşlıklar kuran Heidi büyükan-
nenin gözlerinin kör olmasına çok üzülür. 8 yaşına geldiğinde
okula gitmesi gereken Heidi’yi dedesi göndermek istemez. Bir
gün teyzesi çıkagelir ve Heidi’yi zengin bir ailenin yürüyemeyen
kızıyla arkadaşlık yapması için Frankfurt’a götürmek ister.
Heidi burada evin kızı olan Clara ile arkadaşlık kurar ama Cla-
ra’ya sürekli Alp Dağları’ndan, dedesinden, Peter’den ve Pe-
ter’in büyükannesinden ayrı kalmanın zorluğunu anlatır. Heidi,
dedesini, Peter’i ve Alp Dağları’nı çok özlemiştir.
Bir gün uyurgezer olarak gece Heidi’yi kapıda gören Bay Sese-
man onu Alp Dağları’ndaki dedesinin yanına götürür. Heidi ka-
vuşmanın sevinci içersindedir. Ancak şehirde bıraktığı arkadaşı
Clara yalnız kalmış, Heidi’yi özlemiştir. Ayakları tutmayan Cla-
ra sonunda Heidi’nin ziyaretine gider. Clara, Heidi’nin dünyaya
bakış açısından, yaşam sevincinden ve insanlara olan sevgisin-
den güç alır ve yürümeye başlar.

70
9. Hayvan Hakları
İsviçre, 1992 yılında hayvanları anayasal olarak tanıyan ilk ülke
olmuştur. Ülkede hayvan hakları ve hayvanları koruma ile ilgili
ilk yasa 1842 yılında çıkarılmıştır.
2005 yılında binek hayvanlarının, taşıyabileceklerinden fazla
yük taşımaları yasaklanmıştır. 2016 yılında hayvanlar üzerinde
test edilen kozmetik ürünlerin satışı yasaklanırken, hayvanlar
üzerinde yapılan deneyler de azaltılmıştır.
Aynı zamanda köpeklerin restoranlara girmelerine izin verilen
ülkede, evcil hayvan sahiplerine, hayvanlarına daha iyi bak-
maları için çeşitli kurslar düzenlenmektedir.
İsviçre’de sahip olunan hayvanı sokağa bırakmak yasa dışıdır.
Hayvan sahipleri, hayvanın bakımını sağlamakla yükümlüdür.
Hayvanları, sokağa terk eden kişiler ağır para cezasına hatta
hapis cezasına bile çarptırılabilir. Çünkü hayvanları terk etmek
onlara karşı zulüm olarak kabul edilir.

İsviçre, hayvanları anayasal olarak tanıyan ilk ülkedir.

71
10. İsviçreli Ünlüler
İsviçre geçmişten günümüze; edebiyat, sinema, müzik, tiyatro,
resim ve spor gibi birçok alanda uluslararası çapta kültürel
özelliklere sahiptir. Edebiyat alanında ünlü yazar, Jean-Ja-
cques Rousseau bilinenin aksine Fransız değil Cenevre do-
ğumludur. İsviçre edebiyatının en ünlü eseri Johanna Spyri’nin
yazdığı Heidi adlı çocuk kitabıdır.
Resim alanında Alberto Giacometti, Paul Klee; tiyatroda Max
Frisch en bilinenler arasındadır. Sinemada Xavier Koller’in
“Umuda Yolculuk” filmi 1991’de Oscar kazanırken, İsviçreli yönet-
men Marc Foster’in “Kesişen Yollar” adlı filmi ise Halle Berry’e
ilk Afroamerikan kadın oyuncu Oscar Ödülü’nü kazandırmıştır.
Sporda özellikle tenis turnuvalarında başarılara imza atan
Martina Hingis ve Roger Federer ülkenin gurur kaynağıdır.
Kaynak: www.hotcourses-turkey.com

Roger Federer

72
İSVİÇRE’DE TARİHÎ VE TURİSTİK YERLER
1. Jet d’Eau
Cenevre Gölü’nün Ren Nehri’yle birleştiği yere kurulmuş olan
Jet d’Eau, saniyede 500 litre suyu 140 metre yüksekliğe çıkar-
tabilmektedir. İki pompa yardımıyla gerçekleştirilen bu sistem-
de gökyüzüne çıkan su, şehrin tüm noktalarından seyredile-
bilmektedir. Dev bir görsel şölen sunan Jet d’Eau’u Cenevre
kıyılarından daha rahat gözlemlenebilmektedir.
2. Old Town Bern
Altstadt von Bern, Bern şehrinde yer alan eşsiz bir güzelliktir.
Eski şehir, nehir kıyısına doğru dolaşmak için harika bir eğlen-
ce mekânıdır. Kasabada, övgüye değer mimari tasarımlarla
muhteşem eski binalara rastlayacaksınız. Özellikle katedraller
çok cazip görünmekte ve bugüne kadar iyi korunmuştur.
3. Zytglogge
1530’da inşa edilen astronomik saat, Bern’in resmî zamanını
belirlemektedir. 1983’te UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alındı.
Eski saat kulesi, kentin simgesi ve popüler bir mekânıdır.
4. Bern Katedrali
İsviçre’nin en büyük ve en eski katedralidir. Orta Çağ’ın sonla-
rında yapıldığı biliniyor. Kaçırmamanız gereken bir kilise oldu-
ğunun altını çizmeliyiz. Büyük vitray pencerelerdeki başyapıtla-
rı kesinlikle görmelisiniz. En ünlü olanı ise “Dance of Death” yani
“Ölüm Dansı”dır.
Bern Katedrali’nde iki önemli nokta bulunmaktadır. Sunağın
üzerindeki 200’den fazla figür, kıyameti tasvir etmektedir. 100
metre yüksekliği bulunan kilisenin yukarısından, Bern şehrinin
harika görüntüsü de insanı büyülemektedir.
73
5. Parco Civico
Lugano Gölü’nü ziyaret ettiğinizde Lugano’nun en güzel yer-
lerinden birine daha yakın olacaksınız. Parco Civico, kentin
koşuşturmacasından sıyrılmak isteyenler için harikadır. Kafa
dinlemek, hayvanlarla zaman geçirmek gibi çeşitli aktiviteler
yapılmaktadır.
6. Parlemento Binası (Bundeshaus)
Başkent olmanın özelliklerine sadık kalan Bern, ulusal bir anıt
ve İsviçre Konfederasyonu’nun yeri olarak kabul edilen muh-
teşem bir Rönesans tarzı parlamento binasına sahiptir. Sembol
olan binanın önünde 26 çeşme bulunmaktadır. Her biri, bir İs-
viçre kantonu için yapılmıştır. Parlamento binasının iç bölüm-
lerinde de kantolar için süslemeler bulunmakatdır. Parlamento
gezisinde 5 dilde rehberli tur hizmeti verilmektedir.
7. Altstadt
Bugün ayrı bir idare yönetimi altında bulunan Altstadt, eski şe-
hir tanımının hakkını vermektedir. Tarihî dokuların ve modern
binaların bir arada olduğu sokakları ve meydanlarıyla bu bölge
şehrin geçmişine dair çok şey anlatmaktadır. Hoş antikacılar,
butikler, kafeler ve tarihî mekânlar da göreceğiniz Altstadt’ta
keyifli bir tur atabilirsiniz.
8. Einsteinhaus
Dünyanın önde gelen bilim adamlarının memleketi olan İsviçre,
Albert Einstein’a çok iyi şekilde sahip çıkmaktadır. Al Stadt’taki
küçük daire, Einstein’ın 1903-1905 yılları arasında ailesiyle birlikte
yaşadığı yerdir. İki yıl kısa bir süreymiş gibi gelebilir ama Einste-
in, Görelilik Teorisi’ni bu duvarların içinde geliştirmiştir. Müzeleşen
ev sıkıcı olmadan, ziyaretçilerine çok fazla bilgi aktarmatakdır.

74
9. Lugano Gölü
İsviçre, arka planındaki dağlarla birlikte inanılması güç man-
zaraların bulunduğu bir ülkedir. Göllerin de bu manzaraya yar-
dımcı olduğunu söylemeden geçmeyelim. Özellikle Lugano
Gölü’nün ayrı bir havası vardır. Çevresindeki restoranlarla ve
turistik mekânlarla en çok bilinen adreslerden biridir.
Gölde isterseniz teknelerle tur atabilir veya yeşillikler içinde
doğa ile yalnız kalmayı tercih edebilirsiniz.
10. İstasyon Caddesi (Bahnhofstrasse)
Zürih’in ana caddelerinden biri olan Bahnhofstrasse, dünya-
nın en pahalı caddelerinden biri olarak kabul edilmektedir. İs-
tasyondan göle kadar uzanan cadde, alışveriş çılgınlığı için
paha biçilmez bir yerdir.
Ünlü markaların mağazalarıyla sıralanmış kaldırımlar boyun-
ca doyasıya dolaşabilirsiniz. Bu caddede lüks mağazaların
yanı sıra bütçenize hitap edecek uygun markaları da bulabi-
lirsiniz.
11. Lindenhof
Limmat Nehri’nin doğusunda, adı “Ihlamur Ağacı Bahçesi”
anlamına gelen bölge, Roma döneminden günümüze kadar
gelen kalıntıları ile tanınmaktadır. Güzel bir manzaraya sahip
olan Lindenhof, şehirde huzurlu zamanlar geçirebileceğiniz sa-
yısız yerlerden biridir.
12. Zürih Gölü
Güzel şehir manzarası ve Alpler’in etkileyici duruşu altında,
hafif esintili bir tekne turu vaat eden Zürih Gölü, şehre bam-
başka bir hava katmaktadır. Gölün üzerindeki küçük adaları
da görebileceğiniz güzel bir göl gezintisi harika olur.

75
13. İletişim Müzesi
İletişim konusunda dizayn edilmiş dünyadaki tek müze İsviç-
re’dedir. Kökenleri 1907’de kurulmuş bir müze olmasından dola-
yı; posta ağı, posta pulları gibi nostaljik sergileri vardır. Paul von
Hindenburg tarafından gönderilen otantik mektuplar ve bazı
arşiv yazışmaları da bu müzede bulunmaktadır.
14. Fraumünster Kilisesi
İsviçre’nin güzel yapılarından olan Fraumünster’in adı, Avru-
pa’daki aristokrat kadınlardan ilham alınarak “Kadın Kilisesi”
anlamına gelmektedir.
Kiliseyi, Zürih’in en popüler turistik mekânlarından biri hâline
getiren unsur ise şantiyesindeki beş vitraylı pencereler kümesi
olmuştur. Bu canlı renkli pencereler farklı zamanlarda yaşanmış
dinî ögeleri ve efsaneleri anlatmaktadır. Şehrin her tarafından
görülecek ihtişamdaki mavi uçlu kulesi de ayrı bir güzelliktedir.
15. Patek Philippe Saat Müzesi
Saatin ana vatanı olan Cenevre, elbette bu konuda kendini ge-
liştirip dünyanın en güzel saatlerinin yapıldığı bir merkez hâline
gelmiştir. Bunun yanı sıra şehir merkezinde bulanan Patek Phi-
lippe Müzesi’nde saatlerin ilk dönemlerden sonraki dönemlere
kadar olan gelişimini görebilirsiniz. Birçok müze gibi bu müze
içerisinde de fotoğraf çekimi yasaktır. Ancak hafızanıza kayde-
deceğiniz birbirinden güzel fotoğraflar sayesinde oldukça ke-
yifli zaman geçirebilirsiniz.
16. Grossmünster
Nehir üstündeki açık terasta duran Zürih’in ana kilisesi, ikiz ku-
leleri ile şehrin silüetini şekillendirmektedir. 13. yüzyılda inşası ta-
mamlanan Grossmünster’e son rötuş 1936 yılında yapılmış ve
eser bugünkü hâline almıştır.
76
17. Monte Bre
Lugano’nun en güzel görünümü için Breif Gölü’nün tepesine
çıkabilir ve Monte Bre’nin sürprizle dolu atmosferini yaşaya-
bilirsiniz. Tepeye bir kez çıkan geri dönmek istemez. Vaktiniz
varsa burada uzun uzun kalıp dinlenebilirsiniz.
18. Aziz Beatus Mağarası
Aziz Beautus Mağarası, efsanevi bir mağaradır. Beautus adın-
daki bir keşiş M.S. 100’lü yıllarda, inzivaya çekilmek için bu ma-
ğaraya gelir.
Mağarada bir ejderha olduğunu fark eder. Kaçmak yerine
onunla savaşmayı tercih eden Beatus, Kutsal Üçlü’yü (Holy
Trinity) çağırarak ejderhayı yener. Öleceğini fark eden ejder-
ha kendini göle bırakır ve gölün kaynamasına sebep olur.
19. St. Peterskirche
Lindenhof içindeki Altstadt’taki Aziz Peter Kilisesi, küçük bir te-
penin üzerinde şehri izlemektedir. Zürih’teki en eski kilise olan
St. Peterskirche, sonradan eklenen Gotik tarzdaki çan kulesiy-
le görkemli bir görünüme sahip olmuştur.
Avrupa’nın en büyük kilise saatini de sergileyen yapı, gezile-
cek yerler listenizin bir köşesinde olmalıdır.
20. Kunsthaus Zürich
Avrupa’nın en iyi sanat müzelerinden biri olan Kunsthaus, Zü-
rih Sanat Topluluğu tarafından 1787’de kurulmuş ancak ziya-
rete açılması 1910 yılını bulmuştur.
Dünyanın en ünlü ressamlarının eserlerinin sergilendiği müze,
Oslo’daki sanat müzesinden sonra en kapsamlı koleksiyonu
barındırmaktadır.

77
21. Monte Tamaro
Lugano-Bellinzona-Locarno’da bulunan Monte Tamaro, İsviç-
re’deki panoramik manzaraların başlangıç noktasıdır. Aile et-
kinliği arıyorsanız Tamaro’da güzel keşif yürüyüşleri yapabilir
ve restoranlarda yöresel lezzetleri tadabilirsiniz.
22. Oyuncak Müzesi (Spielzeug Welten Museum)
Kısacası, oyuncaklarla dolu bir müzedir. Bu müzede sadece ço-
cuklar değil, yetişkinler de iyi zaman geçirirler. Özellikle çocuk-
luğuna dönmek isteyenler bu kapıdan içeri girmelidir. Spielzeug
Welten, türünün Avrupa’daki en büyük müzesi olma özelliğini
taşımaktadır.
23. Al Maglio Hayvanat Bahçesi
Magliasina Nehri kıyısında bulunan hayvanat bahçesi, yüzü aş-
kın farklı türdeki hayvanın yaşadığı mekândır. Ayrıca dünyanın
farklı bölgelerinden getirilen kuş türleriyle de burada tanışabi-
lirsiniz. Hayvanat bahçesi yönetimi hayvanları beslemenize izin
vermektedir. Dolayısıyla burada çocuklarınızla ve ailenizle eğ-
lenceli vakit geçirebilirsiniz.
24. Rietberg Müzesi
1857 yılında Alman bir sanayiciye yaptırılan villanın içine kuru-
lan müze, zamanında Zürih aydınları için bir buluşma yeri ola-
rak kullanılmış.
Şimdi ise Tibet tapınak resimlerini ve bronzlarını, Çin mezar süs-
lemelerini ve Asya seramiklerini içeren koleksiyonlarla İsviçre’nin
Avrupa dışını yansıtan sanat müzesi özelliğini taşımaktadır.
Ayrıca bu müzede, Afrika oymaları, maskeler ve bronzlardan
oluşan bir koleksiyonun yanı sıra Pasifik, Yakın Doğu ve Kuzey
Amerika sanat eserleri de sergilenmektedir.

78
25. Tasarım Müzesi (Museum für Gestaltung)
Grafik, poster ve endüstriyel tasarım olarak üçe ayrılan müze,
son dönemlerin gelişen tasarım sektörüyle ilgilenenlerin ağızla-
rını açık bırakacak türdendir. Tasarım konusunda özgün bir tar-
za sahip olan İsviçre, bu alanda çok fazla birikim sunmaktadır.
26. Uetliberg Tepesi
Zürih’in hemen yanı başında yükselen 871 metrelik bir dağ
olan Uetliberg; şehir, göl, nehir ve Alpler manzarasını karıştırıp
önünüze sunmaktadır. Tunç Devri’nde askerî alan olarak kul-
lanılan bu tepe, 1644 yılından beri gözlem yeri olarak meraklı-
ları konuk etmektedir.
27. Zürih Opera Binası
19. yüzyılın yapıtı olan Zürih Opera Binası’nı sadece görmek ve
içinde kısa bir tur atmak için bile tercih edebilirsiniz. Ama vakit
bulursanız güzel bir sahne gösterisi izleyebilirsiniz. Binanın sa-
hip olduğu atmosferin daha da anlamlı olduğunu göreceksiniz.
28. Haus zum Kirschgarten
Basel’in en görkemli evlerinden biri olan Haus zum Kirschgarten,
1775-1780 yılları arasında klasik tarzda inşa edilmiştir.
Bu müze İsviçre’nin ev hayatını en güzel şekilde yansıtan mü-
zeler arasında gösterilmektedir. Burada, döşenmiş 25 oda, 18.
yüzyılda yaşamış zengin bir ailenin mobilyalarının yanı sıra
uluslararası alanda önemli dekoratif koleksiyonlar da sergi-
lenmektedir.
29. Haus zum Kirschgarten
Çikolata hakkında bilmeniz gereken her şey bu müzededir. Çi-
kolatanın köklerine inen müze âdeta bir kakao cenneti! Ayrıca
bu müzede çikolatanın nasıl hazırlandığını da izleyebilirsiniz.
79
30. Zürih Botanik Bahçesi
1972-1977 yılları arasında inşa edilen Zürih Botanik Bahçesi, ol-
dukça geniş bir alan üzerine yayılmıştır. Binlerce bitki çeşidine
sahip olan botanik bahçesi bitkilere ilgisi olan insanların sık sık
ziyaret ettiği bir mekândır.
Sakin ve yemyeşil bir alanda kurulmuş olan, yeni çiçek ve ağaç
türleriyle karşılaşacağınız botanik bahçesine, hem dinlenmek
hem de huzur bulmak için gidebilirsiniz.
Kaynak: https://blog.biletbayi.com/isvicre-gezilecek-yerler.html/

Zürih Botanik Bahçesi

80
SCHWEIZ SUISSE SVIZZERA SVIZRA