Professional Documents
Culture Documents
کمک های اولیه روان شناختی
کمک های اولیه روان شناختی
کوک
دستَرالعولداًطگاُجاًسّاپکٌ٘س
فْرست
«»5
هقذهِ
ٵؼبٔ ٬ي ثالٔب ىٍ ٽ ًٍٚډب ٫ًٕٙثبالٔٓ ىاٍوي ،ثىبثَأه آډًُٗ ولًِ ډَاٹجزَوبْ ايڅٕوٍ
اُ ډٞييډبن أىڂًوٍ كًاىص ثٍ دَٕىڄ اډوياىْ ي ىٍډوبوٓ ػوِي ١وَئٍبر إوز .اُ
َ٥ٵٓ ٔپٓ اُ ډُمشَٔه إٕٓتَبٔٓ ٽٍ َىڂبڇ ثَيُ ثالٔب ٭وبٍ ٟډوٓٙوًوي ،ډٚوپالر
ٍيانٙىبهشٓ َٖشىي ٽٍ ثٍ وٖجز ٕبَٔ ػىجٍَبْ وٕبُډىي اډياى ي ىٍډبن سوب كوي ُٔوبىْ
ډٲٶًڃ ډبويٌاوي .ثىبثَأه َ١يٍر ىاٍى سب ٽمټَبْ ايڅٍٕ ىٍ كًُِ ٍيانٙىبهشٓ وِٕ ثوٍ
ٙپڄ ډٖشىي ي اًٝڅٓ ،ي ثَځَٵشٍ اُ ډشًن ٭چمٓ ،ثٍ اٵوَاىْ ٽوٍ سلوز َوَ ٭ىوًان ىٍ
ٝلىّ ٽمټٍٕبوٓ كب١وَ ډوٓٙوًوي آډوًُٗ ىاىٌ ٙوًى .أوه ډً١وًٙ ٫وبډڄ كوبڃ
ډٖئًالوٓ ٽٍ يٕ٩ٶّ سيثَٕ اډًٍ ډَثً ٍ٥ي ډئَٔز ثلَان ٍا ثَ ٭ُيٌ ىاٍوي وِٕ ډًٓٙى.
ٽشبة ٍاَىمبْ ىاوٚڂبٌ ػبوَِبدپٕىِ ىٍ ډًٍى ٽمټَبْ ايڅّٕ ٍيانٙوىبهشٓ ،ډىجٮوٓ
ډىبٕت ثَاْ أه َيٳ ډٓثبٙي ٽٍ ىٍ ىي ثو٘ ي وٍ ٵٞڄ سيئه ٙيٌ إز .ثوو٘ ايڃ
ثب ٭ىًان «ٽمټَبْ ايڅّٕ ٍيانٙىبهشٓ – ٔټ ٭چڈ» ثٍ ثٕبن سٮَٔوٴ ،سبٍٔوـوٍ ،دٕبډويَب ي
ډٮٕبٍَووب ډووٓدووَىاُى ي ثووو٘ ىيڇ ثووب ٭ىووًان «ٽمووټَووبْ ايڅٕووّ ٍيانٙووىبهشٓ –
ثٍٽبٍثٖشه َىَ» ثٍ سجٕٕه ولًِ اٍسجب ،٣أٍُبثٓ ،ايڅًٔزثىيْ ،سٮٕٕه ٍيَٗوبْ ډياهچوٍ ي
هًىډَاٹجشٓ اهشٞب ٛىاٍىٍ .اَپبٍَبْ أه ٽشبة ،ډجشىٓ ثوَ سئوًٍْ ي ٙوًاَي ثوبڅٕىٓ
إز ي كشٓ ثَاْ ٽٖبوٓ ٽٍ ىاو٘ ٹجچٓ ٍيانٙىبٕٓ وياٍوي اُ ػمچوٍ وَٕيَوبْ َوالڃ
اكمَ ،آس٘وٚبوبن ،وَٕيَبْ و٪بډٓ ،اوش٪بډٓ ي ډٌَجٓ وِٕ ٽبٍآډي إز.
ډَٽِ سلٺٕٺبر سَيډب ي دْيََ٘بْ ػَاكٓ ٕٕىب ثب سًػٍ ثٍ اَمٕز ډً ٫ً١ي ٍٕوبڅز
هًى ،سَػمّ أه ٽشبة اٍُٙمىي ٍا ىٍ ىٕشًٍ ٽبٍ ٹَاٍ ىاى ٽوٍ أوه ډُوڈ ثوٍ َموز ٕوَٽبٍ
هبوڈ اڅٍُٕبىار اڅًاوٓ ي ػىبة آٹبْ ىٽشَ ډُيْ َٔٙٴاڅلٖٕىٓ ډلٺٸ ځَىٔي .اډٕوي إوز
ٽٍ ثٍ ولً ٙبٖٔشٍ ډًٍى إشٶبىٌ ٹَاٍ ځَٕى ي ثشًاوي اُ آالڇ دَٙمبٍ ډٞييډبن ثالٔب ثپبَي.
اَمٕز كمبٔز اُ ٵَىْ ٽٍ ىؿبٍ ٔټ دَٔٚبوٓ ډجوَڇ ٙويٌ ثوئُٓ إوز .هوًاٌ أوه
كمبٔز ىٍ ډًٹٮٕشٓ ډبوىي كمالر ٕ 11ذشبډجَ 2001ثبٙي ٔب ىٍ ً٥ٵبن ٽبسَٔىب ىٍ ٕوبڃ
،2005ثٕمبٍْ اثًال ىٍ سڂِآ ٕبڃ ،2014كموالر سَئٍٖوشٓ ىٍ ٕوه ثَووبٍىٔىً ي
دبٍٔٔ ٕبڃ ٔ 2015ب ثَيٽٖڄ ٕبڃ ،2016ي ٔب دبٕوٓ ثبٙي ثٍ ٭ًاٹت آسًُْٕ٘ ٔټ
هبوٍ ٔب ٔټ ثلَان دِٙپٓ؛ ثٍ ََ كبڃ آوـٍ ډٖچڈ إز څِيڇ ٽمټ ثٍ اٵَاى ىٍځٕوَ ىٍ
أهځًوٍ ٍهياىَب إز .اډب ؿِْٕ ٽٍ ډمپه إز ٽمشَ ډٚو ٜثبٙي ؿڂًوڂٓ ٽمټ
ثٍ آوُب إز ،ثٍئٌْ ىٍ ډًٍى ٵٚبٍَبْ ٍيانٙىبهشٓ .ىٍ أه ٽشبة ثَاْ اٍائوّ كمبٔوز
ٍيانٙىبهشٓ ثٍ اٵَاى سلز ٵٚبٍَبْ كبى ،ډيڅٓ ٵَاَڈ ٙيٌ إز ٽٍ آن ٍا ٽمټَوبْ
ايڅّٕ ٍيانٙىبهشٓ )PFA(1وبډٕيٌأڈ .ىٍ و َ٪ىاٙشٍ ثبٕٙي َمبن ًٍ٥ٽٍ ٽمټَبْ ايڅٕوّ
ػٖمٓ ٔوټ اٹوياڇ دِٙوپٓ إوز ،ٽموټَوبْ ايڅٕوّ ٍيانٙوىبهشٓ َوڈ ٔوټ اٹوياڇ
ٍيانىٍډبوٓ ډلًٖة ډًٓٙى .ىٍ أه ٽشبة ثوٍ ډويڃ RAPID PFAاُ ىاوٚوڂبٌ ػوبوِ
َبدپٕىِ دَىاهشٍ ډًٓٙى ٽٍ ډيڅٓ ډىل َٞثٍ ٵَى ثب ډجىوبْ و٪وَْ ي ډجشىوٓ ثوَ ٙوًاَي
إز.
ثٕبٕٔي ثب وڂبَٓ ٽًسبٌ ثٍ ځٌٙشٍ َٙي ٫ٽىٕڈَ .مبن ًٍ٥ٽٍ ىٍ ٵٞڄ ايڃ وِٕ هًإَوي
ىٔي أؼبى ډيڃ كب َ١ىٹٕٺبً ثب سبٍٔوـّ ٽچٓ َ PFAڈٍإوشب وٕٖوز .ثىوبثَأه ډوشٞوَ ًا
سًٕ١ق هًإَڈ ىاى ٽٍ ؿڂًوٍ ثٍ أىؼب ٍٕٕئڈ .سپبډڄ أه ډويڃ ثوٍ سؼَثٕوبر اثويا-٫
ٽىىيځبن آن اُ ػمچٍ ؤًٖىيِ ايڃ َمٕه ٽشبة ثَ ډٓځَىى .سؼبٍثٓ ٽٍ كبٝوڄ ك٢وًٍ
ؤًٖىيځبن ىٍ ٽًٔزِ ثٮي اُ ػىڀ 1990-91ثًى ي َ١يٍسٓ ٽٍ ثَاْ سًػٍ ثٕٚوشَ ثوٍ
ډٺًڅّ سبةآيٍْ اػشمب٭ٓ ي أؼبى ٍٙشٍاْ ػئيْ ىٍ ثُياٙوز ٍياووٓ اكٖوبٓ ٙوي
(كييى .)1992
«»12
ىٍ ٽًٔز ىي ډبو ٬ػيْ دٕ٘ ٍي ثًى :ايالً ىٍهًإوز هويډبر ثُياٙوز ٍياووٓ،
وً٭ٓ وىڀ سچٺٓ ډٓٙي؛ ي ىيډبً ثب ٽمجًى اٵَاى آډًُٗىٔيٌ ثَاْ ٵًٍٔزَوبْ ثُياٙوز
ٍياوٓ ي ىٍډبن إٕٓتَبْ ٍيانٙىبهشٓ ډًاػٍ ثًىٔڈ .اسوبً ٔټ ٍئپَى ٕىشٓ إٓوٕت-
ٙىبهشٓ ثَاْ اٍائّ هيډبر ثُياٙز ٍياوٓ ډمپه وجًى ،ؿَا ٽٍ اهشالڃ إشَٓ دؤ اُ
ٕبولٍ )PTSD( 1ي وِٕ اٵَٖىځٓ دٔ اُ إٕٓت ثب ًٕٙ٭ٓ كييى 18سب 40ىٍٝوي ثوٕه
ډَىڇ ٽًٔز ٵَاځَٕ ٙيٌ ثًى .ثىبثَأه سٞمٕڈ ځَٵشٕڈ ثَاْ اٍائّ هيډبر ثُياٙز ٍياوٓ
اُ ٔټ ٍئپَى سبةآيٍاوٍ إشٶبىٌ ٽىٕڈ.
ََؿىي سالَٗبْ ُٔبىْ ثَاْ آډًُٗ ٍيانٙىبٕبن ي دِٙپبن ٽًٔشٓ ىٍ سٚووٕٜ
ي ىٍډبن إٕٓت ٍياوٓ اوؼبڇ ٙي ،اډب ػُز ٱچجٍ ثَ ډًاوؤ ٬بىٙويٌ الُڇ ثوًى ٍئپوَىْ
ډشٶبير ثَاْ ٙىبٕبٔٓ ي ډياهچٍ اسوبً ًٙىٍ .ئپَى سبةآيٍاوٍ ډىبٕوت ثوٍو٪وَ ډوٓ-
ٍٕٕي ،ؿَا ٽٍ ډٓسًاوٖز اُ َٔ٥ٸ سُٖٕڄ ٕبُځبٍْ اٵَاى ثب ډًٹٮٕز ؿبڅ ٓٚدٕ٘آډيٌ،
ثٕٚشَ اُ ىٍډبن إٕٓتٙىبٕبوٍ ي ٍئپَى سًانثو ٓٚثٍ آوُب ٽمټ ٽىي سب أوه ي١وٮٕز
ډٚٺزثبٍ ٍا دٚز َٕ ثڂٌاٍوي.
ډب اثشيا ثٍ ثٍَٕٓ ډ٦بڅٮبسٓ دَىاهشٕڈ ٽٍ ثَاْ ډوياهالر ٍيانٙوىبهشٓ ىٍ ٙوَأ٤
ثلَاوٓ ،آن َڈ ثٍ يٕٕچّ اٵَاىْ هبٍع اُ كَٵّ ثُياٙز ٍياوٍٓ ،يَٗبْ ډوشچٶوٓ ٍا
دٕٚىُبى ٽَىٌ ثًىوي .أه ٍيَٗب ډمپه ثًى ىٍ َٙأ ٤ٵٮچٓ ډٶٕي ياٹًٙ ٬وي .اڅجشوٍ َوَ
ډياهچٍ كٕه ثلَان وجبٔي ىٍډبن ىٍ و َ٪ځَٵشٍ ًٙى ،ثچپٍ ثبٔي ثوٍ ٭ىوًان اثوِاٍْ ثوَاْ
سٺًٔز سبةآيٍْ ٹچمياى ًٙى سب ثشًاوي ثَاْ ځٌٍ اُ ٕوشَٓب ثٍ اٵَاى ٽمټ ٽىيٙ .وبٔي
ووٖشٕه ًٙاَي ػبډٮٓ ٽٍ وٚبن ډٓىَي ډيڃ ثلَان-ډلًٍ ،ٹبثڄ إشٶبىٌ إز ډَثوً٣
ثٍ سالٗ َبْ ٕبڅمًن ثبٙي .اي ډياهالر ٍيانٙىبهشٓ ٱَٕٕوىشٓ ي ػئويْ ٍا ثوَاْ
ٽٖبوٓ ٽٍ ىٍ ً٥ڃ ػىڀ ػُبوٓ ايڃ ىؿبٍ ډًع اوٶؼبٍ ي اهشالڃ ٭ٞجٓ ٙيٌ ثًىوي ثٍ-
ٽبٍ ثَى ي ډٚبَيٌ ٽَى ٽٍ ډياهچٍ ىٍ ثلَان وٖوجز ثوٍ ٍيانىٍډوبوڂَْ ٕوىشٓ ډوإطَسَ
إزٔ ،بٵشٍاْ ٽٍ دٔ اُ كمالر سَئٍٖشٓ ٕ 11ذشبډجَ وِٕ سإٔٔوي ٙويٙ .وًاَي ٹبثوڄ
سًػٍ ىٔڂَْ وِٕ دٔ اُ كبىطّ ٱڈاوڂِٕ آسًُْٕ٘ ٽچًح ٙجبوّ ثٕ ّٚوبٍځٕوڄ ىٍ ٕوبڃ
1942اُ ٽبٍ أٍټ څٕىيډه ( )1944ي ػَاڅي ٽبدالن ( )1964ىٍ ٍياندِٙپٓ اػشموب٭ٓ
«»12
آډًُٗ ي ٽمټ ثٍ اػوَاْ ثَوبډوٍَوبْ ډياهچوّ ٍيانٙوىبهشٓ ىٍ ثلوَان ى٭وًر ثوٍ
َمپبٍْ ٙي .سالٗ ډب ىٍ يَچّ ايڃ ،آډًُٗ ي اػَاْ ډياهالر ثلَان ثوَاْ دَٕوىڄ
اوش٪بډٓ ثًى ٽٍ اُ كمالر سأطَٕ ډىٶٓ ځَٵشٍ ثًىوي .ثىبثَ أه ٽبٍ آډًُٗ ثوٍ أوه اٵوَاى
كشٓ اځَ آٙىبٔٓ ٹجچٓ ثب ډٺًالر ٍيانٙىبٕٓ وياٙشىي ،آٱبُ ٙي ثٍ ولًْ ٽٍ ثشًاوىي ىٍ
ډٕبن َمپبٍاوٚبن وِٕ وٺ٘ كمبٔشٓ أٶب ٽىىوي .ىٍ اىاډوٍ ىٍٔوبٵشٕڈ ٽوٍ آډوًَُٗوب ثبٔوي
هال ٍٝي َيٳډلًٍ ثبٙىي ًٍْ٥ ،ٽٍ ثَاْ ٔټ ډياهچّ ډٮمًڅٓ 15سب 20ىٹٕٺوٍ َوڈ
ٽٶبٔز ٽىي .سؼَثّ ٍٕ ٕبڃ ٽبٍ ثب وَٕيَبْ اډىٕشٓ ي دچؤٕ ىٍ ؤًٕوًٍٻ ي وًٕػَٕوٓ،
ثَوبډّ ډياهچٍ ىٍ ثلَان ىاوٚڂبٌ ٍاسڂَُ ،ي ...ثٍ اٍائّ ٵَڇ وُوبٔٓ ډويڃ ػوبوِ َوبدپٕىِ
اوؼبډٕي ٽٍ ثب كمبٔز ي ډٚبٍٽز ىاوٚپيِ ثُياٙز ٭مًډٓ ػبوِ َبدپٕىِِ ثچوًډجَٿ ي
ډَٽِ ٽىشَڃ ي دٕٚڂَْٕ ثٕمبٍَْبْ آډَٔپب اػَأٓ ٙي .أوه َموٍ كبٝوڄ ٍاَىموبٔٓ،
كمبٔز ي ډٚبٍٽز ډئَ اٍٙي ډَٽِ ٽىشَڃ ثٕمبٍَْب ىٽشَ ػبن څٕىپِ ي َمَآَ ىٽشوَ
ٕٕىيْ دبٍٽَ ،ىٽشَ اُ .څٓ ډټٽت ،ىٽشوَ ىاوٕوڄ ثبٍووز ،وبسوبڅٓ ٕوٕمًن ي ٽوبٍيڃ ثوٓ.
سبډذًٖن ثًىَ .مـىٕه ٽبسًٍا ثالوي ىٍ اػَاْ ثَوبډٍَبْ آډًُ ٓٙثٍ ډب ٔوبٍْ ٍٕوبوي ي
آوئٍب ايٍڅٓ ثَاْ اٍسٺبْ ډ٦بڅٮبر ډًٍىْ ٽٍ ىٍ ٽشبة إشٶبىٌ ٙيٌ ،وَ٪ار هالٹبوٍ ي
ثٍٍيُْ ډَ٦ف ٽَى.
ډيڃ RAPID PFAثٍ ٭ىًان ډلوًٍ اٝوچٓ أوه ٽشوبة ،آهؤَه وٖووٍ اُ ٵَأىوي
ډياهچٍاْ إز ٽٍ ثَ إبٓ ډًٍٚر ي اػمب ٫هجَځبن ي ٵٮبڅٕوزَوبْ ډٕوياوٓ ډويايڇ
اٝالف ٙيٌ ي ډٚوٞبً ٵَاسَ اُ ډيڃ ايڅّٕ كموبٔشٓ ٭َ١وٍ ٙويٌ سًٕو ٤ډَٽوِ ٽىشوَڃ
ثٕمبٍَْبٕز ٓ٥ .أه ٵَآٔىي ٕبىٌ ثٍ إٓبوٓ ډٓآډًُٔي ٽٍ ؿڂًوٍ اُ َٔ٥ٸ ځًٗ ىاىن
ثبُسبثٓ ثشًاوٕي ثب اٵَاى اٍسجب ٣ثَٹَاٍ ٽىٕي ،ډِٕان اَ٦١اة ٵٮچٓ آوُب ٍا أٍُوبثٓ ومبٕٔوي،
ايڅًٔز دبٕنَبٔٓ ٽٍ ثبٔي ىاى ي ٵًٍٔزٙبن ٍا ثٚىبٕٕي ،ثوَاْ أؼوبى طجوبر ي ٽوبَ٘
ٵٚبٍ ٍياوٓ سپىٕټَبْ ٕبىٌاْ ثٍٽبٍ ثڂَٕٔي ي ىٍوُبٔز ثياوٕي ؿوٍ ډًٹو ٬الُڇ إوز
ىٕشَٕٓ ثٍ ډَاٹجز ىٍ ًٕ٦ف ثبالسَ ٍا ٵَاَڈ ٽىٕيَ .مـىٕه ىٍ ډًٍى اَمٕوز ډَاٹجوز
اُ هًىسبن ثٍ ٭ىًان ٽٖٓ ٽٍ ٽمټَب ٍا اٍائٍ ډٓىَي وپبسٓ ٍا ٵَا ډٓځَٕٔي.
PFAوٍ ٍيانىٍډبوٓ إز ي وٍ ػبٔڂِٔه آن١ ،مه آن ٽوٍ ډش٢ومه سٚوؤٕ ٜوب
ىٍډبن َڈ وٕٖز PFA .ثٍئٌْ ىٍ ډىب٥ٺٓ ٽوٍ ثوب ٵٺوَ ډىوبث ٬ثُياٙوشٓ ٔوب ډلوييىٔز
«»13
ىٕشَٕٓ ثٍ ډَاٹجزَبْ ايٍّاوٖٓ ډًاػوٍاووي ٔوټ ډياهچوّ ډٶٕوي ىٍ ػُوز ٕوالډز
٭مًډٓ ډلًٖة ډًٓٙىَ ،مـىٕه ىٍ ػبَبٔٓ ٽٍ ثوٍ ىوجوبڃ ٍهوياىَبٔٓ ډظوڄ ثالٔوبْ
٥جٕٮٓ ي هًٚوزَبْ اػشموب٭ٓ ٔوب دَهبٙوڂََْوبْ ډَثوً ٣ثوٍ ډلوٕ ٤ٽوبٍ ىؿوبٍ
وبډالٔمبر ٙيٌاوي َ٩ٵٕز ٭مًډٓ ٍا ثٍ ډٺياٍ ٹبثوڄ ډالك٪وٍاْ ثوبال ډوٓثوَى .ثوٍو٪وَ
ډٍٕٓي أه ٍيٗ ثشًاوي ثب إشٶبىٌ اُ اٵَاىْ ٽٍ ثب ٵ٢ب ي ٵََىڀ ثًډٓ آٙوىب َٖوشىي ي
اُ َٔ٥ٸ ثبال ثَىن َ٩ٵٕز ٭مًډٓ ،ىٍ اٵِأ٘ سبة آيٍْ َمڂبوٓ ډإطَ ثبٙي .ي ثبالهٌَ
أىپٍ أه ٍيٗ ډٓسًاوي اثِاٍْ ثَاْ اٍسٺبْ ٕالډز ٍٵشبٍْ ػبډٮٍ سچٺٓ ځَىى.
ٕبهشبٍ أه ٽشبة ثب سً ّٕٝڅئًوبٍىي ىائىـٓ ډ٦بثٺز ىاٍى ٽٍ ډٓځًٔوي اثشويا ثبٔوي
٭چڈ ٍا آډًهز ،ي ٕذٔ َىَِ ډشًڅي ٙيٌ اُ آن ٍا ثٍٽبٍ ځَٵز .ٽشوبة ىاٍاْ ىي ثوو٘
اٝچٓ إز :اثشيا «ٽمټ َبْ ايڅّٕ ٍيانٙىبهشٓٔ :ټ ٭چڈ» ي ٕذٔ «ٽموټَوبْ ايڅٕوّ
ٍيانٙىبهشٓ :ثٍٽبٍ ثٖشه َىَ» .ثو٘ ووٖز ثٍ سٮبٍٔٴ ،ډٶبَٕڈ ي سبٍٔوـوّ ،PFAي
ډَيٍ ٭ًاٹت ٍياوٓ إٕٓت ي ثالٔب ډٓدَىاُىَ .مـىٕه ياٽىَ٘بْ ٍأغ ي ٹبثڄ اوش٪وبٍْ
ٍا ٽٍ ډمپه إز ىٍ ٝلىّ كبىطٍ ثب آن ډًاػٍ ًٔٙي ثٍَٕٓ ډٓٽىي .ثئه سَسٕت أوه
ډَيٍ ډٓسًاوي ډجىبْ سؼَثٓ سًٕٮٍ ي اػَاْ ثَوبډٍَبْ PFAثبٙي.
RAPID ىٍ ثو٘ ىيڇ ثٍٽبٍ ثٖشه ٍ PFAا َٙف ډٓىَٕڈ ي ثوَاْ آډوًُٗ ډويڃ
PFAػبوِ َبدپٕىِ ٔټ ٍئپَى ځبڇ ثٍ ځبڇ اٍائوٍ ډوٓٽىوٕڈ .ىٍ ٕوبهشبٍ َوَ ٵٞوڄ ثوٍ
سٮَٔٴ ډإڅٶٍَب ،ثٍَٕٓ ډَٖٕ ٙپڄځَْٕ ،ي سٶُٕڈ ډپبوٕٖڈَبْ ډًٍى ثلض ډٓدَىأُڈ
ي ٕذٔ ٍاَپبٍَبْ اػَأٓ ٍا ډَ٦ف ډٓٽىٕڈٕ .ذٔ ٭ًاډڄ ډإطَ ََ ثوو٘ اُ ډياهچوٍ
ثَ إبٓ ٔټ ډ٦بڅٮّ ډًٍىْ سجٕٕه ډًٓٙى ي ىٍ وُبٔز ٵٞڄ ٍا ثب ډَيٍ وپوبر ٽچٕويْ
ثٍ دبٔبن ډٓثَٔڈ.
ثٍ ََكبڃ ډياهالر ٍيانٙىبهشٓ ىٍ ثلَان ي ٕالډز ٍياوٓ ىٍ ثالٔب ،ي وٕوِ هوًى
PFAٽٍ ډٓسًاوي ػِء اٝچٓ آوُب ډلًٖة ًٙى َمـىبن ثٍ سپبډڄ هًى اىاډٍ ډٓىَىوي،
ؿَا ٽٍ سؼَثٕبر ػئي ثب٭ض سٲَٕٕ ىٍٻ ي ولًِ اػَا ډٓٙوًوي .ىٽشوَ ثَسوَاڇ ثوَاين،
ډئَ ٕبثٸ ډإّٕٖ ډچٓ ٍيانٙىبٕٓ ٕوالډز ،ډوي٭ٓ إوز ىٍ أوه كٕ٦وٍ إوشبوياٍى
ٽبډچٓ يػًى وياٍى ي آوـٍ َٖز ډًٍى اهشالٳ إز٥ .جٮبً دٕڂَْٕ ٔټ ډٖئچّ ؿبڅٚوٓ
ثب ٕوشٓ ثٕٚشَْ ډًاػٍ هًاَي ثًى .اډٕي إز ٽشبة دِٕ٘ ٍي ىٍ أه ُډٕىٍ ي اثُبډوبر
«»14
.يٙىڂَ ثبٍٙ ٍي٥ًډَث
هٌاتع
Caplan, G. (1964). Principles of preventive psychiatry. New York, NY: Basic
Books.
Lindemann, E. (1944). Symptomatology and management of acute grief .
American Journal of Psychiatry, 101, 141–148 . .http://dx.doi.org/
10.117/ ajp .101.2.141.
Salmon, T. (1919). War neuroses and their lesson. New York Medical
Journal ,108, 993–994.
»15«
قذرداًٖ
أه ٽشبة كبٝڄ ؿُبٍ ىٍَ سؼَثٍ إز ،ثىبثَأه اٵَاى ثٓٙمبٍْ ىٍ ٙوپڄځٕوَْ آن وٺو٘
ىاٙشٍاوي ،اُ ػمچٍ سَثٕزٽىىيځبن ٵپَْ ډه ىٍ ىاوٚڂبٌ َبٍياٍى ،ىٽشوَ ډٕچوًن ي ىٽشوَ ډوټ
ٽچچىي؛ ىٽشَ ډٕـڄ ٽٍ ثٍ ډه آډًهز ؿڂًوٍ ثَ ثٓو٪مٓ ٵبٔٸ ًٙڇ؛ ىٽشَ دبٍٽَ ،ىٽشَ ثبٍووز
ي وبسبڅٓ ٕٕمًن ىٍ ىاوٚپيٌ ثُياٙز ٭مًډٓ ػبوِ َبدپٕىِ ثچًډجَٿ ٽٍ ثٍ ډه ٽمټ ٽَىووي
اُ ىٍډبنځَ ثٍ دْيَ٘ځَ سجئڄ ًٙڇ؛ ي وِٕ ىٽشَ څٕىپِ ٽٍ َمٕ ٍٚډئًن اي َٖوشڈ ؿوَا ٽوٍ
ثب٭ض ٍوٖبؤ كَٵٍاْ ډه ٙي .اُ َمّ أٚبن ٕذبٕڂِاٍڇ( .ػًٍع اِيٍِڅٓ)
اُ ىٽشَ ثًوً ،ثَاْ ثٕٖز ي دىغ ٕبڃ ډَثٓځَْ ي ىيٕشٓ ٕذبٕڂِاٍ َٖشڈَ .مـىوٕه اُ
ىٽشَ دَٔشؾ ،ډئَ (ثبُوٖٚشّ) أٍُبثٓ ٽبٍډىيان ٕىبْ آډَٔپب سٚپَ ډوٓٽوىڈ .اُ ډوبٍٻ
ىؤِټ ،ىٵشَ اډىٕز ىٔذچمبسٕټ يُاٍر اډًٍ هبٍػٍ آډَٔپب؛ ي آڅه ډوټىځوبڃ ،ډوئَ ي
َمبَىڀٽىىيِ سٕڈ ياٽى٘ اَ٦١اٍْ ىٍ ډؼشم ٬ٵًالىٕبُْ ثبثوز سٚؤًٸ ،ىڅٖوًُْ ي
أٖشبىځٓاٗ ىٍ دٕٚجَى إشٶبىٌ اُ ٽمټَبْ ايڅّٕ ٍيانٙىبهشٓ ډمىًناڇ ي أىپٍ ثٍ ډه
اػبٌُ ىاى ىٍ ػم ٬آوُب ثبٙڈ .ي اُ َمٍ ډُڈسَ ،ډمىًن هبوًاىٌاڇ َٖشڈ ٽٍ ثَأڈ إٓبٔ٘،
كمبٔز ي ػبٔٓ ثٍ وبڇ هبوٍ ٍا ٵَاَڈ ٽَىوي( .ػٶَْ څشٕىڀ)
اُ اُ .څٓ ډټ ٽٕت ىٍ ىاوٚوپيِ دِٙوپٓ ػوبوِ َوبدپٕىِ ٽوٍ ٔپوٓ اُ كَٵوٍاْ سؤَه ي
سأطَٕځٌاٍسَٔه اٵَاىْ إز ٽٍ سب ثٍ كبڃ ٙىبهشٍأڈ سٚپَ ډٓٽىوٕڈَ .مـىوٕه اُ ىٽشوَ
ډبٔپڄ ػٓ ٽچڀٍ ،ئؤٕ ىاوٚوپيِ ثُياٙوز ٭موًډٓ ػوبوِ َوبدپٕىِ ثچوًډجَٿ ثوَاْ
كمبٔزَبٔٓ ٽٍ ډىؼَ ثٍ أؼبى ډيڃ RAPID PFAي أه ٽشبة ٙيٕ ،ذبٕڂِاٍ َٖوشٕڈ.
اُ آوئٍب ايٍڅٓ ثٍ ٕجت هالٹٕش٘ ىٍ اٍسٺبْ ډ٦بڅٮبر ډًٍىْ إوشٶبىٌ ٙويٌ ىٍ ٽشوبة
ٹيٍىاوٓ ډٓٽىٕڈ .اُ ػىٕٶَ ًَر ثَاْ ٽمټ ىٍ سيئه ،اُ ٍاثٕه ىثچٕوً ٽچموه ،ػًڅٕبووب
ډټ ٽبٍسٓ ،آويٌٍ ثبٍرَٕ ،الٍْ ّاٽموه ،أوِال َمٕچشوًن ي اوشٚوبٍار ىاوٚوڂبٌ ػوبوِ
َبدپٕىِ ثَاْ ثٍٍيٍُٕبوٓ ډشه ،ئَإشبٍْٝ ،جَ ي ٙپٕجبٔٓ ىٍ ً٥ڃ دَيٌّ ،ي ٽمټ ثٍ
ثبُأٍبثٓ سٚپَ ډٓٽىٕڈ .ىٍ وُبٔز ،ثٍ هبٕ َ٥بُډبنىَٓ ي ډُبٍرَبْ ٵىٓ ىٍ ٽمټ ثٍ
سپمٕڄ أه دَيٌّ ،ٹيٍىان سَٖٔٓ ډبٍسٕىً َٖشٕڈ.
«»17
بخش اٍل
کوکهای اٍلیۀ رٍاىشٌاختی
یک علن
فصل1
ّإاٍل٘ٔرٍاىضٌاختٖ
کوک
تعرٗفٍتارٗخچِ
ثٕٚشَ هًاوىيځبن أه ٽشبة ډٖشٺٕمبً ٙبَي أوه ثوًىٌاووي ٽوٍ ٵوَى ىٔڂوَْ ډبوىوي ٔوټ
ىيٕزٔ ،پٓ اُ ا٭٢بْ هبوًاىٌٔ ،ټ َمپبٍ ٔب كشٓ ٔټ ٱَٔجٍ َُٔ ٵٚوبٍ ٍياووٓ ٹوَاٍ
ځَٵشٍ ثبٙي .ثٍَمٕه سَسٕت ََ ٽياڇ اُ ډب يٹشٓ ثب وڂَاوٓ ٽٖٓ ٍيثَي ٙيٌأوڈ ډٮموًالً
ىٍ ٝيى كمبٔز اُ اي ثَآډيٌأڈ سب ٍوؼ٘ ٍا ٽمشَ ٽىٕڈ .سوالٗ ډوب ځوبَٓ ډوإطَ ثوًىٌ
إز ي ځبَٓ وٍ .كشٓ ثٮ٢بً ثب يػًى ٕٮٓ ډب ،ډٚپڄ كبىسَ ٙيٌ ي دَٔٚبوٓ ٍا سٚوئي
ٽَىٌ إز .ىٍ ؿىٕه ي١ٮٕشٓ سإٔٴ هًٍىٌأڈ ٽٍ ؿَا ٔټ ػبىيْ ٍيانٙىبٕٓ ٔب ؿوٍ
ثٖب ى٭بٔٓ يػًى وياٍى سب ىٍى ي ٱڈ ٍا ثٓىٍوڀ سمبڇ ٽىي ي ثًٚى أوه ؤًوي ٍا ىاى ٽوٍ
«َمٍ ؿِٕ ٍيثٍ ٍاٌ ډًٓٙى» .ىٍ ډؼچّ ٍياندِٙپٓ آډَٔپب َمًٖ ثوب ٙوًاَي ډوب اُ٩وبٍ
ٙيٌ «آوـٍ ثالٵبٝچٍ ثٮي اُ ََ ٍئياى إٕٓتُا ډُڈ إز كمبٔز ٍيانٙىبهشٓ ٭مچوٓ
ي ياٹ٬ثٕىبوٍ َمَاٌ ثب َميڅٓ إوز» (ثٕٖوًن ي َمپوبٍان .)1017 .ٛ ،2007 ،اځَؿوٍ
ډشإٔٶبوٍ ؿِْٕ ډظڄ ػبىيْ ٍيانٙىبهشٓ ٔب ٔټ ٽالڇ ډٺيٓ ىٍ ٽبٍ وٕٖز ،اډب سؼَثوّ
Psychological First Aid: ٝي ٕبڅٍاْ سلز ٭ىًان ٽمټَوبْ ايڅٕوّ ٍيانٙوىبهشٓ (
)PFAيػًى ىاٍى ٽٍ اډَيُ ثٍ آن إشىبى ډٓٽىٕڈ.
كَ ًٍ٢ميالوٍ ي كمبٔزځَاوٍاْ ىاوٖز ٽٍ ثَاْ أؼبى طجبر ي ٽوبَ٘ ٵٚوبٍ كوبى ي
وِٕ سُٖٕڄ ىٕشَٕٓ ثٍ ډَاٹجز ډيايڇ َ٥فٍِْٔ ٙيٌ إز PFA .ډش٢مه سٚؤٕ ٜوب
ىٍډبن وٕٖز .أه ٽمټَب كبٝڄ سپبډڄ ٝيٕبڅّ َموّ ډياهچوٍَوبْ ٍيانٙوىبهشٓ ىٍ
ثلَان إز .ىٍ أه ٽشبة ،ثٍ ډيڃ RAPID PFAىاوٚڂبٌ ػبوِ َوبدپٕىِ ډوٓدوَىأُڈ.
اَياٳ أه ډيڃ ٭جبٍراوي اُ:
ډيڃ RAPID PFAثَاْ سلٺٸ اَياٳ ٔبىٙيٌ ،ثٍ دىغ ځبڇ ػياځبووٍ ډشپوٓ إوز.
RAPIDسَٽٕت كَيٳ ايڃ أه ځبڇَب إز:
R—Rapport and reflective listening
اٍسجب ٣ي ځًٗ ىاىن ثبُسبثٓ -ډياهچّ ٍيانٙىبهشٓ ډوإطَ ،ډجشىوٓ ثوَ ثَٹوَاٍْ
اٍسجب ٣ثب اٵَاى سلز ٵٚبٍ إز .أه اٍسجوب ٣ثوٍ ډظبثوٍ ٔوټ ٍاث٦وّ ثوٕهٵوَىْ،
َُٔثىبْ ٕبَٔ ػىجٍَبْ ډيڃ هًاَي ثًى.
A—Assessment
أٍُبثٓ -ياِّ أٍُبثٓ ٽٍ اُ أه دٔ ُٔبى إشٶبىٌ هًاَي ٙي ثٍ ٱَثوبڃځوَْ ي
ثَآيٍى اٙبٌٍ ىاٍى .ٱَثبڃځَْ ٔٮىٓ آٔب ًٙاَيْ يػًى ىاٍى ٽٍ وٚوبن ىَوي ثوٍ
PFAي ٔب ٕبَٔ ډياهالر وٕبُ َٖز ي ثَآيٍى ٔٮىٓ ٙير ٔب ډِٕان وٕبُ ؿٺويٍ
إز؟ أه ا٥ال٭بر وٍ اُ َٔ٥ٸ ډٞبكجّ ٍيانٙىبهشٓ ٔب آُډًنَبْ ٍياوٓ ،ٽوٍ
ثب ځًٗ ىاىن ثٍ ىإشبن ٙو ٜدَٔٚبن ثٍىٕز ډٓآٔىي .ىإشبن ٙوبډڄ اسٶوبٹٓ
إز ٽٍ اٵشبىٌ (ٍئياى إشَُٓا) ي ياٽى٘ ٵَى ىٍ دبٕون ثوٍ آن (وٚوبوٍَوب ي
٭الئڈ).
وٕهٞب ٢ا ١٥ِٚضٚاٖضٙبذش٣ 22
P—Prioritization
ايڅًٔزثىيْ -ثبٔي َمِډبن ثب ٙىٕين ىإشبن ،وٕبُ ثٍ ډياهچوٍ ي ١وَيٍر آن ٍا
سٮٕٕه ٽَى .أه ٽبٍٔ ،ټ سمَٔه سَٔبّ ٍيانٙىبٕٓ إز.
I—Intervention
ډياهچٍ -كٕه ٙىٕين ىإشبن ي ياٽىَ٘بْ ډَسج ٤ثب آن ،اوؼبڇ ثَهوٓ اٹوياډبر
ثَاْ أؼبى طجبر ي ٽبَ٘ ياٽىَ٘بْ وبځًاٍ سً ٍٕٝډًٓٙى .ىٍ اىاډٍ ،سپىٕټ-
َبْ ٽبٍثَىْ ي ډشٮيىْ ثَاْ ډياهچٍ ثٕبن هًاَي ٙي.
D—Disposition
سٮٕٕه ي١ٮٕزَ -ىڂبڇ ځًٗ ىاىن ثٍ ىإشبن ٵَى ي اوؼبڇ ډياهچّ ډىبٕت ،ثبٔوي
اٹياڇ ثٮيْ ٍا ډٚو ٜٽَى .اُ هًىسبن ٔب ٵَىْ ٽٍ ٽمپو٘ ډوٓٽىٕوي ثذَٕوٕي
«ثٮي اُ أىؼب ٽؼب ثبٔي ٍٵز؟» ؿٍ ىٍ َٙأ ٤ثُجًى ؿٍ ىٍ ًٍٝسٓ ٽوٍ وٕوبُ ثوٍ
اٍػب ٫ثبٙي ،ثبٔي ثَاْ دٕبډيَبْ ٍٵشبٍْ ٍاَپبٍ ډىبٕت ىٍ و َ٪ىاٙز.
ډيڃ RAPID PFAػبوِ َبدپٕىِ ،ډىل َٞثٍٵَى إز ؿوَا ٽوٍ ثَآډويٌ اُ ٔوټ ؤَ٪وٍ
إز ،ډجشىٓ ثَ ًٙاَي إز ي ثٍ ًٍ٥سؼَثٓ ا٭شجبٍٔبثٓ ٙيٌ إز.
ػًٍع ٕبوشبٔبوب ،ٵٕچًٖٳ ي ډًٍم ډٓځًٔي :ٽٖبوٓ ٽوٍ سوبٍٔن ٍا ووًاوىوي ډلپوًڇ ثوٍ
سپَاٍ آن َٖشىئ ،ب أىپٍ ىٍ ډًٹٮٕز ډٚبثٍ ډؼجًٍوي ٽبٍْ ٍا ىيثبٌٍ اوؼبڇ ىَىي! دؤ
ثٕبٕٔي ٔټثبٍ ىٔڂَ ثٍ ًٍ٥اػمبڅٓ ىٍ سبٍٔوـوّ PFAىٹٕوٸ ٙؤًڈ PFA .ثوَ ىي دبٔوّ
ډٶًُډٓ ي ٭مچٓ ثىب ٙيٌ إز :ډياهچوّ ٍيانٙوىبهشٓ ىٍ ثلوَان ي ٽموټَوبْ ايڅٕوّ
دِٙپٓ.
ثٍ ځٶشّ ٔپٓ اُ ؤًٖىيځبن دٕٚڂبڇ ىٍ ُډٕىّ ډياهالر ٍيانٙىبهشٓ ثلوَانٔ« ،وټ
ٽمټ ٽًؿټَ ،يأز ډى٦ٺٓ ي سمَٽِ َيٵمىي ىٍ ُډبن ډىبٕت ،اُ ٽموټ ځٖوشَىٌ ىٍ
ىيٌٍاْ ٽٍ َٕؼبن ٵَيٽ٘ ٽَىٌ اطَثو٘سَ إز» (ٍادبدًٍر .)1965 ،ثٮيَبًٕ ،اوًٖن
ي ٽَثه ( )1989ىٍ ٹبڅت ځِاٍٗ ٽبٍ ځَيَٓ اوؼمه ٍياندِٙپٓ آډَٔپب ثوَاْ ىٍډوبن
اهشالالر ٍياندِٙپٓ ،اُ٩بٍ ىاٙشىي ٽٍ« :ډياهچٍ ىٍ ثلَان ،ثَاْ ٽموټ ثوٍ ٍوؼوًٍْ