Organizacja i zarządzanie w transporcie –

Ćwiczenia

Zad 2.

Wykonał:
Alan Kondek

09.12.2023
 Zadanie transportowe - transport ładunku nienormatywnego.

Transport nienormatywny jest niezbędny do funkcjonowania gospodarki. Niezależnie od

rodzaju tego ładunku, transport musi mieć możliwość znalezienia się na drodze i dotarcia do
wyznaczonego celu. Ze względu na wiele ograniczeń jakie niesie ze sobą transport ciężki,
musi być on bardzo dobrze nadzorowany i zaplanowany.
Rozwój sektora dla samochodowego transportu ciężkiego i ponadgabarytowego jest związany
z rozwojem infrastruktury drogowej, dzięki której istnieje możliwość takiego transportu.
Następnym faktorem decydującym o wielkości tego sektora jest progres ekonomiczny
kreujący potrzebę na transport ładunków nienormatywnych. Dominującą rolę ze względu na
przewiezioną ilość w tej gałęzi logistycznej odgrywa transport samochodowy. Powodem tego
zjawiska jest elastyczność transportu samochodowego, który daje możliwości przewiezienia
ładunku od punktu załadowania do celu bez potrzeby przeładunku.
W przypadku transportu ładunków nienormatywnych lub materiałów niebezpiecznych należy
uzyskać odpowiednie pozwolenie od organu regulacyjnego. Organizacje transportowe muszą
także planować trasy transportu tak, aby unikać niskich lub wąskich mostów i tuneli. Bardzo
często przebudowy drogowe prowadzą do zmian w planie transportu. Przyczyną jest znaczne
obniżenie przepustowości dróg, co powoduje brak możliwości przejazdu i szukanie
alternatywnego dojazdu do celu.
Ze względu na rozmiar i wagę ciężkich przedmiotów niezwykle ważne jest przestrzeganie
przepisów i norm bezpieczeństwa. Nieprawidłowy załadunek lub źle zabezpieczony ładunek
może być przyczyną wypadków. Transportowanie towarów ciężkich wpływa na stan dróg i
mostów, wymagając stałego utrzymania i naprawy infrastruktury drogowej.
W opisywanym zadaniu transportowym celem będzie przewiezienie wybranej części Żurawia
Gąsienicowego:
1. Opis ładunku

Środkowa cześć sekcji gąsienicowej:

Szerokość: 3,5 m
Masa: 60 t
Rys.1 *Opracowanie własne - Środkowa cześć sekcji gąsienicowej
 2. Dobór naczepy i ciągnika.

Po kalkulacji kosztów i zaakceptowaniu zlecenia zadaniem dla firmy transportowej będzie

odpowiednie dobranie ciągnika i przyczepy niskopodwoziowej typu SEMI do przewozu
naszego ładunku. Naszym wyborem powinna być naczepa, która ma standardową szerokość
2540 mm z możliwością poszerzenia, rozsuwany teleskopowo. Model standardowy jest
wyposażony w zawieszenie pneumatyczne i jest dostępny w wersjach z osiami sztywnymi,
nadążnymi lub ze skrętem wymuszonym. Przy obciążeniu 60 ton ważnym elementem jest
ilości osi w naczepie.
Kwestia nacisków na osie nadal czeka w Polsce na uporządkowanie. Niemal rok po wyroku
Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, rząd dopiero pracuje nad odpowiednimi
przepisami, powszechnie dopuszczającymi 11,5-tonowy nacisk na osie. W chwili obecnej w
Polsce mnóstwo jest dróg publicznych, które nie dopuszczają 11,5-tonowego nacisku na osie.
Obowiązują tam limity 10 lub 8-tonowe. Tymczasem to właśnie 11,5 tony jest unijnym
standardem, narzuconym przez Brukselę już w 2011 roku. Dlatego też w marcu minionego
roku Trybunał oskarżył Polskę o naruszenie wspólnotowych przepisów.1
Dlatego aby mieć pewność, że dany transport będzie mógł się odbyć dobieramy tak sprzęt,
aby nacisk nie przekraczał 10 t na każdej z osi. Doborem odpowiedniej kombinacji zajmuje
się zazwyczaj osoba planująca transport w porozumieniu z nadzorca taboru.
Rys. 1 Szkic wybranego zestawu do przewiezienia wybranego lądunku:

*Opracowanie własne
3. Wyznaczenie trasy

Częstym ograniczeniem dla transportu ponadgabarytowego (drogowego) jest infrastruktura

drogowa: niskie mosty i wiadukty, sygnalizacja świetlna, znaki drogowe, trakcje elektryczne,
kolejowe i tramwajowe. Wielokrotnie należy przeprowadzić wizję lokalną, w czasie której
zbadana jest trasa przejazdu, identyfikowane są wówczas wszelkie niedogodności i
ograniczenia. Częste remonty drogowe i ich przebudowa generować mogą utrudnienia,
wydłużenia czasu transportu i powodują wzrost kosztów przejazdu. Wyznaczana jest
wówczas alternatywna trasa, która niejednokrotnie powoduje wydłużenie pierwotnej trasy.
Poza tym, istotną kwestią jest uzyskanie odpowiednich zezwoleń na przejazd trasy.
Zezwolenie na jednorazowy przejazd pojazdu nienormatywnego wydaje Generalna Dyrekcja
Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) na okres 14 dni.

1
https://40ton.net/115-tonowy-nacisk-na-osie-polska-porzadkuje-przepisy-choc-znowu-nie-zabraknie-wyjatkow/
 4. Złożenie wniosku o pozwolenie na zaplanowany transport

„Zezwolenia na wykonywanie przewozów pojazdami nienormatywnymi są wydane obecnie w

pięciu kategoriach. Wzory zezwoleń kategorii I-V na przejazd pojazdów nienormatywnych,
zostały wprowadzone do obrotu prawnego w dniu 13 marca 2021 r. Organy uprawnione do
wydawania zezwoleń (zgodnie z przepisami art. 64b ust. 3, art. 64c ust. 3 pkt 1 i 2, art. 64c
ust. 4, art. 64d ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym), wydają od 13 marca 2021 r.,
zezwolenia kategorii I-V na przejazd pojazdu nienormatywnego w zależności od potrzeb
podmiotów ubiegających się o zezwolenie, na okres:

 zezwolenia kategorii I – 12 miesięcy,

 zezwolenia kategorii II - IV – 1 miesiąca, 6 miesięcy, 12 miesięcy, 24 miesięcy,
 zezwolenie kategorii V – jest wydawane na jednokrotny lub wielokrotny przejazd
pojazdu nienormatywnego po drogach publicznych w wyznaczonym czasie, na trasie
wyznaczonej w zezwoleniu.
Zezwolenie na jednokrotny przejazd pojazdu nienormatywnego jest ważne – 14 dni

Zezwolenie na wielokrotny przejazd pojazdu nienormatywnego jest ważne – 30 dni

Tabela 1. Kategorie zezwoleń na przejazd pojazdu nienormatywnego od 13.03.2021 r.2

Kate- Organ Parametry pojazdu Dozwolone Termin Opłat

goria wydający drogi ważności y
zezwo- (m-c) (zł)
lenia
I Starosta - o długości, wysokości oraz Drogi 12 100
rzeczywistej masie całkowitej nie publiczne z
większych od dopuszczalnych wyjątkiem
- o naciskach osi nie większych od dróg
dopuszczalnych dla danej drogi Ekspresowy
- o szerokości nieprzekraczającej 3,5 ch i
m autostrad)
II Starosta, - o naciskach osi i rzeczywistej masie Drogi 1 200
naczelnik całkowitej nie większych od publiczne
urzędu dopuszczalnych
6 400
celnego - o szerokości nieprzekraczającej 3,2
m
- o długości nieprzekraczającej: 15 m 12 1200
dla pojedynczego
pojazdu, 23 m dla zespołu pojazdów
24 2000
- o wysokości nieprzekraczającej 4,3
m
2
Juścinski, S.: Logistyka …, op. cit., s. 23
III Generalna - o rzeczywistej masie całkowitej nie Drogi 1 500
Dyrekcja większej od dopuszczalnej krajowe
Dróg - o szerokości nieprzekraczającej 3,4
Krajowych m 6 1000
i Autostrad, - o długości nieprzekraczającej 15 m
naczelnik dla pojedynczego
urzędu pojazdu, 23 m dla zespołu pojazdów, 12 2000
celnego 30 m dla zespołu pojazdów o
skrętnych osiach 24 3000
- o wysokości nieprzekraczającej 4,3
m
IV GDDKiA - o szerokości nieprzekraczającej: 3,4 Drogi 1 800
m dla drogi jednojezdniowej, 4 m dla krajowe
drogi dwujezdniowej klasy A, S,
- o długości nieprzekraczającej: 15 m
dla pojedynczego pojazdu, 23 m dla 6 1600
zespołu pojazdów, 30 m dla zespołu
pojazdów o skrętnych osiach o
wysokości nieprzekraczającej 4,3 m 12 3200
- o rzeczywistej masie całkowitej
nieprzekraczającej 60 t
- o naciskach osi nie większych od
dopuszczalnych 24 4800

V GDDKiA - o wymiarach oraz rzeczywistej masie Wyznaczon 14 dni na 500*

całkowitej większych od a trasa jednokro 1600*
wymienionych w kategoriach I–IV wskazana tny *
- o naciskach osi przekraczających w przejazd
wielkości dopuszczalne zezwoleniu30 dni na On*
wielokro
tny
przejazd
- dla zezwolenia na jednokrotny przejazd pojazdu nienormatywnego, którego wymiary
przekraczają wielkości ustalone dla kategorii II i III i którego naciski osi i masa nie są większe od
dopuszczalnych,
** - dla zezwolenia na jednokrotny przejazd pojazdu nienormatywnego w pozostałych
przypadkach,
*** - dla zezwolenia na wielokrotny przejazd pojazdu nienormatywnego opłatę za wydanie
zezwolenia ustala się zgodnie z wzorem:
On = pj + (n - 1) x 0,7 x pj
w którym poszczególne symbole oznaczają:
On - wysokość opłaty za wydanie zezwolenia,
n - liczba przejazdów pojazdu nienormatywnego,
pj - stawka opłaty za wydanie zezwolenia na jednokrotny przejazd pojazdu nienormatywnego
* Źródło: opracowanie własne na podstawie: Organy uprawnione do wydawania zezwoleń (zgodnie
z przepisami art. 64b ust. 3, art. 64c ust. 3 pkt 1 i 2, art. 64c ust. 4, art. 64d ust. 4 ustawy Prawo o
ruchu drogowym), www.gov.pl

5. Otrzymanie pozwolenia i sprawdzenie trasy

Po otrzymaniu odpowiedniego pozwolenia w przypadku opisywanego ładunku będzie to
Kategoria V ze względu na duży ciężar całkowity i szerokość transportu, przed transportem
należy sprawdzić trasę. Sprawdzenie ma formę zapewnienia, że na drodze nie wystąpiły
żadne zmiany. Sytuacja na drogach jest bardzo zmienna, dlatego ważnym elementem jest, aby
posiadać zawsze aktualne informacje na temat stanu infrastruktury drogowej. Przykładem
takiej sytuacji mogą być nowo powstałe roboty drogowe lub okresowe blokady dróg.

6. Oszacowanie czasu transportu

Aby oszacować ETA3 z możliwie największą precyzją, algorytmy uwzględniają wartości

zmiennych charakterystyczne dla branży Transportu ciężkiego. W obliczeniach analizują
między innymi:
 prędkości osiągane przez samochód ciężarowy,
 dostępność tras dla transportu ciężkiego,
 sytuację na trasie w czasie rzeczywistym (np. zwiększone natężenie ruchu, korki, ale
również warunki atmosferyczne),
 zasięg pojazdu i ewentualnie konieczność tankowania,
 ograniczenia w przemieszczaniu się w określonych godzinach lub dniach
świątecznych,
 przestrzeganie czasu jazdy i odpoczynku kierowcy.

Informacje o planowanym czasie przybycia dostępne są zwykle w czasie rzeczywistym i tak

również aktualizowane. Poza tym mechanizmy ETA mogą również alarmować o
potencjalnych opóźnieniach lub wcześniejszych zakończeniach kursów. Dzięki temu
dysponenci mają czas, aby zareagować właściwie do zaistniałej sytuacji.

7. Wybór firmy zajmującej się pilotażem

Do transportu opisanego Ładunku będzie potrzebny co najmniej jeden samochód pilotujący

w zależności od trudności czy będzie stwierdzone czy na trasie będzie potrzebna obecność
policji lub dodatkowego samochodu pilotażowego. Dlatego przy wyborze firmy liczą się
kwalifikacje i w dużej mierze doświadczenie wynajmowanego pilota.
Przedstawiciele firm pilotujących z całej Polski, którzy spotkali się na początku grudnia
2015 r. z przedstawicielem ITD, przygotowali pełną treść nowego rozporządzenia, w którym
dodano obowiązek sprawdzenia realnych wymiarów pojazdu nienormatywnego
przed wyruszeniem w trasę. Aktualnie pilot nie ma obowiązku sprawdzenia wymiarów
pojazdu nienormatywnego. To sprawia, że jedynym kryterium wyboru pilota jest cena. W ten
sposób dochodzi do sytuacji, w której zwyczajny czarny samochód osobowy z dwoma
światłami na dachu jedzie przed pojazdem ponadgabarytowym, nie spełniając żadnych
funkcji, jakie powinien spełniać pojazd pilotujący transport towarów ponadgabarytowych.
Taki nieprofesjonalny pilot jedynie „jedzie i świeci światłami” zamiast zabezpieczać ruch

3
ETA jest skrótem od angielskiego określenia Estimated Time of Arrival, które oznacza planowany czas
przybycia.
pojazdu. Zaproponowany protokół kontroli wymiarów pojazdu, który ma być podpisany
przez wszystkich pilotów biorących udział w pilotowaniu oraz kierowcę pojazdu
nienormatywnego, ma na celu zapewnienie rzetelnego sprawdzenia realnych wymiarów
pojazdu, a tym samym ochronę polskiej infrastruktury drogowej (już żaden most nie okaże się
zbyt niski) oraz zwiększenie bezpieczeństwa na drogach publicznych.4
Eskortą pojazdów przewożących ładunki o nietypowych gabarytach zajmują się
wykwalifikowani piloci, którzy posiadają odpowiednie uprawnienia. Uprawnienia te są
nadawane przez wojewódzki ośrodek ruchu drogowego. Pilot podczas wykonywania
czynności związanych z pilotowaniem przejazdu pojazdu nienormatywnego realizuje
niezwykle odpowiedzialne zadanie, dlatego wykształcenie i doświadczenie są niezwykle
ważne.5
Dlatego przy wyborze firmy liczą się najbardziej kwalifikacje i w dużej mierze doświadczenie
wynajmowanego pilota.
Rys.2. OSPTN wystąpiło do Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa z propozycją
znormalizowania typu i sposobu oklejenia pojazdów pilotujących – na zdjęciu propozycje
oznakowania (fot. OSPTN)

8. Załadunek

W zależności od wielkości firmy, załadunek jest realizowany przy dźwig lub specjalne stacje
ładownicze. Zanim ładunek zostanie przewieziony, warto zadbać o jego dokładne
przygotowanie. W zależności od rodzaju ładunku, należy zastosować odpowiednie środki
zabezpieczające, takie jak specjalne taśmy, łańcuchy, podpory czy osłony.
Część Żurawia zostanie zabezpieczona specjalnymi taśmami, matami antypoślizgowymi
i dodatkowymi łańcuchami ze względu na dosyć dużą szerokość ładunku.

9. Wykonanie i monitorowanie transportu.

W trakcie transportu należy monitorować przebieg i warunki przewozu, aby na bieżąco

reagować na ewentualne problemy. Dzięki monitorowaniu można szybko zareagować na
4
https://samochody-specjalne.pl/2016/07/29/pilotaz-pojazdow-nienormatywnych/2/
5
https://zte.pl/aktualnosci/czym-jest-pilotaz-transportow-ponadgabarytowych
ewentualne awarie, wypadki czy nieprawidłowości w transporcie. Istotne jest również
regularne raportowanie o stanie transportu i zabezpieczeniach ładunku.6
Zabezpieczenie przesyłek ponadgabarytowych wymaga specjalistycznej wiedzy
i doświadczenia. Aby zminimalizować ryzyko uszkodzenia, wypadku czy zaginięcia, warto
zwrócić uwagę na kilka kluczowych kwestii, takich jak wybór odpowiedniego przewoźnika,
staranne przygotowanie towaru i środków transportu, zapewnienie odpowiedniej eskorty,
przestrzeganie wymogów regulacyjnych i prawnych oraz monitorowanie przesyłek. Dzięki
temu możesz zapewnić bezpieczny i legalny przewóz ładunków ponadgabarytowych
Struktura firmy:
Firma transportowa może być prowadzona w dowolnej formie – jednoosobowej działalności
gospodarczej, spółki cywilnej, handlowych spółek osobowych (jawnej, komandytowej lub
komandytowo-akcyjnej) oraz spółek kapitałowych.
Najprostszą formą prowadzenia firmy jest jednoosobowa działalność. Do jej zalet można
zaliczyć brak konieczności dysponowania kapitałem założycielskim, szybką rejestrację w
CEIDG7 oraz zwolnienie z obowiązku pełnej księgowości. Główna wada wiąże się natomiast
z koniecznością odpowiadania za zobowiązania firmy całym swoim prywatnym majątkiem.
W przypadku wykorzystywania samochodów o większej masie, konieczne będzie spełnienie
szeregu wymagań, a także uzyskanie zezwoleń i licencji. Można je zdobyć przy określonych
warunkach:
 posiadanie certyfikatu przewoźnika drogowego – wiąże się to z koniecznością zdania
egzaminu w Instytucie Transportu Samochodowego lub udokumentowania
wykształcenia na kierunku studiów związanym z transportem. Wniosek o wydanie
zezwolenia przedsiębiorca składa we właściwym ze względu na siedzibę firmy
starostwie powiatowym,
 posiadanie stałej i rzeczywistej siedziby prowadzenia działalności,
 wykazanie sytuacji finansowej gwarantującej płynne prowadzenie działalności – w
tym celu należy przedstawić roczne sprawozdanie finansowe, gwarancję bankową lub
ubezpieczenie, np. polisę od odpowiedzialności zawodowej,
 dobra reputacja – właściciel firmy transportowej nie może być skazany prawomocnym
wyrokiem za umyślne przestępstwa karnoskarbowe. Konieczne jest okazanie
zaświadczenia o niekaralności.

Na koniec w celu lepszego zrozumienia procesu zadania transportowego chciałbym

przedstawić w postaci diagramu przykład zarządzenia realizacji zlecenia przewozowego
ładunków nienormatywnych:
Rys.3 Zarządzenie realizacji zlecenia przewozowego ładunku nienormatywnego.

6
https://wozimygabaryty.pl/jak-zabezpieczyc-ladunek-w-transporcie-ponadgabarytowym/
7
Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej- ewidencja osób fizycznych będących
przedsiębiorcami w rozumieniu Prawa przedsiębiorców oraz przedsiębiorstw w spadku pod firmą zmarłego
przedsiębiorcy, wraz z ewentualnymi adnotacjami o uczestnictwie w spółce cywilnej.
*Opracowanie własne
Podsumowując organizacja i planowanie transportu ładunków ponadgabarytowych jest
procesem, na który ma wpływ dużo różnych czynników, dlatego firma musi wykazać się
przede wszystkim elastycznością i umiejętnością reagowania na powstałe podczas transportu
sytuacje powodujące przestoje w całym zadaniu transportowym. Od chwili przyjęcia
zamówienia istnieje ciąg działań skoordynowany w odpowiedniej kolejności, aby ładunek
został dostarczony na czas i bez żadnych usterek. Należy jednak pamiętać o bezpieczeństwie
w czasie transportu. Ładunki ponadgabarytowe należy zawsze odpowiednio zabezpieczyć,
stosując łańcuchy, pasy i plandeki. Na niebezpieczeństwo są narażeni bowiem zarówno ludzie
biorący udział w tym transporcie, jak również inni uczestnicy ruchu drogowego. Każde
zadanie transportowe daje nam szanse dzięki doświadczeniu i wyciągniętych wniosków
możliwość poprawy planowania, wykonania, sprawdzenia danego zlecenia, co prowadzi do
ciągłego doskonalenia w kierunku lepszej organizacji transportu.

Bibliografia:
1. Jacek Panasiuk, Marcin Lis, Iwona Krzyżewska, Marta Wistel, Transport ładunku
ponadgabarytowego – studium przypadku, ZTE Sp. z o.o. Sp. K
2. S. Juściński, Logistyka Transportu Ładunków Nienormatywnych, Towarzystwo
Wydawnictw Naukowych LIBROPOLIS Sp. z o.o. Lublin 2016.
3. https://40ton.net/115-tonowy-nacisk-na-osie-polska-porzadkuje-przepisy-choc-znowu-
nie-zabraknie-wyjatkow/

4. https://samochody-specjalne.pl/2016/07/29/pilotaz-pojazdow-nienormatywnych/2/
5. https://zte.pl/aktualnosci/czym-jest-pilotaz-transportow-ponadgabarytowych
6. https://wozimygabaryty.pl/jak-zabezpieczyc-ladunek-w-transporcie-
ponadgabarytowym/
7. https://pl.wikipedia.org/wiki/Centralna_Ewidencja_i_Informacja_o_Dzia
%C5%82alno%C5%9Bci_Gospodarczej