‫دافغانستان اسالمي جمهوریت‬

‫دعدلیې وزارت‬
‫‪KU‬‬
‫رسمي جریده‬
‫‪AC‬‬

‫فوق العاده ګڼه‬

‫اطالعاتوته د السي قانون‬

‫د خپړېدو نېټه‪ :‬د ‪ ۷۹۳۱‬هـ‪.‬ش کال د وري د میاشتې (‪ )۷۷‬پرله پسې نمبر‪)۷۹۳۱( :‬‬
 ‫اطالعاتو ته دالسرسي د قانون د توشېح په هکله د افغانستان اسالمي جمهوریت د رئیس‬

‫تقنیني فرمان‬

‫ګڼه‪)۹۵۶( :‬‬

‫نېټه‪۷۹۳۶/۷۹/۷۹ :‬‬

‫لومړۍ ماده‪:‬‬

‫د افؽانستان د اساسي قانون د څلورشپېتمې مادې د ‪ ۶۱‬جزء او د نهه اویایمې مادې د حکمونوو هوه م وې ااتوواتو توه د‬
‫السرسي قانون چې د افؽانستان استمي جمهوریت د کابینې د ‪ ۶۹۹۱/۶۱/۶۱‬نېټې (‪ )۶۹‬ګڼه مصووبې پور بنسو د (‪)۱‬‬
‫فصلونو او (‪ )۱۶‬مادو په دننه کې تصویب شوی ده‪ ،‬توشېح کوم‪.‬‬

‫دوه یمه ماده‪:‬‬

‫د ودهیې وزیر او په پارهماني چارو کې د دوهت وزیر مکلؾ دي‪ ،‬ااتواتو ته د السرسوي قوانون موتن او دؼوه فرموان د‬
‫‪KU‬‬
‫ملي شوري د هومړنۍ ؼونډې هه جوړېدو څ ه د (‪ )۹۳‬ورځو مودې په ترڅ کې هؽې شوري ته وړاندې کړي‪.‬‬

‫درېیمه ماده‪:‬‬

‫دؼه فرمان د توشېح هه نېټې څ ه نافذ او د افؽانستان استمي جمهوریت د کابینې هه مصوبې او نوموړي قوانون هوه موتن‬
‫سره یوځای دې‪ ،‬په رسمي جریده کې پور شي‪.‬‬
‫‪AC‬‬

‫محمد اشرف غني‬

‫د افغانستان اسالمي جمهوریت رئیس‬

 ‫اطالعاتو ته د السرسي د قانون د طرحې په هکله د افغانستان اسالمي جمهوریت د کابینې‬

‫مصوبه‬

‫ګڼه‪)۷۳( :‬‬

‫نېټه‪۷۹۳۶/۷۹/۷۹ :‬‬

‫د افؽانستان د اساسي قانون د نهه اویایمې مادې د حکوم هوه م وې‪ ،‬ااتوواتو توه د السرسوي د قوانون ارحوه د افؽانسوتان‬
‫استمي جمهوریت د کابینې ‪ ۶۹۹۱/۶۱/۶۱‬نېټې په ؼونډه کې د (‪ )۱‬فصلونو او (‪ )۱۶‬مادو په دننه کې تصویب شوه‪.‬‬

‫محمد اشرف غني‬

‫د افغانستان اسالمي جمهوریت رئیس‬

‫‪KU‬‬
‫‪AC‬‬
 ‫فهرست مندرجات‬

‫قانون دسترسی به اطالعات‬

‫فصل اول‬

‫احکام عمومی‬

‫صفحه‬ ‫عنوان‬ ‫ماده‬

‫مبنی‪۷.........................................................................‬‬ ‫مادۀ اول‪:‬‬

‫اهداف‪۷........................................................................‬‬ ‫مادۀ دوم‪:‬‬

‫اصطالحات‪۷..................................................................‬‬ ‫مادۀ سوم‪:‬‬

‫اختصار نام‪۹..................................................................‬‬ ‫مادۀ چهارم‪:‬‬

‫‪KU‬‬ ‫فصل دوم‬

‫طرز دسترسی به اطالعات‬

‫حق دسترسی به اطالعات‪۹.................................................‬‬ ‫مادۀ پنجم‪:‬‬

‫‪AC‬‬

‫تقاضای اطالعات‪۹...........................................................‬‬ ‫مادۀ ششم‪:‬‬

‫حمایت اشخاص‪۹.............................................................‬‬ ‫مادۀ هفتم‪:‬‬

‫میعاد ارایۀ اطالعات‪۹........................................................‬‬ ‫مادۀ هشتم‪:‬‬

‫مصارف ارایۀ اطالعات‪۹....................................................‬‬ ‫مادۀ نهم‪:‬‬

‫روش ارایۀ اطالعات‪۴.......................................................‬‬ ‫مادۀ دهم‪:‬‬

‫ارایۀ اطالعات از طریق مصاحبه‪۴.........................................‬‬ ‫مادۀ یازدهم‪:‬‬

‫فصل سوم‬

‫اطالع رسانی‬

‫مسؤولین اطالع رسانی‪۵....................................................‬‬ ‫مادۀ دوازدهم‪:‬‬

‫وظایف مسؤول اطالع رسانی‪۵.............................................‬‬ ‫مادۀ سیزدهم‪:‬‬

‫رد تقاضای اطالعات‪۶.......................................................‬‬ ‫مادۀ چهاردهم‪:‬‬

‫نشر ساالنۀ اطالعات‪۶.......................................................‬‬ ‫مادۀ پانزدهم‪:‬‬

‫ممنوعیت ها‪۱................................................................‬‬ ‫مادۀ شانزدهم‪:‬‬

‫ارایۀ گزارش‪۳................................................................‬‬ ‫مادۀ هفدهم‪:‬‬

‫فصل چهارم‬

‫کمیسیون‬

‫ایجاد کمیسیون‪۳..............................................................‬‬ ‫مادۀ هجدهم‪:‬‬

‫شرایط عضویت کمیسیون‪۳.................................................‬‬ ‫مادۀ نزدهم‪:‬‬

‫ایجاد کمیتۀ گزینش‪۷۱.......................................................‬‬ ‫مادۀ بیستم‪:‬‬

‫‪KU‬‬
‫انتخاب رئیس‪ ،‬معاون ومنشی‪۷۷...........................................‬‬ ‫مادۀ بیست ویکم‪:‬‬

‫وظایف و صالحیت های کمیسیون‪۷۷......................................‬‬ ‫مادۀ بیست و دوم‪:‬‬

‫تدویر جلسات کمیسیون‪۷۹..................................................‬‬ ‫مادۀ بیست و سوم‪:‬‬

‫‪AC‬‬

‫تطبیق تصمیم کمیسیون‪۷۹..................................................‬‬ ‫مادۀ بیست و چهارم‪:‬‬

‫دفتر کمیسیون‪۷۹............................................................‬‬ ‫مادۀ بیست وپنجم‪:‬‬

‫حاالت از دست دادن عضویت‪۷۹...........................................‬‬ ‫مادۀ بیست وششم‪:‬‬

‫عزل عضو کمیسیون‪۷۹......................................................‬‬ ‫مادۀ بیست و هفتم‪:‬‬

‫محدودیت ها‪۷۹...............................................................‬‬ ‫مادۀ بیست وهشتم‪:‬‬

‫داراالنشاء کمیسیون‪۷۹......................................................‬‬ ‫مادۀ بیست ونهم‪:‬‬

‫بودجۀ کمیسیون‪۷۴..........................................................‬‬ ‫مادۀ سی ام‪:‬‬

‫حقوق و امتیازات‪۷۴.........................................................‬‬ ‫مادۀ سی و یکم‪:‬‬

 ‫فصل پنجم‬

‫شکایات‬

‫حق شکایت‪۷۵...............................................................‬‬ ‫مادۀ سی و دوم‪:‬‬

‫شکایت متقاضی‪۷۵..........................................................‬‬ ‫مادۀ سی و سوم‪:‬‬

‫رسیدگی به شکایت‪۷۶.......................................................‬‬ ‫مادۀ سی و چهارم‪:‬‬

‫تخلفات و مؤیدات تأدیبی‪۷۶.................................................‬‬ ‫مادۀ سی و پنجم‪:‬‬

‫مصئونیت اشخاص‪۷۱.......................................................‬‬ ‫مادۀ سی و ششم‪:‬‬

‫فصل ششم‬

‫احکام متفرقه‬
‫‪KU‬‬
‫تحویل مبالغ‪۷۸...............................................................‬‬ ‫مادۀ سی و هفتم‪:‬‬

‫اقدامات مدیریتی‪۷۸ .........................................................‬‬ ‫مادۀ سی و هشتم‪:‬‬

‫ارجحیت‪۷۸..................................................................‬‬ ‫مادۀ سی و نهم‪:‬‬

‫‪AC‬‬

‫وضع لوایح و طرزالعمل ها و رهنمودها‪۷۸............................‬‬ ‫مادۀ چهلم‪:‬‬

‫انفاذ‪۷۸......................................................................‬‬ ‫مادۀ چهل و یکم‪:‬‬

 ‫اطالعاتو ته د السرسي قانون‬

‫لومړی فصل‬

‫عمومي حکمونه‬

‫مبني‬

‫لومړۍ ماده‪:‬‬

‫دؼه قانون د افؽانستان د اساسي قانون د پنځوسمې مادې د (‪ )۹‬فقرې د حکم هه م ې‪ ،‬وضع شوی دی‪.‬‬

‫موخې‬

‫دوه یمه ماده‪:‬‬

‫د دې قانون مو ې وبارت دي هه‪:‬‬

‫‪KU‬‬ ‫‪ -۶‬هه ادارو څ ه ااتواتوته د حقیقي او حکمي اش اصو د السرسي د حق تأمینول‪.‬‬

‫‪ -۱‬د ااتع رسونې د فرهنګ د پیاوړتیا هه شفافیت څ ه د ډاډ ترالسه کول‪ ،‬په حکومتووهۍ کوې د لکوو مشوارکت او د‬
‫ادارو هه اجراآتو څ ه حساب ورکونه او د اداري فساد پر تؾ مبارزه‪.‬‬

‫‪ -۹‬د افؽانستان د اساسي قانون د درېیمې مادې په پام کې نیوهو سره د بشر د حقوقو د نړیواهې اوتمیې د نوهسمې مادې‬
‫‪AC‬‬

‫روایتول‪.‬‬

‫‪ -۱‬د ااتواتو د ؼوښتنې او وړاندې کوهو د څرنګواهي تنظیمول‪.‬‬

‫اصطالحګانې‬

‫درېیمه ماده‪:‬‬

‫په دې قانون کې دؼه اصاتحګانې الندې مفاهیم افاده کوي‪:‬‬

‫‪ -۶‬ااتوات‪ :‬هر ډول ظبا شوي یا ثبت شوي‪ ،‬هیکل شوي‪ ،‬انځوریز‪ ،‬ؼږیز‪ ،‬نمونه یا موډل سند او معلومات دي‪.‬‬

‫‪ -۱‬ش صي ااتوات‪ :‬په ش ص پورې منحصر معلوموات دي چوې د نووم‪ ،‬ت لوص‪ ،‬د اوسوېدو د ځوای او د کوار د ځوای‬
‫پته‪ ،‬د ش صي او کورني ژوندانه وضعیت‪ ،‬روؼتیایي سندونه‪ ،‬یاددښتونه‪ ،‬مراستت‪ ،‬راکړې ورکوړې‪ ،‬بوانکي حسواب‪،‬‬
‫د تېرېدو رمز او نور هؽه ااتوات پکې شامل دي چې د هؽه په رسمي دندو پورې اړه ونلري‪.‬‬

‫‪ -۹‬ؼوښتونکی‪ :‬هؽه حقیقي یا حکمي ش ص دی چې هه ادارو څ ه د ااتواتو ؼوښتنه کوي‪.‬‬

‫‪ -۱‬پرول‪ :‬د ااتواتو پرول په داسې ډول دي چې د وامو لکو هپاره د السرسي او ګټې ا یستنې وړ وي‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ -۵‬د ااتواتو د ؼوښتنې فورم‪ :‬هؽه مابوع یا برېښنایي پاڼه ده چې د ؼوښتونکي د مااهباتو د درج پوه منظوور‪ ،‬د دې‬
‫قانون هه حکمونو سره سم د هؽه په واک کې ورکول کېږي‪.‬‬

‫‪ -۱‬ادارې‪ :‬د جمهوووري ریاسووت‪ ،‬ملووي شوووري‪ ،‬قضووازیه قوووې‪ ،‬وزارتونووه‪ ،‬هوووی ریاسووتونه‪ ،‬پلووواک دوهتووي کمېسوویونونه‪،‬‬
‫سوویمه ییووزې ادارې‪ ،‬والیتووي‪ ،‬د وهسووواهیو او د کلیووو شوووري ګووانې‪ ،‬ښووارواهۍ‪ ،‬د ښووارواهېو مجلسووونه‪ ،‬تصوودیق‪ ،‬دوهتووي او‬
‫م تلا شرکتونه او نورې هؽې ادارې او بنسټونه پکې شامل دي چې د قانون پر بنوا فعاهیوت کووي‪ ،‬دي‪ .‬هور سوازمان یوا‬
‫چې هو ه ذکور شووو ادارو څ وه د یووې پوه واسواه کنتورول یوا تموویلېږي یوا د هؽووی ملکیوت وي چوې واموه چوارې‬ ‫بنس‬
‫ترسره کوي‪ ،‬په دې تعریؾ کې شاملېږي‪.‬‬

‫د نوم لنډیز‬

‫څلورمه ماده‪:‬‬

‫په دې قانون کې ااتواتو ته د السرسي کمېسیون‪ ،‬د کمېسیون په نامه یادېږي‪.‬‬

‫دوه یم فصل‬
‫‪KU‬‬ ‫اطالعاتو ته د السرسي څرنګوالی‬

‫اطالعاتو ته د السرسي حق‬

‫پنځمه ماده‪:‬‬
‫‪AC‬‬

‫(‪ )۶‬ؼوښتونکی‪ ،‬د دې قانون هه حکمونو سره سم هه ادارو څ ه ااتواتو ته د السرسي حق هري‪.‬‬

‫(‪ )۱‬ادارې مکلفې دي‪ ،‬په دې قانون کې هه درج شوو حکمونو سره سم‪ ،‬ااتوات د ؼوښتونکي او وامه لکو په واک‬
‫کې ورکړي‪.‬‬

‫د اطالعاتو غوښتنه‬

‫شپږمه ماده‪:‬‬

‫(‪ ) ۶‬ؼوښتونکی کوالی شي د ااتواتو د ترالسه کوهو په منظور د ااتواتو هیکلوی ؼوښوتنلیب برابور یوا د ااتوواتو د‬
‫ؼوښتنې فورم ډک او د ادارې اړوندې مرجع ته مراجعه وکړي‪.‬‬

‫(‪ )۱‬د ااتواتو د ؼوښتنې فورم او د هؽه محتوي د کمېسیون په واساه برابرېږي او په مابووع او برېښونایي شوکل پوه‬
‫وړیا ډول د وامه په السرسي کې ورکول کېږي‪.‬‬

‫(‪ ) ۹‬ؼوښتونکی مکلؾ نوه دی‪ ،‬د ااتوواتو د ؼوښوتنې هپواره دالیول وړانودې کوړي یوا د کووم ځوانګړي سوند نووم وا لوي‪،‬‬
‫یوازې د ااتواتو د برابروهو او وړاندې کوهو هپاره هه ؼوښتونکې څ ه الزم معلومات ؼوښتل کېږي‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫(‪ ) ۱‬ادارې مکلفې دي‪ ،‬د ااتواتو ؼوښتنې ته په هیکلي یا برېښونایي ډول داسوې ځوواب وړانودې کوړي چوې ؼوښوتونکي‬
‫ته د السرسي وړ وي‪.‬‬

‫د اشخاصو مالتړ‬

‫اوومه ماده‪:‬‬

‫ادارې مکلفې دي‪ ،‬هؽه اش اص چې پوه فسواد‪ ،‬نواوړه مودیریت‪ ،‬د ووداهت پوه نوه توأمینوهو‪ ،‬جنوایې سورؼړونو‪ ،‬د قوانون د‬
‫نقض‪ ،‬د بشر د حقوقو او په وامه امنیت او د ژوندانه چاپېلایر ته د جدی زیان په اړوند ااتووات افشوا کووی تور متتوړ‬
‫الندې ونیسي‪.‬‬

‫د اطالعاتو د وړاندې کولو میعاد‬

‫اتمه ماده‪:‬‬

‫(‪ )۶‬ادارې مکلفې دي‪ ،‬ؼوښتل شوي ااتوات په هیکلي یا برېښنایي ډول په هنډ ممکن و ت کې د ااتواتو د ؼوښتنې‬
‫هه نېټې څ ه زیات نه زیات د هسو کاري ورځوپوه مووده کوې ؼوښوتونکي توه وړانودې کوړي‪ .‬د ملجوه دالیلوو د شوتون پوه‬
‫‪KU‬‬
‫صووورت کووې‪ ،‬دؼووه موووده توور هسووو نووورو کوواري ورځووو پووورې تمدیدېوودای شووي‪ .‬د تمدیوود پووه صووورت کووې‪ ،‬اداره دې هووه‬
‫ؼوښتونکي سره اړیکه ونیسي او هؽه دې په هیکي ډول هه تمدید او د هؽه هه دالیلو څ ه بر کړي‪.‬‬

‫(‪ ) ۱‬ادارې مکلفې دي‪ ،‬هؽه ؼوښتل شوي ااتوات چې بري ارزښت وهري په هنډ ممکون و وت کوې یوا د ااتوواتو د‬
‫ؼوښتنې هه نېټې څ ه زیات نه زیات دیوې کاري ورځې په موده کې‪ ،‬رسنیو او ژورناهستانو ته وړاندې کړي‪.‬‬
‫‪AC‬‬

‫مصوونیت او د شو ص د ځوان یوا آزادس د سواتنې‬

‫(‪ )۹‬ادارې مکلفې دي‪ ،‬هؽه ؼوښتل شوي ااتوات چې د اش اصو د ٔ‬
‫هپاره اړین وي‪ ،‬په هنډ ممکن و ت کې یا د ااتواتو د ؼوښتنې هه نېټې څ وه زیوات نوه زیوات د یووې کواري ورځوې پوه‬
‫موده کې وړاندې کړي‪.‬‬

‫د اطالعاتو د وړاندې کولو لګښتونه‬

‫نهمه ماده‪:‬‬

‫(‪ )۶‬کووه چېوورې د ؼوښ وتل شوووو ااتووواتو وړانوودې کووول د هګښووتونو ؼوښووتنه وکووړي‪ ،‬ؼوښووتونکی مکلووؾ دی‪ ،‬د هؽووو‬
‫هګښتونه ورکړي‪ ،‬هه دې پرته ؼوښتنه ردېږي‪.‬‬

‫(‪ )۱‬د دې مادې په (‪ )۶‬فقره کې په درج شوو هګښتونو کې بیه‪ ،‬د بیا توهیود نمونوه او ؼوښوتونکي توه د ااتوواتو اسوتول‬
‫شامل دي‪ .‬بیا توهید په هیکلي‪ ،‬ؼږیز یا انځوریز ډول د اصول سوند نقول‪ ،‬هوه اصول سوند څ وه کواپي شواملوي‪ .‬د ااتوواتو‬
‫هومړس شل پاڼې هه دؼه حکم څ ه مستثني دي‪.‬‬

‫(‪ ) ۹‬د ؼوښتل شوو ااتواتو د هګښتونو اندازه او د هؽو د ورکړې ډول په هؽوې جوت کوړنتره کوې چوې د کمېسویون هوه‬
‫هوري د ماهیې وزارت په موافقه وضع کېږي‪ ،‬تنظیمېږي‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫د اطالعاتو د وړاندې کولو تګالره‬

‫لسمه ماده‪:‬‬

‫(‪ ) ۶‬ادارې مکلفې دي‪ ،‬ااتوات هه ؼوښتنې سره سم ؼوښتونکي ته وړاندې کړي‪ ،‬په دې شرا چې اصل سند ته زیان‬
‫ونه رسېږي‪.‬‬

‫(‪ )۱‬ؼوښتونکی کوالی شي هه الندې تګترو څ ه په یوه د ااتواتو ؼوښتنه وکړي‪:‬‬

‫‪ -۶‬په پاڼه کې یا په برېښنایي ډول د اصل سند نقل‪.‬‬

‫‪ -۱‬په اړوندو ادارو کې د سندونو‪ ،‬موډوهونو او نمونو د کتبې د فرصت رامنځته کول‪.‬‬

‫‪ -۹‬په هیکلي‪ ،‬ؼږیز یا انځوریز ډول هه اصل سند څ ه کاپي‪.‬‬

‫‪ -۱‬په ؼږیز یا انځوریز ډول د ااتواتو وړاندې کول‪.‬‬

‫‪ -۵‬د نمونې وړاندې کول‪.‬‬

‫‪KU‬‬
‫د مرکې له الرې د اطالعاتو وړاندې کول‬

‫یوولسمه ماده‪:‬‬

‫هووه مقاموواتو او د ادارو هووه کووارکوونکو سووره د ژورناهسووتانو د مرکووو هووه الرې د ااتووواتو وړانوودې کووول د دې قووانون پووه‬
‫‪AC‬‬

‫شپږمه‪ ،‬اتمه او نهمه مادوکې د درج شوو حکمونو تابع نه دي‪.‬‬

‫‪4‬‬
 ‫درېیم فصل‬

‫اطالع رسونه‬

‫د اطالع رسونې مسؤولین‬

‫دوولسمه ماده‪:‬‬

‫(‪ )۶‬ادارې مکلفې دي‪ ،‬ااتواتو ته د السرسي د حق د تأمینوهو په مقصود د دنودو هوه الیحوې سوره سوم د ااوتع رسوونې‬
‫مسلوهې مراجع او اړوند کارکوونکي‪ ،‬مش ص او توظیؾ کړي‪.‬‬

‫(‪ )۱‬د دې مادې په (‪ )۶‬فقره کې درج شوې د ااتع رسونې مسلوهې مراجع‪ ،‬مکلفوې دي‪ ،‬د ااوتع رسوونې د مسولول‬
‫او نورو اړوندو کارکوونکو هویت هه جززیاتو سره (د اړیکې شمېره‪ ،‬برېښنا هیب‪ ،‬پته او داسې نور) د پوهاوي هپواره د‬
‫وامه لکو په السرسي کې ورکړي‪.‬‬

‫(‪ )۹‬د ااوتع رسوونې مسولول کووالی شووي د اړتیوا پوه صوورت کوې‪ ،‬د ااتووواتو د برابروهوو هپواره د اړونودې ادارې هووه‬
‫‪KU‬‬ ‫کارکوونکو څ ه د همکارس ؼوښتنه و کړي او د ادارې کارکوونکي په همکارس مکلؾ دي‪.‬‬

‫د اطالع رسونې د مسؤول دندې‬

‫دیارلسمه ماده‪:‬‬

‫(‪ )۶‬د ااتع رسونې مسلول د الندې دندو هرونکی دی‪:‬‬

‫‪AC‬‬

‫‪ -۶‬د ؼوښتنې په صورت کې ؼوښوتونکي توه ااتوواتو د ؼوښوتنې د فوورم توضویح کوول‪ ،‬پوه هیکوي یوا برېښونایي ډول د‬
‫ؼوښتونکي برول‪.‬‬

‫‪ -۱‬پووه دې قووانو ن کووې هووه درج شوووو حکمونووو او اړونوودو کووړنترو سووره سووم د ؼوښووتونکي السرسووي تووه د ااتووواتو د‬
‫ؼوښتنې د فورم ورکول او هه هؽه سره الزمه همکاري‪.‬‬

‫‪ -۹‬په هیکلي ډول د ااتواتو د ؼوښتنې د ترالسه کوهو په و ت کې ؼوښتونکي ته د رسید سپارل‪.‬‬

‫‪ -۱‬د ااتواتو د شتون یا نه شتون په صورت کې‪ ،‬په هیکلي ډول په پنځو کاري ورځو موده کې د ؼوښتونکي برول‪.‬‬

‫‪ -۵‬د دې قانون هه درج شوو حکمونو سره د ااتواتو د وړاندې کوهو هه سمون څ ه د ډاډ ترالسه کول‪.‬‬

‫‪ -۱‬د ادارې په انترنیټې پاڼو او نورو اړوندو رسنیو کې د ااتواتو پرول‪.‬‬

‫‪ -۷‬د هؽو نوورو دنودو ترسوره کوول چوې د اړونودې ادارې هوه هووري‪ ،‬د ااوتع رسوونې د چوارو د ښوه واهوي هپواره ورتوه‬
‫سپارل کېږي‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫(‪ ) ۱‬که چېرې ؼوښتونکی د معلوهیت یا بې سوادس پع سبب ونکړی شوي پوه هیکلوي ډول د ااتوواتو ؼوښوتنه وکوړي‪ ،‬د‬
‫ااتع رسونې مسلول مکلؾ دی د ؼوښتونکي شفاهي ؼوښتنه وهیکي‪ ،‬د هؽه د السلیب یا د ګوتې د نښوان هوه ا یسوتلو‬
‫م کې‪ ،‬د ؼوښتونکي ؼوښتنه د هؽې د تأیید هپاره په هؽې الرې چې د ده هپاره د درک وړ وي‪ ،‬تفهیم کړي‪.‬‬

‫(‪ )۹‬که چېرې اداره د ؼوښتل شوو ااتوات د پېژندنې هپاره زیاتو توضیحاتو ته اړتیا وهري‪ ،‬د ااتع رسونې مسلول‬
‫موضوع هه ؼوښتونکي سره تعقیبوي‪ ،‬د هؽه د ااتواتو ؼوښتنه الزیاته واضح کوي‪.‬‬

‫(‪ )۱‬که چېرې ؼوښتل شوي ااتوات په اداره کې شتون ونلري او څرګنده وي چوې بلوه اداره ؼوښوتل شووي ااتووات‬
‫هري‪ ،‬په دې صورت کې اداره مکلفه ده‪ ،‬د ااتواتو هیکلې ؼوښوتنه پوه پنځوو کواري ورځوو مووده کوې هماؼوه ادارې توه‬
‫واستوي او ؼوښتونکي په هیکلي ډول هه موضوع څ ه بر کړي‪.‬‬

‫د اطالعاتو د غوښتنې ردول‬

‫څوارلسمه ماده‪:‬‬

‫(‪ )۶‬که چېرې د ااتواتو ؼوښتنه په کلي یا قسمي ډول رد شي‪ ،‬د ااوتع رسوونې مسولول مکلوؾ دی‪ ،‬ؼوښوتونکی پوه‬
‫‪KU‬‬ ‫هؽو مش صو او قانوني دالیلو چې د هؽو پربنا د هؽه ؼوښتنه رد شوې ده‪ ،‬په هیکلي ډول بر کړي‪.‬‬

‫(‪ )۱‬د ااتع رسونې مسلول مکلؾ دی د ااتواتو د ؼوښتنې د رد د تصمیم پر وړاندې د ؼوښتونکي د شکایت د حق‬
‫په هکله‪ ،‬ؼوښتونکي ته الزم پوهاوی وړاندې کړي‪.‬‬

‫د اطالعاتو کلني خپرول‬

‫‪AC‬‬

‫پنځلسمه ماده‪:‬‬

‫(‪ )۶‬ادارې مکلفې دي‪ ،‬الندې ااتوات هږترهږه په کال کې یوځل پاره کړي‪:‬‬

‫‪ -۶‬د ادارې تشکیل‪ ،‬دندې او واکونه او د اړوندو اجراآتو رپوت‪.‬‬

‫‪ -۱‬د فروي بر و‪ ،‬والیتي او ساحوي دفترونو او د اړوندو انکشافي پروژو او برنامو په هکله معلومات‪.‬‬

‫‪ -۹‬د ادارې د اړیکې شمېره‪ ،‬برېښنا هیب‪ ،‬پته او کاري ساوتونه‪.‬‬

‫‪ -۱‬د بودجې د سندونو او د ماهي او پلټنې د رپوټونو په ګډون د ادارې ماهي وضعیت‪.‬‬

‫‪ -۵‬د هؽو فورمو په ګډون چې دمتونو ته د السرسي هپاره بشپړېږي د هؽوو مسوتقیمو ودمتونو جززیوات چوې لکوو توه‬
‫وړاندې کېږي او د دمتونو د وړاندې کوهو و ت‪.‬‬

‫‪ -۱‬د ادارې پووه اسووتماویه او مشووورتي ؼونووډو کووې د ښوواریانو د مشووارکت هپوواره د میکووانیزمونو او ک وړنترو او اړونوودو‬
‫رپوټونو په هکله معلومات‪.‬‬

‫‪ -۷‬د ااتواتو ؼوښتنې او د لکو مستقیم شکایت ته د رسیدګۍ څرنګواهی‪.‬‬

‫‪6‬‬
 ‫‪ -۸‬اړونده تقنیني سندونه‪.‬‬

‫‪ -۹‬اړوندې الیحې‪ ،‬کړنترې او الرښودونه‪.‬‬

‫‪ -۶۳‬د قوانینو‪ ،‬مقررو‪ ،‬کړنترو او نورو تقنیني سندونو د ارحې پوه اړونود د مشوورو پوه ګوډون د ښواریانو د مشوارکتي‬
‫ؼونډو پایلې‪.‬‬

‫‪ -۶۶‬اړوند کووني یا بین اهمللي قراردادونه‪ ،‬پروتو کوهونه او هوکړه هیکونه‪.‬‬

‫‪ -۶۱‬د داوالبووۍ اوتنونووه‪ ،‬د آفرونووو د ارزونووې سووندونه‪ ،‬توودارکاتي قراردادونووه‪ ،‬د قراردادونووو د اجراکوهووو د پرم تووګ‬
‫رپوټونه‪ ،‬د قراردادونو بشپړیز رپو ‪ ،‬د قراردادونو هه پلي کوهو څ ه د پلټنې رپو او په تدارکاتي قراردادونوو پوورې‬
‫اړوند نور موارد‪.‬‬

‫‪ -۶۹‬پاهیسي‪ ،‬ستراتیژي او اړوند کاري پتنونه‪.‬‬

‫‪KU‬‬ ‫‪ -۶۱‬د هؽو ااتواتو د ابقه بندس او ډول هست چې په واک کې یې هري‪.‬‬

‫‪ -۶۵‬د نوم‪ ،‬د اړیکې د شمېرې‪ ،‬برېښنا هیب او د دفتر د پتې په ګډون د ااتع رسونې د مسلول په هکله معلومات‪.‬‬

‫‪ -۶۱‬د دؼه قانون د حکمونو هه تابیق څ ه کلنی رپو ‪.‬‬

‫‪ -۶۷‬د کمېسیون په تش یص نور ااتوات‪.‬‬

‫(‪ )۱‬ادارې دې د قراردادونوپه ګډون مهم ااتوات او سندونه هه بشپرېدو وروسته په ډیر هنډ ممکن و ت کې په داسوې‬
‫‪AC‬‬

‫ډول د لکو په واک کې ورکړي چې د وامه لکو هپاره د درک وړ او په آسانۍ سره د السرسي وړ وي‪.‬‬

‫(‪ )۹‬ادارې مکلفې دي‪ ،‬په ښه توګه د سندونو او ااتواتو د ساتنې او د ؼوښتونکو په السرسي کې د هؽو د ورکوهو په‬
‫مقصد‪ ،‬د ااتواتو د مدیریت سیسټم او د ااتواتو بانب (ډیټابیس) رامنځته کړي‪.‬‬

‫(‪ )۱‬ادارې هؽه ااتوات چې په برېښنایي ډول یې پروي‪ ،‬د کمپیوتړ په واساه دې د تحلیل او وملیاتو وړ وي‪.‬‬

‫(‪ )۵‬اش اص کوالی شي هؽه ااتوات چې هومړی د وامه ادارې په واساه توهیدېږي‪ ،‬هه هؽو څ ه ګټه وا لي‪.‬‬

‫ممنوعیتونه‬

‫شپاړسمه ماده‪:‬‬

‫(‪ )۶‬په الندې حاالتو کې د ااتواتو وړاندې کول منع دي‪:‬‬

‫‪ -۶‬په هؽه صورت کې چې پلواکي‪ ،‬ملي حاکمیت‪ ،‬ځمکنۍ بشپړتیا او وامه امنیت هه ار سره م امخ کړي‪.‬‬

‫‪ -۱‬په هؽه صورت کې چې هه نورو هېوادونو سره دافؽانستان د سیاسي‪ ،‬اقتصادي او فرهنګي اړیکو د پرې کېدو سبب‬
‫شي‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫‪ -۹‬په هؽه صورت کې چې د ش ص سر او مال هه ار سره م امخ شي‪.‬‬

‫‪ -۱‬په هؽه صورت کې چې د جرم د کشؾ نډ یا د جرم د ارتکاب د م نیوي نډ شي‪.‬‬

‫‪ -۵‬په هؽه صورت کې چې د تورن د کشؾ‪ ،‬څېړنې او تعقیب بهیر یا په دې بر ه کې د احتیااي تدبیرونو نیول م تول‬
‫کړي‪.‬‬

‫‪ -۱‬په هؽه صورت کې چې د وادالنه محاکمې یا د حکم د تنفیذ بهیر ا تل کړي‪.‬‬

‫‪ -۷‬په هؽه صورت کې چې د ش ص صوصي حریم نقض کړي‪.‬‬

‫‪ -۸‬پووه هؽووه صووورت کووې چووې ااتوووات پووه سوووداګریزو موضووووګانو‪ ،‬ش صووي ملکیتونووو او بووانکي حسوواب پووورې اړه‬
‫وهري‪ ،‬و دا چې په قوانینو کې بل ډول تش یص شوی وي‪.‬‬

‫(‪ )۱‬الندې حاالت د دې مادې د (‪ )۶‬فقرې په ‪ ۷‬او ‪ ۸‬اجزاوو کې هه درج شوو حکمونو څ ه مستثني دي‪:‬‬

‫‪ -۶‬په هؽه صورت کې چې واکمنه محکمه د ش ص د ااتواتو د افشاکوهو په هکله تجویز ونیسي‪.‬‬
‫‪KU‬‬
‫‪ -۱‬په هؽه صورت کې چې د ملهؾ‪ ،‬مصنؾ‪ ،‬هنرمند او څېړونکي د حقوقو د متتړ قوانون (کواپي رایو ) او هوه سویاهۍ‬
‫څ ه د متتړ قانون او نور تقنیني سندونه نقض نه کړي‪.‬‬

‫(‪ )۹‬د دې مادې په (‪ )۶‬فقره کې درج شوي ااتوات په هؽه صورت کې چې وامه ګټې ایجواب کوړي‪ ،‬ؼوښوتونکي توه‬
‫وړاندې کېږي‪.‬‬
‫‪AC‬‬

‫(‪ )۱‬د دې مادې په (‪ )۶‬فقره کې درج شوې وامه ګټې د اړوندې ادارې په واساه تش یصېږي‪.‬‬

‫(‪ ) ۵‬که چېرې ؼوښتل شوي ااتوات په هؽو ااتواتو پوورې اړه وهوري چوې د ثاهوص شو ص هوه هووري پوه سوري ډول‬
‫برابر شوي وي‪ ،‬اداره دې د نوموړو ااتواتو د افشاکوهو په هکله د ثاهص ش ص د رضایت یا نه رضایت د معلوموهوو‬
‫هپاره هه هؽه سره اړیکې ونیسي‪ .‬په هؽو مواردو کې چې هؽه اوتراض وهري باید وساتل شي‪ ،‬و هؽه تصمیم چوې آیوا‬
‫ؼوښتل شوي ااتوات د ممنوویتونو په محدوده کې دي یا ندي‪ ،‬د ادارې په واساه نیول کېږي‪.‬‬

‫(‪ )۱‬هؽه ااتوات چې هه شلو کلونو څ ه زیاته م ینه وهري‪ ،‬په هؽو باندې هېڅ ډول ممنوویت نشي وضع کېدای‪.‬‬

‫و دا چې دؼه موده په استثنایي حاالتو کې د هؽې ادارې د هومړس درجې مسلول په وړاندیز چې اړوند ااتووات یوې‬
‫په واک کې دي د کمېسیون په تأیید‪ ،‬زیات نه زیات تر نورو هسو کلونو پورې تمدیدېدای شي‪.‬‬

‫(‪ ) ۷‬کووه چېوورې د ؼوښووتل شوووو ااتووواتو یوووه بر ووه د ممنوویتونووو پووه محوودوده کووې وي‪ ،‬هووه هموواؼې بر ووې پرتووه‪ ،‬پوواتې‬
‫ااتوات دې وړاندې شي‪.‬‬

‫(‪ )۸‬ادارې مکلفې دي‪ ،‬اړوند سندونه د محرمیت په پام کې نیوهو سره هه جت کړنترې سره سم‪ ،‬تصنیؾ او ابقه بنودي‬
‫کړي‪.‬‬

‫‪8‬‬
 ‫د رپوټ وړاندې کول‬

‫اووه لسمه ماده‪:‬‬

‫(‪ )۶‬د ااتع رسونې مسلوهې مراجع مکلفې دي‪ ،‬د دې قانون د حکمونو د تابیق په هکله د پلو اجراآتوو کلنوی رپوو‬
‫کمېسیون ته وړاندې کړي‪.‬‬

‫(‪ )۱‬د دې مادې په (‪ )۶‬فقره کې د درج شوي رپو د وړانودې کوهوو څرنګوواهی پوه هؽوې جوت کوړنتره کوې تنظیمېوږي‬
‫چې د کمېسیون هه هوري وضع کېږي‪.‬‬

‫څلورم فصل‬

‫کمېسیون‬

‫د کمېسیون رامنځته کول‬

‫اتلسمه ماده‪:‬‬
‫‪KU‬‬
‫ااتواتو ته د السرسي د حق د تأمینوهو په منظور‪ ،‬د دې قانون هوه حکمونوو سوره سوم د ښوځو او نارینوه وو پوه ګوډون د‬
‫پنځو تنو ؼړو په ترکیب کمېسیون رامنځته کېږي‪.‬‬

‫د کمېسیون د غړیتوب شرطونه‬

‫‪AC‬‬

‫نولسمه ماده‪:‬‬

‫هؽه ش ص د کمېسیون د ؼړي په توګه ټاکل کېږي چې الندې شراونه وهري‪:‬‬

‫‪ -۶‬د افؽانستان تابعیت وهري‪.‬‬

‫‪ -۱‬د دېرش کلنۍ ومر یې بشپړ کړی وي‪.‬‬

‫‪ -۹‬هږترهږه د هېسانس د تحصیلي سند هرونکی وي‪.‬‬

‫‪ -۱‬هه مدني حقوقو څ ه په حرمان‪ ،‬جنایت‪ ،‬بشري ضد جرمونو او د اداري فساد په جرمونو محکوم شوی نه وي‪.‬‬

‫‪ -۵‬پنځه کلیه اړونده کاري تجربه وهري‪.‬‬

‫‪ -۱‬د ښه شهرت هرونکی وي‪.‬‬

‫‪ -۷‬د سیاسي ګوند ؼړیتوب و نه هري‪.‬‬

‫‪ -۸‬د دوهتي ټاکنیزو یا انتصابي مقامونو متصدي نه وي‪.‬‬

‫‪9‬‬
 ‫د غوراوي د کمېټې رامنځته کول‬

‫شلمه ماده‪:‬‬

‫(‪ )۶‬د کمېسیون د ؼړو د ټاکنې په منظور‪ ،‬د ؼوراوي کمېټه په الندې ترکیب سره رامنځته کېږي‪.‬‬

‫‪ -۶‬د ااتواتو او فرهنګ وزیر د رزیس په توګه‪.‬‬

‫‪ -۱‬د سترې محکمې ؼړی د سترې محکمې د واهي شوري په ټاکنه د ؼړي په توګه‪.‬‬

‫‪ -۹‬د وهسي جرګې د دیني‪ ،‬فرهنګي‪ ،‬پوهنې او هوړو زده کړو د چارو د کمېسیون ؼړی د ؼړي په توګه‪.‬‬

‫‪ -۱‬د افؽانستان د بشر د حقوقو د پلواک کمېسیون ؼړی د هؽه کمېسیون په ټاکنه د ؼړي په توګه‪.‬‬

‫‪ -۵‬د رسنیزې صنفي اتحادیې ټاکل شوی استازی د ؼړي په توګه‪.‬‬

‫‪KU‬‬ ‫‪ -۱‬د مدني ټوهنې اړوند بنسټونو ټاکل شوی استازی د ؼړي په توګه‪.‬‬

‫‪ -۷‬د افؽانستان د مدافع وکیتنو د پلواک انجمن واکمن استازی د ؼړي په توګه‪.‬‬

‫(‪ )۱‬د ااتواتو او فرهنګ وزارت د ؼوراوي کمېټې سکرتریت په ؼاړه هري‪.‬‬

‫(‪ )۹‬د ؼوراوي کمېټه د کمېسیون د ؼړیتوب د هنډ ژوندهیب د منلو اوتن د کمېټوې د هوومړس ؼونوډې هوه جوړېودو څ وه‬
‫وروسته په پنځو کاري ورځو موده کې پروي‪.‬‬
‫‪AC‬‬

‫(‪ ) ۱‬د ؼوراوي کمېټه د رقابتي بهیر هه پای ته رسېدو وروسوته‪ ،‬د نومانودانو هوه ډهوې څ وه‪ ،‬د منلوو د اووتن د موودې هوه‬
‫پای ته رسېدو وروسته‪ ،‬د شرایاو هرونکي پنځلس تنه‪ ،‬په هسو کاري ورځو موده کې د افؽانستان د اسوتمي جمهوریوت‬
‫جمهور رزیس ته معرفي کوي‪.‬‬

‫(‪ )۵‬د افؽانستان د استمي جمهوریت جمهور رزیس هه پنځلسو تنو څ ه پنځه تنه یوې د ت صوص او جنسویت پوه پوام کوې‬
‫نیوهو سره د هومړس دورې هپاره د کمېسیون د ؼړو په توګه په الندې ترتیب سره ټاکي‪:‬‬

‫‪ -۶‬درې ؼړي د پنځو کلونو هپاره‪.‬‬

‫‪ -۱‬دوه ؼړي د دریو کلونو هپاره‪.‬‬

‫(‪ )۱‬د کمېسیون ؼړي په راتلونکو دورو کې د پنځو کلونو هپاره ټاکل کېږي‪.‬‬

‫(‪ )۷‬د کمېسیون ؼړي ددې مادې د (‪ ۵‬او ‪ )۱‬فقرو د حکم په پام کې نیویو سره یوازې د یوې دورې هپاره ټاکل کېږي‪.‬‬

‫(‪ ) ۸‬د کمېسیون ؼړي نه شي کوهی د دندې په و ت کې په نورو دندو الس پوورې کوړي‪ ،‬د هووړو زده کوړو پوه ملسسوو‬
‫کې تدریس هه دؼه حکم څ ه مستثني دی‪.‬‬

‫‪10‬‬
 ‫د رئیس‪ ،‬مرستیال او منشي ټاکنه‬

‫یوویشتمه ماده‪:‬‬

‫کمېسوویون پووه هووومړس ؼونووډه کووې‪ ،‬د پلووو ؼووړو هووه منځووه د کمېسوویون رزوویس‪ ،‬مرسووتیال او منشووي د دوو کلونووو او شووپږو‬
‫میاشتو مودې هپاره انت ابوي‪ .‬دیوې بلې دورې هپاره د هؽوی بیا انت اب مجاز دی‪.‬‬

‫د کمېسیون دندې او واکونه‬

‫دوه ویشتمه ماده‪:‬‬

‫کمېسیون د الندو دندو او واکونو هرونکی دی‪:‬‬

‫‪ -۶‬هه ادارو څ ه ااتواتو ته د السرسي هه بهیر او د هؽو د وړاندې کوهو هه څرنګواهي څ ه څارنه‪.‬‬

‫‪ -۱‬د ؼوښتونکو د شکایتونو بررسي‪.‬‬

‫‪ -۹‬د اړتیا په صورت کې د ادارو د ااتع رسونې هه مسلوهو مراجعو څ ه د سندونو ؼوښتل‪.‬‬
‫‪KU‬‬
‫‪ -۱‬ؼوښتونکو او ادارو ته د الزمو مشورو وړاندې کول‪.‬‬

‫‪ -۵‬د ادارو د ااتع رسونې د مسلوهو مراجعو د رپوټونو ارزونه‪.‬‬

‫‪ -۱‬جمهووور رزوویس او دملووي شوووري دواړو مجلسووونو تووه د کمېسوویون د فعوواهیتونو د کلنووي رپووو وړانوودې کووول او د هؽووو‬
‫‪AC‬‬

‫پرول‪.‬‬

‫‪ -۷‬د روزنیزو برنامو د دایروهو هه الرې په هېواد کې د ااتع رسونې د فرهنګ پیاوړتیا‪.‬‬

‫‪ -۸‬د کمېسیون د فعاهیتونو په هکله د وامه پوهاوي هوړول‪.‬‬

‫‪ -۹‬د کمېسیون د تصمیمونو پرول‪.‬‬

‫‪ -۶۳‬د دې قانون د حکمونو د تابیق هه څرنګواهي څ ه څارنه‪.‬‬

‫‪ -۶۶‬د اړوندو الیحو او کړنترو تصویبول‪.‬‬

‫‪ -۶۱‬د ادارو هه هوري د ااتواتو د تنظیم د څرنګواهي په هکله د اقل حد معیارونو وضع کول‪.‬‬

‫‪ -۶۹‬په دې قانون کې د درج شوو نورو دندو ترسره کول‪.‬‬

‫(‪ )۱‬د دې مادې په مفهوم څارنه د دې قانون د حکمونو د تابیق هه ډول څ ه وبارت دی‪.‬‬

‫(‪ )۹‬کمېسیون د دې قانون هه حکمونو سره سم‪ ،‬په پلو اجراآتو کې پلواک دی‪.‬‬

‫‪11‬‬
 ‫د کمېسیون د غونډو دایرېدل‬

‫درویشتمه ماده‪:‬‬

‫(‪ )۶‬د کمېسیون وادي ؼونډې په اونۍ کې یوځل دایرېږي او فوق اهعواده ؼونوډې د رزویس د تصومیم پربنسو یواد هؽوو د‬
‫ؼړو د یوه ثلص په وړاندیز دایرېدای شي‪.‬‬

‫(‪ )۱‬د کمېسیون د ؼونډو د دایرېدو نصاب د هؽه د اکثریت ؼړو شتون دی‪.‬‬

‫(‪ ) ۹‬د کمېسیون تصمیمونه د حاضرو ؼړو د رایو د اکثریت پربنس نیول کېږي او د رایو د برابورس پوه صوورت کوې‪،‬‬
‫هؽه هوری چې رزیس ورته رایه ورکړ ې وي‪ ،‬اکثریت ګڼل کېږي وو دا چوې پوه دې قوانون کوې بول ډول تصوریح شووي‬
‫وي‪.‬‬

‫(‪ )۱‬د فعاهیت ډول او د کمېسیون په ؼونډو پورې اړوندې نورې چوارې پوه هؽوې جوت کورنتره کوې چوې د کمېسویون هوه‬
‫هوري وضع کېږي‪ ،‬تنظیمېږي‪.‬‬

‫د کمېسیون د تصمیم پلي کول‬

‫‪KU‬‬
‫څلېریشتمه ماده‪:‬‬

‫(‪ )۶‬د کمېسیون تصمیم وروستی دی هه ابتغ وروسته د پلي کوهو وړ دی‪.‬‬

‫(‪ ) ۱‬که چېرې اداره د کمېسیون تصمیم روایت نه کړي‪ ،‬کمېسیون کوالی شي‪ ،‬موضوع واکمنوو مراجعوو یوا مقامواتو توه‬
‫‪AC‬‬

‫محول کړي‪.‬‬

‫د کمېسیون دفتر‬

‫پنځه ویشتمه ماده‪:‬‬

‫کمېسیون د مرکزي دفتر هرونکی دی‪ ،‬د اړتیا په صورت کې کوالی شي‪ ،‬پل ساحوي دفترونه هم رامنځته کړي‪.‬‬

‫د غړیتوب د له السه ورکولو حاالت‬

‫شپږویشتمه ماده‪:‬‬

‫(‪ )۶‬د کمېسیون ؼړی هه الندې حاالتو څ ه په یوه کې پل ؼړیتوب هه السه ورکوي‪:‬‬

‫‪ -۶‬د جمهور رزیس هه منظورس وروسته هیکلې استعفاء‪.‬‬

‫‪ -۱‬په داسې ناوتجو ناروؼیو ا ته کېدل چې د هؽه د دندې د اجراء کوهو نډ شي‪.‬‬

‫‪ -۹‬هه شپږو میاشتو څ ه زیات په تنفیذي حبس محکومیت‪.‬‬

‫‪12‬‬
 ‫‪ -۱‬د ؼړیتوب د شراونو د هرهو په اړوند د ناسمو ااتواتو وړاندې کول‪.‬‬

‫‪ -۵‬په کمېسیون کې د کاري مودې بشپړول‪.‬‬

‫‪ -۱‬د کمېسیون د اړوندو قوانینو‪ ،‬مقررو‪ ،‬الیحو او کړنترو د حکمونو نه روایتول‪.‬‬

‫(‪ )۱‬که چېرې د کمېسیون ؼړی د دې مادې په (‪ )۶‬فقره کې هوه درج شووو حواهتونو څ وه پوه یووه کوې پول ؼړیتووب هوه‬
‫السه ورکړي او د کمېسیون د کار هه دورې څ ه هږترهږه یو کال پاتې وي‪ ،‬د ااتواتو او فرهنګ وزارت د ؼووراوي‬
‫کمېټه په هسو کاري ورځو موده کې ددې قانون د شلمې مادې په (‪ )۶‬فقره کې په درج شوي ترکیوب سوره جووړوي او د‬
‫ؼواروي کمېټه په کمېسیون کې د ؼړیتوب د نوماندانو د هنډ ژوند هیب د منلو اوتن‪ ،‬اوتنوي‪.‬‬

‫(‪ )۹‬د ؼوراوي کمیټه د نوماندانو هه منځه د شرایاو هرونکي دوه تنه جمهور رزیس ته معرفي کوي‪.‬‬

‫(‪ )۱‬جمهوری رزیس د دوو تنو هه منځه یویې د کمېسیون د ؼړي په توګه ټاکي‪.‬‬

‫‪KU‬‬ ‫د کمېسیون د غړي عزل‬

‫اووه ویشتمه ماده‪:‬‬

‫د کمېسیون د ؼړي وزل د دې قانون د شپږویشتمې مادې د (‪ )۶‬فقرې د ‪ ،۱ ،۱‬او ‪ ۱‬اجزاوو په درج شوو حاالتو کې د‬
‫کمېسیون د پنځو تنو ؼړو هه تش یص او تأیید وروسته صورت مومي‪.‬‬

‫محدودیتونه‬
‫‪AC‬‬

‫اته ویشتمه ماده‪:‬‬

‫(‪ )۶‬د کمېسیون رزیس او ؼړی نشي کوالی د تصمیم نیونې په هؽو ؼونډو کې چې ذینفع وي‪ ،‬ګډون وکړي‪.‬‬

‫(‪ ) ۱‬د کمېسوویون رزوویس او ؼووړي نشووي کوووالی‪ ،‬هؽووه ااتوووات چووې د دنوودې د اجووراء کوهووو پووه و ووت کووې یووا د هؽووې هووه‬
‫پرېښودو وروسته یې ترالسه کړي دي او د دې قانون هه حکمونو سره سم ممنوع وي‪ ،‬افشاء یا هه هؽو څ ه د ځان یا د‬
‫نورو اش اصو په نفع ګټه ا یستنه وکړي‪.‬‬

‫(‪ )۹‬که چېورې د کمېسویون رزویس او ؼوړي د دې موادې پوه (‪ )۱‬فقوره کوې هوه درج شووي حکوم څ وه سورؼړونه وکوړي‪،‬‬
‫سرؼړوونکی د قانون هه حکمونو سره سم تر ودهي تعقیب الندې نیول کېږي‪.‬‬

‫د کمېسیون داراالنشاء‬

‫نهه ویشتمه ماده‪:‬‬

‫(‪ )۶‬کمېسیون د ادارې او اجرایوي چارو د پرمخ بیوهو په منظور د داراالنشاء هرونکی دی چې په رأس کې یوې رزویس‬
‫ځای هري‪.‬‬

‫‪13‬‬
‫(‪ )۱‬د داراال نشوواء رزوویس د دې قووانون پووه نوهسوومه موواده کووې پووه درج شوووو شووراونو سووربېره د بشووري سوورچینو‪ ،‬موواهي او‬
‫تدارکاتي مدیریت په چارو کې هږترهږه پنځه کاهه کاري تجربه هري‪.‬‬

‫(‪ ) ۹‬کمېسیون د رایو د اکثریوت پوه توافوق سوره د شورایاو هرونکوو اش اصوو هوه منځوه درې تنوه د داراالنشواء ریاسوت د‬
‫پست د ترالسه کوهو په مقصد جمهور رزیس ته وړاندیزوي‪.‬‬

‫(‪ )۱‬جمهور رزیس د دریو تنو هه منځه یو یې د داراالنشاء د رزیس په توګه ټاکي‪.‬‬

‫(‪ )۵‬د داراالنشاء کارکوونکي د قانون هه حکمونو سره سم ګمارل کېږي‪.‬‬

‫(‪ ) ۱‬داراالنشاء پلې دندې د قانون هه حکمونو او هؽو کړنترو سره سم چې د کمېسویون هوه هووري تصوویبېږي‪ ،‬اجوراء‬
‫کوي او د کمېسیون په وړاندې مسلوهه ده‪.‬‬

‫د کمېسیون بودجه‬

‫‪KU‬‬ ‫دېرشمه ماده‪:‬‬

‫(‪ )۶‬کمېسیون پله بودجه هه حکومت سره په مشوره کې برابروي او په هګلوهو کې یې پلواک دی او د هؽې رپوو د‬
‫قانون هه حکمونو سره سم وړاندې کوي‪.‬‬

‫(‪ ) ۱‬کمېسیون کوالی شي‪ ،‬د پلو فعاهیتونو د الښه تنظیم او د اجراآتو د اؼیزمنتیا پوه منظوور د قوانون هوه حکمونوو سوره‬
‫سم هه ملي او بین اهمللي ملسسو څ ه ماهي او ت نیکي مرستې ترالسه کړي‪.‬‬
‫‪AC‬‬

‫حقوق او امتیازونه‬

‫یودېرشمه ماده‪:‬‬

‫د کمېسیون د ؼړو هپاره د قانون هه حکمونو سره سم مناسب معاش او امتیازونه ټاکل کېږي‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫پنځم فصل‬

‫شکایتونه‬

‫د شکایت حق‬

‫دوه دېرشمه ماده‪:‬‬

‫(‪ )۶‬که چېرې ؼوښتونکی ډاډ ترالسه کړي چې د هؽوه د ااتوواتو ؼوښوتنه ددې قوانون هوه حکمونوو سوره سوم رسویدګي‬
‫صورت نده موندهې یا د ادارې هوه اجراآتوو څ وه رضوایت ونوه هوري‪ ،‬کووالی شوي هؽوې ادارې توه چوې هوه هؽوې څځوه د‬
‫ااتواتو ؼوښتنه شوې یا کمېسیون ته شکایت وکړي‪.‬‬

‫(‪ )۱‬د دې مادې په (‪ )۶‬فقره کې درج شوي شکایت ته رسیدګي په وړیا ډول صورت مومي‪.‬‬

‫د غوښتونکي شکایت‬

‫دري دېرشمه ماده‪:‬‬

‫‪KU‬‬
‫(‪ ) ۶‬د هؽې ادارې د ااتع رسونې مسلول چې هه هؽې څ ه د ااتواتو ؼوښوتنه شووې ده‪ ،‬مکلوؾ دی‪ ،‬د پنځوو کواري‬
‫ورځو په موده کې رسېدهی شکایت بررسي او د هؽه د رفع کوهو په مقصد د دې قانون هه حکمونو سره سوم وړ تصومیم‬
‫ونیسي‪.‬‬

‫(‪ )۱‬کووه چېوورې ؼوښووتونکی پوول شووکایت هووومړی هؽووې ادارې تووه چووې هووه هؽووې څ ووه یووې د ااتووواتو ؼوښووتنه کووړې ده‬
‫‪AC‬‬

‫وړاندې کړي‪ ،‬د هیکلي ځواب هه ترالسه کوهو یا د پنځو کاري ورځو مودې هه تېرېدو وروسته کوالی شي پل شوکایت‬
‫کمېسیون ته وړاندې کړي‪.‬‬

‫(‪ )۹‬کمېسیون مکلؾ دی‪ ،‬رسېدهی شکایت د هؽه د ترالسه کوهو هه نېټې څ ه زیات نه زیات په شلو کاري ورځوو مووده‬
‫کې بررسي او په دې بر ه کې تصمیم ونیسي‪.‬‬

‫(‪ ) ۱‬کمېسیون کوالی شي‪ ،‬د اړتیا په صورت کې شکایت ته د رسیدګۍ په بهیر کې د اړونودو مینوه واهوو د ګوډون زمینوه‬
‫برابره کړي‪.‬‬

‫(‪ )۵‬هؽه اداره چې شکایت ورڅ ه شوی مکلفوه ده‪ ،‬داسوې دالیول او مودارک وړانودې کوړي چوې هوه قوانون سوره سوم یوې‬
‫ومل کړی دی‪.‬‬

‫(‪ ) ۱‬د شکایتونو او اړوندو سندونو او مدارکو د بررسۍ څرنګواهی په هؽې جت کړنتره کې چوې د کمېسویون هوه هووري‬
‫وضع کېږي‪ ،‬تنظیمېږي‪.‬‬

‫‪15‬‬
 ‫شکایت ته رسیدګي‬

‫څلور دېرشمه ماده‪:‬‬

‫(‪ )۶‬کمېسیون شکایت ته د رسیدګۍ په و ت کې د الندو واکونو هرونکی دی‪:‬‬

‫‪ -۶‬د هورو او شاهدانو احضارول او په شفاهي یا هیکلي ډول د هؽوی د څرګندونو اورېدل‪.‬‬

‫‪ -۱‬د سندونو او مدارکو په وړاندې کوهو د ادارو مکلؾ کول‪.‬‬

‫‪ -۹‬د ادارو د ااتع رسونې د مراجعو د دفترونو او د سندونو د مدیریت او ساتنې د ډول بررسي‪.‬‬

‫(‪ ) ۱‬کمېسیون کوالی شي‪ ،‬شکایت ته د رسیدګۍ په و ت کې اداره د دې قوانون هوه حکمونوو سوره سوم ؼوښوتونکي توه د‬
‫ااتواتو په وړاندې کوهو مکلفه کړي‪ ،‬د دې قانون د حکمونو په تابیق کې د تعلل په صورت کې هؽه الزم تصمیمونه‬
‫چې د کمېسیون په واساه نیول شوي دي‪ ،‬ترالس الندې ونیسي‪.‬‬

‫(‪ )۹‬کمېسیون کوالی شي شکایت ته د رسیدګۍ په و ت کې اداره مکلفه کړي ترڅو د ااتع رسونې د مرجوع د چوارو‬
‫‪KU‬‬
‫د ښه واهي‪ ،‬په مناسب ډول د سندونو د مدیریت‪ ،‬م کې هه م کې د برابرو شوو ااتوواتو د پروهوو او د کلنوي رپوو‬
‫د پروهو په مقصد الزم تدبیرونه ونیسي‪.‬‬

‫(‪ )۱‬که چېرې اداره یا ؼوښتونکی د کمېسیون په تصمیم قناوت ونلري‪ ،‬کوالی شي د دېرشو کاري ورځو پوه مووده کوې‬
‫محکمې ته مراجعه وکړي‪.‬‬
‫‪AC‬‬

‫سرغړونې او تأدیبي مؤیدات‬

‫پنځه دېرشمه ماده‪:‬‬

‫(‪ )۶‬الندې موارد‪ ،‬د دې قانون هه حکمونو څ ه سرؼړونه پېژندل کېږي‪:‬‬

‫‪ -۶‬ؼوښتونکي ته د ااتواتو د هیکلې ؼوښتنې د مندرجاتو مؽایر د ااتواتو وړاندې کول‪.‬‬

‫‪ -۱‬د قانوني دالیلو هه وړاندې کوهو پرته ؼوښتونکي ته د ااتواتو هه وړاندې کوهو څ ه ډډه کول‪.‬‬

‫‪ -۹‬د واقعیت تؾ کمېسیون ته د ااتواتو وړاندې کول‪.‬‬

‫‪ -۱‬هه قانوني واک پرته د سندونو هه منځه وړل‪.‬‬

‫‪ -۵‬په ټاکلې موده کې د ؼوښتل شوو ااتواتو نه وړاندې کول‪.‬‬

‫‪ -۱‬د کمېسیون د تصمیمونو او کړنترو نه روایتول‪.‬‬

‫‪ -۷‬په ټاکلې مودې د ااتع رسونې د مسلوهې مرجع هه هوري کمېسیون ته د رپو نه وړاندې کول‪.‬‬

‫‪16‬‬
‫(‪ )۱‬کمېسیون د دې مادې په (‪ )۶‬فقره کې هوه درج شووي حکوم څ وه د سورؼړونې د تثبیوت پوه صوورت کوې‪ ،‬هوه احواهوو‬
‫سره سم هه الندې تأدیبي ملیداتو څ ه د یوې په پلي کوهو تصمیم نیسي‪:‬‬

‫‪ -۶‬توصیه‪.‬‬

‫‪ -۱‬هیکلي ا اار‪.‬‬

‫‪ -۹‬د قانون هه حکمونو سره سم د کسر معاش په باره کې تصمیم نیول او اړوندې ادارې ته د هؽه وړاندیزول‪.‬‬

‫‪ -۱‬د بیا بیا سرؼړونې په صورت کې‪ ،‬د قانون هه حکمونو سره سم د سرؼړوونکي کارکوونکي د تبودیلۍ تصومیم نیوول‬
‫او اړوندې ادارې ته د هؽه وړاندیزول‪.‬‬

‫(‪ )۹‬که چېرې د دې مادې په (‪ ) ۶‬فقوره کوې د درج شووې سورؼړونې پېښوېدل حقیقوي یوا حکموي اش اصوو توه د موادي یوا‬
‫معنوي تاوانونو په اوښتو تمام شي‪ ،‬د قانون هه حکمونو سره سم جبرانېږي‪.‬‬

‫(‪ )۱‬اړونوودې ادارې مکلفووې دي‪ ،‬د قووانون هووه حکمونووو سووره سووم ت وأدیبي ملیوودات وملووي کووړي او د هؽووو هووه تابیووق څ ووه‬
‫کمېسیون ته ډاډ ور کړي‪.‬‬
‫‪KU‬‬
‫مصونیت‬
‫د اشخاصو ٔ‬

‫شپږدېرشمه ماده‪:‬‬

‫هؽه ش ص چې ااتوات یې په ښه نیت سره افشاء کړي وي‪ ،‬د اثبات په صورت کې د قوانون هوه حکمونوو سوره سوم د‬
‫‪AC‬‬

‫مصونیت هرونکی دی او تر متتړ الندې نیول کېږي‪.‬‬

‫حقوقي‪ ،‬اداري او وظیفوي ٔ‬

‫‪17‬‬
 ‫شپږم فصل‬

‫متفرقه حکمونه‬

‫د مبالغو تحویلول‬

‫اوو دېرشمه ماده‪:‬‬

‫پووه دې قووانون کووې د درج شوووو حکمونووو هووه تابیووق څ ووه ترالسووه شوووي مبوواهػ د دوهووت د وارداتووو پووه حسوواب‪ ،‬بانووب تووه‬
‫تحویلېږي‪.‬‬

‫مدیریتي اقدامات‬

‫اته دېرشمه ماده‪:‬‬

‫(‪ )۶‬ادارې مکلفې دي‪ ،‬په مناسب ډول د ااتواتو هه ساتنې او هه دې قانون او هه اړوندو معیوارونو او کوړنترو سوره د‬
‫هؽو هه سمون څ ه کمېسیون ته ډاډ ورکړي‪.‬‬
‫‪KU‬‬
‫(‪ )۱‬ادارې مکلفې دي‪ ،‬د دؼه قانون د حکمونو د ښه تابیق په مقصد اړوندو کوارکوونکو توه روزنیوزې برنوامې دایورې‬
‫او کمېسیون ته ډاډ ورکړي‪.‬‬

‫ارجحیت‬
‫‪AC‬‬

‫نهه دېرشمه ماده‪:‬‬

‫ااتواتو ته د السرسي په اړه د دې قانون حکمونه د نورو قوانینو په نسبت مرجح دي‪.‬‬

‫دالیحو‪ ،‬کړنالرو او الرښودونو وضع‬

‫څلوېښتمه ماده‪:‬‬

‫کمېسیون کوالی شي‪ ،‬د دې قانون د حکمونو د الښه تابیق په مقصد‪ ،‬الیحې‪ ،‬کړنترې او الرښودونه وضع کړي‪.‬‬

‫انفاذ‬

‫یوڅلوېښتمه ماده‪:‬‬

‫دؼه قانون په رسمي جریده کې د پرېدو هه نېټې څ ه دېرش (‪ )۹۳‬ورځې وروسته نافوذېږي او د هؽوه پوه انفواذ سوره د‬
‫‪ ۶۹۹۹‬هجري همریز کال په (‪ )۶۶۵۱‬ګڼه رسمي جریده کې پور شوي ااتواتو ته د السرسي قانون ملؽي کېږي‪.‬‬

‫‪18‬‬