Tayutay
- ay isang sinadyang paglayo sa karaniwang
paggamit ng mga salita upang
madalingmaunawaan, mabisa at kaakit-
akit ang pagpapahayag. Nakadaragdag ito
sa kalinawan, kapamagitanat kagandahan
ng isang katha, pasalita man o pasulat.
- 5. Ahas siya sa grupong iyan.
Mga iba’t ibang uri ng Tayutay
A. PAG-UUGNAY O PAGHAHAMBING
1. Simili o Pagtutulad
(Simile)
– nagpapakita ng pagtutulad ng dalawang
magkaibang bagay sa pamamagitan ng
paggamit ng mga katagang kagaya,
katulad, para, parang, para ng, anaki’y,
animo kawangis ng, gaya ng, tila, kasing-,
sing-, ga-, at iba pang mga kauring
kataga.
Halimbawa:
1. Tila yelo sa lamig ang kamay na
nenenerbyos ng mang-aawit.
2. Si Menandro'y lobong nagugutom ang
kahalintulad.
3. Ang kanyang kagandahan ay mistulang
bituing nagninigning.
4. Ang mga tumakas ay ikinulong na parang
mga sardines sa piitan.
5. Si maria na animo'y bagong pitas na rosas
ay hindi napa-ibig ng mayamang dayuhan.
6. Gaya ng maamong tupa si Jun kapag
nakagalitan.
7. Tila porselana ang kutis ni Celia.
8. Ang tao ay kawangis ng Diyos.
2. Metapora o Pagwawangis
(Metaphor)
– tiyak na paghahambing ngunit hindi na
ginagamitan ngpangatnig. Nagpapahayag ito
ng paghahambing na nakalapat sa mga
pangalan, gawain, tawag okatangian ng bagay
na inihahambing. Hindi na rin ito ginagamitan
ng mga katagang kagaya, katuladat mga kauri.
Halimbawa:
1. Siya'y langit na di kayang abutin nino man.
2. Ang kanyang mga kamay ay yelong
dumampi sa aking pisngi.
3. Matigas na bakal ang kamao ng boksingero.
4. Ikaw na bulaklak niring dilidili.
6. Ikaw ang apoy na sumusunog sa aking puso.
7.Matigas na bakal ang kamao ng boksingero.
3. Alusyon
- nagbibigay
- saanggunian mula sa kasaysayan,
panitikan, pulitika, bibliya at iba
pangaspekto ng buhay ng tao.
Halimbawa:
1. Pinaniwala niya ang mga tao na siya ang
kanilang tagapagligtas mula sa delubyo.
4. Metonimya o Pagpapalit-tawag
(Metonimy)
- ang isang salita o grupo ng mga salita
aypinapalitan ng isa pang salita o grupo ng
mga salita na may kaugnayan sa nais
ipahayag.
Halimbawa:
1. Ang kapalaran mo ay handog sa iyo na
langit sa itaas na tinitingala ko
2. Siya ang timbangan, lakas tagahusga sa buti
at sama mag-aanalisa.
3. “Sa ngalan ng Hari ay isinambulat gayong
ordeng mula sa dibdib ng sukab.
4. Ang ikalawang tahanan ng mga kabataan
5. Sinekdoke
– nagbabaggit sa isang bahagi, konsepto
kaisipan, upang sakupin o tukuyin
angkabuuan.
Halimbawa:
1. Isinambulat ang order sa dibdib ng taksil.
2. Isang Rizal ang nagbuwis ng buhay alang-
alang sa Inang Bayan.
3. Walang bibig ang umasa kay Romeo.
4. Hingin mo ang kaniyang kamay.
5. Hanggang sa malibing ang mga buto ko.
B. PAGLALARAWAN
1.Pagmamalabis o Eksaherasyon (Hyperbole)
– Ito ay lagpalagpasang pagpapasidhi ng
kalabisano kakulangan ng isang tao, bagay,
pangyayari, kaisipan, damdamin at iba pang
katangian, kalagayano katayuan. Ito rin ay
gumagamit ng eksaherasyon
Halimbawa:
1. Pilit na binuhat ang sandaigdigan upang ang
tagumpay ay kanyang makamtan.
2. Bumaha ng dugo sa kapaligiran ako ang
nagwagi sa aming labanan
3. Yumuko sa akin ang sangkatauhan nang
masaliksik ko ang katotohanan.
4. Namuti ang kaniyang buhok kakahintay
sayo.
5. Abot langit ng pagmamahal niya sa aking
kaibigan.
6. Bumabaha ng dugo sa lansangan.
7. Umuulan ng dolyar kina Pilar nang
dumating si Seman.
8. Umulan ng pera sa pagtama ko sa lotto.
2. Apostrope o Pagtawag (Apostrophe)
- pakikipag-usap sa karaniwang bagay na para
bangnakikipag-usap sa isang buhay na tao na
malayo o isang taong parang naroon at
kaharap gayongwala naman.
Halimbawa:
1. O tukso! Layuan mo ako!
2. Kamatayan nasaan ka na? wakasan mo na
ang aking kapighatian.
3. Araw, sumikat ka na at tuyuin ang luhang
dala ng kapighatian.
4. Ulan, ulan kami'y lubayan na.
5. Diyos ko, iligtas po ninyo ang aming bayan
sa masamang elemento.
6. Buhay, bakit naging maramot ka sa akin.
7. Kalayaan, kay tagal kitang inasam
mahawakan sa aking mga kamay.
8. Diyos Ama, ituro nyo po sa amin ang
tamang daan.
3. Eksklamasyon o Pagdaramdam
(Exclamation)
- isang paglalabas o papahayag ng matinding
damdamin
Halimbawa:
1. Aking nadarama ang kapighatian sa
pinapasan kong sobrang kalungkutan!
2. Lubos ang tuwa ko sa pagdating ninyo
Mabuhay! Mabuhay! Lalaya na ako!
3. Ibigay mo sana ang pagpapala Mo, sagipin
Mo Poon, malulunod ako!
4. Isa kang hanggal!
4. Paradoks
– naglalahad ng salungat sa likas (o
karaniwan) na kalagayan o pangyayari.
Halimbawa:
1. Malayo ma’y malapit pa rin.
2. Kung magbangis ka ma’t magsukab sa akin
mahal ka ring lubha dini sa panimdim
5. Oksimoron o Pagtatambis (Oxymoron)
- nagtataglay ng mga salitang
nagsasalungatan upanglalong mapatingkad
ang bisa ng pagpapahayag.
Halimbawa:
1. Magsaya na kayo’t ililibing ako di na
makikita ng lahat sa mundo
2. Nalulungkot ako sa pananalo mo sa
pagwawagi mo, hustisya’y natalo.
3. Banal na demonyo
4. Batang matanda
C. PAGSASALIN NG KATANGIAN
1. Personipikasyon o Pagsasatao
(Personification)
- Ginagamit ito upang bigyang-
buhay,pagtaglayin ng mga katangiang pantao
- talino, gawi, kilos ang mga bagay na walang
buhay sapamamagitan ng mga pananalitang
nagsasaad ng kilos tulad ng pandiwa,
pandiwari, at pangngalang-diwa.
Halimbawa:
1. Hinalikan ako ng malamig na hangin.
2. Ang mga bituin sa langit ay kumikindat sa
atin.
3. Nahiya ang buwan at nagkanlong sa ulap.
4. Sumasayaw ang mga dahon sa pag-ihip ng
hangin.
5. Nagtago ang buwan sa likod ng ulap.6. Tik-
tak ng orasan ay naghahabulan
7. Masayang umihip ang hanging amihan
8. Nagalit ang buwan sa haba ng gabi.
D. PAGSASATUNOG
1. Panghihimig o Onomatopeya
(Onomatopoeia)
- ito ang paggamit ng mga salitang kung ano
angtunog ay siyang kahulugan.
Halimbawa:
1. Ang lagaslas nitong batis, alatiit nitong
kawayan, halumigmig nitong hangin, ay
bulong ngkalikasan.
2. Himutok na umaalingawngaw sa buong
gubat.
3. Humalinghing siya sa sakit ng hagupit na
tinanggap.
4. Grr-ggrrrrr!!Aww-aww! Ang galit na si
Bantay ay nakatingin sa akin.
6. Himutok na umaalingawngaw sa buong
gubat.
7. Kinakabog ang mga dibdib ng mga
kalahok.8. Tinataghuy-taghoy na kasindak-
sindak.
2. Aliterasyon o Pag-uulit (Alliteration)
- magkakasintunog ang unang patinig o
katinig ng mgakakalapit na mga salita o
taludtod o saknong na nagbibigay ritmo sa
pagbigkas ng tula.
Halimbawa:
1. Magagandang maya sa puno ng mangga
Makikita silang masayang-masaya2. Dinggin
mo ang Diyos na dinadakila Dibdibin ang tinig
ng Poong Bathala
3. “At sa mga sulong dito’y nakasabog,
nangalat, napunla, Nagsipanahan,
nangagsipamuhay,
nagbato’t nagkuta.”
4. Gumagalang gutay-gutay na gagamba
3. Repitasyon
– pag-uulit ng mga salita o parirala upang
bigyang- diin ang isang aspekto ng akda.
Halimbawa:
1. Ito nga! Ito nga! Itong nganga.
2. Saan, saan, ay saan makikita ang bayani ng
bayan?
Mga Uri ng Tayutay
1. Pagtutulad ( simile)
– Ito ay simpleng paghahambing ng
dalawang bagay na magkaibauladna
katangian na sukat ipagkaugnay ng
dalawa sa pangkalahatang anyongunit
may mga
pagkakat. Ito’y gumagamit ng mga salita’t
pariralang tulad ng, katulad ng, para ng,
kawangisng, animo’y, gaya ng, tila, at iba pa.
Halimbawa:
Gaya ng halamang lumaki sa tubig
Ako’y tila isang nakadipang kurus
 Parang hinahagkan ang paa ng Diyos Ang Naganap ang tagpo’y mistulang pangarap;
buhay ay tulad ng isang batis
SAANMAN TUMITIG,
DILAG AY NAGLIGID

SIYA’T TANGING SIYA ANG PARUPARONG

- GUBAT
2. Pagwawangis ( “MANDI’Y ISANG TINIK SA LIPON NG ROSAS.”
metaphor) -
Sa tulang “Himala”
– Ito ay isang tayutay na nagsasagawa ng ni Dominador B. Silos
paglilipat ng mgasalitang nangangahulugan ng
isang bagay na nagpapahayag ng ibang bagay. 4. Pahambing
ibang bagay. (comparison)
Sa madaling salita, sa pagwawangis ay inaalis
ang hambingang salita’t pariralang ginamit sa –
pagtutulad o Ito ay tayutay na naghahambing ng tao o
simile. bagay sa iba, o
Sa pagtutulad, ang A ay gaya ng B at sa nagpapalagayna ang dalawa’y magkawangis
pagwawangis ay ang A ay B. sa isang katangian o kauring kapwa angkin
ngmga ito. Balangkas: S A ay….ni B
Halimbawa:
Ang kanyang kahapon ay isang tanghalan
Ng mga lihim nya’t mga karanasan Halimbawa:
Ang buhay nyang hiram ay naging tanggulan MABANGONG BULAKLAK! . . . SIMBANGO
Sa kanyang gunita ay ayaw alpasan ng di pa nahahagkang PISNGI ng isang dalaga .
MBM .
Paunawa: Ang pagwawangis ay karaniwan MAPUTING BULAKLAK! . . .SIMPUTI ng puring
nang maaaring palawakin sa isangpagtutulad, alaalaga pa ng napakahinhi’t mutyang
isang pahalintulad o alinman sa dalawang huli dalagita! . . .
na maaaringtipiinnaman sa isang -
pagwawangis. Sa tulang “Sampaguita”
Ni Pedro
Halimbawa:
Pagtutulad: Kaakit-akit ang KANYANG MGA GatmaitanTandaan:
MATANG ANAKI’Y BITUIN. Ang paghahambing sa tayutay na ito’y
Pagwawangis: Kaakit-akit ang kanyang mga karaniwang ginagamitan ng unlaping
MATANG BITUIN. sing-, maging-, at magkasing- at ang iba pang
anyong maraamihan ng mga ito,gayundin ay
3. Pahalintulad maaaring gamitan ang gaga o gangga - bilang
(analogy) unalapi sahambinganag magkatulad.
–
Ito ay isang tayutay na may tambalang 5.Pagsasatao (personification)
paghahambing nanagangahulugan ng
pagkakawangki ng mga pagkakaugnay. – Ito ay tayutay na paglilipatsa katangian ng
tao sa mgawalang buhay. Ang mga bagay ay
Halimbawa: tinuturing na mga tao na may damdamin,
“At siya’y namangha at kanyang namalas, kaisipan,nagsasalita, nakadarama ng
kalungkutan, kaligayahanat kabiguan na
parang tao. Sinasabiring paglalapat ng
kaasalan sa mga bagay na
non-human.
Halimbawa:
PATI ULAP AY SUMAYAW SA BAYO NG
HANGIN
Sa bugso ng ulan pati langit ay nagdilim
IBONG NAGSASAYA sa may dakong papawirin
Ay biglang nawala dahil sa bagyong darating.
ANG UNOS NA SUMAPIT AY
NAGPAALAALANG
Ang tao ay marupok sadyang maksalanan
Ang gawang mabuti’y kanyang kinalilimutan
Ang gawang masama’y kanyang
kinaluwalhatian
6. Paurintao
(transferred epithet)
– Ito ay isang tayutay na paharaya at
pasalaysay angparaan ng pagbibigay
katauhan sa isang bagay na walang buhay
o kaisipan, naipapahayagito ng pang-
uri.Halimbawa:
“Kung minsa’y Buwan kang Ang MAYUMING
GANDA at iwing liwanag sa
TULOG KONG PUSO’Y Kay limit sugpuin ng
TUKSONG PANGARAP; Ang katauhan ko;
Likas mang pihikan sa kaway ng galak
Di mamakailang Binalisa moring kung ilang
magdamag; Pagkaumaga na . .
Ang iyong karikta’y siyang hinahanap, Subalit
Buwan kang kaydaling maglahong lumingning
at dilag!” Sa tulang “O, Ang Babae”
. damdamin.Halimbawa:
Pangitain
(vision)
– Sa tayutay na ito, ang nagsasalita at ang
nilalaman ng isip ay animo’y tunay na kaharap
o nakikita ng makata.
Halimbawa:
Tayo na pangarap at ating galain Ang di
nakikitang pook-salimsim ANG TATAHAKAN
AY MAPUTING TANAWIN AT ANG MGA
TALA’Y ATI
NG DADALAWIN
Tayo ay magpakpak ng bagwis ng hangin
At kita’y lalapag sa may panginorin
-
Sa tulang “Isang Patunguhan”
Ni A.G. Angeles8.
Panawagan
(apostrophe)
– May kagyat na pagputol sa naunang
paraan ngpagpapahayag, at panawagan
sa ikalawang panauhan ng isang tao o
bagay, karaniwan nang isangpatay o isang
harayahing bagay.Halimbawa:
“
Nakapugol ako sa kasunong saklap
Na sa aking dibdib ay halos gumahak
Kaluluwa ko’y tigib, puso ko ay wasak,
Sa piitang sakit, aliping nalagmak…
O ibon, maanong sa iyong paglipad,
Isakay mo ako sa angkin mong pakpak
Tulungan mo nganng sa dusa’y umalpas,
Ibig kong malimot ang huling magdamag!
-
Sa tulang “O Ibon”
Ni Batubalani
Padamdam
(exclamation)
–
Nagmumula sa bulalas ng isang masidhi o
pananalitangnagpapahayag ng matinding
“Ayan, ang kabaong na pasan ng tao.
Irog, sumama ka at kakilala mo!
May ilang karamay, korona’t musiko,
Ihahatid na raw sa wakas ng mundo!
Nang ihuhulog na ang kabaong . . . NAKU!
Ako pala’y siyang ililibing ninyo!!!
-
Sa tulang “Hindi Man Lamang Nakita”
Ni Jose Corazon de Jesus10.
Patalinghaga
(allegory)
– Ito ay isang tayutay na ang kahulugan ay
hindi tahasangipinahihiwatig sa tula at ang
taludturan ay kinapapalooban ng mga
talinghaga.
Halimbawa:
“Nagalama ang lunggati, sa budhi ay
sumisikad, Kalayaan, kalayaan ang tuwina’y
hinahangad.
6. Anapora
– Pag-uulit ng isang salitang nasa unahan
ng isang pahayag o ng isang sugnay.
Halimbawa:
Ang bagay ay gawa ng lahat,para sa lahat at
galling sa lahat .Mas makapangyarihan ang
pamahalaan ,kontrolado ng pamahalaan at
dapat kang sumunod sapamahalaan. Ang
lahat ay may halaga,kahit anung liit nito ay
may halaga kaya pahalagahan natin kahit
kaunti manbasta may halaga.
7. Anadiplosis
Pag-uulit naman ito ng isang salita sa hulihan
ng sunud-sunod na taludtod.
Halimbawa:
Ang bagay ay gawa ng lahat,para sa lahat at
galling sa lahat .Mas makapangyarihan ang
pamahalaan ,kontrolado ng pamahalaan at
dapat kang sumunod sapamahalaan. Ang
lahat ay may halaga,kahit anung liit nito ay
may halaga kaya pahalagahan natin kahit
kaunti manbasta may halaga.
9. Empanodos o Pabalik na Pag-uulit
– Pag-uulit nang pagbaliktad ng mga
pahayag
Katapora
– Paggamit ng isang salita na kadalasang
panghalip na tumutukoy sa isang salita
oparirala na binanggit sa hulihan.
–
Halimbawa:
Siya ang nanalo sa patimpalak, sapagkat
pinag handaan ito ni Daniel Ang araw na iyon
ay totoong maswerte sa akin. Lunes din nang
ako’y gawaran ng unang gantimpala
sa pag-awit

– Paggamit ng salita sa unahan at sa 10. Pagmamalabis o Hayperbole

hulihan ng pahayag o sugnay.
– Ito ay lagpalagpasang pagpapasidhi ng
Halimbawa: kalabisan okakulangan ng isang tao, bagay,
Kamatayan ko man siyay aking puriin.Puriin pangyayari, kaisipan, damdamin at iba pang
ko ng siyay angkinin; Angkinin ko ng siyay katangian,kalagayan o katayuan.
mahalin,Mahalin ko ng kami ay
magsaya.Kailangan kong gawin ng itoy Halimbawa:
baguhinBaguhin koman ng itoy Gumuho ang mundo,uula ng apoy,maabot
magisnan;Magisnan ng lahat ng ang langit.Luluha ng dugo,maglabas ng
matalino,Matalino ang mas nakakaalam. Ang pako,hihiga sa peraMasunugan ng
lahat na bagay ay siyasatinSiyasatin ang palayan,bumaha ng pera ,maabo ang araw.
pinakamahalagang sundin;Sundin moman na
walang gawiin,Gawiin ang nakakapagpalinaw 11. Panghihimig o Onomatopeya
sa lahat.
– ito ang paggamit ng mga salitang kung ano
8. Epipora ang tunog aysiyang kahulugan.
– ONOMATOPOEIA
sa Ingles.

Halimbawa:
Ang himig nitong ibon,agus nitong ilog ay
nagpapakita ng kayamanan sakagubatan.
Ang alimuyak na bulaklak,mayamang
halaman ay nakapagdulot ng katiwasayan.
Ang mabungad na pagsalamuha, galang na
pagbati ay nakagagaan ng loob.
12. Pag-uyam o Ironiya
– Isang uri ng ironya na ipinapahiwatig ang
nais iparating sa huli.Madalas itong
nakakasakit ng damdamin.
– ginhawa sa kanya nang kanyang buksan.
Halimbawa:
Napakalinis sa ilog na yon walang isdang
nabubuhay.Napakataas monaman kaya hindi
mo naabot ang nakalagay sa
misa.Napakalinaw ng mata mo bakit hindi mo
yan makikita.
13. Senekdoke o Pagpapalit-saklaw
– isang bagay, konsepto kaisipan, isang
bahagi ng kabuuanang binabanggit.
Halimbawa:
Hangang mawasak mo ang aking puso.(puso-
damdamin)Kahit sirain mo pa ang aking mga
kamay. (Kamay-pangarap)Hanaggat matigas
pa ang aking mga paa.(paa-katawan)
14. Pagpapalit-tawag o Metonymy
– Ito’y pagpapalit ng katawagan ng mga
bagay na magkakaugnay, hindi sa
kahambingan kundi sa mga kaugnayan.
Ang kahulugan ng meto ay “pagpapalit o
paghalili.”
Halimbawa:
1 Tumanggap siya ng mga palakpak (papuri)
sa kanyang tagumpay.
2 Ibinigay sa kanya ang korona (posisyon) ng
pagka-pangulo.
3 Ang panulat ay mas makapangyahiran kaysa
sa espada.
15. Paglilipat-wika o Transferred Epithet
– tulad ng pagbibigay-katauhan na
pinasasabagay angmga katangiang pantao, na
ginagamit ang pang-uri.
Halimbawa:
1 Ang ulilang silid ay naging masaya sa
pagdating ni Lucy.
2 Ang mapaglingkod na payong ay maingat na
tiniklop ni Eleanor.
3 Ang kahabag-habag na tuwalya ay dinala ng
agos.
4 Ang matapat na bentilador ay nagbigay-
16. Balintuna
– isang uri ng ironya na hindi ipinapahiwatig
ang nais sabihin sa huli.
Pasukdol o Klaymaks
– pataas na paghahanay ng mga salita o
kaisipan ayon sa kahalagahan nitomula sa
pinakamababa patungo sa pinakamataas
na antas.
Halimbawa:
Nararamdaman na namin ang malamig na
simoy ng hangin,ingay ng mga nangangaroling
tuwinggabi,at makikita na ang mga
napakaliwanag na mga ilaw sa kalye na
nagsisimbulong malapit na angpasko.Biglang
nawala ang liwanag na sikat ng araw, dumilim
ang kapaligiran,na nagsisimbulong
paparatingna ang bagyo.Biglang
naliliwanagan,nabigyan ng pag-asa ang
madilim na kahapon sa isang nabiktimang
bagyongOndoy
17. Antiklaymaks-
paggamit ng mga inihanay na pahayag ng
damdamin kaisipan na maymaliwanag na
impresyon ng pagbaba ng tindi ng kahulugan
o ng ideya.
Halimbawa:
1. Alaala nya tila lumayo, nawala at napawi.
2. Nakipaglaban hanggang sa nawalan ng pag- 21. Eupemismo.
asa. - pagpapalit ng salitang mas magandang
3. Pagsisikap ng magulang napawi sa pakinggan kaysa sa salitang
pariwarang anak. masyadongmatalim, bulgar o bastos.

18. Pagtanggi o Litotes Halimbawa:

– gumagamit ng ka
tagang “hindi” na nagbabadya ng pagsalungat
o di pagsang-ayon. Ito’y may himig na
pagkukunwari, isang kabaligtaran ng ibig
sabihin.
1. Kailangan nating bawasan ang mga
empleyado. (Tanggalin sa trabaho)
2. Malakas lumamon si NJ. (Malakas kumain)
3. Papawi pa ang sakit ng kanyang
naramdaman.

Halimbawa:
1 Siya ay hindi isang kriminal.
2 Hindi niya magawang magsinungaling sa
panahon ng kagipitan.
3 Ang aking kapatid ay hindi isang taong
walang dangal.

19. Retorika na Tanong-

hindi ito nag hihintay ng kasagutan at hindi rin

nagpapahayag ng pag-aalinlangan.

Halimbawa:
1. May magulang bang nagtatakwil ng anak?
2. May kaligtasan pa kaya si Elisa?
3. Papawi pa ba ang sakit na kanyang
naramdaman?

20. Paralelismo
. sa pamamagitan ng halos iisang istruktura,
itatag dito ang mga ideya sa isangpahayag.

Halimbawa:
1. Pook na karaniwan ay may tanawin ng mga
damo at punongkahoy na ginagamit ng
taongbayan para pasyalan.(parke)
2. Kailangan natin ang bahay na tirahan, ang
damit na kasuotan at ang pagkaing panlaman
ngtiyan.
3. Maging mapanglaw, matamlay, ang
kanyang nararamdaman. (malungkot)