18/11/2023

CHƯƠNG I

TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

(PHẦN I)

NỘI DUNG (PHẦN I)

I. TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

II. SO SÁNH SỰ KHÁC BIỆT GIỮA NHTM VỚI CÁC ĐỊNH

CHẾ TÀI CHÍNH KHÁC

III. CÁC RỦI RO CỦA NHTM

IV. CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN NHTM VÀ THỊ PHẦN

NGÂN HÀNG

1
 18/11/2023

NỘI DUNG I

TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

1. Khái niệm

 Theo luật các tổ chức tín dụng 2010 (có

hiệu lực từ 01/01/2011 đến nay) :
Ngân hàng thương mại là loại
hình Tổ chức tín dụng được thực
hiện tất cả các hoạt động ngân hàng
và các hoạt động kinh doanh khác
theo quy định của luật các TCTD
nhằm mục tiêu lợi nhuận.

2
 18/11/2023

1. Khái niệm

Hoạt động ngân hàng là việc kinh

doanh, cung ứng thường xuyên một
hoặc một số các nghiệp vụ sau đây:
- Nhận tiền gửi;
- Cấp tín dụng;
- Cung ứng dịch vụ thanh toán qua
tài khoản.
(Theo luật các tổ chức tín dụng 2010)

2. Đặc điểm của NHTM

• Lĩnh vực kinh doanh của ngân hàng là lĩnh vực
đặc biệt nhất của nền kinh tế.
• Hoạt động kinh doanh phụ thuộc vào lòng tin và
mức độ tín nhiệm của khách hàng
• Hoạt động kinh doanh có nhiều rủi ro: thanh
khoản, tỷ giá, lãi suất, hệ thống
• Mang tính hệ thống,
chịu ảnh hưởng dây chuyền

3
 18/11/2023

3. Chức năng

1. Chức năng trung gian tài chính

2. Chức năng trung gian tín dụng
3. Chức năng trung gian thanh toán
4. Chức năng “tạo tiền”

3.1. Chức năng trung gian tài chính

500 tr
R=15%
Chi phí cơ
hội: 1% 500 tr: 15%
14% Chi phí cơ hội: 1,5%
NH trả LS: 16,5%
14,5%/năm 16%/năm

4
 18/11/2023

3.2. Chức năng trung gian tín dụng

Cấp tín dụng gián tiếp

Huy động vốn Cấp tín dụng

Người cho vay Người nhận vốn

(Các tổ chức, Ngân hàng
(Các tổ chức,
Cá nhân) thương mại Cá nhân)

Cấp tín dụng trực tiếp

Nghiệp vụ NHTM 9

3.3. Chức năng trung gian thanh toán

(2b) Thanh
toán
NGÂN HÀNG A NGÂN HÀNG B

(2a) Yêu
(2b)
cầu thanh
Thanh
toán
toán
(báo nợ)
(báo có) (1) Hàng hóa

KHÁCH HÀNG A KHÁCH HÀNG B

(2) Tiền
(2) Tiền

10

5
 18/11/2023

3.4. Chức năng tạo tiền (bút tệ)

 Đòi hỏi sự tham gia của nhiều ngân hàng

và nhiều khách hàng.
Khi kết hợp chức năng trung gian tín
dụng và trung gian thanh toán, NHTM có
khả năng tạo tiền ghi sổ gấp nhiều lần so
với lượng tiền gởi ban đầu.
VD. Khách hàng A có 5.000 tiền mặt, gửi
tại NH X. Nếu tỷ lệ dự trữ bắt buộc là 10%

11

3.3. Chức năng tạo tiền

12

6
 18/11/2023

3.3. Chức năng tạo tiền

- Công thức xác định lượng tiền ghi sổ do NHTM
tạo ra (Giáo sư P. Samuelson):

Mo* (1-qn)
Mn =
Mn : Tổng khối lượng tiền ghi sổ tạo ra.(1-q)
Mo : Lượng tiền gửi ban đầu.
n : Số lần tham gia tạo tiền.
1-q: Tỷ lệ dự trữ bắt buộc
q : Tỷ lệ tiền gửi được sử dụng để cho vay (công bội).

13

4. Các hình thức NHTM

Căn cứ vào chiến lược kinh doanh:
- NH bán buôn (Wholesale bank): LEs
- NH bán lẻ (Retail bank): SMEs, cá nhân
- NH vừa bán buôn, vừa bán lẻ
Căn cứ vào tính chất hoạt động:
- NH chuyên doanh;
- NH kinh doanh tổng hợp.
- NH tiêu dùng (Consumer bank)

14

7
 18/11/2023

4. Các hình thức NHTM

Căn cứ vào phạm vi hoạt động:
• Ngân hàng toàn cầu (global bank)
• Ngân hàng quốc tế (international bank)
. Ngân hàng kinh doanh nội địa

15

NỘI DUNG II

SO SÁNH NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

VỚI CÁC ĐỊNH CHẾ TÀI CHÍNH KHÁC

16

8
 18/11/2023

Commercial Bank

Investment Bank

Universal Bank

17

Trung gian lưu ký và nhận tiền gởi

• Commercial bank-NHTM
• Savings and loans Association -Hiệp
hội Tiết kiệm và Cho vay

• Mutual savings bank - MSB -Ngân hàng

tiết kiệm tương hỗ

• Credit Union - Hiệp hội tín dụng

18

9
 18/11/2023

Trung gian không lưu ký

Công ty bảo hiểm

Công ty tín thác / quỹ lương hưu

Nhà môi giới, cho vay

Quầy thu đổi ngoại tệ

19

NỘI DUNG III

CÁC RỦI RO CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

20

10
 18/11/2023

• Rủi ro tín dụng (credit risk)

• Rủi ro lãi suất (interest rate risk)
• Rủi ro hoạt động (operational risk)
• Rủi ro thanh khoản (liquidity risk)-
Treasury management
• Rủi ro giá cả (price risk)
• Rủi ro tuân thủ (compliance risk)
• Rủi ro ngoại hối (foreign exchange risk)
• Rủi ro chiến lược (strategic risk)
• Rủi ro danh tiếng (reputation risk)

21

• 100- 105
• 100- 107 (2) (-3)
• 100- 110

22

11
 18/11/2023

NỘI DUNG IV

CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN NGÂN HÀNG

THƯƠNG MẠI VÀ THỊ PHẦN NGÂN HÀNG

23

• Lạm phát và biến động lãi suất

• Chứng khoán hóa
• Tiến bộ về công nghệ
• Khách hàng
• Các qui định bị bãi bỏ
• Chuyên môn và cạnh tranh
• Toàn cầu hóa
• Thị trường vốn và tiền tệ

24

12
 18/11/2023

NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM

25

HỆ THỐNG NHTM VIỆT NAM

13
 18/11/2023

HỆ THỐNG NHTM VIỆT NAM

1. Lịch sử hệ thống NHTM Việt nam

• Hệ thống NHVN trước nghị định 53/NĐ-
HĐBT ngày 26/03/1988
• Hệ thống NHVN giai đoạn 1987-1990 (theo nghị
định 53/NĐ-HĐBT Hệ thống NHVN)
• Hệ thống NHVN giai đoạn 1990-1997 (theo pháp
lệnh ngân hàng 1990)
• Hệ thống NHVN giai đoạn 1997- nay

Tổ chức hệ thống NHVN

(giai đoạn 1987-1990)

Hệ thống NHVN Ngân hàng Nhà nước VN

Ngân hàng chuyên doanh Chi nhánh NHNN VN

NH Công NH Nông NH Đầu tư NH Ngoại

thương nghiệp và xây dựng thương VN
Việt Nam Phát triển VN
nông thôn

14
 18/11/2023

Tổ chức hệ thống NHVN

(giai đoạn 1990-1997)

Hệ thống NHVN Ngân hàng Nhà nước VN

Các tổ chức tín dụng Chi nhánh NHNN VN

NH thương HTX tín Công ty tài

mại dụng chính

NHTM NHTM cổ NHTM liên Chi nhánh

phần doanh NH nước
Thuộc ngoài
SHNN

Tổ chức hệ thống NHVN

giai đoạn 1997 – nay

Hệ thống NHVN Ngân hàng Nhà nước VN

Các tổ chức tín dụng Chi nhánh NHNN VN

Ngân hàng TCTD hợp TCTD phi NH TCTD nước

tác (HTX, quĩ (CTTC, Cty ngoài
TDND) CTTC)

NHTM NH phát triển NH chính NH khác

sách

15
 18/11/2023

III. HỆ THỐNG NHTM VIỆT NAM

1. Hệ thống NHTM Việt nam :

a. Ngân hàng thương mại nhà nước:
Ngân hàng thương mại nhà nước là
NHTM được thành lập, tổ chức dưới hình
thức công ty trách nhiệm hữu hạn một
thành viên do Nhà nước sở hữu 100% vốn
điều lệ.

Nghiệp vụ NHTM 31

III. HỆ THỐNG NHTM VIỆT NAM

1. Hệ thống NHTM Việt nam :

b. Ngân hàng thương mại cổ phần:
Ngân hàng thương mại cổ phần là
ngân hàng thương mại được tổ chức dưới
hình thức công ty cổ phần.

Nghiệp vụ NHTM 32

16
 18/11/2023

III. HỆ THỐNG NHTM VIỆT NAM

1. Hệ thống NHTM Việt nam :

c. Ngân hàng liên doanh:
Ngân hàng liên doanh là ngân hàng được
thành lập tại Việt Nam, bằng vốn góp của Bên
Việt Nam và Bên nước ngoài trên cơ sở hợp
đồng liên doanh.
Ngân hàng liên doanh là pháp nhân Việt
Nam, được thành lập dưới hình thức công ty
trách nhiệm hữu hạn.

Nghiệp vụ NHTM 33

III. HỆ THỐNG NHTM VIỆT NAM

d. Chi nhánh ngân hàng nước ngoài:

Chi nhánh NHNNg là đơn vị phụ thuộc của
các tổ chức tài chính nước ngoài (ngân hàng
mẹ).
Chi nhánh NHNNg không có tư cách pháp
nhân theo pháp luật Việt Nam, hoạt động theo
giấy phép mở chi nhánh và pháp luật Việt nam,
được ngân hàng mẹ cấp toàn bộ vốn hoạt động
và bảo đảm bằng văn bản về việc chịu trách
nhiệm đối với mọi nghĩa vụ của chi nhánh.
Nghiệp vụ NHTM 34

17
 18/11/2023

III. HỆ THỐNG NHTM VIỆT NAM

1. Hệ thống NHTM Việt nam :

e. Ngân hàng 100% vốn của nước ngoài:
Ngân hàng 100% vốn nước ngoài là ngân
hàng được thành lập tại Việt Nam với 100%
vốn điều lệ thuộc sở hữu nước ngoài, trong đó
phải có một ngân hàng nước ngoài sở hữu trên
50% vốn điều lệ (ngân hàng mẹ).
Ngân hàng 100% vốn nước ngoài là pháp
nhân Việt Nam, được thành lập dưới hình thức
công ty trách nhiệm hữu hạn.
Nghiệp vụ NHTM 35

III. HỆ THỐNG NHTM VIỆT NAM

2. Cơ cấu tổ chức quản lý:

a. Tổ chức theo mô hình Cty TNHH:
HỘI ĐỒNG THÀNH VIÊN

BAN
KIỂM SOÁT
TỔNG GIÁM ĐỐC

PHÒNG PHÒNG PHÒNG PHÒNG

NGHIỆP NGHIỆP NGHIỆP NGHIỆP
VỤ VỤ VỤ VỤ

Nghiệp vụ NHTM 36

18
 18/11/2023

III. HỆ THỐNG NHTM VIỆT NAM

2. Cơ cấu tổ chức quản lý:

b. Tổ chức theo mô hình Cty cổ phần:
ĐẠI HỘI ĐỒNG CỔ ĐÔNG

HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

BAN 5
KIỂM SOÁT
TỔNG GIÁM ĐỐC

PHÒNG PHÒNG PHÒNG PHÒNG

NGHIỆP NGHIỆP NGHIỆP NGHIỆP
VỤ VỤ VỤ VỤ

Nghiệp vụ NHTM 37

III. HỆ THỐNG NHTM VIỆT NAM

3. Mạng lưới hoạt động:

HỘI SỞ
SỞ
GIAO DỊCH

VP ĐƠN VỊ CHI CÔNG TY

ĐẠI DIỆN SỰ NGHIỆP NHÁNH TRỰC THUỘC

PHÒNG ĐIỂM QŨY ATM

GIAO DỊCH GIAO DỊCH TIẾT KIỆM POS

Nghiệp vụ NHTM 38

19
 18/11/2023

BÀI TẬP NHÓM

1. Chính sách tiền tệ của Mỹ, Anh, Trung

Quốc thay đổi như thế nào để giúp kinh tế
vượt qua đại dịch?
2. Đại dịc Covid 19 tác động như thế nào
đến hoạt động các NHTM?

40

20