 Ekuazio kimikoa idatzi eta doitu

 Mol-en eta masen proportzioak idatzi

 Galdera nagusia planteatu eta hor dauden ezezaguna eta datutik
abiatuz eta ekuazioaren proportzio baliokideak erabiliz, kalkulua
burutu.

1. Kaltzio karbonatoa (CaCO3) beroaren eraginez deskonposatzen da, eta kaltzio oxidoa
(CaO) eta karbono dioxidoa (CO2) eratzen dira.
a) Idatzi ekuazio kimikoa eta doitu.
b) Zenbat kaltzio oxido lortuko da 61,3 g kaltzio karbonato kiskaltzean?
c) Karbono dioxidoaren zenbat gramo lortuko dira?
Datuak: Masa atomikoak: Ca: 40 u; C: 12 u; O: 16 u

Emaitza: b) 34,33 g CaO; c) 26,97 g CO2

Ebazpena:
a) Ekuazio kimikoa idatzi: CaCO3 → CaO + CO2
 Doitu: Atomoak zenbatuz gero erreakzioa jadanik doituta dagoela ikusten da.

b) Mol-en eta masen proportzioak idatzi. Kasu honetan bereziki masena:

CaCO3 → CaO + CO2

1 mol CaCO3 → 1 mol CaO + 1 mol CO2
100 g CaCO3 → 56 g CaO + 44 g CO2

Horretarako aldez aurretik molekulen masa molekularrak kalkulatu dira:

Mm (CaCO3) = 40 u + 12 u + (3 · 16 u) = 100 u
Mm(CaO) = 40 u + 16 u = 56 u
Mm(CO2) = 12 u + (2 · 16 u) = 44 u

 61, 3 g CaCO3 kiskaltzean zenbat CaO sortuko den jakiteko kontutan hartuko
dugu erlazio hau: 100 g CaCO3 erretzean 56 g CaO sortzen dira.
Beraz,
56 𝑔 𝐶𝑎𝑂
61,3 𝑔 𝐶𝑎𝐶𝑂3 · = 34,33 𝑔 𝐶𝑎𝑂
100 𝑔 𝐶𝑎𝐶𝑂3
 c) Eta jakiteko zenbat karbono dioxido eratuko den, beste erlazio hau erabiliko dugu:

100 g CaCO3 erretzean 44 g CO2 sortzen dira

Beraz,
44 𝑔 𝐶𝑂2
61,3 𝑔 𝐶𝑎𝐶𝑂3 · = 26,97 𝑔 𝐶𝑂2
100 𝑔 𝐶𝑎𝐶𝑂3

2. Sufrea oxigenoarekin erretzen da, eta sufre dioxidoa eratzen da.

a) Idatzi ekuazio kimikoa eta doitu.
b) Zer sufre kantitate behar da 256 g sufre dioxido lortzeko?
c) Zer oxigeno kantitaterekin erreakzionatuko du?
d) Zer sufre masak eta zer oxigeno masak erreakzionatuko dute?
Datuak: Masa atomikoak: S: 32 u; O: 16 u

Emaitza: b) 128 g S; c) 128 g O2

Ebazpena:
a) Ekuazio kimikoa idatzi: S + O2 → SO2
 Doitu: Atomoak zenbatuz gero erreakzioa jadanik doituta dagoela ikusten da.

b) Mol-en eta masen proportzioak idatzi. Kasu honetan bereziki masena:

S + O2 → SO2
1 mol S + 1 mol O2 → 1 mol SO2
32 g S + 32 g O2 → 64 g SO2

Horretarako aldez aurretik molekulen masa molekularrak kalkulatu dira:

Mm(O2) = 2 · 16 u = 32 u
Mm(SO2) = 32 u +2 · 16 u = 64 u

 256 g sufre dioxido lortzeko behar den S-aren kantitatea ezagutzeko kontutan
hartuko dugu erlazio hau: 32 g S → 64 g SO2
Beraz,
32 𝑔 𝑆
256 𝑔 𝑆𝑂2 · = 128 𝑔 𝑆
64 𝑔 𝑆𝑂2

c) Eta jakiteko zein oxigeno kantitaterekin erreakzionatu duen, beste erlazio hau erabiliko
dugu: 32 g O2 → 64 g SO2
Beraz,
32 𝑔 𝑂2
256 𝑔 𝑆𝑂2 · = 128 𝑔 𝑂2
64 𝑔 𝑆𝑂2
 d) Zer sufre masak eta zer oxigeno masak erreakzionatuko dute?
128 𝑔 𝑆 + 128 𝑔 𝑂2

3. Manganeso dioxidozko lagin bat 20 g hidrogeno kloruroarekin tratatuz, manganeso (II)

kloruroa, kloro gaseosoa eta ura lortzen da, ondoko erreakzioaren arabera:
MnO2 + HCl → MnCl2 + Cl2 + H2O
Doitu erreakzioa eta kalkula ezazu lortuko den MnCl2-aren masa.
Datuak: Masa atomikoak: Mn: 55 u; Cl: 35,5 u; H: 1 u; O: 16 u

Emaitza: 17,26 g MnCl2

Ebazpena:
a) Ekuazio kimikoa doitu:
MnO2  4 HCl  MnCl2  Cl2  2 H2O

b) Mol-en eta masen proportzioak idatzi. Kasu honetan bereziki masena.

Horretarako aldez aurretik molekulen masa molekularrak kalkulatu dira:
Mm(HCl) = 1 + 35,5 = 36,5 u
Mm(MnCl2) = 55 u + 2 · 35,5 u = 126 u

Eta gainera 4 mol HCl horren masa gramotan kalkulatuko dugu:

36,5 𝑔
4 𝑚𝑜𝑙 𝐻𝐶𝑙 · = 146 𝑔 𝐻𝐶𝑙
1 𝑚𝑜𝑙 𝐻𝐶𝑙

MnO2 + 4 HCl → MnCl2 + Cl2 + H2O

Eta hortik bereziki interesatzen zaidan erlazioa:
4 mol HCl → 1 mol MnCl2
146 g HCl → 126 g MnCl2

Beraz,
126 𝑔 𝑀𝑛𝐶𝑙2
20 𝑔 𝐻𝐶𝑙 · = 17,26 𝑔 𝑀𝑛𝐶𝑙2
146 𝑔 𝐻𝐶𝑙