eJelinek

, ·enga RJ(I)ffit:llTI
r
etmetemrekullueshem
~ ~
i te te gjitha l(oherave
 - -
NOBE~~
_2(!0-4-·
...,_,.-- .... ~ ~ ~
 Elfriede Jelinel<

Pianistja
ro ma n
ribotim

Pr ur i ne sh qi p:
AF RIM KO GI

~
Skanderbeg books
 · d
Vepra nga Elfine e Jelinek t e" b 0 tuara ·
pre1 Skanderbeg b00 kS:
Pianistja , roman
Dashnoret, roman
Epshi, roman
Te peljashtuarit, roman
Lakmia , roman

Titulli i origjinalit: Die Klav ierspielerin

Copyright © 1983, by RowohltVer!a Gmb .

C~pyright © 2005/2006/2014 ne o·u~ .. H'. Rembek bei Hamburg
Tirane oJ en shq1pe, Skanderb eg Books,

Te drejta te rezervuara . As nje PJ·ese e l·ea·1· 1·b . I ..

1 ti.· ne.. crJu .
· ·· ·
Sh q1pen , Kosove , Magedoni e kudo ku fl ' t ' 1en shq1p ..
h . .::, e, n e
• 1 et s qip , nuk mund te b
to h et p a leJen e Ska nd erbeg Books , y 1·r~ ..
a. ne. O·

fSBN 978 99943 77 084

Ska nd erbeg books- & webpublishing

L. nr-4, Rr. ''H.lf.Da!Jiu", Pa llati 184/9, Tira n:i, ,\ lbani a
Te l. 00355 4 226094-:::, /22 307 21
E· rn a il: red aks ia@)ska nd erbcgbooks. com
http : \vww.skanderbegbooks .com

Shrypu r nc ~hl\ !hhk.ronwn l<t:'al -sramp . riranc

 I

. . rrebesh ne apartamentin,
Pianistja Enka Kohut h):?- ~1 .. n Ne··na e quan shpesh
•· b hku me te eme - .
ku banon se as . r ·· vertete femija leviz
Eriken Rrebeshi im i ~oge1_, sep~e m~: Dhe qellimi eshte
shpeshhere me rrembm:~- te 1?-a__ __- .. . i afro-
e te shpetoje same pare preJ s~ e~es. Enka ~o ..
~et fundit te tridhjetave. Persa 1 pe~~~t mashes,. nena
mund te ishte fare bukur gjyshja e En~es_- Seps~- E:1-ka ~a
e bote pas shume e shume vitesh te
ardhurne·· k"te·· .. veshnra
·· b ....
martese. Babai ia ka kaluar menjehere st~fet~_n s~. 1~e~
dhe ka ikur. Erika erdhi, babai iku. So~ Enka es~te bere
e shkathet nga nevoja. Si nje tusht gJethe~h VJeshtore,
ajo shperthen permes deres se apartament1t dhe rre~e~
te shkoje ne dhomen e vet pa u vene re. Por mamaJa 1
del sakaq perpara dhe e detyron te flase. E mberthen pas
murit; inkuizitore dhe skuader pushkatimi njeheresh,
ne shtet dhe ne familje e njohur si nene. Nena zhbirilon
se perse Erika kthehet tani ne shtepi kaq vone? Nxenesi
i fundit ka ikur para tri oresh ne shtepi, i percjelle nga
romuzet e Erikes. Ti kujton se une nuk e marr vesh se
ku ke gene ti, Erika? Femija e ka per detyre t'i tregoje
menjehere <;do gje nenes, pac;ka se asaj nuk i zihet bese
ne asnje fjale, sepse femijes, dihet, i pelqen gjithmone te
genjeje. Nena vazhdon te prese, por jo me teper se sate
numerohet nje, dy, tre.
Qysh ne numrin dy vajza fillon me pergjigje qe i shman-
gen shume se vertetes.
C::anta e akteve e mbushur me nota muzike i rrembehet
nga dora dhe menjehere nena sheh aty brenda pergjigjen

Pianistja s
 ---
e hidhu r te krejt pyetjeve te saj. Kater brosh ura me sona-
tat e Bethovenit, ndajn e patur pesish t hapes iren e paket
me nje fustan te ri, qe duket shkoq ur se sapo eshte blere.
Zemerimi i nenes i ktheh et ne ~ast rrobes. Pak me pare,
ajo ~ka ne dyqan, e persh kuar tej e tej nga varesja, -~sht~
gene aq e hijshm e, joshe se, laru~hane dhe ~ but~, tam
rri aty si lecke e leshuar, e terron zuar nga vesht nmet e
nenes. Parate e fustan it duhes hin futur ne arken e kursi-
mit! Tani jane harxh uar para kohe. Ky fustan mund te
perfytyrohej fare mire si nje derdh je ne librez en e kursi-
mit te llogarise se ndert imit ne Spark asen austri ake, te
mos e kishe bezdi rruge n deri te rafti i rrobave, ku libreza
e kursim it nxjer r koken qe posht e nje stive ~an,:afesh.
Sot ajo kishte bere nje eskursion; kishte regjis truar nje
terheqje dhe perfu ndimi ishte para syve: Sidoqofte. tani
Erika duhej ta vishte kete fustan , per re marre ves h se
ku kishin vajtur parate e ~mueshme. Nena bertet : Me
kete ti e humb e shper blimi n e radhe s . Me vone do te
kishim pasur nje apart amen t te ri , por meqe nese ti nuk
pret dot, ke tani vetem kete lecke, qe pas pak do te da le g
mode. Nena gjith~ka e deshi ron me vone . Ajo nuk e clo p
asgje menje here. Por femijen ajo e do gj ith mone. ajo clo f
gjithm one te dije se ku mund ta gjeje at e ne rast nevoj e, d
kur mamase i kanoset nje infark t ne zemer! Nen;1 c!e:,h i- i
ron ta kurseje kohen qe te mund ta gezoje pa::ir ;1j .irt·. n
Kurse Erika shkon dhe blen kete fu sta n. nje pl;1~·ke l'c!h e p
me kalimtare se nje luge majon eze m bi njc sJ ndu i~· ml' c
peshk. Jo me vi tin tjeter, por mu ajin tjeter, ky fuswn do p
te dale nga moda . Nderk oh e qe parare nuk daJin kurre m
nga moda . v
Po kursehet per re blere njc aparta mc nt te mJclh. re k
perbashket. Apartamenti me qira ku ja ne ngjes hur tJni . E
eshte kaq i vjeteruar. saqe nuk ka rrugc tjeter. ve<;- Jargimit s
prej tij. Ato mund t'i zgjedh in vete dollap et qe vihen nc n
mure dhe, madje, ed.he lloj in e mure ve nd ares. sepse ne s

6 Elfnedt Jelinek
---

pallat in ku ata kane zgjed hur apart ame~ tin e ~-i, po 1:der:
tohet me teknologji te re. Gjith~ka po beh~t s1pas.. ker~~
.
Save·vetJake. ... nJe
Ai qe.. pagua n, vendo s • Nena qe ka vetem .
.. h ·· Enka.
aJe . . ..
pensi on te vogel, vendos se ~fare du et te pagu
Ne kete aparta ment te ri, te ndertua~- sipas tek~o lo~~s e
se te ardhm es, secila dote kete dhom en e vet, ~r~ka ketu,
nena atje matan e, te dyja pjese t te °:~ara s~~es i~ht..nga_
njera-tjetra. Por dote kete nje dho~ e nd enJJeJe te ~e~?a
shket, ku ato mund te takoh en. Nese d1:1a~. Por_ ne~~ e
bi ·e duan, doemos, gjithm one, sepse ato 1 perka sm n~era-
tj~tres. Ndonese edhe ketu, ne k~ t?ark ~erra s_h, qe po
rreno het me ore, Erika ka mbre tenne e saJ ku aJO mu~~
te qeverise si t'i thote ajo zemer. ~d?n~ se 1:~e mbrete~~
e kushtezuar, sepse nena ka te dreJte te hyJe aty kur te
ctoje. Dera e dhom es se Erikes nuk ka c;:eles, dhe femij a
ndaj nenes nuk ka te fsheh ta.
Bota e Erikes perbe het nga dhom a e saj e vogel, ku ajo
mund te beje c;:'te doje. Askus h nuk e pengo n aty, se kjo
dhom e eshte krejt pasur i e saj. Mbre teria e nenes eshte
gjithc;: ka tjeter ne shtep i, sepse nje amvis e qe kujde set
per te gjitha , kullan dris edhe kudo, nders a Erika shijon
frytet e perpjekjeve amvis ore te nenes . Erika vete nuk
duhet re beje kurre pune shtep ie, se ila~et e pastri mit
i shkat errojn e duart e pianis tit. Por ajo qe e shqet eson
nenen. hera-h eres , ne c;:astet e pakta te pushi mit, eshte
pron;i e saj e gj ithan shme . Sepse njeriu nuk mund te
clij e gj ithmo ne me sa ktesi se ku ndod het kjo apo ajo
plac;-ke . Ja, fja la bie. ku es hte valle tani ajo fuge e paper -
mb;ijt shmc, nc c;'dho me valle vjen rrotul l tani vetem apo
vete e clyte'? Erika, kjo zhive . kjo krijese rres hqites e, ne
kete c;: ast, m base. vjen ve rdalle diku dh e ben prape sira.
E megji thate, dice per dire, dhe perpi kmer isht gjer ne
sekoncle. vajza gje nclet perhe re atje ku i takon te jete:
ne shtepi. Prape sepra pe nenen e ze vazhclimisht m eraku ,
sepse c;do prona r meso n per se pari, dh e e meso n n eper-

Jlrn ni.stja 7
 mjet d~!mbjes, ~ besimi es~te i mire, por kontrolJi nuk
duhet_~~ mungoJe. Problem1 kryesor i mamase eshte ··
~unde~1s_?t, ket~- ~oei t~ .fik~?je ne nje vend qeaj~'
t~- mo~- 1~e dot: Ke_~IJ qelhm1 1 sherben televizori qe sjell
ne_ shtep1 pa~_e te bukura, melodi te bukura, te parafa-
bnkuara dhe te paketuara. Fale atij, Erika ndodhet th _
jse perh~r~ aty, por, edhe po te mos jete ndonjehere, dih~:
me saktes1 se ku verdalloset. Hera-heres Erika shkon ··
... k ne
n d on~~ oncert, por tani po e ben gjithnje e me rralle.
. . ulur
Ose .qendron . .para pianos dhe shin perm bi karriere n
e sa~ p~eJ p1amsteJe te varrosur prej kohesh, a sogjeton si
shp1rt 1 ~eq permbi ushtrimet e nxenesve te saj. Atje asaj
round t'1 telefonosh, ne rast nevoje. Apo Erika ndodhet
duke bere muzike per qejfin e vet, duke i rene pianos ne
ndonje lokal e duke u kenaqur me koleget e se njejtes
mendje. Edhe atje mund ta marresh ne telefon. Erika
lufton kunder lidhjeve memesore dhe perpiqet paresh-
tur qe te mos e marrin ne telefon, por nena e kapercen
kete pengese, sepse eshte ajo, dhe vetem ajo, qe percak-
ton oferten. Nena percakton edhe kerkesen ndaj vajzes
se vet, <;ka sjell si perfundim se gjithnje e me pak njerez
deshirojne ta shohin apo te bisedojne me vajzen e saj.
Profesioni i Erikes eshte edhe dashuria e Erikes: hyjnorja
muzike. Muzika mbush krejt kohen e Erikes. Asnje kohe
tjeter nuk gjen vend aty. Asgje tjeter nuk i sjell gezim
me teper, se nje interpretim muzikor me nivel te larte
nga muzikante te klases se larte.
Kur Erika, nje here ne muaj, shkon ne kafene, nena
e di se ne cilen, dhe mund te telefonoje aty. Dhe ajo e
perdor bujarisht kete te drejte. Nje liman, prodhim shte-
pie, shprehish dhe masash sigurie.
Koha perreth Erikes ngurtesohet ngadale si all<;i.
Dhe shkermoqet sakaq, kur nena e godet, ndonjehere,
vrazhde me grusht. Ne raste te tilla, Erika mbetet me
mbeturinat e fashatimit ortopedik prej all<;ie perreth

8 Elfriede Jelinek
 k .. .. . .. rralJ"esh te re tjereve dh~ i duhet
··
qafes se holle, ob3ekt pe ! . htepi. Ne shtep1... dDhek sa
. .. .. duh et re shkoJ ne s
~' te pohoJe: me ..
here ta takosh rruges, Enka
. do re .ete gjithmone u e u
J
l
kthyer ne shtepi. .. .. .. Erika eshte ne rregull
a- Ne re vertete, tho~~ nen_~• perkmua d re pritet prej saj.
_ . .. hr ·· Me teper nu mun
: ashtu sic;: es e. . h .. . ht me aftesite qe ka, dhe po
Mbase-mbas e , m adJe le tes1s .. .. .. e saj aJ0 . mun d
.. .. kishte degJ·uar vetem mua, nenen .' .. E .ka
te me ..k b --r re' Mirepo n ,
. te ishte bere nje pianiste m~are ?~ e ~ . nen ndikime
ne kundershtim me vullnetm e nenes, bmt~- ..
. . .. b ave e kercenonte me
te huaja: dashuna imag]lnare e u_rr . . .
shmangie nga studimi, kotes~rat s1 makiaz~u dhe ves~Jet,
ngrinin kokat e tyre te neventshme d~ kesh~ ka~era
perfundon perpara se. te ket~ filluar_ te 1:1arre ~gen ~
vet. Sidoqe dic;:ka te s1gurt aJO me_ s1gu~, t~shme _e ka.
katedren e pianos ne Konservatonn e V3ene~_-_ As~J nu~
iu desh te kaloje stazhin mesimor ne ndonJe filial,__ n~
ndonje nga shkollat muzikore te l_agjeve,__ ku shume te
tjera treten rinine ne mjediset e h1_rta e _re pluhurosura,
joshje efemere dhe fluturake te zot1t dreJtor. .
Vee;: te mos ishte sqima! Sqima e mallkuar. Sq1ma e
Erikes i shkakton dhimbje koke nenes se saj dhe i ngulet
si hale ne sy. Kjo sqime eshte e vetmja gje qe, per te
shpetuar prej se ciles, Erikes do t'i duhet te filloje te
mesoje dalngadale. Sa me shpejt, me mire, sepse ne
pleqeri, qe tashme qendron prapa deres, sqima eshte
nje barre e padurueshme. Sepse vete pleqeria eshte nje
barre e mjaftueshme. Ah, kjo Erika! Mos valle figurat e
historise se muzikes kane qene sqimatare? Jo, nuk kane
qene. E vetmja gje prej se ciles Erikes i duhet te heqe
dore, eshte sqima. Po te jete nevoja, vete nena do ta zdru-
goje paq Eriken, aq sa asgje e panevojshme te mos mund
te qendroje mbi te.
Keshtu edhe sot nena rreket t'ia shkule fustanin e ri
nga gishtat e shtrenguar me nger<;, por ata gishta jane

Pianistja 9
 shunw tl• !>fl•rv11ur l.t•,J10J1.: . th('1H·1 m•ni.1 . bJt JL• kt tu 1 J1 1: r
bkmi nr qt kt> pt•r ~\! t ,1 l t• J.t,h t1m·. ll clu lH' ~h nc:IL·~hku,1r
0t1n uni Jt•t.1 It' k..1 ntk\hk u.J t nH' 111uwc :mtnd Jt. kur ~l·
tom po tt.· ndl'\hku11 JOI L' ml' , du kt 111 0'> tr kmht ua 1
vt-mt·ndJI!, p.1~·kJ st.: 11 p1 ~p!l lu'>l'~h tlhe lyhe5 h 51 klloun .
liJl'-l'l' keru tustJm n!
Befus Eri ka versule1 c1rt.'JI uolk1p1 t te 5JJ tr rrobav e. Ajo
pushrohet ng;i nje ztm e1i m I krq , 51~· 1 ki5ht e nd odhur
t3-shme shum e here. So t. fjala vjen . mun go n 5e ri sh dic;ka,
dhe pikeri shr komp leti blu i erre r I vjesht es. c;:fare ka
ndodh ur? Po are sekon de qe Erika ve re se ne dollap
mung on di\ka. es hre n e gjend je te thote ed h e emrin e
fajtorir. f:s hre i vermi njeri i mund s hem . Ah , ti kerme
kem1e, i ulerin e rerbu ar Erika instan ces epror e dhe /
ngul gishta t ne les hrar e lyera bjond e te erret te n enes,
rrenje t e te cilave kan e filluar serish te dalin te bardh a.
Flokta ret zakon isht jane te shtren jta dhe m e mire te
mos kesh pune me to . Erika ia lyen vete floket se em es
me penel dhe poliko lor. Erika nduk tani floket qe i ka
zbuku ruar vete. Aja i shkul ato m e terbim . Nena ulerin .
Kur -~rika __r~sho? se shkul uri , duart i ka plot shtell unga
flokesh, te cllat 1 veshtr on tani e hesht ur dhe e habitu r.
Jo vetem qe kimia ua ka ulur qendresen ketyre flokeve,
po_r ed~_e n~_tyra nuk ka bere ndonj e kryev eper me to.
Enka per nJe c;ast nuk di se c;'te beje me ato flake. Ne
~nd ~-h k?n ne kuzhi ne dhe i hedh shtell ungat bjond e ne
te e_~et te lyera shkele shko ne koshi n e mbetu rinave .
Nena'.. me floket e rrallua r, rri duke qare ne dhom en
nd
e ~n~~es, .?e ~te d~om e ku Erika jep konce rte privat e,
ku aJ~ ~shte me e mira, qofte edhe sepse ne ate dhom e
ndeilJJeJe,_ askus h tjeter pervec; saj, nuk i bie piano s. Ne
~::: e_?
ndh
~?~~- ~~na i:nban ende fustan in e ri. Nese do
s· k ~~:· ta beJe kete tam, sepse keto luledi elli te medh a
~en~ ~ l~kre, mbah :n vetem nje vit dhe jo me shum e
s 1 dJeg koka atJe ku i jane shkul ur floket . .

10
Elfriede Jelinek
 Lnk,1 VJ 1.·n dhc hllon <·dhe ••J<• le (t.lJe r. sh.lu Ce ~n 1t
\ ,iJU'rni~,:'>h ,. l...tnt ~hprt"Y>n ql" ,lJ') ,,, p,iyrnhtt Me n;e-
pu t hJt plol d.1<ilrn n S,:n,1 i· rn.llUcon ctt' t.4f r<eyuu Kt.ihu.
<,.L' <: J,!<><111 1 dh t 1 \hkuh flokl't w l'mt"" !.n~~ ~'Ul(rm me
. re madh e dh<: tani I VJ<:n \hUm t kcq ptrr nenen qe po
saknf1kon p<:r tr. ruer pa lccn e Ookct (,JHh t~here <'
keqtraJco n Le emen . l:nk.a p<:ndohcr "humt· sh~1 t ,e aro
e do re ate. se ka qene me H.: qc- kur nuk mbahet me--nd.
Dhe se fundi. eshte tnka qe leshon pe. t.--Shlc a;o qe fiHon
e qan m ete m adhe. l:dhe nena kete ~ pntu r. edh.e a;o e
fal me gj1 the qejf re b1Jen. nuk m u nd t'1 mbaJe mat me
rere m end. Ta n i po beJ nJe kafe dhe ta p1Jme te dyJa se
bashk u . Duke pire kafen e me kek. l::nkes I VJen keq edh.e
m e shu me per re emen dhe. bash ke me copa t e fundu
te kekut . dava riten edhe them met e fundn te zemer i-
m it te saj. Aja kont rollon bo5hl leqet ne floket e s,e emes.
Par nuk diti se c;' te th osh te per kete. si, nuk din <;'te
bente as m e shtell unga t c shkul u ra. Dhe qau perser i e
perm all uar, ::.e pse nena eshre plake dhe nje dire dote ike.
Par, sepse ed h e rinia e Erikes tas hme kaloi. Dhe . pergji-
thesis h t, se pse gji thm one gji rh ~·ka ka lon dhe rralle here
dic;ka ktheh e t praps ht.
Ne na i shpje gon tani fe mij es se ve t se perse nje vajze
e hij shme nu k ka nevoj e te pispi ll oset. E bija ia mira-
ton fjalen. Gji rh e ato fustan e e ves hje qe Erika mban te
varura ne dollap , perse i hyj n e n e pune? Ajo nuk i ka
veshu r kurre. Tere keto ves hje rTin e aty kot dhe vetem
per te zbuku ru ar dollap in . Nen a mbase nuk i pengo n
dot gj ithmo ne blerje t, par kur vje n puna per t'i blloku ar,
atehe re aty ajo es hte sundi mtare absolu te . .Eshte nena
qe vendo s se si do te vishet Erika k'Ur de! nga shtepi a.
Kesht u nuk do te m e dalesh nga shtep ia, vendo s nena
qe ia ka gjithm one friken se me to do te futet neper
shtep ite e bates dhe do te takoh et me burra t e huaj.
Madje, edhe vete Erika ka ardhu r ne perfu ndimi n qe te

Pianistja 11
 UUll , v-r-\ht+ kurn: n o b,H i· \,IJ bJue ,k1v1l" l: ,w,1t , qt·
Ht nd1flmt11"· kur Ull' n L'n vtndtmt.• dht ll· p d 1 .1 nd;t!(JJ(•
wmhmnwnJc.· tt· 1,,! ;&bu..1ra Att:hL·1C' nuk du tl· Jtll' lll'W,Jd
a>. JX>r H.1 J11J1o•ku..ir nH.' mund1111 pla"'l'l. t1 q ml· tept 1 (j<.'
JtO nuk solh.•n ndunJl' il'htl',111 1. Ndt r,a m·na vett m u nd
f1 )hkakWJt' pl:.igc l!n ke, d li l· l l' vezh goJl' pa4> tJJ , m adJe ,
shcmn1111 e tyrl'.
lhst"da gr.lfldlon dhe JIT111 Ill' al(: pikt' . kur ~icid i mun d
ti.! spt-rka_se zji th~·k;1 qe En ke!> 1 VJen :.ipo mund t'i vije
ng-a e "_1JJta apo ng'.J e dptht a. KJ o nuk do tc ki ~hte gen e
e nevoJshme.__madJl' . ato nuk duhen lrne te bejne <;:'te
duan. Kurse tl 1 le! Nderkohe qe ri fare mire mund te ishe
nje fre nuese. por per kete . Erika. ti nuk e ke shkathtesi n e
e duhur. Ne qo fte se mesuesja e pengon kete m e vendos-
meri. _~uk mu_~d te ndodhe qe. te pakten nga klasa e saj ,
ndonJe e re te dale dhe te beje nje karriere te padeshi-
rues hme dhe te paplanifikuar si piani ste. Ti vete nuk ia
ke dale, perse duhet te dalin tani te tjere n e vendin tend
dhe, per me teper. nga stal!J. jote pianistike?
Erika, gjithe duke denesur, e heshtur dhe e zymte, e
merr fustanin fatkeq ne duar dhe e var pran e fustaneve,
pantallo~ave, fundeve , kostumeve, pardesyve te tj era ne
d?llap. AJ? nuk e vesh m e asnjeren. Ato duhet te presin
ketu,. den ne darke. deri sa ajo te kthehet ne shtepi.
Past~J a~o do te nxirren, do te provohen para trupit dhe
do te verehen. Sepse: ato i perkasin asaj ! Nena mund
t'i marre dhe t'i shese, por ajo nuk mund t'i veshe vete 1

sepse, mjeris_ht, n~na eshte e trashe per keto kallepe te

~?11s~ta. As~~ nu~_ 1 b~jne keto pla<;:ka. Ndaj te gjithajan e
te saJat, vetem te saJat. Te Erikes. Fustani nuk e mori
v_~s~ fare se ~arriera e tij sapo u nderpre befasisht. Ai do
te hi~et menJehere dhe nuk do te mbahet kurre. Erikes
nuk I mbetet, ve<;:se ta zoteroje dhe ta sodise. Ta sodise
~;: /arg. 1:~dje, as t'i ~~~-v oje ne trup nuk do , mjafto-
a mbaJe para syve kete poezi prej stofi dhe ngjyrash

12 Elfriede Jelinek
· dht· ,., ,,r..ft....,,h-. hJJ\<ht·rn \rkuf ,~ le'wlFft' n,... m~ prdn-
• vc.•tt· I r,t,w t.· ;.t.1 prt:rtiur nJdwre flP bu hk atK> t..tm .m..k
d do lt.' l,., (."Sht· kurn• nw C,Jef '---dtw ~, ,. ~h)rll rlur-util~e q~
' u- nKJ,1 11 rrob.1 1w d•rq,m . •JJo r k.- h.lnlMr c.i., hme Lim
d k._1 vekm nJt.· kutomt· tmit,tm rne ~humc. n,ar.,~e n,e
, kufom1: qc t',hte prone ,. U J
~ acen . kur ~Hha botj th.· dht: vetcm ~nk..l ~,inclt>tt. rur
pJe-s.a e dashur e (,ltW h.: hdhur m t' V.Jfl!0 '1Jte e ~~kut.
wnJa mem e. enderron ne C]l'll'SI q1c1Jc:,rc per metod,.i te
e reJa corrure. c:1Jo h~1p hen:·hcn:. ndone)-i. " rr.. Uc. ~..anaten
e dollapH dhe m,; e lem on de'> hmllt: t: ,g,JakimeYc le UJ te
fshehta . Por. keto ru ,1k1me nu k J.10c dhc k.lq tc bh.ehta.
aro bertasin me ze te l,1rtt·. ,;.1 ku!>htuan d1k,Jr e c;' vfen
pan gj ith e kJo pune NgJy r;i t bl'rt.1 '> !0 me 7.(: nn e dyte
-
e re rrete. Ku mund te m bc.1 hen te te r.t kl' to. pa qene r~
,
ndaluara nga po l1 c1a·) Zak om~hr Lnk.-1 v1s hc l me fun d e
pu lover, apo ne ven.· m<: bluze. Htra-h eres nc:nes 1 d.el
gj umi befas dhe I shko n mc:ndy1 m cnJcherc-: aJo po 5-0dit
perseri rrobar e vcta , br<:'>hka sq1mat.Jre! ~ena eshte e
sigurr per kete , sep '> (' per ktn aqt!,llt e saj vctJake. flegrar
e dollapir nuk p1) kas in kts hru .
E keqJ a eshte se kJ o blerJt rro bash e !argon ne pafun-
desi shperngu ljen n e a partamennn c ri. nderkohe qe
Erika esh te gJ 1t hm on e n e rrez1 k re ge llrit et nga sbtjeUa
e dashu rise dh e pastaJ. papnrur e papandehur. v~ k-ur
shfaqet nje kukumJac; ne <;erd he n rende. Neser. gjare
ngrenies se m engJ esn, me s1gu ri qe Erika do te marre
nje paralajmerim re forte qe re ruhet nga mendjelehtesia.
Dhe ne na mund re ki shre vdekur ne vend nga tronditja
gjate perdredhjes se flokeve. Erika do te marre nje afar
pagese, po qe se do t'i sh tonte oret e m esirrli t privatisht.

Fatmiresisht , koleksionit te trishtem i mungon nje

fustan nuserie. Nena nuk deshiron re behet vjeherr. Asaj

Pianistja 13
i pelqen te mbetet thjesht nje nene e zakonshme dhe t'i
mbylle ditet me kete status.
Por sot, eshte sot. Epo tani, mjaft me, eshte koha pe
q
te fjetur! Keshtu kerkon nena qe nga krevati bashke-
m
shortor, por Erika vazhdon te rrotullohet para pasqyres.
n
Urdhrat e nenes e godasin si kazma ne shpine. Befas ajo
e
prek nje fustan pasditeje, te bollshen dhe me lule. E prek m
ne qenar. Keto lule nuk kane thithur kurre ajer te paster, b
po as ujin nuke njohin. Ky fustan, si<; ngul kembe Erika, m
eshte blere ne nje butik mode te klasit te pare ne qender
n
te qytetit. Cilesia dhe modeli jane te perjetshem, sesi rri
pastaj, varet nga trupi i Erikes. Jo shume embelsira dhe s
brumera! Qe ne veshtrimin e pare Erika e kishte kuptuar: K
kete fustan mund te mbante tere vitin dhe te mos dukej t
asnje therrime jashte mode! Nje fustan qe dote mbetet d
per vite ne hulli te modes! Ky argument do te harxhohet k
per nenen. Ai nuk dote duket kurre i dale mode. Nena
duhet ta shtrydhe pak kujtesen se mos ka mbajtur edhe s
ajo ne rini te vet nje model te ketille fustani , e rnami? n
Ajo e kundeshton per parim. Erika e vazhdon, sidoqofte, s
arsyetimin e saj , se kjo blerje ka qene me leverdi; duke n
qene se modeli i tij nuk vjeterohet kurre, ajo dote mund v
ta mbaje kete fustan edhe pas njezet vjetesh, sikunder n
edhe sot. t
Modat kembehen shpejt dhe rrobat mbeten te pave- m
shura, qofshin edhe shik fare. Dhe askush nuk vjen te s
kerkoje t'i shohe. Koha e tyre ka kaluar pa u shfryte zuar p
dhe nuk kthehet me, vetern po te kthehet pas njezet t
vjetesh. e
~isa nxenes nuk kane deshire fare te jene ne grupin e k
~es~~ses se pianos Erika, por prinderit ngulin kembe qe m
~effilJet e tyre te marrin kulture muzikore. Kjo, madje, i E
Jep mundesi zonjes profesoreshe Kohut, qe te perdore E
~d ~hune~. Megjithate, shumica e tastjeregoditesve K
Jane te mbare dhe te interesuar per artin qe mesojne. Per r

14 Elfriede Jelinek
 me teper, ata edhe kujdesen per kete art, sidomos kur
interpretohet prej te huajve, qofte ne shoqaten muzikore,
qofte ne sallat e koncerteve. Ata kraha~ojne, p_eshojne,
-
masin, numerojne. Vijne shume te huaJ tek Enka, dhe
.
nga viti ne vit me shume. Vjen~, qytet i -~~zikes! <;fare
eshte ruajtur ne kete qytet, do te vazhdoJe te ruhet edhe
me tej. Atij i keputen kopsat nen trysnine e barkut te
, bardhe e te dhjamur te kultures, i cili, ashtu si kufomat e
, mbytura qe nuk nxirren shpejt nga uji, zbehen me teper
nga viti ne vit.
Dollapi e merr brenda edhe kete fustan te ri. Nje me
shume! Nenes nuk i pelqen kur Erika del nga shtepia.
Kjo veshje bie shume ne sy, nuk i shkon vajzes. Nena
thote se, sidoqofte, duhet vene nje kufi, por ajo nuk e
di se <;:fare dote thote me kete. Deri ketu dhe jo me tej,
kete kishte dashur te thoshte ajo.
Per mendjen e nenes, Erika nuk eshte nje nder te
shurntat, por eshte nje, dhe e vetme. Prej kesaj mendjeje
nena nuk heq dore kurre. Dhe sot Erikes i eshte mbu-
shur mendja se eshte nje individualiste. Ajo e pranon se
nuk round t'i nenshtrohet askujt dhe asgjeje. Dhe e ka te
veshtire ta rendise veten diku. Di<;:ka si Erika vjen vetem
nje here, dhe pastaj kurre me. Nese ka di<;:ka ve<;:anerisht
te pandryshueshme, ajo quhet Erika. Ajo qe Erika per<;:-
mon me se tepermi eshte barazitizmi ne <;:faredo forme,
si fjala vjen, ne reformen e shkolles, e cila nuk merr
parasysh vetite. Erika nuk rnund te bashkerenditet me
te tjeret, qofshin ata edhe te rnbrujtur njelloj me te. Ajo
eshte pikerisht ajo. Eshte ashtu si<;: eshte dhe kesaj nuk
ke <;:'i ben. Nena nuhat ndikime te keqija atje ku nuk
mund t'i shikoje dhe, para se gjithash, kerkon ta ruaje
Eriken mos t'i jape forme tjeter ndonje burre. Arsyeja:
Erika eshte nje qenie unikale, edhe pse plot me kunderti.
Keto kunderti tek Erika e detyrojne ate te dale vendos-
rnerisht kunder fodullekut. Erika eshte nje personali-

Pianistj a 15
 tet i ve01ar, teper i spikatur dhe qendron krejt e vetme
perballe mases se gjere te nxenesve te saj, njera perballe
te gjitheve dhe drejton timonin e anijes se artit. Asnje
gjendje nuk eshte e perligjur per te. Kur ndonje nxenes
e pyet per qellimin e saj, ajo permend humanizmin
dhe ketu fut per nxenesit permbajtjen e Testamentit te
Hajligenshtadit te Bethovenit, duke e ngjeshur veten ne
piedestal, bashke me heronjte e artit te muzikes.
Rrenjet e saj Erika i nxjerr nga gjithe arsyetimet artis-
tike dhe njerezore individuale: pasi i eshte nenshtruar
se emes per kaq vjet, ajo nuk mund t'i n~nshtrohet me
asnje burri. Nena ishte kunder marteses se Erikes, sepse:
vajza ime nuk mund te futet kurre ne radhe dhe as te
nenshtrohet ndonjehere. Ja, keshtu eshte ajo. Erika nuk
duhet te kerkoje nje shok jete, sepse ajo eshte e paep-
shme. Le qe nuk eshte as ndonje lastar i ri me. Martesa
e atij qe nuk di te epet, perfundon keq. Qendro me mire
ve<; vetvetja, i thote nena Erikes. Nena e beri Eriken
perfundimisht ajo qe eshte tani. Nuk jeni martuar
ende, zonjushe Erika? e pyet qumeshtshitesja, por edhe
mishshitesi pak me tej. Jue dini, u pergjigjet Erika, mua
nuk me pelqen kurre njeri.
Pergjithesisht ajo vjen prej nje familjeje shtyllash sinja-
lizuese qe qendrojne te vetmuara mes peizazhit. Dhe qe
jane te pakta. Ata rriten me veshtiresi dhe kursim. ashtu
si edhe ne jete sillen me veshtiresi dhe kursim me te
gjithe. Erika erdhi vetem pas njezet vjet martese ne kete
bote, ne te cilen i ati i saj u <;mend dhe e futen ne <;men-
dine qe te mos perbeje me rrezik per boten.
Me nje heshtje fisnike Erika ble nje pako gjalp. Se ajo
ka nje memeze dhe nuk ka nevoje per burre. Sapo ndonje
farefis rritet dhe i afrohet kesaj familjeje, ai debohet dhe
~ohohet. Marredheniet me te priten menjehere sapo,
~1<; pritej, ai deli panevojshem dhe i padobishem. Nena
1 c;:ok te gjithe anetaret e familjes me nje <;eki<; te vogel
J,
I~ 16 Elfriede Jelinek
e
e . .. gJ·edh nJ·erin pa·s tjetrit. I klasifikon dhe i ~e~h
dhe 1 perz .. .. .. •· k lindm
e te ·. I kontrollon dhe i flak. ~ ~ete ~e ~u .. .
s J ·r .. .. duan prore te kene di<;ka, te cllen ti deshiron
paraz1 e qe ... . •· · E ·ka
n tambas h . Ne m ·me vetem me nJera-tJetren, apo JO, n ,
e nuk kemi nevoje per askend. .. .. . .. ..
dh e ne kalojme bashke me te. Ato Jane te
e Ko h a ka1on · E
.. b shku nen nJ· e kapak qelq1, n a, evez gat·k 1·· h
mby11ura se a d .. "h t
. r·· bn"shta nena e saj. Kapaku mun te ngn e
- e saJ.. e · ·· , kur dikush
· e kap nga sumbu 11a ne·· mes
r vetem nga s1per, .. ... . •· f ·
rt Erika eshte nJe msekt ne sede , qerue
dhe e ngre 1a · . • k b ··
he pa moshe. Erika nuk ka histon dhe nu . en
pa k o , .. dh .. t' mtur
h. t . Aftesine per t'u kacavjerre e per u zva '
~s :1~b e ka humbur prej kohes~. _E~ka__e~hte pje~~
·· furre brenda formes se pafundes1se. Kete pafundes1
- ~: e ndan gezueshem me muzikantet e saj te da_~hur,
ndonese doemos, nuk round te matet me famen e
asnjerit ~rej tyre. Erika lufto~ 1?.er nj~ ~~nd te ~?ck~l ~
afersi te krijuesve te medhenJ te muz1kes. Dhe eshte nJe
vend i fituar me mundime te medha, sepse, jo pak, por
e gjithe Vjena kerkon te kete aty, se paku, nje kolibe
kopshti. Erika piketon parcelen e saj te njeriut punetor
dhe fillon te hape gropen e themeleve. Ajo e ka merituar
ndershmerisht kete cope vend me studimin dhe inter-
pretimin e saj! Fundja edhe interpretuesi eshte njefare
krijuesi. Ai e lezeton supen e lojes se tij me di<;ka vetjake,
dic;:ka nga vetvetja. Ai derdh aty gjak nga i zemres se vet.
Qofte edhe interpretuesi e ka qellimin e tij te thjeshte:
te luaje mire. Por krijuesit te vepres duhet t'i nenshtro-
het edhe ai, thote Erika. Dhe ajo e pohon vullnetarisht se
ky eshte nje problem per te. Sepse ajo nuk round qe nuk
mund te nenshtrohet.
Por synimin kryesor edhe Erika e ka te perbashket me
te gjithe interpretuesit. Te jete me e mire se te tjeret!

Pianistja 17
 Ne tramvaj ate e shtyp pesha e veglave muzikore ...
tunden sa para prapa trupit, si edhe nga rant qe 1
. . ~ a e notave
b h d
e 11:1 us ur rngas. NJe flutur e stermadhe kaba. K f!
ndJen se brenda saj gelojne forca, te cilave nuk a_ sha e
.. ik u InJafton
vet em muz a. Kafsha shtrengon grushtet p" th
.. . lin . erre dore
zave t e VIO _ ave, VIolave, flauteve. AJ·o e le~ .. _-
.. k ... .. ~ .. 1orcen e saJ
t e a1OJe ne s1eren e negatives, edhe pse kisht .. .
.. ..dh .. . . e mundes1
t e ZgJI te. PerzgJedhJen e ofron nena me ... kt··
· .. thithk h · ·· IlJe spe er te
gJere as dhe s1sesh te lopes muzike
fl Veglat e saj .. me.. harqe dhe fiymore , se·: bas hku me
eto~et e renda te notave, u perplasen njerezve ne ..
kurrize dhe kraharore. Neper palet e dhJ.amit .. • kthper
. .. b h qe Ia e-
J~e -~ ~ps t_~rmet e ~j ~i ~usta gome. Hera-here, kur i
~?en ~e ko~e, merr nJenn rnstrument me gjithe kellef
ne dore, ndersa tunat e te tjerave i ngjesh gjithe ligesi
pas palltove, ~ardesyv_e _dhe xhaketave te shajakta. Aja
c;n_d~ro~- veshJen trad1c10nale austriake, qe nga ana e
S~J 1 ngerdheshet kopilc;e qe nga kopsat me brire dreri.
S1pas menyres kamikaze, ajo e merr vetveten ne dare
si arme. Pastaj ajo kopanis perseri turmen e ngjeshur te
njerezve, dhe e ben kete me rnajen e instrumentit, here
te violines, here te violes se rende. Kur eshte mbushur
plot, fjala vjen, aty nga ora gjashte, levizjet e instrumen-
teve te saj mund te derntojne shume njerez. Par atehere
nuk ka vend per te rnarre hov. AJO ben perjashtim nga
rregulli, kundrejt gjithe ketyre te neveritshmeve qe i
shohin syte dhe e ema e deklaron plot deshire re dhun-
shme, e deklaron perjashtirn , sepse ajo eshte bija e
vetme e nenes dhe duhet te mbetet ne gare. Ne tramvaj
ajo sheh perdite ate qe nuk dote donte te ishte. Ajo c;:an
permes batices gri te njerezve. me dhe pa bileta, te atyre
qe hipin dhe te atyre qe zbresin, te atyre qe andej nga
vijne. nuk kane marre asgje dhe atje ku do te shkojne
nuk presin asgje. Nuk jane aspak te kendshem. Shume
syresh tashme kane zbritur, ende pa zene vend mire.

18 Bftiede Jelinek
.
1
e
e .. . i i u1indJ. es e nxjerr perjashta, ne nje
n Kur zemenm d ··rt t
de shume larg shtepise, aJo e1 ve e nga
t:,J •
.
e stac10n en . k ·· ht t
_- . dhe me uHthe terbimin qe ia a ngerc;ur grus e
J vagom , t:,J •• •• d · ·
. fort nuk ben tjeter, vec;se vihet te p~ese_m~ u?m tren~
1 tjet~r elektrik, qe do te vije me_ s1~n, s1~ VJen ame~~
e pas c;do lutjeje. Keta jane vargonJ qe nuk -~e~u~e~ ~e.
Pastaj ajo kalon serish ne sull~- me ~nergJ1 te npertenra.
lamendur nen peshen e mstrumenteve, futet
Du ke u ka . dh h "rth
r mes punetoreve qe kthehen ne shtep1 . -~ s -~e . en
- mes tyre si nje bombe therrmuese. ~ganJehere__ sh~et
dhe thote: ju lutem, duhet te zbres ke~. Dh~ pernJeh~-
f .. h te u1ithe ia mbeshtesin kete mendrm. AJo duhet te
res b.J • blik'
largohet sakaq nga vagoni i paster i ~an~po~t pu . .:
Per njerez si ajo nuk ka vend aty! Udhetaret qe paguaJne
nuk mund t'i durojne ato.
Ata e veshtrojne nxenesen dhe mendojne se muzika
ia ka ngritur prej kohesh shpirtin, tani i ngre vetem ~-
shtin. Nganjehere qellon qe t'i hidhet faji ndonje djaloshi ·
te perdhjere me lloj-lloj pislleqesh ne nje traste te ndotur
detari, sepse keta njerez e kane fajin gjithmone. Ai duhet
te zbrese rnenjehere dhe te shkoje te gjeje shoket e vet,
para se ndonje krah me xhakete shajaku ta kape per
zverku.
Zemerimi popullor, qe fundja e ka paguar deri ne nje
tarifen, ka gjithrnone te drejte per tre shilingat e tij, gje
qe rnund edhe ta deshmoje, ne rast kontrolli. Ai zgjat
tere krenari bileten e stampuar, me mendjen top se
atehere gjithe vagoni eshte i tij. Me kete kursen njehe-
resh edhe friken per jave te tera, se mos tlaket jashte po
ta kape kontrolli.
Nje zonje qe e ndjen dhimbjen sikunder edhe ti,
leshon tani nje klithme: i kane lenduar kerbishten, ate
pjese te rendesishme per jeten, e cila mban pjeserisht

Pianistja 19
 edhe peshen e saj. Ne kete ngjeshje jeterrezikuese dhe
--
sipas parimit te shkakesise, fajtori nuk mund te gjen-
det. Torma mbulohet me nje bresher sharjesh, mallki-
mesh, fyerjesh, nemash dhe ankesash. Qarjet nga goja
e zellshme mallkojne fatin e vet, fajesimet derdhen mbi
te tjeret. Keta rrine ngjeshur si sardelet ne kuti, por ne
vaj nuk jane futur ende. Kjo ndodh vetem pas mbarimit
te orarit te punes.
AJO shkel me terbim Iije kocke qe i perket nje burri. Nje
dite, nje nga bashken;ceneset e saj, nje vajze, poshte se
ciles, si dy pishtareve te perjetshem, vezullojne dy taka
te larta te c;uditshme dhe mbi te nje mantel i ri lekure i
nje modeli te kohes dhe i veshur me gezof, e pyet miqe-
sisht: c;fare heq zvarre ti keshtu me vete dhe si quhen
ato? E kam fjalen per kete kellef ketu dhe jo per koken
tende atje lart. Ky e ka emrin flaut, pergjigjet ajo me
miresjellje. E <;:'eshte ky flaut? Nuke kam degjuar ndo-
njehere kete fjale te c;uditshme, shqipton hareshem nje
goje e perlyer. Shkon njera dhe shetit nje send qe quhet
flaut dhe qe nuk e merr vesh njeri se per <;:fare sherben.
Dhe te gjitheve u duhet te ngjeshen, sepse ky flaut ze
kaq shume vend. Le po, AJO kalon hapur edhe ne rruge
te madhe dhe askush nuk e arreston ne flagrance.
Ata qe varen rende neper <;:engelat e vagonit dhe ata
te pakte fatmiroshe per t'u pasur zili qe rrine ulur, zgja-
sin me kot lart trupin e tyre te lodhur. Por syri i tyre
nuk heton dot askend perreth, te cilit te mund t 'i turren
se perse po ua sakaton asisoj kembet me di<;:ka te forte.
Se kush me shkeli gishtat e kembes, shperthen nga nje
goje nje shkulm letersie e keqe. Kush e beri? Te veproje
menjehere Gjykata e Faktit e Transportit te Vjenes, name-
keqe ne gjithe boten, dhe te vendose per pajtim apo per
demshperblim. Edhe ne <;:do film lufte, se paku, do te
dale njeri vullnetarisht, qofte edhe per nje mision kami-
kaxe. Kurse ky qen frikacak ketu, fshihet prapa kurri-
~ I
20 Elfriede Jelinek
 --
. .. ·e tufe e tere zejtaresh si mi_~j, te
- ~f
zeve tan_~ dunm~are. onit, me kasat e veglave 11:e su~,
- gJ·ithe ne prag te pen hkelur dalin nga vagoru. Tam
duke u shtyre ·· dhe duke us
.. ... .. ·e stacion ne·· kem .. b"I
e. Se,
. .. do te beJne nJ .. .. . . h"
tere keta nJe~ez futet nje cjap, atehere t~ gJlt e
kur ne va~n me dele e er ajer te paster dhe ~-1 mu_~~
kane nevoJe te n~ts~ ~ ka e vrerit, e cila ne shtep1
. r ·m Jashte. '-<-es · ·
te ruendet ve e .. rtes ka nevoje per oks1ruen,
do t'i zbrazet bashkeshko. no' n Dirka pa ngjyre dhe pa
b nuk fun s10 . .,. . .
ndryshe, m ase .. h et dir ka tJ· eter bertet si ta kishin
·· 1··1<undet e rres q , .,. •· h
forme e .. .. .. . bi kete livadh popullor, vers on
therur. E atehere pen_n . z Dikush madje, kerkon te
1
nJ.~. re_~ dr:~r :: ; ; ~e;;ishin para kohe mbremjen.
viJe nJe x __ e , .. hen ata ("\etesia e tyre mbremesore
Kaq shume zemero . '<: . .. .. kd
.. d heJ· te kishte filluar njezet mmuta me pare,_ nu __o
qe.. .u. .. e·· Apo aJ· 0 u shqye be1as1s .[:. · h t, u shqye s1kunder..
te VIJe m · . . .. •· ·ktim·· b hke
. aketimi shumengjy-resh 1Jetes se vi es - as
ai P .. ·· ·1· hm..e nuk mund
me menyre•·n e perdorirnit - te c1 m tas .. .. ..
te rivendosesh ne raft. Viktima nu~ mu~d _m~'. pa ~-vene
re, thjeshte te rrembeje nje paketlm te 1:· . t: p~ce~uar,
sepse dote demaskohej menjehere 1:ga sh1tesJa s~ h~Jdut.
Ju lutem, ejani pas meje, pa zhurme! P~r ~r q~ te _<;:o~,
apo duhej te te c;onte ne zyren e pergJ~_ru:s1t_ te fihaht,
eshte e rreme dhe jashte supertregut te n fringo, nuk
ka me oferta te posac;me te javes, por atje nuk kaq asgje,
absolutisht asgje, vetern erresire dhe klienti qe nuk qe
kurre lakmitar, kumbiset ne pafundesi. Ketu dikush, me
gjuhen e zakonshme zyrtare, thote: dilni menjehere
jashte vagonit! Nga kokorja e tij del nje mjeker kaprolli,
sepse burri eshte veshur si gjahtar.
Ajo perkulet serish ne kohe, per te futur ne perdorim
nje marifet te ri. Se pari i duhet te vendose perreth iner-
tet e instrumenteve te saj muzikore. Ato formojne nje
si fare gardhi perreth saj. Ben sikur gjoja po mberthen
lidhesen e kepuces, me te cilen do t'i luaje nje rreng

Pianistja 21
 --
f~inj_~t aty pran e. Aj~- pi~~?n fort ne pulpe, njeren a o
tJet r:n ~- aty ~-rane, -~e 1 duke n njelloj. Kesaj vejuste
me..s1~ n qe do t ..1 ~aot ~sh i. E sakatosura ne kete
fa~~ feJ~: hed h ~erpJ~te nJe s1 shat erva n te shndritshem
e te shke lqye.. shem bntm e ne mes te nates, i cili , do emo·s
. fu d. ..
d o t a vmt e se n 1 ne qend er te vemendjes, pershkru
qart e dhe.. shkuth rt rreth anat e saj familjare dhe k"erce- a~
non se k eto rre ana (dhe para se gjith ash, burr i i · ·
vdekur) dote hak mer ren tmer resis ht ndaj tortu rues ::J .~
s~j. Ajo kerk on ~en Jehe re policine! Policia s'vjen, sep: :
aJo nuk mun d te kuJdeset per te gjitha.
Nje vesh trim i qash ter muz ikan teje rres hqet permbi
nj~ ~ e . ~? ben siku r esht e push tuar nga fuqia
gJ1theperfsh1rese, e fshe hte dhe e paperballueshme e
rom anti kes muz ikor e dhe nuk men don per asgje tjeter.
Njer ezit nde rkoh e flasin njezeri: me siguri qe nuk mund
te isht e vajz a me mitraloz. Si shpesh, edhe kesaj here,
pop ulli gabo i perseri.
Por ndo dh qe ndo njer i te kete men dim e met e qarta
dhe perf und imi esht e se ai e shen jon me gisht keqbere-
sen e vert ete: ti ishe! Ajo pyet et se c;'mund te thot e per
kete, nje njer i i arsy eshe m i rritu r ne drite te diellit?
AJO nuk flet. Qiellza e saj e oper uar e peng on tani
vertet
qe te vetn desh koh et. Ajo nuk mbr ohet . Disa hidh en e
thon e se i rane kot ne qafe nje shurdhmerneceje. Zeri i
arsyes, poh on diku sh, thot e se ai qe i bie violines, nuk
mun d te jete shur dh. Apo esht e vert et shur dhe dhe po
ia c;on viol inen diku jt tjeter. Se fundi, nuk bien ne nje
men dje dhe e lene ate muh abet . Nje pije tore ne fundjave
iu pesh tyn ne koke dhe u shka terro n men jehe re disa
kilograme mat eria l kujtesor. Alkooli pastaj ben pjesen
tjeter. Vend te alko oliz uari sh. Qyteti i muzikes. Kjo vajze
vesh tron thel le botes ndjesore, kurs e akuzuesi i saj, ne
rasti n me te mire, sheh thel le vete m krik llen e birres,
ndaj edhe tani hesh t i trem bur para vesh trim it te saj.

22 Elfriede Jelinek
--
- . . din.iteti, gerv eron llauzi, nu~
Gerveret ?u~ ~a IeJon .oli~c;elistja. Per kete gezu:n te
gerver~n p1an_istJa a~~ e~hk on me vonese ne shtep1, ku
vogel aJo sakrifikon f'r ne dore dhe e qort on. Edhe
e ema e pret °:e kron o~ed ~roj e, ndo nese tere pasd~te~
kesi stresesh I d~h et t~ko. e dhe te men doje , t'i bJere
i es?t~ dash~~ t~ ~ aia qe ishi n me te dob et se ajo.
violmes dhe te per~ frik.en . dhe derr men njerezve. Nga..
.. h. e t'u fuse
Ka des rr . .. . .. .. ..tha fleto ret e prog rameve te
keto ndjenJa geloJn~ te gJI
koncert~ve fil~rmk one1:~ filar mon ik ' i. mer r fjale t hyre se
Nje shikues 1 one . . .. h"ku ·
.. rm·t te.. saJ· si shkas per t'1 ··shpJ egua·r nJe s 1 es1·
te progra . d 'dhe t tere qeni a e tlJ nga dhim Ja e k..esaJb.
. .. . .. • · k
tJeter ses1 n
.k p·ke"n·sht kete apo d1c;ka te ngia · dhi e b. ashm e, a1
muz1 e. 1 me pare. Dhi mbj a e Bethoven1t, m Ja
d he dhi b. B kn ·r
Iexuar e m Ja e _ru :~ ,
Mozartit, dhim bja e Shu man it,
~himbja e Vagnerit. Keto dhim bje jane pasu na e tlJ e
vetme, sidoqe ai esht e edhe pron ar i fabr ikes se ke~~-
ceve Peshl, apo i firmes Ketcler, te treg tise me shur mce
te materialeve te nder timi t. Beth oven i ngre leve n e
frikes dhe ata bejn e te drit hero het i gjith e pers onel i i
tyre. Nje zonje dokt ori ka vite qe bash keje ton me frike n.
Ajo ka dhjete vjet qe rrek et te njoh e te fshe hten skaj ore
te reku iemi t te Mozartit. Por deri tani nuk ka bere c;ap
perpara, sepse kjo vepe r esht e e pafu nd. Ne nuk roun d
t'ia rrok im kurr e kupt imin ! Kjo zonj e dok tori thot e se
eshte vepra me gjeniale qe njeh hist oria e muz ikes , per
te dhe per disapak te tjere , kjo esht e e padi skut uesh rne.
Kjo zonje dokt ori esht e njer a nde r te perz gjed huri t
e pakte, te cilet e dine se ka gjer a qe, sado vull net te
mire te kesh, nuk mun d t'ua gjes h fund in. C::'ka ketu per
te shpjeguar? Edhe vete rret han a se si mun d te ekzis-
toje dic;ka e tille, esht e e pash pjeg uesh me. Kjo mun d te
thuh et edhe per disa poezi, te cilat, po asht u, esht e e
kote te kerk osh t'i analizosh. Rek uiem in e poro siti nje

Pianistj a 23
 burre misterioz i veshur me nje
1 . ..
cieri. ~onja e d~ktorit dhe te tjer~; e;i;e te ?eze karro-
es
film per Mozartin tanime e dine· q kane pare kete
Ai ishte vete vdekja! Me keto ~ a· . kU
. .. .. l" h .. en ime aJo sh 0 _
vnme ne evoz gen e nje prej te M"" dh' . P n nje
brenda saj. Ne raste te rralla, ndodh ~ enJv~ dhe futet aJh
s
me te Madhin. qe edhe mtet bashke ·o
Masa J ..
.. h te peshtira njerezore e no- 1 h"
oJes m ATE pr
..
;;e
k es tu prore ndodh qe dikush d .. .. ore. Po
. . .. eperton ne percepti .
e s~J:_ Llau~1, }o vetem qe proneson artin a rr
mi~ cr
dreJten me te vogel, por ai kerkon t .. b .. hP pasur as te
.. . . . e e et zot edh . oA
st
ve t e .artlstlt. Ai ngre banesen pe.. rb. d . . dh ei
. . ren a artistit
pastaJ hap d1sa dritare per te
. . . t'u. pare dhe p er·· t e·· pare.. bote e
gi
e }ashtme. Me..gishtat e dJers1tur kjo cope pleh
. .. . u pre k atJe
_n te
dl.. sa vend e qe . 1.. perkasm vetem ASAJ r ·· . h.
. · e pat irrur dhe qu
t~ pa~ar, a1 ken?on _kannlena bashke mete. Ai kalon
gishtm
.. k tregues te.. nJo mu r neper re o-jistrin e re A~
pe
.. t- mave,
k ~r on temen _anesore te pershtats hme. nuke gjen dhe nd
ken ~qet pastaJ, du ke tundur koken, me riperseritjen e m
te mes kryesore, te cilen ai e rinje h duke ru ndur bishtin
plot kon~end je. Per shumice n e njerez\·e. joshja krye- aj
sore e artlt qendron ne rinjo hjen e di c;kJje qe ara besoj ne ry
see njohin . si
Nje plotes i ndijim esh permbyt nje zoren. pro nar ther- dh
torje. Dhe n uk m broh et dot prej ryn.· edhc pse ka nje n
zanat te perruakshem . Dht> k<1 \ htJn):...11.lr ngd ma hnitja. n
Ai nuk m bjell gje. nuk korr, Ji nu k degjon mire. por ai
TU
mund te sh ihet ne nJ l' konccn pubhk. Pranc ka pjesen
gj
femerore te fami1J("S qe donte te vinte me tc.
n
AJO godet ne them bren c d1athtc nJc grua te mos huar.
e
Ajo es hte ne g,1end1e qc ~do trcize ta s1stemoje ne vendi n
a
e paraca ktuar Vetem q o r~hte nc g1encl1c qe gj ithc;-ka re
d
degjuar, ta vendose nr vendrn qe 1 takon t\Jo paketon ne
v~
perbuzjen e saJ pad1tunnr e kervre qengiave ble~e~1.1e~
se
dhe pastaJ I ndeshkon qeng1at me te Tere trup t I saJ

l4 fl_fnt(U Jthnri
 . dh kU aJ· o roan ne
. ·· 1 ma ,
- . . .. fri orifer 1 vetem,
eshte s1 nJe g . . • h" tek
e shte te rnira artn~- .. .. .. tmerresis ht i ndJ~~ em .
kU . kti i pastert1se esh~e .. . .. pyll halor perreth saJ,
e _Jns:~pat e ndotur I<:ijoJne nre SAJ te shijes, i_ s~lisin
aJho . . e"n e sAJ te nuhatJes, pore r··rt1·te e Uojit me te keq
t s q1s .. r papas e .. h _
e ·o vetern pisllektl trUPO , e rehrat, era e athe~ ~- s ~
J .. pennbajn e sqetullat dh kti d .. rmues te nikottne s qe
o ;;es se kesaj plake, ..afshet or;: atij plaktl, apo te a tyre
rrjedhin nga __darnar~ dh:Jmes h te lira qe avullojne n~a
~ crnnnbujve te pafun u~- . . . dobe"t por depertue s per
e oA - .. . •· ktlterb1m1 1 ' · ..
. stomaket; JO vete~ te·· mutit poshte thonJve te
i .. · · rnikrotom eve • ..
e te mesuann, i turina te djegies se ushqime ve pa ngJyr~,
gishtave -1:11?e .. erhime dhe lekurore, nese mund te
ne te atyre lektlsJev~ te_? h .. hme J·o me keq nga te tera,
1 ktisJe te s 1Jues , • .
e quhen ato _e .. . t beJ·ne banese tek tjetn, ses1.
n E e nevent menyra ses1 a a . .. . d.
A~ .. - e te tJ· eret njerin pas tjetrit. NdonJen ~a J~:
, pervetesoJn . · ·· th rm e tl.J
ndodh te futet ne mendime t e nje tJetn, ne esa
e mete vluar. . · .. h ·· h
Per kete ata do te ndeshkoh en. PreJ SAJ. E nJe eres .
- ajo nuk do te shpetoje kurre syresh. /\jo shk~?ute ~. preJ
ryre, i shkund ata si ai qeni pren e e ~lJ. E meg_1_1~h~_te, ata
e
sillen perreth te paftuar, ata keqynn brendesm e e SAJ
dhe guxojne te thone se ajo nuk u vlen per asgj e dhe se
-
nuk u pelqen hic;fare! Ata guxojne, madje, t e pohojne se
nuk u pelqen Veberi apo Shenberg u.
.
Plaka zhviclhos, gjithmon e pa paralaj m erim, kapa kun
i
TUAJ. fut pa teklif doren brenda dh e rremon e pe rzien
gjithc;:ka. Aj o i ben rremuj e te gjitha dhe n uk kthen asgje
ne venclin ku ishte. Pas pak nxjerr ndonje gje perjash ta,
.
e veshtron me imtes i dhe pastaj e flak tej. Ndonjeri n n e
ane edhe e ve ne vend , e pastron me furc;:e, me sfun gjer
d!1e me pece. Pastaj thahen te gjitha energjik isht d h e
v~_dh~t s_h trengohe n perseri . Krejt si ajo thika e grireses
~ se m1sh1t.

Pwnistjo 2~
 Kjo plake ka hipur rishtas, por nuk k k
TI?oja. ':jo ~-~ndon se ~? t~ fshehe f:kt:ua: nga _fato-
ketu, ne kete vagon. Ne te vertete, a · k qe ~a h1pur, ng
kohesh dhe ajo e di kete. Nuk ka me ~ ~ zb~tur prej je
.. r··
Ne ~an e aJo · ka t as run··
e 1leten e bate .. .. te .paguaJe.
b. Ptim • se
po
duhet te vleje edhe per trenin. s se perteJme! Ajo
re
Tani eshte nje zonje qe e pyet ATE •· ... A
. k .. .. . per nJe rruge
aJo nu perg)lgJet. AJO nuk pergjigjet dh ·. Por de
saktesi se ku ndodhet ajo rruge Zonj e : pse e d1 me nj
zuri neper vagon, duke pyetur ·dhe ; nku resht se !eVi- ha
. •· •· • u e trazuar DJ •·
zit per te gJetur rrugen e kerkuar ne d ... ere-
. .. h .. h . n n enJeset e tyr ne
AJO es te s tegtarJa e palodhur e shti · .. . e. sh
·1 k b .. .. k gieve te pylht
c1 a e. .. a ere za. on qe me maJ· en e shk op1t · te.. holle.. ' r·
e ta
a
tr~zo~~ ~n:1b~Jt_~ milingonave te pafajshme dhe t'·u e ~e
pnshe qetesme, t I detyroje insektet e o-iora r· 1·· h . ~
·d A. ·· h ·· · ·· . bJ e es OJne
aCI
.. . . d . JO es te nJe nga ata nJerez qe e k ··
ane panm · te..
I~_vizm c; _o _gur __per te pare se ~os ka ndonje gje perposh
tl]. C::do linshte, sado e vockel qofte, doemos q ·· d •·
.. h k. . e o te em
qemto et nga JO ZOilJe, ne kerkim te kerpudhav di
te ?oronicave. !e tille nj_erez jane keta. Nga c;do ~e le
art1 ata duan te shtrydhm edhe piken e fundit dhe r· k
gjitha t'i shpjegoj~_e me ze _te larte. Neper parqe i fshijn: p
stolkat me sham1te e xhep1t perpara se te ulen. Ne resto- h
rant i ferkojne me pecete takemet e ngrenies. Kostumin in
e ndonje te afermi e kruajne e pastrojne me fun;:e nga d
qimet, letrat dhe njollat e yndyres. li
Dhe kjo zonje tani ankohet me te larte se askush nuk m
po e ftillon. Ajo thote se askush nuk deshiron ta ftilloje. re
Kjo zonje qe perfaqeson ketu shumicen e paditur, por qe tr
zoteron me teprice te vetmen gj e: zjarrin luftarak. Dhe si
eshte gati te kapet me cilindo, po te jete nevoja. te
AJO zbret pikerisht n e rrugen qe kerkonte te gjente p
zonja dhe e veshtron m e kapadaillek pyetesen. r
E mashtruara e kupton dhe i zbardh en syte nga inati. n
Pas pak ajo dote rikujtoje kete copez te jetes se saj duke m

26 Elfriede Jelinek
 . .. shoqe do ta zgjase
~
1 me n d onJe , .
ngrene mish me -~a_su. e . e sapotreguar, te mos ~~te
jeten e saj me. pe~e~ sidoqofte, kohen e ~aJ Jet~
·are rrefimlt te tIJ aJ., d te ri perjetuneve te
se gJ e edhe 1 hap ven
po harxhon. Por q .
reja. . .. a zonja plotesisht e c;oroditu~,
AJO kthehet d1sa ~ere n? h gJ. endet perpara deres se
.. rrugen e nJo ur, . .. d k
derisa futet ne •· r·· fundit here zonJeS, u e
· ·· dheshet per e ·
njohur. AJO i nger. .. one·· do te kthehet vete ne hi
.. d·sammutamev , ..
harruar qe 1 .. .. ore er arsye se ka ardhur ne
.. ·flaken e llambes nen , P__ .. . k d t .. mund
ne~- . .. Atehere as tere art1 nu o e
shtep1 me v~~esed.h artit i vishen shume gjera dhe,
shelloJe, e e pse • ka
ta ngu.. .. h .. hte nJ· e ngushellues 1 madh. Pac;
ara se gJlthas , se es . ..
~e shume here ai sjell se pan vuaJtJen.

Erika do te thote lule shqope. ~g-~ ~j? lu~e. e ka m~rre

emnn · k.JO grua • Para lindjes, nenes se saJ. 1 qe famtur
.. ..
dic;:ka e drojtur dhe e b~sht~_- Por_ kur kish~_e p~re. ate
lemsh mishi e jargesh te dale preJ barkut te :aJ, aJ~ ~
kishte harruar kujdesin dhe pa shume pekule 1 qe vene
punes per ta pastruar dhe rregulluar. Hiq 3:1-je__co~~ ~etu,
hiq nje cope atje. Po te mos e permbash, fem1Ja terh1qet
instinktivisht nga pislleku dhe e pegera. Per Eriken nena
dote zgjidhte shume heret ndonje profesion qe te kishte
lidhje me artin, ne menyre qe nga kjo brishtesi e sajuar
me aq siklet, te mund te nxirren para, sepse njerezit e
rendomte mblidhen te habitur perreth artisteve, i duar-
trokasin ata. Se fundi, Erika u edukua dhe u sterhollua
sic;: duhet, tani ajo duhet te terheqe qerren e muzikes dhe
te filloje te beje art. Nje vajze e ketille nuk eshte krijuar
per t'u marre me gjera te vrazhda, per te bere pune te
renda me duar, pune shtepie. Ajo eshte paracaktuar qe
nga lindja per finesen e dansit dhe kenges klasike, per
muzike. Nje pianiste e njohur ne gjithe boten, ky do te

Pianistja 27
 kishte gene ideali i nenes; dhe qe femija te mun d t ..
.. b. 11.. . t . .. e c;ante .
rrt1ge_~ e ~ ~e ..e me ~ ..nga, nena ngjis hte udhe nefy es nJ
.
nga te kater anet e Enke s, por edhe koke n e vete E •k .. k
. k d s1
ku_r aJo ?u
t" ..
o~te.. ~ _mesonte: Nena e paralajme n es N
ron'
Enke1: pe:.?~~dh1~e z~hqare, e -~1la gjith mon e kerk on te .Je
shkaterroJe te amtu ren dhe qe, thua jse perh ere, esht .. as
e gjinise mash kullo re. Mos lejo te te shma ngin n e gJ·.
rrt1ga.I AsaJ. nu k 1. 1eJo
. h et
pus h.1m1· ne asnje shkalle a·ga
Ke
nuk duhej te ndal et ne maje te patin ave per t'u mbu~hto nd
ne
me fryme, por te vazh doje saka q me tej. Drejt shkalle:
tjeter. Kafshe pylli i afroh en rrezi kshe m Erikes dhe duan E
ta _k~she_~oj~~ edhe ate ... Ko~kurren~et duan ta terhe qin pr
ka
Eriken ne nJe thep shkemb1, duke 1 then e se duan t'ia te
qartesojne shikirnin. Mirepo, kujdes, qe andej mun d kr
te vithi sesh kollaj! .Dhe nena e pers hkru an gjallerisht E
hum nere n, qe femija te kete kujdes e te ruhe t. Ne maje me
e pret fama bote rore qe shum ica nuk do ta arrije kune . N
Atje fryn ere e ftohte, artis ti eshte i vete m dhe e pohon sh
kete. Persa kohe qe nena jeton dhe end te ardh men e ko
Erikes, per femijen ka vete m nje ITllge: kulm et absolute tur
boterore. Dh
Nena e shty n nga posh te, sepse ajo qend ron fort me sqe
kem bet ne toke. Dhe shum e shpe jt, Erika nuk qendron ne
me mbi toke n qe e lindi, por mbi supe t e diku jt tjeter ajo
qe e ka sajuar. Dhe ai eshte nje baza men t i lekundshem! Lin
Erika ngrih et ne maje te gishtave mbi supe t e se emes, F
kerk on te kape t me gish tat e sterv itur lart ne maje , e cila, fem
mjerisht, del se eshte vete m nje hund e qe duke t si maje, Mj
nder musk ulatu ren e krah ut dhe shtri qet e shtri qet, sa fut
mun d me lart. Tani hund a i del siper buzes se thep it, por qo
vetem per te pare nje shke mb edhe me te thep isur se i zh
pari. Akullnaja e lavdise ka hapu r ketu nje filial dhe i ~-e
vendos prod hime t e saj ne blloqe, duke pake suar kesh tu t~. s
shpenzimet e depozitimit. gel
Erika lepin njeri n nga blloq et dhe orga nizo n ne shkolle von

28 Elfriede Jelinek

I
 . .. ..
nJe konc ert per te fitua r kupe n e shub .
ertit . Asaj i duke t
.. .. . .. ,
. dh ... nu·11 ·meter dhe do te Jete ne maJe .
kur e e nJe · .. h.
s1 .. e orton Erik en se eshte s1 tepe r e_ t Jes h te._ .. T.
I
N~~a q .. fund it' Vete perm bajtj a fism ke nuk sJell
J.e gJithmone ..e . h gJ·1·th · mone" se
paku , n d"er tre t··e pare··t,
·.. Duh et te Jes '
asgJe. . .. perf undo n ne kaza n te.. pleh rave .
gJ·ithe
..
c;'VJen me pas
fl .. qe desh
.. . .. fi' . ... .. t
Keshtu et nena , iron te nnre n e ennJ es ..se ve ,
.. .. . ..
. dhe nuke lejon te dale ne rrug e dhe te ~a~ e pJese
n daJ e
ne ndon je gare sportive, te brakti_se.. k" -~s
htu
mes1met . .. ·.
.k.. nuk i pelq en te duke t. AJo qend ron fism kens ht
En es d. k .. .. nk h t
he pret qe te tjere t te bejn e 1c; a per te, a o e
prap a d
kafsha-nene e plagosur. Nena qahe t hidhu~'.. se ~. .d h t
u e
te kujd eset e vetm e per gjithc;ka qe ka nevoJe e b1Ja, por
kridh et me ngazellim ne kete lufte .
Erika qend ron vete men jane fisni keris ht, per c;ka nuk
merr madj e asnje gros h per c;orape apo te mba thur a.
Nena u rrok anise t plot zell miqv e dhe te aferm ve,
shum e prej t:e cileve nuk jane aspa k te tille, seps e ka
kohe qe ajo u eshte largu ar plote sisht dhe e ka shke pu-
tur femijen nga ndik imi i tyre, ngas e ka lind ur nje gjen i.
Dhe sa vjen e me tepe r po bind et per kete gje, kend on
sqepi i nenes. Erik a eshte nje gjen i pers a i perk et lojes
ne piano, vetiem se nuk esht e zbul uar ne kohe . Ndry she
ajo, si nje kom ete, dote ishte ngjit ur me lart se male t.
Lindja e Krishtit-femi do te ishte nje hic;gje para saj.
Fqinjet i jepn in te drejt e. Ata degj onin me qejf kur
femija usht rohe j. Ishte tama n si radio , vec;se pa para .
Mjaft te hape sh drita ret, mba se edhe dyer t dhe tiflg ujt
futen bren da dhe perh apen si gaz helm ues ne te gjith a
qosh et dhe cepat. Mjedisi perr eth, i zem erua r nga
zhur ma, i flet nepe r ITllge e shka lle dhe i lutet per qetes i.
~-en~ i -~ercjell Erikes habi ne e fqinj eve ndaj usht rime ve
t~. saJ te mah nitsh me muz ikore . Erik en e bart tutje si nje
gel~?q~, perro i ujep aket i mah nitje s mash kullo re. Me
vone, aJo do t:e habi tet nga anki met e fqinjeve. Per keto

Pianistja 29
 qarje nena nuk i pat folur kurre!
-~ e. -~a~i~ e ~teve Erika meson t'ia . .. ..
ne nJe gJe: t 1 sh1koje te tjeret nga 1 kalo~~ se emes ar
.. k.. art me per . ru
per eta amatoret, mama, as qe i Hog ·. f; <;~. Sa
sh
e tyre jane te pergjithshme, ndijimea~~ are_, gJyk.imet
profesionin tim vetem specialistet vl . ~ papJe~ra, ne ro
. .. .. eJne Kunder h . sa
1 nenes: mos u tall me levdaten e nJ· e .. · .. . s tlmi
.. . . .. . rezve te thJesht·· n
e degJoJne muz1ken me zemer dhe i .. h e qe a
.. .. 1· . gezo en asaJ· m··
sh ume se te se 1tunt, te perkedhelur·t 1 h .. .. e k
nJ·t··e. N..ena vete·· nuk kupton nga muzika · undemedh . . e- z
te bijen ne enen e kesaj muzike. Zhvill,ophoetaJk~- ehngiesh ru
.. es tun• .. p
gare e ndershme hakmarrjeje midis nenes dh fi• .. ~e
. . . ku e emiJes s
sepse fiem1Ja e pton shpejt se, nga ana muzik .,
v
1
ka kaluar se emes. Femija eshte bere idhun1· 1· n ··o~~· ~
. . . .. .. enes se
vet, e clla, nga ana e saJ, 1 kerJ(on atiJ tagren met"" ... e
· t·· N.. k.. .. .. .. e vogel.
Je en.• •
ena • • erkon qe te kete te drejte t'ia caktoie J vet e·· e
c;rmnun asaJ Jete. m
Eri~a nu~ duhet te shoqerohet me njerezit e thjeshte, d
por levdaten e tyre duhet ta degjoje gjithmone. Ndersa d
specialistet, mjerisht, nuk e levdojne Eriken. Nje aftesi n
diletanteske, jomuzikore, ka arritur deri te Gulda, Bren-
deli, Argerihu dhe Polini. Por, kur vjen puna te nje Kohut, N
fati i kthen atij krahet me kryenec;esi. Fati kerkon te t
mbetet i paanshem dhe te mos shtyhet ne gabim nga nje p
larve kokone. Erika nuk eshte · e bukur. Edhe te kishte
dashur te ishte e bukur, e ema do t'ia kishte ndaluar
menjehere. Me kot Erika zgjat krahet drejt fatit, fati
nuk deshiron ta beje pianiste. Erika _flaket pertoke si
nje ashkel zdrukthi. Dhe Erika nuk e kupton se c;fare
po ndodh, sepse ajo tashme eshte prej kohesh po aq e
madhe sate medhenjte.
Pastaj, nje <lite prej ditesh, Erika deshton plotesisht
ne nje koncert te rendesishem perfundimtar te Akade-
mise se Muzikes, ajo deshton para gjithe te afermve
te konkurrenteve te tjera, para vete se emes qe kishte

30 Elfriede Jelinek
 dh ,,~ .. hte dhene parate e fund.it per
ardhur. k ncertor te.. En•k··es. MepastaJ e ema 1 dha~
e vetme e
1',i., • •• •

rualetm O . dhe diletantet muzikore do te

shuplaka, sepse ruer ed .. hn·...,;n e Erikes ne fytyren e
ki hin lexuar es iu.1.u .• •• •
round ta s .. d art e saJ·. Per me teper qe Erika
· ·· mos fare ne u · ·
saJ, ne_ . dhur nje pjese per masen qe tallaz1te~
n~k ldsht~ z~; n. e mesiane, perzgjedhje qe nena e pa~
atJe poshte, p Jfi e·· KesisoJ· femija nuk c;au dot ne
ku deshtuar me ore . . .. ..
n .. e turmes qe nena dhe femiJa e paten perb~~
zeroren
.. .. e para , sepse ajo kishte qene ··thmone nJe
·· gJl
ruithmone, .. • dyta
. ..
pJese e voge1 .. dhe e paperfillshme e kesaJ . .. . .. ,
turme, e
. k kishte dashur kurre qe te ishte nJe pJese e
se aJO nu ..
vogel dhe e paperfillshme e turmes. . .
Erika kalamendet e poshteruar nga skena, aJ~. pnt~t
e turperuar nga adresantja e saj, e ema. Edhe ~e-~ues~_a
e saj, nje ish-pianiste e njohur, e_ qorton fort Enke°:_ per
mungese perqendrimi. Nje shans 1 madh nuke _shfrytezu~
dhe ai nuk do te kthehet kurre me. Do te vmte shpeJt
dita kur Eriken nuk do ta kete me zili asnjeri dhe ajo
nuk do te jete deshira e askujt.
Tani nuk i mbetej tjeter vec;se te kalonte ne arsim.
Nje goditje e forte per mjeshtren pianiste, qe befas do
te gjendej perseri para fillestareve belbezues dhe te
perparuarve shpirtkazme. Konservatoret dhe shkollat
muzikore, por edhe shkollat private te ketij sektori, nuk
pertojne te marrin shume nga ata qe, ne te vertete, do
ta kishin vendin ne kazanin e plehrave, apo, ne rastin
me te mire, ne fushen e futbollit. Edhe sot e kesaj <lite,
sine kohe te vjetra, shume te rinj i terheq arti, por te
shumtet shtyhen drejt tij nga prinderit, sepse prinderit
nuk marrin ere nga arti, por dine vetem se ai ekziston.
Dhe kjo i gezon aq shume! Mirepo shume prej tyre arti i
kthen prape mbrapsht, sepse c;:do gje duhet te kete edhe
kufij. Edhe Erika, gjate praktikes se saj mesimore, e heq
me qejf kufirin midis te afteve dhe te pafteve dhe skuali-

Pianistja 31
 fikimi i jep asaj kenaqesi te vec;ante, se fu .
vete dikur u skartua si shterpe nga tufa ~dJa, edhe ajo
sit dhe nxeneset e Erikes jane mbledhure eleve. Nxene-
ndryshme dhe asnjerin prej tyre ajo nu:ga shtresat te
sadopak. Vetem rralle e tek del ndon. .. t ~ ka Provuar
. E .k . Je rendafil i ku
syres h . D1save, n a arnn qe nga fund· · • . .. q
, hk.. .. k 1 1 Vltlt te pa ..
t u s epuse me su ses ndonje sonatin •· t ·· ~e
nderkohe qe te tjeret thartojne trute me etyde Kl~~entit,
. d . e et per fille
t are.. te.. r"'emit, ensa te skartohen ne . s-
. .. provimet nde
mJetese, sepse nuk kane sy per hajer, edhe . .. r-
.. .. h .. b pse pnnderve
t~ ~ u es te m _ ushur mendja top, se shume sh .
:fermJet e tyre dote hane byrek me mish. PeJt
-~~: s_~ t~- th~as_h, te Erikes, jane te perparuarit e afte
qe beJne perpJekJe. Ata arrijne gjer te sonatat e Sh b
· Kr · 1 · u er-
tit, aJs enana e Shumanit, sonatat e Bethovenit, pra,
.. h .
kulrn
. .. ~ve t e us tnme':"~ shkollore. Instrumenti i punes,
nJe Bezendorfer, u sherben me zell ketyre gjysmakeve
ndersa prane qendron Bezendorferi i mesuesit, ku te'
drejten per te luajtur e ka vetem Erika, perjashto rastet
kur pjesa eshte per dy piano.
Pas dy vjetesh nxenesi i pianos mund te kaloje ne
klasen tjeter me te larte, por, per kete qellim, duhet te
marre nje provim. Punen mete madh e per kete provim e
ben Erika, se ciles i duhet, qe du ke shkelur gazin fort, t'i
jape shpejtesi motorit dembel t e shkollarit. Nganjehere
ndodh qe motori i te provuarit n uk ndizet mire, sepse do
te kishte dashur me mire te merrej me dic;ka krejt tjeter,
qe ka te beje fare pak me muziken, sesa te· peshperise
fjale si muzika ne veshin e ndonje vajze. Keto gjera Erika
nuk i ka qejf fare dhe i ndalon sa here mundet. Shpesh,
para provimit Erika predikon se nje akord i gabuar dote
ishte me pak i demshem sesa interpretimi i sakte, por
ne kundershtim me frymen e vepres; por ajo u predikon
vesheve te shurdher qe jane mbyllur nga ftika. Sepse per
shume nga nxenesit e saj, muzika eshte ngjitja nga the-

32 Elfriede Jelinek
 .. . e lartesite e pastertise se m~zikes.
Uesite e punes __fiz1!.<e n .. vone mesues dhe mesuese
.. d te behen me . fryr ..
Ata ~ete o se mos gishtat e tyre, te ~- nga
muz1ke. Ata tremben d . - sa te nxitur nga zemerrra-
.. . mur nga Jer '
frika dhe te nJO d t ·· godasin tastet e duhura. Le
hJ. et e shpeshta, nuk . __o -~ c1·1·· . e·· e interpretimit. ata
.. . t·· do1e per es1n
te flase Enka .. . .. e••·. taJ c;oJne
sa • .. d
en· ne·· fund p,-iesen.
J
duan vetem nJe g_Je. deshire te zoti Valter
di · i Erikes shkon me . . .. .
Men ~-- .al i bukur flokeverdhe, i cili kohet e ~t
Klemer, nJ~ d~- .. . dh iken i fundit ne mbremJe.
. i pan ne mengJeS e . .. . .. . .. h ..
z.e:shte nje dosido, i duhet te pohoJe_ Enkes. ~ es t;_
student i Deges se Teknikes dhe stu~on ~en_ ele
trike dhe vetite e saj te dobishme. Ko~et: fu1?:di.~ ~ pret
deri ne mbarim, per te degj_uar te -~1the ~~:1"1e~1t dhe,
· ht , nga prekJ. et e. droJtura per. .. prove te gishtave,
p1·k··ens .. +. •
deri ne akordin e fundit te Fantaz1se -~a ~o~: op. -~9
te Shopenit. Duket sikur ai ka shume kohe te __ tep~~•
gje qe duket e pabesueshme ~r 1:j.~ s~dent ne _fa~~n
perfundimtare te studimeve. NJe d1te Enka __e pyeti ~s
deshironte qe te ushtronte Shenbergun, ne vend qe te
sorollatej aty kot. Nuk ka asgje per te studiuar? Leksione,
ushtrime, asgje? Aty ajo mesoi per pushimet semestrale,
per te cilat nuk kishte degjuar kurre, edhe pse u kishte
dhene mesim kaq e kaq studenteve. Pushimet e pianis-
teve nuk perkojne me pushimet universitare, holle-holle
arti nuk ka pushim kurre, ai e ndjek artistin pareshtur
dhe artistit vete, madje, i pelqen kjo.
Erika shpreh habi: po si ia beni, Herr Klemer, qe vini
gjithmone kaq heret? Ai qe, sikunder ju, ka studiuar 33
b te Shenbergut, e ka te pamundur te gjeje kenaqesi
ne kenget dhe tingujt e gezueshem te librit te kengeve.
Perse degjoni atehere? Klemeri i zellshem genjen, thote
s~ njeriu mund te perfitoje dic;ka kudo dhe kurdo, qofte
aJ~ ~dhe fare e pakte. Nga gjithc;ka mund te nxjerresh nje
mes1m, thote ky mashtrues, qe nuk ka pune tjeter. Kush

Pianistja · 33
 ka deshire mund te perfitoje edhe . .
dhe me i parendesishe m. Duhet pa nga nJ:nu me i vogel
vullnet per .. .. sur vetem cte·· hi
te ecur perpara. Nxene 51. k s re dhe natyro
··1
pas voge sirave· dh e gjerave pa vl ..nu duhet t e"" kapet Ao es
nderhyje mesuesi. ere, ndryshe duhet te d~hen
Pervec; kesaj djaloshi deo-ion me·· a·· hi .. Dist
.. . 1 . oJ es re kur .. tjes a
e tlJ 1 uan dic;ka, qofte edhe nJ·e·· k . .. mesuesja
. anti1ene · .. k' Nena
dindondan apo te shkalles maxh E. · nJe enge
.. . k li
b em omp mente mesueses suaJ· plak"· t·· ore. nka thote butike
. ..' mos i h t se
Klemer, se·· ciles .. · ·
a1 1 pergjigjet se .. e ek muz1kes
.. .. , Herr e shu
te behet fjale dhe as kompliment pnerkp1a e, a~. qe munct se .
. . . u mund te quh t ky shuaJt
sepse a1 shpreh bmdJen e tij te plate dh r· . .. e , Popu
here djaloshi i bukur kerkon t 'i J. epet te·· e he <;11-~~r! Here- .aft e
... h .. us troJe ndon• .. mJ
gie s tese, sepse vullnetin e ka te madh Dh .. Je p pe
··th·· h · e e veshtron : -on
gJ~ e_ s prese mesuesen e vet, duke pritur re . .
saJ Ai pret nje shenje. Mesuesja, ulur ne kalu~~m ~ Pe/ te
~to te
t~ larte, ia ftoh vrullin djaloshit, duke i thene me ~a
lidhur me Sh~nbergun : kaq mire, sidoqofte, nuk do ~ etikete
~und ta luan1. Sa me deshire do ta pranonte nje nxenes
nJe mesuese te tille qe i mban fort frenat ne dore, edhe Shpe
atehere kur ajo e veshtron nga lart. plaka
Mua me duket se ky bukurosh ka rene ne dashuri me shura
ty, thumbon fytyrevrej tur nena, kur si gjithmone shkon ku jan
ta marre Eriken nga Konservatori, qe pastaj te dyja grate, madh,
te ngj eshura prane njera-tjetres dhe te mpleksura me e plake
nj era-tjetren , te mund te bejne nje shetitje ne qender zhduk
te qytetit. Edhe moti luan si i drejh1ar nga zonjat. Neper takem
vitrin a ka shume gjera qe Erika nuk duhet t'i shohe ne i Tete
asnje menyre dhe. per kete arsye, nena ka ardhur ta jeve. N
marre. Kepuce, ~anta, kapele elegante, bizhuteri. Nena banon
e terheq Eriken neper ca rrugica duke nxjerre gjoja si deren
shkak, se me kete m ot te bukur, ato duhet te bejne nje gazit.
shetitje te gja te. Neper parq e kane ~el ur tashme te gjitha hapin
lulet e sidomos trendafilet e tulipanet. qe edhe ata nuk Keshtu
i ka~e te blera rrobat. Nena i flet Erikes per bukurine bur qe

34 clfnede Jelmrk
el . .. .. . bukurime artificiale.
k ka nevoJe per z . ..
e natyrore, e cil-~ nu Erike -sikunder edhe tl. Perse
Ao eshte vete e bukur, ,
et
e d~hen xbinglat? .. ti bin e ngohte te jashteqi-
Distrikti i Tete the~et m~:S~tes se fresket te stalle~.
a tjes atdhetare, arom;:. dhe terheq te bijen, perbn
e Nena mbus_~ et m; Jo:efshtedte rshtrases. Nena gez~-
butikeve, ne ~n n e hetit. a nuk kushtoi me shume
i h t se edhe kesaJ here s J .. . .. t ·· grisin
r e shuajt e kepuceve. Per zonja~ Kohut me mire e
t se . te pastrojne kepucet. .. ..
y shuaJt, s~sa .. .. di trikti. sidomos ajo vendase, eshte
, Popul1s1a e ketlJ s • .. h
e- .aft e lakur. Kudo te sheh syri sidomos grate m?s - ~-
. mJ p • lak .. k"tu nena Kohut ka pJelle nJe
e p per fat, kJo P e e • ' .. .
n : -on er te cilin round te krenohet dhe dote ~Jdes~-~
Pe/ te '! te kete fiyme. Vetem vd~kj~ ~?
~to te dyja dhe kjo eshte shenuar s1 p1kembemtJ eJe ne
~ i_ ~daJ~
etiketen e valixhes se Erikes.

Shpesh ne kete distrikt ndodhin seri vrasjesh d~e disa

plaka gjenden te vdekura neper bimcat e tyre t~ mbu-
shura me letra te vjetra si strofulla dhelprash. Ndersa se
ku jane librezat e tyre te kursimit, kete e di vetem Zoti i
, madh, por edhe hajduti mjeran qe rremoi nen dyshekun
e plakes. Por edhe stolite, ato pak stoli, gjithashtu, jane
zhdukur. Dhe djali i vetem, perfaqesues per shitjen e
takemeve te ngrenies, mbetet me gisht ne goje. Distrikti
i Tete i Vjenes eshte lagje e dalluar persa u perket vras-
jeve. Ne ~do godine, objekt talljeje i qiramarresve te tjere,
banon, se paku, nje nenoke plake qe ia hap njerezisht
deren hajdutit, i cili shitet si person zyrtar, si faturues i
gazit. Sa here jane paralajmerua r, por ato vazhdojne ta
hapin zemren dhe deren, sepse jane njerez te vetmuar.
Keshtu i flet plaka Kohut, zonjushes Kohut per ta trem-
bur qe te mos e lere vetem nenen e saj.

Pianistja 35
fj , ' '
'

Me tej gjen vetem zyrtare te vegjel dhe nepunes .. ..

Pak femije. Geshtenjat kane c;elur dhe ne Prat te qete.
N .. v· vajz
e merva Id vreshtat tashme J·an"er, edhe
·
peme te tJera.
. . h K h .. d kete
me gjeth. MJens t o utet uhet t'u thone lamtue veshu
. .. r
.. ·
gjitha endrrave per .. t'. .. . .. mire te tam
1 pare nJe here me theme! te ..
cilin
keto bukuri, sepse ata nuk kane makine. gJi th a zo
Por ata shkojne shpesh me tramvaj deri ne nje st . e .. r
te zgjedhur qe me pare, ku zbresin bashke mete :~1~? ~:k
. .. .. .. .. ku .
dhe msen te gezuara per ne es rs10n. Nene e bije Jeret esh
jashte tepke si Tezet gazmore te <;arl Frankensht, ~a zyrt
me c;antat turistike ne kurriz. Qe do te thote se v:~~it, Dhe
..
vajza ka c;ant~.' qe mban e~he ato ?ak rraqe te pla~: nem
dhe e ruan ate nga kureshtJa e paCipe. Kepuce tiroleze ne
dalj
me shuaj te trashe. Nuk eshte harru.a r as ombrella, si
koh
keshillojne doracaket e eskursioneve. Parandalirni esht~
.. r
me i mire se perballja e pasojave. Te dyja zonjat c;apiten ~~h
gjallerisht shtegut te pyllit. Nuk kendojne kenge, sepse
per
ata qe die; marri n vesh nga muzika, nuk duan ta pegerin arri
muziken me zerin e tyre. Si ne kohen e Ajhendorfit, G
meson nena, te kerkojme fiyrnen, shpirtin e natyres. Jo flak
vetem natyre per natyre. Kjo fiyrne gjallon edhe te te A
dyja zonjat, sepse ato dine t'i gezohen natyres kudo qe kep
te ndodhen. Perpara iu del nje perru a gazmor, ato pine t'i g
sakaq nga uji i tij i kulluar. Duke shpresuar qe te mos Koh
kete perrnjerre ne te ndonje dre. Ndeshin nje trung te ble
rrezuar apo ca shkur rnaja te dendu ra, atehere mund te P
permjerrin edhe vete, por gjithmone duke ruajtur njera ndi
se mos vjen dhe i shikon ndonje i pacipe. ka
Gjate ketyre udhetimeve, te dyja Kohutet marrin ener- gjy
gji per nje jave te re pune, gjate se ciles nena nuk ben per
ndonje gje te madhe, kurse se bijes i pihet gjaku nga per
nxenesit. Te merziten shum e sot, nuk harro n ta pyese c;do forc
mbremje nena pianisten e deshtuar, Erike. Pac;ka, kalo- tale
het, pergjigjet e bija, qe rron ende me shprese, ndonese arr
ajo po i brehe t dalngadale nga e ema. Nena qahet se nga

36 Elfriede Jelinek
 ..
te. . dra Vajza ka tridhjete vjet qe e degjon
he vajzes 1 mu~gon s~ .r Vajza qe mban shpresa, e di qe
ur kete avaz te ndryshkudt.: VI.J. e vetem titulli i profesori~ te
.. · mbrapa mun e • • ·
te tam e . . .. dor dhe qe jepet vetem me rrurao nun
h cilin aJo po e peri ·ct t GJ·ate nJ·e ceremonie te thjeshte
a zotit Bundespres1 en • . . k" dikur
e .. r sherbimet shumevjec;are. Past~J ~kur , dh~ JO . ..
~:k eshte edhe aq larg, vjen pens1oru. Bashkia e yJe~e~
~?et eshte bujare, por per profesionet ~ltu~ ?r~ pe~~ 10~
zyrtar godet ngandonjehere si ~feJ a ~e ~~ell te ~aster.
Dhe ku godet, hapi deren._ B~shkia e VJ_~nes e ~~~rpret
it, .. .. yre.. te vrazhde perc;1mm e kultures nga nJen brez
neme n ..
~: ne tjetrin. Te dyja zonja~ thone se s~ shume·· 1· ge~? ·· h
e~
e daljes ne pension te Enkes! Dhe th~n n ~a ~~ane per ate
i kohe. Kane blere edhe nje truall ne Austn_~e e ~osh ~e,
~ .. rte ndertuar. Nje shtepize vetem e vetem per zonJat
n ~~hut. Ai qe planifikon. fiton. Ai qe kujdeset qe me
e perpara, nuk ngelet keq ne n~voj~. Deri__a~e~ere nena ka
n arritur te njeqindlat, por me s1gun, do te Jete ende top.
t, Gjethnaja e Vinervaldit, atje ne brinje, sikur ka marre
o flake nga rrezet e perendimit.
e Aty-ketu lulet e pranveres guxojne te ngrej ne krye, por
e keputen e thyhe n sakaq prej nenes dhe bijes. Dhe mire
e t'i gjeje. Harlisja duhe t denuar, kesht u mend on zonja
s Kohut. Keto luleza shkojne shum e buku r ne vazon e
e blerte rrumbullake te Gmundit, shpre het Erika.
e Pubertarja jeton ne nje rezervat profilaktik. Larg prej
a ndikimeve dhe tundimeve te rrezikshme. Por profilaksia
ka te beje vetem me zbavitjet, jo me pune n. Nena dhe
r- gjyshja, brigada e grave, qendr on me pushk e ne dore
n per ta ruajtur ate: nga gjaht ari mashkull qe ka zene prite
a perjashta dhe, po qe nevoja, ta prapesojne ate edhe me
o force. Te dyja grate e mosh uara me organ et e tyre gjeni-
o- tale te thara, dote hidhe shin para c;do burri, qe ai te mos
e arrinte deri te drenu sha e tyre. Drenusha duhej ruajtu r
e nga dashuria, duhej ruajtu r nga epshet. Laprat e thara

Pianistja 37
 e te ~l~sari~~ s~. z~avorr ..te. plakave ha pen e mb
me nJe trokellime te thate s1 nofullat e nJ·e b Y1le~ kan
. ... kb. rumbulli
ne agoru, po~ a~gJ~. n~ ?e brenda tyre. Ndaj edhe at aSa
i kthehen ID1sh1t te nJome te vajzes dhe mbese .. 0 te
dhe e -~o~eto~~e ate d~lngad~le: n?erkohe qe :a~:~: kU
tyre beJne roJe para gJakut te n qe askush te mo .. .. lih
e ta helmoje. Gjer thelle rreth e qark, ata kane s ~J mi
agjente te paguar per te spiunuar se c;:fare ben va ~ene rin
tyre jashte s~tep_~se dhe ..per -~'ia z?razur pastaj te ~:. lar
para filxhamt te kafese, perfaqesueseve femerore .. te
.
mbajne pergjegjesi per edukimin e saj. Ata njoftojne P~e ste
e
gjithc;ka, ndersa qerasen me kek shtepie. Dhe zbulues:~ q ..
thone se <;fare kane pare prane diges se vjeter: femijen e [~
c;muar me nje djale nga Graci! Femija nuk lejohet me te ka
dale jashte levozhges familjare, derisa te permiresohet mo
dhe te heqe dore nga burri i huaj.
M
Shtepia e tyre ne fshat veshtron nga nje lugine, ku es
banojne spiunet dhe, sic; e kane zakon, ato veshtrojne dh
lart me dylbi. Kur, me se fundi, vjen behari dhe kryeqy- tje
tetaset vijne per verim, ato as turperohen te rrijne para se
deres dhe, madje, braktisin edhe te gjitha punet e shte- Sh
pise. Nje perrua i vogel c;an pemes livadhit. Nje lajthize ng
e madhe e fsheh menjehere perroin nga syte e shikuesit nje
dhe mandej, matane lajthizes, perroi vazhdon te rrjedhe, ed
i padukshem, neper livadhin e fqinjit. Majtas shtepise, jne
nje livadh i pjerret qe i ngjitet malit perpjete dhe perfu- ka
ndon ne nje pyll, nje pjese e te cilit eshte prone private, e
pjesa tjeter shteterore. es
Rreth e perqark, pyje te dendur haloresh e ngushto- tru
jne shume fushepamjen, por se c;:'ben fqinji shihet mire, te
sikunder edhe ai sheh se c;:fare katranos ti. Shtigjeve ~a
shihen lope tek shkojne ne kullota. Poshte majtas, nje te
kamine qymyri e braktisur, poshte djathtas nje lirishte, Ip
disa vullaj boronicash. Lart re, zogj, skiftere dhe qifte. N
Ruta nene dhe hutini gjyshe ia ndalojne femijes, qe do

38 Elftiede Jelinek

~rl j
 .. dh Ato ia kufizojne
.. . dalJ. en jashte c;er es. . . .. .. . en
~ kane nen kuJdes, .. ashe, ndersa fqmJet perp1q ..
li . J·eten me xhame t~ ~ 1 r+,,es1une. <;do shtrese,
aSaJ ... 1 rges1 e respe.l\.LU dh
0 te nuhasin nga nJe_ a .. . .. klasifikohet e kalbur ~
. .. gnmce Jete, · ·· tucli
: kU gjallon_ nJ_~ .et e teperta e demtoJne s ..-
.. lihet menJ~n-~- Soro~~at~shte, prane diges, gel~n nga t~
min e muz1kes. Ven p .. DJ. emte qeshin me te
. .. . heq zemra ATE. . ...
e rinJte dhe, atJe e . .. . . tn·t AtJ· e midis kakaVIc;eve
.. h kri'dhen nJen pas tJe . , . .. h ..
larte d e .. d t .. shkelqente. Se aJO es te
· dote mun e ..
.. te fshatlt, ~JO .. hk"l er AsaJ· i kane ngulitur ne nu
.. ·tur per te s e qy · • ·aft ··
e stervi .. . . ht.. ·lit sillet gJ·ithc;ka, aJO mJ te
e eshte dielli, rret e c1 . . .. . . . dh
~ q .. droje ne vend dhe sakaq satelitet VIJne ruattm~ ~
e [~rgjerohen. Ajo e di: eshte ~e e mira, sepse__ ke~h~;
e kane thene gjithmone. Por, per ta provuar, me rrur
et mos e provoje. . .. .. . . kr ..
..
Me se .. fundi violina ngnhet perdhunshem dreJt mJe es,
u . li hndrit
e shtyre nga nje <lore kundeshtuese. Jasht~ d1el s ..
e dhe fton per t'u lare. Dielli fton te zhVIshesh para te
y- tjereve, gje e ndaluar nga plakat e shtepise. Gi~ht~t __e
ra se majtes shtypin telat e c;:elikte ne krahun e V1olines.
e- Shpirti i martirizuar i Mozartit del renkueshem dhe me
e ngerc;: nga trupi i instrumentit. Shpirti i Mozartit del si
it nje britme ferri, sepse pianistja nuk ndjen gje, por eshte
e, e detyruar te nxjerre tone paiada. Dhe tingujt shperthe-
e, jne jashte instrumentit me renkime dhe tehuzje. AJO nuk ,
u- ka frike nga kritika, kryesorja eshte qe dic;ka tingellon,
e, e kjo eshte deshmi se femija, nepermjet pentagramit,
eshte ngjitur lart, ne sferat e eperme dhe e ka lene poshte
o- trupin, si nje levozhge boshe. Levozhga e c;liruar e trupit
e, te vajzes, kontrollohet me kujdes per gjurme perdorimi
ve ~a~hkullor dhe pastaj shkundet fort. Pas lojes ai mund
je te VIsh~t p~rseri, tashme i thare dhe i forcuar per bukuri.
e, I pa_~dJeshem dhe pa i dhuruar ndjenje askujt.
N~~a hedh ~e-~nj, duke thene se po ta lije te lire, AJO
qe dote tregoheJ me e zellshme me nje djale sesame pianon.

Pianistja 39
lJ , . .. d het regjistruar vit per vit, sepse klima e ..
KJ -~iano ue e ketushme e c;akordon edhe regjistrinun
0
erres
ashper ma1or . . k . .. m
mete mire. Specialisn VJen ~e i!e~ _en ~-s ~ ~Jena dhe me
i ngjitet duke gul~~r ~~ht, isab _te .aJt1· Itur kane te ~at
sjelle nje piano, nJe m1J~ metra m 1 mve ~ e ~t! Jugm
Re 'istrUesi pohon se ky _ms~ment mund te blegenje pran
e sfumta edhe nje a dy VJet gJ~_rsa n_drysh~, kalbezimi S~~~
dhe myku, se bashku,_ te ke_n: ~r~Jtur gJith~ka. Nena ke~~
kujdeset per regjistrimm ~ m~re te ms_?11~ent1t, por ajo Kes
los fl
ndjek pareshtur edhe..shtJ~ll1~et e. se. ?_IJes, ndonese e .
merakosur jo per regJ1shtnmm e fem1Jes, por vetem e cilat
Nota
vetem per ndikimin e saj amesor mbi kete instrument te keto
gjalle te c;oroditur dhe ~eh~esi~_?t te ~dil~ues?~_m. muzi
Nena ngul kembe qe, s1 nJe shperbhm 1 embel per te vo
bindjen, gjate te ashtuquajturve "koncerte", dritaret te ·e
asnJ
jene te hapura me kanate, ne menyre qe edhe fqinjet te shez
shijojne melodite e embla. Nena dhe gjyshja, te armato- lart?
sura me dylbi, rrine ne katin lart dhe vrojtojne nese fsha- tarak
tarja fqinje mete afermit e saj, te urte e te disiplinuar, Te
jane ulur ne banken para shtepise dhe mbajne vesh te jne v
mahnitur. Fqinja eshte e interesuar te shese qumesht, gjaku
kos, gjalp, veze dhe perime, ndaj edhe vjen te degjoje lules
para shtepise. Gjyshja e levdon fqinjen plake qe gjen me s
kohe te lere punen dhe te degjoje mbesen e saj. Kete c;ast hen
ajo e ka pritur gjithe jeten. Gjersa e arriti tani ne pleqeri. dote
Edhe pushuesit ulen aty prane per te degjuar Brahmsin. marr
Per qumeshtin e tyre te fresket e te garantuar te lopes, qend
shprehet me gaz nena, ata marrin ne kembim muzike qe m
te fresket e te garantuar. Sot fshatarja e vizitoret e saj por m
dote degjojne Shopenin, qe femija sapo e ka pervete- se fe
suar. Nena paralajmeron se femija dote luaje pakez fort, Sa
ngaqe fqinja sa vjen e nuk degjon mire. Fqinjet, pra, vete,
degjojne nje melodi te re qe nuke kane degjuar me pare. ngjy
Por atyre do t'u duhet ta degjojne edhe shume here te push
tjera, derisa te jene ne gjendje ta njohin pjesen edhe ne shor

40 B.friede Jelinek

J
 .. . .. im deren me kanate, qe ju te de~o~
erresi:e:. Ne: hap dotur e klasikes shperthen nga gj1the
.. mtre BatICa e n . d ·
me · h .. . .. dhe derdhet tatepjete shpateve, reJt
te ~at e s te~•s.:ve do t'u duket sikur jane mu aty, diku
Jugmes. Dhe fqmJ .. . ... dhe dhalli i ngrohte e
·· Ata vetem te hapm goJen •
prane. ·r do t'u futet ne goje. Dhe pastaj e Brahms1t, e
S~~~em zikanti te pakenaqesive, sidomos, te ~a~e.
ke~~ mh u . mbledh shpejtazi gjithe energJme, shp~-
Kes tu aJo hidhet pastaj tatepJete, .. · .. dreJ·r tastave ,. te
los fl atra t dhe ... . • .. .. rm
. . fr Ohen rrembimthi si toka nJe av10m ne rrez .
cilat 1 a.. nuk i kap me te paren, aJo ·
t h'Jes h te.. 1· kalo~. Me.
Nota qe t .. . 1IIlllil
keto hakmarrje te holla ndaj xhelate~e te ~aJ p~ -~rs_ . .
muzikor, pra me kalimin e notave, a30 sa3on :11Je gicilim
te vockel kenaqesie. Nje note e k~luar n~k vihet re nga
·e amator, por nje e tille e lua3tur gab1m, e hedh n~a
asnJ ~ .. • t
shezlongu perpjete pushuesin veror. ~1r VJe~ ~ a Je
lart? Meqe c;do vit ata e paguajne shtrenJte qetesme fsha-
tarake, nje muzike e forte vjen qe nga kodra. .. .
Te dyja shtrigat, te dyja merim~ng~t he~ue~e, per~~
jne viktimen e tyre, se ciles thua3se 1a kane thithur tere
gjakun. Veshur me kostumet tra~icionale, ~e ~ta_~
lulestolisura mbi to. Gjer edhe veshJet e tyre ato 1 rua3ne
me shume se ndjenjat e se burgosures se tyre. Ato ngro-
hen tani ne rrezet e mburrjeve te tyre, se sa e thjeshte
dote mbetet femija, edhe pasi te kete bere nje karriere
marramendese mbareboterore. Vajza dhe mbesa do te
qendroje perkohesisht e terhequr nga bota, ne menyre
qe me vone, te mos i perkase me vetem mamit e gjyshes,
por mbare botes. Ata e keshillojne boten te beje durim,
se femija do te jete e saj me vone.
Sa shume publik paska perseri sot! Pa shih, shtate
vete, te pakten, jane ulur ne poltronat e thurura shume-
ngjyreshe. Por, kur rrokanisja e Brahmsit, me se fundi,
pushoi, c;fare u degjuan veshet? Nga gurmazet e ham-
shoreve pushues atje poshte, si nje jehone mosmirenjo-

Pianistja 41 ,
 hese e te sapodegjuares, ushtoi nje shkul .
1 .
g~z~: ~e -~i~ qesh~n ata kaq paurr;esis~ fuqishern
p~~~-nJe~:~11leku? Te armatosura me brokat ~ Nuk .. kane sJ
bu
nene e b1Je u varen poshte, per te nde .. q~meshtit,
. . .. fu h rmarre
Bra hmsit, nJe s ate ndeshkimore kund.. ne ..
em"
er te ~
·t .. d .. k
Push ues1 verore, n er aq, u ankuan .. er te qeshu ..
res. m
shqetesoi natyren. Nena ua ktheu sak/er zhurmen qe .
al
se ne sonatat e Shubertit ka me teper p! me t~n theres, e
ne vete paqen e pyjeve. Por ku marrin ves~e tPrJKryesh, sesa se
merr perseri rru a·· a. elart"
· dr · ·· ty
e me trupm eJt, nena . e
• bJ
f
te malit te saj te rrepirte, bashke me 01 1e~ vetmitar_e
pm e fshatit
la
te
dhe me fru tine barkut. Krenare e ndjek pas edhe ..
ngarkuar me brokat e qumeshtit. Vetem te n ..e biJa, m
.. d .. esermen e
m brema ato o te shfaqen serish ne publik Pu h .
d
verore·· vaz hdOJne · ·· te·· fl asm· per hobin s ues1t
e tyre·• ·sh napsm · e
prodhuar nga fshataret. f:s
q
.. AJ~. e n~j~n veten te pe~ja~~~~r ~g t~ gjithe, sepse ajo k
esht~ ~yerJa~htuar ng~ te gJ_I~e. Te tJeret shkojne me tej,
kaloJne madJe,_ edhe pe~b~ t~. Kaq pengese e paperfills- ~
hme u duket aJo. Eskurs10mst1 kalon, ndersa ajo mbetet s
ne rruge, si ajo letra e ambalazhit te buterbrotit, ndofta d
vete~ val~vi~~t ca ~ga era. Letra_nuk ben dot tutje, ajo s
dote shperbehet ne vend dhe kJo shperberje mund te c
zgjase vite te tera, vite te tere pa asnje ndryshim. r
Pastaj erdhi kusheriri per vizite dhe e mbushi shte- n
pine me gjalleri. Por jo vetem kaq, ai solli me vete edhe n
jete, jete te huaj, te cilen ai e terheq si drita insektet. r
Ai studion mjekesi dhe i mbledh rreth vetes rinine e
fshatit me gjallerine mburramane dhe me njohurite per k
sportin. Ai rrefen pastaj nje gazmore nga fusha e mjeke- m
sise, kur i vjen damari, dhe te tjeret e quajne <;amarroku, m
s~pse eshte c;.amarrok dhe i kupton shakate. Ai ngrihet r
s1 shkemb permbi tallazet shkumbuese te rinise fsha- k
t~ak:, e cila kerkon ta shkerbeje ne <;do gje. Pemjehe- q
resh Jeta ne shtepi ndryshon me themel, sepse burri e

42 Elfriede Jelinek
 ... Duke buzeqeshur me
. t.. ne shtep1. . d. 1 s1-.;...,
. ·ithmone Je e .. · ·· me krenan Ja O u.1.u
sJel~. grate e shtepise ve~htroJneparalaJ·merojne ate te
gJ1·

butes , . k.. deJ Ato e · ··

.. harbon sa andeJ- en .. . qe round t'i pre~t?Jne
~het nga neperkat fero;~~~:idoroos ne sy te nJere:"e,
.. Ky dJ. alosh barb . t.. GJ. er edhe nena
martese. ..
. ka nevoje per pub i __
r k dhe e roen a e.
.. gaz DJ. aloshit i duh et, me
..
al .. ·· buzen ne · .. ·
e sAJ e rrepte, ~ .. .. ·eten e huaj, ndersa vaJza:
se fundi, te dale Jash~~· ~e J_ek·et per t'u ngjitur sa ~e
tyre duhet t~ ~azhdo~:Jro~an nje pale rro~a. b~nJe
lart ne -~uz1ke. c:;a~r edhe te vajzat pelqen b1ki.IU~ s~
teper te kurs~~~a, ?. a e fundit. Se bashku me rm9-t:
me te vogla, qe Jan~ mod .. round t'i ofroje nje vaJze
. • t cennmetrat qe .
e tij, a1 1 ma .. , k round t'i ofroje ajo. Me vaJzat e
dhe tallet me ate c;.lnu b dmington. Ai perpiqet shume
·t c;amarroku uan a .. .. ..
f:s..h a,t i .. ... e kete loje, e cila, ne radhe te pare,
qe t ua ~~soJedao/1"m Ai e dreJ·ton me deshire doren me
kerkon perqen n · . • · tu i
k t.. nderkohe qe vajza me b1kin1 sku~et nga ~ .
~t: ~~stum banjoje ajo e ~a ble:e me kurs1met ~-~o~es
se saj si shitese. Vajza deshrron t~ ma~ohet m~. nJe mJ~~
dhe perpiqet te beje figure qe mJeku i_~rdhshem ta d1Je
se c;.fare po merr. Jo te ma~~ derr__ n~ thes._ Hallatet e
c;amarrokut jane futur ne nJe q~ske te mba~~r nga d!.
rripa qe mbeshtillen rreth kofshes dhe past~J hdhen me
nje kordhele majtas e djathtas. Ashtu, shkuJdesur, sepse
nuk u ve aq kujdes. Ndodh qe rripat zgjidhen dhe <;amar-
rokut i duhet t'i lidhe serish. Jane minimbathje banjosh.
Por me teper, c;:amarrokut i pelqen ketu lart, ne male,
ku ai arrin te korre habine e te gjitheve me teknikat
mete reja te mundjes. Por ai zoteron edhe disa kapje te
mundjes xhudo. Shpesh ai demonstron ndonje kapje te
re. Kesaj kapjeje nuk mund t'i qendroje asnje amator ne
kete sport, i cili shume shpejt e sheh veten ne toke. Te
qeshura te forta shperthejne perreth dhe i rrezuari qesh
edhe ai me mirekuptim, per te mos u bere me teper gazi

Pianistja 43
 i -~es. Vaj~at _rrotullohen perreth am
te PJ~kura qe b1en prej pemes. Dh c;k'_ -~rr0 kut si frut
nuk 1 mbetet, vec;se t'i mbledhe·· dhe ,~tiJ spoftisti te·· ~
.. .. et1ku11 fi n
VIJ~e rreth_~uke piskatur dhe duke ker u se. Vajzat
synt ndollJe vend me te mire At .. kuar me bisht t"
k odres .. dh . . . o 1eshohe .. e
e p1skasm, ato shkeli .. n tatepjet"
.. n ne zhavo . h .. e
fut en ne shkurre dhe piskasin Mb. . ns te, apo
- ·· . · 1 to dJal h.
nJrmtar. Ai e kap vaJ·zen ne kyret d .. os 1 ngadh-
• "T e ores ·· 1·
dhe e shtyp, e shtyp. Ai perdor n. e . qe ofrohet
leves, nuk shihet mire sesi por Je dmanfet me efektin e
·· ' ' etyruar ng .{:_
tiJ eprore dhe nga hileja e tiJ. e nd .. . ~ 1.orca e
. •· • . .. yre, persoru 1 t
b1e ne gJunJe, poshte te kembet e estuar
.. h • .. . c;amarrokut GJ·y ..
e t er eq ai ate, gJysme bie aJ· o mbi t"" E ku . sme
.. dr ... . e. sh mund t··1
qen oJe studentit te ri? Po te 1·ete ne h .. .
· ·· ·· ··Ii umor te ffilr"
vaJza qe perpe tet ne toke, duhet t'ia puthe ati • ke ..e
sepse ndryshe <;amarroku nuk e le te ngrihetJ K __ mbb:t,
~uthen dh e VI·ktima e epshme shpreson per puth · em • et..
t~_era qe do t~ je_~e me te embla, sepse do te jepen
te merren ne nJe vend te fshehte.
a~:;~
Drita e diellit
• ..
loderzon
}
me kokat; nga llokoritJ·
"T
et, uJl.. 1·
rezervuant te voge hidhet lart dhe vezullon. AJO ushtro-
het ne piano dhe i shperfill shperthimet e te qeshurave
qe ngrihen lart si shatervane. Nena e SAJ i ka kerkuar me
ngulm qe te mos u kushtoje vemendje atyre. Nena eshte
ulur ne shkallet e verandes dhe qesh, ajo qesh dhe ne g
dare mban nje pjate me embelsira. Nena thote se njeriu i
nje here eshte i ri, par ne ate zallamahi askush nuk e l
kupton. m
Njerin vesh AJO e mban vazhdimishtjashte, nga poterja
qe ben kusheriri i saj me vajzat. Ajo rnban vesh, sesi e
me dhembet e tij te shendoshe, ai bren kohen, e gelltit n
ate me shije. Per ATE, vete, c;do sekonde e kohes ndihet d
gjithe me me dhimbje, nderkohe qe gishtat e saj troka- p
sin tastieren si sekondat e kohes. Dritaret e dhomes ku e
luan ajo, jane me kafaz hekuri. Hija e kafazit ne forma t

44 Elfriede Jelinek
 . ,. a••rvihet zallamahise mekatare atje
n kr}'qi..qe hI~set ~ I 7:a:ipir i etshem p~r gja~. . .-
t jashte, d~~-e_t s1 nJ .. uz er te marre freskimID e men
" Djaloshi h1dhet n_~ ha p .e pusi i ftohte akull dhe
e ·· eshte hedhur, UJ ·· fut t
" tuar. UJI ~a~o . .. bir i kesaj botf, guxon te e
e vetem tnmeroshi yne, .. . J·e·· balene ramarroku
o - fryr .. gezueshem s1 n , "T ••
aty. Du~~ _i)h __ . e__ Ao e ikas, edhe pa e pare me
- del persen ne s1perfaqeb. J " npe·· hauz hidhen flur edhe
t • · ·· 1 rta " ravo , .
sy. Nen thirrJe _te ~ . kut te ardhshem. Nje llokoc;itJe
e
ntlkeshat e reJa te mJAe t ·· gJ·1·tha beine sic; ben c;ama-
. ..: madhe. ta e J • ••
dhe traz~r~- ~esh Me butesi. Vjen edhe gjyshJa, qe AJO e
rro~, ~;;~~shket. me kusheririn, vjen per t~. par~ c;ama-
ka te ~ t e studentit. Edhe gjyshja plake sperkat~t,
rroklle~_e marrokun asgJ·e nuk eshte e shenjte, madJe,
sepse per ~a . • · ·· t ..
as mosha. Dhe grate qeshin ~ v~pnmet e ~pit te tyre e
shkathet. Nena ben nje vereJtJe te _menc;ur qe c;a~arrok_u
nuke ka ftohur zemren paraprakisht, por fundi 1 fund1t,
qesh edhe me shume se te tj~r~~· ?.a dashu~: dh~- ~r
amarroku shkerben ne menyre te persosur nJe fo~e, aJo
~ esh me lot e nuk mbahet dot. Ajo perpelitet dhe renkon
~kur ne barkun e saj po rrotullohen nje grusht rruazash
prej qelqi. (~amarroku shkon edhe m~ tej, duke h~_dhur
nje top te vjeter ne hava dhe duke e pntur me hunde, par
edhe xhonglimi duhet mesuar. Te gjithe mbajne ijet nga
gazi, shtrengime dhe ngerc;e te qeshurash, lote. Dikush
ia merr nje trilli tirolez, nje tjeter leshon nje britme te
larte, sic; bejne ne male. Pas pak do te hahet dreka. Me e
mira eshte te freskohesh perpara, se sa pas buke.
Hesht e fashitet edhe akordi i fundit i pianos, damaret
e SAJ c;lirohen, bie edhe zilja e sahatit e vene nga vete
nena. Ajo ki~rcen e hidhet pa u shuar mire tingulli i fundit
dhe, plot ndijime te ngaterruara rinore, vrapon jashte
per te marre pjese sadopak ne harene dhe ne kerctmet
e pergjithshme. Kusherira do te pritet atje jashte sic; i
takon. Pern~ri t'u desh te ushtroheshe kaq gjate? Nena

Pianistja 45
\l \ -
'
I
' '
'
de ca Jere rehat. tani ajo eshte me pushime. Nena
duhet h 'c t'i beje keq femijes se vet. C::amarroku, qe nuk T
n_ukuhdu e as alkool. ia ngul dhembet nje sanduic;i. Edhe g
I d an,
Pse .. . d k. fu
dreka thuajse eshte gatI, a_ma~ -~u.. Ia ndalojne dot
k
~uken kanakarit te -~e. PastaJ, nJe te h_~d~-~r ben pa k
]curSim ~amarroku, Ieng l~~~shtr_Ydhe~h ne nJe gote gjys- ve
"litershe, e mbush me uJe pusI dhe Ia derdh gurmazit. pe
re. u ngarkua me fuqi. Tani ai godet plot kenaqesi me es
;mben e dores barkun muskuloz, nena dhe gjyshja si
peund te dikutojne me ore te tera per oreksin e bekuar rr
: ~amarrokut. Ato ia kaloj~~ _nj~ra-tjetr~~ me h?llesira re
s:
gjellesh, ato grinden c;fa:~ I pelgen m: shum~ c;ama- nj
rrokut: shnicler me m1sh VI<;I, apo me m1sh dem. Nena N
e pyet nipin se si shk?j~~ studi~et dhe -~i ~ergji~~et se aj
ka qejf qe per ca kohe t 1 harroJe ato. Desh1ron qe tani pe
per tani ta gezoje rinine dhe te harbohet. Do te vije edhe m
koha kur mund te thote se dikur, ka gene i ri edhe ai. liv
Veshtrimi i c;amarrokut e kap ATE dhe e keshillon qe se
te qeshe pakez. Perse eshte kag serioze? I keshillon te sa
merret me sport qe te jep shkas per te geshur dhe te ben P
mire ne pergjithesi per shendetin. Kusheriri qesh aq fort rro
nga gezimi i sportit, sa i shperthejne nga goja grimcat e tu
bukes dhe te sallamit. Ai renkon nga rniregenia. Ai shtri- sh
qet per shtate pale gejfe. Ai sillet e perdridhet rreth vetes Ka
si fuge dhe pastaj del e shtrihet ne lendinen para shtepise, pr
sikur i bie te fiket. Por hidhet sakaq perseri ne kernbe, te
mos kini frike. Tani ka ardhur bash c;asti ge kusherires do
se vogel, te cilen ai ka deshire ta zbavise, t'i dernonstroje pa
ate kapjen e patentuar te mundjes. Kusg,erira gezohet, res
tezja zemerohet. c;fa
Zbresin tatepjete me zhaurime, Iamtumire. Udhetim tij.
pa ~him. Ajo kridhet ne boshtin e saj gjatesor. Ashen- iv
so~i ~.?ret P?shte; ~emet, parmaku i vogel i shkalleve me qen
rreilJ~~- ~ trendafilit te eger, njerezit perreth kaloine me A
shpeJtes1 t" t" b J
pa
e er uar para syve te saj, pastaj zhduken fare.

46 ilfriede Jelinek
ena
nuk Te cerhequra befas lart. Brinjet e saj ndrydhen. qimet e
dhe gjoksit te c;amarro~t ~hd_uken pe_~b-~ ~oken e saj. ne
fushen e shildmit VIJne mpat ku eshte lidhur paketa e
dot
koqeve te tij. Pameshirshe~. shfaqet fill ~- i ~ogel i
pa kuq i Everestit, ne format te madh posht: tlJ qunet ~
jys- verdha te gjata te kofsheve. Befas ashenson ndalon. Kan
zit. perdhes. Diku prapa, n~ kurrizin e saj kercas~ keqas
me eshtrat, gervelijne kuzhinetat, kaq fort e shtypen befa-
hja sisht. Dhe tashme ajo eshte ne gjunje para tij. <;ama-
uar rroku ia doli edhe nje here te permbyse nje vajze. Ajo ka
ra rene ne gjunja para kusheririt ne keto pushime verore,
ma- nje femije pushimesh para nje femije tjeter pushimesh.
na Nje cipe e holle lotesh shkelqen ne fytyren e sAJ, te cilen
se ajo e ngre per te pare nje maske qeshese, qe thuajse po
ni pelcet nga shendeti. Ky kopuk e kullandrisi mire vikti-
he men e tij dhe tani i gezohet fitores. Ajo ngjeshet pas
livadhit alpin. Nena tej bertet me te madhe per menyren
qe se si u trajtua nga te rinjte e fshatit femija i saj, vajza e
te saj e talentuar qe e adrnirojne te gjithe.
en Paketa e kuqe plot me gjenitale fillon te lekundet, te
rt rrotullohet tunduese para syve te SAJ. Ato i perkasin nje
e tunduesi, te cilit nuk i qendron dot askush. Aty ajo mbe-
ri- shtet per nje c;ast faqen e saj. Pae marre vesh as vete sesi.
s Ka deshire te madhe t'i ndjeje ato sa paku nje here, t'i
e, preke qofte edhe nje here te vetme me buze ato rruzuj
e, te shkelqyeshern te pemes se krishtlindjes. Per nje c;ast
s dote jete AJO marresja e kesaj pakete. AJO ferkon buzet
e pas tyre, apo mos mjekren? Kishte gene kunder deshi-
t, res se saj te lire. c:;amarroku nuk e merr me mend se
c;fare orteku ka shperthyer ne shpirtin e kusherires se
m tij. Ajo veshtron e veshtron. Paketa eshte si nje preparat
n- i vene nen mikroskop. Ky c;ast eshte kaq i bukur, le te
e qendroje!
e Askush nuk pati vene re gjekafshe, te gjithe e kishin
. pasur mendjen tek e ngrena. c:;amarroku e le sakaq te

Pianistja 47
1I / ';

lire dhe zmbrap_set nj_~ ~a pas:_ Nga rre tha nat , sot lihe
Ush ~
pa u lay er p~thJa e ~e~ bev ~ q~- zak oni sht mbyll
min. Ai ben d1sa sha lep er~ lJe ~ v~nd, per t'u shk
rif tu: ·
ohet'
ben disa s~lto__ dhe ~astaJ, pak ez 1 tu~?ulluar, larg
livadhi,
me hapa te__ m~d~~nJ_, ~u~e qesh~~- A: : e ~elltit
marroku
ndersa grate la3mero3ne se_ dre~~ esh te gat1. <::a
ne asgj ..
eshte larguar, ka flu tur uar Jas hte ~erdhes. Pa the
kes~·
Menjehere ai zhd uke t ~ej t~s is~ t dh e nje gru sht sho
vrapojne sakaq prapa t1rQe ate ~~st fillo~- gjuetia e eger.
<;ama1:"?~. qo~oh~t ne munges~- n'?.a te~en a per prape-
e tani i
site e tIJ. Nena eshte Jodhur shu me per gat uar
shkoi mundimi kot.
reth
<::amarroku shfaqet serish shu me me vone. Per
l bilbili.
qetesi mbremesore, vet em ne per rua nje tril
gjysme
Te gjithe luajne me letra ne verande. Fluturat,
nuk
te shushatura, vijne rre th llambes se vajgurit. AJO
rkend.
terhiqet nga asnje rre th drite. Ajo nu k sht yp kur
ton me
Nga nje pakete me shu me shtresa, ajo shp ake j
vete,
kujdes nje brisk rroje. Ajo e mb an ate per her e me
ares.
ngado qe te shkoje. Brisku buzeqesh si i fejuari te feju
si drita.
Ajo e provon me kujdes teh un, esh te i mp reh te
es, por
Pastaj e ngjesh disa her e thelle ne kur riz in e dor
k ndjen
prape jo kaq the11e sa te pri ten damaret. Dhe nu
Per nje
dhimbje fare. Metali fut et brenda si ne gja lp. m
se si e
~ast ne indin pak me pare te mbyllur, nxi n nje pla A
per nje
komeve te kursimit, dhe pastaj gjaku i pengu ar
mjafto- e
~ast shperthen ]art. Kater te ~ara gji thsej. Kaq
i. Gja te s
jne. Brisku i rrojes fshihet dhe paketohet perscr
me rr m
gjithe kohes gjaku i kuq alle n:jedh nga plagct dhe
1111ge teposhte. Nje r~jedhe e ngr oht
e, e .hes htu r dhe d
njedhe p
jo e pakendshme. Nje n:jedhe e f11qishm e, nje
tlir te
e pareshtur. Qe ngjyros gjithc;ka me l'e kuqc. K;1
e
he me g
~ara qe ~ullojne papushim . Ne clyshek dhc ni.; clys
ke q
ka~er rrekeza bashkohen ne nje rryme te ma dhe . Du
ndJekur edhe lotet e mi, se shjJcjl'i .ajo do w belwt
cdh e N

48 fl/fi'/ ,:cJ'-' Jelin ek

 lihe
n te
Ush ~ e e madhe. Formohet nje pellg i vogel. Dhe vazhdo
dhe te
iftu :· aje dhe . Te rrjedhe dhe te rrjedhe, dhe te rrjedhe,
ohet' rrjedhe.
adhi,
roku ter si
asgj .. Mesuese Erika, per her e e rregullt dhe e pas
zikore.
kes~· kokone, del pa keqardhje nga vendpuna e saj mu
mpet~,
eger. Largimi i saj percillet nga .shk u~ ~ briri ~e__tr~_
tha se
si edhe nga nje tirilili violine, te cilat dalin te gJi
rape- k i pre k
ani i bashku nga dritaret. Si shpure. Erika thuajse nu
me rr
shkallet tek zbret. Sonte nu k e pre t e ema. Erika
tas hm e
menjehere e pa ngu rrim nje rru ge qe e ka bere
reth mbase
disa here. Ajo nuk e i;on dre jt e ne shtepi dhe
bili. mreku-
rreze ndonje shtylle telefoni fshati, ndonje ujk i
sme eturi-
llueshem, ndonje ujk i lig, kru an nga dhe mb et mb
kishte
nuk nat e fundit te mi shi t te viktimes se tij. Erika do te
njetra-
nd. shu me deshire te ndo dht e ne jet en e saj fare te
nte me
me jtsh me nje ngjarje e jas hte zak ons hm e dhe ta fto
ndjeje
ete, shikime ujku. Ajo do ta sho he ate se largu dhe do te
e kjo do
res. sakaq grisjen e rrobave dhe plasjen e lekures. Dh
e nga
ita. te ndodhe ne mb rem je vone. Perjetimi do te dal
bet e
por mjegulla e gjysmetevertetave muzikore. Dhe kem
pastaj
en Erikes i bin den qellimit. Gryka rru ges h hap en dhe
et ne to.
nje mbyllen perseri, sepse Erika nu k vendos te fut
tesisht
ie Ajo vetem ves htr on ngultas par a vetes kur, ras
u, gjinia
nje nclonje bur re ia ben me sy. Por ai nu k esh te ujk
d koken
to- e tij nuk kup toh et, ajo fsh ihe t fort. Erika tun
largohet
te si nje pellumbeshe e ma dhe dhe ate her e burri
lemsh
rr me nje her e clhe nu ke zgjat me. Ai tre mb et nga ky
aq ideja
he dh eu prej te cili t sapo u nda. Burrit i largohet sak
a. Fytyra
he per ta shfrytezuar, apo per ta mb roj tur ket e gru
te e Erikes me rr nje shp reh je arrogante; hunda,
goja dhe
njuese
me gjithc;:ka qet cr beh et si nje shigjete clrejtimshe
perpara.
e qi:• shpon hapcsiren clhe te thote: e kam rru gen
zonjes
e N_ji:i t ufc dje ms h heclh ca romuze ne dre jtim te

Pianlstja 49
 një
Erikë. Ata nuk e dinë se kane te bejne me

e duhur. Fundi
feso
profe

reshë dhe
nuk tregojne respektin plisé, pre
Erikes deri te gjunjët, asnjë mil një
katrorë-katrorë, i vjen
m i n m e t e r m e lart. Lart një bluz nu
asnje zë
metër më poshtë,
mezi arrin tia mbuloje trupin. Çanta e na
tip këmishe që
nen sqetul, zinxhirii saj, si përhen: ma
notave si gjithmonë
që mund te mbyllet në shtatine e s
imbyllurmirë. Gjithçka rrë
Erika e ka mbyllur.
saj, tramvajin që të çon dik
Marrin për një copë herë nä
sh
bileta e qytetit dhe Erikës i duhet
rethina. Këtu nuk vlen të,
në vende ku nuk shkohet Da
të blejë një tjetër. Këeto ja K
të shkuar. Edhe nxënës rrallë i viinë noa
qenë nevoja për fu
nuk qendron më gjatë, se sa
këto anë. Këtu asnjë muzike ak
kërkon disku në muzikboks. vë
trotuar dritën e tyre të
Mejhane të vogla vjellin në që
verdhë. Në ishujt e dritës grupe njerezish që diskutojnë lës
Erikës i duhet
ndonjë pohim të diskutueshëm dikujt.
të
nx
nuk i njeh. Aty-këtu
te vështrojë shumë gjëra, të cilat e f
tillë që papritmas
mopedë të parkuar buzë rrugës, apo të kë
Per t'u larguar
lëshojnë në ajër rrapëllimat shurdhuese. te
Në klubin e
një çast më vonë, sikur diku, dikush, i pret. pr
famullisë, ku po zhvillohen veprimtari të ndryshme
dhe jto
prej ku mopedët largohen përsëri, sepse prishin qetë- pe
sinë. Zakonisht përdoret biçikleta, ku hipin dy vetë, për
Po
të kursyer vendin. Makinat e vogla në këto anë mbushen se
rrasur pa
plot e përplot. Midis tyre edhe ndonjë stërgjyshe e
za
mes të afërmve, që po e çojnë për shëtitje në varreza.
Erika zbret dhe vazhdon më tej në këmbë. Ajo nuk vesn ed
tron as majtas, as djathtas. Nëpunësit mbyllin dyert e nje
supertregu, ndërsa para tyre, pulsimi i lehtë i motoreve pa
do
të fundit të bisedave të grave shtëpiake. Një zë tenori e K
1
mbyt atë të një baritoni, duke i thënë se rrushi ështe ba
mykur. Dhe më të prekur janë ato në fund të kanistres na
e
plastike. Ndaj edhe nuk u ble më prej tij sot. për çkahrash qe
një rrapëllimë të lartë derdhet para tij një turre pree

50 Elfriede Jelinek
 xhami,
ankesash dhe zemërimi. Prapa dyerve prej
prej merret me kasëne saj. Nuk po
e gjen që
një arkëtare
nuke po egjen gabimin. Një
fëmijë mbi një dërrasë pati-
përbri duke qarë me të
nazhi dhe një tjetër që vrapon
ai dëshiron të rrëshqasë. Djali tjetër
madhe, sepse edhe
kolegut të pafat. Në lagjet e tjera këto
e shpërfill lutjen
e
shihen më, mendon Erika. Edhe asaj
rrëshqitëse nuk kishte gëzuar
dhuruar një të tillë, gjë qëe
dikur i patën
të rrëshqasë m e
shumë. Megjithatë, nuk e patën lejuar
vret fëmijët.
të, sepse rruga i
hidhet në zverk nga
Koka e një thuajse katërvjeçari
luhatet një çast andej-këndej si një
furia mëmësore dhe
dhe e ka shumë të
akrobat që ka humbur barazpeshimin
Së fundi, koka e fëmijës
vështirë ta rivendosë atë përsëri.
fillon e
qëndron vertikalisht, siç edhe i takon, por ajo
tinguj të tmerrshën, saqë gruaja
e stresuar, e
lëshon ca
pozicioni vertikal. Atëherë koka
nxjerr përsëri sakaq nga
e fëmijës merr një ngjyrë që
parashikon gjendje më të
Ajo, gruaja, ka për të mbajtur çanta të rënda dhe
këqija. të zhdukej
te ge per të, do të donte ta shihte këtë fëmijë
herë që dëshiron të keqtra-
prapa ndonjë zgare kanali. Sa
në tokë
jtojë vogëlushin, asaj i duhet t'i ulë përkohësisht
peshat e rënda dhe paskësaj fillon një proces tjetër pune.
Por ky mundim i vogël, nuk i duket asaj kohë e humbur,
sado që e m son
sepse fëmija mëson gjuhën e dhunës,
në shkollë. Disa
pa qejf dhe kështu do të vazhdojë edhe
zanore, ato më të domosdoshmet, ai i zotëron që tan1,
edhe pse kur qaravitet, ato nuk kuptohen mirë.
Sidoqoftë, gruaja dhe fëmija i zhurmshëm mbeten
ata nuk
pas Erikës. Po të ndalen kështu vende pavend,
do të mund kurrë të ecin me hapin e shpejtë të kohës!
Karvani i Erikës vazhdon më tej. Eshtë një qendër
banimi e pastër, por jo e mirë. Kryetarë familjesh, zogJ
nate, përplasen anash pas dyerve të shtëpive, përplasje
qe u bien si goditje çekani në kokë familjeve prapa tyre.

Pianistja 51
 Dyert e makinave të undit mbyllen me krismë, krenar
dhe të vetëdijshme, sepse makinat e vogla janë kanakar sa
të shpallura të këtyTe familjeve dhe u bu
lejohet gjithcka
Duke u kapsallitur miqesisht, ato mbeten buzë gë
troti
arit, ndërkohë që pronaret e tyre nxitojnë të hanë dark nj
Ai gë nuk ka një vatër të vetën, e dëshiron ës
një të tillë vi
Dor nuk do të mundë ta ndërtojë kurrë, qoftë
edhe me
ndihmën e krediteve ndërtimore të arkës së
kursimeve
e

nu
apo krediteve të tjera. Atij që ka këtu, pikërisht këtu,
t'i
nie ja
shtëpi, do pëlqente më mirë ta kalonte rrugës se sa M
aty. vi
Giithnjë e më shumë burra kryqëzohen me rrugën ri
e Erikës. Si me një fjalë magjike, të gjitha gratë janë m
zhdukur brenda disa vrimave që quhen banesa. Në he
këtë orë ato nuk dalin vetëm nga shtëpitë. Vetëm të m

shoqëruara nga një njeri i familjes për të pirë një birrë, br

apo për të vizituar një të afërm. Vetëm të përcjella nga gr
një i afërm. Gjithandej roisja dhe endja e tyre e paduk- iv
shme, por kaq e domosdoshme. Kundërmime kuzhine. nd
Hera-herës përplasje enësh dhe kërcitje pirunjsh. Vezu- kr
llimet blu të serive të para parambrëmësore familjare, ti
i
fillojnë e shfaqen në një, në dy, pastaj në shumë dritare.
Kristale shkëndijore, me të cilat stoliset nata që afrohet. p
F
Fasadat shndërrohen në kulisa të sheshta teatrore, prapa
d
të cilave nuk mund të merret me mend asgjë; gjithçka
e
është e njëjtë dhe shoqërohet me të njëjtën. Vetëm zhur- n
mat e televizorëve janë reale, ato përbëjnë ndodhitë e
d
mirëfillta. Rreth e përqark të gjithë njerëzit përjetojne fu
njëjtën kohë, përjashto rastete rralla
të njëjtën gjë në të k
kur ndonjë individualist ka hapur kanalin e dytë jashtë
botës së krishterë. Këta individualistë do të sqarohen tr
nga një kongres eukaristik, i cili është barrikaduar prapa v
Shifrave. Se, që tëduash të jesh ndryshe nga tjeret,
të
sh
dihet se kjo ka edhe çmimin e saj. sh
Këtu: tingujt të turqishtes, si lehje. Zëri i dytë ia pret

52 Elfriede Jelinek
 Tufa
kundërtenor grykor serbokraotisht.
sakaq një të vogla trupash
si të flakur nga hobeja, njësi
burrash
këtu e veç dhe pastaj
luftojnë të bashkuar:
veç
gë flaken të qytetit, në të cilin
hark nën linjën e tramvajit
një Në njërën nga kubetë e
Peep-Show.
është ngritur një
cilit uturojnë vagonët. Hapësira
viaduktit, përsipër të
deri në fund, asnjë pëllëmbë
është shfrytëzuar
vogël
e
formën harkore turqit
është lënë pa u përdorur. Me
nuk xhamitë e tyre.
familjarizuar se iu kujton pak
janë të
këtu ngjan edhe m e një harem. Një hark
Mbase gjithçka
dhe plot m e gra laku
viadukti, brenda krejt i zgavërt
Të gjitha brenda. Një
tjetrës.
riqe. Gjithmonë njëra pasVenus në miniaturë. Ja tek afro-
mal i vogël Venusi. Një
troket m e shkopin e tij. Ndërtuar
het Tanhojzeri dhe
me tulla, ky qemer
nën linjën e tramvajit tëqytetit dhe
e një
brenda tij shumëkush është ngopur me pamjen
mrekulli, ky lokal
gruaje të bukur. Eshtë për-shtatur për
Dhe
i vogël, ku gratë lakuriqe shtriqen dhe spërdridhen.
ndërrohen, këto gra. Ato qarkullojnë sipas një parimi
krejt të përcaktuar dhe të përdhunshën brenda tërë rrje
tit tëPeep-Show, me qëllim që klientii përhershëm apo
i shpeshtë, në intervale të caktuara të mund të sodisë
përherë mish të ri. Ndryshe ai nuk vjen më. Abonenti.
Fundja, ai sjell me vete edhe paratë e tij të çmueshme
dhe i hedh, monedhë pas monedhe, në atë plasën e zezë
e të pangopshme. Sepse, pikërisht, atëherë kur gjendja
ndizet tepër, ai duhet të hedhë një dhjetëshe të re. Njëra
dorë hedh paranë, tjetra pompon e flak tej pa kuptim
fuginë e burrit. Burri ha sa për tre në shtëpi, pastaj vjen
këtu dhe thjesht i derdh të tëra në dysheme.
Në çdo dhjetë minuta shungullon përsipër treni elek
trik i Vjenës. Ai tund gjithë kubenë, por jo vajzat qe
vazhdojnë edhe më tej të spërdridhen. Ato e njohin këtë
shungullimë. Janë mësuar, që herë pas here. gjithçka të
shungullojë mbytur. Plasa e kutisë së parave vizitohet,

Pianistja 53
, mishi i trandafilte ekspozo-
dritherohen dhe
dritaret
Dhe kétë mish nuk ben ta m
het, njëmrekullie teknikës.
as nuk mund, Se një mur është në mac n
Drek sh, madje, biçikletave éshtë q
ana e rTruges se shur
Dritarja nga t
zeze. Mbi te, Ime te verdhë, ornamente
kreit me letër të zezë, është ngj.
D
Ne kete leter te
të bukura zbukuruese. t
e vog l, ku mund të shihesh. Nuk merret
rur një pasqyrë m
vesh përse, mbase për té krehur flokët ndokush. Nia t
mund të blihet çfarë
seksshop i vogël është ngjitur. Aty nuk blen r
doemos dot, por si
të dëshiron zemra. Gra, ë
vock la najloni me shumë bira.
kompensim mbathje të b
mund të jenë para apo mbrapa. Gruaja
gë sipas dëshirës
ti mund të fusësh duart
i vesh ato në shtëpi dhe pastaj
n
t'i heqë ato krejtësisht. Ka edhe T
pa qenë nevoja që gruaja ato kanë
këmisha që shkojnë me to; në pjesën sipërme k
e
mund të fusë gjinjtë, N
dy vrima rrumbullake, ku gruaja mbetet e mbuluar, por d
ndërsa gjithë pjesa tjetër e trupit
e gjitha me thekë të imëta. h
me cohë të tejdukshme. Dhe
të errët k
Mund ta zgjedhësh plaçkën si tëduash, të kuqe
leshverdhë i shkon e zeza më
apo të zezë. Një gruaje
m
mirë, një flokëzeze do t'i shkonte më mirë e kuqja.
Po
vidoeka- t
ka aty edhe libra, dhe revista, filma 8 mm. dhe
seta në shkallë të pluhurosjeje. Por ky artikull
ndryshme j
nuk shkon fare këtu. Klienti nuk e ka në shtëpi aparatin n
s
përkatës. Më mirë shiten artikujt higjenikë me sipërfaqe
të valëzuar prej gome, si edhe imitime grash që mund A
të fryhen. Së pari shikoni brenda gruan e vërtete, pasta m
m
blini jashtë kopjen e saj. Sepse, mjerisht, blerësi nuk
m
mund t'i marrë me vete këto gra të bukura lakuriqe, tl
m
marrë në lokalin e ngushtë e të mbushur sa nuk
mban S
me. Në të vërtetë, këto gra nuk kanë përjetuar asgjë te
thelle, ndryshe nuk do të ekspozoheshin kështu. g
do të shkonin
Narysn p
menjëherë vullnetarisht me dikë, në vend P
ge bëjnë sikur. Ky profesion nuk i jep asgjë një gruaje.
të
Me miré do të
kishte qenë ta merrje menjëhere k
njere
54 Elfriede Jelinek
zo- me vete, pavaresisht se parin ato jane té gjitha
cilen, ne
ta nderkohe
ac njelloj. Ato nuk kane ndryshime themelore,
te veçanta. prej
ur qe burrat janë me teper personalitete
te cileve njëri pëlqen mé teper ketë, tjetri
mé teper ate.
te në anén tjetër
Dosa epshore prapa dritares, pra, pothuaj
gj. ata demat
te barrierës, ka për kompensim, gjakimin qé
ret matanë dritareve prej xhamit'i zhdëpë
dikush ne dru sa
Nia secila palé déshi-
t'u bjerë rrota përtokë. Në kétë mënyrë
rë dhe atmosfera
ron diçka krejt të ndryshme nga tjetra
si shërbim pa një kundersher
është mjaft e nderë. Nuk ka
këté.
ra. bim. Ata paguajnë dhe marrin diçka për
aja e Erikës, të cilën ajo e mban
krahas dosjes së
Çanta
art notave, është fryrë nga monedhat dhjetëshilingshe.
harron rrugën dhe futet
he Thuajse kurrë ndonjë grua nuk
të veçantë.
në këtu, por Erika gjithmonë ka kërkuar diçka
të, Nëse të shumtat janë të tilla e të këtilla. parimisht ajo
thonë
or dëshiron përherëtë jetëe kundërta e tyre. Kur disa
ta. hy, ajo thotë ty, dhe është
krenare për këtë. Sepse vetëm
ët kështu Erika mund të bjerë në sy.
më Enklavat dhe ishujt gjuhësorë turq dhe jugosllavë,
dukurie
Po mbajnë një qëndrim të ndrojtur kundrejt kesaj
të numëro
ka- të një bote tjetër. Nga njëra anë, ata nuk dinë
të mund
ull jnë saktë as deri në tre, por, nga ana tjetër, po
in nin, do t'i përdhunonin pa mëshirë gratë. Prapa shpines
së Erikës, ata thonë fjalë që ajo më mirë që nuk kupton.
i
qe
Ajo e mban kokën lart dhe askush nuk guxon prekë,i
ta
nd burrë
madje, as një i dehur tapë. Por është edhe një
ta moshuar që mban rregullin. Kush është ai, pronari, qira-
uk
tl
marrési? Ndonjë vendas, tek-tuk, që vjen aty, ngjishet
pas
të jep bashkëë
mureve. Ata nuk e kanë këtu kurajon që
an
te Sia, dhe përveç kësaj, kanë të bëjnë
me njerëz të cilëve

kanë kontakte trupore të

gjetkë u shmangen. Këtu ata i marrin.
sn dëshirueshmit nuk
padëshirueshme, kurse të
nd është i fortë. Për të
Për fat të keq, instinkti mashkullor
je. taman nuk ka më
mundësi, kjo këtu
kthyer një
gotë
e
Pianistja 55
 është efundit. Vendasit çapisin të ndrojtur përgjatë
murit-të viaduktit. Në gemerin para Peep-showt éshtë
një dyqan i specializuar për artikuj të sporteve dimërore,
një qemer përpara tij, një dyqan biçikletash. Atje tani
flejnë të gjithë, brenda është errësirë e plotë. Këtu, të
paktën, drita llambave ndriçon gëzueshem dhe i josh
e

këta zogj nate, këto flutura rravgimtare. Të cilët duan të

shohin diçka në këmbim të parave të tyre.
Te ndarë rreptas njëri prej tjetrit. Kabina dërase të
ndërtuara me masë, enkas për ta. Kabinat janë të ngu-
shta dhe të vogla, por edhe banorët e përkohshëm të
tyre janë njerëz të vegjël. Përveç kësaj. sa më të vogla
përmasat, aq më shumë kabina. Kështu mund të lehtë-
sohen mjaft, relativisht, shumë njerëz, në një kohë
relativisht të shkurtër. Hallet ata i marrin me vete, por
farën e tyre të çmueshme e lenë atje. Pastrueset kujde-
sen vazhdimisht që ajo të mos marrë kot. Edhe pse secili
prej tyre, po t'i pyesësh, e mban veten për superpotent.
Më të shumtën, kabinat janë të gjitha të zëna. Kompa-
nia është njëminierëari, njëarkë thesari. Punëmarrësit
e huaj. grupe-grupe, presin radhën me durim, duke e
kaluar kohën me gazmore për gratë. Vogëlsia e kabinave
është në raport të drejtë me vogëlsinë e banesave të tyre,
por ku, hera-herés, edhe atje ata zotërojnë vetëm një
cep té saj. Ata janë mësuar pra me ngushticën dhe nuk
u prish punë që këtu ndahen nga tjetri vetëm nga nje
bylme e holle. Në kabinë mund të futet vetëm një njeri
në të njëjtën kohë. Atje ai është vetëm me veten. Gruaja
e bukur duket në baxho
sapo ai të ketë hedhur mone-
dhën. Të dy apartamentet teke me shërbim
personal për
burrat me pretendime. qendrojnë
pothuaj gjithmone
të lira. Sepse vështiré té
gjendet një burré, i cili të keté
deshira te veçanta.
Erika, mësuesja. futet në
lokal
Njëe dorë zgjatet drejt saj. me ngurrim. por pastaj
56 Elfriede Jelinek
tërhiqet përsëri mbrapsht. Ajo nuk shkon në seksionin
e punonjësve të firmës, por në seksionin e klientëve me
pagesë të lartë. Ai është seksioni më i rëndësishëm.
Kjo
grua kërkon të shohë diçka, të cilën në shtëpi mund ta
shihte shumë më lirë në pasqyrë. Burrat mbeten gojëha-
pur nga habia, sepse ata ia heqin gojës paratë për t'u
zënë pritë grave. Si gjahtare. Ata çakërrisin sytë nëpër
baxhot dhe paratë e fituara me mund fluturojnë si era.
Por gjatë kësaj kohe, atyre nuk u shpëton asgjë pa parë.
Edhe Erika nuk kërkon tjetër, veçse të shohë. Këtu,
në këtë kabinë, ajo bëhet një hiç. Asgjë nuk i
përshatet
Erikës aty brenda, por ajo, ajo i përshtatet gjithçkaje në
këtë kabinë. Erika është një aparat kompakt me formë
njerëzore. Duket sikur natyra nuk ka lënë asnjë vrimë
tek ajo. Erika ka ndijimin e një druri masiv atje ku, te
grate e vërteta, zhdrukthëtari ka lënë vrimën. Ajo është
një dru i mufatur, i kalbur, i vetmuar në mes të pyllit dhe
kalbëzimi po përparon. Prandaj Erika kapardiset rreth e
rrotull si zonjë. Ajo po kalbet së brendshmi, por turqit

ajo1 prapeson me shikime. Turqit duan t'i zgiojnë asaj

jetën, por përplasen pas kryelartësisë së saj. Erika futet
si zonjë e nëshpellën e Venusit. Turqit nuk trego-
rëndë
hen as të sjellshëm, por as të pasjellshëm me të. Thjes-
htë ata e lenë Erikën me dosjen e saj të notave, të kalojë
pa u trazuar. Madje, edhe shtyrjet nuk ia vënë re asaj.
Ajo mban edhe dorashka. Burri në hyrje e titullon me
guxim "zonjë e nderuar". Ju lutem, kaloni më tej. e fton
ai sakaq në dhomëne tij të mirë, ku gjokset dhe vaginat
ndriçohen nga drita llambushkash. Ato nxjerrin na pah
trekëndësha leshdendur, sepse ato janë të parat qe sheh
një burrë, ka edhe një ligi për këtë. Burri shikon këtë hiç.
ai vështron mangësinë e pastër. Së pari, vështron këtë
hiç dhe vetëm pastaj i vjen radha pjesës tjeter, nenes.
Erikës i japin një kabinë personale, Zonja
de luxe. Erika
nuk duhet të presë radhën. Le të presin të tjeret me

Pianistja 57
 ajo i mban gati si dorën e majtë kur i hia
gjatë. Paratë
violinës. Herë-herëgjatë ditës ajo ben hesap se sa kohë
ka kursyer. Ajo i kursen
mund të shohë me paratë qe
fashë drite blu ndricon
këto para nga iqindija. Ja, një
zgjidhen me qëllim! Erika nore
një trup. Edhe ngIYrat
shami letre te zhubrosur nga sperma
nga dyshemeja një
hund s. Ajo i merr erë fort asaj gë nië
dhe e mban para
tietër e ka prodhuar me punë të rëndë. Me këtëajo dihat.
vështron dhe përdoron pak z jetë.
Ka edhe klube ku mund të fotografosh. Atje secili e
zgjedh vetë modelin, sipas qejfit dhe shijes së tij. Por
Erika nuk dëshiron të bëjë ndonjë veprim, ajo dëshiron
thjeshttësodisë. Thjesht të rrijë urtë dhe tëvështrojë.
TE veshtrojë.Erika vështron pa prekur. Erika nuk ka
ndijime dhe nuk ka raste për t'u përkëdhelur. Nëna fle
në krevatin ngjitur dhe vigjëlon mbi duart e Erikës. Ato
duar duhet të ushtrohen, ato nuk duhet të bubrrojnë
poshtë kapakut të kavanozit dhe të kërkojnë marmelatë.
Edhe kur pritet apo shpohet, Erika nuk ndjen gjë. Vetëm
përsa i takon ndjenjës së të parit, ajo ka arritur kulme
të larta.
Kabina kundërmon dizinfektantë. Pastrueset janë edhe
ato gra, por nuk duken si të tilla. Ato e mbledhin fare
shkujdesur spermën e hedhur nga këta gjahtarë të rastit
dhe e flakin atë në një kovë të pistë. Por megjithatë, në
dysheme do të mbetet gjithmonë ndonjë shami e zhubro-
sur dhe e betonuar nga sperma. Përsai përket Erikës, ato
kanë rastin të çlodhen dhe të qetësojnë kockat e rraskap:
tura.Sepse atyre u duhet vazhdimisht të përkulen. Erika

thjeshtë rri dhe vështron. Gjer edhe dorashkat ajo nuk

i heq. që të mos prekë asgjë në këtë strofull kutërbuese.
Apo mbase nuk i heq dorashkat edhe për të mos iu pare
prangat në duar. Ngrijeni siparin për Erikën dhe shihni
sesi ajo manipulon fijet prapa skenës. Gjithçka
zohet vetëm për të! Një grua e shëmtuar nuk pranonet
organ

58 Elfriede Jelinek
hia
këtu. Kërkohet bukuria dhe figura e mirë. Secila duhet
ohë t'i nënshtrohet më parë ekspertizës më të hollësishme
en trupore, asnjeri nuke blen macen të veshur. Atë që Erika
on nuk arriti ta bëjë në podiumin e koncertit, e arrijnëtani
ore
gra të tjera në vendin e tyre të punës. Vlerësimi bëhet
ma sipas përmasave që kanë rrumbullakimet femërore. Ajo
nië vështron paiada. Per as edhe një çast nuk iheq sytë prej
hat. andej, edhe disa shilinga tëtjera vajtën në djall.
Një flokëzezë bën një pozë krijuese, duke i dhënë
i e mundësi shikuesit të vështrojë brenda saj. Ajo vërtitet
Por mbi një si platformë rTotulluese poçari.
Por kush e
lëviz
on platformën? Së pari, ajo i mbledh kofshët dhe nuk shihet
jë. asgië, por lëngu i trashë i paragëzimit mbush tashmë
ka gojët. Pastaj ajo i çapëlen me ngadalë shalët dhe kalon
fle para dritarezave të tjera.lëviz
Megjithë kujdesin për drejtësi,
Ato për arsye se platforma pareshtur, ndodh që disa
në dritareza të shohin më shumë se të tjerat. Plasat e shiki-
të. mit kërcasin me nervozizëm. Kush guxon fiton, kush
guxon sërish, fiton mbase edhe një
herë.
ëm
me Masa përreth fërkon dhe masazhon me zell, ndërkohë
që ajo vetë gjatë gjithë kohës përzjehet me kujdes nga
he një brumëpërzjerës i padukshëm vigan. Dhjetë pompa
të vogla punojnë më kapacitet të plotë. Disa të tjerë
are
masturbohen fshehurazi jashtë, në mënyrë që brenda të
tit e radhës i
në kérkojë më pak para derisa t'u derdhet. Zonja
ndihmon ata në këtë rast.
ro-
Me dridhje dhe rënkime vendbanimet fqinje lirohen
to Pas pak ato mbushen
nga ngarkesa e tyre e çmueshme.
ap: Dhe
sërishmi dhe përsëri malli i tyre duhet kënaqur.
ka edhe tri-
herë-herë, kur ka frenime, duhen logaritur
uk Sidomos kur duke parë, harron
dhjetë-dyzet shilinga.
se. këtu takohen
të punosh edhe rulin tënd. Për këtë arsye
re të sjellë freski. Vetëm një tarallak
gjithnjë gra të reja për
ni çakërrit sytë dhe nuk bën asgie.
shalëve dhe
të tyre kalon dorën midis
n Objekti epshit
i
net
Pianistja 59
 duke e rrumbullakosur
e tregon kënaqësinë që ndjen
gojën në formën e 0-së. Ajo mbyll syte mrekulluar, që
e
ta shohin të gjithë, pastaj i hap përsëri dhe vështron

lart duke përdredhur kokën. Ajo ngre dorën dhe fërkon

thithkate gjinjve që ato të fryhen dhe të ngrihen lart.
Ajo ulet ndenjur në një pozë të rehatshme dhe i çapëlen
këmbët fort, aq sa tani cilido mund të shohë brenda
luan dhe shpupu-
gruas nga pik vështrimi më i ulët. Ajo
ris lozonjare leshtë e saj. Ajo lëpin buzët, ndërkohë qgë
përpara saj, herë njëri dhe pastaj tjetri pushkatar, e çon
në pikëmbërritje krimbin e tij të fushkët. Më tërë fyty
rene saj, ajo kërkon të thotë se sa mirë do të kishte qenë
të ishte me ty. Mirëpo, mjerisht, për shkak të kërkesës
së madhe, kjo është e pamundur. Kurse kështu marrin tëë
githë nga pak dhe jo vetëm njëri.
Erika vështron më shumë vëmendje. Por jo për të
mësuar. Brenda saj nuk lëviz dhe nuk regëtin më asgjë.
Por të shohë, sidoqoftë, ajo duhet. Për kënaqësinë e
vet. Sa herë që bën të ikë, diçka nga sipëre ngjesh me
vendosmëri pas xhamit kokën e saj me frizurë të bukur
dhe ajo detyrohet të vështrojë më tej. Platforma ku është
ulur gruaja e bukur vazhdon tëë rrotullohet. Erika nuk ka
faj. Asaj i duhet dhe i duhet të shikojë. Ajo është tabu
për vetveten. Por për të prekur nuk ka asgjë.
Majtas dhe djathtas saj, rënkime dhe ulërima kënaqë
sie. Unë vetë nuk mundt'i bëj të gjitha këto, kundërshton
Erika Kohut, unë kisha pritur më shumë. ..Një hedhje
vjen e përplaset pas bylmes. Muret lahen kollaj se janë të
lëmuara. Diku në anën e djathtë, një klient zotni kishte
gërvishtur me dashuri në mur dhe me një gjermanishte
të saktë fjalët: shën Mari, o rruspi. Nuk ndodh shpesh që
burrat të shkruajnë në mur, se ata kanë punë tjetër për
të bërë. Shpesh nuk janë fort të dashuruar me shkrimin.

Le ge pastaj ata dorë kanë të lirë, në mos as atë.

njërën
Edhe paratë, po, duhen hedhur.

60 Elfriede Jelinek
r
ë Një ledi flokëkuqe e shtatmadhe mbush tani figurën
n me kurrizin e saj pak të dhjamosur. Me
siguri që masa-
n zhatorët e lirë kanë vite që i bëjnë plagë gishtat nëceluli-
t. tin e saj të mundshëm. Por burrat marrin më shumë
prej
n saj për paratë tyre. Kabinat nga e djathta e kanë parë
e

a tashmë gruan nga përpara, tani duhet ta shohin pjesën

e saj të përparme edhe kabinat në të
u- majtë. Ka njerëz që
ë kanë qejf ta vleresojnë gruan nga përpara, të tjerë nga
n
prapa. Flokëkuqja lëviz një muskluaturë, me të cilën ajo
y zakonisht ecën apo qëndron ndenjur. Sot ajo fiton para
me atë. Ajo e fërkon atë me dorën e djathtë, ku janë
ë
s
vendosur çaponj flakë të kuq. Me të majtën gicilon gji-
njtë e saj. Me majat e thonjve të saj artificialë, ajo i kap
ë
thimthat, i tërheq pak nga trupi, si të ishin prej gome,
dhe pastaj i lë që të kthehen përsëri në vend. Thimthat
ë qëndrojnë si një trup ihuaj në trup. Kuqaloshja e di nga
ë. ushtrimi në këtë çast: kandidati ka 99 pikël Ai që nuk
e mundet tani, nuk do të mundet kurrë më. Ai që është
e vetëm tani, do të jetë i tillë dhe i mërzitur për një kohë
r të gjatë.
ë Erika ishte ndeshur me një kufi. Deri këtu dhe jo më
a tej. Sepse pastaj shkon si larg, thotë ajo shpeshherë. Ajo
u
ngrihet. Kufijtë e saj i ka caktuar prej kohësh dhe i ka
siguruar me kontrata të pakthyeshme. Ndaj edhe vësh-
ë tron gjithçka nga lart dhe, për pasojë, shikimi i arrin
n larg. Tejshikimii mirë është kusht. Të largtën Erika
e nuk dëshiron ta njohë edhe kësaj radhe. Ajo shkon në
ë shtëpi.
e Zotërinjtë klientë që presin jashtë në radhë ajo i bën t'i
nxiton
e hapin rrugë vetëm me shikim. Madje, një zotëri
ë menjëherë të zërë vendin e saj. Krijohet një korridor,
pérmes të cilit marshon krenarisht Erika. Ajo
ecën e
r soditur e
. ecën, krejt mekanikisht, krejt ashtu siç kishte
ë. soditur më parë. Atë që bën, Erika e bën të plotë. Jo gjëra
kishte kërkuar gjithmonë e ëma. Jo gjëra të
8ysmake, i

Pianistja 61
 papërcaktuara. Artisti nuk duron gjera
të papërfunduar-
ara,
giysmake në veprën e tij. Mund të ndodhë që vepra t ë të
jetë e papërfunduar, por vdekur
vetëm kur artisti ka vdekur sh
para kohe. Erika shkon tutje. Asgjë nuk htë shqyer m

asgië nuk është çngiyrosur. Asgjë nuk është zbërdhvlur. en

Asgjë nuk ka arritur aj0. Nuk Ka asgje qe sot éshtë këtu rr
dhe të mos ketë qenë më parë dhe asgjë nuk ka ardhur om
të mos ketë qenëë më parë.
M
gë tu
Ne shtêpi, në atë nkubator të ngrohtë ku jetojnë të
dyja gratë, ndjehet qortimi i butëinënës. Dhëntë zoti të
e

mos jetëftohur në atë rrugë, për q llimin e së cilës ajoi

ak
he
këput së ëmës një gënjeshtër. Erika vesh menjëherë një tje
robëdhomë të ngrohtë. Erika me të ëmën hanënjë rosë V
të mbushur me harxh gështenjash të ziera. Eshtë haje im
feste. Gështenjat dalin jashtë rosës, nëna e ka tepruar nj
pakëz, siç e ka zakon. Kriporja dhe piperorja janë M
pjesèrisht argjendi, takëmet e ngrënies plotësisht. Vajza ze
sot ka faqe të kuqe, gjë që e gëzon nënën. Veç këto faqe he
të kuqe të mos jenë nga ndonjë temperaturé sëmundjeje. N
Nëna prek me buzë ballin e Erikës. Përpara gjumit do ta pa
kontrollojë një herë edhe me termometër. Ethet përja- dh
shtohen si shkak për lumturi. Por Erika është krejtësisht gj
e shëndetshme, peshk në lëngun e nënës, të pasur me m
ushqime. m
vi
de
Përrenj drite neoni vërshojnë në akullsinë e lokalit të pl
akullores, të sallave të dansit. Bistakë drite gumëzhitëse im
ka
varennëpër shtyllat si kamxhik mbi fushat e minigolfit. ft
Ne përrua vezullues ftohtësie. Qenie të moshës së sAJ
prehen në qetësinë e bukur të shprehisë, pranë tryezave ft
e
në formë shpretke me potirë qelqi mbi to, ku luhaten
B
lugë të gjata, si kërcenj lulesh të freskëta. Të murTme,
do
te gjelbra, të trëndafilta. Çokollatë, vanilje, boronica.
Rruzujt laramanëavullues ngjyrosen me një gri thuajs
62 Elfriede Jelinek
-
ra,
ë të njëtrajtshmenga llambadarët e tavanit. Racionues të
ur
ur shndritshëm presin nëpër enë të mbushura me ujë, ujë
r me inde akulli. Me çlirshmërinë e
gëzimit, i cili nuk është
ur. enevojshme të dëshmohet vazhdimisht, silueta të rinjsh
tu rrinë përpara kullave të tyre të akullores, zbukuruar me
ur ombrelleza laragane prej letre që ngrihen shik përpjetë.
Midis tyre fshihet zhavorri i koktejeve të
qershisë, i
tullave të ananasit, i çakllit të çokollatës. Me kafshimet
të e tyre të ftohta, ato rrëmojnë
të pareshtur shpellat e tyre të
oi
akullit, i ftohti kundër tëftohtit, apo i lenë ato të shkri-
hen shkujdesshëm, sepse kanë për t'i thënë shumë njëri-
jë tjetrit, gjëra më të rëndësishme se kënaqësia e ftohtë.
së Vetëm duke i parë, fytyra e SAJ shpreh përçmim. Ajo
je i mban ndjenjat e saj për unike kur sheh një pemë, në
ar një boçe pishe ajo sheh një univers të tërë të magjishëm.
në Më një çekiç të vogël ajo largon realitetin, një dentiste e
za zellshme e gjuhës; kurora të thjeshta pishash shndërro-
qe hen për të, në maja të vetmuara e borëmbuluara malesh.
e. Nje spektër ngiyrash llakon horizontin. Disa makina të
ta panjohura e të stërmëdha kalojnë pranë për në largësi
a- dhe uturima e tyre e butë tretet me ngadalë. Ata janë
ht gjigantëte artit muzikor dhe gjigantët e artit poetik, të
me mbuluar krejt me fletë të mëdha maskimi. Disa qindra-
mijëra informacione kalojnë nëpër trurin e SAj të stër-
vitur për këtë punë, një kërpudhë e çmendur dhe si e
dehur tymi ngrihet në çast lart dhe pastaj, si një akt
të pluhurgri vjelljeje, zbret përsëri në tokë. Një pluhur
se imët gri vesh shpejt të gjitha aparatet, të gjitha tubat
kapilarë dhe pistonët, të giitha epruvetat dhe spiralet
it. ftohëse. Dhoma e saj shndërrohet në gur absolut, Gri. I
AJ
ftohtë jo, por as i ngrohtë. Mesatar. Një perde najloni
ve
e trendafiltë fërgëllon në dritare, por jo se e lëviz era.
n
Brenda, një garniturë tejet e pastër. E pabanuar, e papër
e,
dorur.
a. Tastiera e pianos fillon të këndojë nën gishtërinj.
s
Pianistja 63
 të kulturës, duke ardhu
Kometa gjigante e
hedhurinave
Dre
me ngadale e duke fru.
nga të gjitha
anét, leviz perpara
milimetër pas milime.
një
shulluar dhe rrethimi
ngushtohet
dhe mbeturina
nië
konservash, enë të palara AT
tri. Kuti ndyra
të
perime dhe bukë
ushqimesh, takëme ngrënieje të pista, etij
gramafoni, letra të grisura, tä
e mykur, pllaka të thyera i nxehtë delfer
sytë
zhubrosura. Në banesa
të tjera uji me
lëvi
shëllima nga vaskat e banjos. Një
vajze provon e shku- the
një frizurë të re. Një tjetër përzgjedh një bluzë të Qen
jdesur blerë. Një palë këpucë të reja.
përshtatshme për fundin e tale
herë të parë. Nië e rë
majuce, presin aty për e'u veshur për
zile telefoni bie. Një dorë e ngre. Dikush qesh. Dikush gjit
thotë diçka.
N
Mbeturinat vijnë e zgjerohen pafund midis saj dhe ror
Dikush lyen rua
TE TJERËVE. Dikush bën flokët permanent.
buzët. Stanioli shkëlqen në diell. Një rreze kapet dhe të e
vezullon në një majë piruni, në një presë thike. Piruni kre
është pirun. Thika është thikë. Një frullizë e lehtë ngre për
lart butësisht cipa qepësh, letra mëndafshi të ngjitura fort
Kalbëzimi i shtresave të vjetra, e s
nga shurupi i boronicave.
të poshtme, tashmë të shndërruara në pluhur, ushqim Pet
për koret e djathit dhe lëvozhgat e shalqinit, për copërat
e qelqeve dhe shuqet e nxirë të pambukut, të cilët i pret
pun
A
i njëjti fat. e k
Në tastierën e SAJ fut duart nëna. Dy duar i dalin bot
të
përpara dhe përsërisin Brahmsin, dhe këtë herë më mire.
Brahmsi është fare i ftohtë kur trashëgon klasikët, por të
bëhet prekës kur entuziazmohet, apo trishtohet. Nëna bo
ka kohë që nuk do t'ia dijë për këto. D
sia
Një lugë e metaltë është lënë në akulloren me boro-
nica që po shkrin, sepse një vajzë kishte pasur diçka ng
ea
shumë të ngutshme për të thënë, ndërkohë që një tjetër me
gesh. Vajza tjetër rregullon një karficë gjigante plastike
me sedef të shkëlqyeshëm në flokët e saj. Lëvizjet e tyre pe
femerore janë të natyrshme! Natyra femërore shpërthen ren

64 Elfriede Jelinek
 Drei gjymtyrëve të tyre si ca rrëkeza uji të kulluar. Hapet
u.
e. një kuti bakeliti pudre dhe para pasqyrës lyhet diçka me
nië rozë të lehtë, që theksohet pastaj pak me të zezë.
a ATO eshtënjë delfin i lodhur që kryen pa dëshirë numrin
ë
etij të fundit tëartistik. Tashmë e rraskapitur nuk ia ndan
sytë rruzullit madh shumëngjyrësh që kafsha, me një
ä
er lëvizje rutinë, e shtyn përpara me feçkë. Ajo merr frymë
u- thellë dhe i përçon aparatit të saj lëvizje rrethore. Në
ë Qeni andaluzian të Bunuelit ka dy piano të mëdha koncer-
a. tale. Pastaj, ata dy gomerët gjysmë të kalbur e me kokën
ë e rëndë përmbi taste. Të ngordhur. Të shpërbërë. Jashtë
h gjithçkaje. Në një mjedis krejtësisht pa ajër.
Nië varg qerpikësh artificialë ngjitet mbi qerpikët naty-
e roré. Lotë që kullojnë. Një vetull e ngritur lart, e piktu
n ruar me ngjyra të ndezura. Po ai kalem kaf bën një pikë
e të errët mbi një nishan fare pranë gushës. Bishti i një
i krehëri kalon disa herë mbi bishtin e kalit të ngritur lart
e për ta liruar. Pastaj kapësja e flokëve mbërthehet përsëri
a fort. Një palë çorape ngrihen lart, rregullohet një fije
a, e shkarë. Një çantë llustrafini merret dhe niset të dalë
m Petikotët kërkëllijnë nën fundet e taftasë. Ata e bënë
at punën e tyre, tani po dalin jashtë.
et ASAJ i hapet përpara një botë, për të cilën të tjerët nuk
e kanë idenë. Eshtë një botë legoland, minimundus, nje
n botë e ndërtuar krejtësisht me tulla të vogla të kuqe, blu,
e. të bardha prej plastike. Nga shenjat, me të cilat mund
or të ndërtohet kjo botë, jehon, po ashtu në miníaturë, nje
a botë plot muzikë.
Doraesajemajtë çaponjfortë, e paralizuar nga ngathtë
o- sia e pashërueshme, gërvisht dobët disa taste. Kerkon te
a ngjitet deri te ekzotikja, ndjenjatopitësja, shpërthyesja
e arsyes. Por nuk arrin të ndërtojë asnjë pikë karburanti
ër me gurë lego, për të cilën ka edhe një gjedhe të saktë
e
e perpara. AJO nuk është tjetër, veçse një aparat i plogët. I
renduar, me tru të ngathët dhe të ngadalshëm. Peshë
një
n
Pianistja 65
 në këmbë! Armëe papërdonin
r
eplumbtë, e vdekur. Gjyle
vetvetes. Mengene prej llamarine
asnjëherë kundër
Befas nga hiçi fillon të ulërijë një
orkestër prej thuaise
flautesh. Një mori flautesh të madhësive dhe të
njëqind me mish femijësh. Tinguit
llojeve të ndryshme. Hukatur
e veglave
nxirren me frymë fëmijësh. Pa shoqërimin
me taste. Këllëfët e
flauteve janë qepur me plastikë nga
nënat. Brenda këllëfëve gjenden edhe furça të vogla, të
rrumbullakta, për pastrim. Irupat e flauteve vishen nga
avulli i ngrohtë i frymëmarrjes. Shumë tinguj përfto.
hen duke thirrur në ndihmë edhe dihatjen e fëmijëve
të vegjël. Nuk vjen asnjë mbështetje nga ana e ndonjë

pianoje.

Koncerti krejt privati dhomës organizohej me pjesë-

marrës vullnetarë në një apartament të vjetër patri-
cësh në Kanalin e Danubit, Lagija e Dytë, ku një familje
emigrantësh polakë të brezit të katërt, vinin për pjesë-
marrësit dy piano dhe një koleksion të pasur partitu-
rash. Përveç këtyre, atje ku tëtjerët mbanin makina, ata
mbanin një koleksion instrumentesh të vjetër, shumë të
dashur për zemrën e tyre. Ata nuk kishin makinë, por
kishin ama disa violina dhe viola të Mozartit, si edhe
një Viola d'Amore krejt të veçantë, e cila ruhej vazhdi-
misht nga një anëtar i familjes, sa herë që në apartament
organizoheshin koncerte dhe hiqej nga muri vetëm për
gellime studimore. Ose nëse binte ndonjë zjarr shkatë-
ITues.
Këta njerëz e donin muzikën dhe dëshironin që edhe
të tjerët t'i sillnin në vathën e saj. Me durim dhe dashuri,
por po të ishte nevoja, edhe me dhunë. Ata dëshironin
që t'ua fusnin në zemër muzikën fëmijëve të mitur, të
cilët vetëm në lëmijtë e muzikës nuk donin të kullosnin.
Ashtu si alkoolistët dhe të droguarit, ata kishin nëvojë që

66 Elfriede Jelinek
 onin
r
nasionine tyre ta ndanin patjetër me sa më shumë njerëz.
uaise Fémijët silleshin aty me dinakëri. Ai kanakari trashalug
he të i mirënjohur i gjyshit dhe giyshes, të cilit i rinin flokët
nguit gjithmonë të lepira pas kokes dhe që. për shkakun më të
glave vogël, thërriste për ndihmë, sikundër edhe ai femija me
nga celës në qafë, i cili kundërshton me këmbëngulje, por
a, të gé, fundi fundit, i duhet të nënshtrohet. Gjatë koncer
nga teve nuk nxirret ushqim. Kurse heshtja e shenjtë, nuk
ërfto. kafshohet. Asnjë thërrime bukë, asnjë njollë yndyre nuk
jëve duket në mobiljet e veshura me damask, asnjë njollë
verë e kuqe në kapakun e bukur të pianos një, as edhe
onjë
tëpianons dy. Absolutisht asnjë shuk çamçakëzi! Fëmijët
kalohen në sitë, që të mos sjellin papastërtira nga jashtë.
Ata më kaba mbeten në sitë dhe nuk arrijnë kurrë të
bëjnë ndonjë gjë nëveglat e tyre.
jesë-
Kjo familje nuk bënte shpenzime të panevojshme për
patri-
veten, por për muzikën nuk kursehej. Ajo duhej ta çante
milje rrugën e mundimshme drejt zemrave. Për vete ata nuk
jesë-
rtitu-
jepnin, thuajse, asgjë.
Erika e ftoi me vendosmëri klasën e saj të pianos. Kishte
, ata
mjaftuar një lëvizje e gishtit të vogël të zonjës profeso-
më të
reshë. Vogëlushet sillnin me vete një nënë krenare, një
por baba krenar apo të dy bashkë, që si një familje e mbarë,
edhe zinin vend në dhomë. Ata e dinë se do të marrin notë
zhdi- të keqe në piano, po të mos vijnë. Vetëm vdekja do të
ment kishte qenë arsye për të qëndruar larg artit. Motivete
për tjera nuk do të kuptoheshin absolutisht nga miku profe-
katë- sionist i artit. Erika Kohuti shkëlqen.
Si hapje, koncerti i dytë i Bahut për dy piano. Në pianon
dhe e dytë luan një plak, i cili në të ritë e tij ka interpretuar
huri, dikur në sallën e Brahmsit dhe atëherë kishte pasur për
onin vete të vetmen piano. Ajo kohë tashmë ka kaluar, por
r, të por ajo
vdekjes,
pleqtë e kujtojnë ende. Afrohet kosa e

snin. veshtirë se mund ta nxisë për një lojë më të mirë këtë

do ta kishte
ë që Zotëri që e quan veten dr. Haberkorn, siç

Pianistja 67
 dhe Bethovenin,
bërë, fjala vjen, për Mozartin vertete, nuk kaapo edhe
për Shubertin. Dhe ky,
me të shumä
bashku, plaku, me gjithë
kohë. Përpara se të fillojnë së
moshën e tij të thyer, përshëndet partneren
e tij në
Erika Kohut, duke
pianon e dytë, zonjën profesoreshë,
zakonit të vjetër.
puthur plot mirësjelje dorën, sipas
Te dashur miq dhe dashamirës të muzikés. Të ftuarit
sulen nëtryezë dhe shijonë ragunë baroke. Me njëdëshirë
të ligë në zemër, nxénésit mblidhen për të filluar, por
iu mungon guximi. Ata nuk arratisen dot nga ky kotec
shenjtërie artistike, edhe pse dërrasat e tij janë të holla.
Erika ka veshur një fund të ngushtë e të thjeshtë prej
kadifeje të zezë, që i shkon deri në kyç të këmbës dhe një
bluzë mëndafshi. Dhe, ndërkohë që tund kokën lehtë, i
mat nxenësit me një vështrim që mund të priste edhe V
xhamin. Eshtë i njëjti gjest që nëna i hodhi mbi kokë së
bijës pas dështimit të koncertit. Me pëshpëshet e tyre,
të dy nxënësit ia prishin hyrjen të zotit të shtëpisë. Nuk
do të ketë më qortim të dytë. Në radhën e parë, pranë
gruas sëtë zotit të shtëpisë, në një kolltuk të posaçëm,
është ulur nëna e Erikës dhe ngjëron, e vetme, bonbo-
net një kutie dhe nderimin e veçantë që gëzon e bija.
e

Drita është errësuar me përdhunë, duke vënë një jastëk

para llambës së pianos, e cila dridhet nga goditjet e forta
të indit të kontrapunktit të thurur për model. Jastëkui
mbështjell interpretuesit me një vezullim të kuq demo-
niak. Së pari, vërshon Bahu. Fëmijët kanë veshur
e së dielës, apo ato që prindërit e tyre i mbajnë si të
rrobat
tilla. Prindërit i rrasin pjellat e tyre në këtë sallon polak,
që të jenë rehat prej fëmijëve të tyre dhe që fëmijet te
mësojnët'i lenë rehat. Salloni i polakëve ka një pasqyre
të madhe të stilit rinor, zbukuruar me
një vajzë laku
rige me trëndafilë deti, përpara së cilës djemtë e vegjel
mbeten gijithmonë gojëhapur. Më pas, lart në sallonin
e muzikës, të vegjëlit rrinë përpara dhe të mëdhenjte
68 Elfriede Jelinek
 e
nrapa, sepse duan te
kontrollojnë gjithçka. Të rriturit
ä ndihmojnë të zotët e shtëpisë, kur është fjala për të urtë
ë suarndonjë koleg më të ri.
ë Valter Klemeri nuk ka munguar këtu as edhe nië
mbrëmje, që kur ai, njom zak shtatëmbëdhjetë vjecar,
filloi të merret me pianon jo vetëm për zbavitje. Këtu ai
it kërkon para të thata per frymézimin e lojës së vet.
ë Bahu rrjedh e derdhet me një rrymë të shpejtë dhe
or Klemeri sodit nga prapa, me uri gjithnjë e më të madhe,
c atë pjesëtë trupit të mesueses se tij të pianos që ravi-
a. iezohet poshtë ndenjëses. Më tepër se kaq, përfytyrimi i
ej tij nuk flet dot për trupin e saj. Per pjesën e përparme të
ë mësueses së tij, ai nuk mund të gjykojë dot, për shkak
i se një nënë e dhjamosur nxënësi ka zënë vend para saj.
e Vendi i tij i dashur është zënë. Gjatë orës së mësimit,
ë ajo ulet gjithmonë pranë tij në pianon e dytë. Përbri
e, fregatës nënore, ngre kokë varka e shpëtimit të një biri
k fillestar, veshur me një palë pantallona të zeza, këmishë
ë të bardhë me një papijon të kuq me spërka të bardha.
m, Fëmija rri tani në ndenjëse si një udhëtar avioni që është
o- bërë keq dhe mezi pret sa të zbresë në tokë. Erika ka
a. hipur në flatrat e artit dhe rri pezull në shtresat e larta
të ajrit dhe, madje, fluturon në qiell. Valter Klemeri e
k
a shikon atë me frikë, sepse ajo po i largohet prore. Dhe
nuk është vetëm ai që zgjat dorën instinktivisht për ta
i
o- mbajtur atë, por edhe nëna kërkon ethshëm konopin e
dragoit të saj ajror, Erikës. Nuk duhet lëshuar kurrësesi
ë
t konopi nga dora! Tashmë edhe nëna ngrihet në majë të
gishtave nga sforcimi. Era ulërin fort, siç ulërin përherë
k, në këtë lartësi.
e Pas akordit të fundit të Bahut, zotit Klemer i formohet
e nga një lulkë e kuqe në çdo faqe; nëtë majtën dhenë te
u
djathtën. Ai mban në dorë nië trëndafil të kuq për t'ia
l dhuruar asaj më vonë. Ai habitet çiltërisht me teknikën
n e Erik s dhe me
mënyrën sesi shpina e saj lëéviz bashke
e
Pianistja 69
 Ai sodit si leviz koka e saj, disa spikamna qe aio
me ritmin. mo
me njera-tjetren.
Ai véshtron loien
luan, duke i krahasuar mu
emuskujve të llerès se saj. qe tale perplasjes se mishit mi
ben ate ngacmuese dhe Klemeri lutet aa
me levizjen, e ke
ditë ajo të behet e ij. Ai
lev1z ne vend. Njera doree Ka
nje
armën e llahtarshme të seksit të tii
tii nduk vetvetishém dhe vlerëson mb
me veshtir si
Nxenësi Klemer permbahet ter
me mend përmasate pergjithshme te Erikës. Ai kraha-
Du
son pjesën e sipérme me pjesen e që i duket
poshtme ma
I ve të sipërmen ndaj së
si më e trashë, por qe i pelqen. me
duket si më e dobët, e poshtmja
poshtmes. E sipërmja i caz
në tërësi Erika,
fiton një pikë. E megjithatë, atij pëlqen
i as
Personalisht ai mendon se zonjusha Kohut është një tun
qenie krejt e brishtë. pastaj, diçka që poshtë është
Nëse
Du
si shumë, ndërsa lart bëhet si mangët, kjo nuk mund të des
mohohet. Edhe anasjelltas, mund të ishte e natyrshme, Ai
por kjo do t'i pëlqente atij më pak. Po të hiqte pak nga tru
mirë me të tërën.
poshtë, mbase do të harmonizohej më
Por atëherë ajo do të ishte përsëri si tepër e dobët! Kjo
sht
pas
mospërsosmëri e vockël, e bën zonjën Erikë mnë të dëshi ai
rueshme për nxënësin Klemer, sepse e bën më të arrit- gjë
shme. Vetëdija e paplotësisë së saj fizike, e bën gruan që
të lehtë për ta lidhur pas vetes. Përveç kësaj, kjo grua sa nga
vjen e plaket, kurse ai është ende i ri. Nxënësi Klemer ka të
ma
një mendim dytësor, krahas muzikës, të cilin ai ka ndër- - s
mend të vërë në jetë. Ai është i çmendur pas muzikës.
Fshehtas, ai është i çmendur edhe pas mësueses së tij pak
të muzikës. Eshtë mendimi i tij i patundur personal se se
zonjusha Kohut është, pikërisht, gruaja që një i ri dësh për
ron për t'u futur në jetë. Djaloshi e filloi nga e pakta pu
dhe kërkon tani të ngjitet shpejt tek e shumta. Çdo njeri Dh
do të fillojë njëherë. Së shpejti, ai do të dalë nga faza gji
e fillestarit, ashtu si fillestari në vozitjen e makinës, ge kal
në fillim blen një makinë të vogël e të përdorur, dhe Do

më vonë, pasi ta ketë përvetësuar mirë, kalon te nje ru

70 Elfriede Jelinek
qe aio
model me i madh dhein. lonjushe Ernka éshté e gjitha
loien muziké dhe nuk eshte aspak kaq e vjeter. i jep vlerési
mishit
min nxenesi modelit te tiy eksperimental. Klemeri e nis
et aa
keshtu me nje model me te larte: jo te duhunn. një Opel
oree Kadet! Valter Klemeri, i dashuruari në fshehtési. kafshon
të tii
rëson mbeturinat e thonjve te nje gishti te tij. Ai ka një kokë
terësisht të kuqe, lulkat e kuqe né fytyré tani jané përha-
kraha- të gjatë të verdhe të erret. Ai éshté me
Dur, flokë gjysmë
duket masë njeri i modes. Ai eshte me mase inteligjent. Asgjë
daj së me pakicë, asgjë
të tepruar. Flokët i ka lenë t'i riten
htmja cazë, gë të mos duket si shumë i sotëm, por të mos duket
Erika, as si shumë i djeshëm. Mjekër nuk ka lënë, edhe pse
ë një tundimin e ka pasur shpesh. Ai dëshiron t'i japë një
është
Duthje të gjatë mësueses dhe ta pushtojë trupin e saj. Ai
nd të
deshiron ta ballafaqojë atë me instinktet e tij kafshërore.
shme, Ai deshiron shpesh që, si padashje, të përplaset fort pas
k nga trupit të saj. Dhe të bëjë sikur dikush, një i ngathët. e
tërën.
! Kjo
shtyu
pas saj. Atëherë ai do të ngjishet fort pas saj dhe
pastaj do të kërkojë falje. Ndonjëherë tjetër, më vonë,
dëshi ai do të përplaset qéllimisht me të dhe po të mos thotë
arrit- gjë ajo, do ta shtrëngojë fort pas vetes. Ai do të bëjë atë
ruan qëthotë dhe dëshiron ajo, që në të ardhmen të përfitojë
dëshiron
ua sa nga dashuria e saj serioze e mëvonshme. Ai
er ka të mésoje nga marrédhëniet me një grua shum ë mé te
ndër- madhe me të cilën nuk është më nevoja të bësh naze
zikës. - siç nuk ua var vajzave të reja, të cilat i pëlqejnë më
së tij pak. Ka të bëjë gjë kjo me qytetërimin? Djaloshi lipset,
al se se pari, të përcaktojë kufijtë e tij, dhe vetëm pastaj, të
përpiqet t'i kapërcejë ata me sukses. Ai, së shpejti, do
ta
dësh
pakta puthë aq fort mësuesen, sa ajo gati do të mbetet pa frym .
njeri Dhe do ta thithë gjithë ku të mundë. Dhe do ta kafshojë
do të
faza gjithe ku ta lejojë ajo. Kurse më vonë, merret vesh,
s, ge kalojë me ndërgjegje deri në intimitetet më të skajshme.
lart.
dhe Do të fillojë njërën dorë dhe pastaj do të ngjitet
me
do ta dojë, apo,
e nje rupin e tij. që deri tani e ka mohuar, ajo

Pianistja 71
 Pak e nga pak dhe me kujdes ai
së paku. do pranojë.
ta
t
ka nevojë dashuria, por më von
do t'i japë asaj gjithçka
do t'u kushtohet qellimeve
me
te mernueshme dhe dety. p
p

rave më të vështira, atyre qe

perbejne enigmen e gruas
Dhe do të vijë koha që ai të bëher
Enigmen e përjetshme.
mësuesi i saj. Atij nuk 1 pelqejne aspak ato fundet plisé
blu të thellë dhe bluzat-k mishe, qe ajo vesh gjithmonë
dhe, madje, me pak krenari. Rrobat e saj duhet të jenä
rinore dhe të larmishme. Ngiyra! Dhe ai do ti shpjegojë
se 'farë kupton me ngjyrë. Ai do ti shpjegojë asaj se çdo
të thotë të vishesh me rroba vërtet rinore dhe të larmis
hme dhe të ndjesh gëzim prej tyre. Dhe kur ajo, pastaj,
të bëhet e vetëdijshme se sa e re është në të vërtetë, ai
do ta lerë për hirtënjë tjetre, mëtë re. Kam ndijimin se
jue përbuzni trupin tuaj, zonja profesoresh , vetëm arti
ka vlerë për ju, flet Klemeri. Ju vlerësoni vetëm nevojat
mëtë rëndësishme, por vetëm të hash e të flesh, është
pakl Zonjusha Kohut, ju mendoni se pashi e juaj është
armiku juaj dhe se vetëm muzika është miku juaj. Por,
pa shihuni një herë në pasqyrë, atje do të shihni vetve-
ten dhe mik më të mirë se unë, nuk keni për të pasur
kurrë. Zbukurohuni pra, pakëz, zonjusha Kohut. Në më
lejohet tju thërras kështu. Zoti Klemer dëshiron me të
madhe t bëhet miku i Erikës. Këtë kufomë të patrajtë,
këtë mësuese pianoje që vështron vetëm
profesionin,
mund edhe ta zhvillosh, sepse edhe shumë e vjetër nuk
është, ky thes i flashkët. Ajo, madje, është mjaft e re,
krahasuar me të ëmën. Kjo qenie komike që jeton vetëm
me ideale, e
kruspullosur, e budallallepsur dhe e fantak
sur, do të sillet nga ky
djalosh në botën e gjallë. Vetëm
durim, dhe ajo do t'i shijojë gëzimet e dashurisë! Në verë,
madje, edhe në pranverë, Valter Klemeri ushtron sportin
e
vozitjes me kajakë nëpër ujërat e rrëmbyer malorë, ku
i vjen rreth,
madje, edhe gojës së shkëmbinjve. Atje ai
mposht natyrën, por edhe Erika Kohutin, mësuesen e

72 Elfriede Jelinek
 ai do nenshtroje nje dite.
n tii ai ta Nje dite të bukur, ai do
ty.
ri demonstrojë asaj se si eshtë ndërtuar një
kajak. Ne
përfundim,
p ëerfun ajo do të ketë kuptuar se si rrihet me të mbi
as
her ie. Dhe deri atëhere, ai do të ketë arritur ta thërrasë atë
sé
ne emër: Erika! Dhe këtij zogut të çuditshëm me emrin
Erika, do t'i rriten edhe flatrat, për këtë do të kujdeset
në burri. Pikërisht këtë, deshiron zoti Klemer. pikërisht
nä këtë.
ojë
Bahu u fashit. Rrëkeja
ndal. Të dy mjeshtrat, zoti mje-
u
do
shtër dhe zonja mjeshtre, ngrihen nga stolat e tyre dhe
mis përkulin kokat, kuaj të shtruar para thasëve me thekër
aj,
ai
të përditësisë rishtas te zgjuar. Ata pohojnë se përkulen
më shumë para gjenisë së Bahut, se sa para kësaj turme
se gë duartroket ngordhtas, që nuk kupton asgjë dhe që
rti nuk ka mend as sa për të pyetur. Vetëm nëna e Erikës
jat duartroket pa kursyer pëllëmbët. Dhe thërret: bravo,
htë bravo! Dhe me buzeqeshjen e saj mbéshtet zonjën e
htë shtëpisë. Turma e mbledhur nga kazanët e plehrave, e
Por, stolisur me ngjyra të neveritshme, sodit nga ana e saj
ve- Erikën. Ata kapsallisin sytë nga drita. Dikush e ka hequr
sur jastëkun nga pianoja dhe tani ajo ndriçon dhe rrezaton
më pa pengesë. Ky pra, është publiku i Erikës. Po të mos e
të dije, vështirë të besoje se këta duhet të jenë njerëz. Erika
jtë, ngrihet përmbi secilin prej tyre, por ata afrohen, e prekin,
nin, flasin marrëzira. Këtë publik të ri, ajo e ka kultivuar vetë
uk në inkubatorin e saj. I ka sjellë deri këtu me mjete të
re, paligishme shantazhi, detyrime të rënda, kërcënime të
ëm Trezikshme. I vetmi që ka ardhur mbase, pa detyrim, ka
tak qene zoti Klemer, nxënësi i zellshëm i kulturës. Të tjerët
ëm kishin parapëlqyer një film televiziv, një ndeshje tenisi,
erë, një libër dhe budallallëqe të tjera kësodore. Ata qenë të
tin detyruar të vinin. Ata dukej se i gëzoheshin mediokrite-
ku tit të tyre! Por ata kishin guxuar ti afroheshin Mozartit
ai dhe Shubertit. Dhe ishin rehatosur, këta ishuj dhjami
n e qe lundronin në mushtin e tingujve. Ata ushqeheshin

Pianistja 73
 të, por pa
kuptuar se çfårë pinin cSe d
me
përkohësisht
tufës vilerëson kryesisht mesataren
qëinstinkti i du
dihet,
atë si më të çmueshmen. pandehin
Ata
Dhe e ngre lart shumicën. Në shtresat kjo
ed
meqë përbëjnë e
se janë të fortë, nuk ka frikë. Ngjeshen me niër io
ka rrezik,
m e s m e nuk
cio
Né mes nuk ie
hir të iluzionit te ngrohtesise. or
tjetrin për me vetveten, F Kle
me asgjë, aq me pak
vetëm për vetëm
sa të kënaqur qe janel
Asgje ne jetën e tyre
megjithatë, pa
dhe askush nuk do të mund fut
nuk u jep shkas për qortim
në ekzistencën e tyre. Edhe aorti.
t'i qortonte për asgjë do
kishte qenë i paarrirë, do të ke
met e Erikës, se interpretimi
m u r i epshëm durimi. Ne tie
ishin kthyer mbrapsht nga ky
e vetme né anën e përte. më
te vërtetë, ajo, Erika, qëndron
krenare, hakmerret. Duke dif
jme, dhe në vend që të jetë
të dëgjojnë në
i detyruar një herë në tre muaj të vijnë dje
vathë, të cilën ajo e le të hapur që të kalojnë deshët. Të pë
e l
vetkënaqur deri në mërzi, ata grahin ketu duke blegërirë
e duke u shtyrë, duke shkelur njëri-tjetrin kur ndonjë i ku
paarsyeshëm kërkon t'i ndalojë, sepse e pati varur pall- tie
ton diku poshtë dhe tani nuk e gjen. Fillimisht duan të din
futen të gjithë brenda, pastaj duan të dalin mundësisht gë
të gjithë jashtë. Dhe. giithmonë, të gjithë njëherësh. Ata me
mendojnë se, sa më shpejt që të jenë në një livadh tjetër, kë
në livadhin e muzik s, aq më shpejt do të mundin pastaj pë
edhe të dalin prej tij. Por tani, zonja dhe zoterinj. pas ga
një pushimi që do të bëjmë, do të vije krejt Brahmsi. Te bu
dashur nxënëse dhe nxënës. Prania sot, si perjashtim, e fem
ës
Erikes, nuk éshte një detyrim. por nje perparesi. Dhe të
ke
gjithë vështrojnë atë, edhe pse thellë në shpirt, e urre-
jnë. Za
Zoti Klemer ngre velat drejt saj. duke e vèshtruar me Kl
ata syte e kaltër. qe kane marrë Zo
shprehjen e duhur festive.
Ai rrémben me të
dyja duart njeren dore te pianistes dhe du
thote
"juputhdoren" dhe se nuk po gjen dot fjale. zonja se
profesoreshe. Por nena e Erikes. futet nderkaq midis te N

74 Elfmede Jelinek
 Se
c
dhe e pengon shprehimisht dorështrëngimin. Nuk
en d u h e t të
ketë asnjë shenjë miqësie apo simpatie,
sepse
in mund të ndrydhë damarët, gjë që do të dëmtonte
at e kjo
edhe interpretimin. Dora ka tager të qëndrojë në pozi
ër ionin e saj tënatyrshëm. Por, për këtë publik të kate-
cionin

ie sëtretë, nuk do të jemi kaq të prerë, apo jo, zoti

orisë
F Klemer? Ai lipset tiranizuar, lips shtypur e dhënë fund,
yre
pa të bëhet
i aftë ta ndjejë veprimin e muzikës. I duhet
nd futur në kokë me ekan! Ata kërkojnë dajak dhe një
rti.
dozë të mirë pasioni, qe kompozitori përkatës duhet të
të ketë ndjerë dhe përshkruar me kujdes. Ata duan bërti
Ne tie, ndryshe do tëfillojnë vetë të bërtasin papushim. Nga
te. mërzitja. Tonet e lehta, shkallët e holla të ndërmjetme,
ke diferencimet e brishta, ata, sidoqoftë, nuk janë në gjen-
në muzikë, sikundër
në dje t'i rrokin. Kjo ndodh, sepse
Të përgjithësisht në mbretërinë e artit, është shumë më
rë e lehtë të vendosësh pranë e pranë kontraste bërtitëse,
ë i kundërti të vrazhda. Mirëpo, kjo është kolportazh, asgjë
all- tietër! Por këta qengja, nuk e dinë këtë. Më saktë, ata nuk
të dinë asgjë. Erika e zë përzëmérsisht për krahu Klemerin
ht gë fillon të dridhet. E pra, nuk mund të ketë të ftohtë
ta mes kesaj hordhie tejet të shëndetshme miturakësh. Të
ër, këtyre barbarëve të mirushqyer të një vendi ku zotëron
aj përnjëmend barbaria kulturore. Mjafton të shikosh
as gazetat: ato janë më barbare nga ato që njoftojnë. Një
Te burré që bën copë-copë me kujdes bashkeshorten dhe
e femijët dhe i fut nëfrigorifer për t'i ngrënë me nge, nuk
të është me barbar se gazeta që e përshkruan ngjarjen. Dhe
e- ketu, njëfarë Anton Kuh, ngrihet kundër majmunit të
Zarathustrës! Sot Kurieri ngrihet kundër Kronencajtungut.
e Klemer, mund ta merrni me mend këtë gië? Dhe tani,
Zoti Klemer. nëse nuk keni ndonjë kundërshtim, më
e.
e duhet të përshendes profesoreshë Vioral. Do të kthehem
a serish te ju, më vone.
Nena i hedh asaj mbi supe një xhaketë me lesh angore
e

Pianistja 75
 dore, me qellim qê në kupat
te kaltër, të thurur me e
lubrifikues dhe t'i ress
kyçeve të mos i ngrijë lëngu
kështu qëndresa fërkuese. Xhaketa është si një cainnik f
mbi një kanë. Nganjëherë, edhe sendet e dobishme, s n
rulat me letër tualeti, kanë të tillé këllëfë shumëngivrésh pp
të vetëpërgatitur, mbi pomponet e të cileve ato kurdisen vd
krenarisht. Me to zbukurohen edhe xhamet e pasme të jn
automjeteve. Mu në mes të tyre. Pomponi i Erikës, është ki
vetë koka e saj që ngrihet lart saj krenarisht. Erika çapit lo
me skarpinat e saj përmes syprinës së lëmuar të parketit. v
i cili sot, në vendet më të rrahura, është mbuluar me m
rrugica të lira për ta ruajtur, drejt koleges më të vjetër. d
për të marrë urime nga një gojë më kompetente. Nëna, m

ndërkaq, e shtyn lehtë nga prapa. Nëna ka vënë njërën m

dorë në supin e Erik s, në shpatullëne saj të djathtë, E
mbi xhaketën prej lesh angore. k
Valter Klemeri nuk pi as duhan, as alkool, prandaj ka h
sh
një energji të habitshme. Ai çan prapa mësueses së tij,
përmes kësaj hordhie rrapëlluese, si i mbërthyer me g
gomina përthithëse. Dhe mbetet i përngjitur pas saj. Po fj
fl
të ketë nevojë për të, e ka pranë dorës. Po të ketë nevojë S
për mbrojtje burri. Mjaft të kthehet që të ndeshet me
të. Ai, madje, e dëshiron këtë badiçek. Pas ty
pak pushimi to
i shkurtër do të mbarojë. Ai e nuhat praninë e Erikës
me hojza të
shqyera, si të gjendej në një livadh të lartë të
malor, ku njeriu shkon rrallë dhe dëshiron të marrë
M
frymë sa më thellë. Që të marrë, pra, sa më shumë oksi
gjen me vete në qytet. Ai heq njëfije floku nga mënga e dy
xhaketës dhe për këtëfalënderohet: le
Nëna parandjen diçka ashtu në
mjellmi imi dashur. fi
mjegull, por nuk mund, tj
megjithatë, të mos i japë hakun mirësjelljes dhe ndje- e
njës së tij të detyrës. Kjo është në kundërti të
atë, që deri tani hapur me kj
ka qenë e zakonshme
midis sekseve. dhe e nevojshme
Për nënën, zoti Klemer është
por brumi dhe një djalë i r1, sh
sjellja tij janë të vjetra.
e
b
76 Elfriede Jelinek
t e
s Fdhe një lomotitje e shkurter pérpara se té fillojë
nnik pjes
fundit. Klemeri
kerkon
dijë dhe shpreh
të
s niëkohësisht, se përse koncerte të tilla shtëpiekeqardhjen
pari, vdesin mjeshtrat,vijnë
sa e
sh po sh
po shuhen dalngadale. Se

en vdes muzika e tyre, sepse tani te gjithë duan të pastaj

dégjo
të jnë vetën ritme pop dhe rok. Sot nuk ka më familje si
htë kio Dikur ishin me shumice.
këtu. Breza të tërë
laringo
pit logësh janëngopur, në mos telendisur, me kuartetet e
tit. vonshme të Bethovenit. Ditën ata lyenin grykët e stër-
me munduara, në mbrëmje vinte shpërblimi dhe stërmun-
tër. doheshin vetë me Bethovenin. Sot akademikët çapisin
na, me ritmin e trumbetave të elefantëve të Bruknerit dhe

ën mburrin këtë zanatçi të mirë të Austrisë së Epërme.

Eshtë një budallallëk rinie, të përbuzësh Bruknerin, gë
të, ka vënë përfund shumë, zoti Klemer. Ai mund të kupto
het vetëm shumë më vonë, besomëni. Përmbahuni kur
ka shprehni gjykime të modës, kur nuk kuptoni shumë
tij, gjëra, zoti koleg Klemer. Adresanti ndjehet i lumtur me
me
Po fjalën "koleg", shqiptuar nga një gojë kompetente, dhe
flet sakaq me shprehje profesionale për përndriçimin e
jë Shumanit dhe të Shubertit të vonë. Ai flet për tonet e
me
tyre ndërmjetës të brishtë, duke rënë vetë ndërkaq në
mi tone të përhimta si moloja.
ës Vijon një duet Kohut/Klemer me atë të gjelbrën shafran
të të limonit, në frymëne veprimtarive
ë koncertorevendore.
Molto vivace. Këtë duet ata e kishin ushtruar shumë. Të
si
e
dy ata nuk kishin pjesë në këtë veprimtari. Ata ishin
lejuar të merrnin pjesë vetëm si konsumatorë, por kuali-
r. fikimet e tyre ishin shumë më të lartal Por ata nuk janë
d, tjetër, veçse dëgjues dhe ushqejnë iluzione për njohuritë
e- e tyre. Një pjesë e tyre, Erika, mend u lejua, mirëpo edhe
e kjo nuk ndodhi.
e Dhe kështu ata vetë i dytë bredhin brishtasi nëpër
1, shtresat e lehta të pluhurit të toneve ndërmjetës, të
botëve ndërmjetëse, të fushave ndërmjetëse, sepse aty

Pianistja 77
 veten ne shtepi. Përndricimi: i
shtresa e mesme ndjen
e sh
vallen, apo, siç shkruan
njëmendtë i Shubertit hap, pra, a
përdriçimin në Fantazinë në do mazhore të Shuma m
Adorno,
në hiçesi, por gjithmonë pae h
nit. Ajo rrjedh në largësi,
sëë vetëdijshme! Të mjegull
shtypur apoteozën e djegies kete, madje, pa pasur
hesh, pa qenë i ndérgegjshem per m
ndërmend vetveten! Te dy heshten per nje çast për të ie
zë të lartë në një vend t
shijuar se çfarë shqiptojnë ai
me

mendon se ai kupton
papërshtatshëm. Secili prej tyre rë
shkak të rinisë së tvre Ah
më mirë se të tjerët, një palë për
të tjerët për shkak të pjekurisë së tyre. Këmbyerazi, ata fu
u jepen në tërbimin e tyre te paditurve, të pafatëve
ish
për të kuptuar, këtu, fjala vjen, janë mbledhur shumë hu
syresh. Shikojini ata pak, zonja profesoreshë! Shikojini ku
ata me kujdes, zoti Klemer! Konopi i përçmimit lidh të pë
arsimuarën me nxënësin. Ky përndriçim i dritës jetësore M
të Shubertit, Shumanit, është, në të vërtetë, e kundërta Sh
e skajshme e asaj që mendon turma e shëndoshë, kur Er
e quan një traditë të shëndoshë dhe zhgërryhet në të sh
plot kënaqësi. Në djall të vejë shëndeti. Shëndeti është rra
hyjnizimi i asaj që ekziston. Me konformizmin e tyre te
të neveritshëm, shkarravitësit e programeve të koncer- që
teve filarmonike e kanë bërë shëndetin, përfytyrojeni, që
si kriter kryesor të muzikës së rëndësishme. Dhe dihet, nd
shëndeti shkon gjithmonë me fitimtarin; ¢'është e F
dobët, skartohet. Dhe skartohet me larjet në sauna dhe pr
me pshurrjen pas mureve. Bethoveni, mjeshtri që ata e nj
mbajnë për të shëndoshë, mjerisht ka qenë i verbër. Po, m
edhe Brahmsi, thellësisht i shëndetshëm. Klemeri guxon rk
të bëjë një gjuajtje (dhe e fut,
madje, në kosh), duke se
thenë se atij edhe Brukneri i është dukur m
gjithnjë teper
i shëndetshëm. Por
qortohet seriozisht. Erika rrëfen mne Jo

thjeshtësi plagët që ka marrë gjatë fërkimit personal i m

me veprimtarinë muzikore të nd
Vjenës dhe të krahinave.
Derisa ajo hoqi dorë. E dh
ndjeshmja, si ato fluturat e ndje-
78 Elfriede Jelinek
mi:
i shme tënatës, digjet. Per këtë arsye, thotë Erika,
uan afêrt për zemren ume te sfilitur, mbeten ata të dvmë
uma të
murét e shkallës me te lartë, dhe pikërisht, Shumani
pae he Shuberti, të Cilet, edhe rrokjen e parë e kanë të
ull
bashkët. Jo Shumani, te cilit i fluturuan tej të gjitha
sur mendimet, por Shumani pakez, pakëz më përpara. Nië
r të ie më përpara! Ai e ndjen tashmëarratinëe shpirtit,
d t ai vuan atë deri ne indet me të imëta, i jep
e lamtumi
ton rën jetës së tij të vetedijshme, qe me koret e
engjëjve
vre Ahe të demonëve, por ai qëndron edhe një herë, për të
ata fundit herë, madje, pa qene edhe vetë plotësisht i vetëdi-
ëve
ishëm për këtë. Si një përgjim plot mall, si një pikëllim
më humbies së gjësë më të çmuar: të vetvetes. Është
faza
jini kur njeriu është ende i vetedijshëm çfarë po hunbet,
se
h të përpara se të dorëzohet përfundimisht.
ore Me nië zë të butë, Erika thotë se i ati i kishte vdekur në
ërta Shtajhof, krejt i tranuar. Pa menduar se Çdo të bëhej me
kur Erikën, sepse, me të vërtetë, asaj iu desh të çajë rrugë
ë të shumë të vështira. Në gjithë këtë tablo shëndeti mbu-
htë rravec dhe të spikatur, Erika kërkon të kërrejë ca
ndjenja
yre te Klemeri dhe i mëshon daltës pa mëshirë. Për
vuajtjet
cer- që ka hequr kjo grua, meriton çdo gram të mirëdashjes,
eni, që një burrë mund të japë. Interesimi i djaloshit zgjohet
het, ndërkaq me një forcë të re, të paparë.
ë e Fundi i pushimit. Zini vendet tuaja, ju lutem! Në
dhe program janë këngë të Brahmsit, të interpretuara nga
a e një soprano e re me të ardhme. Pastaj koncerti do të
Po, mbyllet, por do të qe më mirë, që pas duetit Kohut-Habe
xon rkorn, të mos luhej gjë tjetër. U duartrokit edhe më fort
uke separa pushimit, sepse të giithë ishin të lehtësuar që po
per mbaronte. Edhe mëtepër thirrje "bravo", por këtë here,
mne Jo vetëm nga nëna e Erikës, por edhe nga nxënësi me
i mirë i Erikës. Nëna dhe nxënësi më i mirë, shikonin
nal ndérkaq njëri-tjetrin me bisht të syrit, të dy bërtasin fort
ve.
dhe energjikisht, duke mbledhur dyshime me litra. Njëri
dje-
Pianistja 79
 kërkon diçka, tjetra nuk ka aspak
dëshiré tajapë. Ndizen n
llambadari i1 tavanit, në këtá
drita të tëra, madje, edhe e
vërehet kursimi. Të zotit të shtëpisá
çast të bukur, nuk i
Erika luan edhe ni
janë rrëmbushur sytë. Si peshqesh, ki
Shopen, dhe i zoti i shtëpisë mendon për Poloninë natën za
dhe Erikës, shoqërueses së sai
nga ka ardhur. Këngëtares k
lezetare, u dhurohen tufa gjigante lulesh. Vijnë pastai n
edhe dy nëna e një baba, që i japin, gjithashtu, bugeta m
zonjës profesoreshë që mëson femijen e tyre. Kolegiaere ri
dhe e talentuar këngëtare, merT vetëm një buqetë. Nëna m
e Erikës ndihmon me zell për ti ambalazhuar buqetat D
me letër celofan, që të mos prishen rrugës. Problemi E
është sa ti çojmë këto lule deri në stacion, se pastaj të
tramvaji na transporton rehat deri në shtëpi. Për taksi d
nuk bëhet fjalë, për punë të apartamentit të ri. Miq dhe K
dashamirë të shumtë ofrohen ta organizojnë transportin su
me makinat e tyre, por nëna nuk e quan këtë të nevoj S
shme. Shumë faleminderit. Ne nuk pranojmë ndere nga ti
askush, sepse dhe vetë nuk bëjmë të tilla. n
Valter Klemeri vjen rapezhgrap me çizme dhe ndihmon E
profesoreshën të veshë pallton me jakë gëzofdhelpre, të vj
cilën ai e njeh mirë prej mësimit. Ajo ka një rrip në mes ta
dhe në jakë këtë gëzof të bollshëm. Nënën ai e ndih- K
mon të veshë pallton merinos. Ai dëshiron ta vazhdojëë re
bisedën, e cila duhet të ndërpritet. Ai thotë sakaq diçka ri
për artin dhe letërsinë, për rastin nëse zonjusha Kohut, të
e gakosur nga muzika, mund ta festonte këtë triumt. si
E thith Erikën si një shushunjë. E ndihmon të shtrijë e

mëngët, madje, tregohet aq i guximshëm, sa ia nxjerr n

flokët gjysmë të gjatë nga poshtë jakës së gëzoftë dhe ia e
e
shtrin siç duhet, sipër saj. Pastaj tregohet i gatshëm ti
shoqërojë gratë deri ne stacion. g
Nëna nuhat diçka, të cilën, tani për tani, nuk mund ta S
shprehë me zë. Erika ndjen një gëzim të ndrojtur per T
gJithë këto shenja vëmendjeje që iu derdhën mbi kokë. g

80 Elfriede Jelinek
 izen nhentë zoti që keto te mos kthehen në breshër sa kokrra.
këtá e vezës, sa t'i bejne vrima! I dhuruan edhe një bonbo-
isá stërmadhe qëtani e mban Valter Klemeri, pasi ia
ierë të
ni kishte rrembyer nga
duart. Por, edhe një tufë të
atën madhe
zambakësh rozë, apo diçka t tillë, mban ai mbi të. Të
ë sai kërrusur nën barret e naryshme, ndër të cilat muzika
stai nuk është me e vogla, pasi ne 1ndamë përzemërsisht prej
geta mikpritësve tanë, ata çapisin drejt stacionit të tramit.Te
aere rinjtë kanë kaluar pak perpara, ndèrsa nëna nuk mund
Nëna matet me këmbët e reja. Mirëpo nga prapa nëna ka
etat Dozicion më të mir pér të paré dhe për të përgjuar. Vetë
emi Erika është pakëz e merakosur, pikërisht, në këtë fazë
staj të hershme, që e shkreta mama nuk mund të ecë shpejt
aksi dhe ka mbetur prapa, e vetme. Zakonisht, të dyja zonjat
dhe Kohut, e kanë zakon që tëflasin etilëvdojnë paturpësisht
rtin sukseset e Erikës, duke ecur krah për krah, së bashku.
evoj Sot vendin e nënës së sigurt, që tani, e lodhur dhe e brak
nga tisur, përbën praparojën, e ka zë një djalosh i sapodalë
në skenë. Lidhjet mëmësore tendosen dhe e tërheqin
mon Erikën nga prapa. Erikës i sëmnbon në kryq që nëna po
, të vjen nga pas e vetme. Dhe që kishte qenë vetë ajo nismë
mes tare, e katranoste punën ca më tepër. Të mos ishte zoti
dih- Klemer kaq dukshëm i pashqitshëm, Erika mund të ecte
ojëë rehat-rehat përbri prodhueses së saj. Ato do të mund të
çka mbase, edhe
ripërtypnin së bashku të sapopërjetuarën, e
hut, të brenin bonbone nga kutia. Një parashijim i ngrohtë
mt. sisë dhe rehatisë së këndshme që i priste në dhomën
rijë e tyre të ndenjjes. Sepse, askush nuk e kishte leshuar
err ngrohtësinë jashtë. Mbase arrijnë të shohin edhe filmin
e mirë
e ia e vonët në televizor. Do të kishte qenë jehona më
e një dite kaq tingëlluese. Kurse ky nxënës po i ngJishet
ti
gjithnjëe më pranë. Përse nuk mban distancë? Eshtë
e

e avullues
ta Sikletshme të ndjejë pranë një trup të ngrohtë
dhe
kaq tmerrësisht i shkujdesur
per Tinor. Ky djalosh duket
qé ti
kë. gete, saqë Erikën e zë paniku. Mos kërkon vallë

Pianistja 81
 shëndetin e tij? Dyqenësia
ngarkojë asaj në kurriz e
shtrenjtë për to në shtëpi, po k rcënohet, askush nuk
drejtë ta prishë atë. Kush më mirë nëna mund
se
të
t
ruajë qetësinë, rendin dhe sigurinë brenda katërmureu
z

u
të tua? Me të gjitha indet e trupit Erika dëshiron koll
l
tukun e saj të butë të televizorit dhe derën e shtëpisë
b
të mbyllur fort. Ajo ka poltronëne saj. nëna të
ndërsa shpesh ajo i ve këmbet e saj te fryra lart, mbi një
vetën, t
l
pufe persiane. Bekimi i shtëpisë po anohet në mënyrë të N
rrezikshme, sepse ky Kemeri nuk dégjon të avullohet.
Apo, zot na ruaj, mos ka ndërmend të vijë edhe brenda
h
m
në shtëpi? Erika tani ka dëshirë të kridhet sërish në
f
gjirin e së ëmës, të llokoçitet butë në ujërat e ngrohta n
mëmësore. Nga jashtë, i ngrohtë dhe i njomësht, sa edhe m
nga brenda. Dhe sa më tepër që Klemeri i ngjishet, aq g
më tepër shtangohet ajo para së ëmës. n
Klemeri flet edhe flet papushuar. Erika hesht. Në tru
kalojnë me shpejtësi eksperimentet e saj të rralla me E
seksin e kundërt, por këto kujtime nuk i bëjnë mirë. t
Por, edhe e tashmja, nuk i pati bërë asokohe më mirë. p
Njëherë kishte ndodhur me një komisioner, i cili i kishte d
kënduar gjatë në vesh në një kafene, derisa ajo, për ta p
berë të heshtte, kishte pranuar. Koleksioni mjeran i
dudumëve lëkurëbardhë, u plotësua edhe me një jurist
m
r
të ri dhe me një profesor të ri gjimnazi. Ndërkaq kaluan m
vite dhe ata u dukën përsëri. Një ditë prej ditësh, fare n
papritur, pas një koncerti, të dy të diplomuarit kishin n
vene doren ne mengen e pardesysë së Erikës, sikur te p
ishin grykat e dy mitralozëve. Duke zotëruar armë më të
Irezikshme, ata e kishin çarmatosur Erikën. Në të gjitha ta
këto raste, Erika kishte dashur gjithmonë të kthehej sa a
n
me
shpejt tek e ëma. Për të gjitha këto nëna nuk dinte
asgjë. Erika, pra, kishte kullotur në dy a tre apartamente p
beqarësh me kuzhina standarde dhe me banjo ulur. E
Kullota të helmëta këto, për një buzëhollë artesh. g

82 Elfriede Jelinek
uk
e
Fillimisht ajo qe kenaqur njëfarësoj, duke u fryrë si
nd aniste edhe jashtë kohes së punës.
Asnjëri nga këta
ureu trini,
zotë. nuk kishte pasur ndonjëherë një pianiste të
ulur në kanapene e ty. Menjeherë zotëria bëhej kava-
koll
lier dhe gruaja shijonte pamje të gjerë përmbi kokëne
ëpisë
burrit. Mirèpo gjate aktut seksual, asnjë grua nuk mund
vetën, ta ruajë madhështinë. Shumë shpejt, zotërinjtë e rinj i
bi një
leionin vetes lir1, qe me pas vazhdonin edhe jashtë seksit.
rë të Nuk mbahej hapur më dera e makinës dhe ngathtësitë
ohet.
enda
hèheshin objekt përtalljesh. Gruaja pastaj gënjehei,
mashtrohej, mundohej dhe nuk merrej shpesh në tele-
h në
fon. Gruaja mbahej për një qëllim. Një apo dy letra të saj,
ohta nuk merrnin përgjigje. Gruaja pret e pret, por, kuptohet,
edhe më kot. Dhe ajo nuk pyet se perSeri po pret, sepse përgji
t, aq gies ajo i trembet më tepër se pritjes. Ndërsa burri shijon
ndërkaq aventura të tjera, me gra të tjera.
ë tru Zotërinjtëerinj vinin nëlëvizje mekanizmin eqejfittek
me Erika, pastaj e ndalnin sërish atë, Ata ia mbyllnin rubine-
mirë. tin Erikës. Jo fare, por vetëm sa të kalonte pak gaz. Erika
mirë. përpiqej ti mbante lidhur pas vetes me anë të pasionit
shte dhe epshit. Godiste me grushta peshën e vdekur luhatëse
r ta përmbi tëdhe nuk e mbante dot britmën para shpërthi-
an i mit. Ajo gërvishte qëlimisht kurrizin e bashkëlojtarit të
urist radhës. Ajo nuk kishte ndjerë asgjë. Ajo ishte shtirë si e
uan mbieksituar për ta bërë burrin të ndalonte. BurTi vërtet
fare ndalonte, por vinte sërish një herë tjetër. Erika nuk
hin ndjen dhe nuk kishte ndjerë gjë asnjëherë. Ajo është e
r te pandjeshme, si një copë eterniti në shi.
ë të Të gjithë zotërinjtë e kishin braktisur shpejt Erikën dhe
Tan
tani ajo nuk dëshironte më asnjë zotëri sipër vetes.
tha edhe ata
sa ajo ngacmohej shumë pak prej burrave, por
nuk ia varnin shumë. Ata nuk lodheshin edhe aq shume
nte
si
per të shtënë në dorë një grua të jashtëzakonshme
nte kurrë më një
lur. Erika. E pra, ata nuk do të mund të takonin
grua tjetër të tillë. Sepse kjo grua ishte papërséritshme.
e

Pianistja 83
 Ata do të pendohen, e megjithatë, vazhdojnë të vepro.
e

jnë kështu. Ata as nuk e marrin mundimin të njohin má

hollësisht aftësitë e rralla artistike të kësaj gruaje, por A
pëlgen më mirë të merren me njohuritë
dhe shanset d
u duket një arrë shumë e fortä
tyre mediokre. Kjo grua a
nuk duan t'ia dinä
për dhëmbët e tyre të topitur. Ata m
gë kjo grua do të vyshket e do të thahet shpejt. Kjo nuk N
ua prish asnjë minutë gjumin. Erika mrrudhet si mumje, n
kurse ata shohin punët e tyre të mërzitshme, sikur ta r
mos e vinin re se kjo lule e rrallë ka nevojë tëë ujitet. s
Zoti Klemer jep e merr si një tufë lulesh të gjalla bri
zonjës Kohut, e reja, pa pasur idenë e gjithë këtyre ngjar. A
jeve, ndërkohe që zonja Kohut, plaka, lundron në ujërat p
e saj. Ai është kaq i ri. Ai nuke merr me mend se sa i m
ri është. Me bisht tësyrit, aii dhuron mësueses së tij ca t
vështrime plot nderim e shejtanllëk. Ai ndan me të të k
fshehtën e njohjes së artit. Me siguri që, sikundër ai vetë, a
kjo grua bri tij po vret mendjen tani se si të shpëtojë nga k
e ëma. Si mund ta ftojë ai Erikën për një gotë verë, në a
mënyrë që dita të fitojë një tingull festiv. Për më tepër, d
as që bëhet fjalë. Mësuesja është qëllimi i tij. Të sikte- p
risë nënën, të marrë Erikën. Erika! Kështu e shqipton ai r
emrin e saj. Ajo shtiret sikur nuk kupton dhe shpejton t
hapin, që ne të shkojmë përpara dhe djaloshit të mos i n
vijë ndonjë mendim çapraz. Eshtë koha që ai të largo n
het! Ka kaq rrugë këtu ku ai mund të zhduket. Kur, së
fundi, ai të na lerë hijen, ajo do të mund të molloisë me ç
s
të ëmën për këtë djalë që ka rënë në dashuri me të. Do
ta shikoni sonte filmin e Fred Astaire? Unë po! Nuk dua j
ta lë të më shpëtojë. Tani zoti Klemer e mori vesh se
f
çe
T
pret, domethënë, asgjë.
Në nënkalimin e errët të trenit, ndodh
një përpjekje
trimërie të çartur nga ana e Klemerit që kap me shpe
jtësi dorën e zonjës profesoreshë. Ma jep dorën, Erika!
Atë dorë gë di t'i
bjerë aq bukur pianos. Dora rrëshqet
84 Elfriede Jelinek
epro.
e
ftoht në dorën e Klemerit, për t'u
larguar sërish
n má enjëherë. Një lëvizje ajri dhe aq. Pastai erishee
por përsëri qetësi.
Aio bëri sikur nuke vuri re afrimin. Përpjekja
Edhe aq ndodhi vetem sepse nëna parë
e
set deshtuar. e bëri
fortä atë rrugë nga anasn.
AJo deshi të zerë vend në kosh të
dinä motoçikletës për të mundur të ruajëballin e dy të
nuk
rinjve.
Na kêtë kohë automjetet nuk të rrezikojnë dhe trotuari
mje, në këtë pjesë të rruges eshtei ngushtë. Vajza vë re një
ur ta rrezik dhe e zbret perseri sakaq në trotuar nënën kokë-
. shkretë. Bosh mbetet vetëm dora e Klemerit.
a bri Pas kësaj., niset për rugë goja e zellshme e Klemerit.
gjar. Ajo hapet embyllet pa ato rrudhëzat e imëta të pleqërisë
jërat perreth saj. Pa pikë vështirësie. Ajo kërkon të shkëmbejë
sa i me Erikën përmbajtjen e një libri. Të Norman Majlerit,
ij ca të cilin Klemeri e admiron si shkrimtar dhe artist. Në
ë të këtë libër atij i ka tërhequr vëmendjen kjo edhe kjo,
apo Erika ka vënë re gjëra komplet të tjera? Erika nuk e
vetë,
nga ka lexuar dhe kështu shkëmbimi ngec. Në këto kushte,
, në askush nuk mund të nxjerrë gjë në dritë. Erikës i lind
epër, deshira t'i kthehet sërish rinisë së kaluar dhe Klemeri
ikte- pranohet në rolin e kandidatit. Fytyra rinore e djalit të
on ai ri vezullon marrtas në dritën e fenerëve të rrugës dhe
të vitrinave të ndriçuara, aty pranë mrrudhet pianistja,
jton
os i një shuk letre që digjet në gojë të furrës së epshit. Ajo
argo nuk guxon ta shohë mashkullin. Po të jetë e nevojshme,
r, së nëna do tëë guxojë, natyrisht, një ndarje të mundshme të
me çiftit. Erika meziflet dhe dukete painteresuar dhe aq më
shumë sa më tepër i afrohen stacionit të tyre të tramva-
Do
dua jit. Nëna e parandalon transaksionin mes tyre, duke
folur për të ftohurit dhe duke i përshkruar qartazi simp-
e çe
TOmat. E bija i jep të drejtë. I duhet ruajtur infeksionit
flatrat
Sot, nesër mund të jetë vonë. Zoti Klemer shpalos
ekje pér të fundit herë me dëshpërim, duke thënë se nje
di
hpe këshillon
ika! mjet te mirë kundër saj: kalitja paraprake. Ainë
seanca në saunë. Ai këshillon notime të gjata pishine.
hqet
Pianistja 85
 dhe, ne veçanti, lloiin
Ai këshillon sportin ne përgjithesi he
të: lundrim me kajak népër përre po
më emocionues për
malorë. Tani éshtë dimër dhe nuk të le akulli, Dor
njtë des
me lloje te tyera sportesh. Por
nderkaq mund të merresh Ke
shumë bukur, sepse përrenitë Z
shpejt, në pranverë, është
mbushen me e debores se shkrire dhe marrin me
ujin mu
mu

vete gjithçka bie brenda.

Përplotësim, Klemeri këshillon sez
Ai keshillon vrapime të nd
edhe një seancë tjetër saune.
në sallë. Erika
gjata, krose, vrapime të të gjitha llojeve të
ep

nukdëgjon, por sytëe saj rrëshqasin përmbi dhe pastai ed

arratisen sërish tej. Sa natyrshen veshtron ajo qëë nga the

burgu i trupit të saj në plakje. Këto shufra kafazi, ajo nuk një
do t'i sharrojë dot. Néna nuk do ta lejoje ta prekë kafa- zo
zin e saj. Klemeri, i cili për gjithë sa thotë Erika, ka nië fun
mendim ndryshe, ky luftëtar i zjarrtë, provon me guxim më
një hap më tej, një damaz që i vjen rrotull gardhit, për pë
të vajtur te kjo mëshqerrë, apo vetëm për të kullotur në mi
një livadh tëri? dihet. Ai këshillon sportin për
Kjo nuk bre
arsye se prej tij mund të nxjerrësh gëzim dhe, përgjithë- ne
sisht, të jep ndijimin e trupit tënd. Nuk mund ta merrni njo
me mend, zonja profesoreshë, se çfarë gëzimi mund të
provojë herë-herë njeriu nga trupi i vet! Pyeteni se çfarë
deshiron dhe ai do t'ju përgjigjet. Në fillim ai nuk duket Z
kushedi se çfarë, ky trup, por pastaj: hajde, more, hajde! ati
Ai gjallërohet dhe zhvillon cilësinë e muskujve. Synon et
ajrin e freskët. Por ai ka edhe kufijtë e vet. Dhe këtu bo
pastaj vlen si gjithmonë diçka speciale, sporti i dashur E
i vozitjes me kajak. Erikës i kalon një kujtim i vagullt ai
nëpër mend, diçka e ngjashme që ka parë në televizor: sfi
to
lundrim me kajak. Ishte një kronikë e zgjatur sportive
nëfundjavë, para se tëfillonte filmi artistik. Asaj i kujto- ve
het një vozitës i tillë me jelek të bu
portokalltë dhe kaskë
në kokë. Ngjeshur në ca varka të
vogla, ca mjete si ato e
dardhat e Uilljamit tëfutura në shishet e likerit. Dhe
qe Ku
përmbyseshin shpesh. Erika buzëqesh. Shkurtazi i kujto Sn
86 Elfriede Jelinek
oiin het njeri nga zoterinjte. per te cilin kishte bertitur fort
ërre por pastaj e harron edhe até sakaq. I mbetet vetem nje
Dor deshirë e dobët, të cilen. po ashtu, ajo e harron
Por tek arritëm.
sakaq.
Keshtu. Jja
nitë Zotit Klemer i ngrin fjala në buze. Permend me
me mundim diçka per sportin e skive, tani jemi pikërisht në
mundim

llon sezon. Pa qenë nevoja te largohesh shumé nga qyteti dhe

e të ndodhesh para nje piste te bukur,. me të gjitha shkallet
rika e pierrësisë që dëshiron. A nuk eshtë një mrekulli? Ejani
stai edhe ju një herë me ne, zonja profesoreshé, sepse në
nga thelb, rinia kërkon rininë. Atje takohemi ne, shokë të
nuk një moshe dhe të giithe do te kujdesen më së miri për ju,
kafa- zonja profesoreshë. Ne nuk jemi shumë sportivë, i jep
nië fund muhabetit nëna, e cila deri tani nuk ka parë sport
xim më afër se sa nga ekrani i televizorit. Në dimër ne na
për pëlgen më mirë të mblidhemi brenda me një roman të
r në mirë policor. Përgjith sisht, ne na pëlqen të mblidhemi
për brenda, pavarësisht nga sezoni. Rrugën për në shtëpi
ithë- ne e njohim mirë, atë prej shtëpisë më mirë të mos e
rrni njohim: rezik të thyejmë ndonjë këmbë.
d të
farë
uket Zoti Klemer thotë se ai mund ta marrë makinën e të
jde! atit sa herë të dojë, mjaft të lajmërojë me kohë. Dora
ynon e tij, ndërkaq, bubrron në err sirë, por kthehet përsëri
këtu bosh.
shur Erika po ndjen një dëshirë gjithnjë e më të fortë që
gullt ai të largohet! Me gjithë dorën e tij. Tutje! Ajo është një
zor: sfidë e tmerrshme e jetës për ju, Erika, por për ju ekzis*
ton vetem një sfidë: ajo e interpretimit besnik të nje
tive
ujto- vepre. Së duket edhe stacioni me dritën e tij të
fundi,
askë butë dhe me kabinën prei pleksiglasi, bashkë me bankën
ato e vogèl brenda saj. Asnjë grabitës i armatosur përreth,
tani
e qe Kurse me Klemerin ato të dyja do t'i lajnë hesapet
Snpejt. Dritë llambash. Madje, edhe
të
dy mumje tjera
ujto
Pianistja 87
 te pambrojtura. Në keto
presin, dy gra, të pashoqeruara, të mëdha iv
midistrenave jané dhe
orë të vona, intervalet të
ndërmend t'i lerë. Megjithesa
Klemeri, mjerisht. nuk ka v
ai mund të vijë në çdo koh d
Vrasësi nuk duket ende, por
mund të duhej. Erika drithërohet r
dhe atëherë Klemeri
thika kaloi përbri pa q
afrimi, më së fundi, u kapercye,
e prekur. Erdhi
edhe treni! Së shpejti ajo do ta bisedoie si
mé paré të largohet zoti A
këtë hollësisht me nënën, por
do te shnderrohet në një T
Klemer. Së pari të ikë, pastaj ai
të ketë më gicilime, si nië s
temë të gjerë bisede. Nuk do
d
pupël diku në lëkurë. Treni vjen dhe largohet gjithë gia
Klemer përshëndet
llëri, bashkë me zonjat Kohut. Zoti
me dorë, por zonjat janë plotësisht
të zëna me kuletat s
dhe me blerjen e biletave. P
s
i
Fëmija, përafësitë e të cilit flasin të gjithë, por që ai k
vetë mezi lëviz, si të jetëifutur në thes deri në grykë, bie
rrokopjekthi, për tmerr, i penguar në ca litarë të nderur n
ulët. Dhe lëviz aty duar e këmbë. Pakujdesia e të tjerëve n

e ka fajin për këta litarë, ankohet ajo me zë të larte. Ajo s

vetë nuk ka faj. Mësuesit që e kanë vënë re, e përshën- h
desin dhe e ngushëllojnë të mbitalentuarën nga ana q
muzikore, e cila tërë kohën ia kushton muzikës,
për anët e tjera, bëhet qesharake para të tjerëve. Megji-
kurse e

thatë, një neveri e lehtë dhe një mospëlqim thuajse i b

brishtë, ri pezull në fjalët e mësuesve edhe kur thone
t
se ajo është e vetmja që pas shkollës nuk ka në kokë t
vetëm budallallëqe. Shpirtin e SAJ e rëndojnë poshtërime s
absurde, për të cilat AJo i qahet së ëmës në shtëpi. Nëna pn
pastaj nxiton për në shkollë dhe ankohet me tëë madhe
për nxënëset e tjera, që synojnë ta shkatërrojnë fida- v
nin e saj të mrekullueshëm. Dhe vetëm atëherë godet s
me
tëvërtete tërbimii mbledhuri të tjerëve. Pason një D
qerthull ankesash dhe shkaqesh të forta për ankesa. ASAJ J

88 Elfriede Jelinek
 o
ivihen rrugëetazheret
ne metaliké plot me shishet
bosh
nxënësit pijné né shkollé.
të gumështit
e që Këtu lipsen
a vëmendje që ajo
nuke ka. Gjithé vëmendja e saj përqen
h drohet te bashkenxenesit meshkuj. të cilét véshtrohen
et rej saj paiada fshehurazi me bisht të syrit, ndërkohé
a që koka qëndron lart, dhe e kthyer në një drejtim tjetër.
e sikurnuk
e ka vene re fare djaloshi që po bëhet burre.
ti Ana atë gë kërkon të ushtrojë misionin e burrit.
jë Telashet kanë zëne prite edhe në klasat erëqelbura të
ë shkollës. Paradite atje djersitet nxënësi i thjeshtë normal.
ia dhe këtë e bën mirë, ndërkohë që prindërit e tij përpi-
et en me sa mund në tabelen e komandës së trurit të tij që.
at së paku, ai të arrije ta marre klasën si nxënës mesatar.
Pasdite lokali tëhuajësohet nga talentet e jashtëzakon-
shme: nga nxënësit e veçantë të shkollës së muzikës gë
ishin strehuaratje. Veglat zhurmuese vërshojnë si re

ai karkalecësh nëpër dhomat e qeta të mendimit.

e Dhe kështu, tërë ditën shkolla mbetet e përmbytur
ur mbeten nga dija dhe nga muzika. E këta
nga vlerat, që
e nxënës të muzikës, janë të të gjitha moshave e përma-
gjer edhe maturantë e studentë! Të gjithë bashko
o
n-
save,
hen, në përpjekjen për të nxjerrë tinguj, qoftë vetëm,
a qoftë bashkarisht.
AJO pérpiqet gjithnjë e më me ngulm të kapë fluskat
e
ji- e ajrit, që lundrojnë tej, të paarritshme, të një jete te
i brendshme, për të cilën të tjerët nuk e kanë idenë. Nëë
e
thelb ajo është e bukur, si diçka mbitokësore dhe ky
ë thelb është përftuar vetiu në kokën e saj. Të tjerët nuke
shohin këtë bukuri. AJo mendon veten të bukur dhe e
e e
ilustruara. Gjë qe
a me një fytyrë si te revistat e
penytyron
nena e saj nuk do t'ia pranonte. Këto fytyra ajo mund t'i1
e
herë flokëgë
a- veré këmbyerazi, një herë flokëverdhë, një
tëshumtën, grate.
et shtenjë, se kështu burrat i duan, më
ajo dëshiron të jetë e dashuruar.
ë Dne atje
ajo synon, edhe
talentuar
E
AJ J o vete është gjithçka, vetëm e bukur jo.

Pianistja 89
 është, të lutem shumë, haku-hak, pore bukur jio, tä na
.

d
nuk bie ná ak
falë. Mund ta quajmë më mire nje krijese qé
t'ia thote çdo çast e ëma, gë tä
sv, dhe këtë nuk përton
mos mbahet për e
bukur. Vetem me dijen e sAJ dhe me k
aftësitë e SAJ, do të mundë të terhege njerèzit, e kërcä ti
tj

non e ëma në mënyrën

më të poshtër. Ajo e kërcënon t m
bijën se do ta rrahë, në e paftë me ndonje burrë. Nëna ri d
ne okular, kontrollon, kërkon, përllogarit, nxjerr paso- tr
jat, ndëshkon. e

Ajo është e mbërthyer me litaret e detyTimeve tësaj të p

përditshme si një mumje egjiptiane, por asnjërin nuk ja
e merr malli ta sodisë. Tre vjet rresht dëshiron ajo me n
durim të plotë këpucët e saj të para me takë. Asnjëherë S
ajo nuk ka lënë gjë mangut nga harresa. Durimi i nevo- v
jitet për dëshirat. Derisa ti ketë kepucèt, ajo mund ta
A
përdorë durimin edhe për sonatat solo të Bahut, për m
përvetësimin e të cilave nëna dinake ia premton këpucët. D
Ajo nuk do t'i ketë kurrë këto këpucë. Por ajo do t'i blerë b
vetë kur të fitojë paratë e veta. Këpucët i mbahen gjith- f
monë përpara syve si karrem. Në këtë mënyrë, nëna josh z
edhe një copë, edhe një copë nga Hindemit, për këtë e n
do nëna të bijën, që këpucët të mos vijnë kurrë. K
Në çdo kohë AJo ka pasur epërsi mbi të tjerët. Në këtë s
kohë AJo u ngrit nga e ëma kaq lart mbi tëtjerët.Ajo ile z
ata shumë prapa dhe shumë poshtë vetes. K
m
Ne të
rrjedhë kohës dëshirat e saj të pafajshme, shndë
rrohen në afsh shkatërrimi, në një vullnet shfarosjeje. je
Atë që kanë të tjerët, dëshiron ta ketë A
përdhunshën
edhe ajo. Ajo fillon të vjedhë sende. Në
papafingo, ku
jepet mësimi i vizatimit, fillojnë të mungojnë bojëra u
uji, lapsa, penela, vizore. Zhduken një palë syze plastike te
dielli, xhamet e tëë cilave shkëlqenin me një mori ç
ngjy
rash- një risi kjo. Me të dalë në k
ia giejnë, ajo i hedh rrugë, nga frika se mos s
këto plaçka që nuk i
menjëherë në kazanin e plehrave a
sjellin mbarësi askujt. Nëna kërkon
90 Elfriede Jelinek
ä .
na gjen githmonë çokollata të blera fshehu
e ná akulloretëiblera me paratë e kursyera të tramit,razi, apo
dhe

ë tä
Te ishte për
të, ne vend të syzeve të diellit,
ostumin e ri
ajo do të
me kishte marrë prej fanellate të një
ërcä tietër. Mirëpo një kostur nuk e merr dot, sidomosvajze kur
tjetër.
nt mbartësja është gjithmonë brenda tij. Mirëpo ajo bëri
a ri dicka tjetër; duke u treguar një detektive e vogël mjes
aso- tre, ajo zbuloi se ky kostum ishte fituar me prostitucion
eminor. AJo iu gep pas me ditë të tëra hijes së përhimtë
j të prej ujku të kostummbajteses. Konservatori, ku vajzat
nuk janë kaq të vetmuara dhe bari Bristol, që frekuentohet
me nga tregtarët e antika gjenden në të njëjtën lagje.
erë Shogja e shkollës është një njomëzake gjashtëmbëdhjetë
evo- viece dhe e kallëzuar për vepër të keqe, sipas rregullave.
d ta
AJo i rrëfeu së emes se çrare kOstumi ia ka qejfi dhesi
për mund të fitohet ai. Fjalet dilnin nga buzët e saj me një
cët. Dafajësi të qëllimshme fëminore, me qëllim që nëna të
erë bindej për dorejashtesine e femijes sé saj dhe të lëvdonte
ith- femijën për këtë. Pastaj, néna mbërtheu sakaq mamu-
osh zet dhe, duke shkrofëtitur e shkumëzuar, vrapon për
ë e në shkollë dhe ia del të sigurojë një flakje të këndshme.
Kostumi gri me gjithë mbajtësen e tij fluturon jashtë
ëtë shkollës; mirëpo kostumi u largua nga sytë dhe jo nga
ile zemra, që vazhdon të pështyjë gjak e mukozë bashkë.
Kostummbajtëses iu desh të bëhej shitëse në një parfu-
ndë meri të qendrës së qytetit dhe për pjesën tjetër të jetës të

eje. jetë e privuar nga lumturia e arsimimit të përgjithshëm.

ën Ajo nuk u bë ajo që mund të ishte bërë.
ku Si shpërblim për kallëzimin e shpejtë të së keqes, asaj
u lejua që me dorën e vet të sajojë me mbeturina lëkure
ëra te
ke te hre një çantë shkolle sa ekstravagante, aq edhe
çuditshme. U mendua edhe si një punëe dobishme per
gjy
os kohën e saj të lirë, gë në të vërtetë, ajo nuk e kishte. Por,
se fundi, u krijua diçka të cilën askush nuk mund, por
ve as edhe donte të quante të vetën. Vetëm AJo kishte nje
on
Pianistja 91
 dhe guxon të dalë mo
çantë të tillë të jashtëzakonshme me v
jë
të në rrugël
muzikantët e rinj të deriatëho
i0
Porjo
Burrat në rritje dhe T- prej
shëm, me të cilët është e detyruar
të muzikojë dhe t PD
mall të pashuar, që duket sa
orkestrojë, i zgjojnë asaj një ve

fle thellë brenda saj. Ndërkohë që, jashtmi, ajo i hedh

së to
gë të
vetes një krenari të paprekshme, por sa para bën? Nëna
em
i lutet e i përgjërohet që të mos gaboje, sepse atëherä o
nuk do t'ia falte dot. AJO nuk ia fal vetes as gabimin mä piano
thet,
te vogël që e bren dhe e shpon përbrenda për muaj të saje t
tërë. Shpesh e mundon ndonjë mendim këmbëngulës
se cfarë mund të kishte bërë më mirë, mirëpo atëherë
se cil
zemr
është vonë! Orkestra e këndshme drejtohet personalisht
nga mësuesja e muzikës dhe, dihet, se violina e parë Ajo
ka pushtet absolut. Ajo dëshiron të rrijë në anën e të të gji
fuqishmve, që të mund të ngrihet lart prej tyre. Anën e të lar
pushtetit mban ajo giithmonë gë ditën që pa për herë grum
të parë të ëmën. Në pauzat, djaloshi, ndaj të cilit drej- Sai fo
tohen violinat e tjera, sikundër era ndaj flugerit në çati, Dashk
lexon libra të rëndësishëm për provimet e pritshme të mund
shqas
maturës. Ai thotë se së shpejti për të do të
fillojë jeta pafun
serioze, dhe pikërisht, studimi. Ai bën plane dhe i shpall
ato burrërisht. Hera-herës ai vështron vyer,
mendjehumbur marrë
drejt SAJ, duke përsëritur mbase një formulë matema
tike, mbase një formulë mondane. Por vështrimin e Kës
ai nuk e kapi kurrë,
saj si kul
sepse prej kohësh ajo vështron lart,
në tavan. Tek ai, ajo nuk sheh gjithm
njeriun, por vetëm muzi- atëhe
kantin; ajo nuk e sheh atë dhe ai duhet të
është si ajër. Përbrenda kuptojë se njeri
ajo është si njëllambë e ndezur, Por ky
filamenti i së cilës nxeh më
tepër se një mijë diej atë
miun e rrudhosur që
quhet anglis
të tërhequr vështrimin e vagina saj. Ndonjë ditë, për
e
është
tij, ajo do ta përplasë me force
kapakun këllëfit të violinës së saj mbi
e Jash
sësaj të majtë, për të cilën ka aq kyçin e dores misht
të thërrasë fort nevojë. Atëherë ajo do AJo dë
nga dhimbja, dhe mbase ajo do t'i kush
eperf
92 Elfriede Jelinek
ë me
mo
jë
vëmendje. Mbase do të
tregohet i sjellshëm me të.
ëhoT-
i0. ai
Porjo,
dëshiron te
ai dë rutet ne Bundesver që të shpëtoië
prej saj. Ai Ai dëshiron më tej që
bëhet profesor
të
he t gjim
PDer histori natyre, gjermanisht dhe muzikë. Ndër
et sa muzikën
zotëron ai deri tani shumë
hedh to
vetëm
mirë.
gë të njihet prej tij si grua, ge te regjistrohet si femërDhe
në
Nëna
emendjes së tij, gjate pushimeve
ajo luan solo në
herä o të. Në piano ajo éshtë shumë e shka-
n mä piano. Vetëm për
thet, por ai e gjykon ate veteme vetëm nga ngathtësia e
aj të saje tmershme ne jeten e përditshme. Ngathtësi, kundër
ulës
herë
se cilës ajo nuk bën dot gje, se nuk mund të shkelë mbi
zemrën e vet.
lisht
parë Ajo vendos: askurrkujt nuk do t'ia numërojë në orë

etë
të gjitha çfarë çka, deri ne cepin më të fundit dhe më
ën e të largët të Unit të saj. Ajo që është, duhet ruajtur. Ajo
herë grumbullon male të rrëpirtë, njohuritë dhe aftësitë e
Sai formojnë një majë, e cila mbulohet me dëborë të
drej- Dashkelur. Dhe vetëm skiatori më i guximshëm do të
çati, mund ta ngjisë këtë të përpjetë. Djaloshi mund të rrë
e të shqasë në çdo kohë nga shpatet në akujt e humnerës së
jeta pafund. Ajo ia ka besuar dikujt çelësin e zemrës e saj të
pall vyer, shpirtin e stërholuar prej akulli, por ajo mund t'ia
bur marrë atë përsëri kur të dojë.
ma Kështu AJO pret me padurim derisa të rritet vlera e
saj si kulm i muzikës në bursën e
saj
lart, jetës. Ajo pret në heshtje,
gjithmonë e më në heshtje që dikush ta zgjedhë dhe
uzi- atëherë ajo do ta pranojë
se sakaq, e lumtur. Ai do të jetë
njeri i jashtëzakonshëm e me prirje muzikore. Pa sqimë.
zur, Por ky këtu e ka vendosur
atë prej kohësh: lëndë kryesore,
anglisht apo lëndë kryesore, gjermanisht. Krenaria e tij
për është e përligjur.
rce
Jashtë josh diçka në të cilën ajo nuk merr pjesë qell-
res
misht, për t'u mburrur pastaj se nuk kishte marrë pjese.
do
AJo dëshiron medaljen, distinktivin për mospjesëmartje
ush
eperfunduar me sukses, për të mos qenë e detyruar

Pianistja 93
 peshohet. Si një
kafshë e plogësht me k
të matet, të as
brimuara midis
ktheuave topitura ee
te
membranë të
lart gjithë frikë, ajo pllaqurit nëpër
duke mbajtur kokën p
mëmësore, bythambrapsht, po
baltovinën e ngrohtë
Hapi përpjetë, drejt tokës së e
u zhduk bregu shpëtimtar? së
eshte 1 veshure dhe ajo shpesh
thatë mjegullmbuluar, ça
e rrëpirtë.
rrëshqet sërish në shkurrnajën aj
ka mall për një burrë që
ketë shumë
të njohuri
Ajo se
bjerë
di t'i edhe violinës. Por ai do ta përkëdhelä
dhe gë si
ITëzuar pertoke. Ky CJapiri, i ndro-
vetëm pasi ajo ta ketë
vështirësi shkarëzimeve e
jtur, mund t'u ngjitet vërtet pa duhur për të nuhatur
malore, por ai nuk e ka energjinë e s'
nen rTënoja. Ai ka mendi.
e rrëmuar femrëne varrosur
sh
min se: gruaja është grua. Pastaj ai bën një shaka të vogël
se
për paqëndrueshmërinë e njohur të seksit të grave, duke
thënë: ah, këto gratë! Kur AJo i jep atij pjesen që duhet të ti
d
luajë, ai e vështron, por pae perceptuar. Ai nuk vendos
kundër sAJ, ai thjeshtë vendos pa TË. p
AJo nuk do të ndodhet kurrë në situata, ku do të dukej sh
e dobët, apo ca më tepër, e nënshtruar. Ndaj edhe rri n
d
në vendin ku është. Tashmë pershkohen vetëm shka
llët e njohura të mësimit dhe të bindjes dhe nuk kerko- v
hen vise të tjera. Turjela e presës gervelin, e presës që d
kërkon t'ia nxjerrë jashtë gjakun nën thonjtë e gishtave. k
Mesimi kërkon përdorimin e arsyes, sepse persa kohë S
synon përpara, edhe jeton. keshtu i kane thene. Bind- g
jen e kerkon nëna. Dhe: kush e vë veten ne rrezik, edhe N
vdes. Edhe kete keshille ia jep nena. Kur nuk ka asnjeri N
ne shtepi. ajo pret mishin e vet. Ajo e pret gjithmonë n
me padurim çastin kur mund të pritet pa u vene re. Pa te
u shuar mire kercitja e derés qe mbyllet, nxirret brisku i la
Tojes se babait. hajmalia e saj e vogel. Ajo e çmbeshtjell a
briskun nga veshja e se dieles. pesë shtresa te n
virgjera
plastike. Briskun ajo e perdor mire, i eshte dashur de.
t
te ruaje babain. ato P
faqet e buta te babait nen balin
94 Elfrmede Jelinek
 tij, të ballë të cilin nuk
e krejtësisht bosh
asnjë mendim dhe nuk e mrudh më asnjë turbullon më
ee
isk është taksur për të. Kjo pllakëz e hollë, elega Ky
r
prej çeliku kalt altërosh, e epshme, e fushkët. Ajo ulet
ë embë të hapura perpara anes zmadhuese
të pasqyrës
së rrojës dhe ben një prerje, e cila duhet të zmadhojë të
h çarën që, si një derë, të çon brenda trupit të saj. Ndërkaq.
ajo ka përvoje se një prerje e tillë me brisk nuk dhemb,
i
ä sepse krahët, duart, kembet e sa kanë shërbyer shpesh
si objekte eksperimenti. Hobi1 saj éshtë prerja nëtrupin
o-
e e vet.
Sikundër zgavra e gojës, edhe kjo hyrje-dalje e trupit,
r
s'mund të cilësohet aspak e bukur, por është e nevoj
i.
shme. Ajo është léne ne meshire të vetvetes, çka gjithë
l
sesi është më e mire se te hesh né mëshirën e të
e
ë tierëve. Ajo ka atë në dorë dhe dora e saj ka ndijim. E
e

s di me saktësi sa shpesh dhe sa thellë. Vrima tendoset

para pasqyrës dhe procedura e prerjes fillon. Shpejt e
j shpejt. përpara se të vijë ndokush. Me pak informacion
i në anatomi dhe me ca më pak fat, çeliku i ftohtë futet
dhe nxirret atje ku ajo mendon se mund të krijohet një
a vrimë. Ajo hap gojën e errët, e trembur nga ndryshimi
-
ë dhe gjaku shpërthen përjashta. Një pamje jo e panjohur,
. ky gjak, por që nuk bëhet më e pranueshme nga kjo.
ë Si zakonisht nuk dhemb. Por ajo pret në një vend të
- gabuar dhe ndan kështu atë që zoti Perëndi dhe nëna
e Natyrë i kishin mbledhur në një bashkim të pazakonte.
i Njeriu nuk duhet ta bëjë këtë dhe ata hakmerren. Ajo
nuk ndjen asgje. Per një çast të dyja giysmat e
ë prera
a te mishit veshtrojne njera-tjetren të shastisura
Per vite
per ate
me
i largesi qe lindi e qe nuk ishte me parë.
adhe ata kishin gezuar dhe vuajtur bashkë. kurse tani
ndajne nga njeri-tjetri! Në pasqyrë ato duken te anasje
eshte.
Keshtu qe asnjera nuk e kupton se cila gjysme
.
td,
Pastaj gjaku shperthen me vendosmeri. Pikat e gjakut

Phanistja 95
 bashkohen me shoqet dhe formoina
pikojnë, rrjedhin,
kur vijat bashkohen, ni
një vijë të vazhdueshme. Pastaj. dhe shtruar. Noa
rrëke e kuqe që rrjedh njëtrajtshëm
gjaku i madh nuk shihet se çtaré ka prerë ajo. Ishte vetë
tmerrësisht i huaj për të. Aio
trupi i saj. por ai është
se nuk do tëë mund ta
nuk e kishte menduar më parë
kontrollonte më prerjen, ndryshe me një prerje fustani
ku vendet e prera të pikëzuara, të vij zuara apo të pikëvi.
rrotëz të vogël dhe, në
jëzuara, mund të kalohen nën një
këtë mënyrë, mund të ruash kontrollin dhe pamjen mbi
to. Së pari, AJo duhet të ndalojë hemorragjinë dhe e zë
frika. Baqthi dhe frika janë si dy aleate miqësorë për të
dhe ata vijnë pothuaj gjithmonë së bashku. Hyn pa troki-
tur në kokën e saj ndonjëri prej këtyre dy miqve, ajo
mund te jetë e sigurt: tjetri nuk është larg. Nëna mund
të kontrollojë, nëse gjatë natës ajo i ka mbajtur apo jo
duart mbi mbulesë, por që të ketë nën kontroll frikën,
asaj do t'i duhej fillimisht të hapte vetë kafkën e së bijës
dhe pastaj t'ia hiqte frikën me daltë.
Për ndalimin e gjakut duhej kërryer ajo paketa kundër-
hemorragjike, të cilën për dobinë që ka e njeh dhe e
çmon çdo grua, para së gjithash vetë në sport e përgji-
thësisht kudo ku ajo lëviz. Paketa zëvendëson shpejt
kurorën e artë prej letre në kokën e vajzës së vogël të
kurorëzuar si princeshë në ballon e fëmijëve. E pra, në
ballot ekurorën
karnavaleve të fëmijëve AJO nuk kishte shkuar
kurrë, e tyre nuk e njohu kurrë.
Pastaj. paprit
mas, stolia mbretërore rrëshqiti në pantallona dhe
gruaja njeh vendin saj në jetë. Ajo që më parë stoliste
e
me krenari
fëmijërore kokën, zbarkoi tani atje ku drurl
femërorpriste në heshtje sëpatën. Princesha tanimë ishte
rritur dhe këtu ndahen edhe
qejfet: një zotëri
mobilje me rimeso dhe që të mos bjerë shumë nëkerko sy, nje
tjetér një komplet prej dru arre të vërtetë
dhe i treti, mjerisht, kërkon vetëm kaukazian.
dru zjarri përt'i bere

96 Elfriede Jelinek
a stivé. Por edhe këtu, dikush mund të dallohet: ai mund
drute sa m e mirë për të
t'i stivojë kursyer
ti marrë sa:më lehtë. Një qilar, fjala
t'i vjen, vendin
mund tëdhe
nxerë
për
a
ë timaepër se një tjetër, ku drutë janë hedhur
më
pa rregull. Nëse një zjarr shtë grumbul,
mban më tepër se një
o
a tietër,kjo ndodh se ka më shumë dru,
i
i.
ë Me të dalë jashtë pragut të shtëpisë Erika K. u gjend
i përpara botës së t ge kërkonte ta përcillte. Sa më
ë shumë që e prapësonte Erika, aq më shumë ngulmonte
ë bota. Një rribë e forte ere pranverore e rrëmbeu në
-
shtjellën e saj të beftë. Ajoiu fut poshtë fundit në formë
o kambane, por doli shpejt që andej, qejfprishur. Ajri i
d prishur e sulmonte si me ca jastëkë të trashë dhe shpejt
o ia vështirësoi shumë frymëmarrjen. Diçka u shkarapet
, me krismë pas një muri.
s Në tregtoret e vogla, gra moderne të veshura me ngjyra
gazmore që e marrin seriozisht detyrën e tyre, përku-
- len mbi një mall, apo fërgëllojnë pas murit të tharëseve
e elektrike të floktoreve. Fëmijëve u është lënë litari i
- gjatë, ndërkohë që nuset e reja provojnë mbi auberginat
t e pafajshme dhe artikuj të tjerë ekzotikë, njohuritë e
ë tyre të marra prej revistave të artit të lartë të gatimit.
ë Ato tuten para cilësisë së keqe, si para një kërmill1 ge
r ngre kokën e tij të urryer nga gjethete një kungull.
t Asnjë burrë i shëndoshë nuk del nëpër rrugica ne kete
Kohe, ku nuk ka se c'të kërkojë. Tregtarët e perimeve

e kanë stivosur në të anët e hyrjeve të tyre arkat nme

dyja
l VItaminebartës nëtë gjitha shkallët e prishjes
dhe
kalbe
Zimit. Gruaja rrëmon brenda tyre me kompetence te
Ajo i kundërshton stuhisë. Ajo prek pa mëshire
o pIote. Apo
8Jithçka për të kontrolluar freskinë dhe fortësinë.
kundër dëmtuesve
. ndet konservuese dhe ato të luftës këto nena
i në kulm
C
cipene jashtme, gjëgë acaron

Pianistja 97
 dhe
në këtë rush këtu shihet një myk
të reja me shkollë. Ja,
helmues dhe qé duhet të vijë nos u
gjelbërosh, me siguri hardhi. Aii tregohet plotneve
llor,
spërkatja epadrejtë qënë
blu, pér ti dëshmua shem
shitëses, që mban një përparëse
kimia ka fituar mbi dhe so
natyrën ys
gë, edhe këtë herë, mund të rrezikohet
i
i nënës së re
për këtë shkak, fëmija i
kanceri. Në këtë vend, fakti që ushai
nga zhvillimi një Hsaj, ea
i
vazhdimisht se mos janë të helmuara
met kontrollohen kush
i helmët i kancelarit të vjetër
është më i njohur se emri
rezultatii anketimit. Por janë
shprehet pa asnjë mëdyshje
cilësinë, sidomos muz
klientja mesogrua e ka
merak
edhe
mbillet patatja. Mirëpo, mjerisht
përsa i përket tokës ku përli
avd
për shkak të moshës, ajo është shumëe rrezikuar. Kurse pa
tanirreziku qëiqëndronte mbi kokë, është rritur shumë p see e

Tek e fundit, ajo ble vetëm portokalle, të cilët mund të Erik

rit d
qërohen dhe kështu të reduktohen ndjeshëm dëmet e

shkaktuara nga mjedisi. Megjithatë, kjo grua u përpoq shin

më kot të bëhej interesante me muhabetin e helmeve, llin e

kushtuar asnjë vëmendje, tyre

sepse Erika i kaloi përbri pa i
kurse nëmbrëmje i shoqi, po ashtu, nuk i kushtoi asnjë Eri
vëmendje, por lexonte gazetën e së nesërmes, të cilën e rore
bleu duke ardhur në shtëpi, në mënyrë që t'i paraprijë vlen
kohës në lidhje me informacionin. Por, as fëmijët nuk Një q
ia çmuan drekën e gatuar me aq kujdes e dashuri, sepse pran
ata jan të rritur dhe nuk banojnë më fare në shtëpi. Ata shka
vetë janë tashmë të martuar dhe blejnë me dëshirë fruta përh
të helmëta. Një ditë ata do të vijnë te varTi i kësaj gruaje e pe
dhe, mbase, do të derdhin disa lot, ndërsa koha u ka kufi
hedhur çengelin edhe atyre vetë. Ata kanë shpëtuar nga me g
kujdesi për nënën e tyre dhe tani janë fëmijët e tyre qe qe a
duhet të bëjnë kujdes për ta. vato
avis
Keto mendon Erika. mbe
Rrugës për në shkollë, Erika sheh thuajse përdhun- ed
shëm gjithandej vdekjen e njerëzve dhe të ushqimeve, n

98 Elfriede Jelinek
 dhe vetëm më të rrallë, sheh diçka që ritet dhe gjallon.
myk Parkun e Bashkisë apo
nos umta në në
Kopshtin
ve llor, ku trëndafilëi dhe tulipanët harlisen Popu-
të shëndet
mua shem. Ndonëse
N edhe ata gezohen si herët, sepse krimbi
e so yshkjes është edhe brenda tyre. Këto mendon
Erika.
i ia pohon këtë mendim. Vetëm
ohet gjithçka arti, sipas
shai i ka një jetëgjatesi me te madhe. Erika kujdeset nr
Hsaj, ea krasit, e lidh, e tëharr dhe, së fundi, e korr. Por,
uara
etër kush e di, se sa pjesëte tij tashmë janë zhdukur, apo
Por janë harruar fare padrejtësishe? Çdo ditë vdes një pjesë
mos muzikore, një novelë apo një poezi, sepse nuk kanë më
isht përligjie në
kohën tonë. Gjer edhe ajo që mendohej e
urse avdekshme, ka vdekur, asnjeri nuk e njeh më. Edhe
pa
umë p see e kishte mbijetesen. Në klasën e pianos së
merituar
d të Erikës gjer edhe fëmijët rrëmojnë në kopshtin e Mozar-
et e rit dhe Haidenit, mëtë përparuarit rrëshqasin tej nëpër
poq shinat e Brahmsit dhe Shumanit, duke lënë pas në trua-
eve, llin e pyllit të literaturës pianistike vazhdën e jargëve të
dje, tyre prej kërmilli.
snjë Erika K. sulet vendosmërisht mes shtrëngatës pranve-
ën e rore duke shpresuar të dalë shëndoshë e mirë matanë; ia
rijë vlen tëkalojë përmes këtij sheshi të hapur para bashkisë.
nuk Një qen pranë saj po ndjen gjithashtu dihatjen e parë të
pse pranverës. Gjithçka që lidhet me qenien, me trupin, i
Ata shkakton neveri Erikës dhe përfaqëson një pengesë të
uta përhershme në rrugën tashmë të shenjuar prej saj. Kaq
uaje e penguar sa një i gjymtuar, mbase ajo nuk është, por«
ka kufizuar në veprimet e saj, padyshim. Shumica shkojnë
nga me gëzim drejt tjetrit, drejt partnerit. Kjo është gjithçka
qe qe ata gjakojnë. Kur ndodh që ndonjë kolege në konser-
vator është varur në krahun e saj, ajo dridhet
instink-
duhet të
avisht, sapo i vjen kjo hamendje. Askush nuk
i artit, ka
mbeshtetet te Erika, vetëm pushi peshëlehtë ai, në fla-
un- të, me rrezik që edhe
e drejtë të ulet përmbi
diku gijetke.
eve, n me të lehtë të luturojë dhe të vendoset

Pianistja 99
Erika e ngjesh kaq fort krahun pas trupit, saqe krah
N
i dyte, i muzikantes tjeter, nuk e <;an dot murin mid~
qe_n
Erike~ d_~e ~~h-~~-te ~~ikes dh: ulet seris~, i shkuraju~:. ..,.,,
l'~
Per nJerez te tille, eshte zakon te thuhet se Jane te paafru _
di~
shem. Dhe askush ~uk_i~ afrohet. Nde~_on rruge qe m: 51
perpara. Pranon me m1re vonesa dhe perzgjatje, vetem P~
te mos bjere ne kontakt me Eriken. Shumekush e bent·· b~
ne
njohur me zhurme pranine e tij, Erika jo. Shumekus~ d..
ta ben me dore, Eriko jo. Ka lloj-lloj njerezish. Nje pale ~
hidhen e perhidhen, kendojne, bertasin. Erika jo. Sepse kas
ata e dine se <;fare duan, Erika jo. ku
Dy nxenese apo praktikante femra, afrohen duke mi
kukurisur me te madhe dhe te perqafuara fort, me kokat cil
si dy perla plastike te nderfutura te njera-tjetra. Thua- pe
jse te varura pas njera-tjetres, njomezaket! Por me siguri me
ato do te shmplekseshin ne <;ast po te afrohej ate kohe m
miku i njeres apo tjetres. Menjehere ato do te shkepu- su
ten nga perqafimi i tyre miqesingrohte dhe meduzat e qe
tyre perthithese do t'u drejtohen atyre dhe si ca mina ed
kundertank, do t'u futen e do t'u rremojne nen lekure. fu
Me vone vjen dita kur pakenaqesia dote shpertheje me zo
potere dhe gruaja dote ndahet prej burrit per te shpalo- P_~
sur nje talent te ri qe pati mbetur i paleruar. te
Vetem per vetem, njerezit, thuajse, nuk mund te ecin ~e
dhe te qendrojne ne kembe, ne tufe po, a thua se te vetem tJe
nuk kishin qene nje barre shume e rende per siperfa- vo
qen e rruzullit, mendon individualistja Erike. Kermij te v~
paforme nate, pa skelet dhe shtylle kurrizore, pa tru! Te :~
paprekur dhe te papushtuar nga asnje magjepsje, nga e
asnje joshje e muzikes! Ata i pemgjiten njeri-tjetrit me m
gezofet e tyre qe nuk i trazon asnje rribe ere. n
Erika pastrohet duke rrahur lehte me duar fundin dhe B
xhaketen. Gjithe keto shtrengata dhe trarnundana, me sh
siguri qe e kane mbuluar me pluhur. Kalirntareve, 1?~rr~t d
vesh, Erika u shmanget me t'i dale ne fushen e shikimit.

100 Elfriede Jelinek

 ... ·re e ketille pran~erore me vezullime ~e liga, pati
NJ~ di h dita kur zonJat Kohut shtruan ne sanatoriu-
qe_ne edA e trise se Pos h tme b a b a1n . kreJtes1s
. .. . h t te <;oro-
..,.,,n
l'~
edheusmendjehumb ur: densa, . .. .. fu d"
rr:i-e _se n 1, spitali
_
di~~ .k shteteror i ShtaJnhofit - 1 IlJohur nepermjet
51
P ~ : : te zyrnta edh_~ nga te huaj_~ - pranoi ~a ~oje
b~ lllJ·ediset e tij. Te qendronte sa te donte! KreJt s1pas
ne .
d.. hires se zonJave.
~- •· farefis i tyre, tregtar dhe pronar sallamerie, nje
Jep i njohur, por qe nuk do t'i kishte shkuar mendja
kasa fr . .. kry
kurre te therte vetveten, u o 01 te ente transporti-
min me furgonin e tij gri Volksvagen, ne <;engelat e te
cilit zakonisht vareshin gjysmat e vi<;ave. Babai udheton
- permes visores se pushtuar nga pranvera, udheton dhe
merr fryme. Bashke me te udheton edhe bagazhi i tij i
monogramuar cope per cope, ne <;do <;orape nje K. e qendi-
- sur qarte, nje punedore e veshtire, te cilen ai ka kohe
e qe nuk eshte me ne gjendje ta admiroje dhe ta vleresoje,
a edhe pse kjo gishtashkathtesi eshte ne te mire te tij, sepse
. fundja, dote behet pengese qe ndonje zoti Novotni, apo
e zoti Vitvar, po ashtu te trullepsur, te perdore qofte edhe
- P_~~ellim te lig, <;orapet e tij. Emrat e tyre kane shkronja
te tJera fillestare, por si do te veje me te mo<;min zotin
n ~el:r q~ e ben ne dyshek? Per fat, ai eshte ne nje dhome
m tJet~_r, s1<; mundi te bindej me kenaqesi vete Erika e, me
a- vone, edhe e ema. Ata nisen dhe, se shpejti, do te jene ne
e v~ nd i __ Makina kalon prane Rudolfhehes dhe Fojershtaj-
e :~ perbri Vinervaldsese dhe Kajzerbrunenbergut, anash
a e k~abenbergut dhe Kolrajtbergut, ne te cilin, ne ditet
e me~~r~, por aspak te mira, ata ishin ngjitur bashke
nin ~ a~, po~ edhe Buhbergut, te mos u duhej te merr-
e Boreb hesen perpara tij. Matane maleve, se paku, i pret
e shern ar:-ha! Me pet~a te hijshme dhe duke qesh~ __ha_r~-
~t dyshe q loe~~e IlJe __tJ~ter po i vinte ne shtepi. -~e nJ~ ~e
t. P tesisht te nkonstruktuar, prone e nJe fam1lJeJe

Pianistja 101
 me prejardhje__fshatare d?e ~e. te_ ardhura te fshehura
nga fisku, e pershtatur per qelhmm e mire njerez 0 .. n
ru~jtje~ dhe ?~iklimit fina~ciar te t~ c;mendurve. Ne :e~: r-
pi
menyre, shtep1a nuk u sherben me vetem dy famil"
e
por s~e e shu~e te c;mend~1:e si vend strehimi J:~:·
~
mbroJtJeJe nga vetJa dhe nga te tJeret. Azilantet munct ..
}(
z~e~: te ~e ~e ndonje ~u~e, apo te shetisin. ~:
Ill
t~ dYJa :astet Jan~ te__vez~~~r. GJat~ punes ka mbeturma nu.
te rrez1kshme, gJate shetltJes rrez1qe te tjera (arratis'
kafshime nga kafshet, plagosje). Ajrin e paster te fsha~: pe
e kane falas. Secili mund te dihase prej tij sa te deshiroj .. :~
dhe sate kete nevoje. <;do i shtruar, nepermjet kujdestari~
te tij zyrtar, paguan nje shume te majme qe te pranohet Po
te shtrohet dhe pastaj te qendroje, gje qe kushton edhe Il
nje mori bakshishesh ekstra, sipas shkalles se semund- :e
jes dhe asaj te ndotesise se te semurit. Grate banojne ne n
katin e trete dhe ne mansarde, burrat ne katin e dyte dhe a
ne shtesen anesore qe e ka braktisur zyrtarisht emrin e d
vjeter te garazhit, duke u bere nje shtepize e mirefillte e
me uje te ftohte te rrjedhshem dhe c;ati te pjerret. Veturat E
vetjake kane shpetuar nga myku dhe kalbezimi, sepse N
qendrojne jashte, ne vend te hapur. Edhe ne kuzhine d
mund te zgjidhet midis menyse se vec;ante dhe asaj te k
lire, por nevojitet llambe dare per fi lexuar. Nga madhe- M
sia ngrehina mund te strehonte nje Opel Kadet, nders~ c
.nje Opel Commodor do te ngecte brenda, pa ~undu~-te i
bente as para, as prapa. Rreth e perqark, nga te hedhesh te
syte, nje gardh i renduar telash. Te afermit nuk_mund_ta m
marrin keshtu menjehere mbrapsht te shtruann,__pa~I e s
kane sjelle ketu me aq mundim dhe kane paguar ~er te sa S
qimet e kokes. Me parate qe dyfamilshja merr per mysa- :
firet e saj te perkore, me siguri qe diku, ku ~u muu<l ta S
shohe asnJ·e idiot, ajo ka blere ndonje keshtJelle. Dhe aty ~
·· t' rlodhur
familja, natyrisht, do te banoje e ~etin:e, ?.er u .,. t
sadopak nga gjithe keto perkujdesJe nJerezore.

102 Elfriede Jelinek

 . nda me shtepine e ~et,__b~bai m~ veshtrim te
ura
.. pas1 ubUf, por me ud~eh~~e te__s1gurt, mset ~-~ejt shte-
nerll~. . .. ardhme. Per te eshte rezervuar nJe dhome
e~: r- ·· se OJ te ·· ·· d h
pise .. tashme po e pret; me pare u et te vdese
e bukUr, ~e astaj te mund te pranohet nje i ri. Por edhe
:~:·
t .. ~s~,dq~~t bere vend me pare. Njerezit me te meta
}(etIJ 1 u duan me shume vend se versioni normal, ata
~:
ma Illendore, en me premtime dhe kane nevoje, se paku,
· ·· t · h
is' .. ngop
nuk hapesire, sa edh e nJe qen s am me s tat mesa-
a~: per :stitucioni deklaron se n_e j_~mi pe~here plot, por
oj .. :~demi ne c;do kohe ta -~ht~J~~- nurnnn e sht~~tei::v~_!
ari~ te shtruar te vec;ante, te nlet detyrohen te mne,
ohet Po;, se shumti, shtrire, sepse, ne kete menyre, bejne me
dhe Ill k pis dhe zene me pak vend, jane te kembyeshem.
und- :erisht, nuk mund te merr~t ~ap~~as_ d~s~ ng~ -~
e ne njejti person, ndryshe do ta kishm bere. Ai qe m shtnre,
dhe ai edhe ha, dhe kjo paguhet, gje qe ka leverdi edhe per
in e dyfamiljen pronare. Dhe kush rri shtrire, ai do te rrije
illte edhe me tej aty, sepse keshtu urdherojne farniljaret e tij.
urat Eshumta, ai mund te perkeqesoh et: Shtjanhof, Guging!
epse Neper dhomat e pasterta, jane vendosur me kujdes
hine dysheke tek, secili ka dyshekun e vet dhe, same te vogla
aj te keto dysheke, aq me shume syresh mund te futen brenda.
dhe- Midis dyshekeve eshte lene nje hapesire afro tridhjete
ers~ centimetershe, sa per nje kembe njeriu, ne menyre qe,
~-te i shtruari, te mund te ngrihet dhe te lehtesohet dhe
hesh te mos e beje ne dyshek, ndryshe do te behet person
d_ta me trajtim intensiv. Atehere ai kushton me shume se
a~I e shtrojat e tij dhe zhvendoset ne vende me te trnerrshme.
te sa S~pesh ndonjeri ka arsye te pyese se kush e ka bere
mysa- : dyshe~n e tij, kush ka ngrene ne pjaten e tij, apo
<l ta S sh k~ rremuar ne kaseten e tij. Keta :xhuxhmaxhuxhe!
e aty ~po bie gongu, i aqshumepr ituri, qe lajmeron dreken,
dhur
tje:max?u xh~t sulen pa rregull e duke sh~e__ njeri-
dreJt salles, ku Borebardha e tyre e bnshte pret

Pianistja 103
A \
s«Uin pttj rytt me dashuri. S~?U e do ate: dhc: M: c iht f'.llb3J
.
1
tgjon ma ll n~ z.emer. ky fe mimhtet thuaJse 1 harrua r. rn-e (ltSCf
l@kuren , s.,j t @ bardhe si deborc ne m.al dhe m~ fl ak.et e
tundl
z_et st dru eb3niri. Mirepo ketu nuk ka . vec;se nje tryez.t
t! gjat@mense. veshur me melam i~e qe duron acidet.
para
gervish rjet dhe_mun~. te la~.et le~te . se? s~ k.~ta derra re ke
nuk dine si t~ s1llen ne tryeze: ndersa enet Jane plastike sepse
ql asnje nga keta idiote te mos mund te lendoj e veten· Nga e
· fsba
apo rjetrin dhe. asnje thike. as nje pirun, vetem luge. Po 1
11
olks
re kete mish. gje qe nuk ben vaki , ai do te jete i copetuar v, ·

paraprakisht. Dhe, qe te mbroj ne vendin e tyre mikro s- 0

~ ~
kopik xhuxh maxhu xhor, ata ngjish en mishi pas mishit, ~shi
shkara peten, shtyhe n, pickoh en. kijde
Babai nuk e kupto n se perse eshte ketu, kjo nuk ka
qene kurre shtepi a e tij. Shum a gjera ia kishin ndaluar, I<:: ~
por edhe pjesen tjeter nuk ia shihni n me deshir e. Gjithe ~:t s
<;fare bente ai ishte gabim , dhe ai ishte mesua r me kete, rams
nga e shoqja. Ai nuk duhej te prekte me gj e me dore dhe siona
te mos levizte, ai duhej ta lufton te limon tine mendore Dyqa
dhe te rrinte shtrire , ai, nje shetite s i pasionuar. Nuk gjith
duhej te fuste pislleq e brend a dhe t e nxirrte prona te bull
viles dyshe jashte . E jashtm ja dhe e brends hmja, nuk met
duhej te perzih eshin, secila ne vendin e vet, dhe per te leng
dale jashte , duhes hin nderru ar, madje , edhe rrobat , ose vesh
te vishej di<;ka me teper, rrobat qe pak m e perpar a fqinji
qene
i dyshe kut ia kishte vjedhu r enkas , qe babait t'i helrno-
njer
hej dalja jashte . Babai, megji thate, provo n menje here te
fjale
ike, sapo gjende t ne depo, por arrest ohet dhe detyrohet
e di
te qendro je mbyllu r. Ndryshe, si do ta ruante familja e
shpa
tij rehati ne nga ky prishe s qetesi e dhe dyfamilshja te
pers
ardhu rat e saj? Njeres pale i nevoji tej qendr imi tij larg,
x~o
pales tjeter, qendr imi i tij ketu. Nje pale jetoni n me
te ~
ardhje n e tij aty, te tjeret me largim in e tij dhe te mos
tani
e kishin me para syve. Mirup afshim , qe di<;ka e bu~r~
bad
Por njeher e perfun don gjith<;ka. Kur ato ikin, babai, 1
Por
104 Elfriede Jelinek
 nJ·e sanita r jovuJlnetar. duhej t'i penhen--
n_ga . ,
f'.llb3J 1 v.a dore dy zonJat e UJ,, por. b. aba1.. ne. vend qe ta
.,. Ir
ht 1
rn-e (ltSCf rn_e . rshendetje. e mban doren paarsyeshmerisht
te st
tundl ~ he lutet re m os e godas in_. ~jo hedh nje drite
ez.t para syve .. forte mbi cun gu n e fam 1lJes qe po largohet.
det.
re ke<te~~: n nuke ka_n e ~odirur ku1::e·_~oem~ ~ kurre.
rra sepse b . babai kete. ke rkon ta mesoJ e nga aJn 1 paster
ke
Nga e ~ofanmilJ.a e cun guar n e ikje. Ajri nuk pergjigjet.
ten· · fsbaOt
Po
1 ni i kasap it ecen tam. me.. s h truar, 1. 1ehtesu ar
olksVclge
v, · . .. erson i rrez1'k s h em;
.. nxi·ron se 1. du h et te- s hko.
11

uar ~e
ros-
0
~)~et
~ ne fushe n e fut~ol lit. ~-o t __e_shte e_diel Dite
hit, ~shim i. Ai ngush ellon ~e d1sa fjale qe 1 k.a z~edh ur_me
kijdes qe me pe~ar a. Ai u_shpre h k~_q ardhJe_n ~ ~Jav~
ka e fraza te kerku ara; b1zme smene t e zoteroJne me
uar, I<:: ~ri gjuhe n e kerke ses dhe te perzgj edhjes . Kasapi
the ~:t sikur te ishte fj ala per te zgjedh ur midis filetos dhe
ete, ramstekut. Ai flet n e gj uhen e tij te zakon shme profe-
dhe sionale, edhe pse sot eshte e diel, dite e gjuhes festive.
ore Dyqani eshte mbyll ur. Por nje mishs hites i mire eshte
Nuk gjithnje ne sherbim . Zonja t K. nxjerr in jashte nje grum-
a te bull rropul lish, ende avullu ese, te vlefsh me, ne rastin
nuk mete mire, per us h qim maces h, mend on specialisti. Ato
r te lengojne, u vjen sh ume keq dhe e kane pasur shume te
ose veshtire ta benin kete hap , qe sado i dhimb shem, k:ishte
inji qene i nevojs hem, madje , i vonua r. Ato ia presin fjalen
rno- njera-tjetres. Edhe fumiz uesit dhe mishs hitesit ia presin
e te fjalen njeri-t jetrit. Mireo ky kasap ka c;mirne fikse dhe
het e di se sa duhet te jape. Nje bisht vic;i kushto n kaq, nje
ae shpatull a kofshe kaq, dhe nje sallam me mish kembesh,
a te perseri ka c;mimin e vet. Zonja t bejne mire te mos e har-
arg, x~oj~e fryme kot. Nders a kur te blejne sallam ra dhe mish
me te ~pur tek ai, perku nder duhet te tregoh en bujare, se
mos tani_ato i jane borxh lije kasap it, sepse ai nuk i gjezdis
~r~ badiava njerez it te dielav e. Badiava eshte vetem vdekja,
ai, 1 Por edhe ajo paguh et me jeten; gjith<;ka ka nje here nje

Pianistja 105
ht.n d. ,~ttm proshuta ka dy. t ho u.• b 11. n c-b1nt n 1 1 ~
sbem. dh~ q.tts h n1e tit m.,1dhc- ZonJdt K 1.a im t ilt JJt1t1
~
ljaltn . ll w. ra. sc . bltloqotlt•
p.tkrt ce ptk<t · , tu 1k u l1Jl' P~ ~
l
Utt l, faOU·Jt!~. por mo e d inc Cu,A ll t: M? <;do ll' thotr lt J<: ~-.
khent l V-Jt!l t!f. Ndaj edh~ l JCpt:t l'ljt tur~c ka~ap1t l Jt•,-s h
• . . • Cl 1 J
tut ato ne rrethm e kl1entevc me bc!i;nike: ...11 nuk m
t 'ia dhuro5h jeren ka t.s hes , por mund t ·1Japcbh aba un~
vdekje re shpeJr~... ·~ani burri me zana tin e pergJa~Jh ~J
l,..~h kr . . Eb · · em
~ - et eJt ~e~1oz. s ~ ~ e verte_t_e se zonja t i d.etyrohen
at1J Por ram ai duhet t 1 kushtoJe me teper kujd.es ti
nit. ndryshe fj ala e urte mund te permbushet vertet em~
nje menyre te tmershme. ed he perpara se te ishte then~
Ne rruge eshte trafiku i renduar i fundjaves. Por kasan~.
thote se vozitja e makines i ka hyre tashme ne mish P~
ne gjak. Grate K. kesaj nuk kane se <;fare t'i kundervene
perve<; mishit dhe gjakut te tyre, te cilin ata nuk kane·
deshire ta derdhin. Se fundja, a nuk qene ato, mjerisht,
te detyruara qe mishin e gjakun aq te shtrenjte ta rras-
nin me nje <;mim shume te shtrenjte ne nje stalle gjumi
te mbushur plot? Kasapi te mos kujtoje se ato e paten te
lehte. Nje pjese e tyre u shkeput dhe u vendos ne stre-
hen e Nojlengbahut. Dhe <;fare pjese speciale, ploteson
kasapi.
Pak me vone, ato hyjne ne apartamentin e tyre, tanime
si te zbrazur. Ne kete shpelle qe mbyllet me nje ndijim
mbrojtes para tyre, ku tani dote kene me teper vend se
me pare per hobite e tyre; tani ai nuk strehon me <;do
njeri, por vetem ata qe e meritojne! ..
Nje shtrengate e re u ngrit dhe, si pellemba e ?ut~
dhe me madhesi mbinatyrore e nje vigani, e ngJesh~
Kohutin, te voglen, pas xhamit te vitrines se nje dyqa~
optik, brenda ~e _cilit v~zullonin xhamet. Mbi _dy~an,:~-
pale syze mb1d1mens10nale me xhame ngJyre m ..
shaqe, dilnin shume perpara dhe nga shkulm~t e eres
dridheshin kercenueshem per kalimtaret. PastaJ befas e

106 El.fri.ede Jelinek

 .,. ........ h mbr1:tero1 nJe qeh"lr t the)•,- ,.. t ...,.. ,
JJt1t1
:.rnJi.'•\1~, . . ., . R: , • .... _, 1" en
~n&JI pttr tc marre rrymt. e trembur mba.se ng;. di(x_a.
P ~ St1erJc,aq. nc krte k~hc. me s1gun m:na nhte, kmd~
J<: ~-. 1

Jt•,-s h ~,pa:s. qeJfit ne kuzhrnc:

k
dhc ~
d
po kaverd~s ,re~~ .
· · J ._:,,ff
Cl 1 J ·rdarken e perbash et. qe o te 5e1Vtret e ftohtt wJ)al s.e
pel r e pret punedorJa. nJe mbulese c: barcihe me cepa..
un~ o es h .
QJelli eshte ves ~r me re te pe~Juara qane e i 11.e
h ~J }{UqaJoshe. Duket s_1kUI rete nu~ dine nga r 14 mba:Jflf.:
em
ohen dbe nxitojne kuturu. here kendeJ d.he h~re ~deJ. Erix4 e
i di dite perpara se c;fare _e pr~t ~e padu~. due me vone
em~ dhe , pikeri.s ht. pu~_a ~ ~ -~he~bim t~ ~rot ne kon.servacor,
hen~ APo ctic;ka qe ka te _b~Je ~e muz1~en. me kete &,akJn-
san~. rese. e cila e merr Lu1zen ne forma te ndryshme agregate.
sh P~ ne kavanoz apo te pjekur. nje here si qulL nje here si
vene usbqim te forte, vetvetiu apo e urdheruar nga te tje.ret
kane· Qe disa rrugi ca para insti tucionit muzikor, fillon e
isht, pergjon, si<; e ka zakon, kerkon dhe nuhat perreth. si
rras- nje zar i vjeter qe ka rene ne ere. Do te kape sot ndonje
jumi nxenes a nxenese, te cilet, duke mos gene ngarkuar me
en te ndonje detyre mu zi ko re, ka pasur si shume kohe per t 'u
stre- marre me punet e veta private? Erika kerkon re depe'r-
eson toje, te finet me dhune ne keto vise te gjera., re cilac,
sado te ndara ne parcela, shtrihen perpara saj krejtesisht
nime jashte kontrollit. Male te pergjakur, fusha jete, ku e vlen
ijim te kafshosh! Mesuesi ka <;do te drejte per kete, sepse ai
nd se perfaqeson prinderit. Ajo duhet te dije patjeter se <;fare
<;do behet ne jeten e tjetrit. Sapo nxenesi i pervidhet asaj.
.. sapo ai derdhet ne enen e tij plastike te kohes se lire
?ut~ dhe ndjehet i pavezhguar, K.-ja, gjithe duke u dredh~,
esh~ eshte gati t'i bashkohet, fshehurazi dhe e paftuar. AJ~
qa~ hidhet befas qe pas qoshes, <;alltis papandehur ne ~om-
n,:~- dore, materializohet sakaq ne kabinen e ashens?.nt. ky
m .. shpirt energjingarkuar brenda ne shishe. Per te persos~
eres shijen e saj muzikore, qe do t'ua veshe pastaj me per-
fas e dhune nxenesve, ajo, here-here, shkon neper koncerte.

Pianistja 107
 Pastaj, ajo ve ne kand~r njerin i~terpr~t ~ndr_~j~ tjetrit
dhe i asgjeson nxenes1t me masen e saJ te vleresnnit, te
1<1.
cilen mund ta perdorin vetem mete medhenjte e artit te
og
saj. Ajo ndjek, jashte rrezes se shikimit te nxenesit, por e
gjithmone brenda rrezes se saj te shikimit; ajo vezhgon po
gjurmet e huaja ne pasqyrimin e saj ne xhamat e vitri- ng
nave. Goja e popullit do ta quante nje vrojtuese te mire ~g
por Erika nuk eshte aspak pjese e popullit. Ajo eshte' s~
pjese e atyre qe e drejtojne dhe e udheheqin ate. Edhe tJ~
kur vete, e perthithur nga vakuumi i plogeshtise abso- N
lute te trupit te saj, ajo e shperthen me krisme tapen e dh
shishes dhe shkon e futet mu ne mes te nje ekzistence te D
huaj, te perzgjedhur qe me perpara ate shfaqur papritur. ~
Ajo kujdeset qe spiunimi i saj te mos mund te provohet ~
kurre si i qellimshem. E megjithate, vende-vende fillon e hj
regetin mosbesimi ndaj saj. k
Befas ajo ndodhet ne nje <;ast, ku nuk deshiron te kete fo
deshmitar. ~do frizure e re e ndonje nxenesje, behej b
shkas per nje gjysme ore bisede te ashper, perfshire k
ketu edhe fajesimin e nenes qe duhej ta mbante te bijen n
ne shtepi dhe te mos e linte te sorollatej rrugeve dhe te d
merrej me budallalleqe. Ndonese nje frizure ere dote s
ishte ngutesisht e nevojshme edhe per vete ate, bije si<; e
ishte. d
Mirepo, kjo nene, qe tanime nuk guxonte vinte <lore k
mbi te bijen, i eshte ngjitur asaj , Erikes si nje rriqen apo te
shushujze infektive: ajo po i thith palcen nga kocka. Ate m
qe Erika e di nga ato qe sheh ne shtepi, e di se <;fare es~t~
Erika ne realitet, nje gjeni, kete nuk e di njeri me nure r
se mami e saj, e cila e njeh femijen e vet nga brenda, p~r e
edhe nga jashte. Ai qe kerkon, edhe e gjen te nevent- I
shmen, per te cilen ka shpresuar fshehtas. _ ... g
Perpara kinemase Metro ne Johanesgase, gjate tr1 d1tev: r
te hershme pranverore, qekur eshte nderruar pro~am~, ~
Erika ka gjetur thesare te fshehura : nxenesi fanatik qe

108 Elfriede Jelinek

 .. prapesira ne koke, tani sikur ka hequr dore
. bte vete111
1<1s 11105b simi- Shqisat e saJ. Jane
. .. d .
reJtuar ne stenden
oga ;ve filmike. Ne kinema shfaqet tani nje film
e fotogr:fik i lehte, edhe ps~ fe~i~et,_ ne__rrethi_n e tyre te
porno~ .ane ne rruge dreJt mes1m1t te muz1kes. Njeri
ngushte, J qe qendron perpara,
"nesit ·· · v1eres1me
Jep ·· · te·· holle-
~ga nxe er <;do fotografi qe sheh, kurse per nxenesit e
s~sh:,11~;me teper rendesi bukuria e grave te ekspozuara.
tJ~:,e, enes kerkon me kembengulje ate qe nuk shihet
NJe n;ikerisht. pjeset e brendshme te trupit te gruas.
dhed·em ne spe i jane futur nje diskutimi te ashper per
Dy dhesine e gjinjve te gruas, kur, e shtyre nga fuqia eres,
~~cet midis tyre me efektin e nje granate dare, zonja
~esuese e pianos. Ajo i kishte dhene fytyres nje shpre-
hje ndeshkueshmerie ~e heshtur_ dhe ~eshtrimit, __nj~
keqardhje te lehte, sa te mos besoJe se aJo dhe grate ne
fotografi, i perkisnin te njejtes gjini, pikerisht gjinise se
bukur, madje, i painformuari, do t'i kishte klasifikuar ne
kategori te ndryshme te llojit njeri. Pote gjykohej vetem
nga pamja e jashtme, e kemi fjalen. Por fotografia nuk
deshmon edhe jeten e brendshme, dhe keshtu, kraha-
sirnet dote ishin te padrejta per zonjushen Kohut, jeta
e brendshme e se ciles eshte pikerisht gjithe <;'lulezon
dhe ka Ieng. Kohuti kalon tej pa thene asnje fjale. Nuk u
kembye asnje mendim, por nxenesi e di mire se tani do
te ushtrohet me pak ne piano, meqenese interesat e tij,
mjerisht, jane shume larg muzikes.
Ne fotografi, brenda arkash prej xhami, burra dhe gra
robt~hen me njeri-tjetrin, te ngerthyer ne perjetesine e
epshit, ne kete balet te mundimshem. Dhe kjo pune i
Ian ne djerse. Burri rropatet andej-kendej me mishin e
grua_s dhe ai mund edhe ta tregoje perfundimin e ketij
robtimi
.. . · Pik··ensht
. atehere kur ai i derdh produktm • e t1J··
~~!e ~b trupin_ e gruas. Ashtu si ne jete, ku, __ eshte
Ille se shumt1 ai qe e ushqen gruan dhe vleresohet

Pianistja 109
 T

sipas aft~sisc sc tij ushqyese. keshru edhe ketu ai · .

gruas ushqim te ngrohte, te cilen brendesia e tij. e ~ liJ~ll
roe an
qe vere
vete ne flake te pakte. Gruaja renkon thekshem, e shzier
hur figurs_he~. p~r ~etu _b r~tma e saj mund te shihet :e- 11 djet
111alli
plot kuptimm e fjales ; aJo 1 gezohet dhurates, i gez he
fumizuesit te saj dhe britmat e saj shumohen. Ne~ et
. h t qe., nu k k a ze,
so:as
kin oto- E~
gra fi , natyns .. por zeri te pret ne
}{flJua
atje gruaja bertet si falenderim per mundimet e b~~·
shikuesi mjaft te bleje bileten e hyrjes. rnt,
di·a.. e k
Nxenesi i kapur gafil c;apit prapa Kohutit ne nje lar .. . 111e e ~
.. k h H . ges1 e_voc.
te respe tues me. a mat me vetveten qe ka lendu
krenarine e saj femerore duke soditur gra lakuri ar dint~
nd
Mbase edhe Kohuti e mban veten per grua dhe tani nd~: eru
5
het e plagosur rende. Here tjeter, ora e tij e brends~e ~~~e
ne Je
duhet te tiktake fort, sa here qe t'i afrohet vjedhurazi kerko
mesuesja. erfaq
Me vone, ne klasen e pianos, nxenesi do t'i shmanget ~hfaq
qellimisht perfytyrimit te ketyre lebrozeve te epshit. njeh m
Duke filluar nga Bahu, pas ushtrimeve te shkalles ajo do
muzikore dhe te atyre per gishtat, pasiguria do te filloje nokau
te behet e ndjeshme. Ky ind i perzier dhe i nderlikuar, eshte
i bindet vetern <lores se sigurt te interpretuesit zot, qe me i p
i rnban me terezi frenat. Terna kryesore eshte perlyer, i Bun
zerat anesore kane depertuar si teper dhe e tera eshte me as
larg c;do tejdukshrnerie. Nje xharn rnakine i ndotur me Bahu
vajra. Erika pertallet me rrekezen Bah, te ekzekutuar per te
nga nxenesi, qe duke u penguar e ngecur neper gura- Nxe
lece dhe ledhe dheu, rrokulliset neper shtratin e tij te te ~a
ndotur. Erika shpjegon qarte vepren e Bahut: ajo eshte _Gis
nje ndertirn ciklopik, persa u perket pasioneve dhe nje gia?u
strofull dhelpre, persa u perket akordeve te rniretempe- ~ ..li~~
ruara dhe kontrapunkteve te tjera per veglat e p~rkur-
sionit. Qellirnisht, per te poshteruar nxenesin, E~~a e
s::. 1

te ep
ngre vepren e Bahut ne lartesi yjore; ajo pohon se ne ~do zer~d
vend qe luhen veprat e tij, Bahu ringre katedralet gonke e

110 Elfriede Jelinek

 T
_ uzikes. Erika ndjen gicilim mes kembeve,
~ll
roean: t~ ~ ·rzgjed.huri ~ga ani ?he_ :P':r a!'°n mund t'i
qe vereJTl ~ flet per artm dhe aJo genJe-n, kur thote se
e-
er
11 djet k\Jf_:~ per zotin, ka sjelle krijirnin e Mynsterit
111alli fa~O si edhe korin e hyrjes te pasioni i Mateu1:.
he
et
oto-
so:asb:~~ fjale~ ?apur __se edhe -~ an Pe-rend.fa e ~
E~ D ke persentur ate shakane e burrave, se peren-
}{flJuar- .. ui gruan, kur nuk i vinte me ndennend dic;ka
~·
di·a.. e kr1J
0
· ··h ··
nt, . ... Pastaj e terheq rnenJe ere rn b raps h t sh.akane
.. . 111e e ~~uke e pyetur krejt seriozisht nxe~_esin.. ~ese e
es1 e_voc. ai se si duhet veshtruar fotografia e IlJe gruaJe. Me
u
ar dint~ te thelle, pikerisht, sepse, as me pak dhe as me
nd
d~: eru: edhe mami qe e ka mbajtur ne bark dhe e ka sjelle
5
~e ~~~e· grua ka qene. Nxenesi prernton disa gjera qe ia
ne Je ' h .. bli . ..
azi kerkon Kohuti. Si s per rn a1 meson se vepra e Bahut
erfaqeson ngadhnjirnin e punes se dares ne format dhe
get ~hfaqjet e saj kontrapunktore mete larrnishme. Erika e
hit. njeh mire pun en e dares, te ishte vetem per ushtrimet,
les ajo do te kishte rnbetur kengetare me pike, madje, fale
oje nokautit te te tjereve! Por Bahu eshte me teper se kaq,
uar, eshte pohirni i zotit, ngadhnjen ajo dhe teksti mesimor
qe me i perdorur ketyre aneve i historise se muzikes, botim
yer, i Bundesverlagut austriak, pjesa I, vazhdon Erika te luaje
hte me asin, arrin, rnadje , deri aty, sa te thote se vepra e
me Bahut eshte pohirni i njeriut te vec;ante nordik, qe lufton
uar per te fituar hirin e kesaj Perendie.
ura- Nxenesi vendos qe, rnundesisht, te mos e lere me veten
j te te ~apet para fotografise se nje gruaje lakuriqe.
shte _Gishtat e Erikes fergellojne si c;aponjte e nje kafshe
nje gia?u t~ mirestervitur. Ne rnesirn ajo i thyen vullnetet
mpe- ~ ..li~~ ~J~~en pas tjetres. Por ne brendesi te saj ka nje
kur-
~a e
s::. 1
~e te madhe qe te bindet. Per kete ka te emen ne
te ep1. P~ ~laka po mplaket gjithnje e me shume. <;do
~do zer~dodbe ~ikur nje dite ajo te bjere papritmas dhe te
nke e shtratin, duke qene e detyruar atehere t'i bindet

Pianistja 111
 . E •ke··s? Erika dote vuaje, duke e pare veten para me
asaJ, n · . .. kry · ·· k ·· sh
... detyre te rende, te alen do ta eJe eq. Per kete
n~e lipset ndeshkuar. Ky djalosh, i mb~r ne gjakun e' ve
aJ~ nuk perben ndonje kundershtar, a1 madje deshtoi ne
:~e para kesaj vepre te m_ahn~~sh1:11e. t~- B~hut. Si do ve
te deshtonte ai sikur t'i jepJe nJe nJen te g:ialle per te se
luajtur! Ai nuk dote guxonte madje as__ 11:do1:je kapje te E
forte ndaj tij; sikunder edhe tonet false Jane per te nje m
realitet teper turperues. Me nje verejtje te vetme, me pl
nje veshtrim shperfilles, ajo mu~_d t~ -~le a~e sakaq ne ne
gjunje, sa ai te turperoh et dhe te mse motive te nctry. sh
shme, qe pastaj nuk mund t'i c;oje deri ne fund. Ai qe do es
te arrinte te bente qe ajo t'i bindej nje urdhri- duhej te eh
kishte nje urdherues, pervec; nenes se saj dhe rrudhave ak
te saj pemdezese, per shkak te vullnetit te Erikes - ai din
do te merrte GJITH<;:KA prej saj. Te mbeshte tej pas nje po
muri te forte qe nuk epet! Dic;ka e terheq, e nduk nga qe
berrylet, i rendon ne cepat e fundit si nje plumc;:e e vogel, rr
si nje peshe e vockel, rrumbullake. Ajo nuk e di se c;'do nd
te bente, po te leshohej ai ndonjehe re nga zinxhiri, ky ku
qen i terbuar, qe buzeperveshur e me qimet e zverkut vr
te gafrruara, vrapon pergjate hekurave dhe qendron nje pe
centimeter larg viktimes, me nje gurgullirne te rende ne te
gryke, me nje drite te kuqe ne bebeza. dy
Ajo eshte ne pritje te ketij urdhri! Te kesaj vrime te aq
verdhe, avulluese ne masen e debores , te pellgut te re
vockel prej urine; shurra eshte ende e ngrohte. por, pas aj
pak, vrima dote ngrije si nje tub i holle verdhacu k mes Ap
botes se debores, gjurme per skiatoret dhe udhetare t, se fo
prania e njeriut kishte kercenua r ketu per pak kohe, por de
pastaj kishte kaluar. nj
Ajo ka njohuri per formen e sonates, per ndertimi n e m
fuges. Ajo eshte mesuese ne kete specialitet. E megjithate, ~
1a
P~trat e saj shtrihen me mall drejt bindjes se fundit.
jn
perfundimtare. Kodrat e fundit te debores, sukat, sinoret

112 Elfriede Jelinek

ra mes hum~e~~es, s~~hen ~~lngadale drejt fushes, she-
e shohen teJ ne large~_1, shn?err~ ~en ne siperfaqe akulli
e' vezullues, pa zhurme, pa g:iurme. Jane te tjere fitimtaret
oi ne garat e s~v~, vendi i ~are ne sllallomin e meshkujve,
o vendi i pare ~e sllall~rm~ e femrave, vendi i pare per
e secilin ne garen kombmat1ve.
e Erikes nuk i ngrihen qimet perpjete, Erikes nuk ia
e merr era menget, Eriken nuk e bezdis asnje kokrrize
e pluhuri. Fil~?n te fiyje _nje ~e e a~arte dhe ajo rreshqet
e neper fushen e akullit, nJe patmatore me fustan te
y. shkurter dhe me patina te bardha ne kembe. Syprina me
o e sheshte qe mund te ekzistoje, shtrihet nga njera ane
e e horizonit te tjera, madje, edhe me tej! Zhezherime ne
e akull! Organiza toret e veprimtarise kane zgjedhur sfon-
ai din muzikor me te peshtats hem dhe tani nuk degjohen
e potpurite e zakonshm e, dhe vetem zhezherima e pasho-
a qeruar e thikave te c;elikta te patinave, sa vjen e shnde-
el, rrohet ne nje gervishtje metalike-vrastare, nje pershke-
o ndijim i shkurter , ca shenja mors te pakuptueshme per
y kurrkend ne cakun fundor te kohes. Patinatorja merr
ut vrull fort, ngjishet brenda vetvetes si nje grusht vigan,
e perqendrim energjie levizese, qe ne te vetmen te dhjete
e te mundshm e sekonde, e flak ate lart ne nje rrotullim te
dyfishte me saktesi milimetr ike dhe me ulje ne toke, po
e aq te perpikte. Forca e kercimit e ngjesh serish patinato-
e ren dhe, e ngarkua r me pothuaj dyfishin e peshes se vet,
s ajo rendon mbi syprinen e akullt, por syprina nuk epet.
s Aparati levizor i kercyeses ne akull, gerryen siperfaqen e
e forte si diamant, i ngarkon indet e brishta te trupit te saj
r deri ne kufijte skajore te ngarkeses se eshtrave. Dhe tani
nje piruete nga pozicioni gjysmeulur. Me po ate vrull-
e marrje. Kercyesja shnderro het ne nje tub cilindrik, ne
e, ~e baromin e shpimi nafte; ajri flaket menjane, pluhuri
1 akullit arratiset me fershellime, rete e dihatjes fluturo-
t.
t jne tej, nje piskame sharre c;an lart, e megjithate, akulli

Pianlstja 113
7\ •
hct n
il•l~ wun 11.t• ru.-mtm11' J.. ,u
r,,h\..a(t'"Sl'U
nti_c-ttt.
J . ' - ·t"' xu mund u: •h.quht--t
l
rii J>l"J~t'n lHJhtu,..
Rv' fW {\ll Utl i LAI ~ . j ,I
"r rulfl Jr.,ttht qe tuh ..J t' k.tlU: t t' un.uH tt.- ~JJ f 11lc,n I'-"
t
"" lntpt .dl ~ anbhdht'l ,.._..Jsi NJI: ~ unJi.'J't'' ku lJC' pc-rp_.1.l
luh..ltt',l )~ I" r
trttn.mh ~t? dJJt h t~. ttJt: tJl." ICJ perpa1J .. ~.,.J lL.· m ~JH: d ht
,1 P lJr;uh-C't dulu· penht•mJ~1u1 me tu k n lu lt"Ve 1-'or
c.-
.,:,11._ h, i..ut~ v~ ml>eten 1c paduluhml" dhl:' vaJ Zii t
r ,AUu. ( t' h u A
u.ullu mb.u.e vett.tm c merr me mc.-nd bl:' ata Jant: atJe.
npqe l (l~o• qarte duartrokllJct. Uuke rrt:bhqnur me
ltvizje u: buta. vaJ:ta larguh<:t l<:J, &a behel fa:t: ~ voget,
nJf nJollt JO rue i: m.a.dhc ~e sa gaJLam 1 kostumn te kalter
aJror re v:1Uct2.1mJl tt'k perplasct: h1dhct , perh1_~h ~_t mbi
k.ofs hen e rryn.• me gcta trcndahh . qendra e g pthe qete-
s,rmt. kJ0 vt:shJe c shkurtcr, keto kcmbore dhe pala k.adi-
fcbuta. me q«mdisma ne jake, qe ngjesh fort shtatin e
perkryer.
E karikuar nga kafeja, mamaja rri ne kuzhine dhe
shperndan urdhra. Pastaj. kur vajza del jashte, h ap tele-
vizorin per programin e paradites. e qete, sep~e e di se
ku Jc.a vajn1r e bija. c;tare do te shohim tani? Dyrerin apo
slla llomin e femrave? Pas mundimeve te dites, e bija i
bertet se emes, qe me ne fund, duhet ta lere ta drejtoje
vete jeten e saj. Qofte edhe per moshen, ajo duhet t'ia
njohe kete re drejte, ulerin e bija. Nena i pergjigjet dite
per dite se, nje nene e di kete m e mire se femija, sepse
ajo nuk resht se qeni nene.
Por kjo "jete vetjake" e deshiruar kaq shume nga vajza,
vjen nje dite deri ne piken kulmore te te gjitha bind-
jeve te mundshme, deri kur perpara hapet nje rrugice e
ngushte, e cila nxe vetem nje njeri per te kaluar. Roja jep
shenje se rruga eshte e lire. Mure te sheshta, te lemuara
me kujdes djathtas dhe majtas, te larta, asnje degezim
apo kalim anesor, asnje vrime apo kamare, vetem kjo
rruge e ngushte, permes se ciles duhet dale pertej. Ku.
ajo nuk e di ende nese e pret nje visore dimerore, gjer

114 Elfriede Jelinek

 ri nt" p,-ttund~ •- ku nu.k flVJlhci tit.OJir ~ hil!ri~ ~ f..1,
\.th ~o,e. ku nuk l(· v,n a,n,c ,.JUC'lt Ot.e. ku n.:~ e p;trc
t pc nt• FV«~c n Jc dh<.Jm.c p;i dt-rt'. n)t kdunt t ~ ~
1"'4tf. ,,-
r · n,-
roe u- 1av.im..1n re mod"'"l St: '?C'{n. m< ni..n-hit•Pf' cl~
hqtr te ..raru r mb1 te. dhe h.lp.11 t: prom n, 1-e b-1-~
~hen e afrohen pam banmuht. par p.l ,u dhu1 tun e.
sepse dere nuk ka. Ne kete h.1peure le p.iJut)d. i.J)O nt·
kete ngushnce shu me te kufizuar p.3 cler l'. bfi-n.t \'lhtl
j nen nJe fnke te bukur. p.,ira nJe W,he t'dht' me le
~ e . apo edhe te keOJ Lavamam te vogel me rn ,o.. ~
vete:ID qendron atJe. p a sherbyer per a:sg:,t .
Erika ia de! per aq kohe. densa nu.k nd.t<m mt .un,t
sbtyse ne vetvete . Ajo pus ho n se leVJrun dhe I Je-p prdl)t'
trupit, sepse as kus h nuk ben kera mm ~ panU!'rt:?t ptr
ta rrembye r a t e rrup. Ajo pret dhe hesht. AJO I ve tru()ll
deryra re veshura dhe. duke ndertuar lrunhe te f$htbta.
round ta rrise veshtfres ine sa tt! doJe. AJO betohrt me
vete se kesaj shryse mund t ' i Jepet lrushdo. gJer edbc
njeriu me prim1tiv, qe n uk ngurron ta vrasc au: cdhe nt
fushe .
Erika e permireson Bahun, e am on sa mund. Nxcnes,
veshtron n gulta~ duart e saj te ngtrthyera me nJt·ra-
tjetren . Mesuesja veshtron permes tiJ. por matanc sheh
vetem mure m e m.asken e vdelrur te Sbumann varur
ne ce. Per nje c;as t k.alimtar ajo gjen dtsh.iren ta k:ape
per flokesh koken e nxenesit dhe ta sh.karapese n.e the-
llesi te dhomes, sa rropullite e pergjakshme te tel.ave te
fluturojne me pisk.ame deri ne tavan. Boz.endorfi nuk do
te mund te chore atehere asnje fjale. Kjo deshire e per-
shkon kalimthi trurin e rnesueses dbe pastaj davaritet
serish, pa lene gj urme. _
Nxenesi premton re perrniresobet, edbe nese ~o do
t'i kushtoje kohe. Kete shpreson edbe Erika dbe ke.rkon
Bethovenin. Nxenesi synon paturpesisht levdat~. edhe
pse nuk eshte levdated.ash es sa zoti Klemer, kuzhmerat e

Pianistja 115
ti \ )
• · . en e kohes. gervelijne nga zelli.
5
te dUt. ne rl! hu!n~ t e kinemase Metro, harbohet liri
·· rmoaze·· me forma, versione dhe kategon··
Ndi!rk?h~ nl? _vitre
h .. nush1 ng:,yr · · :p

~u
s ~m .
n~ ~:
bng,eve • 5 P
;~ka
.. .. ndryshmet. Ai fryh et dhe del jashte
K. nuk mund te qendroj e roje para
• .. .. tura perp ··
e
fo
kinemase. (;mimet ulur Jane -~e ma .. h·t .. .. arfia_eshte kU
me lire se prapa, edhe pse_ ~~rp~-~a es . e .n:1e ~ er dhe A
mbase rrupat shihen ~e ~~e. NJe ~aJe I ~ane ~?11lur z
nje pale thonj t~pe_~ r_e .. gJa~~· Iyer m~ __ mam~ te ku~ c;
gjak, nje gruaje tJete_r 1 ~s~te ~~lur ~Je _sen? 1 1?-Prehte, o
n ·e kamXhik kalores1. Ai ben nJe maVIJOSJe ne m1sh dhe i s
degon vrojtuesit se kush esht~ zot ke_tu ~he ~sh jo; por, p
edhe vrojtuesi e ndjen veten s1 zot. Enka 1 ndJen edhe ajo k
shpimet. Ato i drejtohen pikerisht vendit te saj ne anen rr
e shikuesve. Fytyra e nje gruaje eshte shtremberuar nga (m
gezimi, sepse burri vetem nga fytyra e saj, mund te gjykoje d
se sa ia ploteson deshiren dhe se sa deshire ka vajtur dem. sh
Fytyra e nje gruaje tjeter ne ekran eshte shtremberuar g
nga dhimbja, sepse sapo e kane goditur, ndonese lehte. te
Gruaja nuk mund ta demonstroje epshin e saj si di~ka v
materiale, ndaj edhe burri i eshte perkushtur teresisht d
detyrave te tij personale. Ai lexon epshin ne fytyren e saj. p
Gruaja perdridhet qe te mos ofroje nishan te lehte. Ajo si
ka mbyllur syte dhe ka hedhur koken prapa. Pote mos E
jene mbyllur syte, atehere, ne rrethana te caktuara, ato ve
mund te jene edhe te perenduar. Ato vetem me te rralle sh
e veshtrojne burrin, ndaj edhe sforcimi i tij eshte i nevo- d
jshem, sepse ai nuk mund ta permiresoje rezultatin, apo ta
te mbledhe pike vetem sipas shprehjes se fytyres, apo m
~faredo menyre tjeter. Nga epshi i madh, gruaja nuke ja
sheh burrin. Nuk e lene druret te shohe pyllin. Ajo ves~- rr
tron vetem brenda vetvetes. Burri, ky mekanik i kuali- d
fikuar, po ndreq makinen e prishur, objektin e ofi~ine s, n
gruan:. Pe_~gjithesisht ne filmat pornografike, punohet m
shume me teper se ne filmat per boten e punes. te

116 ill.friede Jelinek

 Eri ka eshte e pers htatshme per te soditur njerezrt qe
ri . rpiqen shume. sepse deshirojne nje rezulta:t. Ne kete
n··
:prim. ndryshimi_~onis~t i ~db midis muzikes dhe
e epshit, es?te thu~Jse ~ parendesishem~ ~rika nuk e ka
a fort ne qeJf natyren. aJo nuk shkon kurre ne Valdfiertel.
e kU artistet e tjere blejne dhe rinovojne shtepi fshatare.
e Ajo nuk ben ku_rre ngjitje _ne maL ~jo_nuk bell lcurre
ur zhytje ne det. AJo nuk shtrihet kurre ne pLuh. Ajo nuk
~ c;an kurre me_verti~_de~oren. ~urri __ko~e~ion_?n me etje
e, orgazma, densa, me ne fund, 1 la.re ne dJerse. mbetet i
i shtrire atje ku e ka filluar. Ndaj edbe e ka shtuar shume
r, per sot gjendjen ne llogarine e tij. Erika e ka pa.re prej
o kohesh, madje dy here, kete film ne nje kine:ma te
n rrethinave, atje ku ate, pergjithesisht, nuk e njeh njeri
a (me perjashtim te arketares qe e pershendet gjithmone,
e duke e quajtur zonje e nderuar). Me shpesh nuk dote
m. shkoje, sepse , persa i perket pornove, asaj i pelqejne
r gjera me te forta. Keta ekzemplare te fonnesuar hijshem
e. te llojit njerezor ne kete kinema te qendres se qytetit
a veprojne pa asnje dhimbje dhe pa asnje mundesi per
t dhimbje. c:;amc;akez i paster. Dhimbja eshte vete vetem
. pasoje e vullnetit per epsh, per shkaterrim, per vetasgje-
o sim, por ne formen e tij me te larte, nje lloj i kenaqesise.
Erika do ta kapercente me deshire kufirin e vrasjes se
vet. Ne keto rrangalla te rrethinave gjen shume me teper
shpresa per formulimin e dhimbjes, per zbu.kurimin e
- dhimbjes. Keta aktore amatore, mjerane dhe te shpar-
tallosur, punojne shume me fort, dhe jane shume me
mirenjohes te mund te hyjne ne nje film te vertete. Ata
jane te demtuar, lekuren gjithe vurrata, pika, dregeza,
- rrudha, zbokth, celulit, gunga dhjami. Floke te ly~ra
- dosido. Kembe te ndotura. Ne filmat me metime estetike
, ne kinemate e kategorise se larte me ndenjese t~ buta,
mund te shikosh thuajse vetem siperfaqen e bllff1:~ db~
te gruas. Te dyja llojet jane te mbeshtjella fort me lekure

Pianistja 117
~
, . -
. '
. • qe nuk merr papastertira , e qendrue-
te - _
garan tuarnaJ 1oru.
. _ _·d terkimit. temperature
.. P"
s. ervec; kesaJ·•
shme ndaJ ac1 eve. .. . .. . . fu
_ lira. lakmia me te c1len burn 1 tet trupit
ne pornot e · · k fl t ··
te groas. eshte me sheshlt. GruaJa nk~- .. de_ , lpor, nhese Po.
_ - •· hume'· Me shume! Me hete 1a ogu s. .. teron •
atehere, mes h .. ,.
por burri ende jo. sepse ai kerko~- et -s em t 1_ ~e ~ilcat
•· kulmore dhe, mundesisht , te grumbulloJ e te reJa.
e ttJ ·· k .. h .. d k
Ketu, ne pomot e buta, gp~c; ~ es te re. ~- tua_r vetem
ne te jashonen. Por kjo nuk 1 mJafton Enkes sq1matare,
kesaj hundeholle femerore, sepse duke u kapur __fort pas
ketyre njerezve te ngerthyer ke~~s ~e~--tyr~.' k_er k~n te
kuptoje se c;fare fshihet ?r~~-a kes~J, c; es~te_ kJ? gJe qe
i telendis kaq shume ndJes1te, saqe c;do nJen kerkon ta
beje, apo, se paku, ta shohe. Nje inkursion ne brendesi
te trupit, e sqaron kete ne menyre te pamjaftues hme,
· le mjaft dyshlme te hapura. Njerezit nuk mund de, t'i
c;ash me bisturi, per te nxjerre dhe shpjeguar gjer edhe
pjesezat e tyre mete fundit. Ne filmat e lire, mund te
shikosh thelle, persa u takon grave. Te burri nuk mund
te depertosh kaq larg. Por dic;ka te fundit nuk e sheh
askush; edhe po ta presesh copa-copa gruan, nuk dote
shohesh, vec;se zorre dhe rropulli. Burri aktiv ne jete,
rritet edhe truperisht, sidomos nga jashte. Se fundi, ai
sjell rezultatin e deshiruar, mundet edhe jo, por, ne
qofte se po, atehere ato mund te veshtrohen nga te kater
anet boterisht dhe prodhuesi gezohet per produktin e tij
te c;mueshem vendor.
Burri duhet te kete shpesh ndijimin, mendon Erika,
se ne kete parregullsi te organeve te saj te brendshme,
gruaja i fsheh atij dic;ka thelbesore. Pikerisht keto fs~eh-
tesira te vluara, e nxisin Eriken te kerkoje te shohe ru 1~-
nje e mete rene, mete thellen mete ndaluaren. Ajo eshte
gjithnje ne kerkim te nje ve~htrimi te ri, te padegjua~-
Trupi i saj nuk i ka dorezuar kurre te fshehtat e tij t~
heshtura, qofte edhe ne pozen standarde shalehapur te

u8 Elfriede Jelinek
ue-
Erikes perpara pasqyres se rrojes, pr a, as edhe v 1 ..
saJ· .. , K .. htu dh e ezo.
• se tlJ- es e e trupat ne ekran e mb . ~
pit te··rueses .. . . . .. .. , a1ne
Po.
gjithc;ka p~r vete. nd~J .?~_mt qe k~r~~n te veshtroje se
c;fare ka ne t~e~m e l~re t~ gru~, te cilin nuk e njeh, po
on
• edhe ndaj Enkes, vroJtuesJa goJekyc;ur.
cat Nxenesi i Erikes u poshterua sot dhe u ndeshkua. Erika
.
hedh shkujdesur kemben mbi kembe dhe shqipton plot
em pertallje dic;ka lidhur me interpretim in e tij gjysme re
are,
zier, gjysme te pazier te Bethovenit. Me teper nuk eshte
pas nevoja, se ai eshte gati t'ia plase te qarit.
te Sot ajo nuk e quan te nevojshme as t'ia luaje atij ate
qe pjese, per te cilen po flet. Ai nuk do te marre me asgje
ta sot nga mesuesja e tij e pianos. Kur ai vete nuk eshte ne
esi gjendje t'i vere re gabimet e veta, ajo nuk ka si ta ndih-
me, moje.
t'i
dhe
d te A e do zbutesin e saj, ish-kafsha e eger e pyllit dhe kafsha
und e tanishme e manezhit? Mundesi ka, por nuk eshte e
heh detyrueshme. Njeri ka nevoje te ngutshme per tjetrin.
ote Njerit i duhet tjetri, qe me ndihmen e numrave te tij
ete, artistike, nen driten verbuese te prozhektoreve dhe nen
, ai muziken shurdhuese , te fryhet si bretkose mo<;ali, tjetri
ne ka nevoje per tjetrin per te gjetur nje pike fikse ne kaosin
ater e pergjithshe m qe te shastis. Kafshes i duhet te dije se ~
e tij eshte lart dhe ku eshte poshte, ndryshe dote q~ndroJ~
befas mbi koke. Pa trajnerin e saj, kafsha dote ~t ~e
ika, renie te lire, kutullumba ose dote vinte verdalle n_epe~
me, hapesire dhe pa vene re sendet, do te kafsho~_e, ge1:e
dhe haje gjithc;ka qe i del perpara. Keshtu, te pakt~n,
~eh-
u 1~- eshte njeri qe i thote se cila eshte e ngrenshm~ dh~ cil:
hte jo. Nganjehere copa e shijshme i jepet kafs~es qe ~
·· apo here pas here. B1e• k..es htu plotes1sht..nevoJa
dhe
ua~- perpara,
e k.. ki h . ·r Bashke me te, e
j t~ er mit rraskapites t~ us qmu : . fare eshte e
r te aventura ne xhungel. AtJe leopard1 e di se <;
Pianistja 11 9
 . _ _ .. e farl jo dhe e merr at~. qoft~ kjo ~ntilope
m.ire ~ re . \ dh e. '' qe u tregua 1 pakuJdess hem . Sot
'ahta r 1 bar djen f'\.or
apo gJ . . ., . te·· spektakolare dhe vret· ·· men ·· ~
kafsha ben nJe Je t te inter preto Je ne mbre rnJ·e II
. ._k qe i duhe .. ngJ1 · · ne stol·
truke t. aro._._sn e permes rratheve ne·· fl ak e, tet
. n th . .. ti ,
AtJe aJO kerce qa e , por pa e
. 11 fullat me zhun ne.. rre b nJehk"
1 mby no · as e me kafshe te
.. t" hedh hapi n s1 ne valle ·1 .. h Co
keputur a e, kafsh e te c1 ave ne s tegu n e PYllit,
. ve ·
te· m • me- . , byr
tJera apo
a ~afik te perkundert.'. ~ do t ua shqy ente gurmazin, i nx
p d t " zbythe;, po te 1shte e mun dur. Kafsha mban shu
apo o e te stolis .. dh k k.. n·1sa syresh,
• ves hJ·e
J
ura ne trup e . o .. e. b . .. nev
tam . k
madje, shihen edhe kalu ar mb1 u~J'. qe 1:1. a~~e p~rsi- em
.. bulesa te bukura! Kurse zbute s1, zoti 1 t1J, fshiku- rrit
per m d .. hk .
llon me kamxhik! Ai lend on apo n es on, s1pas rastit! pas
Sipas merites apo fajit te kafsh~~- P~~· edhe _zb~tesi~ me du
te prape nuk i ka shku ar n~onJeh_~re me?-d}a __te ~Jer re te
leoparclin apo luan eshe n ne ~re~_e me VI~lm~ n~ ~utra. te
Ariu mbi bi~iklete, kjo ka gene me e mad hJa qe Il]enu ka mu
mundur te perfytyroje. sis
pr
ko
so
tu
S
nd
va
o
k
n

n
m
a
t
n

120 Elfriede Jelinek

pe
ot
.or
J·e
· II
ol
,
e
te Copa e fund it e <lites therm ohet si copa e mbetur e nje
llit,
byreku ne ca..gisht~-te n~athe~: ~bre mja vjen dhe vargu
in, i nxenesve behe t perh ere e me 1 ngadalte. Gjithnje e me
an shume push ime nder mjet , gjate te cilave mesuesja ha ne
esh, nevojtore nje kafsh ate nga nje cope buke , te cilen pasuj
~rsi- e mble dh perse ri me leter. Mbremjeve tek ajo vijne te
ku- rriturit, te cilet diten robto hen ne pune, vetem per te
tit! pasur mun desi qe tani te merr en pak me muzike. Ata qe
me duan te be hen muz ikan te profesioniste, shumica mesues
rre te kesaj lend e, por qe , ne te vertete, jane vetem nxenes
utra. te saj , vijne diten , sepse ata nuk kane tjeter, pervf\ kesaj
u ka muzike. Ata desh irojn e qe ta mesojne muziken, munde-
sisht, sam e shpe jt dhe same te plote, dhe pastaj te japin
provimin shtet eror. Ata e kane zakon te degjojne edhe
koleget e tyre dhe, ne aleance te plote me zonjen profe-
soreshe Kohut, edhe t'i kritikojne pa meshire. Ara nuk
turpe rohe n t'u ndre qin te tjereve gabime qe i bejne vete.
Shpesh ata edhe degjojne, por nuk jane ne gjendje as te
ndjejne, as te bejn e si te tjere t. Pas nxenesit te fundit,
vargu i mbre mjes trete t, per t'u riperterire serish nga
ora nent e e men gjesi t me kandidate te rinj. Ingranazh~t
kercasin, pisto nat gjemojne dhe gishtat futen dhe dalin
nga puna . Dic;:ka tingellon. . ..
Zoti Klemer rri ulur bashke me tre korean?J_ugor~
ne bank en e tij dhe i afrohet milimeter pas milimetn
mesueses se tij. Ajo duke t se nuk e ve re, P :• ~as ~ ·
0

ai do te jete drejt e para saj. Koreanet kuptoJne vete ~

.. d .
gJerm . ht clhe furnizohe. n pastaJ
ams z0 0·
te omo sdos hme t ne
· kime clhe qortune.
ne.. angl isht me gjykime, paragJy
Pianistja 121
 aiuhen nderkombetare te zemres
Klemer flet me bJ .. •
. h.. Kohut. Lindjelarges1t s oqero
h •· · •· .. 111e tJ.
zonJU Jne, te panctJ· e-
S en .. · h sa
. ..
shem, me at"e menyren e tyre. te nJo ur sh per
.. fill"ese p ..
.. d er
tallazet midis mesueses se m1retemperuar he nxenesit J
e kerkon absoluten. . . a1
q Koreanet duhet ta ndjej~e shp11:1~. e Shub ertit dhe
jo te shkerbejne ..nga~_het nJe p~lake ..t~ ~fr-~d Brendelit, n
Sepse ne kete menyre, Brendeh dote Jete gJ1thmone nje ~
hap ~e lart! 1 paftuar dhe i ~alutur,.. ~ern ~ri ..shprehet v
per shpirtin e nje vepr~ ~:uz1~or~ qe es~te veshtire te p
ndahet prej saj. Por ka nJerez qe, s1doqofte, kutur isin t'ia b
arrijne kesaj! Por ata, me mire terrin e ne shtep i kur nuk r
e ndjejne kete shpirt. Koreanet nuk do ta gjejne ate neper n
qoshet e dhomes, tallet Klerneri, nxen esi i preferuar. r
Pastaj ai qetesohet dalngadale dhe citon fjalet e Ni~es m
(me te cilin i ka punet mire), i cili thote se krejt muzika t
romantike (perfshi ketu edhe Bethovenin), nuk eshte d
as lumturuese dhe as e shendetshrne sa duhe t. Klemeri d
i pergjerohet mesueses se tij qe ta flake jasht e lojes se d
saj te· mrekullueshme fatkeqesine dhe sernundjen e saj. n
Ajo qe dote duhej, eshte nje muzike, e cila te te beje t'i i
harrosh vuajtjet. Jeta kafsherore duhe t ta ndjeje veten te n
hyjnizuar. Duhet vallezuar, ngadhnjyer! Ritme te lehta,
te c;liruara, harmoni te arta, te brish ta, as me pak e as me r
shume, kerkon filozofi i zeme rimit te ndez ur nga vogel- A
sirat dhe Valter Klemeri i bashk ohet ketij zemerimi. Po, m
kur jeton i ju, xhanem, Erika, pyet nxen esi dhe shprehet, r
se ne mbremje per jeten mbet et kohe sa te duash, vetern t
duhet ditur ama, si ta marr esh ate. Gjysma e kohes i d
perket Valter Klemerit, gjysmen tjeter mund ta perdore f
ajo. Mirepo asaj i duhe t te gdhih et e te ngryset mete ~
emen. Te dyja grate i berta sin njera-tjetres. Klemeri fie~ J
per jeten si per nje pjate me rrush musk ati ngjyre an, t
te cilen amvisa ia nxjer r miku t qe ai te ngop et edhe ~
sy. Miku fillon e merr me ngur rim nje kokerr, pastaj nJe

122 Elfriede Jelinek

 1e . ter, derisa nga bista ku mbet et vetem rropna
tJe . . . .. . .. , e prapa
· e- . ne nje 1mprov1z1rn te 1ire, edhe nje grumbull b ..
saJ, ertha-
..
er
sit JJl;::kje rasteso_re e ke~c~nojne kete grua, shpirti dh
..t-i i se ciles, g_Jen vleres1m. E kercenojne, mbase s° ..e
a11.,. .. b
he e floke, mbas e ne supe, m uluar lirshem nga 1per, n·e
lit, nhakete triko tazhi . Poltr ona e mesueses, eshte zhv~n-
nje ~osur pakez perya ra ... perm ?ajtje origjinale e princerve
het vjeneze te le~r~ s, q~ s?t VJ~_n e shprehet me gjuhen e
te pianos. -~o~eam 1 c;a~emt s~e _fletore~ se tij te notave, te
'ia blere qe ne atdhe . KJo mon p1kash te zeza, shenjon nje
uk rreth kultu ror krejt te huaj, mete cilen ai dote mburret
per ne atdhe. Klemeri ka shkru ar ndjeshmerine ne flamu-
ar. rin e tij, madje, edhe ne muzike ai e ka arritur ndjesh-
~es merine! Mesuesja, kjo shpirtvrasese femerore, keshillon
ka teknike solide. Dora e majte e tij nuk matet dot mete
hte djathten. Ka nje ushtr im te posac;em per gishtat. Merret
eri dora e majte dhe c;ohet prane se djathtes, por gjithmone
se duke ruajt ur pavaresine e vet. Tek ai, njera dore eshte
saj. ne grindje te vazh duesh me me tjetren, sikunder vete
t'i i gjithedituri Klemer, eshte gjithmone ne kunderti me
te njerezit e tjere. Koreani u la i lire per sot.
hta, Erika Kohut ndjen nje trup njeriu ne kurriz te saj dhe
me rreqethet. Ai nuk duhe t te afrohet aq shume sa ta preke.
gel- Ai merr rruge prapa saj, pastaj ktheh et serish. Ai desh-
Po, mon se nuk ka nje pikesynim. Kur, me se fundi, gjate
het, rruges se kthim it, ai shfaqet ne kendveshtrimin e bishtit
ern te syrit te saj, me koke n qe tundej ligsht si vesh rrushi,
si duke e mbaj tur dinak erish t krejt fytyren e tij rinore ne
ore fas~en e drites, atje ku ajo ndric;onte me shume, Erika
ete ~dJeu te thahe j e te rrudhej se brendshmi. Levozhga e
fie~ Jashtme planon, e papeshe, perre th berthames se saj te
an, trysnuar tokesore. Trupi i saj pushon se qeni mish dhe
d~~ka ~eperton brend a saj e sakaq sendertohet. Nje tub
nJe cihndnk prej metali. Nje apara t i ndertuar shume thjesht,

Pianistja 123
" _r---.
qe perdoret per te depe~~- Dhe__ figura __e ketij sendi
desJ
te K.lemerit, projektohet ~1 ~Jarr ne zgavren e tnipit te me
.. i kthyer se prapthi ne muret e brendshme te .
Erik. es, e
.. k k.. d 1 saJ. Ill
Por, kjo pamje e b_re~~s~e ne .? e, e__ e qarte; dhe, duh
ne kete ~ast, kur a1, per te u shn~erru~ n~- trup, te cilin ai d
mund ta kapesh me d~ar, ~d~e a1 u be ~Je~eresh plote- 11105
sisht abstrakt, e humb1__ ~hn __ e. v~t. ~e ne c;:astin kur ne p
ata te dy u bene trupore per nJen-tJetrm, ata i kepute larg
menjehere te gjitha marredhen~_et _1:jerezore midis tyr:. rrijn
Nuk ka me asnje parlamentar, te c11in mund ta dergosh mys
me mesaz~~· le~a, she~~a: ~k es~te _me_nje?_ trup qe edh
rroket preJ tJetnt, por nJen behet per tJetrm nJe mjet, si kan
nje veti tjetersimi, ne t~- cilin ~es~ir?n m~ te madhe qe Ta
te depertosh, dhe sa me thelle qe te depertosh, aq me Sa v
teper shperbehet indi i mishit, humbet peshen, flutu- te c
ron larg ketyre kontinenteve te huaj dhe armiqesore, qe te re
perplasen me potere me njeri-tjetrin dhe pastaj vithi- dje
sen zhurmshem se bashku, duke lene vetem nje skelet njoh
rrapellites me disa mbeturina te shqyera te ekranit, te te v
cilat shperbehen dhe kthehen ne pluhur me prekjen me don
te vogel. me
Fytyra e Klemerit eshte e lemuar si pasqyra, e paprekur. esh
Fytyra e Erikes ka filluar te shenjohet nga kalbezimi i saj dhe
i mevonshem. Lekura e fytyres ka marre rrudha, qepa- e tre
llat jane gufuar lehte, si nje flete letre nen veprimin e ne t
nxehtesise, ndersa indi i bute nen sy eshte rrudhosur do t
e kalteryer. Permbi hunde, dy rrudha te thella qe nuk Th
jne
?o te sheshohen me kurre. Fytyra i eshte zmadhuar ng~
ep
Jashte dhe ky proces dote vazhdoje per vite, derisa mish~
vje~
poshte lekures te mrrudhet, te zhduket dhe lekura te
tani
ngjishet fort pas kokes kufome, prej se ciles nuk do t~
lavj
~~ohet kurre me. Ne floke qime te bardha tek-tuk qe,
ta s
te ushqyera prej lengjesh te mbetura, do te shumohe~ nd~
th
p~reshtu_~· derisa te krijohen sash c;erdhe te urrye~~ ~: zoti
nJoshe qe nuk selisin asgje, qe nuk perfshijne roe perkUJ

124 Elfriede Jelinek

 ndi ashtu si vete Erika nuk ka petfshi .. kurr"
desJ·e asgje,
. . d" ka .. . re e
t te me per~J~esJ~ 1c;: .: as v~t~_tru~m e saj. Por ajo pranon
. e deshire qe ta perfsh1Jne. Ai duhet ta lakmo·~ .
saJ. Ill . k.. .d h ~e. a1
dhe, duhet ta ndJe ~- nga pas, -~1 u e~ t'i shtrihet te kembet,
ilin ai duhet ta kete prore ne mendJen e tij, dhe per te r·
ote- 11105 kete asnje rruge largimi prej saj. Erika shihet rr;n:
kur ne publik. Par edhe e ema, tere jeten e saj ka qendruar
te larg te tjereve dhe dukej rralle jashte. Atyre u pelqen te
yr:. rrijne brenda kater mureve te tyre dhe nuk i kane qejf
osh mysafiret. Keshtu nuk mund t'i shfrytezojne. Megjithate,
qe edhe nga shfaqjet e tyre te kursyera ne publik, pak dobi
, si kane pare zonjat Kohut.
qe Tatepjeta e Erikes vjen e panderprere dhe e heshtur.
me Sa vijne e thellohen sirnptomat e semundjeve trupore,
utu- te c;rregullirneve te eneve te gjakut ne kembe, krizave
qe te reumatizrnes, inflamacioneve te kyc;eve. (Keto semun-
thi- dje nuk i njeh femija. Edhe Erika deri tani nuk i kishte
elet njohur.) Klerneri, nje katalog per sportin e shendetshem
te te vozitjes me kajak, e sodit mesuesen e tij, sikur te
me donte ta paketonte rnenjehere per ta marre me vete, apo
me mire, ta hante po aty, ne dyqan, ne kembe. Mbase ky
kur. eshte i fundit qe me deshiron, mendon Erika me terbim,
saj dhe se shpejti, une dote jem e vdekur, vetem tridhjete
epa- e tre vjec;e, rnendon Erika me zemerim. Le te hipim, pra,
ne ne tren, se po vdiqa as dote degjoj, as dote nuhas dhe as
sur do te shijoj dot me!
nuk Thonjte e saj gervishtin tastet, kembet e saj kerko-
ng~ jne kutuni dhe te pavendosur, ajo ferkon dhe nduk si
sh~ e perhurnbur perreth, burri e ben nervoz groan dhe ia
te vje~h asaj pikernbeshtetjen, rriuziken. Ne shtepi ~e~a
tani, me siguri, po pret. Ajo veshtron oren e kuzhine s,
t~
lavjeresin e saj te pameshirshem qe per gjysme ore duhet
qe,
ta sjelle ne shtepi te bijen. Por nena, qe zakonisht nu~ k~
e~ nd~nje pune per te bere, pret tani paradhenie. Dhen~~
th ~:
zoti dhe Erika befas vjen me beret, se ka munguar rr<lonJe
UJ
Pianistja 125
r ~' ✓ J ~
.. .. o-ie qe as nena nuk e ka pritur.
nxenes, bJ •. h
11 ne.. st o1lil
.
En a.k sikur eshte pershkuar ne e e saJ· t··
.. ht..
por njeheresh, edhe es e z ven osur dr .e
h d
~:::~.\1arn
.
i fuqishem per mjedisin ~ ~~ti~pise,
sine e theksuar, edhe me teper nga zen 1 televizorit, p ..
per qe{:.

kete gender plogeshtie dhe qetesie absolute, po ktheher

. Kl . et
ne nje dhimbje fizike ?,ren_da saJ. ~me~1 d~het te avu.
llohet tani! <::fare po perallis e po p~rall_1s a1, nderkohe
qe ibriku ne shtepi po valon, sa po dJers1n edhe tavani i
kuzhines.
Klemeri po prish par~etin ~e -~evizj_~_t nerv?ze te majes
se kepuces dhe fiyn s1 rrathe te veg:iel tyJm1 realitetet e
vogla dhe shume te rendesishme te kultures pianistike
te perkursionit, nderkohe qe gruaja gjakon se brend-
shmi vatren e vet. Ai pyet se \fare e ben tingullin dhe
pergjigjet po vete: kultura e perkursionit. Prej gojes
se tij, si lume fjalesh, shkarkohet nje mbeturine gri, e v
pakapshme prej tingujsh, ngjyrash, dritash. Jo, ajo qe
permendni ju ketu, nuk eshte muzike, ashtu si\ e njoh
une, fershellen Erika, shtepiza, dhe une deshiroj te j
shkoj, tek e fundit, ne vatren e saj te ngrohte. Pikerisht,
kjo, dhe asgje tjeter, shperthen djaloshi. Per mua kriter
i artit eshte e papeshueshmja, e pamatshmja, thote
Klemeri, duke i kundershtuar mesueses . Erika mbyll
kapakun e pianos dhe mbledh rraqet rreth e rrotull.
Djaloshi sapo ka zbuluar rastesisht ne nje sirtar te bren- k
desise se tij shpirtin e Shubertit dhe e sh frytezon kete
sakaq. Sa me teper qe shpirti i Shubertit shkrihet me p
~ · aromen, ngjyren, mendimin, aq me teper, vlera
e tiJ vendoset ne sferen e pertej se te pershkrueshmes.
Vlera rritet pafundesisht dhe askush nuk e rrok dot kete
lartesi. Dukja shkon gjithnje para thelbit, thote Klemeri.
P?, ~e sa duket, realiteti eshte njera nga lajthitjet mete
:
K
k~qlJa. _G~njeshtra shkon perpara se vertetes, vazhdon
dJalosh1 te shpalose urtine e vet. Irealja vjen para reales. a

126 Elfriede Jelinek

 per pasoje, art~ fi_ton ~ilesi . ..
t·· Gezimi i ngren1~s ~e d~_rk~s ~ sh~epi, qe sot pa dashur
e
r . po zgjat_et sh~me, -~shte s~ nJ~ ':1me e zeze per Yllin
e{:. Erike. AJo.. e d1. se _perqafim1 m~1:11esor do ta gelltise dhe
p .. do ta trese -~en ~e fu:°d, _e 1?eg:i1thate, ndjen se terhiqet
her si me magp dreJt saJ. AJ~ 1 lyen mollezat e faqeve me
et
vu. te kuq te ndezur dhe nderton karrieren e vet. Klemeri
he duhet te shkeputet prej saj dhe te largohet. Erika deshi-
ni i ron qe as~je . ~he1?m~ e pluhurit te kepuceve te tij te
mos ia kuJtOJe ate. KJo grua e mahnitshme e deshiron
jes me zjarr nje perqafim te gjate e te nxehte, qe pastaj, me
te te ndodhur ky perqafim, ta zmbrapse ate mbreterisht.
ke l(lemeri nuk kishte qene kurre me larg nga mendimi per
nd- ta braktisur kete grua, por deshiron qe t'i thote asaj se ai
he mund t'i dashuroje sonatat e Bethovenit dhe te Shuber-
jes tit vetem nga op. 101 e tej. Sepse, vazhdon \aprazin ai,
,e vetem atehere ato jane ve\anerisht te buta, nderplek-
qe sen me njera-tjetren, akordet e ve\llar behen te sheshte,
oh lahen ne anet, ato nuk demtojne njeri-tjetrin. Ai shtrydh
te jashte vetes edhe mbeturinat e fundit te mendimeve dhe
ht, ndijimeve te tij dhe pastaj e ngjit fort cepin qe harxhi i
er sallamit te mos rrjedhe jashte.
te Per t'i dhene bisedes nje drejtim tjeter, zonja profe-
yll soreshe, duhet t'ju njoftoje, gje qe edhe do ta beje
ull. menjehere, se njeriu i arrin vlerat e tij mete larta, vetem
en- kur shkeputet nga realiteti dhe futet ne mbreterine e
te s~qisave, \ka duhet te vleje edhe per ju. Sikunder edhe
me per Bethovenin dhe Shubertin, mjeshtrat e mi te prefe-
ra ruar,_ ~e te cilet ndjehem i lidhur personalisht, dhe per
es. pasoJe, nuk e di me saktesi sesi, por e ndjej se kjo vlen
ed~e per mua, qe ne e perbuzim realitetin dhe e bejme
te
ri.
te
::m, si~nder shqisat, realitetin tone te vetem. Pe_~
Kl;hov:n~n dh~. Sh~?~rtin_tash1?e ka k~luar, por_une,
on ~en, Jam ne ng:i1tJe. Ai e faJeson Enka Kohutin se
es. asaJ 1 mungon kjo gje. Ajo kapet fort pas akordeve siper-

Pianistja 127
 1
~ , ~ d th I·
.. ndersa burri abstragon dh_~ ~ n . ~n k~- besoren .0
faqesore, . . Duke thene kete, a1 Jep eshtu nj" ~
nga e p~~~oJshmJahme nxenesi. Ai guxoi. e Jav
pergjigJe -~e pa~k-~ ka nJ·e burim te vetem drite, i cii• paP
N~ .. koken e En es .. . .
.. th a fort, si dite, por, para se gJ1thash, ate
1 P:
1
ndri~_?n ro h~et: Dalje. Poltroni i rehatsh en i studios
tabel~~ kuht krahet miqesisht. jehon sinjali i ulet i
~e :
..
televiz1ve ap ..
. . ·t te" laJ·meve, foles1• 1· laJmeve
· 11 . 0
emmoru rregu on me gJak- ~.~
.. · ... b ·· :
ftohtesi kravaten. Ne tryezen e P?,robs~:le. nJe kuollek dhe
larmi shembullore pjatas~ .. me e~ -~ sir~, grate i et
h" b jne vetes nje e nga nJe, apo te tera se bashku . Pasi
bsOSerha~set tryeza mbushet serish dh
menjeh ere, krejt sine
... k
fl~
"rralle, ku asgje nuk mbaron e asg.:ie nu fi llon. ke
I

p~rika zhvendos sende nga njera ane e dhomes ne Go

tjetren dhe pastaj, se ~rp· ajo vesh_~ron me domethe- set
nie oren dhe jep nje smJal te paduks hem nga kulla e saj Gf
e larte, duke treguar se sa e lodhur eshte pas dites se saj ko
te rende te punes, ku arti u ke'qtrajtua ne menyre dile- rre
tante per te kenaqur sedren prinderore. K
Klemeri rri dhe e veshtron. qe
Erika nuk deshiron te krijohet heshtje dhe thote di<;ka te
te zakonshme. Arti eshte per Eriken dic;ka e zakonshme, tep
sepse ajo ushqehet prej tij. Dhe sa e lehte eshte per artis- sis
tin•, flet gruaja, te nxjerre jashte ndjenja t dhe pasionet. po
Kthesa drejt dramatikes, Klemer, qe ju e vleresoni aq gie
fort, do te thote qe artisti te kerkoje te perdore mjete tre
te rreme, ne vend te mjeteve te verteta. Ajo flet vetem el
~ vetem qe te mos mberrije heshtja . Une, si mesuese, dh
Jam per artin jodramatik, Shuma ni, fjala vjen, drama ne
e~~te perhere me e lehte. Ndjenjat dhe pasione t jane B
&J~th~o~_e vetem nje zevendesim, nje surrogato per tu
t~~-shpirteroren. Mesuesja gjakon per termet, per tallaze e
ruemuese, qe sulen permbi te me terbim in e shtrengates. l~~
Nga _zemerimi, Klemeri i eger, thuajse e fut koken ne P~
murm e klases se klarinetes ngjitur, te cilen ai, si pronar pe
128 Elfriede Jelinek
 n
. 0 ·e vegle te d~e, ka fill~ar ..ta fre~en toje dy here ne
" ~ ~. dhe do te kishte qene vertet per t'u habitur, sikur
e Jave ·rur koka e zemeru ar e Klemerit te dilte ne mur
• paP~. maskes se Bethov enit. Kjo Erika, kjo Erika nuk e
1 P:ne aspak qe, ne te vertete , ai po flet vetem per te, per
e
s
i
::e
~e per vete: doen:ios! Ai i sjell,__veten ~-he Eriken, ne
... bashkelidhJe shq1sore, duke debuar keshtu shpirtin,
0
k- ~.~ .. armik te shqisav e, kete sterarm ik te mishit. Ajo

e : -~on se ai e ka fjalen per Shuber tin, nderko he qe ai

i e ta fjalen vetem per veten, sic; ndodh gjithmone kur ai
i
e fl~ i ofron befas Erikes nje komun ikim me "ti", ajo e
keshillon, qendro ni, ju lutem, ne marred henie zyrtare.
e Goja, pa vullnet in dhe pjesem arrjen e saj, i rrumbullako-
e- set si nje rozete, ai ka dale tashme nga kontrolli i saj.
j Gfare thote ai,-ajo goje, ajo e ka, ne te vertete, ende nen
j kontroll, por jo ate qe ai perfaqe son nga jashte. Asaj i
e- rreqethet mishi, kudo.
Klemeri trembe t nga vetvetj a, ai kridhet gjithe kena-
qesi ne banjon ujengr ohte te mendim eve dhe fjaleve
a te veta. Ai i sulet pianos, ku i pelqen. Luan me temp
e, teper te la1te nje pasazh te gjate qe e ka mesuar raste-
s- sisht. Ai kerkon te demon stroje dic;ka me kete pasazh,
t. por se c;fare, nuk dihet. Erika Kohut i gezohe t shman-
q gies se lehte, ajo hidhet drejt nxenes it per ta mbajtu r
e trenin ekspres perpar a se ai te 1narre vrull te plote. Ju po
m e luani kete shume shpejt dhe shume lart, zoti Klemer,
e, dhe deshmo ni keshtu c;fare boshlle qesh mund te sjelle
a ne interpr etim munge sa e pasioni t.
e Burri veteka tapulto het ne nje poltron e prapa tij. Ai
r tu~Uo n si nje kale gare qe ka shume fitore ne skeden
e e tl]. Si kompensin1 per fitoret, dhe si per te paranda-
. l~~r ~um?je t, ai kerkon trajtim te kushtu eshem dhe
e P~rkuJdesJe te vec;anta, se paku, si nje takem argjendi
r per dymbe dhjete person a.

Piantstja 129
i t~ ~ .. 1. 0 r· hko je ne s
h .. ·. Erika ct··
tep1 es
h"
iron t" --r

J~P ~!e
~:: :~r~e
Eri~~ ~~sh : ~ E:i~a deshiron te shkoje ne shtepi. I\' e
~hkoJ.: .
VJene. dhe m us
mire: dilni e b~d ~ni nje. here nep!~
b huni me fiyme, mire . PastaJ, uluni dh
· d u h et.,
. J. here, sic; e
P~.
nJe
P
Ia
sh..
. por kesa ·· b
luam Shun1.. anm,iki Valter Klemen· rrem en furishen-".t (:
Edhe une po , dh b .. . .. d .
. ti" ngJ·eshur te notave e e en IlJe alJe si ajo sh
dosJen e •J ·t vetem se k ete ·· ·· nuk shoh1· n aq shlilll··
e Jozef KaJnc1 , . e 1·
1
shikues. Por ai e luan ~~te edhe ro m e publikut. YU vrd0
aktrimi dhe publik ne nJe person. Po edh e duartrokitjet A
.. . . .. r
gjemuese permbi to.
Jashte, duke valevitur ~ga pas floket e ti~- te verdhe, :i
Klemeri sulet ne nje nevoJtore b~- ~sh , ku __Ieshon rreth klo
nje gjysme literuje nga ~us ll~_ 1 tIJ, p_or ~e ~u i sh~ak- ren
ton ndonje dem kushedi se__c;fare ~p it ~-e ~ te ~ahtur sh
me uje. Pastaj, ai perplas ne fytyre dallge_~JI bunmesh pe
malore, qe ka ardhur i paster nga malet. UJ1 vdes ne fyty- kis
ren e Klemerit. Gjithc;ka te buk ur une e ndot, mendon ai. kjo
Harxhohet uji i famshem, hera-heres edh e pak helmues i sh
Vjenes. Klemeri ferkohet me energji, te cilen nuk mund rni
ta perdore gjetke. Merr shampo prej hala sh pishe nga me
leshuesi, merr serish dhe serish. Sprucon me goje dhe rnb
gurgullon. E perserit procesin e larjes sipa s qejfit. Leviz te
duart e .krahet ne ajer dhe njom edh e flo ket. Nxjerr nga rn
goja tinguj artistike, qe pervec; arti t, nuk permbajne asgje he
tjeter. Sepse ka telashe dashurie. Ker cet per kete shkak ma
edhe gishtat dhe kyc;et. Keqtrajton me m ajen e kepuces si
murin poshte dritares qorre, pa e sqa rua r m egjithate, se cy
<;fare eshte burgosur brenda tij. Disa pika kercejne Iart se
prej tij, c;'eshte e verteta, por pjesa tjet er mbe tet aty ku ne
ishte d.he dalngadale bajatoset, nga qe nuk arri n te futet pe
ne skelen e tij femerore. Po, nuk ka me asnje dyshim: i s
Valter Klemeri ka rene ne dashuri. c;:·es hte e verteta, j_o m
per here te pare, por me siguri, edh e jo per here te fundit. sh
Por ate nuk po e ridashurojne. Ndjenja e tij nuk po gjen ta

130 Elfriede Jelinek

 t" --rgjigje. Kjo e nev erit dhe kete e deshmon duke nxjerre
'e P~.. ge··Jboqe dhe duk e e hed hur me zhu rme ne lavaman.
nJe Kl . .
!~ Iac;enta das h~r ore e__ ement:_ ~ ~. shtrengon kaq
h P e rub inet m, saq e pasardhes1 1 dh ti] aty, me siguri
e shum hap .. d ot , vec; ne.. qo ft••e e e ai pianist dhe'
e
.. uk do ta
n-.
"t (: :ete kes htu gi~hta dh: kyc;e <;e l~. Meqenese nuknee
jo shpelan, mb~tur~_n at e _gelboqes se ~lemerit, varen
l··e ·me n e dalJ es se sqo lht - kus h e veshtron me kujdes,
1
YU vrd0 ta vere re me saktesi. . .
et Ate c;ast nje koleg p1a~?Je,. apo v~gle tjeter, dylle i
rdhe, vjen bren da me rrem brm dreJt e nga testi i provi-
he, :it te pran imi t, fute t ne njer en nga kabinat dhe vjell ne
th klozet, hata e gjalle. Dukej sikur ne trupin e tij kishte
ak- rene termet; shumec;ka isht e permbysur, perfshi edhe
ur shpresen per nje test tjet er te afert. Kaq gjate e kishte
sh permbajtur ~nergji~e .:1<J kandidat,__ nga~e n~ pro ~
ty- kishte qene 1 pran1shem edh e vete zoti dreJtor. Tarn
ai. kjo energji kerk on me force nje dalje jashte, kerkon te
si shpertheje ne klozet. Kandidati ishte rrezuar ne ushtri-
nd rnin e tasteve te siperme, ai e kishte filluar, sidoqofte,
ga me nje rite m te dyfishte, te cilin askush nuk mund ta
he rnbante, as Shopeni jo. Klemeri i urre n dyert e mbyllura
iz te nevojtoreve , pas te cilave tani bashkenxenesi i tij
ga rnuzikor po luft on me bark un. Nje pianist qe domino-
je het kaq fort nga fiziku, nuk mun d te jape ndonje gje te
ak madhe ne tastiere. Me siguri ai e sheh muziken vetem
es si zeje jash te loje. Kete faze Klemen tashme e ka kaper-
se cyer dhe tani ai i kus hto n vemendje vetem permbajtjes
rt se te vertetes se bre nds hme te pjeses. Per te, fjala vjen,
u ne sforcandot e sonatave te Bethovenit, nuk ka me vend
et per diskutime, sepse ato duh en ekzekutuar, dhe sepse
m: i sugjerojne deg jues it me shu me sesa luhet. Klemeri
_o mund te fliste me ore te tera per shumevlefshmerine
t. shpirterore te nje pjese muz ikor e, e cila duket sikur pret
n ta luash, por qe, ne te vert ete, vetem ata me te guximsh-

Pianistja 131
:•l \ ., . R" desi ka permbaJtJa
•"dh
mit mund t'i~ d~li~-Aiengre lart c;anten e notave dhe, si'
e ndijirni ..
a~lJ. d
jo thjesht ndertudrm ··t·· ill~e e ketyre tezave, e perplas ate nt t
.. ""rtetuar eJ es
per te ve
. h re me force e
d1sa
.. t·· madhe pas Iavamamt prej porce-
fu ct·
.
.
P~\
1<et ·
e . .. dhe energjine e n 1t preJ saj ne
1 . per te nxJerre e . .. .. b h , e -~ca
am, .. .11 .. Por Klemen eshte os nga brencta,
r~st se__ ka te ?, Aie: e ka konsumuar veten plotesisht me ne d
sic; e ve re vete. .. . .. . .. . qar,
kete a, po te perdorim fjalet e _nJe rom~m te Il]ohur. Va1
Ai ber er te gjithc;ka mundi. Tam .?~?et t~ k~~- kujdes ek
p don ai Ai i kishte dhene asaJ pJesen e tij J1
veten, men · . . ki h . pasu
me te mire, madje, kreJt v~ten. Ai s te m~erpretuar, iu d
. e·menyre te persentur vetveten! Tam ka vetem .. ""
madJe, n . . . .. ti rt·· k . k
...
nJe esd"" hire: nJ"e fundjave VOZltJeJe
.. . .. te
. . . MbO e me aJa , per
. :~~:
ta fituar perseri mundes~e ~- o_~ent1m~t. ase -~nka J th
Kohut eshte thare ne shp1rt qe te munde ta kuptoJe ate. f:nta
Ajo rrok vetem pjese te tij_ dhe jo t~re~_ine e m~?~e. se di
1 deshtuari ne ushtrimm e tastleres, del sensh nga mbi
kabina dhe shkon para pasqyres, ku, i ngushelluar saj n
nga pamja e tij disi e kthjelluar, u jep flokeve nje hov te be
artistik, doren e fundit, si per te kompensuar ate qe perk
duart e tij nuk e bene dot. Valter Klemeri lehtesohet deri
tek mendon se edhe mesuesja e tij deshtoi ne rrugen Va
e saj te ka:rrieres, pastaj peshtyn me force ne dysheme ne p
shkumen e bardhe qe iu forrnua nga shperthimi i tij. gule
Bashkepianisti, i mesuar me rregull ne shtepi, e vesh- elefa
tron ne qortim peshtymen. Arti dhe rregulli, dy anniq te dash
aferm. Klemeri shkul me terbim dhjetera peceta duarsh nga
nga mbajtesja, i ben shuk dhe i hedh me saktesi perbri gut n
koshit te mbeturinave, te peshuara anash dhe te gjetura qe d
te lehta nga shoku i deshtuar. Ky frikesohet per here te seps
dyte, kesaj here per harxhimin e pasurise qe i perket e ~e
qytetit te Vjenes. Ai vjen nga nje familje tregtaresh t~ saJ ~
vegjel te krahines dhe do te kthehet serish atje, po te e~i
mos e marre edhe per here te dyte provirnin. Ateher~ aJo d
prindet nuk do te duan ta mbajne me me buke. Atehere vete
132 Elfriede Jelinek

L _, -
 ni .. t'i duhet te kal~je ~ga nj~ pr~~e~ion artistik ne
si' a~lJ. d~gtar, gje qe, ~e s1gu~, ~?.t 1a ule p1ket lajmerimit
te nt tr rtese. GruaJa dhe fennJet do ta paguajne rende
ce- P~\t 1
:eshtu tregtia dhe je~_a mbete~ ne_ rre~ll. Gishtat
1<et · kUqura si suxhuk, qe duhet te nd1hm0Jne shpesh
ne
ta, e -~cars n mblidhen e perkulen si ~aponj shpendi grabit-
me ne d:: ~ronari i tyre 1:1endon ~etem per kete.
ur. qar, I{lemeri behet 1 arsyeshem dhe e vendos zemren
Va1ter h I .. .. h
es e koke dhe rikujton m~ t e~e .. t~ ~t a_~at~ qe ka
tij J1 dhe pastaj i ka shitur persen bre. GJ1thnJe duke
pasur · ·· h 11 ·· · h ·· dh
ar, iu dhene shpjegime te o _es~~ ~; ~ate, e e p~e
m .. ""rmjet dhimbjeve, duheJ te mesonm ta kuptorun
per :~~:. Burri, kur ~- do puna, e mbyll ~uhabeti~ e~he
ka J thene asnje fjale. Antenat e gruas, perkundraz1, s1 ca
ate. f:ntakula te ndjeshme, kerkojne me nervozizem n'ajri,
se dihet, gruaja eshte nje genie e ndjeshme. Tek ajo nuk
ga mbizoteron arsyeja, gje qe pasqyrohet edhe ne lojen e
ar saj ne piano. Gruaja, me te shumten, shkon gjer atje sa
ov te beje te njohur nje aftesi dhe kenaqet me kaq. Klemeri,
qe perkunder, eshte nje njeri qe kerkon t'u shkoje gjerave
het deri ne fund.
en Valter Klemeri nuk e fsheh dot, se ai kerkon ta vere
me ne pune mesuesen e tij. Deshiron ne menyre kemben-
tij. gulese qe ta fuse ne dore. Klemeri shkel me vrazhdesi
sh- elefanti dy pllaka ta bardha majolike, tek mendon se kjo
te dashuri do te mbetet pa pergjigje. Sakaq, ai do te dale
sh nga nevojtorja publike me vrullin e ekspresit te Arlber-
bri gut nga tuneli mete njejtin emer, ne nje mjedis dimeror
ura qe dominohet nga arsyeja. Ndaj dhe eshte acar ky mjedis,
te sepse Erika Kohut nuk ka ndezuar asnje dritez. Klemeri
ket e ~eshillon kete grua t'i mendoje seriozisht mundesite e
t~ saJ ~e pakta. Nje djale i ri po meket per te. Tani per tani
te e~iston ende baza mendore midis tyre, por se shpejti,
er~ aJo do te zhduket befasisht dhe Klemeri do te gjendet i
ere vetem ne kajakun e tij.

Pianistja 133
,
✓
.._
~ '- 1
. . . h . e ne korridorin e konservatorit .
re
Hapat e ~J ~e hokr~n te" Ai shkel qellimisht elastik 8.'
hm ·· kreJt te s e · • 1 pY
t~~- e tate ete nga shkallarja ne shkallare, nga
1
nJe to~. go~~dh· cfulngadale rigjen humorin e tij te mire :
dega ne dege e · ·· ti gull k d ·· · ne
qe e kishte pritur me du~- ~s~Je n .. K nhu . eg:,ohet
.. d .. se kabinetlt te pianos se o utit. Ndodh n
me prapa eres . .. . .
•• •• ·t aJ· 0 te luaJe edhe ca, sepse pianoJa e saJ·
lllll. ai
qe pas mes , k K··t·· k a
.. h .. . "shte shume me e eqe. e e e a vene re
ne s tep1, e .. . .. d .. d .. ..
edhe ai. Klemeri kap per nJe c;~st oreze~ e _:res, per te ~
di ka qe edhe mesuesJa e prek perd1te, por dera h
pre kur c; h .. A. k . :r
mbetet e ftohte dhe e shurd er. JO nu__ }el:'et as edhe
sh
••· milimeter, sepse eshte e. mbyllur.
nJe .. .. Mes1n11 .. .. ka perfun-
duar. Tani ajo ndodhet ne gi~s~_e t~-rruges pe~ te nena e sp
saj e fosilizuar, mete cilen m n-~-nJe _fol~.' ku te dy_~onjat te
grinden e lenuren paiada me nJera-tJetren. E megpthate, e
ato nuk ndahen dot, madje, as ne pushime, kur shko- k
jne e kacafyten mes tyre ne ajrin e fresket te veres se d
Shtajermarkut. Dhe kjo pune prej dhjetera vjetesh! Nje qe
gjendje e semure per nje grua mjaft te ndjeshrne qe, po m
te gjykosh me gjakftohtesi nga te gjitha anet, nuk eshte vi
aspak e mplakur. Keshtu pozitivisht rnendon Klemeri lo
per te dashuren e tij ne gjendje pritese, nderkohe qe m
edhe vete merr rrugen per te prinderit e tij , n e shtepine ai
e te cileve edhe banon. Mete rnberritur atj e, ai kerkon fy
nje darke vec;anerisht te ushqyeshme, e para, per te te
mbushur serish rezervuarin e energjise te zbrazur per d
Kohutin, e dyta, sepse neser do te niset per sport, dhe g
madje, qe ne mengjes heret. Pak rendesi ka se per c;fare th
sporti, por ka shume mundesi te shkoje ne klubin e vozi-
tjes me kajak. Ai ndjen ne vetvete nevoje te ngutshme p
per t'u lodhur deri ne rraskapitje, duke thithur nderka~ ~
ajer krejt te paperdorur, jo me si kete ketu, qe e ka?,e si
thithur dhe nxjerre mijera te tjere perpara tij . Nje aJer Il
ku, Klemerit, do apo s'do ai, i duhet te thithe gazrat ~ s
motoreve dhe duhmat e ushqimeve te lira te njerezve te

134 Elfriede Jelinek

 .. d I11te. Atje ai deshiron te marre dic;ka te fresket ..
reil o k .. dh .. d" qe
.et ]11alore e ane. pro uar me ~ ih~en e klorofilit.
pYJ .. shkoje ne ShtaJermark, ku ata Jane mete erret dhe
: ~ shkrete. Atje, -~fer_nj~ __di~e t~-vjeter, ai do ta hedhe
ne uje kajakun e nr S1 nJe nJolle po1:okalli e ndezur,
ngjyra e jelekut ~~~etues, : m1:1s~am~se dh~ e helmetes,
ai dote rreshqas~. s1 pre~~e -~1~s PY:J~ve, ~e here ketu,
astaj atje, por ro1thm~_ne 1:e ~!e d~eJt1m: perpara, duke
~djekur rrjedhen e perr~~t te ~myr .. malor. Duke
hffiangur sa mund guret, shkemb1nJte. Duke bere
:rujdes te mos permbyset! D~e ~ithmone duke ruajtur
shpejtesine. Nje shok__do ta ndJeke prap~, por ~ kete lloj
sporti, askus~ n~k -~e kalon dot dhe _te shkoJe p~rpara
teje. Kamerat1zm1 ne sport, mbaron atJe ku shoku 1gares
e shton shpejtesine ne menyre kercenuese. Shoku do te
kujdeset vetem qe te mase forcat e veta, me ato mete
dobeta te shokut dhe te shtoje sa me shume perparesine
qe e ndan prej tij. Per kete qellim, Valter Klemeri zgjedh
me shume kujdes qe me perpara kajakistin mete paster-
vitur. Ai eshte nder ata qe nuk kane qejfte humbasin ne
loje dhe ne sport. Ndaj edhe e zemeron kaq shume puna
me Kohutin. Nese del i hurnbur ne nje diskutirn me goje,
ai nuk hedh peshqirin, por i perplas me zemerim ne
fytyre bashkebiseduesit nje grumbull glasash, nje shuk
te ngjeshur kockash, flokesh te papertypshem, guresh
dhe baroje, nuk veshtron askend, permbys kokeposhte
gjithc;ka qe mund te kishte thene, por, mjerisht, nuke
tha dhe kercet e iken i terbuar.
Duke qene ne rruge, ai nxjerr nga xhepi i pasem i
pan~allonave dashurine per zonjushen Kohut. Duke
~ene ne kete rast i vetern dhe pa mundesi per te fituar
si_~P~rtist, ai kacavirret perpjete kesaj dashurie gjer ne
Il.Je pike, qe eshte sa fizike, aq edhe shpirterore. Sine nje
shkalle te padukshrne litari.
Me <;ape te rnedhenj elastike, ai nxiton perpjete Joha-

Pianistja 135
J ✓ ~'
1
- e dhe pergjate Kertnershtrase
.. K rtnershtras .. b . lidh s fi}lore~
nesgases ne e . .. eshqasim per n, ur mes tyr
ne Ring. ,r.,.,,ff'
.u~
lvaJet qe rr
.. fionnoJne
.. tyro t··
. .. nJ· e pengese na re e pakape··
e a~?· i'u
si c}inozaure, . te cilit, n dones ..
e s'1
.
mun go
r- pe!,_ si
.. r I(lemenn,
cyeshme pe .. . d cyruar te zbrese.. me shka11··et levizese n t~~e,
guxu· ru.· eshte
.. 1"zinrl e ..
t te operes. g).itbas
ne bark te krY~~ .. nga nje kamare porte , ishte shk·. ~1:; :~
Disa <;aste me f~ Kohutit. Ajo e sheh djaloshin t~ JOJ(le111
pu~ . fl~ ~ dhe i qepet pas si ~uanesha gjurmev;_ . .t
kaloJe_ ~ . grabitqare nuk shihet, nuk degjohet :::a n
PerndJekja e saJ .
_,n, AJ.0 nuk round ta dinte se a1. do te vono-, i sbID
pra.' nuk nduuu-
h e ne nevojtore, por kish te pntu ·
r. Kishte vrik, s
heJ aq s um k.. d ·
. Ai duhej te kalonte sonte . en eJ. vetem po te 1, •·

pntur. dr .tim. tJ·eter, gje qe nuk 1 tako nte, nuk dote 111agn
merrte eJ Erika
kalonte atypari. Erika es~te gJl."thmone.. d"ku 1
d k
u ~ ~ritur Kl me
me durim. Ajo vrojton at)e ku e nuk e ~and eh 1:Je~. Ajo U:t pe
pret me saktesi te gjitha qoshdh et e zgnp uara te gierave
.. ..
ren e p
qe kane shperthyer, jane he . ~r ~e ~re, a~o thjesht por ve
kane qene te vendosura ne afers1 te saJ -~he 1 merr ato te nje
me vete ne shtepi, ku ajo e vetme, apo se bash ku me te i per<
emen, kontrollon nese ne tegela mun d te kete ende per e tyre
te analizuar qime, therrime, mbe turin a zhuli apo pjese mblid
te copetuara trupi njerezor. Mbeturina jetesore apo me K
vdekesore te tjeresh, mundesisht perp ara se jeta e tyre mund
te jete derguar ne pasterti. Dhe nuk te japin shum e dore t'i ndj
per studim dhe zbulim. Por, per Eriken, pike risht keto i Klem
bezhdilejanethelbesore. Damat K., ve<;: eve<;:, apo te dyja pastaj
se bashku, perkulen me zell mbi llam ben e tyre opera- ngrer
cionale te shtepise dhe i vene coperat e stofit nen flaken arrije.
e qiririt, per te pare nese jane prej indi bimor, shtazor, kerko
te perziera apo thjeshte artificiale. Nga era dhe fortesia
Perm
e se djegures, mund te percaktohet pastaj e verteta dhe
nxito
mundesia se ku round te perd oren keto lecka.
fundi
Nene e bije rrine koke me koke , si te ishin nje njeri i
Erik
vetem, dhe i huaji, i shkeputur nga spira nca e tij zana-
mant
136 Elfriede Jelinek
 e rri i sigu rt para tyre, pa i prek ur, pa i kercenuar
s fi}lore~r Jl).egjith~te, i m~~ shur ~e ~eqb erjet e te tjereve,
r
e
e··
r-
a~?· i'u J1larre kesh tu ~e _lupe:_~1 nuk ~un d te shpe-
o pe!,_ si.kUnder ed~~ ~:ne s1t, me te shu~ tet, nuk mund,
n t~~e, htu, te shpe toJne nga dhun a e mesueses se tyre te
se
g).itbas e cila 1· per
·· 1an a t a kudo, ne·· qo ft"'e se nuk
qendro-
k·. ~1:; :~je rat bramb~llu~~e te usht:J~_eve ..
t~ JOJ(le111eri nxito n kem bet para Erikes. Ai leshohet si
. . .. .
v;_ . . te ne nje dreJtlID, pa u men Janu ar asnjehere. Erika
het :::a nge t te ~ith eve dhe se?~ t, ~egj i~~t e, kur ~ h
, i sbIDanget asaJ m~ ~hkat~tes1, _ateh~re -~Joe ndJek ate
no-
hte vrik, site ishte shpe tlmt an, e ndJe k s1 e terhe qur nga nje
te 111agnet. . •· ··
te Erika Kohuti ruato ~ ?ep~ r rrug e·· pa~ 1i va1te: Klemerit.
tur Kl meri vete, qe po d1giet se bren dshr m nga zJarri i terbi-
Ajo U:t per endr ren e pare alizu ar dhe zeme rimin per deshi-
ve ren e paplotesuar, nuk e merr me men d se asgjemangut,
sht por vete dashuria_ i -~s~~e ve~e p~s d~e po e _ndjek me
ato te njejtin ritem s1 te tlJm. Enka 1 ka mat vaJzat e reja,
te i per<;mon dhe i perta ll perm asat trupo re dhe veshjet
per e tyre. Si talle t ajo me te eme n mbi keto krijesa, sapo
ese mblidhen bash ke ne shtepi! Ato kryqezohen pa te keq
apo me Klemerin qe ecen pate keq rruges se vet, por ato
yre mund te fut en bren da tij si keng a e sirenave dhe ta bejne
ore t'i ndjeke pas verb erish t. Ajo ve re kur ndonje veshtrim
eto i Klemerit mbe rtheh et mbi ndon je femer dhe e fshin
yja pastaj ate sakaq. Nje djalo sh qe i bie pianos, mun d ta
era- ngrere shum e steke n e kerkesave, sa askush te mos e
ken arrije. Ai nuk duhe t te kerk oje, edhe pse ate mun d ta
zor, kerkojne shum e.
sia Permes ketyre shtig jeve dhe labirinteve mendore, <;ifti
dhe nxiton nepe r Jozefshtrase. Njeri per t'u ftohur me se
fundi, tjetra e nxeh ur nga xhelozia.
eri i Erika e shtre ngon fort mish in e saj pas vetes, kete
ana- mantel te pade pertu eshe m, dhe nuk duro n asnje prekje.

Pianistja 137
A. .. drone robyllur ne vetvete. E me~ith ate, i eshte
~-o -~en .. "sit te vet. Bishti i kometes pas kokes se··
vene pas nxene .. d 0 ·.. ·
kometes. Sot ajo nuk me nd0 1: per ~ ~Je zgJerim te
mundshem te garderobes se ~-aJ._P?~ ~e oren e ardhshm e
te mesimit, me siguri qe do te rueJe d1c;ka nga depozita e
• d r·· vishet shik, meqe.edhe pranver a ka ardhur.
.
saJ, o e .. .. dh
Ne shtepi nena nuk ka qeJ!te pr~se, ~or _e e sals1<;eve
qe ajo zien, nuk u pelqen te presm. Te pJekura t, gjitha-
shtu, po t'i lesh, fortesohen_ dhe ~uk ~~hei:1:. Nga krena-
ria e fyer, qe Erika nuk po VJen, nena ?en nJe marifet qe
salsic;:et te pelcasin dhe ujet t'u ~~et ligsh~ b:.e~da, sate
mos kene me pike shije. Kaq sa per paralaJm enm. Pa<;ka
se Erikes as i shkon mendja per kete.
Ajo vrapon prapa Klemerit dhe Klemeri vrapon tej prej
saj. Keshtu njeri nderfute t te tjetri. Gjithnje ne vendin e
duhur. Kemba e Erikes shkel atje, ku me pare ka rrahur
kemba e Klemerit. Erika nuk mund, megjith ate t'i denoje
me mosvemendje vitrinave qe u kalon prane. Ajo i sheh
ekspona tet e butikeve me bisht te syrit. Eshte nje sektor
qe ajo nuk e ka studiuar ende, persa u perket veshjeve .
Edhe pse ajo eshte perhere ne kerkim te rrobave te reja
te bukura. Do t'i duhej, fjala vjen, nje fustan i ri koncerti ,
por ketu nuk po sheh gje te pershtat shme. Te tilla mund
te blihen me mire ne gender. Girlanda te gezuesh me
karnaval esh dhe bonbone varen ne modele t e para te
pranvere s dhe ne ekspona tet e fundit me c;:mime te ulura
te sezonit te dimrit. Dhe zbukuri me shndrite se, te cilat,
sidomos ne erresire te plote, mund te mbahen si elegante
dhe mbremesore. Dy gota shampa nje te mbushu ra me
Ieng artificial, vendosu r me shume shije, permbi te cilat
eshte hedhur shkujdes ur nje boa prej puplash . Nje pale
sandale origjinale italiane me taka te larta, per t'i dhene
kompoz imit me teper shkelqim . Ne plan te pare, nje
zonje mesjetare, kembet e se ciles nuk do te t'i nxinin
madje as pantofla tnr 42. me lesh deveje, kaq te fryrajan e

138 Bfri.ede Jelinek

 a punet jo interesa nte qe ajo ka here 0 .. k"embe..
ato ng . E 'k .. h e
. .. J·etes se saJ. n ha ves tron shkarazi nJ·e shiti ..
gJ ate .. fi. on te
i demon, me rys e ne qa e dhe. menge. lnfonn, ........
kUq s . di ·r K . k'"
etu 1
.
pelqen, ajo
.. u.uull
atJ·e ..
nepennJ et stu mi . Jo
l<alon a· · k .. h ·· dh
ak, sepse, fu1: Ja: aJo nu es te e . e ~q plake, de.
me
PErika Ko~utl ~dJek yalter ~emen1:1, 1 ci~, pa e kthyer
}{oken, arnn ~e ~orte:? ~- nJe pallati ~orgiez te katego-
... se Iarte, per te hyre ne apartam entin e prinderv e, ne
rise ~ ·1· E .k
}{atin e pare, ~ e P~_et J.affil ~a. n a Kohuti nuk futet
brenda. Edhe a~o vete :'?an~n JO ~arg, ne te njejten lagje.
Nga formula ~ 1 shkolle~.' ~!o e ~ _s~- Kle~eri banon afer
saj, shenje kJo ~- ba~~~p~ rk~tes_1 se _shp1rterore. Mbase
njeri prej tyre: ..es~ be~e per tJ~tn:11, ~or tjetri do te
arrije ta kuptoJe kete vetem pas perpJekJ esh e sikletesh.
salsic;:et nuk duhet te presin me gjate dhe Erika merr
rrugen drejt tyre. Tani ajo e di qe Valter Klemeri nuk u ndal
asgjekundi, por shkoi drejt e ne shtepi, keshtu qe ajo mund
ta nderprese per sot sherbim in e saj te vezhgimit. Por dic;:ka
ndodhi me te gjate kesaj kohe dhe ajo do ta marre perfun-
dimin e kesaj ngjarjeje ne shtepi, ku per here te pare, do ta
mbylle mire ne nje arke, ku te mos mund ta gjeje e ema.

Prateri i Vjenes eshte plot njerez qe zderhall en secili

sipas menyres se vet. Ne Vyrstelp rater prinderi t e mbu-
shur deri ne gryke me berxolla derri, knedel, birre apo
vere, vendosin dhe heqin pjellen e tyre, po ashtu me
plencin lot, neper kosha apo neper kuaj, elefante, auto,
drangonj te liq, te tere prej plastike dhe te Iyer me bojera
te ndryshme dhe femija, nga rrotullim i, e vjell ate qe i
kishin futur me mundim ne bark. Per kete, ai merr nje
shuplake, sepse ushqim i ne restoran t kushton nje djall
e gjysrne dhe s'ua mban xhepi ta hane c;do dite. Prindet
e__ mbajne ushqimi n e ngrene, sepse e kane stomaku n
te forte dhe doren e shpejte si rrufeja, kur e do puna

Pianistja 139
 ~

te ndeshkohen pasardhesit. Keshtu nxi~et _e?h~ rritja e t;.-

11>
.. e "etem kur prinderit kane pue s1 shume ve
pasardbesv . v' d . .. ,
round te ndodhe qe ata te ~os __e uroJne rr~~llimin e
ne helcurudhen e lartesise. P~r. t~ pro~ar __gux1~n dhe 1c
.. . • e gatishmerise, brez11 n ka ne perdonm edhe
gezmun te komanduara ktrom·k·· ·· b · te ri
apara et me ele e te rez1t }(
.. .. dh .. .
te procesoreve. Keto_ aparate kane e~a __te_ u .. e~~eve sha
kozmike, ngrihen pmgul d~ ~ fe~~h~lhme perpJete, P
luhaten dhe kalamenden ne aJer, VIJne rreth, here e
poshtemja del siper, here e sipermja__~jendet. poshte, :p
por gjithmone te koma~d~~ra ~e saktes1. D? t~meri te N
madhe te hipesh aty, aJo eshte menduar ne te vertete ti
per te miturit, qe jane disi te kalitur nga jeta, por qe N
nuk kane marre ende asnje pergjegjesi , madje, as per
trupin e tyre. Atyre nuk u behet vone, nese ndodh qe ~
ndonjehere e poshtmja del siper dhe e kunderta. Anija ia
kozmike eshte nje ashensor i perbere prej dy gezhojash
vigane e te larme metalike, te mbushura me njerez. Ne k
toke, nderkaq, per te fejuaren pushkatoh en kukulla plas- te
tike, te cilat ajo mund t'i marre pastaj ne shtepi. Vetern T
shurne vjet me vone gruaja e zhgenjyer dote shohe se b
c;'vlera ka pasur ajo dikur per mikun e saj. Ne hapesirat d
e blerta te visores, pjeserisht me bimesi te eger te Prate- a
rit, nuk ka kaq harmoni. Ne nje pjese te saj mbreteron n
mashtrirni: vetura te medha te bukura apo te shpejta e
egrane, shkarkojne njerez te veshur enkas per kalerirn, t
te cilet, sipas rastit, perfundojn e ne kurrizet e kuajve. e
Hera-heres ata kursejne me te domosdosh men, kalin, m
dhe blejne vetem veshjen, mete cilen pastaj kapardisen A
verdalle. Sekretaret shkaterroh en ekonomiki sht, sepse
edhe ne ditet e zakonshme , duhet ta shoqerojne shefin
te veshura me garderoben e tyre me te mire. Llogaritaret
rropaten qe, te pakten, nje ore te shtunen pasdite, te
shkrofetije edhe per ta ndonje kafshe. Dhe bejne me
qejf ore jashte orarit. Shefat e kuadrit dhe drejtuesit e

140 Elfriede Jelinek

 marrin me shtruar, sepse ata mund t'ia lejo;ne
t;.-i11ave e h b .. ... Edh ··
11>--- 1<ete, por nuk d~ et ta eJ~e.
J
. e keshtu te gjithe
vetes . se kush jane ata dhe qe tan1 duhet te fillojne te
e sh?~asysh lojen e golfit.
1cene P~gtiri qe ka shume vende me te bukura per te
~ s~r por askund nuk mund te habitesh me kaq
}(ale~. familje te pafajshme , me kaq shume femije te
shume
afa'shem me q~n per ·· d ore_qe·· t h one:
·· d ua_?he une t'i
P__ Jketij kalrn;1, por mamn sakaq ndonJe shuplake,
:p~e ngtilin ke~b~ ~e te ma~~-e. Nu~ ~a k~_mi t~katin.
Nfvend te kesaJ, ~Jah~ ap? vaJzen e h1p1n i:ie __k~_plas-
tilc te lodres apo te sh1~~rs1~, ~ a~a vazhdoJ~e ul_enmat.
Nga kjo femija m_~nd te mesoJ~ d~_<;~a, d~e p1k~nsht, se
er shumicen e gJerave ka kopJe te hra qe nuk 1a ndalon
~jeri. Mirepo, mjerisht, femija mban mend vetem ato qe
ia ndaluan dhe fillon te urreje prinderit.
Ekzistojne, megjithate , edhe Krieau dhe Frojdenau,
ku kuajt i mundojne profesiona lisht, ata nuk duhet
te "kercejne" me trok, ata duhet te nxitojne me galop.
Trualli anembane eshte i mbuluar me kokme pijesh,
bileta llotarish dhe lloj-lloj plehrash qe natyra nuk i tret
dot. Ia del mbase vetem me letren e brishte, sic; eshte
ajo e sharnive te hundes; letra ka qene dikur prodhim
natyror, por do te kaloje kohe, derisa te behet serish
e tille. Pjatat prej letre mbulojne si fare e· patretshme
token e shkelur pellembe per pellembe. Katerkemb eshit
e ushqyer me shkence dhe tere muskuj, fergellojne nen
mbulesat e tyre, te terhequr plot kujdes nga kujdestaret .
Ata nuk kane pse te merakosen per asgje tjeter, vec;se se
~ -e5fare taktike te fitojne ne vrapimin e trete, por edhe
kete do t'ua thote xhokej apo kaloresi i tyre ne kohen e
duhu_~, domethene , perpara se te humbasin.
Vetem kur drita e <lites shuhet dhe nata behet gati me
11~mba
dhe me punedore, apo me grushte hekuri dhe
1st
P oleta, dalin ne skene njerez, qe ne jete nuk bien fort

Pianistja 141
~'., -' .,
ne sy, shumica gra. Me rralle, por si~?~o~e: ?jem shull1e ta s
te rinj, sepse kur te mosho h:n do te Jene ?.er klientet e - .. b
tyre shume me pak te vlefs_~em, se _sa grate e_ m?shuara. te 1
Grate, qe per homoseksual_et, n~_tyn~_ht. nuk Jane te vlef. ze11
shme ne asnje faze. Dhe Ja, atehere hap portat e Veta e pa
edhe jeta e nates ne Prater. . as
. Eshte i njohur kudo, ne mbare VJenen, madje dhe ~he
per femijet e vegjel, paralajm_~~~mi qe . kur ?ie erresira, b
duhet qendruar sa me larg ketIJ vendI: maJtas djemte e
djathtas vajzat. Gjen aty shume gra te moshuara, ne' ~
fund te profesionit, por edhe te jetes se tyre. Shpesh :po
takon vetem mbeturinat e tyre te pushka tuara dhe te per
hedhura nga makinat n~ l~vizj_e. Policia heton, pastaj pa shu
asnje rezultat, sepse krimm eh ka ardhur nga qetesia e di~
mirerregulluar dhe eshte kthyer pastaj perseri atje. Ne edh
mos paste qene tutori qe doemos ka nje alibi. Dysheku qes
shetites u shpik dhe perdor per here te pare ketu. Ai spe
qe nuk ka asnje apartament, asnje dhome , asnje hotel, ves
asnje kamare shkallesh, asnje makine , duhet, se paku, pro
te kete nje shtroje te transpo rtueshm e qe ngroh dhe qe gra
eshte gjer ne njefare mase i bute, po ta sjelle hera qe ket
ndonjeri te kete deshire te shtrihe t. Ketu ligesia e paku- me
fishme e vjenarizmes leshon lulet me te harlisura, kur kur
ndonje jugosllav i shkath et, apo ndonje rnekanik nga me
Fynfhauzi, qe kerkon te kurseje parate nxiton, i ndjekur nat
nga profesioniste te vrazhd a jargavitese, qe ndjehe n te mu
mashtruara per hakun e tyre. Mirepo mekan iku nga ~
Fynfhauzi e ka mendje n vetern te veshja e re e mureve te nJe
baneses se tij dhe te se fejuares se tij, ku rnund te fshehe ~o
pislleqet e jetes private. Librat, irnpian ti stereo me gjithe esh
disqe dhe bokse, televizori, radioja, koleksioni i flutu- fem
rave, akuariumi, veglat e hobit, e te tjera, e te tjera, e te ma
~jera, mund te ruhen per bukuri, larg syrit te te huaj~t. -~ :~
Jashtmi mund te veshtroje vetem veshjen prej drun te s
erret te gdhendur, por zallamahine prapa saj, nuk mund e

142 ffifriede Jelinek

 1e ta sho·n he dot. Mundh te·· shohe, mbase, dhe duhet ta shohe
. k me sh.Is h
e vogel s tepia et shumengjyreshe
te - .. bafl ·· ·· ht
.k o·t dhe, te pers a t ura me t o, gotat me shkelqim
ra. te 11 ..eak ·· . h ..
lef.
dhe pafunctes1s t te pastrua ra. Se.. paku, ne vitet
ze111er
eta te marteses. M.. e vone.. a t o t hy h en prej femijve, apo
e para ··11· . h
astrimi harroh et qe -~~Is t_,_ sep~e ~~rri vjen kaq vone
he ~he pihet e behet tape Jashte shtepis e. _Atehere pasqyra
ira, barit fl.Hon e mbulo het nga pluhun. Jugosllavi apo
mte e kU e perbuz gruan, se e ka per natyre, kurse meka-
ne' ~ e perbuz atehere kur ajo nuk mbahe t me paster,
esh :po fillon merr_~-ar~ per_ pu~ros je. Keto ~ara mund te
te perdoren ~e mire ~Iku gietke, ~ mu~d te m~_rresh me
pa shume preJ tyre. Ai nuk e ka te nevoJshme qe, per nje
ae di~ka qe eshte kaq e shkurte r, sa edhe nje farederdhje,
Ne edhe te paguaje, sepse, fundja, gruaja gjen te ai ate kena-
ku qesi qe nuk e gjen te burrat e tjere. Ai e ka prodhu ar
Ai spermen gjate gjithe jetes se tij me shume mundim dhe
tel, veshtiresi. Kur te vdese, nuk do te kete me mundesi te
ku, prodhoje lengje dhe force, per keqard hjen e madhe te
qe grave. Shpesh mekan iku nuk ka munde si ta organizoje
qe kete, sepse mjedisi perkate s e njeh dhe e perndje k pa
ku- meshire. Por ne c;:astin e ndonje veshtiresie financiare,
kur kur duhen paguar kestet, ai rreziko n te rrihet, apo edhe
nga me keq. Malli i tij per te ndrysh uar here pas here vagi-
kur nat femerore, nuk perput het gjithm one me deshirat dhe
te mundesite e tij te sekelld isura.
nga ~~aj ai kerkon nje femer qe te mos duket e tille, sa
e te nJe~~~ te mos i vije ideja per ta mbrojt ur. Me siguri ajo
he ~o t~ Je~e edhe mirenj ohese per kete, sepse mekaniku
he eshte nJe bllok musku jsh. Ai ka zgjedhur nje nga ato
utu- femr~t e vec;:uara, tipike, ne fushen e ndjenjave, nje
te mamI t~shme te moshu ar. Jugosllavi apo turku nuk
t. -~ :~d te kutu~ise shpesh dic;:ka te tille, sepse ata nuk
0
te s , en shume shpesh nga grate. Sidoqofte, jo me afer
nd e ~ mund te hidhet nje gur. Kur ndonje ra e merr ate si

Pianistja 143
1 ~
, ~ - J d te kerkoje ndonje gje te madhe prej tij
klient, nuk m~ .. htire ka ndonje vlere. · nga J
se puna e saJ ves . .. "dh" ... t'ia ~
sep N... turku fjal a VJ·en , i cili per pune . enesm e ti'.J,
.. Je h 'uk ka ndonje vlere, duke giykuar nga rroga tij. F
gi1thas tu, n · Ai k J(a e
.. . . . . n neveri nga partneIJa. nu pranon, fjala
qe 1Jep, 1VJe . • d .. h ·· · qe_ t
. .. h" prezervattvm, sepse osa es te gruaJa J·o
VJen, te ves e k 'ku .. ' fi?.711
. •·thate sikunder edhe me am , ate e terheq

a~:
ai. E megJI , . h h .. ..
ai fakti jo fort i dashur, por I pas mangs ~m, qe quhet per t
grua. Ata nuk e du_~ ~an, nuk do ta fus_nn_~ ku~e VUll- ~
netarisht ne sh~e ~ tyre~ Por kur aJo eshte, <;fare aJ ·
mbetet per t'u bere qe ne krye. ... . .. ka q
Mekaniku i Fynfhauzit, se paku, nJe_ Jave do ta marre :~u
mete mire te fejuaren e vet. Do ta quaJe te paster dhe te Dhe
zellshme. Do t'u thote shokeve se nuk ndjen pike droje d ke
kur eshte mete dhe kjo dote thote shume! Ai mund ud
te shkoje me te ne c;do diskoteke dhe, ashtu, e perkore
sic; eshte, ajo nuk kerkon shume prej tij. Por merr edhe
:Un
met
me pak dhe nuk e ve re. Ajo eshte shume me e re se ai. ka q
Ajo vjen nga nje shtepi, ku nuk ka rregull, ndaj edhe e te p
c;mon rregullin ca me shume. Ai ka dic;ka per t'i ofruar Pa
asaj. Per turkun nuk mund te flitet privatisht, sepse ai tuar
nuk eshte aty. Ai punon. Dhe pas punes ai fshihet diku, Er
ku eshte gjysme i mbrojtur prej nuhatjes se huaj, por se s
se ku, nuke di askush. Ka mundesi ne tramvaj, pa e beru
zhvleftesuar bileten. Per mjedisin e tij joturk, ai eshte saj.
si nje nga ato tabelat e nishanit prej kartoni ne qoshkat e nj
e qitjes. Ajo nxirret me elektromotor ne vendin e duhur, pun
dikush qellon, e godet apo jo, pastaj pa zhurme, ajo mu
terhiqet serish ne pjesen fundore te poligonit - askush shk
nuke di sa c;fare i ndodh asaj, por ka te ngjare te mos~ me
ndodhe asgje, prapa masivit prej kartoni - vjen perse~ ~do
ne pozicionin fillestar dhe futet ne skenen e kryqit arti- ec
ficial te majes, te yllit te alpeve dhe sanezes artificiale, ~~l
ku_trimeria vjeneze e armatosur rishtas e pret tas~e,__ e te t
ruatur nga bashkeshortja e veshur me rrobat e se diele s, for
144 Elfriede Jelinek
 ncajtung dhe nga djali i mitur, i cili deshiron
· nga J(ro~~ te atit ne qitje ndaj pret vetem deshtimin e
t'ia ~aloJ~ shperblehet me nje kukull te vogel plastike.
,
a tij. Fitu:~~le me suste apo n:~n?.afile ~ art~.' por <;f~e~o
a J(a e~ te ajo eshte e prere per zonJen qe pret q1tesm
o qe_ t \ : dhe qe perfaqeso~ ~-ete s~per~~ ~e te madh
q fi?.711.. Dhe ajo e di fare rmre seal vetem per te sforcohet

e
t
l- a~:
per te. erohet kur del huq. Ne te dyja rastet e peson
~~e, kur burri nuke pe~ban_~ot veten, ~as~.n~
aJ · --uuar ne shenje, mund te shkoJe puna den ne nJe
ka qe ate te madhe. Gruaja vetem mund ta katranose me
e :~unen, nese hi~~et -~er t~ ngus~ellu~ t_~ shoq~.
e Dhe do ta paguaje ate n~e~h~en ~ saJ ~eper ~e J?Oshte~,
e d ke mos ngrene sot pJate te pare. Ndersa al p1 pastaJ
d u dendet dhe, kur ajo nuk pranon qe t'ia hipin, kercet
e
e
:Un, si aman o zot. Vj~n policia, me ~irena, polic~t d~
mete shpejte nga makina dhe e pyesm gruan se <;: dreqm
i. ka qe ulurin keshtu. Po te mos kete gjume vete, t'i lere
e te pakten te tjeret te flene. .
r Pastaj i lene adresen e shtepise se grave te keqtraJ-
i tuara.
u, Erika bredh lirshem ne kerkim te gjahut brenda treves
r se saj te gjuetise, qe tani perfshin gjithe pjesen e gjel-
e beruar te Praterit. Edhe ky tani ben pjese ne territorin e
e saj. Gjahun ne mjedisin e saj te drejtperdrejte tashme ajo
t e njeh, ndaj edhe e ka zgjeruar zonen e gjurmimit. Kjo
r, pune kerkon guxim. Ajo ka kepuce te forta, mete cilat
o mund te futet neper shkurre, dhe po te dale nevoja, te
h shkele mutin e qenve, shishet plastike ne forme fallusi
~ me mbeturinat e limonades ngjyre helmi per femije (per
~ ~do lloj te se ciles ne televizor ben reklame nje kafshe
i- e caktuar), grumbujt e letrave te ndyra te perdorura per
e, ~~llime misterioze, pjatat me mbeturina sinapi, shishe
e te thyera apo artikuj prej gome, qe e kane ruajtur ende
s,
formen e tyre te meparshme te organit mashkullor. Ajo

Pianistja 145
fl \
✓ - I

nuh at nervoze, paraprakisht. Ajo thith ajer dhe Pastaj e

b()t
nxje rr ate pers eri . b . . .. . jete
Por ketu ne Prat ersh tem , ~-~J O ~ n~ se pan , nuk ka
ie rrezik te mad h. ~ esht e e vert eta, edh e ketu ~ ~
ende n don,., ·· kali m f:b
mesbkuj nepsqare, pe~ en me ~ e n e tareve
dhe shetitesave te pafaJshem, po~ 1:1~ Pr~t er~~ tem munct qe
t'ia lejoje vetes pa sikle t nje s_heUtJ~ te ?lir et e~h e nje -~
zonje elegante. eilli:e pse -~e~di n~- esA~e a~p ~ 1 fisem. ~
Ketu ndodh. fjala VJen. qe te huaJ te cil~t rnn e aty-ketu, P~
tek pulle, kur nuk shes in gazeta, me ~n~ a 1:1-odeste te "":
ofrojne nga ~ta t e tyre te me ~a_?re~ naJloru,_ kem ishe 01e
sportive burraSh me xhep a te qend isur , _dreJtperdrejt dre
nga fabrika. veshja mod e gras h _~~-- ngJy ra _te forta, roe
der
drejtperdrejt nga fabrika, lodr a fermJesh, dreJ tper drej t .
nga fabrika. ndonese me dem time te leht a, qese kilo- :en
gram.she me vafera Maner, drej tper drej t n ga fabrika, fill
artikuj te imet elektrike dhe elek tron ike, drej tper drej t tel
nga fabrika apo te vjedhur, radi o xhe pi apo gramafone, dh
drejtperdrejt nga fabrika apo te vjed hur. shta nga ciga- nje
resh apo kushedi se c;'tjeter. Erika. meg jithe ate paraqi- an
tjen e saj te thjeshte, duk et siku r c;anten. posac;eri sht te tje
madhe, e qe e mban varu r ne sup, e ka perg atitur, ne te
mos, se paku, e perdor per te zhd uku r bren da sa hap sje
e mbyll syte e pa e pare kurr kush ndo nje min ikaseto-
N
fon te ri fringo me kombesi dhe funk sion te panj ohu r
ish
- ndonese te mbeshtjelle me qese plas tike herrnetike
ki
si te fabrikes. Por c;anta, perp os gjer ave m e te domos-
so
doshme, penn ban nje bino kel te mire m e rrez e ultra te
Pe
kuqe. Erika dulcet njeri qe nuk eshte pa para . se kepucet
e
i ka prej lekure te mire dhe me shuaj te fort e. pardesyne
gj
nuk e ka me ngjyra te ndez ura, kjo pard esy nuk pervi-
dhet e nuk fshihet sate mos njih et. perk und razi kapar· pe
diset, qetesisht dhe shtr enjt esis ht mbi supe t e mbajteses ~
5~
se saj, e cila, ndonese nuk e ben vete n nga jash te, eshte
kren are per marken angleze te mirenjo hur ne mba re ve
zh
146 Elfriede Jelinek

t
 ~ Eshte nje ves~ je ~-e i:jer iu _m:und ~ m~a je ~ere
b()ten- .. e ajo nuk i.a mer z1t shp rrtm me pare . Erik es
jete~, neskesh illua r me te mad he e ema , meq enes e ajo
~ ~bt ~r ndry shim e sa me te vog la ne jete . Pard esyj a
f:bte pe roe Erik en dhe Erik a qen dron me te eme n.
qe.n:t:rika i shm ang et n~e jugo slla ~ te paturpshe_m. -~
-~ ecen perb ri saj, duk e 1 o~r _?J e eksp r_~s ~f~ Je -~e
~ b roe shpr ese qe ta shoq eroJ e edh e me teJ. Ai ben
P~- : shpo rret. Erik a. duk e kthy er qell imis ht kok en
"":e·ane hipe n mbi dic;ka te pad uks hme , duk e mar re
01enJ •t:imin' e Prat erau es , ku 1· vetm l· h umb et sh peJt· . A"JO,
dreJ "ithate, nuk syn on hum bjen e pers onit te saj, perk un-
roegJ . .. h
der: fitimin- Edh e s1ku r ta ze~ e _se u~b__et, e e~
..
, ~asu-
. e se ci}es po rrite t qe nga lind Ja e Erik es, dot e ngn nte
:enj eher e met ime t e __saj.__ Ate ~e-~e ~ba re ve_ndi do_ te
fillonte ta kerk onte ate, perf shir e ketu shty pm, radi on,
televizionin. Dic;ka e thit h Erik en bren da kesa j viso reje
dhe jo per here te pare sot. Ajo ka qen e shp esh ketu . E
njeh vendin. Tor ma njerezor e rral lohe t. Ajo shk erm oqe t
aneve. individe t e vec;an te synojn e te larg ohe n nga njer i-
tjetri, siku nder mili ngo nat. ku secila ka mar re nje dety re
te caktuar ne shte tin e tyre . Past aj , pas nje ore, inse kti
sjell kren aris ht nje cop e frut i apo kerm e.
Neper stac ione u form uan tash me bist ake , grup e apo
ishuj njer ezore per te versh uar se bash ku diku dhe , sic; e
kishte perlloga ritu r mire Erika, shu me shp ejt do te erre -
sohej, do te shu hesh in edh e drit at e pran ise njer ezor e.
Perkundrazi, perreth drit es artificiale te llam bave , sa vjen
e grumbullohen m e shu me. Ketu , ne zon en e ndal uar,
gjenden tash me vete m ata, te cilev e u duh et te jene ketu
per nevoja profesio nale . Apo at a, te cile t i jepe n hob it te
~e, qirjes, apo perk ates isht , edh e grab itjes dhe vras jes
5~.
personit te qire prej tyre . Ka edh e nga ata qe rrijne e
ves~trojne te qete. Nje pjes e e vog el ka fillu ar tash me te
zhvishet qell imis ht pran e stac ioni t te tren it lilip ut.

Pianistja 147
 .
VJen se.. fund1· , VJ·en duke. u. .peng
dhuar ne ... nje . drite te po
fundit prane nje kabine pntJeJ_e : e nJe z?g i_ vonuar,
1<0.
i ngarkuar me vegla spo~ive d1_~erore d~e ~ rua~_r nga
.... brendshem i pnnd erve qe e paralaJmeron te mos Jlle
zen 1
••.. te··m naten ne Prater. Dhe ata perm ..
en
a·m raste ku l<U
mJe ve . .. . .. bl .. for
_ ..
ne rastin mete mire - skite e.. reJa .. te era ne uljen for
dimerore te i;mimeve dhe qe dote perdoren vetem sezo- as
nine ardhshem, nderroje dhun shem pronar. Djali kishte P.
luftuar gjate per t'ia blere keto ski dhe nuk i pelqente t'i ~
humbiste tani. Ai i;apit me mun d dhe duke u penguar ~e
5
perbri zonjushes Kohut. Dhe_ ha~_ite_t ~e ket~- zonje te ..
vetmuar, qe bie ne kundershtim te gJalle me gJ1th~ka qe ~Je
ngulrnojne prinderit e tij. . gic
E terhequr prej erresires, Enka mars hon drejt livad- beh
heve, qe te mpleksura me shku rrnaj a, pyje dhe perrenj, S
shtrihen gjer thelle. Shtri hen thjes ht atje, keta livadhe pra
kane edhe emra. Synimi eshte livadhi i jezuiteve. Gjer gjit
atje ka edhe nje cope te mire rruge per te bere dhe ep
Erika Kohut e mat ritmi kisht me kepu cet e saj udhe- bll
tare. Ja edhe Vurstelprateri, drita qe shkr epin ne thellesi fun
dhe zhduken perseri me shpejtesi. Krisma te shtenash, sht
ushtima britmash fitimtare. Te rinj qe rrape llijne bashke soh
me veglat e tyre luftarake ne sallat e lojerave, apo japin e dar
marr in heshturazi me aparatet, te cilat, nga ana e tyre, ca ror
me teper gervelijne, gumezhijne, tring ellijn e dhe lesho- por
jne shkrepetima. Erika e le me vend osme ri kete rremuje par
prapa, pasi e ka lejuar vei; nje here t'i afrohej. Dritat e ren
prek in Eriken shkurtazi me gish tat e tyre, nuk gjejne per
mbeshtetje, i ferkojne floket, te mbu luara me nje sharni pre
mendafshi, rreshqasin poshte, heqi n nje gjun ne te laget fi~o
e keqardhese ngjyre tatep jete pardesyse se saj, per te ~~
rene, se fundi, ne toke, ku edhe vdes in ne ndyresi. Prane
P~~
saj pelcasin me zhun ne shpe rthim e te vogla, por edhe b~J
atyre u duhet ta lene Eriken te vazh doje tej, pa i shkak- per
tuar dot asnje vrime. Ata nuk mun d ta josh in Eriken,
E
148 E.friede Jelinek

t
 .. teper, ta zbojn e. Ajo ngrih et mbi te gjitha. 1 ben
te te por rne ence treni malo r dhe luginor, gjithsesi shume
nuar, 1<0.~~1n<;Uar, ku, teks a vago net e veckel qe ulerijne ne
r nga Jlle ~ ~e qiellit, rres~ q~si n ..me s~pejt_~si t~ shtyre nga
mos
l<UP tekni kes, nJere z te gwa msh em te mberthyer
te ku forca : parm akev e, uleri jne ne kupe te qiellit. Por edhe
uljen fort pa · · ·· hk k t·· · ftu
sezo- as shoqerueses kur _gJ_~J ne ~ ~ e m~a esh~m. Por
P. uk eshte per Enke n. AJo kerk on d1<;ka kreJt tjeter.
ishte
te t'i ~ ~antazme e ndri ~ar n~-m aje te tre~ t t~ ~~s , per-
guar ~endet bute sisht kalim ~are t, por nuk es~te ne gJendje
5
.. •oshe asnje qen rrug esh, e shum ta vaJzat katermbe-
je te
ka qe ~Jete-vjei;are: ~ vijne -~e. miqt e ~- tyre serioz~ per t'u
giciluar m~. frik_~ ra_t e_ kesaJ bote , perp ara se ate vete te
ivad- behen pjese e kesaJ frike.
renj, Shtepi stand arde te perb ashk eta apo njefamileshe,
adhe praparoja e fund it e <lites, ku bano jne njerez, te detyr uar
Gjer gjithe diten, madj e, edhe nate n, te degjojne zhun nen
dhe e pareshtur qe vjen nga larg. Kamioniste te vendeve te
dhe- bllokut lindo r qe desh irojn e te gellt isin edhe gllenjken e
llesi fundit te bates se mad he. Nje pale sand ale per grua n ne
ash, shtepi, te dala nga ato <;:antat e nailo nit dhe qe tani vlere-
hke sohen edhe nje here , nese u perg jigje n mjaf tesis ht stan-
in e dardeve te Pere ndim it. Lehje qens h. Vezullime dashu-
e, ca rore perp ara ekra nit te telev izori t. Perp ara nje kinem aje
sho- porno, nje burr e bert et me te mad he, sepse nuk e ka
muje pare kurre ate qe shih et ketu , por vete m bren da. Mete
at e rene erresira, duke t siku r ne pjese n me te mad he bota
ejne perbehet vete m nga pjese marr es burra . Pjesa femerore
arni pret me durim perte j rreth it te fund it te drites, qe te
aget fi~oje edhe ajo di<;:ka nga <;:fare porn ofilm i i le burri t. Ne
r te ~~em a burr i shko n vete m, pas kine mase ai ka nevoje
ane P~~--gruan, qe josh si gjith mon e e kudo. Ai nuk mun d t'i
dhe b~Je Vete te gjith a. Mjer isht, i duhe t te paguaje dy here,
kak- per ~yrjen ne kine ma, pasta j edhe per gruan.
ken, Enka ecen me tej , perp ara. Livadhet njeri shkr eta hapi n

Pianistja 149
etshën gurmazet e tyre. Ato vazhdojnë më tej, laro
larg, në
fushë, e matanëfushës, mëtej, në vise të huaja. Des
ne
Danub, në skelën e naftës të Lobaut, në skelëne Froida
naut. Skelën e drithit të Albernit.
Pyjet moçalorë pranë
skelës së Albernit. Pastaj Uji e Kaltër dhe varreza e tá
Paemërve. Handelskai. Hojstadlvaser dhe Praterlende
Ku anijet ankorohen dhe nisen sêrish. Dhe matanë
Danu-
bit, zonapafunde përmbytjeve, për të cilën lufton
e

rinia ambjentaliste, brigje ranishte, livadhe,

shkurre. Valë lëpirëse. Por Erika nuk kërkon të
shelgjishte,
shkojë
aq larg, do të ishte rrugë gjatë.
e Në këmbë këtë mund ta
bëjë vetëm udhëtari i pajisur mirë, që bën pushime dhe
ushqehet. Erika po ecën tani nëpër një tokë të butë liva-
dhore. Ajo ec dhe ec. Ishuj të veckël të ngrirë, mbulesa të
holla prej dëbore, bar ivjetshëm i ngrirë. Verdhacuk dhe
i murrmë. Erika i hedh këmbët ritmikisht si një metro-
nom. Njëra këmbë shkel një të pëgërë qeni, tjetra e mer
vesh sakaq dhe i shmanget vendit kutërbues. Këmba e
parë fshihet pastaj në bar. Dritat mbeten dalngadalë
prapa. ErTrësira hap portat e saj: mirësevjen shëtitës! Nga
përvoja Erika e di se në këto vende mund t'i shohësh
lirshën prostitutat tek ushtrojnë apo zgjidhin marrè
dheniet e tyre të punës. Në çantën e Erikës është, madje,
edhe një simite me sallam. Ushqimi i saj i dashur, edhe
pse e ëma e quan të pashëndetshëm. Një llambë e vogel
xhepi për raste nevoje, një pistoletë me gaz për Taste
të skajshme (e vogël sa gishti!), një kuti qumështi me
çokollatë, po të ketë etje pas sallamit, shami xhepl. Paik
para, por, sidoqoftë, të mjaftueshme për një taksi, asnje
dokument identiteti, qoftë edhe për rast fatkeqësie. Dne
dylbia. E trashëguar nga i ati dhe gënë mot të kthjellet
zOgjte edhe malet i shihte edhe natën. Nëna mendon
ndërkohë ajo ka shkuar në një koncert privat me muzi
izën
dhome dhe mburret pastaj para Erikës, se ajoe le vaj
te shkojë vetëm atje, që të ketë edhe ajo një jetë priva

150 Efriede Jelinek

në dhe të mos e qortojë vazhdimisht të ëmën se nuk ia liron
asnjë minutë litarin. E: shumta pas një ore, nëna do të
ne
da marrë nëtelefo kolegen e muzikës së
dhomës dhe ajo
në dot'i sajojë ndonjë përrallë. Kolegia beson se është fjala
tá për ndonjë r omancë dashurie dhe e quan veten pjesëtë
de komplotit.

nu- Toka poshtë është e zeze. Qielli ngrihet lart saj, vetëm
on Daksa mëiçelët, pik risht aq sa duhet përtëdalluar se ku
te, mbaron toka dhe se ku fillon qielli. Në horizont, siluetat
jë e brishta të pemëve. Erika thërret në ndihmë kujdesin.
ta Ecën lehtas dhe heshturazi. Butë si një objekt pa peshë.
he Thuajse lundron në ajër. Eshtë bërë e tëra sy dhe veshë.
va- Zgjatimi i syrit të saj. është dylbia. Ajo u shmanget shti
të
he
gjeve nga kalojnë shëtitësat e tjerë. Ajo zgjedh pikat ku
shetitësat e tjerë argëtohen- gjithnjë vetë i dytë. Ajo
ro- nukbën asgjë që mund e'itrembte njerëzit. Me ndihmën
er e dylbisë, ajo kërkon çifte, para të cilëve njerëzit e tjerë
e do të druheshin. Ajo nuk mund ta hetojë më me këmbë
lë tokën ku shkel dhe vazhdon qorrazi. Ecën e drejtuar
ga vetëm nga veshi, sikundër ia ka mësuar profesioni. Këtu
sh pengohet, aty merr në thua, por sidoqoftë ecën gjithnjë
rè përpara, e prirë nga instinkti. Dhe kështu ecëne ecen.
je,
1beturinat ngjiten pas profilit të shuajve të sportivë
saj
he dhe i mbushin ato. Por ajo vazhdon të shkojë përpara
gel nëpër livadh.
ste Pastaj ajo arrin. Si një zjarr i madh kampingu, nga
me tabani i livadhit para Erikës,
ngrihet lart britma e nje
aik L Se asfundi, atdheu i soditësve. Është kaq afër, sa nuk
je auhet dylbia. Me lente speciale për natën. Si te 1snte
ne chtepi, çifti qihet në livadhin e bukur tej dhe në sytë
et ETikës këtu. Duke shkrofëtitur në gjuhë të huaj. ye
urrë futet brenda
një gruaje. Gruaja nuk bërtet, por
zi
ën
dhezime
të cilat
dhe komanda duke mërmëruar 4ye
burri mbase nuk i kupton, :sepse ai vazhdon 1të
ngazëllejë turqisht, apo në ndonjë gjuhë tjetër
të rrallë

Pianistja 151
dhe vazhdon të mos drejtohet nga britmat e prun
Si
një qen gati për e'u hedhur gruaja hungëron thella
gurmazin e dhe e urdhëron burrin të mbai
saj në
Por turku vazhdon të fershelleje dhe të frushulloiä
era e pranverës, mbase edhe me fort. Ai lëshon shkul
britmash të thella dhe të zgjatura, të cilat i japin orien.
tim të mirë Erikës, duke e lejuar të afrohet edhe
më
shumë, ndonëse edhe ashtu eshte shume afër. Po aio
shkurre, që çiftit dashuror i siguron strehim, e maskon
edhe Erikën për bukuri. Turku apo i huaji si turk, duket
se po kënaqet shumë me ate qe ben. Edhe gruas, me sa
dëgjohet, po i shijon. Vetëm se ajo duket disi e frenuar.
Gruaja e udhëzon burrin se ku duhet të shkojë. Nuk
mund të përcaktohet nëse ai poi bindet, apo kërkon të
ndjekë urdhrat e tij të brendshme, kështu që nuk mund,
here pas here të përplaset me deshirat e partneres së
tij. Gruaja i bie gozhdës, ai patkoit. Duket se dalngadalë
gruaja p0 zemërohet që ai nuk ia lë iniciativën, siç do të
ishte e udhës. Ajo thotë: me ngadalë, ai ebën: me shpej
tësi, dhe madje, edhe në kthim kështu. Ka të ngjarë që
ajo të mos jetë profesioniste. por vetëm një grua stan
darde e pirë, që e kanë zvarrisur deri aty. Ka të ngjarë,
mbase, që edhe të mos marrë asgjë për shërbimin e saj.
Erika mblidhet kruspull. Rehatohet sa më mirë. Edhe
sikur tëçapiste me këpucë me gozhdë, ata të dy nuk do
ta kishin dëgjuar dot. Kaq fort bërtet njëri, pastaj tjetri,
apo të dy së bashku. Erika nuk e ka gjithmonë këtë fat
në sehiret e saj. Gruaja i thotë tani burrit që të prese

pak. Erika nuk mund ta shohë nëse burri e pranon kete te

Ai thotë në gjuhën e tij një frazë me zë relativisht
qete. Gruaja e shan diçka që nuk kuptohet. Prit, kupton
varten! Niks varten! Erika e merr me mend përgjigjen.
deperton brenda gruas, ashtu si do të ishte sulur pel
hedhur në kohë rekord një palë shua këpucësh, apo
uaja
për të salduar një karroceri automjeti. Çdo here
s
152 Elfriede Jelinek
 deri në hemel nga zhytjet e
fuqishr
Ajo
shkundet
then tani me zë me te mprehtë, ngasa e lejonte
më të
idhët: më ngadalë! Jo kaq fort, të lutem! Ajo
Përfundimi njëjti: zero. Turku
po i
rasti,

shtu të lutet.
fillon
jë energji të pabesueshme dhe ngutet çmendurisht.
fillon

tani një marsh tjetër, më të lartë, në

Madje, zgjedh
ai
brendësinë e tij që në jësi kohe, apo mbase, edhe në
te mund të prodhojë mundësisht sa më
njësi parash,
njësi p a r a s h ,
do edhe
shumë zhytje. Gruaja deshperohet, shan ajo
të dalë
katrahure, dhe bërtet se
shëndoshë e mire nga kjo
ka ndermend të rrijë sipër deri
kur do të mbarojë, apo
asnesër. Burri lëshon fanfara të pandërprera në gjuhën
pasz

turke, që vijnë nga

thellësia e qenies së tij. Shpërthime
dhe ndijimet e tyre, sikur po
nga të dyja palët. Gjuha
afrohen me njëra-tjetrën. Ai thotë në gjermanisht: Frau!
Frau! Gruaja provon edhe nje herë të fundit: me ngadalël
Erika bën hesap në strofullëne saj, dy herë dy dhe vjen
në përfundimin se ajo nuk është kurvë e Praterit, sepse
një e tillë do ta sikteriste dhe nuk do ta nxiste burrin.
Asaj i duhet të sigurojë sa më shumë kientë në intervale
mundësisht sa më të shpejta kohe, në kundërshtim me
burrin, që e kundërta, do të përfitojë sa më gjatë prej
kësaj pune. Mbase vjen një ditë, që ai nuk do të jetë më
në gjendje, dhe atëherë, nuk i mbeten veçse kujtimet.
Te dyja gjinitë dëshirojnë gjithmonë diçka krejtësisht të
përkundëërt.
Erika është vetëm një puhizë, fryma e saj mezi dallo-
net kur del jashtë, por sytë i ka hapur fort. Këta sy nuha-
Sin, siç nuhat egërsira me hundë, ata janë organe tejet
ndjeshnme, ata rrotullohen vrikthi si flugerë ere. Kétë
Den Erika që të mos jetë e përjashtuar. Një here ajo vje
er V1Zitë këtu, një herë tjetër atje. Ajo e ka vetë në dore
E ku dëshiron të jetë dhe ku jo. Ajo nuk dëshiron te
DranPese, por ama, edhe nuk duhet të ndodhë pa
Pnee saj. Në muzikë ajo një herë është e pranishme

Pianistja 153
si drejtuese, pastaj si shikuese dhe
dëgjuese. Kështu sa
ea
kalon koha e saj. Ajo kërcen brenda dhe
pastaj jashtë sai.
si në ata vagonët e vjetër hekurudhorë, të cilët
nuk kana m
dyer pneumatikë. Në vagonët modernë, posa të
hipësh p
një herë, duhet të qëndrosh brenda. Deri në
stacionin p
pasues. le
Burri ngul me gozhdë një mori pafkash. Ai djersit T
ndërkaq pa masë dhe e mban gruan të mbërthyer fort r
gë ajo tëë mos ikë. Ai e mbulon atë me pështynmë, si egër. e
sira prenë e saj para se ta hajë. Gruaja nuk flet më tani, d
ajo vetëm rënkon, zelli i partnerit i është ngjitur edhe m
asaj. Ajo spërdredh në falset një seri fjalësh pa lidhje. F
Ajo fërshëllen si një gjitar në alpe, kur nuhat afrimin n
e armikut. Ajo i ankoron duart thellë në shpinën e atij g
gë ka përballë, në mënyrë që të mos i ikë. Që ajo të mos s
shkundet tej lehtë i tani edhe më vonë, pasi detyra u bë, të
duke e marrë mne të mira, a me një shaka. Burri punon
p
në sintoni. Ai e ngre lart kufirine tij. Pas nje kohe aq te
vendase dhe ai e
m
gjatë, është rasti i parë për të me një
shfrytëzon këtë me veprimtari të zjarrtë. Përmbi çiftin p
sii n
nxijnë kurorat e pemëve. Nga era, qielli i natës duket
re
gjallë. Eshtë e qartë se turku nuk do të qëndrojë aq gjate
sa ce ka pandehur në fillim. Nga gryka e tij
dalin tinguj. e
më as turqisht. Gruaja
e nxit are d
qe nuk mund t'i quash p
drejt qëllimit me: jepi, jepi!
shkatërrues te shikuesja. e
Gjithë kjo shkakton një efekt në sher E
AJo ndjen një nxitje të brendshme të paraqitet b
bim aktiv, por edhe po t'ia ndalojnë, ajo
ta
mund mbaje a
orikisht.
perseri distancën. Ajo pret që t'ia ndalojnë të e
fortë, ku ajo
veprimete saj kërkojnë një zgjedhë të atat ë
ptuar
mund te futet. Nga grupi dyvetësh, pa e n
ganet e
saj. pa
dy, ajo bën një grup trevetësh. Disa nga me ritëm E
n
mundur t'i kontrollojë ajo, filluan të punojne f o r t ë .n ë a
të dyfishuar, apo edhe më shpejt. Një trysni e

fshikëzën e urinës, një dhimbie e bezdishme qe

154 Elfriede Jelinek

tu sa herë
ea h e r ë
emocionohet. Gjithmonë ne
çastin më të pavo-
megjithëse këtu kilometra të tërë vendi të japin
ai. shëm,
na mundësi të shkarkohesh nga kjo nevojë dhe ta zhdukësh
saj. Gruaja dhe turku e bëjnë këtë
rezultatin e
h pa
gjurmë
rika reagon padashur më një frushullim të
n para saj.
E deshi ajo këtë frushullimë, apo jo?
lehtë mes degëve.
gjithnjë e më e padu-
behet
sit Trvsnia që i vjen nga poshte, disi pozicionin
rieshme. Shikueses i duhet ndryshojë
ta
rt
në mënyrë që të lehtësohet trysnia kruese
ër. e saj galiç,
Eshtë shumë e ngutshme. Ku i dihet se sa
ni, dhe tërheqëse.
tani as që bëhet fjalë më.
he mund ta mbajë ende. Mirepo
është e qartë. Erika
je. Frushullima dhe zhaurima tashmë
in nuk e kuptoi as vetë nëe ndihmoi qëllimisht degën,
marrëzi. Ajo e kishte
ij gjë që logjikisht do të kishte qenë
hakmarrë me atë zhurmë
os shtyrë degën dhe dega ishte
bë, të ligë.
Turku, një fëmijë i natyrës, që me barërat, lulet dhe
n
pemët e familjarizuar sesa me
këtushme, është më i
ee makinën, ku rri çdo ditë, ndërpret menjëherë gjithçka
nuk vë re
n po bente. Me gruan pikë së pari. Gruaja vazhdonge te
ii nlimisht dhe, edhe për një a dy sekonda

e renkojë, edhe pse miku turk e kishte hequr tashmnë

j. even e marshit. Turku po rri tani palëvizur, gjë e bukur
dhe
e dne kjo. Ai, ¢rastësi, sapo kishte mbaruar punë
pushimi voliste. Ai është i lodhur. Ai përgjon në
a. erë. Tani fillon të përgiojë edhe gruaja, por te mos pasivetëm
er E sheet" i banorit të Bosforit e paralajmëron
bertasë kaq fort. Turku hungëron një frazë të shkurte
e apo ishte urdhër? Gruaja qetësohet pa qejf, mbase sepse
t.
ë erkon edhe diçka nga komshiui saj dashuror. Turkunuk
ë
"POn. Mbase duhet ta godasë, sepse ajo po lutet
me
ze
a nprehtë, qëndro me mua. Apo diçka të ngjashme. duke
qe
m Erika nuk arrin ta kuptojë. Ndërkohë që, turku, duke
ndue
i ishte përkushtuar krejt
ë gruas,
Snkundur,
ajo aka ikur dhjetë metra larg. Por tani turku i ket

Pianistja 155
sërish vetvetes. Dhe ai është nje goxha burrë. Me
një z
të keq, gruaja kërkon para ose dashuri. Banori i m
Bririt s
Artë i hakërrohet me të egër dhe shkeputet d
an
prej saj dhe
prej lidhjes radiofonike me të. Gjatë tërheqjes, Erika a a
berë një zhurmë si një tufë buajsh Afrike, kur u afrohet
n
luanesha. Mbase e bëri me qëllim, apo pavetëdijsh m
b
me qëllim, por për efektin e saj, është e njëjta
gië. v
Turku brof në këmbë dhe sulet në ndjekje, por rëzo-
i
het përsëri sakaq, sepse pantallonatt dhe të
mbathurat ee
e tij të bardha vezulluese, lodrojnë në errësirë Dërmbi
g
gjunjët e tij. Nxitimthi dhe duke mallkuar, ai kap rrobat m
e tij dhe bën ndërkaq me duar një lëvizje
kërcënuese. t
Majtas një dhe djathtas një. Në drejtim të shkurres jo
shumë të largët, ku pasi u ka ikur të gjithave, zonjusha m
Kohut po mban tani frymën dhe kafshon njërin nga të k
dhjetë çekiçkat e pianos. b
Turku kërcen hopthi, si në thes, midis dy rrugëve të f
stofta. Del huq në njërën rrugë, del huq edhe në tjetrën.
Ai nuk u jep kohëne duhur veprimeve më të nevojshme. l
Ka njerëz që nuk mendohen përpara, po bëjnë çfarë u v
vjen atë çast në kokë, siç po e vë re edhe spektatorja
Turku bën pjesë në këtë grup. Pjesa e poshtme e zhgè-
e mbetur në tokë, e
njyer, dashuror këlthet çjerrë, si
çiftit
të ishte ndonjë qen a mi që kërkon të majmet me prezer
vativë. Këtu ka shumë mbeturina të mira të ngrënshme.
Thesari i saj duhet të kthehet përsëri. Ai nuk duhet ta
lerë vetëëm, të lutem. Koka e bukur, krrela e të huajit nuk
ua vë veshin fjalëve të saj, por ngrihet me tërë lartësine
mbi pronarin e saj dhe aty i del të jetë një turk relat
visht mjaft shtatlartë. Së fundi, është futur në pantallona
dhe lëshohet në shkurrnajë. Fatmirësisht- dhe, mbase V
qëllimisht- në drejtim krejt tjetër, pikërisht andejng
shkurrnaja është më e dendur. Pa e menduar gjatë,
Erik
ku mu
kishte zgjedhur pjesën më të rralluar, si vend
të dyshohej më pak. Gruaja lutet e përgjërohet se ldb

156 Elfriede Jelinek

 avaz të lehtë.Ajo përpiqet të rregullohet. Zhyt
s me njëmidis. shalëve dhe fshihet mëforcë. Pastaj hedh tej
diçka
ai
një shuk shamish letre. Shan me një ton të ri, të sapo-
e
a të neveritshëm, qe duket se është zëri i saj i
aietur e
thërret e therret. Erika rrëqethet. Burri
et natyrshëm. Ajo
dhe kërkon e kërkon. Ai
përgjigje të shkurtra
blegërin vend në vendin tjetër, që është
vendnumëron nga njëri
vend. Pastaj kthehet përsëri stereotip
në vendin
o- injëjti
që ka frikë dhe as që dëshiron fare ta
at parë.
ee parë. Me siguri
bi Sepse, ai çapit vazhdimisht nga një
giejë përgjuesin.
at mështeknë drejt shkurres dhe nga shkurrja drejt mësh-
e. teknës. Ai nuk
kalon kurrë për te shkurret e tjera që
o i thërTret me intervalin e sirenës së
jane përtej. Gruaja
nuk ka asnjeri. Kthehu, i
a makinës zjarrfikëse, se atje
nuke dëshiron, dhe i
ë kërkon ajo. Por edhe këtë burri
ta mbyllë gojën. Gruaja
bërtet gruas në gjermanisht që
rastin
ë fut tani një shuk tjetër shamish letre nën vete, për
edhe ajo
nëse atje ka mbetur ende gjëkafshë dhe ngre
n. i
e. lart të mbathurat. Pastaj shtrin fustanin. Pastaj i kushton
u
vëmendje bluzës dhengre pardesynë që kishte shtruar
poshtë vetes. Kjo kishte sajuar një si farë furriku, siç
e
a
è- kanë zakon gratë. Ajo nuk kishte dashur ta ndynte fusta-
si nin, prandaj tani pardesyja është ndotur dhe zhubrosur.
er Turku bërtet diçka të re dhe, pikërisht: eja! Dashnorja
e. turkut kundërshton dhe kërkon të largohen sa me
a Shpejt prej aty. Gruaja është mjaft e moshuar, por per
k turkun, sidoqoftë, është ende një kukull e njomë. Per re
ne
e e brenda, ajo rri pakëz prapa, që të ketë mundësi,
t rast nevoje, të fusë edhe ndonjë shuk tjetër shamish mes
a Dathjeve. Sa lehtë humbasin gratë! Në dashuri shpresat
e nuku perigjene tani ajo kërkon t'i shpëtojë ndonjë
Vracio të mundshme. Herën tjetër do të kujdeset vete,
5eje
k shijojë e qetë e deri në fund dashurinë. Pak e nga
g r u a j a shndërrohet në austriake dhe turku ne Lu
y Cdhe ka qenë gjithmonë. Gruaja fillon e urdheron

Pianistja 157
të respektohet, turku respekton automatikisht
ht am
armiqtë g
dhe kundërshtarët.
F
Erika nuk lëviz qime amuskul ne trupin e
sai.
gëndron palëvizshme
e dhe e vdekur, Si një
degë e Ajo
kalhw
Ai. n
n
gë është këputur dhe ka r në e po tretet mes barit, t
Gruaja e kërcënon emigrantin e
huaj se do të d
het menjëherë. Emigranti merr nje herë t'i japë nie largo- r
përgjigje të thekur, por pastaj prapesohet me kohë z
dhe vazhdon të kërkojë në heshtje. Ai duhet të tregoi g
trimëri në mënyrë qe vendesJa, zgjuar befas te gruaja,
e
z
të ketë respekt për të. Duke marré zemër se ajo nuk
po
p
lëvizte, ai e zgjeron rrethin e kërkimit, duke e kërcënuar s
kështu më fort Kohutin. Gruaja e paralajmëron për herë a
të fundit dhe ngre çantën e saj nga toka. F
Ajo rregullon
edhe gjërat e fundit në veshje dhe trup. Ajo mbërthehet k
dhe diç fut e diç shkund. Dhe fillon të ecë me
ngadalë në
kahun tjetër, drejt lokaleve, duke e vështruar edhe
njëë p
herë mikun turk, por duke e rritur ndërkohë edhe p
shpej
tësinë e lëvizjes së vet. Dhe duke lëshuar si lamtumirë m
një pakuptueshmëri fjalësh të ndyra. r
Turku bëhet i pavendosur, nuk di se nga të shkojë. Po
ta lerë të ikë kështu këtë
g
grua, ka të ngjarë që për javë
të tëra të mos gjejë zëvendësuese
për të. Gruaja bërtet: k
keshtu si ai ajo gjen sa të duash. Turku qëndron dhe S
kthen kokën herë nga gruaja, herë nga njeriu i paduk k
shëm i shkurreve. Turku nuk është i
sigurt në vetvete a
dhe lëkundet sa nga njëri, sa
nga tjetri instinkt, te ay
d
instinktet i kanë sjellë atij shpesh fatkeqësi. Ai leh, nje
qen që nuk e di se cilin gjah të ndjekë. a
Erika Kohut nuk
përmbahet dot më. Nevoja ështe D
e fortë.
Ajo ul me kujdes mbathjet dhe pshurr në toke u
e
Curill 1 ngrohtë merr teposhtë shalëve të saj dhe bie
në tokë. Ai bie me zhurmë mbi
dyshekun e bure p e
a
gjethesh, degësh, mbeturinash, fekalesh, humusi. ^
nuke di ende nëse dëshiron të
zbulohet, apo jo. E veuy
f
158 Elfriede Jelinek
 ajo tani, ke
gjë
a po bën rrudhur ballin e duke parë
perpara, htë të zbrazë fshikëzën e urinës
gulmas
Fshikëza sa vjen e boshatiset, toka sa vjenengopet. Ajo
nuk peshon asgjë, as shkaqet, as pasojat. Ajo i lë muskujt
nu
të lirë
dhe shkumbëzimi fillestar vjen e bëhet si fill i
dobët dhe i panderprere lengu. Figurén e emigrantit gë
ri dreit dhe palëvizur, ajo e ka futur në shqekzën e bebë-
zave të saj dhe e ka fiksuar atje, ndërkohë që vazhdon
giithnjë të urinojë fort. Ajo është përgatitur si për njërën
zgjidhje, ashtu edhe per tjetren, të dyja janë të volitshme
për të. Ajo e ka lënë në dorë të fatit, në figurën e rastë
sisë, nëse turku është shpirtmirë apo jo. Që të mos laget,
ajo e mban me kujdes sipër gjunjëve fundin e saj skocez.
Fundi nulk ka faj. Tek e mbramja, nuk i kruhet më mes
këmbëve dhe mund ta mbyllë tashmë rubinetin.
Turku atje në fushë, vazhdon të qëndrojë gjithnjë si një
përmendore. Ndërkaq, shogja e turkut, duke u hedhur
plis më plis, bërtet me tëmadhe dhe largohet sa vjen e
më shumë. Herë pas here kthehet dhe bën
një gjest të
rëndomtëë ndërkombëtar. Ajo e kapërcen kështu barrierën
gjuhësore
Burri tërhiqet një herë këndej, një herë andej. Një
kafshë e zbutur midis dy pronarëve. Ai nuk e kupton
Se çfarë mund të jetë ajo shushurimë e lehtë uji: tek
kishte ardhur nuk
pati vënë ndonjë vijë
al po e kupton qartë: mikesha e shqisave të uji. Ndërkaq,
re

duarsh. tij. p0 i ikën

Ne çastin kur Erika Kohut është e sigurt se ai do ti
apercejë tri metra që e
ato
ndajnë me të, në çastin kur
Dka Kohut shtrydh edhe pikat e fundit nga qeska e
urines, në pritje të
e do të goditjes një çekani njerezor
së
zbresë si nga gielli mbi kokën e saj (nga
ekin njeriu, i përgatitur l
ahu prej një zhukthtar me një dërrasë
të trashe
fillim me ngurTrim, gjithëmjeshtër),
e
duke vështruar
burri kthehet dhe në
përreth, pastaj
Pianistja 159
me hap gjithnjë e më të shpejtë dhe të vendosur,
shkon c
pas gjahut që ai pati qëlluar të zinte në fillim të kea
mbrëmjeje të gëzueshme. Atë që ke duhet ta mbash. ësaj
të
At s

gë e ke fituar, kur askush nuke di nese do t'i përmbushë N

kërkesat cilësore. Turku i ikën së panjohurës, që në këtë e
vend të huaj doli si shumë shpesh e dhimbshme
për të p
dhe i qepet pas partneres se tij. Dhe atiji duhet të
nxitojë t
shumë, sepse gruaja tashmë po zhduket tej, në largësi.
Nuk kalon shumë dhe ajo nuk është më e madhe se
një t
e dhjerë mize në horizont. m
Ajo u zhduk. ai u zhduk dhe qielli e toka shtrëngojnë N
përsëri në errësirë duart qëi kishin liruar për një çast të t
shkurtër. t
n
t
Me një dorë Erika Kohuti sapo kishte luajtur në tastie e
rën e arsyes, me tjetrën në tastierën e pasionit. Së pari n
kishin qenë pasionet që e kishin hequr osh, tani është J
arsyeja që nëpër shtigje të errëta të parkut, po e tërheq e

për në shtëpi. Por edhe frutet e pasionit i kishin sjellë nm

të tjerët në qytetine tyre. Mësuesja i kishte vrojtuar ata
dhe u kishte vënë nota sipas arritjeve të tyre. Madje, po p
ta kishin kapur, ajo do të ishte përfshirë vetë në njerin h
nga pasionet. t
Erika nxiton përmes radhës së drurëve që po u vjen
vdekja mes veshtulloreve të ndryshme. Shumë dege
kanë lënë tashmë trungun mëmë dhe kanë
përun
në bar. Erika ikën me galop nga vendi i saj i vroju
për të shkuar sërish në çerdhen e saj të rehatshme. N
jashte ajo nuk tregon asnjë shenjë trazire. Por një stul
e
ngrihet në shpirtin e saj, tek sheh ne d
vertetë,
Praterit djem të rinj me trupa të rinj, që per
gra de
ajo mund të ishte fare mirë nëna e tyre! Gjithçka
ka ndodhur para kësaj moshe, është e
pakthyeshme

i se
dhe nuk mund të përsëritet kurrë. Por kush e

160 Elfriede Jelinek

 mund të sjelle e ardhmja? Me nivelin sotëm
e
cfarë
të mjekësisë,
gruajamund t'i ushtrojë funksionete saj
seksuale
deri në moshë të thyer. Erika mbyll një zinxhir.
barrikadohet prej prekjeve.
NE këtë mënyrë, ajo rastesore. Por Qoftë
në brendësinë e
edhe prej një prekjeje
kullot barin e livadheve të saj ende
plagosur, stuhia
të njomë.
e taksive dhe hipën në
Ajo e di mirë vendqëndrimine
të parën e radhës. Nga
fushat gjera të Praterit nuk ka
në këpucë dhe midis shalëve.
mbetur veçse pak lagështi
Një kundërmim pakeziathet që përposhtëfundit
ngrihet
tesaj, por me siguri, nuk do të shkojë deri te hundët e
taksistit, sepse deodoranti i tij i mbulon të gjitha. Shoferi
nuk dëshiron që klientët të bezdisen nga era e djersës së
tij, por edhe atij vetë, nuk i pëlqen të nuhasë thartirat
e pasagjerëve. Brenda makinës është ngrohtë dhe thatë,
ngrohja punon pa zhurmë në luftë me natën e ftohtë.
Jashtë rrëshqasin e mbeten prapa dritat e rrugës. Blloqet
të pafundme të ndërtesave të vjetra të lagjes
e
errëta dhe
numër 2, të pandriçuara dhe në gjumë të topitur, urat
mbi Danub. Lokale të vegjël të spërkatur me humbje,
prej të cilave fluturojnë jashtë të dehurit, që pastaj ngr
hen në këmbë dhe fillojnëe rrihen me njëri-tjetrin. Gra
temoshuara me shami në kokë, që nxjerrin për herete
Tundit shëtitje qentë e tyre këtë ditë, duke shpresuar që
te takojnë,
qoftë edhe një herë të vetme, nje burre te
moshuar të vetmuar, edhe ai me qen dhe, për me tepe,
ejan. Erika kalon rrufeshëm pranë gjithë këtyre, nje mi
Pe gome i lidhur me gjalmë, i ndjekur nga një mace
Vigane që kërkon të
luajë me të.
NJe tufë mopedësh. Vajza me xhinse ngjeshur pas
heve, që kanë në kokë një ngjashmëri me nje Trizure
. E
megjithatë, flokët e tyre nuk arrijnë të qéndro
rejt
nuk
dhe u bien vazhdimisht
poshtë. Xheli vetem
mjafton. Dhe ato bëjnë ^'bëjnë dhe i hedhin vazhdi-
Pianistja 161
misht prapa flokët, të dëshpëruara. Dhe vajzat kërc
në ndenjëse, prapa shoferit të mopedit dhe zhduken n
gumëzhimë.
uken me n
b
Urania nxjerr nga barku i saj një tufë kureshtarsh gë li
sapo kishin dëgjuar një referat dhe tani mblidhen
sërish s
rreth referuesit.Ata duan të
mësojnë më shumë rret s
sistemit të Udhës së Qumështit, edhe pse ata dëgjuan m

gjithë ç'kishte për degjuar. Erikes i kujtohet se nie

të
N
herë kishte mbajtur aty një referat krejt të çlirët para
nië t
publiku të interesuar për Franc Listin dhe veprën e tij të h
pavlerësuar. Si edhe dy a tri herë për sonatat e hershme m
të Bethovenit, gjithnjë dy të drejtpërdrejta dhe
dy të V
anasjellta. Ajo pat thënë asokohe se në sonatat e Betho- k
venit, qofshin të vonshmet, qofshin, si në këtë rast, të k
hershmet, zotërojnë një shumëllojshmëri të tillë, sagë
fillimisht lipset pyetur me themel, se ç'do të thotë, në
të vërtetë, fjala sonatë, e shkërdhyer aq shumë. Mbase,
ato që Bethoveni i ka quajtur si të tilla, nuk janë t
aspak
sonata në kuptimin e mirëfilltë të fjalës. E vlen, mbase j
që të kërkohen ligjësi të reja në këtë formë muzikore t
me dramacitet kaq të lartë, në të cilat shpesh ndjenja b
shkon para formës. Në rastin e Bethovenit kjo nuk
ndodh, sepse tek ai të dyja shkojnë dorë për dore; nëpër-
d
d
mjet një vrime në dysheme, ndjenja tërheq vëmendjen p
për formën, dhe anasjelltas. N
Vendi sa vjen e bëhet më i ndriçuar se po afrohet
qendra e qytetit, ku nuk kursehet për ndriçimin, ne
n
j
mënyrë që turistët ta gjejnë lehtë rrugën për në shtëpl. u
Opera tashmë është nmbyllur. Në praktikë kjo do të thot
se është kaq vonë,
1
saqë zonja Kohut, nëna, që në rrethin
e
saj shtëpiak, nuk shkon për të fjetur përpara se e Dya
tëjetë kthyer shëndoshë e mirë në shtëpi,
do të tërbohet
fare. Do të bërtasë. Do të kurdisë një skenë të tmershi
se
xhelozie. Dhe pastaj do të shumë
te
kalojë kohe p
nena
pajtohet. Ndërsa asaj, Erikës, do t'i duhet te De
162 Elfriede Jelinek
 dyzinë lajkash të kategorisë më të lartë. Por qgë
njanjë. e qartë: nëna flijohet, kurse
sot del përfundimisht
nga
flijon, madje, asnjë sekondë të kohës së saj të
bija nuk mund ta marrë gjumi nenen, duke pasur frikë
lirë! E
si
zgjohet kur e bija
do të zërë gjysmën e lirë të
të
se do Tani nena shkon e vjen nëpër aparta-
martesor?

shtratit
m e hap
të shpejtë e një shikim të mprehtë ujku.
dhomëne së bijes që nuk ka as krevat, as celés
ment

Ndalet në është, hedh në

raftin dhe, e Zemeruar siç
të vetin. Hap
blera pa mendje, gjë që bie në kundërshtim
hava rrobat e
delikate dhe me udhëzimet e përdorimit.
me pëlhurat
kështu që nesër, përpara se të shkojë në
Vajzës do t'i duhet
konservator, të vërë një herë rregull në dhomë. Për nënën
këto rroba janë tregues egoizmi
dhe kryeneçësie.

Egoizmi i së bijës mund të shihet edhe në këtë, që

tani ora është njëmbëdhjetë dhe nëna ende vazhdon të
jetë vetëm. Diçka që nuk mund t'i kërkohet asaj. Pasi
të mbarojë filmi në televizor, ajo nuk ka se me kë të
bisedojë. Ka edhe një bisedë natën vonë, që ajo nuk
déshiron të shikojë, sepse do ta zinte gjumi, gjë që nuk
duhet të ndodhë përpara se të mos e telendisë e ta beje
per pesë para vajzën. Dhe nëna do të qëndrojë syçelët.
Nena bren me dhëmbë
një fustan të vjetër koncerti, i Cili
nepalat e tij ruan ende shpresën t'i përkasë ndonjë ditë
je yli evropian të pianos. Ky fustan u ble dikur duke
u r katshatën e gojës së saj dhe të babait të çmen-
1ani nëna e bren me tërbim fustanin. Dikur Erika
VOgel sqimatare më mirë vdiste, sesa tëdilte në skenë
e tund taftaje dhe bluzë të bardhësi të tjerat. Asokone
nej si një investim gë interpretuesja të ishte edhe e
m i r ë . Më kot, gjithçka mori fund. Nena e snker
1stanin me pantoflat e saj, gë janë po aq të pastra sa
edhe
dyshemeje poshtë tyre, po edhe shuajt i kanëëtë
Pianistja 163
butë, dhe kështu fustani nuk demtohet. Në
fustani vetëm se duket pakëz i zhubrosur. përfundim u
Atëherë nëna &
e armatosur me
një palë gèrshere kuzhine, zbret n j
fushen e turpit për t'i dhënë dorën e fundit
të një rrobaqepsjeje gjysmë të verbër të
kësaj kriiese D
rrethinave t n
qytetit, e cila në çastin e prerjes se ketij fustani, kishte të
paktën dhjetë vjet që nuk kishte parë më ndonjë katalog t
n
mode. Me këtë, fustani nuk u bë më i bukur.
Ndonëse d
kushedi, mbase do të tregonte mé tepër figurë, s
Erika të kishte kurajon sikur
ta vishte kete krijim origiinal
fasha-fasha, me ajrosje midis Iripave te ngushtë të cohës. k
Bashkë me fustanin nëna po priste edhe ëndrrat e
saj. E f
si do të përmbusheshin ëndrrat e nënës, kur
nuk përmbushte dot siç duhet ëndrrat e veta?
kjo Erikë A
Erika nuk m
guxon, madje, as t'i mendojë deri në fund èndrrate veta, e
por vetëm i shikon si budallaqe nga poshtë. Nëna saka- l
ton tani vendosmërisht bordurat e
jakës dhe manshetat
e
hijshme të mëngëve, të cilat Erika i kishte mbrojtur g
dikur me aq zjarT. Pastaj. ajo pret pjesën e sipërme të t
fustanit të zhubrosur. Fillimisht asaj iu desh të telen- e
dise vetveten pérpara sakatoje fustanin. Së pari, ajo
se të
kishte kursyer nga paratë e shtëpisë dhe tani
po sfilitet
me këtë
vepër shkatërrimi. Pjesët e prera shtrihen tani
te këmbët e saj dhe duan
një makinë copëtimi, të cilën
ajo nuk e ka. Vajza nuk është kthyer ende. Së shpejti faza
e tërbimit do tëzëvendësohet
nga faza e frikës. Nënën
fillon ta brejë meraku. Sa lehtë mund t'i ndodhë e keqja
një gruaje në shtigjet e natës, të cilave ajo nuk u përket.
Nëna i telefonon policisë, por atje nuk dinëë asgjë dhe
nuk kanë asnjë informacion të
dyshimtë. Policia i dekla
ron nënës se ajo do ta kishte marrë
vesh e para po
kishte ndodhur gjésendi. Duke
qenë se askush nuk d
degjuar gje. qe përputhet me moshën dhe me madhesine
e Erikès. nuk ka asgjë
për të raportuar. Me përjashtim
rastit qe kufoma nuk éshtë gjetur ende. Megjithate nena

164 Elfriede Jelinek

 telefone edhe tri spitaleve, ku, gjithashtu, nuk dinë
dy a
nderuar, i hanë nga spitalet, këto
telefonata
u
Zonjë e
Ka mundësi që pikërisht ato çaste,
&jë. .

krejt pa kuptim.
janë m e copërat e se bijës, po hidheshin
Daketat e përgjakura
kazanë plehrash, larg njëri-tjetrit. Pastaj nëna do
neëpër
p

tëmbetet krejt. e vetme dhe nuk imbetet veçse

shtëpia e
do të jetë më kurrë e vetme! Por atje nuk
nleqve, ku nuk
do teflerë askush bashkë më të në një shtrat martesor,
siç është mësuar.

Nderkaq kalojnë edhe dhjetë minuta të tjera dhe asnjë

kërcitje e aSnjë tringëllim miqësor
bravës së derës, i tele-
fonit: ejani, ju lutemi, menjëherë në spitalin Vilhelmin.
Asnjë bijë që të thotë: mami, për një çerek ore jam aty,
më doli një punë e paparashikuar. Organizatorja, gioja,
e koncertit të dhomës nuke ngre telefonin edhe sikur ta
lesh zilen të bjerë tridhjete here rresht.
Nga dhoma e gjumit, ku është përgatitur gjithçka për
gjumë, puma nénë pervidhet ne dhomen e ndenjjes, ku
televizori i ndezur sërish i mbyll programet me tingujt
e himnit shtetëror. Shoqëruar nga valëvitjet në sfond të
flamurit kuqbardhëkuq. Si shenjëë se, për sonte, mori
Po. për këtë, ajo nuk kishte pasur nevojë ta ndizte
und.
televizorin, sepse himnin kombëtar nëna e di përmen-
désh. Ajo u ndërron vendin dy figurinave. Zhvendos
Pjatancën e madhe të kristaltë. Në pjatancë, fruta arti-
hciale. Që ajo i fshin një
me pece të butë.
nje Vajza ka
arsyetim artisti dhe i quan këto fruta të tmershme. Nëna
e
kundërshton këtë gjykim ashpër, ende
eshte i saj dhe vajza e saj. Kur të vdesë ajo, apartamenti1
të
vetvetiu do
te
ndërrojë gjithçka. Në dhomën e gjumit kontrolonet
Serish me hollësi gjithë mobilimi. Në dhomën e gjumit
Kontrollohet me imtësi gjithçka. Që do të thote se, nje
jorganit është kthyer përsipër dhe palosur me
Sktesi si një trekëndësh. Çarçafi ështrë shtrirë si floket
cne gruaje me frizurë të
lëpirë. Mbi jastëk një patkua

Pianistja 165
çokollate i mbëshjellë me celofan, mbetur që nga
lindjet. Kjo e papritur lipset hequr, sepse një Krich:
risht
duhet të ketë. Mbi komodinë, pranë ndëshlim
po lexon vajza. Brenda tij një ndarëse
llambës, libri
fletësh, e
ruar me motive
fëmijërie. Pranë tij. një gotëë e mbushpiktu-
me ujë në rast
etjeje natën, sepse kaq shumë ndësh.
kim prapë nuk duhet të ketë.
Sakaq nëna e rregullt
mbush për të disatën herë me gotën ujë të ri
uji të jetë mundësisht sa më i ftohtë dhe i
çezme, a
të freskët dhe
mos krijojë fluska të vockela, Si shenje
që
se është bajat dhe i ndenjur. Në anën e tregon
martesor nëna nuk
të saj krevatit
tregohet kaq e
kujdesshme. Por aio
nuk harron që çdo ditë, nëmëngjes herët, e'i heqë
zat nga goja, t'i prote-
pastrojë nmirë e mirë dhe pastaj t'i verë
përsëri! Ndodh që natën Erika të ketë ndonjë dëshirë.
ajo i plotësohet menjëherë, po qe se kjo është e mundur
nga jashtë. Dëshirat e brendshme Erika duhet t'i
të mbyllura, nuk është mirë e mbajë
ngrohtë shtëpi? Pasi
në
mendohet gjatë, nëna vendos edhe një mollëtë madhe të
gjelbër pranë librit, që zgjedhja të jetë vërtet e vështirë.
Fustanin e prerë copa-copa, si ajo macja lehonë
është e qetë për sigurinë e
që nuk
drangave të saj dhe i zvarris
gjithmonë me vete, edhe nëna i mori prej andej dhe i
solli këndej. Pa_taj në një vend të tretë, ku shihen
Vajza duhet ta shohë menjëherë veprën shkatërrimtare,
sakaq
për të cilën, fundi fundit, vetë është shkaktare. Por edhe
shumë ashiqare jo.
fundi, zonja Kohut e pleqëron t'i
Së
shtrijë mbeturinat e fustanit mbi poltronën e televizorit
të së bijës, me kujdes sikur Erika do të vishet shpejt e
shpejt për të shkuar në një mbrëmje pianoje. Me kujdes,
që fustani të ruajë trupin dhe shpirtin e tij. Nëna i regu-
llon mëngët me pjesë të
ndryshme. Ajo e paraqet vepren
e saj shkatërrimtare si në
një tabaka.
Nëna ka një dyshim se që nga koncerti tashmë i larget
i muzikës së dhomës, zoti Klemer
po përpiqet të futer

166 Elfriede Jelinek

 së saj. Ky djalosh është
mia
simpa
nënës
atik,
midis
dhefëmijës
por nuk mnund te zëvendësojë nënën, emjaft
cila
ekziston vetëm në një formê, në origjinal. Edhe po të
ndodhur ndonjë bashkimisë bijës me Klemerin, ky
hte i fundit. Shume shpejt apartamenti i ri po
do të
het
beh gati për këstin e pare. Dite per ditë nëna farkëton
plan të ri, për ta hedhur pastaj poshtë përsëri, se
një atëhere, nëapartamentin e ri, vajza duhet
ërse edhe
t flerë në një krevat me te. Tani ajo duhet ta rrahe
hekurin e nxehtë të quajt Erika, përsa kohë ai është
inxehtë. Dhe jo aq i nxehtë për atë Klemerin. Arsyet e
nenës: rrezik zjarri, rrezik vjedhjeje, rrezik thyerjeje me
forcë, rrezik i plasjes së tubave të ujit, rrezik infarkti për
nënën (tensioni 1 gjakutl), Irikerat e natës të natyrave të
përgjithshme dhe të veçanta. Çdo ditë nëna e mobilon
Dër së pari dhomën e Er+kës në apartamentin e ri dhe
gjithmonë më të stërholluar se më parë. Po për krevat
veçantë për vajzën, nuk është bërë fjalë asnjëherë.
E shumta një kolltuk i rehatshëm, do të kishte qenë
lëshimi më i skajshëm.
Nëna shtrihet dhe pastaj ngrihet sërish
menjëherë.
Ajo është tashmë me këmishë nate dhe rrobëdhomë.
Atë nuk e zë vendi, ajo u ndërron vendin
i lëviz nga njëri mur te
zbukurimeve,
tjetri. Ajo vështron të gjitha orët
që janë aty dhe i krahason me njëra-tjetrën. Vajzado ta
paguajë.
Pa prit! Me sa duket, erdhi sahati, tani do t'ia tregojë
ajo, sepse brava e derës kërciti
shkurtazi dhe pastaj dera për
shkoqur, çelësiu rrotullua
nëmbretërinëe zymtë dhe
te tmershme të dashurisë mëmësore u
hap. Erika hyn
brenda. Kapsallit sytë në dritën e fortë të
paradhomes
$1 një flutur nate gë ka pirë shumë.
rita, si për festë. Por Ngado janë ndezur
Kaloi koha e shën Darkës ka disa orë qe
Nena
pa u
shfrytëzuar.
sprinton heshturazi, por flakë e kuge, nga

Pianistja 167
vendgëndrimi i saj i fundit, në atë vrull rrëzon
diçka
përtokë dhe gati edhe të bijën, një fazë e luftës kio
Ajo e godet heshturazi bijën dhe
kjo qe
sapo nisi. dhe
të e
e bija. ae
bija, pas
një çasti ngurrimi, ia kthen goditjen. Shuajt e këpucéua
të Erikës lëshojnë një kutërbim kafshëror, a së paku
kalbësirë. Për shkak të
fqinjeve qe duhet të ngrihen
nesër herët, ta dyja mbërthehen nënjë luftë të heshtur
Me përfundim të paditur. Vajza, nga respekti, do ta lerë
mbase në çastin e fundit të émen te fitojë. Nëna, nga
meraku për të dhjetë gishtat-çekiçë të së bijës, do të
lerë mbase vajzën të fitojë. Në të vërtetë, vajza duhet të
jetë më e fuqishme, se është më e re; përveç kësaj, nëna
është konsumuar në
përleshjet
me të shoqin. Por
vajza
nuk ka mësuar që ta shfrytëzojë plotësisht epërsinë e saj
kundrejt së ëmës. Nëna u jep ca shuplaka të shëndosha
flokëve të shprishur të frutit të përzgjedhur të dashu-
risë. Shamia e mëndafshtë e kokës me krerë kuajsh në
të, fluturon lart dhe zë vend, si e hedhur me dorë, mbi
një llambë të korridorit dhe drita, si për të krijuar gjen-
djen shpirtërore të nevojshme, u bë e mbytur dhe e bute
Vajza pati edhe një disavantazh tjetër: të përlyera me
mut, baltë, fije bari, këpucët i rrëshqasin mbi qilimin
e vogël poshtë saj dhe kështu trupi i mësueses përpla
e kuqe
set përtokë, vetëm pak i zbutur nga rrugica
prej kërpi. Zhurmë goxha e madhe. Nëna i kërkon me
pëshpërimë së bijës për shkak të fqinjëve: me ngadale!
Vajza i kërkon, gjithashtu, në revansh së ëmës. për shkäk
te rqinj'eve: me ngadalël Të dyja gërvishtin njëra-yeu
në fytyrë. Vajza lëshon një thirrje si fajkoi përsipër prese
anko
le të
sëvet dhe thotë, se po të jetë
për të, fqinjet
nen sa te duan nesër, sepse nënës do t'i duhet të mei
rret

me ta. Nëna ngre një shkulm britme, të cilën, e

sakaq përsëri. Pastaj sërish gulçima, shtërzime, iNEna
dhe dihatje herë të heshtura, herë me
Nëna
ysmë
zëri.
enëse
I
fillon tani t'i fryjë borisë së keqardhjes dhe meqe

168 Elfriede Jelinek

 nërfundimi i përleshjes mbetet ende i paqartë, fillon të
rdorë mietet e pandershme të moshës dhe vdekjes së
sjell këto argumente me gjysmëzzëri, mes
afert.Ajoi një
tiradegulçimesh.dne përligjjesh të kalbura, se përse ajo
nuk mund të fitojë sot. Erika preket nga qarjet e nënës,
nënës,
e t e
nena të lodhet shumë nga
nuk lëshiron që kjo përle-
ajo filloi. Nëna thotë, Erika e filloi
hie. Dhe thotë se nena e

ia ka Shkurtuar jeten, të paktën, një muai,

e Dara. Kjo
dhe e kafshon tani Erikën me
Dhe e gërvish, gjysmë
këtë përparësi dhe
force. Nëna e shfrytezon menjeherë
cullufe flokësh nga balli, nië krrelë
i shkul Erikës një
nér të cil n Erika është shumë krenare, se i zbret shumë
hijshëm përpara. Erika leshon nje piskamë të vetme, që

aq shumëe tremb nënën, sa e

lëshoi menjëherë. Nesër
Erikës do t'i duhet të mbajë një plast mbi lëkurën e
rrjepur të kokës, ose ta mbajë shaminë, quasi fantasia,
në kokë edhe gjatë mësimit. Të dyja gratë rrinin ulur
karshi njëra-tjetrës, duke marrë dhe lëshuar frymë me
hov, përballë njëra-tjetrës në rruginën e shkarë mënjanë,
nen dritën e butë të llambës. Pas disa gulçimesh dhe
dihatjesh të papërfunduara, vajza pyet se a ishte e nevo
Jshme gjithë kjo. Ashtu si një grua e dashuruar që sapo
ka marrë një lajm të llahtarshëm nga jashtë vendit, me
aoren e djathtë, ajo shtrëngon fort qafën, ku një damar
ngTihet e ulet me tërbim. Nëna, një niobe në pension,
ulur pranë komodinës së korridorit, që ka përsip r nje
mplet zbukurimeshme mënyra funksionimi te pagarta
e me mundësi përdorimi të papërcaktuara, pergB
Pa 8jetur fjalë. Ajo përgjigiet se nuk do të kishte qene
LVOJshme,
e.
sikur vajza të ishte kthyer në shtepl me
Pastaj heshtën të dyja. Por shqisat e tyre ishin të
ndera, ishin mprehur si
teh nga disa gurë zmerili, dhe bërë
Irësh ytyrimisht i hollë. Gjatë përleshjes, nenes i ka
ajo, qitur këmisha e natës duke dëshmuar, se sidoqoftë,
p e
S
gjithash, është grua. Vajza, e turperuar e

Pianistja 169
këshillon tëmbulohet. Nënai bindet, turbulh ulluar. Erika p
e

ka etje. ëna nxiton t'ia

ngrihet dhe thotëse
këtë dëshirë të përkorë. Ajo
ka frikë, se për përbushë
inat të
v e

nesër Erika do të blerë një fustan të ri. Nëna m saj, pu

ofertë e posacm një në

lëng molle nga frigorifer1, një * do
dielës, sepse tani vetëm me të rrallë nëna i mh
shumti, ain nga
sh

e rénda. Së
supertregu në shtëpi shishet sjell që
koncentrat lëng luleshtrydhesh, ge shkon më gjatë eme zb
të njëjtin efekt. Koncentrati i holluar
me ujë shkon
nia
javë. Nëna thotë se tani do te vdese perfundimisht, vul.
nill.
neti është, zemra e dobët, gjithashtu. Vajza e këshilon
të ëmën të mos e teperoje shume! Ajo eshte bërë tashmë e
e pandjeshme ndaj ankesave të vazhdueshme të së ëmés ed
se do të vdesë. Nëna dëshiron tani të fillojë vaiin, cka fl
do ta bënte atë fituese me nokaut në raundin e tretë, në dh
rastin më të keq, fituese me nokdaun. Erika ia mohon në
këtë nënës për shkak të orës së vonë. Erika dëshiron tani h
vetëm të pijë lëngun dhe të shkojë në shtrat. Nëna dëshi- çe
te
ron të njëjtën gjë. Vetëm se, natyrisht, në anën e saj të
K
krevatit. Ajo nuk do t'i flasë më së bijës. Erika nuk do
v
t'ia falë kaq shpejt së ëmës, që ajo sulmoi muzikanten e i
në
muzikës së dhomës, Erika, tek po kthehej pa të keq
shtëpi. Erika nuk do të bëjë dush tani. Ajo thotë se nuk in

bëjë dush, sepse kërcitja e tubacioneve do degio

të
do të n
sot,
në tërë pallatin. Nja dy a tri siguresa iu dogjën
hej d
Por, meqenese
por sidoqoftë, ajo ishte kthyer në shtëpi. y
rralle, brid
siguresa ishin për aparate që përdoren
Keto Ajo
shtrihet dhe
n
nuk e vë re menjëherë djegien tyre.e t
përgjigie
fle saka pas një natënemire të mbetur pa veten

0
dhe pyet
Nëna rri edhe për një copë herë zgjuar vogel k
më të voge
se si vajza fjeti menjëherë dhe pa shenjen natënemirë e
të pendesës. Ajo duhej ta kishte vënë re se p
ditë normalk
e saj nëna bëri sikur nuk e dëgjoi. Në një
ll
"secila

lëvizurs

ato do të kishin qëndruar dhjetë minuta pa naitimi

a j t i m i

me lengun e saj në komodinë, pastaj do të vine

170 Elfriede Jelinek

 Erika pashmangshëm nepermjet një bisede me zëtë ulët dhe
të gjat shpjeguese, e vulosur kio me
bushë
të
v e ç a n ë r i

ie natënemire. Por sot Erika thjesht ia futi gjumit.

një
saj, puthje

krahët e
disa ëndrrave që nëna nuki njeh, sepse nuk
një në
do t'i
tregohen te nesermen. Nena i jep karar që të ketë
*
kujdes në ditët dhe javët, madje, edhe në muajt
n nga
shumë

edneajo rri gjatë zgjuar, derisa

sjell që pasojnë. Ndaj fillon të
ë eme zbardhë agimi.
on nia
t, vul.
nill. artin kanë zakon të thonë
në ditët
hilon Te vluarit me e se

shmë e krijimit
të gjashtë Koncerteve Brandenburgase të Bahut
ëmés edhe yjet e qiellit zbritën të vallëzojnë. Kur këta njerëz
n, cka flasin për Bahun, atëherë në lojëjanë gjithmonë vetë Zoti
të, në dhe banesa e tij. Erika Kohuti zëvendësoi një nxënëse
mohon në partine pianos, sepse asaj filloi ti rrjedhë gjak nga
on tani hundët dhe u desh ta shtrinin duke i vënë dhe një tufë
dëshi- çelësash nën zverk. Mbi një dyshek gjimnastikor. Flau-
saj të tet dhe violinat e kompletojnë ansamblin dhe u japin
uk do Koncerteve Brandeburgase vlerë rrallësie, por ato luhen
nten e vazhdimisht nga grupe të ndryshme muzikantësh, duke
i pasuruar kështu me interpretime të reja. Gjithnjë me
keq në
se nuk instrumentë të ndryshëm, një herë mbase me dy flaute.

degio Valter Klemeri nisi një ofensivë të re dhe serioze ne

ndjekje të Erikës. Ai ishte veçuar në një cep të palestres
ën sot, dhe ishte futur aty. Ky është vendshikimi i tij. prej aty al
qenese
, brid
yek provat e orkestrës së dhomës. Ai bën sikur shikon
et dhe ne vemendje të madhe partiturat e sjella me vere, e
të vërtetë, ai
gjigie fikson vetëm Erikën. Ai nuk lë ti shpe
veten

0e asnjë lëvizje e të mësuar etë

saj në tastierë, jo për
t
vogel
ë voge ka, por për ta bërë interpretuesen të pasigurt, Spas
mirë enyres së burrave. Ai e vështron mësuesen pa levu
por në sfidë
rmalk mënyrë provokative. Ai dëshiron të jetë një
mund ta përba
"secila

rs
llojesore
llojë
dhe e gjallë mashkullore, që
vetëm gruaja dhe artistja më e fortë. Erika e pyet,
naitimi
a j t i m i

Pianistja 171
se a mos dëshiron ta marrë vetë këtë part në pian ss
o? AjAi
thotë: jo, faleminderit, dhe midis këtyre dy drn
Aie
fjalëve,
dri

një pushim kuptimplotë, qëpërmban diçka të pat fut

Ai i përgjigjet një heshtje
domethënëse lizo
me
Erikës, se vetëm ushtrimi të bën mjesht
tër.
pohimit
Klemeri të Kle

për-
shëndet me një dorëputhje njëë vajzë që e nieh b per. dh
sap
shaka me të dhe qesh me një tjetër për dicka ta1.e ean
tëk
Erika ndjen boshësinë shpirtërore që del nga këto
dhe që e mërzisin shpejt burrin. Vetëm fytyra e vajza ed
konsumohet shpejt.
bukur dh
da
Heroi tragjik Klemer, i cili, nëtë vërtetë, është i n .
ësh
ketë rol, ndërkohë që Erika, në të vertetë, është e vietër
për një viktimë të pafajshme të vëmendjes, i kalan të
në
korrektësisht gishtat mbi fletën e heshtur të partiturës
Cilido do ta kuptonte me të paren, se kishte të bënte
e t
su
me një viktimë muzikore dhe jo me një parazit
muzikor. Do
Ai është vetë pianist ekzekutues, por ë për rrethana të he
pavolitshme, nuk arriti të uajë. Klemeri i hedh krahun
ajo
në supe një vajze të tretë, një vajzë kjo që mban mini
em
fund modern. Ajo duket e patrazuar nga asnjë mendim. in
Erika mendon: në qoftë se Klemeri ka qejf të zbresë aq
poshtë, le ta bëjë, por unë nuk do ta shoqëroj. Lëkura e tik
saj rrudhoset prej xhelozisë si krep i hollë. Sytë i dhem pë
bin, sepse i duhet që gjithçka ta kapë me bisht të syrit, du
ngaqë nuk duhet të kthehet nga Klemeri. Nuk duhet do
kurrsesi që ai ta vërë re interesimin e saj. Tani ai bën p
një shaka me vajzën e tretë; vajza fërgëllon nga shkulmi aj
i gazit, ajo i zbulon këmbët deri atje ku ato praktikisht m
mbarojnë, sepse aty fillon trupi. Vajza është thekur nga g
dielli. Vozitja e vazhdueshme me kajak, i kanë dhëne p
një ngjyrë të shëndetshme faqeve të Klemerit, koka e
e
tij përzjehet kokën e vajzës, flokët e tij të verdne
me
pm
shndrisin së bashku me flokët e gjatë të vajzës. Gjate
Al
te ashtuquajturit
1 tregon
sport, ai e mbron kokën me kaske.. e
një gazmore vajzës, ndërkohë që sytë e t. 3
172 Elriede Jelinek
 Ai fundore të makines, lëshojnë një dritë
kaltër.
të
Aj drnl
Aie djen prore praninë e Erikës. Sytë e tij nuk sinja-
dritat

fut ndonjë manovër frenimi. Po, pa dyshim,

lizojnë për
të Klemeri
ndodhet nënjë.sulm të ri. Era, uji, shkëmbinjtë
e këshillojnë ngrohtësisht
të shkurajuarin, që
për-
per. dhe valët,
bënte ndërmend qgë
eano gatitej të hiqte mëqëtë sapo se Erika, të
sapo gatitej të dore,
.e reja duronte
të këpuste lule kopshti
jza edhe pakëz, sepse
kishte shenja të sigurta për luhatjen
dashures se zemres. Edhe sikur ai t'ia
kur dhe zbutjen e së
herë që ta fusë atë në një varkë, nuk
dalë, së paku, një
është e thënë që ky jetë edhe namëkeq që
n. të kajaku vështirë
etër të manovrohet!
Mund te jete një flugë e vogël. Atje,
lan lumë, Klemeri do të ishte në akordin
në një liqen, në një
rës do te mundte të ushtronte mbi të një
e tij më vetjak. Atje
nte sundim më të sigurt, sepse në ujë ai ndjehet si në shtëpi.
kor. Do të mundte të drejtonte
dhe të bashkërendiste 1lëvizjet
a të hektike të Erikës. Këtu në tastierë, në fushën e tingujve,
hun
ajo është në ujërat e saj dhe këtu drejton dirigjenti, një
mini emigrant hungarez, i cili, me një theks të fortë të huaji,
im. i nxit tërbimthi nxënësit.
ë aq Meqenëse ndjenjën që e lidh me Erikën, ai e diagnos-
ra e tikon si merak, Klemeri nuk jepet, por shtrëngohet
em përsëri, duke mëshuar shkathtazi me këmbët e para dhe
yrit, duke pasuar zellshëm më këmbët e pasme. Për pak ajo
het do t'i kishte shpëtuar, ose ai vetë do të ishte tërhequr pa
bën pasur sukses. Ky do të kishte qenë gomarllëk imadh. Tani
lmi ajo i duket atij shumë më pikante trupërisht dhe shumë
isht më e arritshme se një vit më parë, ashtu siç rri tani dhe
nga gemton tastet, dhe me bisht të syrit, hedh vështrime të
ëne pasigurta mbi nxënësin, i cili, as ikën, por as vjen tek ajo
ka e
eti thotë se çfarë flakadani i digjet përbrenda. Përsa i
dne perket analizës muzikore të pjesëve që luhen, edhe këtu
jate
Al
mund të thuhet se ai nuk është mirëfilli krejt i pranis-
e.. eAl eshtë vërtet këtu. Por, mos vetëm për shkak të
. 34 Ne grupet e nxënësve muzikëtarë, ka plot vajza të
Pianistja 173
 reja, të çdo formati, të cd re
tjera të bukura dhe
të
dëften edhe se
çdo ngjyre
ye
dhe përmase. Erika nuk e e vë
rrallë Kleme
re
kështu e dyshimtë. Ajo
rin, duke u bërë ëhet e
dhe, njëkohësisht, i jep Klemerit të kuptoie
kuptojë
gjallë
gë në fillim, ajo e ka
vënë re atë, dhe vetëm at n
n

këtë muzikësunduese, përvec

Per KlFer ç
Erikën, për
ekziston vetëm muzika. Si usta që është,
Klenerit, merit, s
K

beson atë që pandeh se po sheh në fytyrën.

e
gruas:
mospranimin. Vetëm ai është i denjë të hapë derick
a

e livadhit malor,
mbi të cilën është shkruar içken d

hyrjal" Nga manshetat e bardha të mëngëve të saj, Erika

"ndalohet d
N
hedh rrëkenë me nmargaritarë të një motivi, e ngarkuar
p
me një ngutje nevoze. Ka të ngjarë që nxitimi të rjedha
prej pranverës tashmë të ardhur, e shpallur prej kohéch k
ngado me rritjen e pranise se zogjve dhe të shoferëve të n
papërgjegjshëm, të cilët në dimër, për motive shëndetë b
soro-teknike, ose thjesht teknike, e patën lënë makinën
të mbyllur, kurse tani ia lëshojnë frerët sërish, dhe në
aleancë me aguliçet e para dhe të çmësuar me vozitjen,
shkaktojnë aksidente të tmershme. Erika luan mekani
kisht partin më tëë thjeshtë të pianos. Mendimet e saj
treten larg, në njëë udhëtim studimor për piano, bashkë
më nxënësin Klemer. Vetëm ajo, ai, një dhomë e vogel
hoteli dhe dashuria.
dhe
Pastaj një kamion i ngarkon të gjitha mendimet
i shkarkon në një dhomë të vogël për dy vetë. Por, pak
përpara mbarimit të ditës, mendimet duhet të jenë
ka shtruar dhe
përsëri në kanistrën, të cilën nëna sapo e
mbuluar me kujdes, dhe rinia i përtallet pleqërise.
Zoti Nemeth troket përsëri me baketë.
Violinat nuk
shkronjen
kishin qenë të buta sa duhet. Edhe një herë
B, ju lutem. Tani, e forcuar, hundëpërgjakura, ktnenet
dhe kërkon vendine saj në piano dhe të drejtën sa s
e
ku-

soliste, të cilën eka fituar në luftën e ashpër të Kon

është nxënëse kanakare e zonjës profes
rrencës. Ajo

174 Elfriede Jelinek

 reshë Kohut, sepse edhe ajo ka një nënë që ka mbjellë
re
e në kopshtine fëmijës.
me mbicjen
zë vendin e Erikës. Valter Klemeri i shkel syrin
te
ie
Vajza
kurajuese vajzës dhe ndërkaq shikon se
mënyrë
ne
në
mbrese ilë kjo Erikës. Erika del me rrëmbim jashtë
Per
er çfarë marrë zoti Nemeth baketën në dorë. Edhe
sallës, ende pa
rit,
it, Klemeri, aleat
i ngushtë i saj dhe një starter i njohur në
e artit dhe të dashurisë, hidhet përpjetë
në punet
kas:
aytet
të mosindanet gjumës. Por, një vështrim i
ken duke dashur
në vend shikuesin Klemer.
het dirigjentite mbérthen përsër
ika Nxénësi duhet të vendosë se ku do, jashtë apo brenda,
uar të qëndrojë aty ku deshi.
por pastaj
ha Instrumentistët e harqeve hedhin në punë me tërbim
éch krahun e djathë me harkun. Pianoja galopon krenarisht
mbi patkonj, vallëzon lirshëm,
e të në manezh, përdridhet
detë bën një numër artistik nga ato të shkollës së lartë e që
nën nuk është fare në partiturë, por është menduar netëve të
trëndafiltë dhe kapardiset
në gjata, lëshon një Irezatim të
jen, hijshëm në gjysmërreth. Tani Klemeriti duhet të ulet
dhe të presë deri sa dirigjenti të bëjë ndëprerjen tjetër.
kani
saj Kësaj here mjeshtri ka ndërmend të vazhdojë, pa vënë
hkë re stonimet dhe kapërcimet, vetëm të mos dalë ndokush

nga rreshti. Por, për këtë nuk duhet pasur frikë,

se këtu
ogel
po muzikojnë të rritur. Orkestra e fëmijëve dhe grupet
dhe e shkollave të kantos, një mozaik
shumëngiyrësh
nga
githë shkollat ekzistuese të kantos, i kanë bërë provat
pak
ne orën katër. Një kompozim i drejtuesit të klasës së
jenë
dhe flauteve me solistikë kantoje nga radhët e mësueseve
te kantos prej gjitha
të filialeve të shkollave muzikore,
nuk firma bija të konservatorit qendror. Një vepër e guxim
njen Shme me alternime të tasteve të drejta dhe jo të drejta,
te tilla që shumë fëmijë i kthejnë në dyshekpëshurrës.
enet Ketu pra, profesionistët e ardhshëm marrin edukim
as
ku- nuzikor. Gjak i ri për orkestrën e Austrisë së Poshtme,
on Operat krahinore, për orkestrën simfonike të Radio-
ofes Pe
Pianistja 175
 përfilarmonikët
televizonit Austriak.Gjer
edhe
kur atje luan ndonjë farefis mashkullor i nxënësit. rastin Valt

shë
Bahun. Veçse si ni#
Klemeri rri dhe mediton për
që për çastin nuk para çan kokën përvezët e saj. Aloçkë
.

imen
olo ketë p a f u n

Erika? Apo ajo kërkon të

kthehet shpejt, thua, lajë duar nuk
g

shumë nga ana e internrot

Ai nuk para merr vesh për të
P é r

ta lerë të pashfrytëzuar
Por ai nuk mund edhe tin abyl
të shkëmbyer gjeste përshendetese me shoqet e bunpër
violin
Ai kërkon ta përligjë emrin tij
e si donzhuan Sat a
këtë sallë zëvendësuese. Të
desh Anëta

gë prova të bëhej në jitha dihet

sallat e mëdha të konservatorit, u zune për një prov m dha
të ngutshme të përgjithshme të klasës së operës. nr tëDë
vënien nëë skenë të një projekti ambicioz kamikaz (Figa- sai m
ros së Mozartit). Dhe atëhere ishte një shkollë populloTe lit m
mike gë dha palestrëne saj për provën e Bahut.Veglat nuk g
gjimnastikore i kishin rrasur rreze mureve, kultura prano
fizike i kishte lënë vendin për një ditë kulturës shpir- përm
terore. Në katet e sipërme të kësaj shkolle popullore,që Një k

Shuberti, është Në
gjendet në lagjen ku dikur ka punuar
vendosur shkolla muzikore e lagjes, por edhe sallat e saj trën
janë shumë të vogla për prova. i kra
Nxenësit e kësaj shkolle muzikore rajonale, janë lejuar rësi p
njohur të konser- nga
të dëgjojnë gjatë provave orkestrën e

vatorit. Po pak e shfrytëzuan këtë rast. Kjo duhej e'ua është

lehtësonte atyre zgjedhjen e profesionit të ardhshëm. pard
Ata shihnin që duart, jo vetëm dinë të kapin rëndë, por e veg
edhe të fërkojnë lehtë. Profesioni i marangozit dhe ai i vegl
me
profesorit të universitetit, ishin zhvendosur në flifistun.
panu
Nxenësit rrinin gjithë nderim nëpër karrige dhe
nuk
dyshege me p
gjimnastikorë dhe hapnin veshët. Asnjëri prej tyTe
ay e
kishte prindër që do të donin t'i jepnin fëmijës se tye
profesionin e marangozit.
Trez
Femija, megjithatë, nuk duhet të nxjerrë përtuna g

se si muzikant, do ti bien pëllumba të pjekur ne s ont

Por, për t'u bërë i tillë, do t'i duhet të lijojë lirinë e vE ro

176 Elfriede Jelinek

 Klemerin ka ge po e shtyp mjedisi i pazakon-
koheErikës
stin Valter

shkollor dhe para

i duket vetja si fëmijë. U
shë
marr dhenia nxënës/mësues dhe u largua në
çkë
o ketë
imentua
i dashur/e dashur. Aq sa Klemeri
të vërë në përdorim bërrylet
p a f u n d ë s i

madje, as
ar nuk
guxon,

jashtë. Erika kishte fluturuar para tij, duke

të dalë
për
P é r

derën pas vetes, pae pritur atë. Ansambli i bie

abyllur
npër violinçelit, bubullon
dhe gërv lin nëpër tastierë.
violinës,
a Anëtarët e trupes
sforcohen
ne mënyrë të veçantë, sepse,
desh dëgjuesve profan përpjekjet janë më të
itha dihet gë para
ato fytyra gjithë nderim dhe shprehie
rov m dha: kur sheh
nr Keshtu edhe orkestra e merr punën
tëDërgendruara.
Figa- sai mëseriozisht se në ditet e zakonshme. Muri i tingu-
oTe dhe ai, per shkage karrieriste muzikore,
lit mbyllet para
zoti Nemeth nuk do ta
eglat nuk guxon ta rrëzojë. Ndryshe
solist për koncertin e ardhshëm të madh
tura pranonte si
hpir- përmbyllës të shkollës, për të cilin Klemeri ishte caktuar.
e,që Një koncert mozartian.

është Në kohën që Valter Klemeri e kalonte kohën në pales-

e saj trën e shkollës duke matur përmasat femërore dhe duke
i krahasuar mes tyre, gjë që nuk përbën asnjë vështi-
ejuar rësi për një teknik, mësuesja e tij e muzikës torturohe
nser- nga pavendosmëria në dhomën e zhveshjes. Sot ajo
e'ua është e mbushur me këllëfë dhe kuti instrumentesh, me
hëm. pardesy, kasketa, shalle dhe dorashka. Instrumenstistët
, por e veglave me frymë nxehnin kokat, pianistët dhe atë të
e ai i veglave me tela duart, pra secili, sipas pjesës së trupit,
stun. me të cilin i nxirrnin tingujt. Rreth e qark këpucë të
panumërta, sepse në një palestër mund të futesh vetèm
hege
nuk me papuçe gjimnastikore, disa, madje, i kishin harruar
e
e tye ay edhe papuçet dhe tani rrinin vetëm me çorape, duke
Trezikuar të merrnin ndonjë të ftohtë.
ga larg, nëveshëte mësueses së pianos, Erika, depër-
s onte gjëmimi i një katarakti të fuqishëm bahian. Ajo
e vE r o n mbi njëtruall që përgatit sportistë të rêndomte

Pianistja 177
dhe nuke di me saktësi se çfarê bén aty dhe për e
pakmë parë kishte ikur si furtunë nga sallae arsye
Për shkak të Klemerit? Ishte e
padurueshme provave.
ne sSe
se ssi
banakun e mallrave të lira, ai u shpërndante vaiz në
reja gjëra të shijshme. Po ta pyesje, me siguri dotë ne
gjej, duke thënë se ai di ta çmojë bukurinë ërli
femëror
çdo moshe dhe kategorie. Ishte një fyrje për mësuese të
së cilës i ishte dashur shumë mund pêr të ardhur e r
të fshehur këtu ndjenjat e veta. për
Zakonisht, në çaste nevoje, muzika e ngushëllon Erikän
por sot ajo e gërryen nëpër fundete ndjeshëm nervo
gë kishte zhveshur burri i quajtur Valter Klemer. Vendi
ku është, i duket si një dhomë pritjeje e pluhurosur
dhe
pa ngrohje. Ajo kërkon të kthehet sërish tek të tjerët
por i pret rrugën një figurë në formën e një kamerieri
si një bllok muskujsh dhe e këshillon zonjëne nderuar
gë të vendosë, ndryshe kuzhina do të mbyllet. Supë me
vezë apo supë me shpretkë?
Ndjenjat janë gjithmonë qesharake, por, sidomos, kur
të jashtmit njihen rastësisht me to. Erika hedh glasën
gjithandej në kthinën kutërbuese të nevojave të fsheh-
ta, një zog shtegtar në kopshtin zoologjik. Aie detyron
veten të lëvizë me ngadalësinë më të madhe, me
shprese
se dikush do të vijë dhe do ta
mbajë. Apo me shpresën
se do të pengohet në mes të
pisllëkut që po planifikon
dhe për këtë do të ketë pasoja të tmerrshme: njëtuneli
veshur me aparatura të frikshme të mprehta, ku ajo do
të ishte e detyruar ta kalonte me vrap e në errësirë të
plotë. Asnjë vezullim drite në anën e përtejme. Dhe ku
èshtë çelësi për ndriçimin e kamareve, ku rri personeli i
Irugës në rast avarie?
Ajo dinte vetëm një gjë: në dalje të tunelit gjendet
arena e ndriçuar në mënyrë përvëluese, ku e presin edne
me shumë sprova qëndrueshmërie dhe dëshmi are
Shkallë të gurta në formë amfiteatri, prej të cilave aer

178 Efriede Jelinek

dhen
mbi të lëvozhga arrash, qese kokoshkash, shishe
limonadash me fije kashte të spërdredhura, rule letrash
higjenike Ky do të shte edhe publiku i saj i mirëfilltë.
Dalestra zoti Nemeth, ulurin mbyturazi se interpre
Interpre-
jetëmë i fortë. Fortel Më shumë
timi duhet te
timi duhet
Lavamani ësht prej orcelani dhe me krisa të shumta.
Poshtë pasqyrës, një pllakë xhamni
Mbi të, një pasqyrë.
p një kornizë etalike. Në cep të pllakës, një gotë uji.
Cota nuk është vendosur me kujdes, por ashtu si rastë-
sendi të pajetë. Gota gëndron aty
sisht përpara një
gendron. Në fund
te
saj prehet nje pike uji e veçuar dhe

Dushon derisa të avullohet. Pak kohë më parë prei sai,

me siguri, do të ketë thithur një gllënjkë ndonjë nxënës.
Erika kontrollon për shami xhepat e pardesyve dhe të
xhaketave dhe i gien shpejt. Një prodhim i kohës së
gripit dhe të rrufës. Erika e kap gotën me shami dhe e fut
njerën tek tjetra. Gota me gjurmë të panumërta të gish-
tave të ngathët të fëmijëve, mbështillet plotësisht nga
shamia. Këtë gotë të veshur kështu, Erika e vë përdhé
dhe pastaj e godet fort me thembër të këpucës. Ajo
thyhet mbyturazi. Gota e plagosur goditet përsëri edhe
disa herë, derisa kthehet në një masë thepa-thepa, por
ende jo të paformë. Nuk duhet thërmuar më tepër! Copat
duhet të ruajnë aftësinë për të shpuar. Erikae
merr prej
dyshemesë shaminë me përmbajtjen e saj majëmprehtë
dhe pastaj këto
copëra i hedh me kujdes në një xhepP
pardesyje. Gota e lirë dhe e hollë, ka lënë copëra mjaft të
mprehta dhe tinzare. Gërvëlima zëzëruese e dhimbjes së
xhamit, ishte mbytur nga shamia.
Erika ka
e
njohur menjëherë pardesynë, qoftë nga
ngiyra ekstravagante e modës së fundit, qoftë nga
Shkurtësia, po kohës. Kjo vajzë kishte rënë në sy qe
e

perpara provës, sesi i lëpihej Valter Klemerit, që ngri

ej si mal para
saj. Erika kishte shumë dëshirë të shihte
Sesi do të
përqallej ajo pasi të therte dorën. Fytyra e sa

Pianistja 179
do të shtrembërohej nga një grimasë ee neveritsh
neveritshm ku
do ta njihte më rininë z
asnjëri nga djemtë nuk e
buku-
Erikës do të
Mendja
ngadhënjente
e
rinë e dikurshme.
mbi epërsitë e trupit. E
E

Fazën numër një të minifundit, Erikës i ishte. d

dashur
ur m
ta kapërcente sipas
dëshirës së nënës.
Urdhrin e: saj për K
rroba tëgjata, nënae kishte paketuar me paralajmërim d
se moda e shkurtër nuki shkonte Erikës. Të gjitha min N
ajzat
i patën shkurtuar fundet, fustanet, pardesytë dhe pastaj k
ua kishin qepur sërish anët. Ose thjesht kishin
Iroba të gatshme në dyqan. Rrota e kohës, zhsre
ukuruar
këmbëve të zhveshura të vajzave, vazhde
t
me qirinjtë e m
të rrotullohej. por Erika, me urdhër të së ëmës, uh B
"kapërcyese pengesash", u bé kapërcyese kohe. Te gith
d
ata që dëshironin, por edhe ata qe nuk deshironin ta
e
degjonin. ajo duhej ei sqaronte: kjo nuk më shkon mua h
personalisht dhe nuk më pëlqen mua personalisht! Dhe d
pastaj nxitonte të hidhej lart mbi hapësirën dhe kohëên. n
E flakur nga katapulta mëmësore. Nga atje lart pastaj, në t
bazë
kriteresh
të përpunuara, duke
vrarë mendjen për
netë e netë të tëra, ajo gjykonte për shalët e zbuluara
l
n
"deriatykunukmbanmë", e më tej! Ajo shpërndante nota p
individuale për këmbët në të gjitha shkallëzimet: nga p
çorapet e holla, deri te lakuriqësia e natës, ca më e kege K
kjo. Pastaj, vazhdonte Erika në rrethin e saj, të isha unë s

filania apo filania, nuk do të kisha guxuar kurrë diçka m

të tille! Erika përshkruante më hollësi se përse disa te m
pakta mund t'ia lejonin vetes këtë nga ana figurative.
Pastaj hidhej përtej kohës, me modën e saj, në fustanet
jashtëkohore të "deritegjuri", siç e thotë shprehja prore
sionale. E megjithatë, ajo ra më shpejt se të tjerat pir
thikës së pamëshirshme të rrotës së kohës. Ajo
se nuk i duhet qëndruar skllavërisht besnik modes, po
mena
moda duhet t'i përmbahet skllavërisht se çfarë i ShkUL
njërit dhe çfarë jo.
180 Elfriede Jelinek
 flautiste e pispillosur
si klloun, shalë të
me ato
Kjo
zbuluara deri lart, i ka futur spicat Valter Klemerit të saj.
ishte një nxënëse e
dinte se kjo vajzë famshme
Erika e
Erika lakmuar si ndjekëse e modës. Kur i futi
dhe e asaj qëlli-
e xhamit ne
xhepin pardesysë, Erika
e
misht copërat vete, se në asnjë
Kohuti m e n d o i mne mënyrë, nuk do të

dëshironte që
ta përjetonte edhe një herë rininë e vet.
Ndiehem e gëzuar që kam këtë moshë, ndërsa rininë ajo
ka mundur
tashime
ta zevendesojë me përvojën.
Nderkaq, gjatë tërë kohës aty nuk erdhi askush, megji-
i madh. Të gjithë po i gëzoheshin
these rreziku ishte
muzikës në sallë. Gazmendidhe hareja, apo ajo që
Bahu nënkupton me kete, mbush çdo cep dhe qoshe

dhe ngjitet edhe shkallëve përpjetë. Finalja nuk është

edhe shumë larg. Në mes te veprés së fuqishme, Erika
hap derën dhe kthehet përkorësisht në sallë. Ajo fërkon
duart, sikur posa i kishte larë dhe mblidhet pa fjalë në
një qoshe. Vetëkuptohet se si personel mësimor, ajo ka
të drejtë të hapë derën, edhe atëherë kur Bahu gurgul-
lon ende. Zoti Klemer merr njoftim për kthimin e saj me
një përshkënditje të syve të tij, edhe ashtu nga natyra
plot shk lqim. Erika bën sikur nuk vë re. Ai përpiqet ta
përshëndesë mësuesen e tij, si fëmija lepurin e pashkëve.
Kërkimi i vezëve të larme, është zbavitje më e madhe se
sa
gjetja,
dhe kështu i ndodh edhe Valter Klemerit
po
me
këtë segrua. Për burrin, gjuetia është kënaqësi më e

madhe, bashkimi i pashmangshëm. Çështja éshtë

sa
se kur. Ca frikë e ka Klemeri për shkak të
te mallkuar të
ndryshimit
moshës. Por, përderisa ai është burrë, te
dhjetë vitet që Erika ka më shumëse ai, nuk futen fare
ne hesap. Përveç kësaj, me rritjen e moshes ane ne
t j e n e inteligjencës, vlera e gruas bie shumë. Tekniku
Drenda Klemerit i llogarit të tëra këto dhe përfundimi 1
erllogaritjeve të tij tregon se Erikës i ka mbetur edhe
are pak
kohë, para se të bjerë në gropë. Valter Klemeri

Pianistja 181
 rrudhat e fytyrës dhe t a .
ndjehet i çliruar kur sodit
të Erikës. Ai ndjehet i ndrydhur
kur ajo i
shpjegon trupit
dicka
ë
it
në piano. Por për rezultatin perfundimtar rëndësi kanë p
vetëm rrudhat, palat, celuliti, Tloket e thinjur, qesa.

poret e hapura, dhëmbët e vënë, svzet kat dhe

nen sy, is ja kilej
e figurës.
Fatmirësisht sot Erika nuk iku në shtëpi para kohe atje.
atonn
e ka zakon shpesh. Asaj i pëlqen të ndahet alla francez
Pa përshëndetur më parë, pa dhénë asnjë shenjë. Ikr tikë
përnjëherësh, zhduket, avullohet. Në ditë të tilla, kur bërx
aio i ikën qëllimisht, Klemerie ka zakon të verë pllakén tjetra
"udhetim dimri" dhe ta shoqërojë edhe vetë nën zë Ta
Tek
zoti
nesërmen i deklaron mësueses se vet, se vetëm cikli i
Dhe
këngëve tepër të trishtueshme të Shubertit, mund ta
lehtësojnë sadopak ate gjendje shpirterore, në të cilën nga
rashe unë dje, vetëm për shkakun tuaj, Erika. Dicka
Nd
këm
brenda meje u vorbullua së bashku me Shubertin, sepse se n
atëherë kur krijoi "vetminë", ai, me siguri, do të ketë apo
qenë në po atë vorbull, si unë dje. Ne vuajtëm, si të Kell
thuash, me të njëjtin ritëm, Shuberti dhe hiçësia ime.
Doemos, unë jam i vogël dhe i parënd sishëm në kraha dial
të k
sim me Shubertin. Mirëpo, në mbrëmje si ajo e djesh Dy a
mja, më vjen mbroth ta krahasoj veten me Shubertin. me
Mjerisht, më të shumtën e herëve, unë jam i sipërfag ësh
shëm, ju e shikoni, Erika, unë jam i çiltër me ju. mb
Erika urdhëron që Klemeri të mos e vështrojë ashtu. ka b
Klemeri, sidoqoftë, nuk merr mundimin t'i fshehë dësh Pa
rat e veta. Së bashku ata janë mbështjellë si krimbate 8ith
mëndafshit në fshikëz. Lëvozhgat e tyre me brishtesi par
pezhishke merimange prej ambicjeje, ambicjeje, amor tem
CJeje dhe vetëm ambicjeje, prehen të papesha dhe
te
ka
thyeshme, në të dy skeletet e dëshirave dhe ëndra Le
te tyre trupore. Vetëm këto ëndrra ia bëjnë, indi, Jen
se ër të
njërit real tjetrin. Vetëm falë tyre dëshirave, ata pr
ne
depertuar tërësisht dhe për të qenë i depërtuesneu

182 Elfriede Jelinek

 personi Klemer dhe personi Kohut. Dy copa mishi
ë frigoriferike te një mishshitësi të rrethinave,
itrinën trendafili te kthyer nga pubiku;
e prerë ngjyrë
pjesën m e n d o h e t gjatë, kërkon
mvisa, qe pasi një gjysmë
dhe
prej kësaj he pastaj një gjysmë kileje prej asaj
kileje në letër celofani. Klientja i fut
atje. Të dyja paketonen
të veshur me plas-
atonë një çantë pazari johigjenike
në një
nuk pastrohet kurrë. Të dyja copat, filetoja dhe
tikë që
derrit, e kuqe e erret njeri dhe e çelët rozë
bërxollate
m e njëra-tjetrën.
tjetra, ngjishen
Tek unë ju shihni kufirin, ku do të thyhet vullneti juai,
nuk do të më merrni mua kurrë!
zoti Klemer, sepse ju
Dhe tjetri kundërshton gjallërisht, duke vënë edhe ai
dhe përmasa.
nga ana e tij kufij
Nderkaqnëgarderobë shpërthennjëkaosmerrapëllima
këmbësh dhe fëshfërima duarfutjesh. Zëra që ankohen
se nuk po e gjejnë këtë apo atë, që e kishin lënë këtu
apo aty. Të tjerë piskasin se kanë apo u kanë ende borxh.
Kellëfi i një violine kërcet me zhurmë nën këmbët e një
dialoshi,
të kishte
i cili nuk e ka blerë vetë atë këllëf, ndryshe do
pasur më tepër kujdes, siç ngulmojnë prindërit.
Dy amerikanë diskutojnë me zë të lartë mes tyre lidhur
me mbresën e
përgjithshme muzikore, që sipas tyre,
është ndikuar nga diçka që ata nuk e
mbase mund të ketë
përcaktojnë dot,
qenë akustika. Diçka, sidoqoftë, i
ka bezdisur.
Pastaj. një klithmë e ndan ajrin në mes, një dorë e prerë
8ithndej dhe plotësisht e përgjakur del nga një xhep
pardesyje. Gjaku pikon mbi pardesynë e re! Dhe lë njolla
r temedha mbi te. Vajza së cilës i përket dora, bërtet nga
ka dhe ulërin nga dhimbja, gë vetëm tani po e ndjen
,
Le, pikërisht, pas një sekonde frike, ku jo më dhimb-
Jene vet,
por nuk kishte ndjerë asgjë tjetër. Ne
ë
prera të flautistes veglat
gë tani duhen
cilën shtypen dhe lëshohen qepur, e flautit, Kane
në kete
a ne te aore
kllapat

Pianistja 183
mbetur tani copëra dhe fije xhami. E mitura u vështro Erik
mendjehumbur dorën që pikon gjak dhe tashmé jas
vetullave dhe ngjyrehija e qerpikeve, në harmoni del
del
i te eg
ajo
plotë me njëra-tjetrën, rrjedhin tatëpjetë faqeve. Publiku
me forcë të dyfishuar
burim
stepet per një çast, pastaj si kata-
rakt, lëshohet nga të gjitha anet drejt qendrës.
Nië grup ndihmuesish mblidhet Si një bërthamë e fomi
Shk
glasash, e cila vetë pastaj do të flaket. Asnjë nuk léviz
të hepoh
gjithë duan të shohin. saj, aj
Vajzës i duhet të ulet se nuk ndjehet mirë..Mbase tani
grupe
mori fund njëherë e mirë edhe flauti. and
Ne rrethine ngushtë të erës së gjakut, Erika shtiret a
ies dh
llahtarisur dhe sikur po i pështillet.
ti kr
Ndodh siç mund ti ndodhë çdo njeriu përballë nië të zg
plagosjeje. Disa telefonojnë, sepse edhe tëtjerë po tele
të sh
fonojnë. Shumë bërtasin të mbahet qetësi, por janë të do t'u
paktë ata që mbajnë qetësi. Ata shtyjnë njëri-tjetrin jashtë mend
fushës së shikimit. Ata akuzojnë persona krejtësisht leve p
të pafajshëm. Ata veprojnë në kundështim me thirrjet se aj
për rend. Ata tregohen të paarsyeshëm kundrejt lutjeve
njeh
për të hapur vend, për qetësi dhe përmbajtje para këtij saj e
rasti të tmerrshëm. Dy a tre nxënës vihen në opozitë me shme
rregullat primitive të sjelljes. Nga qoshet e ndryshme, tet s
ku janë tërhequr më të edukuarit dhe më moskok çarë
sit, vjen pyetja për fajtorin. Një palë mendojnë së vajza
teduke
la

është plagosur vetë, për t'u bërë më interesante. Ne Fa

tjetër kundërshton me forcë dhe shpreh mendimin se ao vend
të ketë qenë ndonjë mik i saj xheloz. Një i tretë shton se
Xnelozia pranohet, por vetëm se xhelozja ka qenë vajze.
gene
pam
Një i dyshuar padrejtësisht fillon e tërbohet, nje e Terk
drejtë fillone qan. Një grup nxenesi
akuzuar me pa të
e
kundërshton1masat që ka diktuar arsyeja. Dikush e hedh Snk
poshtë vendosmërisht qortimin, siç ka parë ta bëjnë saj,
politikanët në televizor. Zoti Nemeth lutet për qetes, e
an
Shpejt do
të prishet nga sirenate një autoambulain
184 Elfriede Jelinek
 Kohuti i vështron të gjitha rTënjésisht dhe pastaj
Erika vështron Erika Kohutin si
alter Klemeri e
jashtë.
del
del
sapodalë nga strofulla, që ka nuhatur një
egërsira e
ajo ushqimi
dhe i vihet sakaq pas.
burim

Shkallaret ngrena ga
e
kembet xanxare të
fëmijëve,
hapat e lehtët Erikës. Ata zhduken poshtë
hepohen nën formuar
ajo ngjitet lart. Në palestër ndérkaq. janë
saj, hedhin hamendësime. Dhe reko-
grupe këshillimore që Ata rikrijojnë pistat e ngjar-
andojnë m a s a t përkatëse.
ies dheformojnë zinxhir , që me anë veglash zhurmuese
ti krehin pastaj këto pista. Ky lëmsh njerëzish nuk do
të zgjidhet shumë shpejt. Do të kalojë kohë
para se ai
të shkërmoqet cop pas cope, sepse muzikantëve të rinj
do t'u duhet të shkojnë nëpër shtëpira. Por dikush
edhe
ë mendon se do të jetë i mëpastajmi. Erika ngjitet shkal-
leve përpjetë. Kushdo që e sheh tek ikën ashtu, mendon
se ajo është bërë keq. Gjithësia e saj muzikore, nuk i
njeh plagosjet. Por, në të vërtetë, është vetëm shtysa e
saj e vjetër për të bërë shurrën në çastet më të pavolit
shme. Që i lëviz midis këmbëve teposhtë, ndaj ajo u ngji-
, tet shkallëve lart. Ajo kërkon një nevojtore në katin më
te lartë, sepse atje askush nuk do ta kapë gafil mësuesen
a duke kryer nevojën banale të
pshurrjes.
eo Faji 1 saj që hapi derën e duhur, se këtu ajo nuk e njeh

vendin. Por ajo ka përvojë me dyert e nevojtoreve, duke

e gene shpesh e detyruar të kërkojë të tilla në vendet më
. pamenduara. Në ndërtesa dhe zyra te panjonura. Nga
e Terkimi i pazakontë i pjesëve të saj, dera bën duke se
h e nera mjediset ku kryhen nevojat në këtë
nga
Snkollë. Kutërbimi i urinës fëminore që doli pastaj prej
ë saj, e vërtetoi këtë
hamendje.
eete mësuesve mund të hapen vetëm me çelësa të
ante dhe janë të pajisur me aparate higjenike shtese

Pianistja 185
dhe mepajisje të posaçme, fjala e fundit e tekniki toi
e
álciste në
Erika kishte ndijimin jomuzikal se po pëlciste n es
Ajo nuk kishte dëshirë tjetër, veçse
të çlirohei rend. sh

shkulm i nxehtë dhe i gjatë që kérkonte të diltenga një

Shpesh ky hall e zinte edhe në çastet më të shtë.
pavolitshëi
gjatë një korcerti, fjala vjen, kur pianisti luan
nj

dhe njëherësh i duhet te manipuloje sordinon. pianisimo ar

Erika tërbohet me zakonin e keq të shumë p
të cilat janë të mendimit dhe, madje, e pianisteve,
mbrojnë atë, dhe
re

te
në publik, sordino duhet perdorur vetëm për vendet
se
m
e lehta. Ndërkohë që të dhënat vetjake të Bethovenit
flasin qartë dhe shkoqur kunder. Ke shtu bisedon edhe tu
logjika e Erikës me kompetencên e saj artistike, gë të
dyja në anën e Bethovenit. Thellë, brenda vetes, Erikis
p
n
i vjen keq që nuk e shijoi deri në fund krimin e saj ndai D
nxënëses, së cilës as nuk i shkon ndërmend se nga i erdhi E
e keqja. m
Tani ajo ndodhet në paradhomën nevojtores
e
mund, veçse të habitet me mendjen femër të arkitek
dhe nuk K
të
tit të shkollës apo të arkitektit të interierëve. Djathtas, m
një deriçkë që të çon në shurrtoren e djemve të vegjël. s
Kutërbimi të kujton një gropë murtaje. Një ulluk i s
emaluar me lartësi të ulët shkon në dysheme përgjatë ti
murit të lyer me bojë vaji. Në të, shumë puseta në largësi la
te barabartë, shumë prej të cilave të bllokuara. Ketu
e s
pshurrin pra, këta burra të vegjël, atë curriline tyre te b
verdhë pranë njëri-tjetrit, apo vizatojnë figura në mur K
Që shihen qartë kudo. a
Në ulluk sheh të ngjitura fort edhe sende që nuk u K
takon të jenë aty: copa letrash, lékura bananesh, lekurd
pOrtokallesh, madje, edhe një fletore. Erika hap dritareu
artistik. E
n
dhe poshtë saj, disi anash, sheh një basorelief e
parë nga largësia ku ishte Erika, ky zbukurim i
ndërtesës,
P
tregonte një burrë lakuriq të ulur dhe një g r u a lakuriq &
ël të S
te ulur.
Gruaja i ka hedhur krahun një vajze v te

186 Elfriede Jelinek

 cila po bën një punëdore. Burri duket se po
e

veshur,
eshur,
s ket, me dashamirési, djaline tij të
d. sheh,
me sa

endosur
më lart, i cili mban në dorë një kompas të
ë dhe duket se po detyra shkencore. Erika
zgjidh
ë. ur
këtë basorelief përmendoren e gurtë të politikës
njeh në.
nuk zgjatet shumëjashtë
o arsimore social-demokrate, por
të mos shkaktuar ndonjë fatkeqësi. Ajo mbyll
e drita-
për
më mirë, aq më tepër qëhapja
e saj sikur e shtoi më
e,e ren
Erika nuk mund të vazhdojë më giatëë
tepër kutërbimin.
e sa artistike, asaj 1 duhet të largohet.
t me vëzhgimet
it Nxënëset e vogla duhej të lehtësoheshin pas një arma
si kulisa teatri. Këtu, kulisat
e ture ala potjomkin, diçka
ë
s
përfaqësohen nga nje eradhe aspak bindëse kabinash. Si
në pishina. Në bylmet drunjta, janëshpuar një numëri
i Dafund vrimash të madhësive dhe formave të ndryshme.
i Erika pyet veten: me se? Në lartësinë e shpatullave të
mësueses Erika, muret janë sharruar në mnënyrë brutale.
k Koka e saj del mbi të. Një nxënëse shkolle edhe mund
k të fshihet në rast nevoje prapa këtij biçim muri, një
s, mësuese e rritur jo. Bashkënxënësit dhe bashkënxënë-
l. set duhet të vëzhgojnë përmes këtyre vrimave dhe të
i shohin se C'bëhet me klozetin fqinj dhe përdoruesin e
ë tij. Po të qëndrojë Erika prapa murit, koka e saj ngrihet
si lart si koka e një xhirafe që çalltis prapa murit per te

e sharruar dhëmbë ndonjë degë. Një arsye per keto

me
e bylme, mund të ishte mbase mundësia që të rriturit te
ur Kontrollonin në ç o kohë se çfarë po bënte fëmija atje
aq gjatë, apo se mos ai ishte
mbyllur aty me deshire.
u rasi ngriti lart kapakun prej dërrase, Erika u ul në
KLozetin e ndotur. Por këtë marifet duhej ta kishin bere
d
uE ne te tjerë para saj, kështu që edhe porcelani i ftohtë
e mbuluar me bacile. Brenda klozetit seç pluskon,
s,
POT ETika më mirë të mos e shohë, kaq nxitim ka. Me
q &Jendjen që është aio, do të rrinte galiç edhe mbi nje
ë SOpe me gjarpërini. Vetëm të ketë
një derë që mbyllet!

Pianistja 187
Pa shul nëderë, Erika nuk do të lirohej për asgjë ,

Shuli mbyllet dhe shluza e

Erikës hapet. Duke
psher rëtirë
botë. një

lehtësuar, Erikae rrotullon shulin e

vogël dhe Një
pë
e
jashtë
rethi që tregon:
derës del njëpjesë e kuqe në formë rrethi.
ne
e
zënë.
Dikush hap një derë dhe futet brenda. Pa u drojt1 tan

miedisi aty. Janë padyshim hapa burri ato gë nga he

D
po afro- nav
hen dhe, padyshim, janëhapat e Valter Klemerit.
vënë pas Erikës pak më par .
Klemeri çapit,
Klemerit, gëiqe Kl

nga njëri pisllëk te tjetri, dhe éshtë e pashmangshm

gjithashhu ata
ë
ai kërkon personin e dëshiruar. Për muaj tëtërë
ka mbajtur larg, edhe pse duhej ta kishte marrë vee
ajo e pu
ice
se çfarë kokëshkreti është Klemeri. Deshira tij është
e
to
që ajo të çlirohet, më së fundi, nga frenimet e sai. Aio
së
duhet të zhvishet nga perSOnaliteti i saj si mësuese dhe
e
të shndërrohet në një send qe do t'i ofrohet pastaj atij.
kt
Ai do të bëjë kujdes për të gjitha. Klemeri është tani një
by
konkordat midis burokracisë dhe gjakimit. Një gjakim
që nuk njeh kufij dhe, edhe kur i njeh, nuk i respekton.
an
fu
Kaq, për detyrën që i ka vénë vetes Klemeri lidhur me
gj
trupin mësimor. Valter Klemeri flak tej një lëvozhgë me K
emrin frenim, një lëvozhgë me emrin drojë, dhe një lëvo
dr
zhgë me emrin vetëpërmbajtje. Më tej, Erika, doemos, fl
nuk ka ku të shkojë, sepse prapa ka një mur masiv.duhet Ai do e
tabëjëErikën të harrojë tëshohë e të dëgjojë, ajo m
të shohë e të dëgjojë vetëm atë. Udhëzuesine përdor d
mit ai do ta flakë, më qëllim që përveç tij, asnjë tjetër te e
mos ketë mundësi ta vlerësojë Erikën nga kjo anë, Per S
ketë grua, tani ka vetëm një rrugë: t'u japë
fund gnu p
papërcaktueshmërive dhe deprimimeve. Ajo nuk aunet t
fantazojë më dokrra si Bukuroshja e Fjetur. Ajoaul
tashmë është
i
të dalë si njeri i lirë i
para Klemerit, cili
Ndaj
g
mirëinformuar për gjithë déshirat e saj të fshehta. L
edhe Klemeri tani pyet: "Erika, këtu jeni?" Nuk d
asnje përgjigje dhe vetëm një pllaquritje në rene nga

188 Elfriede Jelinek

 kabinave, një zhaurimë që, së fundi, shuhet.
prej
njëra
përgjysmë e
kollitje
ndrydhur. Që jep drejtimin.
përgiigje n u k jepet
Një 1 Klemerit, gjë që ai mund ta
Nga zëri ai mund ta identifikojë
nerrte për
mosrespekt.

Kete nuk do t'ia jepni më për

përgjigje
kollitësen.
burri, thote Klemeri në pyllin e kabi-
tani

të dytë një
është mësuese, por njëherësh edhe fëmijë.
herë
D rika
nave. Erik
nxënes,
është njëherësh edhe i rrituri ndër
por
Klemeri
Ai e kishte kuptuar se, në këto çaste,
dy. pjesa
ata të
ërcaktuese
ishte ai, jo mësuesja e tij. Klemeri e vë në
tij këtë kualifikim të fituar, duke
punë për qëllimine
icerkuar diçka, së cilës ai kerkon t'ia hipi. Me mendjen
top, Klemeri gjen një kove te ndotur llamarine, përsipër
nderur një pece pastrimi për t'u tharë. Ai
së cilës është
e çon koven te kabina e menduar, e
e shkund pecen,
dhe zgjatet përtej
kthen kovën përmbys, hipën mbi të
bylmes, prapa së cilës ishte shkarkuar së fundi uji. Prej
andej vjen një heshtje varri. Gruaja prapa murit shtrin
fundin poshtë që Klemeri të mos mund të shohë ndonjë
gjë të paleverdisshme për të. Pjesa e sipërme e trupit të
Klemerit duket përsipër derës dhe përkulet kërkuese
drejt saj. Erika është skuqur flakë në fytyrë dhe nuk
flet.
Lulja
kërcellgjatë dhe e vendosur për gjithçka me
emrin Klemer, e hap shulin nga sipër. Klemeri e nxjerr
mesuesen jashtë, sepse ai e dashuron atë, për çka, me sa
duket, edhe ajo nuk është kundër. Ajo ia jep menj here
ejen. Këta dy protagonistë dëshirojnë të luajnë një
Skenë dashurie,
krejt vetëm për vetëm, pa statistë, njeri
personazh kryesor, i ngarkuar rëndë, poshtë, personazhi
tjetër kryesor sipër.
Ne
përshtatje me rastin, Erika heq dorë nmenjëhere
g personi i saj. Një dhuratë e mbështjellë me një letërT
Ln te pluhurosur mbi një sofrabez të bardhe. Persa
da ysafiri është aty, dhurata sillet e përsillet plot
T nëpër duar, por, me t'u larguar dhuruesi, paketa

Pianistja 189
braktiset dhe harrohet dhe të gjithë sulen për tä
ë
Dhurata nuk mund të largohet vetiu, por, së grèné.Për
paku,
se
së
paku

një copë herë, ka ngushëllimin

se nuk është fa për brenda

dy
tem
me

Matanë kërcasin pjatat dhe tasat, gërvishtin

a

pirunjtë në porcelan. Por pastaj, kur nga niä

ugët he rea7
t r e g u e s

jë magneto m e n g a

fon në tryezë vijnë gjithe ato zhurma, kujtohen pës

edhe n
me
ukpës
me

për paketën. Duartrokitje dhe çokitje gotash,

me radhë! Të gjitha nga shiriti. Dikush vjen dhe kësh
e
ts
Varkon
Kërko

paketën: Erika prehet në këtë siguri të re, se

edhe për të V është
do të kujdesen. Ajo pret një shenjë, pret një urdhër D ketë bl
këtë ditë dhe jo për koncertet, Ka mesuar ajo kaq giatä
aipick
Klemeri mund të perzgjedhe edhe ta kthejë at noe dë
mbrapsht, për ndëshkim. Eshtë krejt në dorën etii ta demin
përdorojë apo jo. Eshtë në vullnetin e tij edhe që ta flakë dhimb
tej. Por mund edhe ti japë shk lqim dhe ta verë në nuk dë
vitrinë. Përveç kësaj, mund të ndodhë edhe që ai të mos thela. J
e lajë atë kurrë, por gjithnjë e më shumë, dhe herë pas e ka m
here, të fusë brenda saj ndonjë lëng; dhe anët e saj do të drejtim
ishin atëherë krejt të përlyera dhe ngjitëse nga gjithë ato plus bl
gjurmë buzësh. Përdhe një shtresë disaditëshe sheqeri. sepse p
Valter Klemeri e nxjerr Erikën jashtë kabinës së nevoj e saj em
tores. E tërheq ndaj vetes. E hap seancën me një puthje që ai p
të gjatë në gojë, që duhej të ishte bërë prej kohësh. Ai të dyfi
kafshon buzët dhe rrëmon me gjuhë gurmazin e saj. Pas mbësh
një përdorimi gjithsesi të pafund e shkatërrimtar, ai e
ka sjell
Kleme
nxjerr gjuhën për të shqiptuar me këtë rast disa herë
emrin e Erikës. Ai ka një mal me punë me këtë copë pas saj
Erikë. Ai i fut dorën poshtë dhe e di se me këtë ka bërë duarve
një goxha hap përpara. Ai guxon edhe më tej, se edi qe pastaj
kjoilejohet epshit. Atij i lejohet gjithçka. Ai rrëmon nere nëven
brendshmet e Erikës, sikur të dojë t'i nxjerrë jashte dnte Erika K
t'i rendisë në një mënyrë të re, ai ndesh një cak të ri dne ment i
zbulon se me dorë nuk mund të shkojë shumë me te.a narysh
fillon të gulçojë, sikur të kishte vrapuar giatë per tedi letan
LXene
tur këtë pikëmbërritje. Ai duhet t'i ofrojë kësaj
grud
190 Elfriede Jelinek
 sforcimin e tij. Ai e ka të pamundur që të fusë
èné.Për se
së
paku,
g j i t h ë .dorën,
E thënë, e bër
por mund të punojë mbase
një
Meqenëse ndjen gishtin
me

për brenda

m edy
gishta.
e

tem a
të futur
më thellë se sa mendonte, ai mbushet
he rea7llim dhe e kafshon
t r e g u e s

Erikën mbarë. E mbulon

neto m e n g a z ë l l i :

atë E mban fort me të dyja duart, gjë që

pështymë!

edhe me
ukpështë aspak e nevojshme, sepse gruaja po rri vetë.
me

shs dorë
Varkon t'ia fusë njërënnuk e pOshtëLepulovrit, por gryka
Kërko

e ngushte dhe lejon. që poshtë ka edhe

rërDtë
V është
ketë bluzë të bardhe
te
malikuar. Dhe kështu i zemëruar,
iatä dhe shtyp dy herë më fort baqthin e Erikës. Ai
aipickon
at noe dënon, sepse ajoe la kaq kohë të sfilitej, derisa ai, për
dore. Dëgjon një rënkim
tii ta demin e tij, qe bere gati hiqte
te

flakë dhimbjeje nga Erika. Sakaq e liron pakëz, sepse, fundja,

ë në se të futet taman në
nuk dëshiron ta demtoje perpara
mos thela. Ja tek i vjen Klemerit një mendimi ndritur: mbase
ë pas e ka më lehtë nga poshtë pulovTit dhe bluzës, pra, nga
do të drejtimi i përkundërt? Fillimisht duhet të ndajë pulovrin,
ë ato plus bluzën, nga fundi. Ai sekreton pështymë më shpesh,
eri. sepse po mundohet më shumë. Ai leh shpesh në gojën
nevoj e saj emrin Erikë, të cilin ajo, sidoqoftë, e di. Bulurimat
uthje që ai përplas në këtë mur shkëmbor, nuk i kthehen pas
h. Ai të dyfishuara, apo të shumëfishuara. Erika qëndron dhe
j. Pas mbështetet te Klemeri. Asaj i vjen turp për gjendjen ku e
, ai e ai.
herë
ka sjellë Por ky qenka një turp i këndshëm. Ajo e nxit
Klemerin, dhe Klemeri fërkohet e rraset përqarshëm
copë pas saj. Ai bie në gjunjë, por pa i liruar shtrëngimete
bërë duarve. Aii ngjitet vrikthi Erikës
përpjetë, për të zbritur
di qe pastaj sërish me ashensor tatëpjetë, por duke u ndalur
nere nëvendete bukura. Puthjet e tij i ngjiten si pullë Erikes.
Erika Kohuti
ei dnte qëndron e ngulur në dysheme si një instru
ment i
dne shumëpërdorur, i cili duhet të mohojë vetveten,
te.a naryshe nuk do t'u gëndronte kurrë morisë së puthjeve
letante që synonin paiada buzët e saj. Ajo dëshiron qe
e
di LXenesi të
rud ndjehet absolutisht i lirë dhe të ikë kur te
Pianistja 191
dojë. Ajo e urdhëron veten të qëndrojë atje }
milimet kishte
kisht

vënë ai. Ai do ta gjejë atë atje me saktësi

qoftë se do t'i pëlqejë pas marrjes në dorëzim t
metrike,
te
në ii tij
t m i

marrjes. Ajo fillon të nxjerrë diçka prej vetvetes ndër m

e ka
kësaj ene pafund të Unit të saj, gë tani e tutie Prej
nuk do as
ed
të
jetë bosh edhe për nxënësin. Të shpresojmë që ai ti
kapë
flake

sinjalet e padukshme. Klemeri ushtron gjithë fuqin pikë

e
tij prej burri që ta hedhë atë me shpinë në dysheeAi tub t
do të binte butë, por ajo ashpër. Ai kërkon të
nga Erika. Të fundmen, sepse të dy e dinin se fundmen
sh
ng: A
saj.
në çast, mund të hynte ndokush brenda. Valter Kl
bërtet asaj në vesh diçka krejt të re për dashurinë e ti
emeri i step
tëhe
Ne një kuadër të ndritshëm, para Erikës u shfagën aipu
dy duar. Ato e hapën nga dy drejtime te kundërta. Ato foks
mbetën të habitura për atë ge u ra në hise kaq paprin sesa
Zotëruesi i këtyre duarve ia merrte mësueses për forcä Pas
ndaj edhe ajo shqgiptoi atë fjalën aq të keqpërdonir Der
"prit!" Ai nuk do të presë. Dhei shpjegon asaj përsenë. Ai itij
po mbytet nga gjakimi. Por ai zë dhe qan, qoftë edhe nër gufo
arsyen se ndjehej tepër i emocionuar që gjithçka shkoj atë d
duh
kaq lehtë. Erika kishte bashkëpunuar sa nuk bëhej më
mirë. janë
Erika e mban larg Klemerin në gjatësinë e krahut të Nde
vet. Ajo ia nxjerr atij karin jashtë, siç e kishte proga bëjë
muar edhe ai vetë për ta bërë. Mungon vetëm numri
kish
ne
final,
sepseorgani ishte tashmë në gjendje pune. I lehtë
suar që Erika e kishtë bërë për të këtë hap të vështirë, tëm
Klemeri përpiqet ta hedhë në kurriz mësuesen e vet. dhj
the
Tani Erikës i duhet të kundështojë me gjithë peshën
e
per
trupit tësaj që të qëndrojë në kémbë. Ajo e mban Kleme tua
rin për kari në largësinë e krahut të saj, ndërkohë qe
me organin
K
ky fundit jep e merr me dorë sii tërbuar
i
do alt
e saj gjenital. Ajo i thotë ta lerë këtë punë, ndryshe
të ikë. Dhe iu desh ta përsërisë lehtas disa
herë kete je
ner
nuke
paralajmërim, sepse vullneti i saj befasisht epror,

192 Elfriede Jelinek

 deri tek ai dhe te tërbimi
të lehtë të depërtonte
hte kishte
harbuar. Truriii tij duket se është turbulluar nga
në ii tij i
t mendjet zemërake. Ai ngurron. Pyet veten se mos
As në istorinëe muzikës, por
dër marë vesh gabim.
e ka tjetër, nuk ndodh që burri kandidat të
rej edhe
gjëkundi adndidat
o të as
kështu kaq thjeshtë jashtë lojës. ka
apë epshi. Erika filloon ta mbruajë
mes gishtave të saj atë
flaket

pikë atë që ajo ben vetë, ia ndalon rreptësisht

ee tub të kuq. Por,
Ai nuk duhet të bëjë më asgjë me trupin e
shkullit. Ai
men Arsyeja e
shëndoshe e urdheron Klemerin të mos
saj.
stepet para
fundja, ai është kalorësi, ajo kali! Ajo do
saj,
eri i masturbuari karin e tij, nëse
tëhegë
dorë menjëherë se
së kulloturi midis shalëve tësaj. Në trurin e tii
gën aipushon
Ato foks mendimi se të jep më tepër kënaqësi të ndjesh vetë,
in sesa t'i bësh të tjeret te ndjejne dhe bindet menjëherë.
orcä Pas kaq përpjekjesh
të déshtuara, dora e tij largohet
onir Derfundimisht nga Erika. I habitur ai shikon sesi organi
ë. Ai itij mashkulllor, thua se 1 ndarë nga trupi i tij, fryhet e
e nër gufohet në duart e Erikës. Erika kërkon që ai të shikojë
hkoj atë dhe jo madhësinë që ka arritur penisi i tij. Ai nuk
duhet ta masë apo ta krahasojë me të tjerët përmasat që
j më
janëvetëm tëtijat. I vogël apo i madh, asaj i mjafton ky.
ut të Ndersa, për Klemerin, kjo është e papëlqyeshme. Ajo të
roga bëjë ^të dojë të, ai të bëjë sehir. E kundërta, do të
me

umri
kishte qenë më e arsyeshme, ashtu sikundër ndodh edhe
lehtë ne mësim. Erika e mban larg. Një humnerë prej shta-
htirë, tëmbëdhjetë centimetrash kar, plus krahun e Erikës dhe
e vet. dhjetë vjet ndryshim moshe, nxin midis dy trupave. Në
themel, vesi gjithmonë nuk është tjetër, veçse dashuria
hën e
per mossuksesin. Dhe Erika, megjithëse gjithnjë e orien-
leme
hë qe tuar drejt suksesit, nuk e ka arritur atë asnjëherë.
ganin Klemeri kërkon të depërtojë brenda saj nëpërmjet njëë
he do alternative tjetër studimore dhe, pikërisht, nëpërmjet
kete je Iruge më të brendshme dhe shqipton kështu disa
nere emrine saj. Ai tund duart në ajër dhe guxon sërish
nuke

Pianistja 193
të futet në zonën e ndaluar, se mbase ajo ia
han
e kodrës së saj të zezë festive. Ai i profetizon Portat
isaj
se
dhe madje
tëdy, të mund të kënaqeshin
do shumë ajo,
tepër dhe deklarohet menjeherë i gatshëm për e
Organi i tij i fryrë dhe mavijosur vibron. Rreh etë,
andej-këëndej. Duke mos pasur rrugë tjetër, ai inter ajrin
het tani mëtepër për parcelën e saj të vrimuar reso-
bat, sesa për Erikën në tërësi. Erika ijep urdhërngaKlemkrim-
të heshtë dhe të mos lëvizë në asnje erit
mënyrë. Ndrvshe
aio ikën. Nxënësi qëndron në poz1C1on
këmbëhapieie tä
lehtë para mësueses së tij dhe ende nuk e sheh fundin T
hutuar, ai e lë veten në dorë të huaj, sikur të ishte fiala
Dër udhëzuesin e Karnevalit të Shumanit apo të sonatës
së Prokofievit, të cilat ai po ushtron tani. Ai i mban tani
duart të varura pafuqishëm, pranë tegelave të pantallo
nave, sepse nuk di ku ti çojë tjetër. Konturet e tij janë
shtrembëruar nga penisi i shtrirë si duhet përpara, një
shtesë që rropatet dhe kërkon të bëjë kotollumba në
ajër. Jashtë po errësohet. Për fat, Erika është afer çelësit
dhe e ndez. Ajo kontrollon ngjyrën dhe cilësitë e karit
të Klemerit. Ajo provon me thonj lafshën e tij dhe ia
ndalon Klemerit çdo pasthirmë të lartë, qoftë nga këna-
qësia, qoftë nga dhimbja. Nxënësi detyrohet të rrijë në
një pozicion, ku mund të durojë më gjatë. Ai shtrêngon
fort shalët dhe tendos deri në fund muskujt e vitheve.
prishet tani! Dalngadalë Klemeri fillon
e
Vetëm të mos
ndjen kënaqësi, qoftë nga gjendja, qoftë nga ndijimet e
trupit të tij. Për të kompensuar mosveprimin, ai shqip
ton fjalë dashurie, derisa ajo e urdhëron të heshtë. Per
herë të fundit, mësuesja ia ndalon nxënësit çdo shprene
apo për çdo gje yete
nga ana e tij. për atë që po bëjnë, se ajo Po 1d
Apo nuk dëgjon nga veshëe? Klemeri qahet
trajton pa mëshirë organin tij të dashur në
e gn
te

gjatesinë. Po i shkakton dhimbie gëllimisht. Sipër nap

nje vrimë që të çon në brendësinë e Klemerit a

194 Elfriede Jelinek

 qehet nga kanale të ndryshëm. Vrima merr frymë,
at çastin e eksplozionit. Ky duket se ka ardhur,
o, et për
Klemeri lëshon thirrjen paralajmëtare nuk se
sepse
të përmbahet më. Erika ia ngul dhëmbët kokës
ë, mund

nuki shkëputet ndonjë copë, por

n së karit të tij, që vërtet
zotëruesi i tij bret si i eger. Dhe menjëherë paralajmëro-
o-
het të mbajë qetësi. Pastaj, ai peshpërit si në teatër, po
m- më jen, tani! tani! Ohh! Erika e nxjerr veglën nga goja
it
e dhe i thotë pronarit
te se do
saj t'ia shkruajë të gjitha
ä në letër, qgë ta dijë
në te ardhmen se çfarë mund të bëjë
T me të. Do ti shënoj dëshirat e mia që ti keni çdo kohë
a Darasysh. Ky është njeriume kundërtitë e tij. Si një libëer
s i hapur. Dhe tani duhet të gëzohet.
ni Klemeri nuk e kupton bash mirë se ç'kërkon të thotë
o ajo, por kujis se ajo nuk duhet të ndalojë, në asnjë mënyrë,
ë sepse, pikërisht, tani, atij po i vjen sikur po shpërthen
ë vullkani. Provokues, ai e mban gishtin në këmbëzën e
ë mitralozit të tij të vogël, gati për ta zbrazur. Por Erika
it thotë se për asgjë në botë nuk do ta prekë atë përsëri.
it Klemeri përthyhet në mes, sa thuajse prek gjunjët me
a pjesën e sipërme të trupit. Dhe kalamendet në këtë pozi-
a-
ë cion nëpër mjedisin e nevojtores. I ndriçuar nga drita
e një llambe elektrike të bardhë. Ai i lutet Erikës,
por
n ajo nuk jepet. Ai i futet vetëshërbimit për të përfunduar
e veprën e Erikës. Ai i përshkruan ndërkaq mësueses së
U.se éshtë e papërgjegjshme nga pikëpamja shëndetë-
e SOre gë ta trajtosh kaq pa respekt burrin në këtë gjendje.
p Bka 1 pèrgjigjet: larg duart, zoti Klemer, ndryshe nuk
er do te më shihni kurrë në situata të tilla apo të ngjashme.
e y1 përshkruan dhimbjet gë shkakton pengimi i shper
imit. Rrezik të mos ketë fuqi të shkojë as deri ne sntepl.
1d Ateherë merrni një taksi, e këshillon ftohtas Erika dhe
Snpejte shpejt duart në çezme. Pi edhe disa gllenjka.
p emeri rreket të përfitojë nga rasti dhe të luajë nje loje
n u k shënohet në
asnjë partiturë notash. Një thirrjJe

Pianistja 195
 e mprehte e ndalon. Atij i duhet te qendroje p 1·k ...
para mesueses, derisa ajo t'i Iejoje te kunderten ;.risht
deshire te studioje ndryshime t trupore tek ai. Ajo. J~ ka
ta preke me, ai duhet te jete i bindur. Zoti Klem nul do
·· · ·· h et. Ai vuan nga prishja e menjeheer hUtet
dhe pergJero
e -~arredhenie:7e_: edhe ~se keto nuk qene te dya~:h me
Ai 1 paraqet Enkes pamJe apokaliptik e. Ai i pershknime.
asaj ~ n~yra te f?~a5do faze te dhimbjes midis kok~~
dhe kembeve. Kan 1 tIJ nderkaq. shkrehet me rite m te..
.. N
ngad a1esuar. ga natyra Klemen nuk eshte nga ata •·
kane mesuar bindjen qe ne djep. Ai eshte nje nga at~e :
pyesin gjithmone per shkakun, dhe keshtu, se fundi a[e
s~a~ m~sues:n. Ai e humb~t vetekontro~ !in, sepse ndje~
qe eshte shperdoru ar burn brenda tij. Eshte nje burre
qe pas lojes dhe sportit, duhet te rifutet ne kellef i Iare'
dhe i pastruar si duhet. Erika nuk perton t'i pergjigjet,
duke i thene: mbylleni gojen! Dhe e thote me nje ton
qe ai e mbyll vertet. Ai qendron ne nje fare largesie prej
saj dhe, nderkohe, shkordhet. Pas nje pushimi te shkur-
ter, Klemeri merr te numeroje se c;:fa re nuk duhet bere
me nje burre. Menyra e sotme e veprin1it te Erikes, sjell
me vete nje radhe te gjate ndalimesh . Dhe deshiron t'i
tregoje asaj arsyet. Ajo e urdheron te heshte. Eshte para-
lajmerimi i saj i fundit. Klemeri nuk pushon dhe prern-
ton nje mase shpaguese. Ai nuk iu bind, edhe pse ajo
ia dha disa here shansin. Tani ai nuk do ta marre vesh
kurre se c;fare mund te ekzekuton te mete, c;fare denirni,
natyrisht, po ta lejonte ajo. Ajo ul tashme dorezen e
deres, ai i lutet te qendroje. Ai jep fjalen e nderit se do
te heshte. Erika e hap me kanate deren e nevojtoreve.
Klemeri ndodhet mu perpara deres se hapur, nje tabll?,
·jo fort e pelqyeshm e. Cilido qe do te hynte tani, do t~
ndodhej perpara karit te tij te zbuluar, pa qene aspak 1
parapergat itur per kete shfaqje. Erika e le deren ~apur
per ta munduar Klemerin. Nga ana tjeter, as asaJ nuk

196 Elfriede Jelinek

 t'i pelqente ta shihnin. Ndaj edhe rrezikon trimerisht.
d~k llet perfundojn e drejt e prane deres se nevojtoreve .
5
Er7ka ferkon shpejta~~ d~e ~er her~. t~ fundit koken e
·rte Klemerit, te nht 1 zgJohen sensh shpresat. Par
kaii q ai shperfillet perseri. Klemeri dridhet si gjethja
5
~. ar~ Ai ka hequr dare nga c;do qendrese dhe le ta sodi-
°:e e a bere as me te voglin kundershti m. Per Eriken, kjo
Sill p .. fu h .. di . N .
.. ben finalen absolute ne s en e so tJes. xemJen
per h.. . h .. k kryer
dhe ushtrimin e detyrues em, aJo tas me e a
krejt pa gabime. . .. .. .
Mesueja sikur ka ngnre ne vend. AJo nuk pranon kurr-
sesi ta preke organin e tij te dashu~se. Uragani ~- d~~h~-
.se nderkaq eshte fashitur. Klemen nuk merr me d1Jen1
;er ndjenjat e partne_rit. ~he ~~°:et dhimshem._ ~rike~
ai i duket qesharake nsht 1 vogel. Ai pranon c;do gJe. Tani
e tutje, ajo dote kontrolloje ~~ktes_is_~t ~-e c;far~ b_en ~-n~
shkolle dhe c;fare ben ne kohen e hre. Per gablffiln me te
parendesis hem, mund te ndodhe qe t'i vihet vize sportit
te vozitjes me kajak. Aja do ta shfletoje ate si nje liber
te merzitshem . Mbase-mba se, edhe ta lere fare menjane.
Klemeri mund ta fuse perseri ne kellef hajdarin e tij,
vetem kur te jape leje ajo. Erika dote beje te deshtoje
c;do perpjekje e tij per ta futur brenda vjedhurazi dhe
per te mbyllur zinxhirin. Klemeri merr guxim, sepse e
ndjen qe po vjen fundi. Ai profetizon se, me siguri, nuk
do te ece dot per tri dite me radhe. E permend kete frike,
sepse per sportistin Klemer, ecja eshte sic; eshte per
rekrutin stervitja pa arme. Erika i thote se udhezimet do
t'i marre se shpejti. Me shkrim, me goje ose me telefon.
Tani le ta fuse brenda ate bishtajen e tij. Per kete qellim,
me nje veprim instinktiv Klemeri i kthen shpinen Erikes.
Mirepo kjo nuk kalon: duhet ta beje para syve te saj! Ajo
duhet t'i shohe te gjitha. Par edhe ai eshte i gezuar qe
~-und te levize perseri. Dhe ben disa c;aste trajning duke
kercyer tutje-tehu dhe duke boksuar ne ajer. Pra, nuk

Pianistja 197
ishte demtu ar seriozisht. I bie me vrap nevojtoreve n
nje qosh te tjetri. Dhe: sa me i shkrif et dhe i gjalle dukga
ai, aq me e ndryd hur dhe kontr aktua r behet mesues ~t
Mjerisht, ajo eshte terheq ur serish brend a kafkunes J~.
saj. Klemeri perpiq et ta gjalleroje, duke e goditur leh~~
me_ shaka ne_ -~erk dhe ne fa~_e. H_~jt, ~eshn i pak, jo ka:
senoz e, zonJe e bukur ! Jeta eshte senoz e, arti gazmor
Dhe tani jashte , ne ajrin e paster, i cili, per te qene te.
c;ilter, i kishte mung uar atij me se shumt i gjate atyre
minut ave te gjata, te mepar shme. Ne mosh en e Klement
i harro n goditj et me shpej t sesa ne vitet e Erikes.
Klemeri hidhe t jashte ne korrid or dhe ben atje nje
sprint tridhj eteme tersh. Duke marre fryme me hov, ai
kalon para Erikes, nje here andej dhe nje here kendej.
Duke qeshu r fort, ai kerko n te nxjerr e jashte dufin e
ndryd hjes. Shfry n hunde t me potere . Dhe betohet: heren
tjeter, ne te dy do t'ia kalojm e shum e me mire! Mjesh-
tri behet neper mjet punes . Klemeri qesh mete madhe.
Kleme ri vrapo n me kercim e te gjata tatepj ete shkalleve
dhe arrin ta marre kthes en vetem ne c;astin e fundit.
Kishte qene vertet e friksh me. Erika degjon perplasjen e
mbyt ur te portes se rende te shkolles.
Mesa dukej , Klemeri kishte dale jashte .
Erika Kohuti zbret me ngada le tatepj ete shkalleve per
ne katin e pare.

Gjate ores se mesim it me Valter Klemerin, Erika Koh~-

tin, e cila nuk e kupto n se c;'po ndodh me te, ngaqe tam
po fillojne ta urdhe rojne ndjen jat, e kapi nje terbim pa
shkak . Njehe re qe e preku ajo dhe nxene si ra ne ekz~ku-
timin e ushtri meve. Klemeri gabon ne lojen pennen~es~,
ai ngec ne interp retim dhe ka ne mend je vetem J
0 -t:
dashu reneti j.Ain ukdi, madje , as tonali tetin! Modelonne
ere, pa kupti m e kutur u. Largo het vazhd imish t nga tona-

198 Elfriede Jelinek

 . ti ne la maxh or, ku i takon te qendr oje. Erika Kohut
~en te vithis et m?i t~ ~je orte~. renies h maj~m preh~ .
Kl merin e gezon kJo reme, peshe n e dashu r te gruas qe
.. e don mbi te. Shma nget kesht u deshir a e tij muzik ore,
r~_nnuk e mban dot hapin me dijen. Erika, thuajs e pa e
~:pur gojen , e paralaj1I_1:eron s~_po_~ekat~n ndaj Shuber-
tit. Per t'i ndihm uar atIJ dhe per te e~tuz iazmu ~ ~ ·
Klemeri mend on per malet dhe lugm~ t e Austn se, J?e:
mreku llite qe, duan te thone , ky vend ~ ka m~ shu~ c~.
Shuberti, ky "shtep iak", ne mos ~uk 1 s~eli vet~. m~
kembe, i mori me mend ato. PastaJ Klem en fillon per se
pari dhe Iuan sonat en -~ ma~h e ?1e la m~o r te bide~-
majer it me te shqua r ~e k?hes se v~~· -~o: ..~e. thu~s h ~e
stilin e keq te nje valleJe ruerm ane te te nJeJtlt mJeshter.
Por e nderp ret shpej t lojen, sepse mesue sja e tij e pertal l,
i thote se ai vete nuk ka pare kurre ndonj e shkem b
vec;anerisht te thikte , ndonj e humn ere vec;anerisht te
thelle, ndonj e perru a malor vec;anerisht te rremb yer,
qe shkum ezon ne fund te honit te zi, apo mreku lline e
liqeni t te Nojzidlerit. Keto kontr aste te fuqish me shpre h
Shuberti, sidom os ne kete sonat e unike dhe jo, te themi
Vahaun ne ndric;imin e bute te pasdit es, gjate kohes se
c;ajpirjes, qe mbas e mund te jete shpre hur nga Smeta na,
ne mos paste qene fjala per Moldavine. Dhe jo per ju,
Erika Kohut, mpos htesja e penge save muzikore, por per
publikun e koncerteve te se dieles paradite ne ORF.
Klemeri shkum ezon se, ne paste njeri qe te kete pare
nje perru a te rremb yer, eshte ai. Nderk ohe qe mesue sja
ngroh veze ne dhom at e erreta , duke pasur prane te
emen ne mosh e te thyer, qe tani nuk ben tjeter, vec;se
veshtr on larges ite me ndihm en e nje vegle. Persip er apo
P0 _shte tokes, per kete nene nuk ka me asnje rende si.
Enka Kohu ti kujto n kohet e refera teve per Shube rtin
d~e eshte e emoc ionua r. Lengu i saj harbo het dhe valon .
Keto shenj a shkoj ne nga britm a deri te peshp erima dhe

Pianistja 199
jo nga te folurit me ze te larte tc te folurit me ze t .. .
Se duhet ta dini. Klemer, qe anarkia nuk eshte ane-~let~
· · 1· sporteve te ujit. eshta "JUaJ
.. N.da.1. e dh e sport1st1
e tiorte.
shume i lidhur me konvencion et. e aq
Valter Klemerit mendja i thote se duhet ta puthe ..
qafe. Vete nuke ka bere kurre kete pune. por ka de . ne
shpesh. Erika deshiron qe nxenesi ta puthe ne qafegJuar
ajo nu~. i jep s~a~s per ~ete. Ajo ndjen t'i rritet br~~:
vetes perkusht1m1 dhe a1 ndeshet ne koke me lemshin
urr~~~es se vj~_ter d~e ~-e re, _sidomos -~undrejt grave
kane Jetuar me pak Jete se aJo dhe, per pasoje, jane me
q:
te reja. Perkushtim i i Erikes nuk perngjet aspak me ate
kundrejt se emes. Urrejtja e saj perngjet pike per pike
me urrejtjen e saj te zakonshme , normale.
Per te maskuar te tilla ndijime, Kohuti i kundervihet
me zjarr gjith<;kaje qe ajo deri tani kishte perfaqesuar
ne publik muzikalish t. Ajo thote: ne interpretirn in e nje
pjese muzikore ka nje pike te caktuar ku rnbaron sakte-
sia dhe fillon pasaktesia e krijimit vetjak. Tani interpre-
tuesi nuk sherben, ai kerkon! Ai i kerkon kornpozito-
rit instancen e fundit. Mbase nuk eshte vone edhe per
Eriken qe te filloje nje jete te re. Mbrojtja e tezave te reja
tani nuk do ta demtonte. Me ironi te holle, Erika thote se
Klemeri ka pervetesua r vetem nje shkalle te dijes dhe do
te ishte i perligjur qe prane dijes te vinte edhe shpirtin
dhe ndjenjen. Me kete gruaja e godet nxenesin drejt e
ne fytyre, sepse ajo nuk ka te drejte qe heshturazi t'ia
vere dijen si kusht paraprak. Ajo ishte gabuar, edhe pse
si mesuese, duhej ta kishte ditur me mire. Klemeri duh~t
te shkoje te vozise, por te kete kujdes, t'i shmanget sh~i~-
tit te Shubertit, ne e takofte mbase, neper pyje. Njen 1
urryer ky Shuberti! Nxenesi me i mire shahet mbare ~
pra ✓ dhe nderkohe Erika shton edhe nga nje rrotez n~
hantelet e saj gjysme te renda. E ngre me shume ~esh~I-
resi peshen e urrejtjes se saj deri ne lartesine e ruoksit.

200 Elfriede Jelinek

Rob fodull i idese suaj te rendom~e te .?araq~tje~ s~ mir~,
• nuk e shihni humneren. as atehere kur ~en! ne bu~e
res aJ· . 1· thote Erika Klemerit.
J~ Ju kurre nuk diln1 ng.a loJa!
. ..
Pellgac;et i kaperceni, qe te mos u l~ge~. kepucet. Kur gJ~t~
vozitjes me kajak. me aq sa kuptoJ une nga_ ky ~po_rt. bm1
kokepingulthi ne uje se jen~. ~erm~~sur: JU d1lm ~-a~q
.. siperfaqe. Gjer edhe thelles1a e UJlt, kJo paqedhene se
nemadhe, ku ju eshte kredhur koka, JU .
. tremb Juve. 'J uve
lu pelqen me mire t~ 9e~toni ne ~e~ne:. Kjo ju s~ko~.
Bokerrimave ju u VIIll perreth meshirshem - mes~-
shem per ju - perpara se ato te jene ballafa~uar ~e JU.
Erika thith ajer me fershellime, Klemen shtrengon
duart, per ta ndalur te dashuren, qe nuk esht~ e~~e :
dashur, te ece neper kete rruge. Mos e murosm peIJete
hyrjen per tek une, e keshillon ai mete mire~: Dhe
per c;udi, nga dyluftimet, qofte sportive, qofte g]Inore,
ai del gjithmone me i forte. Nje zonje ne plakje sper-
dridhet me ngerc; ne dysheme, me jarget e terbimit ne
mjeker. Kjo grua e veshtron muziken si me nje dylbi qe
rnbahet mbrapsht, dhe qe e tregon muziken shume larg
dhe shume te vogel. Dhe nuk ka gje qe e mban ate kur
beson se po sjell dic;ka qe i ka dhene kjo muzike. Atehere
ajo flet papushim.
Erika e ndjen veten te munduar nga padrejtesia , se
askush nuk e dashuroi alkoolistin shtatpaket, por te
ngjallur, Franc Shubert. Sidomos kur veshtron nxenesin
Klemer, ajo e perjeton fuqishem ate paperpuths hmeri:
Shuberti dhe grate. Nje kapitull i zymte ne pornolibrin
e artit. Shuberti nuk perputhej me imazhin qe kishte
turma per gjeniun, as si krijues, as si virtuoz. Klemeri
eshte njesh me turmen. Turma krijon imazhe dhe eshte
e lumtur, kur keto imazhe i ndesh ne natyre. Shuberti
n,uk ka pasur, madje, as edhe piano, krejt ndryshe nga
7ndodh me ju, zoti Klemer! Se <;'padrejtesi qe Klemeri
Jeton dhe nuk ushtrohet sa duhet, nderkohe qe Shuberti

Pianistja 201
eshte i vdekur. Erika Kohuti fyen nje burre, prej t" ..
deshiron dashuri. Ajo shin budallalleqe, fjale te e__ ciht
go~asin__membrane_~ e <:J.i~~~~es__ se s~j, lekuren e gju~
saJ. -~e, tek fie per~n s: en:ies, qe gerhet per qejf te vee
asaJ 1 enJtet fytyra. Ne mengJes Erika mezi i dallo t,
.. .. . dh n para
pasqyres ~yte e ~aJ nga ~ at e shumta. Ajo mundo-
het shume pastaJ me fytyren e vet, por pamja e sa·
. dh . .. d .
n clreqet . Burn e gruaJa qen roJne.. ende perballeJ nuk ··· .
tjetrit, te ngrire ne grindje. U]en-
Ne <;anten e Erikes, midis partiturave, feshferin · •·
leter qe ajo deshiron t'ia jape nxenesit, pasi e ka do:e_
d_~sur mjaft. ~~la_e t_~rbimit vazh~on te_ngjitet me nger~~
te rregullt perpJete shtyllave te trup1t te saj. Shuberti
ka qene vertet nje talent i madh, edhe pse pa mesues, i
krahasu~shem qofte edhe me nje Leopold Mozart, por
Shuberti nuk ka qene kurrsesi njohes i mbaruar, nxjerr
Klemeri permes dhembeve nje suxhuk mendimi te rnbu-
shur taze. Ia zgjat ate mesueses ne nje pjate letre, bashke
me nje luge mustarde: dikush qe ka jetuar aq pak, nuk
mund te jete kurre njohes i mbaruar! Une jam vete rnbi
te njezetat dhe di kaq pak, c;do dite eve re, thote Klerneri.
Sa pak atehere, duhet te kete ditur edhe Franc Shuberti
me te tridhjete vitet e tij! Ky djale shkolle i talentuar, i
vogel, enigmatik, joshes nga Vjena! Grate e vrane ate me
ane te sifilizit.
Grate dote na shpien ne varr, ben shaka djaloshi dhe
llomotit nje cope here per paqendrueshmer ine e grave.
Grate luhaten here ne nje drejtim, here ne nje tjeter,
pa qene e mundur, nderkaq, te vihet re ndonje ligjsh-
meri. Erika i pergjigjet dhe i thote se ai nuk ka haber
fare nga tragjikja. Ai eshte thjeshte nje djalosh i pashem.
Me dhembet e tij te shendetshem, Klemeri kafshon nje
kocke te forte kofshe, qe ia hedh mesuesja e tij. Ajo foll
e tha, edhe pse ai nuk e ka idene e thekseve te Shuber-
tit. Le te ruhemi nga m~erizmi, eshte mendimi i Erika

202 Elfriede Jelinek

Kohutit. Nxenesi lundron me ritem te mire neper kete
rrjedhe. .. .. .. . .. .
Nuk eshte gjithmone e udhes te Jesh shume bu~ar m~
sinjalet instru~enta~~· fjala vj~n, ~e veglav~ frymore, n~
koncertet per piano te Shubertit. Perpara se JU: Kl~mer, te
mund te punoni krejtesisht pe1:111endesh: ru~J~~ notave
false dhe pedalimit te shpeshte! Por edhe atiJ te kursye_r!
Jo c;do note tingellon aq gjate: s~. <;'es~te shen~~r, ~e J_~
c;do note eshte e shenuar aq gJate, sa <; duhet te tingelloJe
ne te vertete.
Si thele mbi bisht Erika demonstron nje ushtrim te
posac;em per doren e ~ajte qe e ka t~ n~vojshme. Me
kete ajo kerkon te qetesohet edhe vete. Kerkon ta shpa-
guaje doren e majte per vuajtj~~ ~e _i shka~oi ?urri. .. . .
Klemeri nuk e deshiron qetes1rmn e ndJenJave te tiJ
nepermjet teknikave pianistike, ai kerkon luften e
trupave dhe te vuajtjes, dhe kjo lufte nuk do te ndalet
edhe para Kohutit. Ai eshte i bindur, se vetem nese ai
i qendron kesaj lufte te veshtire dhe fl.ton, do te perfi-
tonte edhe arti i tij. Ne perfundim, pas renies se gongut,
ndarja behet si vijon: ai dote kishte me shume, Erika me
pak. Dhe kesaj ai i gezohet qe sot. Erika do te jete nje vit
me e madhe, ai dote jete nje vit me perpara tjetrit ne
zhvillimin e tij. Klemeri mberthehet fort pas temes se
Shubertit. Me ton theres, ai thote se befas e per t'u habi-
tur mesuesja e tij, kishte bere nje kthese prej 180 gradesh
dhe shiste tani, per mendim te saj, te gjitha ato qe, ne te
vertete, kishin qene gjithmone te tijat. Dhe, pikerisht, qe
e papeshueshmja, e paemertueshmja , e pashprehshmja,
e paluajtshmja, e pakapshmja, jane mete rendesishme
se sa e kapshmja: teknika, teknika, teknika dhe telmika.
Mos ju zura gje gafil, zonja profesoreshe?
Eriken e mbuloi zjarrmia, sepse ai kishte folur per te
P~~a~shmen, me te cilen ai nuk mund te nenkuptonte
gJe tJeter, pervec;se dashurine e tij ndaj saj. Asaj iu be

Pianistja 203
bota drite dhe ngro htesi . Diell i i pasio nit te d h .
te cilin ajo tere kohe s, mjer isht, nuk e kisht e nt·s ~rise,
tani po ndri<;onte perse ri. Ai ndje n per te po ate Je~~ ~.
qe pat ndjer e edhe dje, edhe pardj e! Sic; duke t, ~ JellJ~
e dash uron dhe e adhu ron pafu ndes isht, sic; u sh emer~
brish tesis ht. Erika i mbyl l per nje <;ast syte dhe shp~eh ai
bute se ajo kisht e dash ur te thosh te vetem se Shu~ ipt?~
kisht e _pelqye: gjith ~o1: e !'i s~pr e~te efekt et orke :~:~;
me mJet e thJes ht pian1st1ke. Eshte e nevo jshm e •· ..
~ji_hen d~e !e.?1 esoh en k~to efekt e dhe instr umen t~~~ :
1 snnb ~lizo Jne ~t~. Por, sic; ~ th~, pa mani erizm a. Erika
ngus hello n butes 1sht dhe m1qes1sht: dote jete bukur!
Mesu esja dhe nxen esi qend rojne perba lle njeri- tjetri t s·
burre dhe grua. Midis epsh it te tyre, nje mur i pakalue:-
hem. Muri peng on qe njeri te hidh et dhe t'ia thith e edhe
gjaku n tjetri t. Mesu esja dhe nxen esi po ziejn e nga dashu-
ria dhe nga etja per me shum e dash uri. Nder sa, poshte
kemb eve te tyre, po zien nder kaq c;orba e kultu res, qe
nuk zien kurre deri ne fund dhe lesho n fllusk a gazi te
shnd ritsh em, nje c;orbe qe ata e ngjer ojne me gllen jka te
vogla te shijs hme, ushq imi i tyre i perd itshe m dhe pate
cilin ata nuk mun d te ekzis tojne .
Erika Kohuti, me shtre sen e zymt e te kallo ve te viteve
te saj. Asku sh nuk mun det dhe as ka des hire t'ia heqe ate.
Kjo shtre se nuk bie. Shum e gjera tashm e kane humb ur
dhe, sidom os, ka hum bur rinia e Erike s, fjala vjen, viti
i tetem bedh jete i jetes , qe goja e popu llit e quan tete-
mbed hjete shi i embe l. Ai zgjat nje vit te vetem dhe
pasta j ka kalua r. Tani jane te tjere ne vend te Erikes qe
po e gezo jne kete tetem bedh jetes h te fams hem te jetes.
Sot Erika eshte dy here me e madh e se nje vajze tetem be-
dhjetevje-c;are! Ajo nuk push on se perll ogari turi, mirep o
giate kesaj large sia midi s Erike s dhe nje vajze tetetm -
bedhjetevjec;are, nuk zvog elohe t kurre , por as zma-
dhoh et. Por eshte meri a qe Erika ndjen per c;do vajze te

204 Elfriede Jelinek

kesaj mosh e, qe e zmad ho~ pa qe~e ~evo ja k~te lar~e si.
Naten , qulle ne djers e, Enka sper dndh et n~ ~ell ~ :
zeme rimit perm bi zjarr in bubu lak te dash unse ~em ~-
sore. Dhe sperkatet_ rregu lli~~ t me leng un aro~ ~~k__ t~
·ekjes se artit muz1kor. AsgJe nuk mun d ta zhbe Je ket~
~dry shim te patu ndsh em: i vj_eter/i ri. Si<;_ n~k mun~ - t~
ndry shoh et asgje e~~e ne _?a~ 1~ra~ e 1?uz~.k~_s ta~?m ~ te
hkru ara te mjes hterv e te vJeter. S1<; eshte , eshte . Enka
~shte mbre hur ne kete siste m nota sh qysh ne femi jeri te
hersh me. Keto pese vija e sund ojne ate prej kohe sh qe
nuk i mban mend . Ajo nuk men don tjeter , perve<; kety re
pese vijave te zeza.. ~e ~~~an_ce ?-1-~. nen~ ? e saj, ky sist: ~
koor dinat ash perb en nJe rrJet e te pake putsh me udhe z1-
mesh , urdh erata sh, poro sish te sakta , te kalua ra ne varg
si salsic;et ngjyr e trend afili ne <;engelin e kasa pit. Kjo
jep sigur i dhe sigur ia prod hon frike ndaj se pasig urtes .
Erika ka frike se gjithc;ka do te mbe tet sic; ka qene , ajo ka
frike edhe se, ndon jeher e, di<;ka mun d te ndry shoje . Ajo
rreke t te mbu shet me frym e, si te ishte me astm e dhe
pasta j nuk di se c;'te beje me ajrin qe mori . Ajo gerh et,
por asnje tingu ll nuk i del nga gurm azi. Klem eri trem -
bet deri ne them elet e shen detit te tij te patu ndsh em
dhe pyet se c;'po ndod h mete dash uren e tij. Te sjell nje
gote uje, pyet me kujde s dhe mera k dash urie ky perfa -
qesue s i firme s Kaloresi&Co. Mesu esja kolli tet me nger<;.
Me kolle n ajo kerk on te c;liro het prej di<;kaje shum e me
te keqe . Ndje njat e saj ajo eshte e paaft e t'i shpr ehe me
goje, vetem ne piano .
Erika nxje rr nga c;anta e saj nje leter , qe per arsye sigur ie,
e k~ mbyl lur herm etiki sht dhe ia jep Klem erit, siku nder
e kisht e b~re kete me mije ra here me mend je ne shtep i.
Le~ra shpJe gon se c;'rruge duhe t te marr e nje dash uri.
Er~~a ka shkr uar gjithc;ka qe nuk desh iron ta thote me
goJe. ~em eri men don se eshte dic;ka e mrek ullue shme ,
kur dic;ka nuk mun d te shpr ehet dhe vetem mun d te

Pianistja 205
shkrllhet dhe atehere -~jo_sh~~lqen tort si hena ma·e
lit. Si i ka shpetuar atlJ kJo gJe? Fale punes se va ~ ma.
hme me ndjenjat e tij dhe fuqine e tyre shprehez due~-
ne fund, Klemeri eshte sot ne gjendjen lumtur~e, rn~
round te shpre~e ~ith<;ka ?h~, ~a?je, me ze te la~:! q~
ka zbuluar se le__ nJe mbrese ~e m1_re d~e te fresket ku~
ku shkon_ per ~- ~m~ar__ d1<;ka 1_ pan. -y~tem pa droje,
kjo nuk sJ~ll gJ~- P~rsa 1 perk~t atlJ, ~o-~e Jete nevoja, ai
eshte ne ruendJe qe ta shpalle me ze te larte dashuri ..
e tij. Fatmir~si~ht, ~u ~-~ht~ e nevojs_hme, sepse asku:
nuk ka deshire -~a ?e~oJe at~_- ~-e~en mbeshtetet serish
ne karrigen e t1J te kinemase, lep1n karamelen qe ka ne
goje dhe veshtron plot kenaqesi veten e tij ne ekran ku
luhet, ne madhesi natyrore, tema e sekelldisur e dashu-
rise se nje te riu me nje grua me te madhe ne moshe. Ne
nje rol dytesor, nje nene plake qesharake, e cila deshi-
ron me zjarr qe gjithe Evropa, Anglia dhe Amerika te
magjepset nga tingujt e embel qe femija i saj eshte ne
gjendje te prodhoje prej sa e sa vitesh. Nena deshiron
shprehimisht qe femija i saj me mire te kaverdiset ne
tiganin e shtepise, sesa ne tenxheren e pasioneve shqi-
sore te dashurise. Nen presion, ndjenjat piqen me shpejt
dhe vitaminat mbeten te paprishura, ia kthen Klemeri
nenes me kete keshille te mire. E shumta per gjashte
muaj, ai do ta kete shtrydhur mire e mire Eriken dhe
mund t'i kushtohet pastaj kenaqesise se radhes.
Klemeri puth fort doren e Erikes qe i jep letren. Dhe
thote: faleminderit, Erika. Qysh kete fundjave, ai deshi-
ron qe t'i perkushtohet teresisht gruas. Gruaja tmerro-
het qe Klemeri kerkon t'i perdhose fundjaven pothuajse
te shenjte dhe mban nje qendrim mospranues. Ajo sajon
nje perligje te <;astit se perse kesaj here, e mbase edhe
tjetren, edhe tjetren, nuk do te mundet. Megjithate ne
mun~ t'i telefonojme ne <;do kohe njeri-tjetrit, ge!1jen
gruaJa patupesisht. Rryma rrjedh ne te dyja drejumet.

20 6 Elfriede Jelinek
Klemeri ferkon zemerngrohur letren enigma~ke ne
h P dhe e le te kaloje kete teze. Erika mund te. mos e
~e:e me te keq, sic; i shkon atij P_~dashur ~e mendJe. Mos
ia jep duart burrit pa hak, urdheron ~ast1:_ __ .
Erika nuk duhet te harroje se <;do Vlt, qe ~-er__Klemen~
ka vlere te thjeshte, ne moshen e saj__ka vl~r-~ te tre~_s1:1te.
Erika duhet ta kape shpejt per flokesh kete m~~des1: e
keshillon Klemeri babaxhan, i cili ndersa me doren e _dJ~~-
situr zhubros letren, me doren tjeter prek ~e ter~z1 nJe
gjel, qe ai mbase mund ta bleje, por duhet te sho~~- edh~
c;mimin, sea i shkon ky moshes se p~les. Kur ~a ~Je supe
pule apo nje pule te pjekur, ~emen nu~ e d1 nese pul~
ka qene e vjeter apo ere. Ndersa, me mesu~sen e V:~t, ~
e sheh me saktesi, syte ne balle i ka, se aJo nuk eshte
tashme e re, por e mbajtur mire. Mund ta quaje, madje,
kerk~llitese, te mos ishte ai veshtrim disi i mekur i syve
te saj. Eshte pastaj edhe magjia gjithnje e pashuar qe ajo,
sidoqofte, eshte mesuesja e tij! Dhe joshja eshte e madhe
qe, se paku, nje here ne jave, ta bente ate nxenesen e tij.
Erika i largohet nxenesit. Ajo ia merr atij trupin e saj
dhe, per te fshehur turbullimin, fillon e pastron hunden
gjate. Klemeri ben nje pershkrim te natyres para fytyres
se saj. Ai ia pershkruan natyren ashtu sic; e kishte njohur
dhe dashuruar dikur. Se shpejti, ai dhe Erika do te shkoj-
ne ne natyre dhe do ta admirojne ate. Se bashku, ata do
te shkojne atje ku pylli eshte me i dendur, do te ulen ne
shiltet e myshkut dhe do te hane ushqimet e marra me
vete. Atje asnjeri nuk do ta shohe sportistin dhe muzi-
kantin _e ri, i cili tashme ka hyre ne garen e jetes, tek
~~pard1set me nje grua tashme jo fort te re, e cila lipset
t 1_:trem~et <;do ko~~r~_ence me grate mete reja. Gjeja
~ e~nonu~~~ ne kete marredhenie te ardhshme, do
te J~te fshehtes1a e saj, parashikon Klemeri. Erika eshte
top1tur a syt··e, _as zemra, nuk 1• punojne. Klemeri ndjen
, s
se ka ardhur m1nuta qe te mund t'i korrigjoje te gjitha

Pianistja 20 7
 sa ka thene me perpar a n1esuesja per Franz Shub .
Ai do te futet me force si partne r ne debat. Ai e ~rtin.
dos plot dashur i atje ku i takon tablon e e Shube rti: _ven-
~rikes, nd~rsa v~t~n -~ ve_t, ne :endi~ mete mire. ~i~Pk~-
time ku a~ do te ~ete fi?11?:tan, ta~1 e tej do te jene t"
shpesh t~, 1_ profet1zon a1 se ~~~-hures. Edhe pse nje ng:
ar~~et qe a1_ e ka dashur uar k~te gru~, ka qene bagazhi i
saJ 1 ~asur,_1id~ur me ~ep~rt onn 11:1:uz1k~~· kjo nuk mund,
~~gJit?a~e, te__ fs~~he_ ~-er shu~e ~oh~ faktin se ai te
gJitha 1 d1 vete me mire. Dhe kJo 1 ngJall nje kenaqe .
t~ m~dh~: K~r ~ri~a pro~~n t'i ~nde~ shtoje , ai n;;
gishtln per te nenVIzuar nJe mend1m. Ai eshte fitimtari
i paturp shem dhe ajo barrik adohet prapa pianos per t'u
shpetu ar puthje ve. Dikur fjala mbaro n dhe ndjenja fiton,
fale qendru eshme rise dhe forces.
Erika mburr et se nuk i njeh ndjenj at. Edhe po te jete
ndrysh e, ajo nuk i le ato te fitojne mbi intelig jencen e saj.
Ajo sjell edhe nje piano te dyte midis saj dhe Klemerit. Ky
e veshtr on i trembu r me bisht te syrit eprore n e dashur.
Dikush qe dashur on dike, ashtu si Klemeri, duhet te dale
dhe ta thote boteris ht. Por Kleme ri jo, te lutem shume,
nuk do qe te hapet kjo fjale ne konser vator, sepse, zako-
nisht, ai kullot ne livadh e me te njoma. Dhe dashuria
gezohe t vetem ateher e, kur per te dashur en tende do te
te kene zili. Ne kete rast: martes a e mevon shme perja-
shtohe t. Fatmir esisht, Erika ka nje nene qe nuk ia lejon
martes en.
Kleme ri lundro n mbi dallget e tij deri poshte tavanit te
dhome s. Ne uje ai eshte njohes dhe munde s. Ai ben co~e
e c;ike nje mendi m qe Erika ka per sonata t e Shub_~_rt1~-
Erika kollite t dhe e turbul luar leviz ne mentes ha, gJe qe
Klemeri, i shkath ti, nuk e ka vene re tek njerezi t e tjere.
Ajo perthy het ne vendet me te paperf ytyrue shme dh~
Klemeri, i habitu r habitsh em, ndjen t'i zgjohe t nje neven
e lehte, por qe ai e shton sakaq ne kurore n e ndijimeve

208 Elfriede Jelinek

 te veta. Po te duash, edhe pershta tesh. ~ete~ duhet ~re
kujdes qe te mos perhap esh shum~~- Enka ~~rcet _n~_et :
·shtave, gje qe nuk i sherbe n as loJes, as shen~e ttt te s~~-
~o veshtro n me layenec;esi n~. qo_~het e largeta : ~e~1-
these Klemeri i kerkon te shohe ate, hapur dhe c;ilter: J~
e ndrydh ur dhe e perhum bur. Fundja, ketu nuk ka nJen
qe t'i veshtroje. .. ..
A munde m, heton Valter Klemeri, duke marre_ zeme~
nga veshtri mi i saj i drojtur,_te_~erkoj 1?.rej teje.. ~c;ka q~
ti nuke ke bere ende? Dhe 1 kerkon ne c;ast ket~ ~ro~e
dashurie. Si hap te pare ne jeten e re te dashun se, a~
duhet te beje dic;ka te papare dhe, pikeris ht, te shkoJe
menjeh ere me te dhe ta lere mesim in e mbrem jes me
nxenes en e saj te fundit. Doemo s, Erika, per te mos
zgjuar dyshime, duhet te mbroh et me ndonje pergji-
gje te mendu ar mire, si fjala vjen, marram endje apo
dhimbj e koke. Erika trembe t prej kesaj detyre te lehte,
si ai mustan gu i eger qe, tek e fundit, e ka goditu r me
thunde r deren e stalles, por pastaj kthen mendj e dhe
qendro n ne stalle. Klemeri i shpjeg on gruas se dashur ,
sesi te tjeret e kane shkund ur zgjedh en e kontra tave dhe
te shprehive. Ai sjell Unazen e Vagne rit si nje nga shem-
bujt e tij te shumte . Ai i jep Erikes artin, si shemb ull per
gjithc;ka dhe si shemb ull per asgje. Ne qofte se heton
rrenjes isht artin, kete grope- gracke me maja kosash dhe
draper injsh te betonu ar, do te gjesh plot shemb uj te sje-
lljes anarkis te. Mozartin, fjala vjen, si shemb ull te GJITH-
<;KAJE, qe shkund i tej zgjedh en princo ro-pes hkopal e.
Kur mundi ta beje Mozarti, i dashur nga •te gjithe, por
qe ne te dy nuk para e c;mojme shume , do ta berii edhe
ju, Erika. Sa shpesh , Erika, ne kemi gene te nje mendi ini,
se as ~rtisti a~iv_ dhe as ai pasiv, nuk i ka me qejf rregu-
ll~t ne art. Artisti u shman get me deshir e si grahje ve te
hidh_~a me mamu ze te se vertete s, aq edhe rregull ave.
Po keshtu , une habitem , mos m'u zemero , te lutem, se si

Pianistja 209
e ke duru ar ti nene1: tend e gjit_~e k~to '?.et_. Ose ti nuk .
artis te, ose nuk ~- p~~ cept o~ nJ_e z~~edhe s1 te tille , ed~ :
ateh ere kur P? ~ -~e ~~ -n, ia per ~en d me gezi m ne
njej es Klem ei: ~e ~-men mes ues~ s -~ vet, e cila ngn het
lum turi sht nnd1s tlJ dhe grua s, s1 nJe bllo k fren imi h ku
rudh or. Kjo nen e dot e kujd eset qe ai te mos mby tet e .. ·
kete grua te mos h uar.I K.JO nen .... fu .
e rn1z on me mat enen .
te pa~ ~d t~as heth e_m esh si. xhu nge l, si. pen gese ;:r1
c;do qell imp erm bush Je, por aJo, nga ana tJete r, e mba
te bije n te lidh ur fort pas nje ven di, dhe kesh tu, e bit
nuk ka mun desi ta ndje ke Kle mer in kud o. Ku mun d t:·
tako hem i ne rreg ullis ht dhe jo rreg ulli sht, pa na mar re
vesh njer i, Erik a? Kle mer i ngr ohe t perb rend a nga propo-
zim i i nje dho me te perb ashk et, te fshe hte, kud o qofte,
ku ai dot e c;onte dhe gram afon in e tij me dopiopllake
dhe me plla ka qe i ka me shu mic e. Fun dja, ai e njeh
shij en muz ikor e te Erik es, qe ne kete rast , esht e, po
asht u, dop io, seps e Kle mer i ka te njej ten shije! Ai ka disa
plla ka dop io te Sho pen it, si edh e nje me vep ren e jashte-
zak ons hme te Pad erev skit , qe ka rnbe tur nen hije n e
Sho pen it, me te pad rejte , sic; rnen don ai dhe Erika, e cila
ia ka dhu ruar . Edh e pse ai e kish te bler e vete perpara.
Kler neri mez i perm bah et qe ta lexo je me se fund i, letren.
Per ate qe nuk mun d te flas esh, duh et te shkr uash . Ate
qe nuk mun d ta duro sh, nuk duh et ta besh . Une gezo-
hem shu me per lexi min dhe kup tim in e letre s tend e te
24. 4., e dash ur Erik e. Edh e po ta keq kup toja qell imis ht
kete lete r, perc;ka, gjit hash tu gez ohe m, ne, pasi te grin-
dem i ne fillim, do te pajt ohe mi pers eri. Sak aq Klemeri
fillo n te flase per vete n, per vete n dhe per vete n. Ajo i
ka shk ruar atij kete lete r te gjat e, kes htu qe edh e ai k~
te drej te tani ta zbra ze pak ez zem ren e vet. Koh en qe al,
pas pak do te harx hoje dety rim isht per te lexu ar leu:en,
duh et ta shfr ytez oje tani per te folu r, ne men yre qe Enk a
te mos fitoje eper si ne mar redh enie t e tyre te dyans1une.

210 Elfriede Jelinek

 .
Klem eri i shpJ ego n En.k..es se d y ska. jshm..
eri te kun der ta,
luft ojne bren da tij kund_er njer a~tJ etre s dhe , p1.kens... ht
,
spor ti (ras tesis ht) dhe artl (rregul~.s~~): .. Tt i ban e
.ka
Erl ·
1 a nda lon rrep tesi sht nxe nes1 t, te .c~. 1 d.
dua rt, edh e ta prek e letr en. Mer run1· m~·· rmr e me stu 1-
. .. ..
·n e Shu bert it, shp otit et Erik a me em nn e s~tr enJ te te
~~m erit dhe me emr in e shtr enjt e te s_~u~~~·u_t. .. . t
Klem eri ngu rron . Per nje seko nde te __ te~~· ~- per~_111e __
ne kok e men dim i qe t'ia plas e ne fyty re gJ1t he bot_~s ~
fshe hten e tij me mes uese n. Ajo q~-~ a n~o dhu r i:ie nJe
nevo jtore ! Por qe nuk ka gen e ndo nJe ve1?.er ~ lavd 1shm ~
nga ana e tij, nde rkaq , ai hesh t. M~- v~.n~.' per pasa ~dh e-
sit, ai mun d ta dred he ne ate men yre qe te duk et se 1sh te
ai qe fitoi ne kete bete je. Kle mer i i1:1a~oset kur m~ ndo n
se nese do t'i duh ej te zgji dhte mid is grua s, art1 t dhe
spor tit, do te ven dos te per arti n dhe spo rtin . ~e per h~,
ai i fshe h nga grua ja keto men dim e mar rok e. Ai fillo n te
nuh ase, se <;:dote thot e te fuse sh ne loje n tend e te end ur
holl e, fakt orin e pasi guri se te nje Uni te hua j. Por edh e
ne spor t ka rrez iqe, fjala vjen , kui: form a dito re mu nd te
luha tet shum e. Gru aja esht e kaq e vjet er dhe nuk e di
end e se <;:fare do. Une jam kaq i ri, por e di mir e se <;fare
dot e desh a.
Ne xhe pin e kem ishe s se Kle mer it, kerc elle t letr a.
Klem erit i kru het dora , mez i po per mba het dhe , se fun di,
ky qejfli i pav end osur , ven dos ta lexo je letr en, dik u ne
naty re, ne nje ven d te qete , ta lexo je me kujd es dhe te
rnba je saka q shen ime . Per nje perg jigj e edh e me te gjat e
se letra . Mba se ne Bur gga rten ? Ne kafe nen e e Palr nav e
dote poro sise nje mel anz he dhe nje stru del me rnol le. Te
?yja ~ko~d~t qe_nde~ikes, arti dhe Koh uti, do ta nxj erri n
J~~hte bng Jeve Josh Jen e letre s. Mid is tyre arbi tri Kle mer
qe me _ane te gon gut do te lajm eroj e se kus h isht e fitu es i,
rau~d1~, _natyra jash te, apo Erik a bre nda tij. Dhe Kle rner i
here d1gJet nga zjar mia , here ftoh et e beh et aku ll.

Pian istja 21.1.

 Pa u largu ar mire Kl~me_~i nga -~as a e ~ianos, Pa
filluar mire, me ca levizJe te ngat heta , usht nmin e s .
te solfezhit nxenesja e radhes, mesu esja hidh et e tho:~ A
se sot, mjerisht, do ta n_~e~p_resi~ __mesi min se ka;
dhimbje te forta koke . NxenesJa ferge llon andej-kende.
.. ... J
si lauresha ne aJer.
Erika inrru dhet prej frike rash dhe hame ndje sh te
perk unde rta e te ~e~~ri~s~m~_. Ajo va~et tani nga trans-
fuzioni pika-pika 1 meshires se Klem ent. Mund te kaper-
ceje ai verte t gardhe ~e lart~: te kalo je ~e va perrenj te
rrembyer? Mos eshte Jeta e hJ bash kudh etare e rrezikut?
Erika nuk e di nese mun d te mbe shte tet ne perbeti-
met e vazhdueshme te Klemerit, se deri me sot ai nuk i
eshte trem bur asnje rreziku, dhe sa me i mad h rreziku
aq me e madh e kenaqesia e tij. Esht e hera e pare gjate'
gjithe karrieres se saj, qe Erika le pa bere mesirnin me
nje nxenese. Nena e para lajm eron te ruhe t nga rrepi-
rat. Kur ajo nuk i ben shen je me shka llet e suksesit, qe
te c;ojne lart ne mal, atehe re ajo, me ane te lajthitjeve
morale, piktu ron ne mur tmer rin e rrokapjekthit. Me
mire kulm et e artit, se hum nera t e seksit. Artisti duhet
ta harroje seksin, per te shma ngur men dimi n e pergjith-
shem, se eshte i shthu rur, men don nena . Nese e ben kete,
je thjes hte nje njeri, por qe nuk duhe t te jesh i tille. Se
atehere, nukj e hyjnor! Mjerisht, biografite e artisteve, te
cilat, meqe ra fjala, jane pjesa me e rend esish me e tyre,
gelojne se shpe shti nga epsh et dhe dina kerit e e prota-
gonisteve te tyre. Ata ngjallin imaz hin mash trues , sikur
vullaja e kastravecave te mire tinge llimi t, del nga grum-
bulli i plehrave te seksit.
Kur femija peng ohet nje here artis tikis ht, nena e qorto~
ate perh ere ne lufte. Por, kur peng ohes h nje here, eshte
site pengohesh asnjehere, Erika do ta shoh e vete.
Erika niset me kembe nga kons erva tori ne shtepi .
Midis kembeve te saj kalbesire, mase e bute, pandJe-

212 Elftiede Jelinek

slune. Kalbishte, shuk e te shpe~_ber~ ~~te riali _org a~k.
A"ri ranv eror nuk zgjo n asgje. Esht e nJe shuk 1 ~?p1tt1r
d1sh1rash mjer ane dhe mera kesh te rend omta ~e tr~~ -
··rmbushJ· a e tyre. Si nje dare do ta shtre ngoJ ne
ben nga pe .. . .. ·· · i gapr ra
te dy partn eret e perz gjed hur te Jetes se sa~: s ....
aforresh: nena dhe Klemeri. Ajo nuk mund_t 1 ke_te ~e dy
!e bash ku, por edhe njeri n vete m jo, seps e ?~s ~Je~~r d~
te largohej menj eher e. Ajo mun d ta poro~~se te eme nkq~
te mos e lere Klemerin te futet br~_n?a, n~ :ast se ~o ~
ne dere. Nena do ta zbato je me g~zrm kete -~dh er. ~er
kete ndiji m te tmer rshe m ka vegJ e~~ . ~et_es1sh~ Enk~
··th·· ke··to kohe? Vetem sont e mos te VIJe a1, nese r le te
gJl e
vije, vete m sonte jo, sepse Erl~~ ~es~·ron te·· s~? h ~ .. fil rmn
· ·
e vjete r te Lubic;it. Nene e b1Je 1 ge~o hen ahJ qe nga ~
prem tja e kaluar, sepse ne ate kohe Jepe~ ~dhe pro gr~
i ardh shem javor. Ai film prite t ne farmlJen Kohu t, m~
me mall se dashuria e mad he, se ciles nuk i duke t narm
·ekundi.
gJ Erika e beri hapi n e saj duke hart uar nje leter . Nene s
nuk duhe t t'i bjere faji i kesaj letre , mad je, ajo nuk duhe t
ta marr e vesh fare kete hap perp ara, drejt djep it te se
ndaluares. Per te gjith a gjera t e ndal uara , Erik a i esht e
rrefyer gjith mon e e men jeher e syrit te nene s, qe me vone
dilte, pa e ditur, si syri i ligjit.
Teksa ecen, Erika e urre n ate frut poro z dhe te prish ur
qe shen on fund.in e bark ut te saj. Vete m arti prem ton
embelsi pafund. Erika vrap on tutje . Shpe jt, ky kalb ezim
dote perp aroje dhe dote perfs hije edhe pjese te tjera te
trupit. Pastaj vdes mes ·mun dime sh. E llaht arisu r Erik a
perfytyron, sesi nje cofti ne e pand jeshm e, nje mete r e
gjash tedh jete e pese, shtri het ne arkiv ol dhe pasta j trete t
nga dheu; coftina qe ajo e pati perb uzur , neve ritur , esht e
bere tani sund imta re e saj. Ajo esht e nje asgje. Dhe asgje
nuk ka me tani per te.
I pavene re nga Erika, Valter Klem eri nxito n prap a

Pianistja 213
saj. Pas nje vrulli te pare__te ~o~e, ai e mposhti vetvete
Kunder mendimit te pare, a1 kishte vendosur ta lexo n.
pa vonese letre~ e __ E~ke_~· s_epse pe~ara _se _te lexo~~:
letren e saj te ~aJ~te, a1 ~esh1ron~~ nJe s~pJe~ sqarues
me Eriken e gialle dhe te ngrohte. Gru~~a e gJalle, Erik
ishte per Klemerin me e dashur se nJe cope e Vdekua,
letre, per te cilen eshte dashur te vdesin peme. Ke/
leter mund ta lexoj edhe me von~, ne shtepi, rehat-reha~
mendon Klemeri, qe deshiron te mbetet ne zoterun r-'
topit. Topi rrotullohet, hidhet. kercen para tij, ngecet n~
feneret e rruges, pasqyrohet ne xhamet e vitrinave. ~
nuk do ta lere kete grua te ~eso~~ se ~ duhe~ te lexoje
nje leter dhe kur duhet te ndermarre ndonJe aksion
personal. Gruaja nuk eshte mesuar ne rolin e ndjekeses
dhe nuk veshtron perreth. E megjithate, duhet te meso-
het se ajo eshte gjahu dhe burri eshte gjahtari. Me mire
te fillohet sot, se neser. Mundesine qe nje dite vullneti
siperor i Erikes nuk do te percaktoje gjithc;:ka, ajo as e
merr me mend, edhe pse ajo eshte percaktuar vazhdi-
misht nga vullneti siperor i nenes se saj. Mirepo, kjo i
ka hyre kaq shume ne mish e ne gjak, sa tani nuk e ve re
aspak. Besimi eshte mire, kontrolli me i mire.
Nje vater me dere e zemer pershendet tashme gezue-
shem. Valet e ngrohta te drites udherrefyese e martin
mesuesen mes tyre. Ne sistemin e radarit te nenes, Erika
shfaqet tashme si nje pike levizese drite dhe luhatet, nje
flutur, nje insekt i shkuar ne gjilperen e nje gjallese me
te forte. Erika nuk deshiron te mesoje se si ka reaguar
Klemeri ndaj letres, sepse ajo nuk do ta ngrere dorezen
e telefonit. Ajo do t'i kerkoje menjehere se emes qe
ta njoftoje burrin se Erika nuk eshte ne shtepi. D~~e
besuar se mund t'i urdheronte dic;:ka se emes, te qle_~
nuk ia kishte urdheruar ajo asaj. Nena deshiron ta uroJe
Eriken per hapin qe ben, duke u mbyllur nga jashte dhe
duke iu besuar vetem se emes. Nena genjen si e terbuar,

214 Elfriede Jelinek

 . me nje zjarr te brendshem qe e turperon m~sh_~n e -~a~
te thyer, mjerisht, ime bije nuk ndod~et__ta~1 _ne shte~1.
Nuk e di se kur do te vije. Na nderom persen. Falemm-
derit. Ne c;:aste te tilla, e bija i perket asaj me shume se
, perhere. Asaj vetem dhe askujt tjeter. Per te tjeret ajo: nuk
/ eshte ketu.
~ Personi i mbuluar plotesisht nen zhavorrin e mend~-
-' meve te Erikes dhe te cilit i perkisnin ndjenjat e saJ,
po shkon tani perpjete Jozefshtedteshtra~es. Di~r, -~e
vendin ku sot eshte nje banke, ka gene kinemaJa me e
madhe dhe me moderne e Vjenes. Erika kishte shkuar
e disa here atje, se bashku mete emen, per te kremtuar
n ndonje feste. Por, me te shumten, per te kursyer parate,
s zonjat shkonin ne kinemane e vogel e me te lire te Alber-
o- tit. Babai rrinte ne shtepi, per te kursyer edhe me shume
e para dhe, ne rastin e babait, edhe mbeturinat e fundit te
i arsyes, qe ai nuk donte te ejakulonte ne kinema. Erika
e nuk e kthen asnjehere koken prapa. Shqisat e saj nuk
i- perceptojne asgje, madje, ato nuk e ndjejne as te dashu-
i rin, qe eshte aq prane. Ndersa mendimet e saj, te gjitha,
e jane perqendruar ne nje pike, te i dashuri, qe ne syte e
mendjes se saj merr permasa viganesh: Valter Klemeri.
e- Dhe keshtu ecin ata, dy njerez te mbare, njeri prapa
n tjetrit.
ka Mesuesja e pianos. Erika Kohut, shtyhet nga prapa prej
je dikujt, dhe ai eshte nje burre, i cili do te c;:liroje prej saj
me engjellin apo shejtanin. Gruaja e ka krejt ne dore per
ar t'i mesuar burrit butesine dhe respektin. Erika fillon
n ta ngrere pak velin qe mbulon gjithe simbolet e mund-
qe shme te fuqise se shqisave, por pa e vene re prapa nxene-
~e sin Klemer, kete padron te ndjenjave te saj. Kesaj rruge
_~ per ne shtepi, ajo nuk ka blere katalogun e rite veshjeve
Je te huaja, as edhe ndonje rrobe te domonstrua r aty, as
he edhe _ndonje te pergatitur sipas modeleve te shfaqura
ar, aty. Sic;: nuk u ka hedhur syte as modeleve me te fres-

Pianistj a 215
keta ~e s~zoni~ te pranv~r-~s t~ v~ndosura ne vitrina. Te
vetm in vesht run te shpeJte e te perhu mbur , qe i late li ..
e
turbu llimi i shkak tuar nga zjarrm ia per mash kullin ~e
ia dhuro i faqes se pare te nje gazete te se nesen n~:J~
me nje fotografi te demt uar te nje grabitesi te ri banke t"
diteve te sotm e dhe, pikerisht, ne varia ntin e fotografi ~
se dasmes se keqb eresit te sapopagezuar. Me sa duk:~
ai ishte fotografuar per here te fundi t ne dasmen e ti.'
te c;muar. Tani e njeh kushdo, vetem fale marteses se ti~
Erika perfytyron Klemerin si dhen der dhe veten si nus!·
dhe te emen si nene n e nuses, qe do te jetoje bashke me
c;iftin dhe ajo vazhd on te mos e shohe aspak nxenesin
per te cilin mend on pares htur dhe i cili e ndjek pas. '
Nena e di se femija e saj dote vije e shum ta per gjysme
ore, po te jete trafiku normal, e megj ithate , po e pret me
mall. Nena nuk di asgje per mesi min e anuluar, por ajo
pret vajze n e saj gjithnje te perpi kte e qe gjend et gjithnje
prane se emes. Vullneti i Erikes eshte te jete qengji, qe
perqa llet pas luani t te vulln etit mem esor. Fale ketij gjesti
nensh trimi , vulln eti i nenes nuk gjen arsye per ta bere
cope e c;ike vulln etin e bute dhe te pakal itur te se bijes
dhe pastaj t'i shkun de ne goje eshtr at e pergjakura . Dera
e shtep ise hape t me hov. Erresira shper then perjashta.
Hapesira e shkalleve, keto shkalle te qielli t ne emisionet
e ardhs hme te lajmeve te mbre mjes , fto n perpjete dhe,
pasi Erika rrotu llon c;elesin e ndric; imit te shkalleve, nje
drite e zbeh te, e bute, zbret nga kati i dyte. Sot nuk do
te hape t dera e apart amen tit, sot nuk dote mbah en vesh
hapa t dhe ecjet, sepse vajza nuk prite t pa kaluar edhe
gjysme ore. Nena i eshte perku shtua r krejte sisht pergati-
tjeve te fundi t qe do te kuror ezohe n me mish in e pje~ r
me qepe.
Po behe t gjysm e ore qe Valte r Klem eri e sheh mesue-
sen e tij vetem nga prapa . Nga kjo ane, qe nuk eshte
aspak ana me e mire e Erike s, ai do ta njihte te dashuren

216 Elfriedt Jelinek

 .. nder nje mije persona! Grate ai i njeh nure, · .. dhe
e t1~. gate gjitha anet. Ai sheh tullum ~acet e buta,
ma ~e, n te fryra te bytheve te saj, te mbaJ tura nga d~
por JO aq .. .. ..
sh Hat e shendosha te kembeve. A!-· J?e"rfyty ron se s1
. . ..
dotyta sper.. dr dh" k"t" trup ai specialistl, 1 c1h nuk e
e e ee ' ' . N ...
humb et kollaj torua n nga c;rregullimet funks10~ale .. Je
aragezim i perzi er me frike, e push ton ~eme1:11- -~rik~
po ecen ende paqesisht, por shum e sh~~~t ~o te -~~rtase
P .. kupe te qiellit nga kenaqesia! Dhe kete kenaqes1 do ta
;:odh oje ai, Klemeri, dhe vet~m ai. En~e _ky trup prov on
menyra te ndryshme, te pafa~shme, ~c~.eJ_e, ?o~, pas pa~,
Klemeri do te ndeze progr anun e larJe z1e~Jes . Kle~ en
nuk e deshiron me te verte te kete grua, aJO nuk e ]OS~
me tere mend, edhe ai ende nuk e ka te qarte s~ c;far~
e,terh eq me shum e te ajo, mosh a e saj, apo -~nia e sa~
e munguar. Por Klemeri esh!e ~ ve~dosu_~ qe __ta s~o
mish in e saj lakuriq. Deri tan1, a1 e nJeh ate vetem ne nJe
funksion: si mesuese. Tani ai do te kerre je prej saj edhe
funksionin tjeter dhe do te shoh e se c;'mund te behe t
prej tij: si dashnore. Nese jo, atehe re jo! Ai desh iron q~
t'ia zhveshe dhe t'ia ule posh te gjithe keto shtre sa te
vena me kujdes bindj esh te mode s apo ngan jeher e edhe
demode, dhe gjithe ato kellefe dhe levoz hga te ngjiz ura
nga forma te dobe suara vulln eti, te gjith a keto lecka
dhe lekure shkum engjy reshe qe ka veshur! Ajo nuk e ka
idene , por shpej t do ta meso je sesi duhe t, ne te verte te, te
vishet dhe te zbuk urohe t nje grua: buku r, por ne radhe
te pare, ne meny re prakt ike, qe te mos peng ohen levi-
zjet. Ai, Klemeri, nuk kerko n aq te fuse ne dore Erike n,
se sa te shpaketoje kete pako prej eshtr ash e lekur e
te stolisur e te ujdis ur me lloj-lloj ngjyr ash e stofra shl
Letren e amba lazhi t dote zhub rose dhe do ta flake tej.
Klemeri kerko n ta beje te veten kete grua kaq shum e
kohe te paarr itshm e, me funde t dhe shaje t e saj shum e-
ngjyresh, perpa ra se ajo te trete t nga kalbe zimi. Perse ,

Pianis tja 217

xhanem, i ble ajo gjithe keto l~cka? K~ veshje qe jan··
te bukura, praktike dhe aspak te shtrenJta, do t'i be... ~
verejtje, nderkohe qe ajo vazhdo n t'i beje verejtje aJ.e ai
si duhet Iuajtur nje parako he te Bahu. Mishin zbuiu/ ~e
c;'kerkon ai prej ~aj, -~o~e edh~ In:e mu~?i ~:· Ai thjes\{ :
kerkon qe te z~ter0Jey~~nd11?1sht -~te ~ eshte PosatE
rrobave. Kur t'1a heqe levozhgen, atehere do te dilte ..
shesh mete gjitha gabime t e tij, njeriu Erike, ajo qe mne
me intereson me shu~e'.. th~~e ~emer i ~e vete. Sec~:
nga keto shtresa tekst1li, eshte me e ngurte suar dhe me
kalcifikuar se tjetra. Dhe prej kesaj Erike, Klemeri des~-
ron vetem me te rniren, bertha men e vockel te brend-
shrne, qe mbase shijon shume, trupin, do te donte ai ta
perdorte. Ta perdore per vete. Po te jete nevoja, edhe
me force. Shpirtin ai ia njeh tani mjaftue shem. Pone
rastet e dyshimta, Klemeri mban vesh vetem trupin e
tij, i cili nuk genjen kurre dhe i flet trupit te tij dhe te
te tjereve me gjuhen e trupit. Eshte e vertete , qe tek te
droguarit dhe te semuret, trupi mund te thote shpesh te
paverteta per shkak te dobesise dhe shperdorimit, por
trupi i Klemerit, lumtur isht, eshte i shendo she. E keqja,
qofte larg, ptui! Ptui! Ptui! Ne sport, trupi i thote perhere
Klemerit se kur nuk mban me dhe kur ka mbetur edhe
pak karbur ant ne serbator. Derisa te kete shterua r plote-
sisht. Pasketaj Klemeri e ndjen veten vertete mrekullisht,
ne nje forme qe nuk mund te pershk ruhet, e pershkruan
gezueshem dhe emocionalisht Valter Klemeri gjendjen
e vet. Ai deshiron qe, me se fundi, te sendertoje vete
rnishin e tij para veshtri mit te nensht ruar te mesueses
se tij. Ka pritur kaq gjate per kete. Kane kaluar muaj
dhe, fale kesaj qendrueshmerie, ai ka fituar nje te drejte.
She-njat nuk rnashtrojne, se kohet e fundit Erika eshte
veshur e zbukur uar per t'i rene ne sy Klemerit, me zin-
xhire, rnansheta, rripa rnezi, kordon e, kepuce me tak~,
shallra, parfurnra, jaka gezofi, me nje bylyzyk plastmasi

218 Elfriede Jelinek

 e .e pengonte ne piano. Kjo grua ishte stolisur p~r nj~
~urre. Porky burre ka nje deshire, ka nje gjakim: t'~ flake
tej gjitha keto xhingla te dernshme_dhe te pan~vo~shme_
dhe te shkunde nga pakua mbetu nnat e fiu~d1t te z~
filles qe kjo grua ka mundu r te ruaje. Ai deshi~_on_~a kete
te teren! Por, ne te vertete, pa e deshiru ar me ru1the me_~d.
Keto pispillime i ngjallin nje zemeri m te pa~rsy eshem
Klemerit, te drejtperdrejtit! Natyra nuk p1sp11loset ku~
shkon per c;iftezim.Vetem disa ~?gj, me __te~e~? ~:shku J,
kane puplaje joshese, por ama gJlthrnone te nJeJten.

Dhe tek vrapon pas se dashures se tij te ardhsh me,

Klemeri beson mete vertete, se gjithe terbim i i tij i zhve-
shur, drejtohet vetem kunder pispilli mit te saj te kujdes-
shem, ndonese kaba. Kjo stolisje, keto xhingla-mingla,
qe per Klemerin e shemto jne rende njeriun , duhet te
marrin fund sa me shpejt! Se keshtu do ai! Ai do t'i jape
te kuptoje Erikes se, e shumta , veten pastert ia e skaj-
shme, dote qe i vetmi zbukur im qe ai dote pranon te ne
fytyren e saj te kendsh me dhe aspak te papelq yeshme .
Erika behet qesharake pa qene e nevojsh me. Dush dy
here ne <lite, kete kupton si kujdes per trupin Klemeri
dhe mjafton. Klerneri kerkon floke te paster, sepse frizu-
rat qe nuk duhen lare shpesh, jane tmerri i Klemerit.
Kohet e fundit, Erika kapard iset vertet si nje kale cirku.
Gruaja bastis garderoben e saj te paperd orur prej kaq
kohesh, per t'i pelqyer me shume nxenes it. Atij i duhet
ta perrnbyse edhe kete gjendje. Gjithe njerezi a habiten
dhe thone se ajo e tepron me veshje dhe i jep si shume
<lores ne kozmetike. Ben thuajse nje metam orfoze. Ajo,
jo vetem qe nxjerr rroba nga rezerva e saj e pasur, por
ble edhe aksesoret e pershta tshem per to, madje .me kile,
si rrypa, c;:anta, kepuce, dorashka, bizhute ri te modes.
Duke dashur ta trullose djalin sa me mire qe munde t,

Pianistja 219
 ajo zgjon keshtu edhe prirjet e tij mete keqia. Me ...
1
te mos e zgjoje kete tiger qe fie, qe ai te mos e gllab·~ ~:
pastaj ~e t~r~1:1· : keshillo~ ate ~emeri, .P~~sa i p;;~~~
persomt te tiJ te vyer. Enka ~ap1t andeJ-kendej si n· ..
manekin, e ~i~mosur d~e e ..krekosur, e p~drosur dh/:
perlyer, e stolisur dhe embelsua~· J?.he, perse ajo nuk.
1
shpartalloi me pare dollapet e saJ te rrobave, per ta ..
shpejtuar keshtu kete marredhenie te nderlikuar da P;r-
rie? Gjithmone e me t~p~r mr~-~~ra dalin ne sh;s~-
Erika guxoi, me se fund~.' te t~yeJe se_~dukun e thesant t~
saj dhe tani i gezohet veshtnmeve te hapur provokati
te cileve ajo nuk u pergjigjet dhe ben sikur nuk i ve ve,
veshtrimet e hapura shpotitese te njerezve qe e njo~e
prej vitesh dhe taµi fillojne e shq_~te~ohe:11 seriozisht pe~
pamjen ejashtme te ndryshuar.t~ saJ. Enka behet qesha-
rake, por ajo eshte paketuar m1re e bukur. Cilido shites
e .di: pak~ti~ ~-a rei:idesi ~e ..madhe.! ~hjete ~beshtjellje
nJera mb1 tJetren, s1gur0Jne mbroJtJe dhe Jane joshese.
Dhe te gjitha pershtaten me se miri se bashku! Arritje
jo e paket! Nena e shan Eriken qe per kosturnin ka blere
edhe nje kapele te re alakauboj, me shirit dhe me nje
rryp prej te njejtit stof si kapelja, me ane te te cilit ajo
fiksohet poshte mjekres, qe te mos fluturoje nga koka
prej shkulmeve te eres. Nena qahet me te madhe per
doren e shpuar te se bijes dhe zemerohet me manine
e spitullimit te fernijes, e cila, me siguri, behet per inat
te dikujt, e pikerisht, per inat te saj, te nenes, dhe me
siguri per t'i bere qejfin dikujt, pikerisht, nje burri. Pote
jete nje burre i caktuar, ai do ta njohe se shpejti nenen.
Madje, ne anen e saj me te papelqyeshme. Nena tallet
me koleksionet plot shije. Ajo i helmon kutite, baulet,
qeset, trastat qe vajza i sistemon plot merak, me lengun
e zbehte te pertalljes se saj. Por ajo shpotitet ne nje
menyre te tille, saqe se bijes nuk i shpeton pa e pikasur
se nen kete shpoti fshihet xhelozia.

220 Elfriede Jelinek

 Prapa kesaj kafshe te pispillosur per mrekulli, se ciles
nuk ia gjen shoqen ne natyre, vrapon e vrap~n :Val~~r
Kiemeri, ky arrnik natyror i kafsheve. Me ~ t 1a
heqe sa me shpejt mesueses kete panatyre~1. ~se_~
dhe T-sherti, i mjaftojne kerkesave te Klement dhe ~a~e
te mira e te paqme. Porta e pallatit te fut ne nje mJedis
te zymte, ku per ~di, vegjeton nje bime e rralle dhe. e
braktisur. Te gjitha ngjyrat qe lulezojne jashte, vde~m
ketu. Ne gjysme te shkalleve per ne katin e pare, E~
dhe Klemeri perplasen me njeri-tjetrin, pa asnje mundes1
shmangieje. As garazh, as barake, as parkim. . ..
Burri dhe gruaja takohen, por jo rastesisht. Dhe 1 tre~ 1
padukshem, ne figuren e kujdesit memeso~, pr:t ~ pe:
fjalen e tyre. Erika e keshillon urte e bute nxenesm qe
te zhduket. Me ton urdherues. Nxenesi e kundershton
seriozisht, edhe pse nuk para e ka qejf te takoje nenen.
Ai kerkon qe ata te dy te shkojne gjekundi, ku te mund
te flasin, me ne fund, te qete se bashku. Ai kerkon te
bisedoje! Erika turfullon ne panik; burri kerkon te futet
ne privatesine e saj. <;fare dote thote nena, qe me dreken
per dy vete, kerkon nje mjedis familjar? Ushqimi eshte
caktuar per nene e bije.
Klemeri i fut duart Erikes, qe kerkon te dije prej tij nese
e ka lexuar letren. E keni lexuar tashme letren time, zoti
Klemer? Na duhen ne letrat e njeri-tjetrit? pyet Klemeri
gruan e dashur, qe merr fryme e lehtesuar, ngaqe ai nuke
ka lexuar ende letren. Nga ana tjeter, ajo trembet se mos
ai nuk do te marre pjese ne loje, gje qe kerkohet prej tij ·
ne leter. Te dy njerezit, mberthyer mes tyre me zinxhiret
e dashurise, kembejne mendime qe perpara fillimit te
veprimeve luftarake se ~fare duan ata prej njeri-tjetrit
dhe se ~fare do te marrin prej njeri-tjetrit. Keqkuptimet
ngurtesohen e kthehen ne granit. Ata nuk kembejne
mendime per nenen, qe dote nderhyje rrepte dhe do ta
deboje menjehere pjesen e tepert (Klemerin). Pjesen qe

Pianistja 221.
eshte krejt pasuria e saj, ~ejt gezimi i saj (Eriken .
mbaJ·e prane vetes. Enka luhatet sane njere ), a.Jo ter
do ta k" .. n, san··
. rr··
tJe en ane··
·
Dhe deshmon
.. me ete pavendosme·
te madhe. Por, edhe d~- te_ kuptohe~ n~a ~emeri, qe
dihet krenar, se eshte a1 shkaku 1 kesaJ pavendo .. ~e
· .
d:~
rine e.. Pa
gje
ron
~he tani ai dote ndihmoje ca~e qe Erika te m:m.en~. gja
linde vendime. Ai ia heq me kuJdes prese se tij kan~ te ron
kauboj nga kok~: c;:fare ~~s~enj~ hj~ ndaj kesaj p{aen nu
leje, qe shfaq~j. gJl~~on_e s1 -~Je udherrefyes miqesor
rremujes, ylh 1 menrues1t per te Tre Mbreterit e She ...
l l~:- pa
ha
nje kapele par~ ~ .. c~.·1··es, as..ku.. sh nu k k a1onte pa paguar'
ll.Jte nu
harac;in e shpotlse. Veren kete kapele dhe c;regjistroh h N
edhe pse jo gjithmone mund t'ia vesh fajin kapeWses ' du
perse c;regjistrohesh. Sot ne shkalle jemi vetem ne t~ ~e ses
dhe po luajme me zjarrin, e kujton Klemeri gruan. kaq
y
shu
Klemeri e ~~alajm~ro ~ -~rike~: a_io nuk duhet ta ngac-
c;if
moje vazhdiIDisht deshiren e t1J dhe pastaj ta shpjere
qe
ne pafundesi sendertimin e saj. Erika veshtron burrin
esh
qe duhet te ike, sepse duhet te qendroje. Gruaja lulezon
du
me nje harlisje te erret, nen ambalazhim in e saj dhura- ne
tor. Por, ky lulezim nuk shkon me klimen e ashper te dre
seksit, ai nuk eshte i pershtatshe m per nje tretje te gjate du
ne hapesiren e shkalleve, sepse bima kerkon drite, diell. et
Me mire ajo shkon prane se emes, para televizorit. Erika pe
spikat paturpesisht nen kapelen tashrne te hequr, fytyra me Kl
nje te kuq te pashendetshem e nje krijese qe ka gjetur tani du
mjeshtrin e saj. esh
Klemeri e sheh veten te paafte per ta deshiruar kete he
grua, por atij i ka pelqyer prej kohesh qe t'ia hipe asaj. e. k
Te kushtoje, sa te kushtoje, me siguri, e shumta fjale aJo
dashurie. Erika e dashuron djaloshin dhe pret prej ~j pr
shpetim. Por ajo nuk jep asnje shenje te kesaj dashune, po
qe te mos perulet. Ndonese Erika do te donte te shfaqte da_
d?b~si, ·por formen e kesaj perulesie ta percaktonte _vete. ~e
AJo 1 ka shkruar te gjitha. Ajo deshiron qe te perthi!bet do

222 Elfiiede Jelinek

o teresisht nga burri, derisa prej saj te mos mbetet gj~.

~
e
.
e
Paprekshmeria dhe prekja e zj~rrte dash~rore, ~uh
gjejne strehe nen kapele~. e_ sa} alaka1:b?J• GruaJa d~shi-
ron te zgjohet nga ngurtes1m1 shumeV]e<;ar, d~e s~
t~

~. gjate ketij zgjimi burri e gelltit! Aq me mire: AJo de~hi-

e ron te humbase brenda ketij burri, por pa e p1kasur a1._A
n nuk e ve re se ne jemi te vetem ne kete bote, e pyet aJ~
:-
.
pa ze burrin. Siper nena tashme pret. Ja, dera mun~ te
hapet ne c;do c;ast. Dera nuk do te hapet ende, sepse nena
er' nuk e pret ende vajzen.
h Nena nuk e ndjen si i nduk zinxhiret femija, sepse
' duhet edhe gjysme ore, derisa ajo te shkoje dhe te ndjeje
e sesi femija i saj i nduk zinxhiret. Klemeri dhe Erika, nder-
kaq jane te zene me hulumtimin se kush e do tjetrin me
y
shume dhe, per pasoje, kush eshte me i dobeti ne ketf
c- c;ift. Erika mendon, se per shkak te moshes, eshte ajo
e qe dashuron me pak, sepse ka dashuruar shpesh. Ndaj
n eshte Klemeri ai qe dashuron me shume. Ndaj Erika
n duhet dashuruar me teper. Klemeri e ka ngjeshur Eriken
a- ne qoshe, asaj i mbetet vetem nje shtegdalje, ai qe te c;on
e drejt e ne c;erdhen e grerezes, ne katin e pare. Dera e saj
e duket tashme qarte. Grereza plake jep e merr me tigane
l. e tenxhere e atje prapa dhe shihet e degjohet si nje hije
a permes dritares se ndric;uar te kuzhines qe del ne shkalle.
e Klemeri jep nje urdher, Erika i bindet ketij urdhri. Ajo
ni duket se po i drejtohet me shpejtesi humbjes se vet,
eshte pikesynimi i saj i fundit, me i pelqyeshmi . Erika
e heq dore nga vullneti i saj. Kete vullnet, te cilin deri tani
j. e. ka pase nen urdher e ema, tani si shkopin e stafetes,
e aJo ia dorezon Valter Klemerit. Pastaj terhiqet prapa dhe
~j pret s_~ <;dote vendoset per te. Ajo e dorezon lirine e saj,
e, por ve,_ ama, edhe nje kusht: Erika Kohuti e shfrytezon
e da_~hur~~e e vet qe ky djalosh te behet zoti i saj. Por, sa
e. ~e ~-epe~ pu~_htet te marre ai permbi te, aq me teper ai
et dote Jete kr1Jese e mbruajtshm e e saj, e Erikes. Klemeri
'

Pianistja 223
dot e jete skllav ~ plot e ~ saj'.. ~r, fjala vjen , -~e ~hkojne
ne Ram sau dhe te bred hin nep er mal e. Ndo nese ai d ..
mba het si zot i saj, i Erikes. Per kete Erik a dot e perdo0 t~
dash urin e e saj. Kjo esht e n:ig a e vet_~e ~ dash uria : :
mos harx hoh et para koh e. Ai duh et te Jete I bind ur: k"
grua me esht e dore zuar plot esis ht, dhe kesh tu, esht .. J~1
qe kalo n nen zote rim te Erikes. Kes htu e perf ytyr on e ~
te tere n. Ters mun d te shko je vete m ateh ere, ne qoi~
se Klemeri e lexo n letr en dhe nuk e pelq en. Nga neve_
ria, turp i apo frika, vare t ndje njat qe e kish in push tu e
ate kohe. Se, ne te gjith e, nuk jem i vec;se njer ez, nd:~
te pape rkry er, e ngu shel lon Erik a fyty ren mashkuUor~
par~ saj, te cile n ajo ~a desh~re ta P_~th~_, ate fytyre qe
sa _:v3en e zb~~e~'. ~ua JS: shkr ihet . -~en ve~_htrimin e saj
mesuesor. Ne te vert ete, hera -her es ne desh tojm e dhe
une jam e bind ur top, se ky desh tim pari mor , esht e edhe
qellimi yne final, perf und on Erik a dhe nuk puth , por i
bie ziles se deres, prap a se ciles, poth uajs e ne te njejtin
c;ast, fytyra e nene s, me nje shp rehj e te perz ier pritjeje
dhe zem erim i se kus h gux on te bezd ise ne kete ore, <;elet
dhe ngry set sakaq, kur sheh nje rim orki o pas se bijes.
Rimorkioja e ben te ditu r men jehe re skel en e tij te mbe-
rritjes: ketu , apa rtam enti Koh ut, nen e e bije. Ne erdhern.
Nena shta nge t. Ajo isht e shk epu tur barb aris ht nga ende-
rrim et e emb la dhe ja tek gjen det ne kem ishe nate, para
nje turm e vigane qe ngaz elle n. Me ate kon takt in pamor
te ush trua r prej vitesh, ajo e pye t te bije n se c;'kerkon
ketu ky djalosh. Me te njej tin ves htri m, nen a kerk on qe
ky djal osh te larg ohe t men jehe re, ai nuk esht e, fundja,
as lexues i ener gjis e elek trik e, as i ujit. Vajza i pergjigjet
se ajo ka dic;ka per te bise dua r me nxe nesi n e saj dhe se,
~e mire po shko nte men jehe re ne dho men e vet. Nena
Ia kthe n dhe i thot e se vajz a nuk ka asnj e dho me ketu,
s:ps e, __ edh~ -d~o ma qe ajo, me men djem adh esi, e qua~
te veten, ne te vert ete, i perk et nen es. Ne kete banese,

22 4 Elfriede Jelinek
 pers a koh e ai esht e end e i imi, ne ven dos im bas hke rish t
dhe nen a mis hero n past aj me fjale se ~ar e esh te ven do-
sur. Erik a Koh uti e kesh illo n te eme n te mos u vije pas
asaj dhe nxe nesi t te saj, ndry she mun d te ndo dhe ndo je
gje! Zon jat acar ohe n dhe i kres hpe roh en sho qja- sho qes.
Kle mer it i beh et zem ra mal nga kjo, nen es i beh et zem ra
helm . Nen a lesh on pe dhe zesh uar, terh eq vem end jen
per sasi ne e pak et te ush qim it qe mja fton vete m per dy
ngre nese te dob eta, por jo per dy ngr ene se te dob eta dhe
nje ngre nes te fort e. Kle mer i fale nde ron prer azi: fale -
min deri t. Une kam ngre ne! Nen a e hum bet toru an ne
trua llin e fakt eve te pad esh irue shm e dhe rri e ves htro n
si e topi tur. Cilido do te mun d te Iarg onte tani nen en.
C::?~. sh~ lm ere, do te mun d tani fare leht e ta flak te tej
kete zonJe t~ r~n? e, qe zak onis ht i hak erro hej me gru sht
<;do ~ur! an~ te lig dhe me ves hjet e saj te arsy esh me, i
kunde1:71heJ <;do rreb eshi shiu . Nen a mbe tet aty, por
pup lat I flut uroj ne tej.
yazh da:° i pe~ ?ere nga ~ bija dhe bur ri i hua j, te cili n
n:n~ e nJeh vete m <:_e ktaz I, por prej koh esh , kalo n pra ne
ne~ es ~he _futet_ ne dho men e vajz es. Erik a shq ipto n
k~h1:IlthI dI<;ka SI lam ·tum ire, por qe nuk e lua n rue, ...
aJo Isht · ·· I .. se
lam tu ~ ~Je__ aIT?:~rm~~ ~er nen en. Dhe nuk qe asp ak
n .. k .. t~u e ?er kete nxen e~, qe isht e futu r pad rejt esis ht
e e e _vater. Isht e hap tazI nje kom plot per.. te d. o b esu ..
pus htet m e shen jte te nen e . ar
men jehe re n · ·· I - . s. N_daJ edh e nen a 1 dre jton
Je utJe Jezu sit, lutJ e te cile n nuk e d eruo .. .
ku rrku sh, as edh e adr . .. n
shem N.. nu k e mer esan tI vete . Der a mby llet pam esh ir-
. ena r dot
luhe t mid is dy nJ· ere··zve ne.. dmhome e ~en d se <;far e mu nd te
- -.. n e E 1•k ..
t~ gJeJe kollaj seps e, fale lar .. . .. _: e~, P~r mu nd
aJo nuk mby llet me kyc;. Ne~a1"!:1-e~Ise se urte mem eso re,
dho mes se vajzes per te .. . perv idhe t hes htu razi dre jt
dot e luhe t tani atJ·e p · pe9 etua r se ~far e inst rum enti
·· sallon. Nen a pati ·b Iano Jo ' seps · kap ardi set
e p1an0Ja
ne .
esua r se vaJz a e saj esh te pafa jesi a

Pian istja 225

vete kurse tani befas vjen dikush dhe paguan qir ..
' ·h · .. d
ta ngarkuar periodikis t_~aJ_~_en me e~a. Por, nje ir
a Per
te tille, nena do ta prapesoJe me _zemen~. Keto lloj
ardhurash nu~ i ~uhen ...Ky ba1:1_?11l me ~Iguri qe do t:
t
PaguaJ·e qirane ne forrnen . h
e nJe dashunc;ke kalimt
.. are
dhe fluturake qe nuk zgJat s ume.
Sapo zgja~ dor~n ~-e _doreza e der~s, -~ena d~gjon qane
se si matane deres leVIzet nga vend1 nJe send 1 rende
sa duket, dollapi i vjeter i gjyshes, i mbushur tumlla~ me
pjeset e kembirnit dhe me aksesoret e rinj per vesh~e
.. .. .h Jet
e blera rishtas, n donese te panevoJs me, te vajzes. M
force! Shkulet dhe ~a~set d~~la~! n~a ~bajteset e tij t:
vjetra. Perpara deres se dhomes se vaJzes, e barrikaduar
qellirnisht para syve te saj, qendron nje nene e zhgenjyer.
Qe gjen, sidoqofte, aq fuqi brenda vetes, per ta luajtur me
kot deren. Ajo perdor per kete qellim kemben e djathte
qe e futur ne nje pantofel shtepie prej lesh deveje, eshte'
shume e bute per te shtyre dic;ka. Nena vret gishtat, por
nuk e ndjen dhimbjen, sepse i ka nervat te ngritura.
Gjella ne kuzhine fillon e digjet. Nuk ka dore meshiruese
per ta perzier. Nuk e quajten te denje, madje, as per nje
bisede forrnale. Nuk i dhane asnje shpjegim, edhe pse ne
~ete shtepi, eshte dhe nena qe i pergatit se bijes nje vater
te ngrohte. Madje, nena eshte ne shtepi edhe me teper
see bija, sepse rralle shkon gjekundi. Apartamenti nuk
i perket ende teresisht se bijes, ende rron nena dhe ka
nderrnend qe te vazhdoje edhe me tej te rroje. Qe sonte,
pasi te largohet vizitori i padeshirueshem, gjasme dhe
me shaka, ajo do t'i thote se bijes se dote ike nga shte-
pia. Do te shkoje ne shtepine e pleqve. Nuk se e ka me
gjithe mend, po te jete se e bija e zhbirilon pakez, sep~~:
ku do te shkonte? Ne shpirtin jomiqesor te nenes dep~r-
tonin mendime te papelqyeshme per nje zhvendo_sJ~
pushteti dhe per nje nderrim rojash. Ajo rri ne kuzh~e
dhe merret me gjellet gjysme te shkrumbuara. E ben

226 Elfriede Jelinek

kete me teper nga terbimi, sesa nga deshperimi. Nje dite
pleqeria duhet ta jape me tej shkopin e stafetes. Te vajza
e saj, nena shikon berthamen e helmet te nje konflikti
brezash, por qe duhet te kaloje, ne qofte se femija i ve
gishtin kokes dhe mendon per borxhin e madh qe i dety-
rohet s'emes. Kur ishte ne moshen qe ka arritur tani
Erika, nena nuk e kishte llogaritur kurre nje abdikim te
mevonshem. Ajo pati kujtuar, se sidoqofte, do t'ia dilte
deri ne raundin e fundit. Derisa te binte gongu i madh.
Ajo, mbase, nuk do te jetoje me gjate se vajza e saj, por
sa te ishte gjalle, ta kishte ate nen thunder. Vajza e ka
kaluar moshen, kur ndodhin ende te papritura te papel-
qyeshme qe vijne nga nje burre. Mirepo, ja tek eshte tani
ai, burri, te cilit, me sa duket, vajza ia ka bere mendjen
c;orap. Atij i eshte mbushur mendja top dhe ja tek c;all-
tis tani shendoshe e mire, krejt i pademtuar dhe, madje,
mu ne c;erdhen tende!
Nena leshohet e rraskapitur ne nje karrige te kuzhines,
mes germadhave te_ gjelleve. Qe, fundi fundit, asaj vete
do t'i duhet t'i mbledhe. Kjo e largon per nje c;ast nga
andrallat. Sonte ne darke para televizorit, nuk do te flase
fare me Eriken. Por, edhe nese po, atehere per t'i shpje-
guar, se gjithc;ka ben nje nene, motivohet me dashuri.
Nena do t'i pohoje Erikes dashurine e saj, duke u perli-
gjur po me kete dashuri per gabimet rastesore. Ne kete
kornize ajo do te therrase ne ndihme zotin dhe gjithe
kryetaret e tjere qe, gjithashtu, e vleresojne lart dashu-
ri_ne, por kurrsesi dashurine egoiste, qe ka bere fole te ky
dJalosh. Dhe, per denim, nena nuk do te thote asnje fjale,
qofte per ta levduar, qofte per ta share filrnin. Ndersa
shkembim te garantuar mendimesh sonte nuk do te
ke~e, seps_~ ~-~~aka ~~n~osur te mos e beje ate. Pastaj
va~za dote beJe sot ate qe deshiron nena. Me veten e vet
V~Jz~, doemos, nuk ka sesi te flase. Asnje diskutim. Ti e
d1 perse.

Pianistja 227
 7

Nena shkon pastaj pa ushqim ne dhom en e nden··

·
dhe hap me zerin teper te larte joshje n gjithmoniJe~
. N.. .. te gJ
pranishme te televizorit me ngJ!:a. e ~enyr e qe Vajza ve
turivarur me te ernen, _ta kupt~Je se__nder dy kenaqesite pe
.
ka zgjedhur ate me baJ~~en. Ne~a ~erko n ethshem, dhe:
::
tek e rnbrarnja, gjen nJe ngushelhm, duke menduar
te
fundja, e bija e solli burrin k~~-· ne vend qe te shkon::·
dy
me te diku gjetke. Nena ka fnke se pas deres se barrik _
n
duar, tani e ka marre fjalen mishi. Nena ka frike edh:
c;
se mos ky djalosh ka qellim edhe te zhvase para. Nenes
h
i duket fare e rnundshme qe dikush te kete ndennend bi
parate, edhe kur tregohet aq i rnenc;ur sa te thote se e do
p
vajzen. Ai mund te marre c;do gje, por para, kurre, vendos V
kjo ministreshe e financave te familjes, dhe pa e zgjatur, ri
qe neser do te shkoje ta nderroje kodin e depozites se k
kursimit. Le te turperohet pastaj vajza, kur te shkoje ne er
banke dhe te kerkoje t'ia kaloje djaloshit pasurine e saj. m
Nena ka frike se prapa deres vajza degjon vetem zerin
e trupit, qe tani ka mundesi te jete lulezuar nen prekjet n
e huaja. Ajo e ngre zerin e televizorit kaq lart, saqe do e
te ishte i padurueshem edhe per fqinjet. Apartamenti d
dridhet nga fanfarat e Gjyqit te Fundit, me te cilat hapet c
emisioni i lajmeve. Prite tani kur fqinjet te trokasin ne k
tavan me bishtin e fsheses, apo te paraqiten personalisht
per t'u ankuar. Dhe mire t'i behet Erikes, sepse ajo dote
shpallet si shkaktare e kundervajtjes akustike, sate mos
kete faqe me t'u dale ne sy banoreve te pallatit. p
Nga dhoma e vajzes, ku qelizat po rriten tani ne menyre d
te pashendetshme, nuk vjen asnje pipetime. Asnje e
britme zogu, asnje thirrje qyqeje, asnje gjemin stuhie. ti
Por, me gjithe deshiren e saj, nena nuk do te mund ta e
degjonte te bijen, edhe sikur ajo te bertiste. Ajo e ul ne n
nh_relin no:111-al te dhomes zerin e aparat it qe po terb~- u
heJ nga laJmet e keqija. Qe te degjonte keshtu se ~fare e
ndodhte ne dhomen e se bijes. Por, perseri nuk degjon h

228 Elfriede Jelinek

 7

·e sepse ai dollap i mallkuar, i mbyt ed~e. tinguj t, jo

~ gJ :. nm·et dhe hapat. Nena e shuan zenn fare, por
e vetem vep
a .. .. ·· · h
.. e"n· asru·e.. nuk leviz matan e deres. Nena e ngre sens
e pers ··· ·· · h
.. rin qe te jete e masku ar kur te shkoje ne__ID:aJe t~ gis -
e: ::ve per te pergjuar te der~ e se ~ijes,-_ C::fa~e ~nguJ sh d~
te degjoje tani nena, ato te epshi~, te -~~Je ~, apo 1:
:· dyja bashke? Nena mbesh tet veshin__ne dere, ~ynah ~e
_ nuk ka nje stetoskop. Per fat ata vetem po fl~sm. Po _per
: c;fare flasin, valle? Flasin per ne~en ? Ed~~ nena tam ~
s humbur c;do interes per progra mm teleVIz~~· e~he -~s~ s:
d bijes i kishte pohua r vazhdimisht, se pas nJe dite t~ gJa~e
o pune, asgje nuk round te kraha sohet ID:e ~~-leVIZo:111.
s Vajza e ben punen , por nena mund ta shikoJe tele~ <:
r, rin perhere bashke me te. Pikerisht, ne ket~ ~as~ es~-
e kim me vajzen, qendr on edhe ereza e telesh ikimit . Tam
e ereza u shperbe nga zierja dhe telesh ikimi nuk i shijon
. me nenes. I duket bajat dhe bosh.
n Nena shkon ne dollapin e pijeve ne sallon -dhom en e
et ndenjjes. Pi aty nje liker, dy. Pastaj ndjeh et e lodhu r dhe
o e renduar. Shtrihet ne divan dhe pi prape liker. Prapa
i deres se vajzes, mishi fiyhet e fiyhet si ne nje kancer, i
et cili vazhdon te rritet e te rritet edhe kur organ izmi ka
e kohe i vdekur. Nena vazhd on te pije liker.
ht
e
s Valter Klemeri i jepet sakaq deshires per t'iu hedhu r
persiper Erika Kohutit, tani qe pergat itjet perfun duan
e dhe dera u mbyll. Askush nuk mund te hyje brend a, por
e edhe askush nuk mund te dale jashte pa ndihm en e
e. tij fizike . Dollapi shkoi para deres ne saje te tij, gruaja
a eshte me te dhe dollapi i mbron te dy prej nderh yrjeve
e nga jashte. Klemeri i pershk ruan Erikes nje partne ritet
~- utopik, fale ndjenjave dashurore te ujdisu ra mire me
e ereza. Sa e bukur mund te jete, pra, dashuria, kur shijo-
n het me njeriu n e duhur. Erika pohon , se deshir on qe,

Pianistja 229
 nJ·e laJ"thitjeje dhe shume trazirave,.. te jete e d
pas kr . .. k kr . ashu
ruar. Erika fant~zo~ ~Jt ~e o~ etesn~e e saj dhe : r
a
hap gryken thes1t te ndJenJave te .. . AJo i mban Ille
. veta.
1
.
ngerr para vetes do11apm e turp1t te saJ dhe senduk·· u
")" "dh .... dh ete. p
shqetesimeve te saJ, e, per tear ur tek ajo, Kle
.. t fi .. A" d ment
. .. p
i duhet t'i zhvendose a o me orce. JO eshiron t..e Jete
•· ·u ,. .. . . n
vec;se nje instrument, te ci n t 1a mesoJe atij si luh
duhet t~ je~e i ~-re, _ajo, kr~jt 1:1e he~ra. Por he~:t~ s
saj do t'1 zg:ie_~~--En~a vete_: A~? do~~ vendose ta shnde- a
rroje veten ne nJe obJekt, ne nJe vegel; Klemen duh t .. n
vendose ta perdore kete vegel. Erika e shtrengon Kle te m
rin te lexoje rtje leter, duke u lutur nderkaq me vet:m: t
kur_~e n~_ihet, te mos i ~shto~e vemendje permbajtje~ ;: n
t
letres, te l~tem__sh'":1~~ Q~~e. e~e p~r te _vetmen arsye
se, dashuna e vertete, eshte aJo qe ndJen a1 dhe jo vetem r
bredhitja e saj e zbehte qe shkelqen ne dyshek. Ajo do t'i e
ike krejtesisht Klemerit, ne rast se ai nuk pranon dhunen d
e saj. Po, njeheresh, ajo dote jete e lumtur ne c;do kohe d
per prirjen e tij qe perjashton dhunen ndaj krijeses se N
zgjedhur prej tij. Ai, megjithate, mund t'i jepet asaj t
h
vetem ne kushtet e dhunes. Ai lipset ta dashuroje Eriken
~
deri ne veteflijim, ajo, nga ana e saj, ta dashuroje ate deri
ne vetemohim. Ata i paraqesin pareshtur njeri-tjetrit
t
deshmi per dashuri dhe devotshmer i. Erika pret qe nga e
dashuria, Klemeri te betohet per mosperdorim force. v
Erika, po nga dashuria, do te mohoje veteveten dhe do d
te kerkoje qe te ndodhe me te, ajo qe ka kerkuar me k
hollesi ne leter, por duke shpresuar njeheresh me zjarr, n
qe te mos i ndodhin ato qe ka kerkuar ne leter. p
Klemeri e veshtron Eriken me dashuri dhe adhurim, a t
~ua se dikush po e shikonte ate <;ast, se si e veshtronte a
ai Eriken me dashuri dhe perkushtim . Spektatori i padu~- ~
shern e ~eshtron Klemerin qe prapa shpines . ~-ersa ; g
l
takon Enkes, shpetimi e veshtron qe prapa shpmes, po
ajo sidoqofte, shpreson. Ajo jepet ne doren e Kleme-

230 Elfriede Jelinek

 : rit dhe shpreson te gjeje shpetim nepermjet besimit
1 absolut. Ajo kerkon prej vetes bindje dhe prej Klemerit
urdhra per te plotesuan bindshmeri ne e saj. Ajo qesh:
per kete nevojiten dy vete! Qesh edhe Klemeri. Pastaj, ai
. pohon: ne nuk kemi nevoje per asnje leterkembi n, sepse
. nje puthjekemb im i thjeshte do te mjaftonte. Klemeri e
siguron te dashuren e ardhshme, se ajo mund t'ia rrefeje
- atij te gjitha, kur te them te gjitha, te gjitha, dhe nuk ka
nevoje t'i shkruaje. Gruaja qe ka mesuar te luaje ne piano,
mund te turperohet lirisht! Me pamjen e mire, ajo mund
: te zevendesoje per burrin, joshjen seksuale vazhdimish t
: ne shuarje per shkak te dijes. Fundja, Klemeri kerkon
e te sulmoje qiellin dashurimbu shur dhe jo te respektoje
m rregullat e qarkullirnit te paracaktua ra me shlcrim. Ja tek
i e ka letren, perse nuke hap? Erika nuke turbullon lirine
n dhe__vull~etin e saj, te cilat tani fare mire mund te japin
e doreh~41en; por burri nuk e kupton aspak kete sakrifice.
e Ng~ kJo ~ungese ".11llneti, ajo ndjen njefare magjie te
j to~1:11r, qe e emoc1onon. · Klemeri ben shaka mendjele-
n htesis~~: dalngadale po me humbet qejfi. Duke u kerce-
ri ~~ar__k~shtu se ky trup i mefshte, mishtor dhe kaq pasiv
it ?_O l~~:sh~eri e ~ e kufizuar vetem ne piano, nuk do'
t 1 ZgJOJe me ndoll]e deshire te madhe, ne qofte se vi"ne
a pengesa te tilla · .,.,aru. J·en-.; t·· J ..
e grumbulloh en
e. v c ·· fi • .. . i., u.u ve em per
e em, te lloJme! KJo gjendje nuk ka as kthi
o dhe as ndjese Shu .. .. .. .. . m prapa
e ketu Ai h . . ~e rruge ka bere a1 per te ardhur deri
· e a rac1orun e tiJ. dh t · ..
r, nje dore te rm· .. . e am rremben me et edhe
re garruture Klem . tu d
perpara vetes dhe i thote. E "k• en ~- me force letren
a ta kape lumturine e sa. ~ :s se kerkon ta detyroje
e ajo ka me te e a .. .J:. Ai pershkruan lumturine qe
~- ~et ne krah~sfm~;~si:. dhe te mirat, p~r edhe gabi-
; gJalle! Dhe kete ajo do ~ en e ~~e-~r: fundJa, ai eshte i
o llerisht. Valter Klemeri 1··~~ov~Je se shpejti, po ashtu, gja-
me- sa shpejt disa burra h e e n~n~~t~h et si kercenim, se
e umbas1n desh1ren per disa gra. Si

Pianistja 231
~a duh~~ t.~ je~:11 disi ~.en ~jef eme r. Por Erika, nje ha
perp ara tIJ.: esht e tas_hme e ~nformuar. Ndaj edh e ia kp
rras ur letre n Klem ent, ku aJo shk ruan sesi ne rret h a
te cakt uara , mun d te zgja ten thek et e mar redh en·a na
Erika thot e: po, por me pare letre n. Klem eri nuk ka i~v:· 1
beje, vec;se ta mar re ate, ndry she do te duh ej ta lint t:
bint e pert oke edh e kesh tu ta fyen te grua n. Ai e puth e te
zjar r gjith ande j Erik en dhe gezo het qe, se fundi, ajo ~
treg ohe t aq e dash ur dhe e arsy eshm e per te bash k .. P
nuar. Per.c;ka si pergjigje, ajo dot e mar re prej tij, Kl epu:
rit, desh mi te pash preh shm e dash urie . Lexoje le~~ e
urdh eron Erika. Klemeri e mer r kun der vull neti t nen,
dora e zgj~tur e Erikes dhe e gris zarfin. Ai lexo n i hai1.
tur se c;fare shkr uhe t aty dhe pjes e te vec;anta i lexon me
ze. Ne qofte se do te beh et asht u sic; shlc ruhe t ne kete
leter, dot e jete keq pun a per te, por me keq per kete
grua , per kete gara nton ai. Sadoqe qe mun doh et, ai nuk
mun d ta shoh e me ate si njer i dhe mun d ta prek e vetem
me dorashka. Erika sjell nje kuti te vjet er kepu cesh dhe
nxje rr jash te c;'eshte kurs yer ne koh e. Ajo leku ndet se
c;fare dote zgje dhe ai, por dote don te, sidoqofte, te behej
plot esis ht e paaf te per te levizur. Ajo desh iron qe mjetet
ndih mes e te perd orur a nga jash te t 'ia heq in asaj plote-
sish t pergjegjesine. Ajo desh iron qe t'i dore zoh et dikujt,
por me kush te te cakt uara prej saj. Ajo e sfidon burrrin!
Klemeri dekl aron se, shum e shpe sh, ai ka nevojen e
burr eris e per te mos pran uar nje sfide dhe per t'iu per-
mba jtur norm es, Klemeri esht e norm a. Klemeri lexon
dhe men don se c;'e kujt on vete n kjo grua. Vret mend-
jen nese e ka vert et seriozisht. Ai, perk und er, e ka krejt
seriozisht, sepse ka bere shko llen e perr enjv e te rrem-
byer, ku njer iu bie shpe sh ne situ ata serioze dhe meson
t'u beje balle.
Nderkaq Erika, vete m me nje kom bine zon te zi nailo~~
dhe me c;orape, lute t se ka desh ire qe zoti Klemer te

232 Elfriede Jelinek

afrohet! Keshtu i pelq en asaj. Deshira e saj me e zjarrte,
lexon, i lutur, zoti Klemer, esht e qe ti te me ndeshkosh.
Ajo desh iron qe Klemeri te mos ia ndaj e ndes hkim in.
Erika para pelq en Klemerin si ndeshkim. Dhe, madje, ne
ate fare feje qe ai, me litar et qe ka mbl edhu r, por edhe
me rrip at e lekures, madje, edhe me zinx hire t, ta lidhe,
ta shtrengoje dhe sper dred he me kenaqesi dhe aq fort,
them elish t, mjaftueshmerisht, mje shte rish t, tme rres isht ,
sfiliterisht, hollesisht, sa te mun det. Dhe, te lute m, gjat e
kesaj, gjun jet e tu te me shpojne sa mun den bark un.
Klemeri fillon te zbavitet dhe te qesh e met e mad he.
Atij i duk et si shak a qe duh et t'ia ngje she me grus hta
bark ut dhe t'ia hipe kaluar, sa t'i beh et bark u pete dhe si
nje derrase te mos mun d te levize e mbe rthy er ne litar et
e vargonjte e saj te embel. Klemeri hing ello n dhe thot e
se ajo nuk e ka seriozisht dhe se kjo gje esht e e saju ar
mire. Kjo grua shfaq tani nje ane tjete r ere dhe emb er-
then edhe me fort burr in pas vetes. Ajo kerk on te zbavi-
tet dhe nuk zmb raps et para asnje varianti. Sepse ketu ,
per shembull, ajo shkruan: dot e perd ridh em si krim b
ne vargonjte e tu te tme rrsh em, ku ti dot e me lesh per
te tera dhe gjate kesaj kohe, do te me godasesh, e madje,
do te me shkelmosh apo edhe do te me kam xhik osh ku
te mundesh! Erika poh on me shkr im se ajo desh iron te
trete t dhe te shkr ihen plotesisht ne te. Arritjet e bind-
shmerise se saj te stervitura mire, kerk ojne maj a te reja!
Dhe nena nuk eshte gjithc;ka, nee paste nje te tille njeriu.
Ajo eshte dhe mbetet, ne radhe te pare, nene , por burr i
kerkon arritje edhe met e larta. Klemeri pyet se c;'kerkon
te thot e me kete. Kush eshte ajo, kerk on te dije ai. Atij i
perf tohe t mbresa, se ajo nuk ka fare turp.
Klemeri do te largohet nga kjo shtepi, qe i duk et me
tepe r si nje kurt h. Para se te vinte, nuk e pati ditu r se
c;'do ta priste ketu. Kishte shpr esua r per gjer a me te
mira. Vozitesi ka ndes hur ketu ne ujer a te panj ohu r. Ai

Pianistja 233
nuk ia pohon ende edhe vetes se per ku manovroi dhe
nu~ do t'ia pohoje as te tjereve. <;fare kerkon kjo grua
preJ meje, frikesohet ai. A e pati kuptuar drejt se, duke
u bere zoti i saj, nuk dote ishte kurre zoti i saj? Duke
qene ajo qe percaktonte se c;fare duhet te beje ai mete
nje pjese e fundit e saj mbetet gjithmone e panjohur. sa'
lehte i mbushet mendja te dashuruarit, se ka depertuar
ne zonat me te thella dhe nuk i mbetet me asgje per te
zbuluar. Erika mendon se ne moshen e saj, ajo ka ende
mundesi perzgjedhjeje, kurse ai, duke qene shume me i
ri, ka edhe eshte mundesia e pare e perzgjedhjes. Erika
kerkon me shkrim qe ai ta marre ate si skllave dhe t'i
jape detyra. Ai mendon me vete, se sikur c;faredo qe te
ndodhe, asgje, nuk do te shkoje kurre deri aty, sa ai te
ndeshkoje, se ky djale shpirtmadh e ka te veshtire kete.
Ka nje pike, pertej se ciles ai nuk shkon kurre ne ato
shprehite e tij te dashura. Njeriu duhet te njohe kufi-
jte e vet dhe kufiri fillon atje ku ndihet dhimbje. Jo se
ai nuk ka besim ne vetvete. Por ai nuk do. Ajo pohon
me shkrim se do te komunikoje me te gjithmone me
shkrim, apo me telefon, por kurre personalisht. Ajo nuk
guxon, madje, edhe te flase me ze te larte. Sidomos jo,
kur e sheh ne syte ngjyreqielli.
Klemeri rreh kofshen me shaka sa i dhemb, tek degjon
qe ajo kerkon t'i jape udhezime ATIJ! Dhe, per me teper,
ai lipset te bindet pa vonese. Me tej, ajo thote, ma per-
shkruaj gjithnje me saktesi, te lutem shume, c;fare ke
ndermend te besh me mua. Dhe kercenome me ze te
larte, <;fare do te ndodhe, nese une nuk te bindem. Te
gjitha te pershkruara me imtesi. Edhe shkallezimet ne
ngjitje duhen pasqyruar gjeresisht. Klemeri shpotitet
serish me Eriken e heshtur, kush e mendonte se cila
ishte ajo. Shpotia e tij permban te pashprehuren se ajo
nuk eshte asgje, ose shume pak. Ai flet per nje kufi te
tejme, te cilin e njeh vetem ai, sepse ai i ka vene vete

234 Elfriede Jelinek

guret e kufirit: ky kufi fil~on _atje _ku 3:11ua me _duhet te
bej dic;ka kunder vullnetlt tlm, rromz~_n z~? Kl~mer
seriozitetin e gjendjes. Ai lexon, por vetem per qeJ~n e
vet. Ai lexon me ze te larte, por vetem per t'u zbavitu~_:
askush nuk do t'i duronte dot, pa vdekur ~eret_ a von~,
ato qe deshiron ajo. Kjo liste inventari e dhimbJes. Une
u dashka, pra, te te trajtoj thjesht si nje send. Ne oren e
pianos kjo duhet te funksionoje deri n~ ate shkalle, sa te
tjeret te mos marrin vesh gje. Klemen e pyet se mo~-k~
rrjedhur gje. Nese ajo mendon se te tjeret nuk do ta vene
re, gabon. Gabon rende.
Erika nuk flet, ajo shkruan se mbase kopeja e saj e
shurdher e pianos, do te kerkoje shpjegime, por nuk
do t'i marre kurre ato. Erika do t'i shperfillte keshtu
vrazhdesisht nxenesit e saj, i kundershton Klemeri. Por,
ai nuk do te zhvishet kurre plotesisht para njerezve, qe
pergjithesisht, jane me budallenj se ai. Kete nuke kam
shpresuar nga martedhenia jone, Erika. Klemeri lexon
ne leter se ai me gjithe vullnetin e mire, nuk duhet te
marre asgje seriozisht, se ai nuk mund te permbushe
asnje lutje. Ne qofte se une, i dashur, do te te lutesha
te m'i liroje pakez hekurat, atehere une, ne ma mira-
tofsh lutjen, do te mundja mbase, te c;lirohesha prej tyre.
Ndaj edhe, te lutem shume, te mos ua vesh veshin asnje
grime pergjerimeve te mia, kjo eshte shume e rende-
sishme! Perkundrazi, kur te te lutem une, ti bej sikur
po ma ploteson deshiren, por, ne te vertete, shtrengoi
prangat edhe me fort, te lutem, mblidhi rripat, te pakten
edhe dy-tri vrima me tej, same shume, aq me mire dhe,
pervec; kesaj, rrasmi ne goje, same fort qe te mundesh,
mbathjet e mia te nailonit qe dote mbeten te lira dhe
bukosme keshtu mjeshterisht qe te mos kem mundesi te
nxjerr as tingullin mete vogel.
Klemeri thote jo dhe se tani merr fund gjithc;ka. Ai e
pyet Eriken nese do nje shuplake. Erika nuk i lejon vetes

Pianistja 235
 .. ..
te flase. Klemen- e kercenon, se ..
nese vaz hdo n te lexoje, e
..
..
ben vet em nga m
.. - teresi per kete ras t kl"1m"k, sic; . .. .. .
esh te aJo.
. th. .. . -.. grua si ti nu k ka nevoJe ··· ·· k··t·· s·d
Ai ote. nJe per e e. 1 oqofte
·
· nuk ·· ht·· e shemtuar. AJO nuk ka te·· me ta t·· '
aJo es e b .. . . .. e duk -
dh
shme trupore, hl·q moshen. Dh em et e saJ Jan e embe
te vertete.
.. th h t ma shtrengo me tub 11ast l·ku , ta treg
Ketu u e , oj
.. . k··t·· htu pe ne goJ.e, .. k fi rt
por aq o sa un e te mos .. ..
une ses1, e es . k t· (""\;· k ..
t htyJ. me gJ·u he. Tu bm e e ga 1. '-<--e ena qes ia
mu nd a s .. dh k k.. -'-'.
.
1me te.. m·tet , mbeshtillma, te lut em , e · ··e o ·en i.ort me
h
k omb inezonin tim dhe lid hm a kaq rn.1re e mJes ter ish t
rre th fytyres, sa une ta kem t_~·· pam und-~lf ..t a__ h
eq. _~h e
1eme.. •· me ore te ter a te pos hte roh em ne ket e poz1cion
tor tur ues dhe qe gjate kesaJ. ko h e te.. mo~ k em
r· be· asgJ· e, mb etu r krejt e vetine dh e ne vetvetmu nde si
e. Po ku
e J · · b..
mb ete t atehere, shperblim1 1m, en s a_ ~ . eme . Py h k Kl
_~- et
keshtu, sepse sfilitjet e te_ tjere~e ~mk 1 Jap1n
atiJ asnje
kenaqesi. Nje sfilitje sportive, ~ a1 ~ me rr par_~s
ys~ vu~~-
netarisht, eshte dic;ka tjeter: ate her e vu an vet em
a1 vete.
Nje dus h "siberian" ne sau ne, pas uje rav ~ t~- a1:<
'-1~lta te
malit. Kjo esh te nje gje qe m_ie e ma ~ ~:t e per
s~per__dhe
duh et te te shpjegoj ty, pastaJ se c;fare nen kup toJ
une me
kus hte ekstreme.
Pertallu me mu a dhe me qua j skl lav e te mj ere
e me
keq, lut et Erika me tej me shk rim . Per shk rua ji,
te l~t e~,
gji thm one me ze te lar te se c;fare ke nd erm end
te me
bes h dhe pershkruaj shk all ezi me t e mundshm
e_: ~o
pa e rrit ur nderkaq, me te ver tet e, shk all en
e ege~s1se
tende. Fol per kete, por vet em hid he fja len te
vep :i~ et.
Rrite nivelin e ker cen ime ve, po r mo s dil jas hte
bngJ~ve.
Klemeri sjell nde rm end ate mo ri bri gje sh qe ka
rasosur
te njohe, por nje gru a si kjo nu k ka par e kur re!
M~ _ty n~~-
mu nd te dalesh ne asn je bre g te ri, rre kez e pla
k~ kuter
buese, e qua n ai ate pa gez im , po r vet em me me
ndJe. Dh ;
pernjeheresh, por gji thn je vet em me me nd , ai
e mbulo

236 Elfriede Jelinek

ate me per tall je. Ai e ves htr on ket e gru a qe des
hir on te
ken aqe t, aq sa te mo s e njo he me vet en: e cili
rou nd te
mb urr et see nje h sek sin fem er? Ajo me nd on
vet em pe r
vete. Dhe, se fundi, do te me pu the edh e kem
bet pe r
mi ren joh je, zbu lon bur ri. Letra e le ket e te ne
nk up toh et
qarte. Letra pro poz on fsh eht esi ra mi dis te dyv
e, qe pe r
te tje ret do te kal ojn e pa u ven e re. Me sim dhe
nia ofr on
nje tru all ush qye s ide al per tha rm in e fsh eht esi
ve dh e te
sekreteve, sik und er edh e per shk elq im pub lik
. Kle me ri
ver en se let ra vaz hdo n pa fun d ne ket e ton .
Dh e, <;fare
lexon me tej, mu nd te shp jeg ohe t vet em me ku
res htj en.
Du het te lar goh em sa me shp ejt ng a ky ven d,
per fun do n
ai me vete. Ajo qe e mb an aty, esh te vet em ku
res htj a se
gjer ku shk on gruaja, qe do te ish te ne gje ndj
e te kap te
yjet! Klemeri, ylli i voc kel fl.ks, ka ko he qe ndr
ic;on afe r-
site e saj. Per ret h sht rih en hap esi rat e paf un
d te gji the -
sise se mu zik es, gru aja mj aft te zgj ase do ren
, po r ajo
ken aqe t me pak! Nje sht yse e bre nd shm e e nx
it Kle me -
rin te bej e nje hap , te kap e Eri ken .
Erika e ves htr on bur rin . Ajo ka qen e nje her
e fem ije
dhe nu k do te jet e me ku rre e tille.
_Klemeri ben sha ka me pad rej tes ine e god itje ve
te pam e-
ntu ara . ~e~o go~itje, kjo gru a i ka me ritu ar,
qof te ed he
~: pr~ mn e ~ s_aJ, po r esh te pak . Eri kes i ku jto
he n shk a-
llet e V)etra levizese ne tre gto ret e ko hes se fem
ije ris e se
s~j. ~~emeri -~edh rom uze dh e tho te se nje her
e mu nd
t~- me ~~kase dora, po r c;'eshte e shu mt e, rra
lle her e te
b_~n -~~~e. Vete1?- ~a vet eke naq esi , te lut em shu
me , ku r
te VlJn~ ~as t:t __mt1me. Ajo po e pro vo n ate ne
pu ne t e
d~~huns~, ket e ~ she h edh e nje i ver ber . Esh
te ve tem
~e p_rovim, se gJer ku mu nd te shk oje ai ne das hu
ri me
te. AJ~. e ~eston ate lid hu r me bes nik eri ne e per
dhe des hir ·· t·· · ·· • J· ets hm
K· h on qe e Jete e s1gurt, per par a se te fill ojm ee
es tu me n~ on ~hpesh gru aja . Du ket se a. o
o he .
sesa mu nd te mb esh tet et ajo te bes nik eri a ~ tiT
dh e :;: :·

Pianistja 237
 fort round te tr_~k~~e. ai te p~rkus~ti~ ~ saj. E_shte abso. d
lute, nese pergiit~~s1sht e1<2:~st?n. a~es1a e saJ perkush- t
tuese. Aftesite shderrohen ne nJohun.
e
Klemeri ~sht~. i ~-~ndi~t dhe ~- permbahet fort atij, s
se nje gruaJ~ _ne kete ~~ze mund t i__ premto~et gjith~ka t
dhe te mos 1Jep~t as~e._ Po ta rrahes~__ me p1shman1Iek, s
hekuri i skuqur 1 pas10mt ftohet menJehere. Ngrije dh v
ule me shpejtesi c;ekanin. Burri jep arsye per per1ut. I
desjet kalimtare ndaj ekzemplarit ne fjale te ndertes/ n
femer~re. S!orc~ e ben bu~~ te ~!ogesht. Nevoja pe; m
te gene kreJt vetem, e rraskap1tin ate. z
Nga letra, Klemeri nxjerr perfundimin se kjo grua v
kerkon te gelltitet prej tij. Por, per mungese oreksi, ai t
nuk pranon, duke u falenderuar. Klemeri e perligj s
mospranimin e tij se, kur nuk deshiron te te bejne di~ka,
edhe une nuk ua bej ate te tjereve. Edhe ai nuk do te n
kishte pasur qejft'i provonte ne trupin e tij shtupen dhe m
hekurat. Une te dua kaq shume, sa nuk dote te shkak- d
toja kurre dhimbje, qofte edhe me c;mimin qe kerkon ti.
Sepse, fundja, secili kerkon te beje ate qe deshiron vete. m
Klemeri e ka vendosur prej kohesh qe te mos nxjerre le
asnje detyre nga ajo qe lexoi. te
Nga jashte vjen gjemimi shungullues i televizorit, ne d
t~ cilin nje person mashkull, kercenon nje person femer.
P~a e -~otme e serise familjare, e prek ne zemer Eriken, p
qe ~-shte e hapur dhe e ndjeshme ndaj kesaj teme. Brenda tu
kater m~eve te shtepise se tyre, kjo fryme shpaloset pe~ g
mrekulli, sepse aty nuke rrezikon asgje qe mban ere G
konkurrence. Afrimi me t'emen ndodh vetem ne fushen fl
e ~esive te pakercyeshme pianistike. Erika eshte me e a
mrre··b~:..thote nena. Kjo eshte lasoja, me te cilen ajo ~ap n
t l]en. d
-~~meri lexon nje fraze te shkruar ku atij i Iejohet ~
qe t'1 trilloie V t·· · ' .k.. Ai k
et .. J e e s1pas deshires denimet per En e~- .
PY ' perse nuk e ke shkruar ketu edhe llojin e denillUt k

2
38 Elfriede Jelinek
. dhe me kete pyetje ai perplaset me parz~oren e _c;eli~e
- te Erikes. Po eshte aty, ndonese vetem s1 prop?z1~: AJo
eshte gati te bleje nje zinxhir me dy dryna, qe__ un: ~e
siguri, nuk do te round t'i hap. Dhe, te lutem, ~er nenen
time mos mbaj merak. Por, nena, nga ana e saJ, 1?erako-
set per te dhe godet deren nga jashte. Por, thu~Jse ~uk
vihet re, dollapi e duron mire barren ne kurriz. Nena
Ieh, televizori angullin. Figura imcake te kyc;ura brenda
ne aparat, te cilat i shfaq ku te duash, d!-1ke e ha~ur ap~
mbyllur aparatin sipas deshires. Jetes 1mcake te ~eleVI-
zorit, i kundervihet jeta e madhe, e mirefillte dhe Jeta e
vertete ngadhnjen duke qene se e ka krejtesisht ne dore
te beje c;'te· doje me figuren e tij. Jeta orientohet plote-
sisht nga televizori dhe televizori ka mesuar prej jetes.
Figurat me frizura te fryra vrastare, shikoje te trembura
njera-tjetren ne fytyre, por vetem figurat jashte ekranit
mund te shohin dic;ka, te tjerat shohin nga ekrani jashte
dhe as martin e as japin.
Po edhe nje dryn, a se paku, nje shul, i zgjeron propozi-
met e saj Erika, do te na duhet per kete dere! Mund te ma
lesh mua pa merak kete detyre, i dashur. Ti shih vetem
te me besh mua nje pakete krejtesisht te pambrojtur ne
doren tende.
Klemeri lepin buzet me nervozizem perballe kesaj
plotfuqie. Sine televizor, perreth tij, nje bote ne minia-
ture. Nje hapesire, ku as kemba nuk merr dot vrull per
goditje. Kjo fi_~re imcake vjen verdalle ne trurin e tij.
GruaJa para tiJ tkurret ne permasa miniature. Mund ta
fl~~es~. edhe pa e zene me dore. Mund edhe t'ia heqesh
aJrm qe k~ bren~a. Ajo zvogelohet qellimisht, edhe pse ·
n~k ~ ka te ~e~~Js~me. _Sepse ai ia njeh aftesite. Ajo nuk
d~s~1r?n -~e ~e Jete 1:11?~ te, sepse ajo nuk mund te gjeje
~-en tJet_~r q: __ta ndJeJe veten siper saj. Me vone, Erika
kerk?n_ ~e bleJe e~- s~t:sa te tjera, ne menyre qe ne te
kem1 nJe arsenal te tere te vogel per tortura. Pastaj, ne do

Pianistja 23 9
 . . . r· dyne kete organo private. Por, asnje ti .
t~_Iu~Jme
kesaJ orga J
:o;e nuk duhet te dale ne publik. Edhe n~ll1
.. • .• •· hr· •.. . 1Ucene
pas
jete
. k duhet te vene re gJe, es e nJe tJeter Ill ·
sit nu .. .. d.. .. k.. erak i shm
.k.. Matane deres nena. enes .. zepa. .. et dhe .. b·
. me t er
En es. 1111 i se
Ndersa ne dyshe_n ehtelehvituzore_ve nJe ~aht~_eter e Pavere: sipa
·tur denes thuaJse es raz1, sepse es te manip 1 E
· N..
Jme butonin e zent. ena es ·· hr·e e aft e.. dhe, gjithseu uar
. Kle
gatshme, ta Iere kete gru~ te familjes se televizore:;· t~ kes
denese me te madh~, s~ -~e ~ndet a~~rt~menti. Ne qoft: t'ia
se nuk mund ~e ~d~rhYJe e te p~~?oJ_~ aJo, nex:ia e gjakut sa
te saj, atehere kete mund ta beJe per bukun ky imit kur
flokepermanenteJe .
· te k sasiane dh. e, mad'Je, fare thjeshtat.. kes
vetem me nje te shtypur butom. e, Kle
Erika Kohuti shkon aq larg, sa te mendoje se do t .. duk
beje nje lajthitje, per te cilen ajo deshiron te ndeshk! tij.
het ne vend. Ajo nuk dote permbushe di<;ka. Nena nuk ai m
do ta marre vesh, e megjithate, Erika do t'i beje bisht te
nje detyre. Per nenen time, ti mos u bej rnerak. Valter pe
Klemeri edhe mund te mos behej rnerak per nenen, por un
nena nuk mund, qe nepermjet poteres se televizorit, te cil
mos e shpallte mete madhe rnerakun e saj. Jot erne po zb
na bezdis shurne, qahet djaloshi. Sakaq, atij i propozo- tro
het qe te pergatise per Eriken nje soj fute a perparseje Kl
prej plasmasi te zi te forte apo prej nailoni dhe te hape ke
vrima neper te, ne menyre qe te mund te hedhe vesh- mi
trime mbi organin seksual. Klerneri pyet se si mund be
te gjendet nje fute e tille pa e vjedhur apo sajuar vete. ru
Vete1:1 fragmente shikirnesh nga vrirna, i ofron, pra, ajo m
burnt, ky eshte pra prodhimi i fundit i zgjuarsise se saj, be
tallet Klemeri. Mos e ka huazuar edhe kete nga televizori, ~t
ku nuk shikon asnjehere di<;ka te tere, por vetem frag· J~
s1
mente te ~ogla, ndonese secili prej tyre nje bote e te~~?
le
Fr~gm~ntm e p~e e jep regjisori, te tjeret koka e sec~ht.
s~
Enka 1 ~en nJerezit qe nuk e vene ne pune mendJen
aJ
kur shohin televizor. Aparati jep ngjarjen, truri e vesh
240 Elfriede Jelinek
pastaj ate me lev~zhge. ~ nID?'sh?.n ~faredo rret~anash_
jetesore dhe sajon vepnme te meteJshme a~_o ~e n~
shme. Ai i ndan te dashuruarit dhe bashkon ate ~e auton
i serise kishte dashur ta shihte te ndare. Koha perthyhet
sipas qejfit. ...
Erika kerkon nga Valter Klemeri qe ta to~r~~e,
Klemeri nuk deshiron ta torturoje, nuk e kenu fjalen
keshtu, Erika, thote ai. Erika kerkon qe ai, y~. lut~m,
t'ia shtrengoje kaq fort nyjet e rripave dhe te litarev~,
sa edhe ai vete te mos mundet t'i zgjidhe me. Mos me
kurse fare, perkundrazi, perdor gjithe forcen ten~e! Dhe
keshtu, kudo. <;fare di ti per forcen time, e pyet ate Valter
Klemeri ne menyre retorike, se ajo nuk e ka pare kurre
duke vozitur. Ajo e perfytyron te ulet nivelin e forces se
tij. Madje, ajo as e perfytyron dot se <;fare mund te bente
ai mete. Per kete ajo i shkruan: a e di ti, se efekti mun.d
te rritet me shume, ne qofte se litaret i zbut me pare
per nje kohe te gjate ne uje? Beje, te lutem, sa here qe
une te kem qejf dhe kenaqu. Befasome, pra, nje dite, te
cilen une dote ta bej te njohur me shkrim, me litare te
zbutur mire e mire ne uje, te cilet pastaj, kur i nensh-
trohen procesit te tharjes, tkurren. Ndeshkoji shkeljet!
Klemeri perpiqet te pershkruaje sesi Erika, qe hesht, me
kete heshtje ka shkelur nje rregull primitiv te sjelljes se
mire. Erika vazhdon te heshte, por nuk e ul koken. Ajo
beson se eshte ne rruge te drejte dhe deshiron qe ai t'i
ruaje mire te gjithe <;elesat e drynave, mete cilet ai do ta
mbylle ate pastaj! Mos hurnb asnje! Per time me, mos u
bej merak, por kerkoji asaj te gjithe <;elesat rezerve dhe
~ta jane shume! Mbyllrne mua bashke me time me nga
J~shte! Une po pres qe ty te te duhet te largohesh ngute-
s1sht, ndersa mua, sic; eshte edhe desnira ime e vluar, me
ler k_~tu dhe, ~adje, deri neser, te lidhur, te prangosur, te
s~tr~~guar, te ~sp~l~osur bashke me time me, por qe
aJo te mbetet perJetes1sht prapa deres sime. Per nenen

Pianistja 241
 . . u shqeteso, nena ime eshte pune per
tune n mos dh .. rnua
Merri te gjithe c;:elesat e dyerve e te apart amen tit due· te
mos ler asnje ketu! . .. .. .. es
Klemeri pyet serish:_e c;:'~toJ ~ne me k~~e. ~em en qesn. bu
Nena gervisht. Tel:VIz?.n kuJ1s. Dera e~ht_~ ~ mbyUur ve
Erika ka rene s~~ke ...Nena qesh. ~le~ en .?ervisht. Dera· f
kujis. Televizon eshte ~byll ur. ~nk~ esh_~e ... :e
Qe une te mos angulhJ nga ?~1mbJa, ~ena qu, te lutem t'i
shume, duke ma mbyllur goJen me nJe shtup e nailo . sh
getash apo ku di une se c;:~are tj~ter. ~en~ qu pastaj du~ lu
e shtrenguar kete shtupe nga Jashte, te lutem shume n
me nje tub gome (ka ne dyqane) dhe me nailo ne te tjere' n
por kaq mjeshterisht brend a dhe perre th gojes, sa une ta' ku
kem te pamund~r ta ~j~r r ~te. Mbaj,_~e lutem , nderkaq, ze
nje pale mbathJe banJoJe te vogla, te zeza dhe treken- n
deshe, qe me teper zbulojne se mbul ojne. Asnjeri nuk do E
te degjoje asnje fjale! sh
Dhurome pastaj fjale njerezore dhe thuam e: ke per te u
pare se c;:fare pakete te buku r do te te bej une ty dhe se d
sa rehat do te ndjehesh pasi te te rregu lloj une keshtu.
q
Miklome pastaj, duke me thene se shtup a me shkon
e
shume,mire dhe se dote me lesh kesht u te shtuposur, te
te
pakten 5-6 ore, kurrsesi me pak. Lidhmi bashk e me nje v
konop te forte kyc;:et nailo nvesh ura te kemb eve te mia, i
po aq fort sa edhe nyjet e duarve dhe mber theji me litar, c;
pate dhene leje une, kofshet e mia gjer lart e ku nuk ti
shkon me lart. Do ta provojme se bashk u. Une do te te k
them vazhdimisht se si e dua dhe, piker isht, ashtu sic; e u
ke bere edhe ti njehere. Do te ishte e mund ur, te lutern n
shume, qe te me shtuposesh dhe te me lesh te lidhu r pas m
nje shtylle perpara teje? Atehere une do te falenderoj s
perzemersisht. Shtrengomi atehe re, te lutem , me rripa k
lekure duart pas trupit, aq fort sa te mund esh. Aq fort sa, b
tek e fundit, une te mos mund te qend roj ne kembe. .. p
Valter Klemeri pyet: te lutem ? Dhe pergj igjet po vete: d
2 42 fil.friede Jelinek
te lutem! Ai ngjis het pas gru_~s.'. e cila, gjiths :si, nu~
eshte nena e tij dhe e trego n kete duke mos e pe~qafua
burri n ne vend te te birit. Aj? i m~an __duart e ~-~J ~n~s_h
vendosmerisht dhe qete. DJaloshi kerko ~ nJe l~viz~~
frimi dhe vete ngjishet lehte pas gruas. Ai lut_et pe~_ nJe
:eaks ion dashuror, qe vetem nje perbi ndesh I pl~te d?,
t'ia moho nte pas kesaj tronditjeje. ~ri~a ~?hu tl mb:-
shtjell vetem vetveten dhe asken d tJet:r · __T~ lu~~m, ~e
lutem, vjen mono tone vetem nga nxenes1,_ mesuesJ~
nuk falenderon njere zishe m per kete. D~e kJo d~ke t__~
nje mosp ranim nga ana e saj, qe djal os~ ~ le te -~J:•
kurse vete nuk e hap gojen e kuqe. LeXIIlll nuk es~te
zevendesim, mallk on vrazhde burri . Gruaja ofr?n g:,ith-
nje letren. Klemeri e fajeson: tjeter ti nuk -~e <;'te ~~os h.
Eshte e pafalshme. Vetem te marr esh g:,1th~one _n~~
shkon. Klemeri ofrohet vulln etaris ht t'i tregoJe asaJ ~Je
univers, te cilen ajo, gjithsesi, nuke njeh! Erika nuk Jep
dhe Erika nuk merr.
Por ajo kerce nohet me shkri m se nuk do te bind~t._ ~e
qofte se ti deshiron te jesh_deshr nitar i nje kunde1:'aJtJeJ:•
e keshillon ajo Valter Klemerin, godit me fort ne fytyre,
te lutem, qofte edhe me shpin e te <lores, kur te jemi
vetem ne te dy. Pyetme se perse nuk anko hem, apo nuk
i kthej dore nenes sime. Perplasrni ne fytyre, te lutem ,
c;do here gjera te tilla qe une ta ndjej miref illi pafuq ine
time. Trajtome, te lutem, ne te gjitha raste t, ashtu si<; ta
kam kerku ar me shkrim. Nje pike kulm ore per te cilen
une, ende nuk guxoj te mend oj, eshte se ti, i sfidu ar
nga zelli im, te ma hipes h kalu<;. Ulu, te lutem shum e,
mbi fytyren time dhe shtre ngom a kaq fort koke n me
shalet e tua, sate mos leviz dot as nje grime . Persh kruaj e
kohen qe kemi per kete pune dhe sigurome: kemi kohe
boll! Kercenome se do te me lesh me ore te tera ne kete
pozicion, nese une nuk i perm bush sic; duhe t ato qe
deshirohen. Te kalojne ore qe ti te me posh teros h hipu r

Pianistja 243
 . .. time. Beje kete derisa une te nxihe
mbi .~k. emne shkrim kenaqesine. Ti nuk do ta klll. Dne
ta ker oJ .. d ~ .. .. .. esh te te
.. h . .. ta marresh me men se c;.1are kenaqesie te
ves ore . . .. n;- k . edhe
me te madhe deshiroJ_ ~e. :e n~. ~OJ ta shkruaj k"
uk duhet te bJere ne dore te keqe. Rrihm.. ~tu.
qo
Letra n d .. . . .. e Ill.ire ka
·re me shuplaka! Mose egJo Jo-ne! Mos iu Per ... pe
e nu .. hi 1 tJ. p·· . &)10,
t:hiITJ·eve. Mos ua verves .
n u eve. ersa 1 takon n" ~
~ te
siroe: mos shiko andeJ! un
Matane tele~zori t~ guga~ le~te. Nena nis e pi liker p
sa mundet._ Kerkon nJe ~gedalJe. K~do ~amilje dUke at
ngrene. VaJzat e vogla ne tv mund te fshihen rne ... be

veshtrimeve, gie qe nena nuk do ta kaperdinte dot

veshtron me nje s!, q~ -~ rr~zikon. P? te doje, ajo ~
:g
te shtypur butom.. Fan. 1. tyre d o te.. 1u h eJ· atehere 1ll.)e te
p
qe
te njoftoje edhe te b1Jen per vazhdun te nesermen, n" p
menyre qe femija giate pjeses se ardhshme te hidhur, t: n
mos zgurdulloje syte si budalla<;: ke. te
Klemeri e mban veten se po qendron jashte epshit dhe n
se po e kundron kete trup fe m re nga nje kendveshtrim ja
objektiv. Por, dalngadale, rrembehet edhe ai. Zamku d
i lakmise u ngiitet men dim eve te tij, ndersa zgjidhjet sh
burokratike qe i parashtron Erika, e orientojne ate qe te
veproje sipas kuptimit te saj te kenaqesise. g
Deshi s'deshi, edhe Klemeri u perfshi bute ne vorbu- su
llen e deshirave te gruas. Ende ai i lexon deshirat ne leter m
si nje i jashtem. Por shume shpejt, ai do te ndryshohet d
nga shijimi i kenaqesise! p
Erika cteshiron vetem nje gje: qe trupi i saj te deshiro- ?
het fale epshit. Dhe per kete, ajo kerkon te jete e sigurt. Je
d
Sa me shurne lexon ai, aq me teper do te kishte dashur
b
ajo qe keto te ishin permbushur. Erresira zbret. Asnje
~
drite nuk u ndez. Mjafton ende ndri<;imi i rruges. tn
b
Te jete e venete ajo qe shkruhet ketu se. kur ai t'ia hipe
~
kalu~ ajo do t'i fuse gjuhen ne bythe? Klemeri dysho_n
fon per keto qe lexon dhe ia ve fajin kushteve te keqiJa s

244 Elfriede Jelinek

te ndric;imit. Nje grua qe lexon Shopenin, nuk round
te mendoje kesisoj. Keshtu apo ndryshe, kjo grua, sido-
qofte, eshte shume e deshirueshme, sepse ajo gjithmone
ka luajtur vetem Shopenin dhe Brahmsin. Tani ajo lutet e
pergjerohet per perdhunim, te cilin ajo e perfytyron me
teper si nje lajmerim te perhersl?,em per perdhunim. Kur
une te mos mund te luaj dhe te leviz, me fol, te lutem,
per perdhunim, sepse asgje nuk do te me mbronte mua
atehere prej tij. Por, te lutem, fol me teper nga c;'do te
besh ne te vertete! Te me thuash me perpara se nuk do
te di ku jam nga kenaqesia dhe te me futesh brutalisht,
por me themel. Brutaliteti dhe themelesia, vella e rooter
qe marrin pyke me zor e qe bertasin me te mad.he ne c;do
perpjekje per t'i ndare. Si Hansi dhe Greta, i pari tashrne
ne furren e shtriges. Letra kerkon nga Klemeri qe Erika
te mos e marre vesh se ku eshte nga qejfi dhe Klemeri
ndjek pike pas pike te gjitha kerkesat e letres. Ai duhet t'i
jape asaj me kenaqesi shume shuplaka. Shurne falemin-
derit qe me perpara! Te lutem mos me shkakto dhimbje,
shkruhet ne menyre te palexueshme midis rreshtave.
~derkohe qe eshte e mberthyer sa nuk leviz asnje
gnme, gruaja deshiron qe te mbytet me karin e ngurte-
suar te burrit. Keto qe shkruhen ketu, jane frut i mediti-
meve s?umevjec;are te Erikes. Tani ajo shpreson se nga
dash~na, at~ nuk.. do te ndodhin. Ajo do te ngulmoje,
por aJ~ do ..te shperbl~het rrenjesisht me nje pergjigje
?~shun e per mospranrmin e tij . Dashuria fal dhe shfa-
Jeson, n;i:endon E?k~: Kj~ -~shte edhe arsyeja se perse ai
duhet t 1a_derdhe ne goJe, te lutem shume, sa asaj t'i
bukoset ~uha dhe ~base edhe te vjelle. Ajo i parashtron
~e shkrim dhe vetem me shkrim, se ai duhet te shko ...
tner aty t .. . .. ~e
bJ • • sa a permJere ate. Edhe pse ka te ngjare qe une
~~~sht, te h~ke_rroh~~· aq sa ma lejojne litaret e tu:
tyr~~ht. P?r tJ., hidhme, sa me shpesh dhe sa me sh ..
shurre d .. .. ume
, ensa une te mos hakerrohem m e.

Pianistja 2 45
mes, falë urtësisë popullore. Edhe këtë herë, atij i duhet p
të shkojë në shtëpi i paputhur, por ka puthur ai për tä kk
dy. Nuk po largohet pa shpërblim. Shpërblimin e tii a
e arkëtoi vetë. Por edhe gruajae mori shpërblimin a t
që
takonte. Kush nuk do, do të marre, reagon Klemeri ndai
Erikës, kur ajo nuk reagoi fizikisht ndaj tij. Ai Vrapon b
tatëpjetë shkallëve, hap porten dhe e hedh tufën e celë. f
save përsëri brenda, përdhé. Ndërsa qiramarrësit kishin t

mbetur të pambrojtur ne apartamentin e pambyllur,

Klemeri shkon rrugës së vet. Kalimtarët e rrallë ka vendo- v
sur t'i shohë paturpësisht dhe me arroganc
drejt e në sy,
Sonte ai do të jetë një provokacion i gjallë dhe do të lërë
prapa vetes anije të djegura. Ai rrotullohet në paralelen
e sigurisë, se këto dy gra, në interes të tyre, nuk o ta
nxjerrin asnjë fjalë për sa ndodhi. Vetëm për disa caste. "
ai peshon pasojat e mundshme, përqindjet e interesit.
Automjetet thuajse nuk lëvizin, por edhe sikur, atë e
ndihmon refleksi rinor dhe hidhet me shkathtësi anash.
Iri dhe i shpejtë, Klemeri mund të matet me cilindo!
Sonte qenkam i zoti të shkul edhe pemë, thotë me vete!
Dhe qetësohet se e ndjen veten shumë më mirë se mnë
parë. la fut pastaj një shurre të fortë, aty, rrëzë një peme.
Në trurin e tij ai lë të kalojnë vetëm mendime
pozitive
dhe kjo është krejt e fshehta e suksesit të
tij. Truri i tij
është, në të vërtetë, tru me një përdorim! Pas çdo përdo-
rimi, e përjetuara fshihet. Parimi i tij ështëtë mos bartë
pesha të rënda me vete ngado që të shkojë. Dhe ecën
tani në mes të rrugës, si një sfidë e
gjallë.

Ditën e Erika e pret e vetme, edhe pse e pastruar dhe

re
e
leukoplastuar nga kujdesi i së ëmës. Ditë që Erika do
te kishte mundur ta niste
aq mirë me burrin. Ajo niset
përballë ditës së re e keqpërgatitur. Askush nuk i drej:
tohet ndonjë organi shtetëror
për të arrestuar Klemerin.
298 Elfriede Jelinek
përkundrazi, moti ështëibukur. Nëna është
ndonjëherë.Herë pas here,
ajo heshtur, si
kurrë
kur të mirë, por ke
bëni ndonjë vërejtje
e gëllim hedh dot në koshin e fatit
bijës, të cilin e ka ngritur si lart.
të së Nga viti në vit,ai
rihej më lart, aq sa tani mezi.
duket. Nëna thotë see
duh të shkojë me shumë mes njerëzish, të
bija
dhe letra muresh të rejal Me moshën njohë
fytyra
koha!iNuk është mirë të rrish
që ka është
taman
gjithmonë me mua,
një copë plakë, hyeshia ime, bën llogari nëna para
o

Duke mos i njohur mirë

vajzës gojëkyçur. njerëzit,
siççe
deshmoi së fundi, ka të ngjarë që ajo të gabojë dy herë në
vit. Nëna shpjegon se çeshte mire per Erikën. Kuptimii
késai Erika, përbën hapin e parë të vetënjohjes. Ka
nga
edhe burra të tjerë, e ngushëllon nëna e drojtur me një
"më vonë" mjegullore. Erika dëgjon në heshtje, por jo
armigësisht. Nëna ka frikë se e bija tani po mendohet
dhe e shpreh këtë frikë. Ai që nuk flet, mund të mendo-
het mirë. Por nëna kërkon edhe që mendimet t'u thuhen
të tjerëve dhe të mos mbahen përbrenda. Ato që bluan
me vete në kokë, i duhen thënë edhe nënës, që ajo të
jetë e informuar. Qetësia e tremb nënën. Mos vallë e bija
është hakmarrëse? Mos po përgatitet ta kundërshtojë
paturpësishe?
Dielli ngrihet lart, duke lënë poshtë shkretëtirat e
pluhurit. Përflak fasadat. Pemët kanë hedhur petkun e
gjelbër. Ato kanë vendosur të zbukurohen. Lulet çelin
gonxhe, që të japin edhe ato një ndihmesë këtu. Njerëzit
shkojnë e vijnë përreth. Me fjalë, që u kullojnë nga goja.
Erikes i dhemb mbarë trupi dhe përpiqet të mos beje
lëvizje të prera. Pejzat e tij nuk janë ende në rregul,
por sidoqoftë të sjella në terezi me kujdes. Ky mëngjes
mund të ishte një shtysë për Erikën të kërkonte arsyen,
Se perse ka qëndruar e vecuar tërë këto vite. Pse të mos
të tërëve?
Hle një ditë jashtë mureve dhe t'ua kalojë
Dne përse jo tani? Erika nxjerr një fustan të vjeter nga

Pianistja 299
moda e dikurshme e shkurtër, po jo aq i shkurër sa të
tjerët e asaj kohe. Fustani është i ngushtë dhe në kurriz
nuk mbyllet mirë. Eshtë krejtësisht i dalë mode. Edhe
nënës nuk i pëlqen fustani, është shumë i shkurtër dhe
shumë i ngushtë.
Mishi i vajzës del jashtë tij nga çdo anë.
Erika do të dalë rrugëve dhe do t'i shastisë të tërë, do të
mjaftojë për këtë vetëm prania e saj. Ministria e Jashtme
e Erikës mban një fustan të vjetër, dhe shum kushe
kthen kokën me shpoti.
Për ta tërhequr nga mendimet, nëna propozon një
eskursion, por me këtë fustan nuk do të vish me mua.
Vajza nuk po e degjon. Duke marrë zemër nga heshtja,
nëna nxjerr hartat turistike. Nga sirtarët e vjetër gjithë
pluhur, ku pati rrëmuar edhe babai, duke përshkuar
me gisht itinerare, duke kërkuar pikëmbërritje, duke
përcaktuar stacione pushimi. Në kuzhinë vajza fut pa
u pikasur një thikë të mprehtë në çantë. Ajo ka parë
dhe ka shijuar vetëm kafshë të ngordhura. Vajza nuk e
di ende nëse do të bëjë një vrasje sot, apo më mirë do
t'i bjerë ndër këmbë burrit duke e puthur. Më vonë do
ta vendosë, nëse do ta godasë. Apo nëse do t'i lutet me
zjarr dhe seriozisht. Ajo nuk e dëgjon më nënën që po
përshkruan itinerare.
Vajza pret burrin që të duhet të vijë dhe t'i lutet. Ajo rmi
ulur heshturazi para dritares dhe vë në kandar të shkojë
apo të rrijë. Fillimisht e pleqëron për të ndenjur. Mbase
shkoj nesër, vendos ajo. Ajo vështron një herë rrugën
poshtë dhe pastaj niset. Së shpejti fillojnë leksionet në
Universitetin Teknik, dega e Klemerit. E kishte
vesh prej tij një ditë. Dashuria i shërben si udhërrëfyese
marre
për atje. Malli, si këshilltar injorant.
Tashmë Erika Kohuti është nëë rrugë, duke e lënë prapa
nënën, e cila rreket të hetojë shkaqet e sjelljes së Erikës.
Nëna e ka parë kohëen prej herësh me dashamirësi si

300 Elfriede Jelinek

një bimë mishngrënése tejet të ligë, por, a nuk ishte si
shumë herët për tiu dorëzuar asaj?
Zakonisht, vajza e llonte diten më vonë, ndaj edhe

erozionii ditës fillonte më vonë.

Erika shtrëngon fort ne dorë thikën e ngrohtë në
cantën dhe shkon në këmbë rrugëve drejt qëllimit të
saj, Ajo ka një pamje të pazakontë, si e bërë enkas për
t'iu shmangur njerëzZve. Njerëzit nuk druhen ta shiko
jnë. Ata kthejne koken dhe bejnë vërejtje. Atyre nuk u
vjen turp ta shprehin mendimin e tyre për gruan. Me
fustanin e saj giysmë mini, Erika fiton lartësinë e duhur
për të hyrë në garë të ashpër me rininë. Rinia e dukshme
ngado, shpotiset hapur me zonjën mësuese. Rinia gesh
me Erikën përjashtësinëe saj. Erika qesh me tërinjtë për
brendësinëeErikën
tyre, pasepërmbjatje të vërtetë. Një sy burri
nuk duhet të
e sinjalizon mbajë fustan kaqg
të shkurtër. Se, fundja, edhe këmbët nuk i ka kushedi
se çfarë! Gruaja vazhdon rrugën e qeshur, fustani nuk
shkon me këmbët e saj, këmbët nuk shkojnë me fusta-
nin, siç do të
thoshte një specialist mode. Erika ngrihet
mbi vetveten dhe mbi të tjerët. Ajo ka një frikë nëse do
t'ia dalë dot një burri. Rinia e vë në lojë edhe në qendër
të qytetit. Erika u përgigjet duke i përqeshur hapur. Atë
që mund të bëjë rinia, Erika e bën më mirë. Dhe e bën
prej shumë kohësh.
Erika kalon nëpër sheshet para muzeve. Pëllumbat
ngrihen e fluturojnë para saj. Përpara kësäj vendosmërie!
Turistët i hapin sytë një herë perandoreshës Maria Terezë,
një herë Erikës, pastaj përsëri perandoreshës. Flatrat
rrapëllojnë. Oraret e vizitave janë afishuar. Tramvajet
në Unazë lëshohen sapo i lejon semafori. Rrezet e diellit
depërtojnëë përmes pluhurit. Prapa gardhit të hekurt të
5urgteatrit, gratë fillojnë
marshin e tyre ditor. Urdhrat
e parë hidhen mbi rrugicat me zhavorr. Nga lartësia e
nenat lëshojnë jargët e tyre. Përgjigjet një ulërimë

Pianistja 301
në rritje, arma-çudi. Me të bashkohen një a y
të tjera
anë të ndryshme. Koleget gjejnë njëri-tietrinera
nga
Makinat sulen me vrull
Shokër
hyjnë në grindje.
këmbësorët u janë
nëpër
heu kryqë
zimin e Operës, sepse
sysh
dhe tani janëgrumbulluar në katin e
vetë për ëmet që mund
nëndheshëmn, ku
u duhet të përgjigjen tësshkak-
tojnë. Atje ata nuk gjejnë koke turku: drejtuesit e maki-
nave. Hyrje nëpër dygane, por vetem pasi janë studito
më parë mirë nga jashtë. Njerëz që bredhin
Ndërtesat e zyrave në Unazë gelltisin njeri pas nierin
kot.
gë merret me eksport dhe import. Në pastiçerinë Aida
nënat shohin në sy veprimtarine seksuale të bijave të
tyre dhe u duket që në fillim rrezikshmérisht e parako-
hshme. Ata mburrin angazhimin e djemve të tyre n
shkollë dhe sport.
Erika Kohut shtrëngon me dorë në çantë vegimin e
një thike materiale. Një thikë eshte nisur për udhë, apo
Erika ka marrë rrugën e Kanosës për të falur një burr?
Ende nuk e di as vetë dhe do ta ndajë këtë kur të jetë në
vend. Deri tani thika është favorit. Ajo do të hedhë valle.
Gruaja merr nga Secesioni dhe ngre kokën lart nga Blete-
rkupel. Poshtë saj, një piktor i njohur në qytet, tregon
diçka sipas së cilës arti nuk mund të jetë më ai gë ka
qenë më parë. Prej aty teknika, kundërpoli i artit, mund
të shihet që larg. Erikës i duhet tani të
kaptojë kryqëzi-
min nëpër kalimin nëntokësor dhe
pastaj nëpër Resel-
park. Erëqë fryn me hope. Zëra rinore kureshtarësh, që
dëgjohen gjithnjë e më shpesh. Vështrime që i hidhen
Erikës, të cilëve ajo nuk u fshihet. Më së fundi, po më
hidhen edhe mua shikime, ngazëllen Erika. Përsa kohë
qëndronte monocite, Erika u ishte shmangur për vite
me radhë
këtyre vështrimeve. Por çfarë duron gjatë, do
tè shpërthejë
një ditë me forcë përjashta. Por Erika nuk
u del e paarmatosur këtyre vështrimeve, thikë e dashur,
ku je! Dikush
qesh. Por jo të gjithë qeshin kështu, me te
302 Elfriede Jelinek
lartë. Shumica nuk geshin. Ata nuk qeshin, sepse nuk
shikojnë njeri tjete, perveç vetes. Ata nuke vënë re fare
Erikën.
Grupe të rinjsh ndahen nga rjedha e madhe. Ata
formojnë reparte suml dhe praparoje. Të rinj të anga-
zhuar, kërkojne vendosmerisht pervojë. Një palë kërko-
inë të fitojnë përvojë me vetveten, pala e dytë parapël.
gen të fitojnë përvojë me të tjerët. Sipas dëshirës.
Mbi kolona, para ballinës së Universitetit Teknik, kokat
metalike të shkencëtarëve të shquar të këtij institucioni,
ndërtues bombash dhe digash.
Kisha e Karlit, ngrihet si një breshkë vigane në mes të
një shkretëtire të zymtë, ku sidoqoftë nuk ka më rrezik
nga gazrat e makinave. Uji llomotit me vetësiguri rreth
epërqark. Gjithandej guri gjallë, përveç Reselparkut,
qgë
éshtë menduar, gjoja, të jetë si një oaz i gjelbër. Edhe me
metro mund të shkohet, ai që dëshiron, natyrisht.
Erika Kohuti e pikas Valter Klemerin në mes të një
grupi studentësh njëmendës në shkallët e ndryshme
të dijes, që qeshnin me të madhe. Por jo me Erikën, të
cilen ata as e shohin. Po demonstrohejzhurmërisht se
sot Valter Klemeri nuk i kishte vënë vizën shkollës.
Kësaj
nate ai nuk kishte pushuar më tepër se netët e
tjera.
Erika numëron tre djem e një vajzë që studion, edhe
ajo,
me sa duket, shkenca teknike, duke përfaqësuar kështu
një risi teknike. Valter Klemeri i kishte hedhur hare-
shem krahun rreth supeve. Ajo
qesh fort dhe mbështet
kokën flokëverdhënë qafën
e Klemerit, e cila, gjithashtu,
mbante përsipër një kokë
leshraverdhë.
fortë, vajza s'mbahej dot në këmbë,
Nga e qeshura e
siç e shprehte këtë
shkoqur me gjuhën e trupit. Vajzës i duhej të mbështe-
tej te Klemeri. Të tjerët e miratonin
edhe Valter Klemeri veprimin e saj. Po
qesh vesh më vesh dhe tund krifën.
Dielli e qerthullon. Drita e
ledhaton. Klemeri qesh me të
madhe dhe të tjerët
bashkojnë gurmazet me të. çështe

Pianistja 303
ky gaz kaq i madh, pyet një
i vonuar sakaq duhet
dhe i
I
të qeshë edhe ai me potere. E geshura ngjit. shpjegohet
mes shpërthimeve të gazit
dhe tani e di edhe ai, se përse

po qesh.
Madje, ai ua kalon të tjerëve, sepse ka për të kapër.
cyer kohën e humbur. Erika qëndron aty dhe shikon. Aio
vështron. Është ditë e bardhë dhe Erika vështron. Pasi
qesh sa ngopet, grupi drejtohet nga ndërtesa e Univesj.
tetit Teknik për të hyrë brenda. Gjithë duke qeshur me
zemër. Dhe duke ndërprerë njëri-tjetrin me shkulme

gazi.
Dritaretvezullojnë në dritëne diellit. Kanatat e tyre nuk
hapen për këtë grua. Ato nuk hapen për cilindo. Asnjë
njeri i mirë për të, edhe pse e therrasin. Shumëkush do
të kishte dashur ta ndihmonte, por nuk e bën. Gruaja e
rrotullon kokën fort anash dhe zbulon dhëmbët si një
kalëi sëmurë. Hedh prapa një vështrim përçmues. Thika
duhet t'i futet në zemër dhe atje të përdridhet! Duke
mos i mjaftuar fuqitë e nevojshme, syri i meket dhe pa
vrullin e zemërimit, të tërbimit, të pasioni. Erika Kohuti
shpohet në një vend në shpatull, ku fillon e rrjedh gjak
menjëherë. Plaga është e padëmshme, vetëm pisllëku
dhe qelbi nuk duhet të bien brenda. Bota, e paplago-
sur, nuk është eqetë. Të rinjtë, natyrisht, janë zhdukur
dhe, me siguri, do të rrinë gjatë në ndërtesë. Shtëpia
kufizohet me shtëpi. Thika vendoset sërish në çantë. Në
shpinën e Erikës nxin një e çarë, mishi i brishtë u hap
pa berë qëndresë. Geliku u fut brenda dhe Erika ikën
tej. Ajo ecën në këmbë. Ajo ve një dorë në plagë. Askush
nuke ndjek. Shumë i vijnëpërballë dhe ndahen para sa,
ujë para bashit të shurdhër të anijes. Asnjë nga dhimb-
jet e tmerrshme dhe të pritura çdo sekondë, nuk vjen.
Flakëron një xham parapritës makine.
Shpina e Erikës, me zinxhirin pakëz të hapur, ngrohet.
Shpina ngrohet lehtë nga dielli gjithnjë dhe më i nxehte.

304 Elfriede Jelinek

 Erika ecën e ecën. Shpina e saj ngrohet nga dielli. Gjaku
kullon. Njerëzit vështrojnë nga shpina në fytyrë. Disa
edhe kthejnë kokën. Jo të gjithë. Erika e di nga duhet te
shkojë. Ajo shkon në shtëpi. Ajo ecën dhe dalngadalë e
. përshpejton hapin.

-
r
a

n
h
,- ALEMIN DERT
. PER

. Eximi
.
NGA tELA,
KORGE 202A Pianistja 305
hr
ADRION Ld

www.okanderbegbooks.com

Cmimi 120o Leké|9 huro