Dr Magdalena Jaworzyńska

MATERIAŁY DO ZAJĘĆ Z FINANSÓW

PRZED.

Ćwiczenia 1. Wartość pieniądza w czasie.

1. Cel i przedmiot zarządzania finansami.
2. Firma i jej otoczenie (rynek finansowy).
3. Podstawowe zadania zarządzających finansami.
4. Rodzaje ryzyka wpływające na poziom stóp procentowych.
5. Teorie zmiany stopy procentowej w czasie.
6. Analiza wartości pieniądza w czasie i metody oceny projektów inwestycyjnych.

Literatura:
1. P. Karpuś, Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-
Skłodowskiej w Lublinie, Lublin 2006, rozdział 1.

Materiały:
1. Procent prosty a składany

Wzór na procent prosty:

Wzór na procent składany:

dr Magdalena Jaworzyńska 1
 2. Technika dyskontowania – sprowadzanie kategorii pieniężnych występujących w różnych
momentach czasowych na warunki roku bieżącego. Wykorzystywany jest tu współczynnik
dyskontowy (dyskontowania)
1
(1 k )t
gdzie:
k = stopa dyskontowa, często równa stopie procentowej, pokazuje nam tempo spadu kategorii
ekonomicznej w czasie
t – liczba lat

3. Technika kapitalizacji – sprowadzanie kategorii pieniężnych występujących w różnych

momentach czasowych na warunki wybranego roku pieniężnego. Wykorzystywany jest tu
współczynnik kapitalizacji

(1+r) t

4. W zależności od rodzaju przepływów pieniężnych można wykorzystywać

następujące zapisy:

4.1. Przepływy jednorazowe

4.1.1.Wartość bieżąca (PV- Present Value)
a) kapitalizacja prosta (kapitalizacja odsetek następuje dopiero po n-latach)

PV  FV 1
(1nk )

b) stała stopa procentowa, kapitalizacja roczna (kapitalizacja odsetek następuje po każdym

pełnym roku):
PV  1
(1k )n
gdzie: FV
k – stopa dyskontowa
n – liczba okresów

c) stała stopa procentowa, kapitalizacja częstsza niż rok

PV  1
k
(1 )n*m
FV m
m – liczba okresów kapitalizacji w roku

4.1.2.Wartość przyszła (FV – Future Value)

a) kapitalizacja prosta
FV  PV (1  n  r)
b) stała stopa procentowa, kapitalizacja roczna

dr Magdalena Jaworzyńska 2
 FV  PV (1  r)n
c) stała stopa procentowa, kapitalizacja częstsza niż rok

FV  PV (1  r n*m
)
m
4.2. Przepływy wielokrotne w różnych wysokościach
wartość bieżąca
n
CFt
PVA  CF1 * 1
 CF2 * 1
..... CFn * (1k1 )n 
(1k )
1
(1k )
2
 t1 (1  k )t
wartość przyszła

FVA  n
CF1 * (1 r)n1  CF * (1 r) n  2 ..... CF * (1 r)1   * (1 r) n  t
CF
 CF
n
2 n t
t 1

4.3. Renty – Renta szereg płatności równych kwot w równych odstępach czasu przez
ustaloną liczbę okresów. Zatem są to przepływy pieniężne występujące w stałych momentach
czasowych w jednakowej wysokości (PMT)

4.3.1.Renty płatne z dołu, odroczone, zwykłe – płatne na koniec okresu

Wartość przyszłą renty zwykłej oblicza się przez sumowanie kolejnych przepływów na
koniec okresu kapitalizacji. Wyraża to wzór:
2 n-1
FVAn = A + A (1 + r) + A (1 + r) + ... + A (1 + r) =A
n (1  r)(nt )
 t 1

gdzie: FVAn - przyszła wartość renty (Future Value of Annuity) po n okresach

FVA n (1 r)n 1

 A(1 r) ) A
(nt

t 1 r
Wartości tych czynników prezentowane są w postaci tablic.

Wartość obecna renty, jest zaktualizowaną wartością ciągu płatności, które dokonane
będą w przyszłości. Inaczej mówiąc, jest to kwota, jaką należałoby wpłacić na rachunek o
konkretnej stopie procentowej, aby zagwarantować stałe i regularne wypłaty o wymaganej

PVAn  A   1  A   2  ... A   
wielkości. Wysokość tej kwoty oblicza
1 się ze wzoru: 1 1
n
gdzie: PVAn - wartość obecna renty (Present Value of Annuity) przy założeniu, że będzie n
wypłaconych rent. 1 1 1
n
1  (1  k)  1 
n

dr Magdalena Jaworzyńska 3
PVA    A* 
t
(1   k(1  k) 
n

t
k)

dr Magdalena Jaworzyńska 4
 4.3.2. Renty płatne z góry, należne – kwoty płatne na początek okresu
wartość bieżąca PVA (Present Value Annuity)

PVA  A (1 k) n 1
k(1 k)n1

𝑃𝑉𝐴𝑍 𝐺Ó𝑅𝑌 = 𝑃𝑉𝐴𝑍 𝐷𝑂Ł𝑈(1 + 𝑟)

wartość przyszła FVA (Future Value Annuity)

(1  r)n1 1 
FVA  A *  1
 r 

4.3.3.Renty wieczyste
wartość bieżąca

PVA  A
r
4.3.4.EFEKTYWNA STOPA PROCENTOWA

R  (1  r ) m 1
m

dr Magdalena Jaworzyńska 5
ZADANIA
Zad. 1. Jaka kwota zostanie nam wypłacona przez bank po upływie 4 lat, jeżeli roczne
oprocentowanie wynosi 10%, wpłacona kwota to 5000 zł, a kapitalizacja odsetek następuje:
a) co rok
b) co pół roku?
Oblicz efektywną stopę procentową.
Zad. 2. W teleturnieju wprowadzono nowy system nagradzania zwycięzców. Mogą wybrać 1 z
trzech możliwości:
a) otrzymać pieniądze w dniu dzisiejszym w kwocie 5000 zł
b) otrzymać je za 2 lata w kwocie 6500 zł, przy kapitalizacji rocznej
c) otrzymać je za 3 lata w kwocie 8000 zł, przy kapitalizacji kwartalnej.
Który sposób wypłaty wygrać, gdy oprocentowanie lokat rocznych wynosi 16%, a stopa nie
zmieni się w przyszłości?
Zad. 3. Jaka kwota zostanie przez nas zgromadzona w ciągu 4 lat na rachunku, jeżeli zamierzamy
wpłacać 1000 złotych na koniec każdego roku, a bank oferuje oprocentowanie w wysokości
8% w skali roku, przy rocznej kapitalizacji odsetek?
Zad. 4. Jaka kwota zostanie przez nas zgromadzona w ciągu 4 lat na rachunku, jeżeli zamierzamy
wpłacać 1000 złotych na początku każdego roku, a bank oferuje oprocentowanie w wysokości
8% w skali roku, przy rocznej kapitalizacji odsetek?
Zad. 5. Jakiej wielkości kwotę należy wpłacić na rachunek bankowy, jeżeli ma to zagwarantować
roczną wypłatę 800 złotych stypendium przez 5 lat? W banku obowiązuje roczna kapitalizacja
odsetek przy oprocentowaniu w skali roku 6%. Pierwsza wypłata stypendium następuje rok
po wpłaceniu wkładu.
Zad. 6. Jakiej wielkości kwotę należy wpłacić na rachunek bankowy, jeżeli ma to zagwarantować
roczną wypłatę 800 złotych stypendium przez 5 lat? W banku obowiązuje roczna kapitalizacja
odsetek przy oprocentowaniu w skali roku 6%. Pierwsza wypłata stypendium następuje tego
samego dnia, co wpłata wkładu.
Zad. 7. Jaką kwotę należy wpłacić na rachunek bankowy, jeżeli ma to zagwarantować
bezterminowe roczne wypłacanie 8000 zł? W banku obowiązuje roczna kapitalizacja odsetek,
przy 6% oprocentowaniu rocznym.
Zad. 8. Bank oferuje kredyt oprocentowany na 20% w wysokości 30000 zł, przy czym są 2
warianty spłaty:
a) w pięciu równych ratach kapitałowych
b) w pięciu równych płatnościach (zawierających spłatę kredytu i odsetek)
płaconych na koniec każdego roku. Odsetki kapitalizowane są co rok. Należy obliczyć wielkość
raty i sumę odsetek.
Zad. 9. Jaka kwota zostanie zebrana na koncie bankowym po roku, jeśli na koniec pierwszego
miesiąca wpłaciliśmy 500 zł, trzeciego i siódmego – 600 zł, a dziewiątego i dziesiątego po 200 zł.
Miesięczna stopa procentowa to 1%, przy kapitalizacji miesięcznej.
Zad. 10. Firma zamierza sprzedać nieruchomość droga przetargu. Otrzymała oferty od trzech
nabywców. Pierwszy z nich chciałby ją kupić natychmiast regulując należność gotówką w
wysokości 25000 zł, drugi proponuje sumę 26000 zł przy uregulowaniu należności za rok, trzeci
zaś gotów jest zapłacić 28000, ale po upływie 3 lat. Którą ofertę powinna wybrać firma, jeśli
istnieje możliwość ulokowania gotówki w banku, przy oprocentowaniu 35% w skali roku?
Zad. 11. Pewien rolnik postanowił ograniczyć produkcję w swoim gospodarstwie. Zdecydował
się zatem na sprzedaż części gruntów. Jeden z oferantów zaproponował mu za grunty 5000 zł,
drugi zaś – chciałby wydzierżawić na czas nieokreślony przy rocznej w wysokości 360 zł.
Jaką decyzje powinien podjąć rolnik, jeśli stopa dyskontowa wynosi 18% w skali roku?
Zad. 12. Klient ma możliwość kupna mieszkania na raty. Musiałby wpłacać przez 10 lat na
rachunek bankowy na koniec każdego roku kwotę 5000 PLN. Rachunek jest oprocentowany
w

dr Magdalena Jaworzyńska 6
wysokości 10% w skali rocznej i kapitalizowany, co rok. Klient może także od razu wpłacić
cała kwotę. Przy jakiej jednorazowej cenie gotówkowej opłacalne jest kupno mieszkania na raty?
Zad. 13. Kredyt w wysokości 5000 zł ma być spłacony w pięciu równych rocznych ratach
kapitałowych, przy nominalnej stopie procentowej 42% i rocznej kapitalizacji odsetek.
Jednocześnie ustalono, że okres spłaty kredytu rozpoczyna się po upływie 4 lat od momentu jego
zaciągnięcia. Sporządź plan spłaty kredytu, biorąc pod uwagę, że:
a) w okresie karencji będą spłacone odsetki
b) w okresie karencji nie będą spłacone odsetki
.

dr Magdalena Jaworzyńska 7