Okuyacağınız çalışma tamamen amatör bir anlayışla hazırlanmış olup yatırım tavsiyesi

niteliği taşımamaktadır. @Taylan59760089

Bir hissenin anatomisi: İsmen’i anlamak

İsmen piyasanın en bilinen hisselerinden biri. Kimisi temettüsü için biriktiriyor, kimi al sat
yapıyor ve yıllardır çok cazip getiriler sunuyor yatırımcılarına. Bazen gözümüzün önündeki
hisselere öyle alışıyoruz ki onları sorgulamak veya bir kademe detaya inmek aklımıza
gelmiyor. İsmen de bu hisselerden biri bence. Bu yazıyı yazma fikri birkaç gece önce yine
yatırımlarım üzerine düşünürken çıktı aslında. Bu yazıda aslında çok basit ama bence çoğu
kişinin düşünmediği bir fenomenden ve neden İsmen’in bir boğa piyasasında çok ciddi pozitif
ayrıştığını analitik olarak anlatmak istedim.
Ara ara günlük işlem hacimlerine bakarım, Barış Bey’in günlük işlem hacmi paylaşımlarına göz
gezdiririm ama yine günlük işlem hacimlerine bakarken bu sefer dikkatimi günlük al-sat
yapılan lot sayısı verisi çekti. Hani bazen bakarız ama görmeyiz ya, işte al-sat yapılan hisse
sayısı bende bir aydınlanma yaşattı.
Günlük işlem hacmi= günlük al-sat lot adedi * anlık x hissesi işlem fiyatı
İsmen komisyon geliri: Günlük işlem hacmi* ismen pazar payı (%)* ismen komisyonu
(İsmen’i bu yazıda sadece günlük borsa komisyon gelirleri üzerinden inceleyeceğim. Viop’ta
da, varant kısmında da, diğer finansal işlemlerde de aktifler ama genel olarak ortalama bir
yatırımcının aklına spot piyasadaki işlemler geliyor. Viop da zaten spot piyasayla korele
gidiyor.)
Bu formüle göre işlem hacmini hem lot sayısı hem de işlem fiyatı aynı anda etkiliyor. İsmen’in
en karlı olduğu senaryo hem işleme konu lot sayısının artması hem de işleme konu lot
fiyatlarının artması şeklinde oluyor.
Boğa piyasasında ne olur? İnsanlar akın akın borsaya koşmaya başlar, hisseler coşkulu bir
şekilde el değiştirip durur, değerlemeler yükselir ve doğal olarak işlem hacimleri yükselir.
Aşağıda 2021 yılından bu yana, Xutum endeksinin aylık bazda lot sayısı cinsinden işlem
hacmini görebilirsiniz. (kaynak: investing)
2021 yılı mart ayında, Naci Ağbal görevden alınana dek işlem hacimlerinin rekor düzeyde
olduğunu görebiliyoruz ve Mart ayından sonra işlem hacminin dip yaptığını da. Yine kur
yukarı, borsa yukarı dönemi olan 2021’in son 2 ayında işlem hacminin 100 milyar lotu
geçtiğini görebiliyoruz. Bu iki dönemin ardından geçen senenin ikinci yarısında başlayan ve
2023’ün başında biten, Bist tarihinin en görkemli rallilerinden birini yaşadığımız dönemde
işlem hacmi üst üste 6 ay boyunca 100 milyar lot üstünde olmuş. Yani aslında piyasanın tam

@Taylan59760089
olarak hangi evresindeyiz işlem adetlerine bakarak da anlayabiliyoruz. Günümüze gelirsek de,
temmuz ayı başından beri günlük ortalama 6.5 milyar lot işlem hacmiyle devam ediyoruz.
20 iş gününe göre yaklaşık 130 milyar lot işlem hacmi görmemiz sürpriz olmayacak. Bu da
benim gözümde boğaya girdiğimizin göstergesidir.

İsmen bu ortamdan nasıl nemalanıyor şöyle anlatalım:

Örneğin Froto hissesi bir boğa döngüsünde %50 prim yaptı diyelim. Bunun İsmen’e etkisi nasıl
oluyor peki? Boğa döngüsünde olduğumuz için Froto’nun yaptığı %50 prim de, al-sat yapılan
lot sayısı da İsmen’de çarpan etkisi yaratıyor.
Bunu somutlaştıralım yine bir örnekle, seçtiğim sayılar tamamen örnek amaçlı.
Boğa piyasasının başlangıcında 1.000.000 lot ve 500 liradan trade edilen Froto hissesi, boğa
piyasanın sonunda günde 1.5 milyon lot ve 750 TL’den işlem görür hale geliyor. İlk baştaki
500.000.000 TL işlem hacmi döngü sonunda 1.125.000.000 TL olmuş oluyor. İsmen’in aynı
pazar payını koruduğu varsayımıyla elde ettiği aracılık komisyonu döngü sonunda %125
artmış oluyor. Yani Froto’nun %50’lik artışı günün sonunda İsmen’in komisyon gelirine %125
olarak yansıyor.
Aynı şekilde piyasa yükseldikçe Viop’taki uzun ve kısa pozisyonlar da artıyor, oradan da ciddi
gelir yazıyor.

@Taylan59760089
Nasıl ama, bence bu bir sihir Elbette bu süreçte değer kaybeden hisseler de oluyor, işlem
adetleri düşen hisseler de ama genel olarak piyasa ortalaması fazla fazla yükseliyor ve
İsmen’e çarpan etkisi yaratıyor.
Belki pek çok kişiyi şaşırtacak ama 7 Temmuz 2023 kapanışlarına göre, İsmen’in son 5 yıllık
getirisi Sasa’yla yarışacak kadar iyi, Froto, Doas, Eregl, Ttrak gibi devlere de fark atmış
durumda getiri anlamında. Ne devasa yatırımları var, ne dünya çapında bir ismi ama yukarıda
anlatmış olduğum sihirden ötürü bir boğa dönemindeysek şirket para basıyor. Üstelik
temettüsü de cabası.

Ülkemizdeki hemen her şirket döngüsel yani gerek global ekonomik döngülerden gerek yerel
ekonomik döngülerden az ya da çok etkileniyorlar. Dolayısıyla İsmen de döngüsel bir hisse.
İsmen’in avantajı İsmen’in döngüsünün başlayıp bittiğini kestirmenin diğer hisselere nazaran
çok daha kolay olması. Hani herkesin yapmaya çalıştığı, kiminin yaptığı ama daha çok kişinin
de yapamadığı piyasa zamanlamayı İsmen’de yapmak mümkün. En güzel indikatörümüz de
adet cinsinden işlem hacmi ve hatta buna gerek kalmadan ülke ve dünya ekonomisini takip
edip borsaya olan ilginin ne zaman artacağını ne zaman azalacağını kestirmek. Çok basitmiş
gibi anlattım ama demir çelik endüstrisinde HRC fiyatlarının seyrini takip etmekten ve
geleceğini kestirmekten, otomotivde iç talebin ve ihracatın nasıl olacağını kestirmekten,

@Taylan59760089
çiftçiye verilecek destekleri takip etmekten, güneş panellerinin marjlarını tahmin etmekten ve
takip etmekten bence daha kolay.
İsmen’in bir de şöyle güzel bir özelliği var, örneğin demir çelik döngünün kötü döneminde
ama otomotiv, havacılık ve perakande de işler iyi, telekom ve sigorta beli doğrultamadı,
bankalar halen yabancı girişini bekliyor. Baktığımızda İsmen aslında bir anlamda bir Bist
yatırım fonu özelliği de taşıyor. Eğer borsaya olan ilgi iyiyse, endekse etkisi büyük olan ve
hisseleri çok fazla alınan-satılan bazı şirketlerin kötü dönemlerinde olması dahi İsmen’in
performansını etkilemiyor.
Tabi İsmen’in son 5 senedeki kutlu yürüyüşündeki diğer katalizörleri de unutmamak
gerekiyor.
Öncelikle pandemiyle birlikte insanlar kafileler halinde borsaya geldiler. Aşağıda 2021 yılının
başındaki istatistik var o zaman 2 milyonu taze geçmiş olan pay senedi yatırımcı sayısı,
09.07.2023 tarihinde 4.41 milyona ulaşmış. %100’den fazla artış var. Boğa piyasalarının bir
başka özelliği de yeni yatırımcıların piyasaya akın etmesidir. Tabi bu artış hızı bir yerde
yavaşlayacak o kesin ama dünyanın gelişmiş pek çok ülkesine göre halen pay senedi
yatırımcımız oransal olarak çok az. En az 10 milyon yatırımcıya ulaşmalıyız ve bence gidecek
yerimiz var. Varlık fiyatları (konut, arsa, otomobil) bu kadar yüksek ve erişilemez fiyatlara
ulaşmışken, 10 lirayla bile yatırım yapılabilen, likit ve tarihsel olarak en çok getirisi olan
borsanın günden güne halk nezdinde daha da çok kabul görmesi şaşırtıcı olmayacak.

İnsanlar kafileler halinde borsaya gelirken, bir yandan dağıtılan bedava paralar, bir yandan
seçim ekonomisine girilmesi derken finansman arayan şirketler bankalardan kredi almak
yerine kapış kapış giden halka arzlara yöneldi ve halka arz çılgınlığı başladı. Piyasadaki lot
sayısı bir anda hızlı arttı. Bitmeyen tavan serileri, astronomik kazançlar derken arka planda
tüm bu olan biteni sessizce izleyip komisyon geliri yazıyordu İsmen Tüm aracı kurumlar
gibi halka arzlar günün sonunda kasaya yaradı. 2023 yılı da halka arzlar açısından hızlı geçiyor.
Şu an 550’ye yakın şirket borsaya kote, halka arzı cazip kılan makro-iklim devam ettiği sürece
bu İsmen’e yol su elektrik olarak dönmeye devam edecek. Belki bir kısım insan halka
arzlardan yoruldu, değerlemeler bazen soru işareti yaratıyor ama İsmen yatırımcısı halka
arzlar bu hızda devam etsin diye dua ediyordur. Doğruya doğru, eğriye eğri zaman zaman
sadece kısa vadeli yüksek kazanç kapısı olarak görülse de, halka arzlar borsada bir devrim

@Taylan59760089
gerçekleştirdi ve borsanın tabana yayılmasını sağladı. Ülkede yavaş yavaş bir yatırımcı kültürü
oluşmaya başladı.
İsmen için bir SWOT analizi yaparak yazıyı noktalandıralım.
Strengths (Güçlü yanlar)

• Sektöründe referans şirketlerden biri olması, İş Bankası marka değeri ve güveni

• Bir boğa döngüsünde şirketin işlerinin patlama yapması, gelirlerin artması
• Ülkede sermaye piyasalarına olan ilginin günden güne artması
• Şirket işlerinin yürümesi için maddi duran varlık yatırımı yapmak zorunda değil.
Elbette sistem altyapısı geliştirmeleri, uygulama geliştirme ve iyileştirme için sermaye
harcansa da, bir sanayi şirketi gibi duran varlık yatırımı yapmak zorunda değil.
Tekrarlayan gelirleri borsanın seyrine göre değişse de, şirketin gelir elde etmesi için
fazla ve özel bir şey yapmasına gerek yok. Ek olarak sanayi şirketlerinin maruz kaldığı
hemen hiçbir riske maruz kalmıyor
Weaknesses (Zayıf yanlar)

• Sermaye piyasalarını yerinden sarsacak gelişmelerde kazançların ciddi şekilde ve uzun

süreli olarak düşmesi
• Ekonomi politikaları sürekli değişen bir ülkede yer aldığı için, ürünlerine olan talebin
döngüsellik içermesi

Opportunities (Fırsatlar)

• Türkiye’deki sermaye piyasalarında olan tabana yayılmanın devam etmesi, yatırımcı

sayılarının artması, halka arzların aynı ivmeyle devam etmesi
• İşlem gören lot adetinin yaklaşık %25’ini oluşturan Xbank endeksinin, ekonomi
politikalarında yaşanabilecek kalıcı normalleşmeyle birlikte, özellikle yabancı
yatırımcılar tarafından ilgi görmesi, bankacılık hisselerinin değerlerinin yükselmesi.
(Aşağıda aylık bazda Xbank işlem hacimlerini görebilirsiniz)

(Xbank aylık bazda son 2 yıl işlem hacmi istatistikleri)

@Taylan59760089
Threats (Tehditler)

• Şirketin yer aldığı sektörde artan rekabetle birlikte, şirketin kalıcı olarak pazar payı
kaybetmesi
• Ülkede sürekli değişen ekonomi politikaları neticesinde, alternatif yatırım araçlarının
dönem dönem (mevduat, altın, ev, arsa) daha cazip getiriler sunması
• Borsa İstanbul’un dünyadaki benzerlerine göre olan iskontosunun, politik ve ekonomik
sebeplerden ötürü devam etmesi, yabancı yatırımcının kalıcı olarak gelmemesi veya
hiç gelmemesi
Analizimi okuduğunuz için teşekkürler.

Not: Yazının en başında belirttiğim üzere bu çalışma bir analiz yazısıdır, yatırıma özendirme,
al-sat-tut yazısı değildir. Yatırım tavsiyelerini lütfen lisanslı yatırım danışmanlarınızdan alınız.

@Taylan59760089