Chương 4: Động lực học

lưu chất

TR1005 – Cơ học thủy khí

Giảng viên: Ts. Lê Thị Hồng Hiếu

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 1

 Chương 4: Động lực học
lưu chất
• Cơ sở lý thuyết thiết lập các phương trình vi phân
mô tả chuyển động của lưu chất
• Định luật II Newton🡪 nguyên lý bảo toàn động
lượng: phương trình động lượng
• Nguyên lý bảo toàn năng lượng: phương trình
năng lượng
• Ứng dụng các phương trình cơ bản (pt liên tục, pt
động lượng và pt năng lượng) cho dòng chuyển
động ổn định, không nén được, dưới tác động trọng
lực
HCMUT - Department of Aerospace Engineering 2
 Tổng quan
• Phương pháp thể tích kiểm soát
• Các phương trình cơ bản của trường lưu chất
chuyển động:
Phương trình liên tục: bảo toàn khối lượng
dm/dt=0
Phương trình động lượng (định luật II
Newton): lực tác động =biến thiên động lượng
Phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 3

 Phương pháp thể tích kiểm soát – Lý thuyết vận
chuyển Reynolds: Đạo hàm toàn phần của tích phân
khối
• Áp dụng các nguyên lý bảo toàn khối
lượng, động lượng và khối lượng cho
một hệ thống các phần tử vật chất
• Mô hình của hệ thống này trong cơ
lưu chất được gọi là thể tích kiểm
soát
• Thể tích kiểm soát là một thể tích cố
định hay chuyển động, so với một hệ
tọa độ xác định trong miền lưu chất
chuyển động.
• Ta xem xét sự biến thiên theo thời
gian của các đại lượng: (1) khối
lượng, (2) động lượng và (3) năng
lượng của dòng chuyển động qua thể
tích kiểm soát

4
HCMUT - Department of Aerospace Engineering
 Phương pháp thể tích kiểm soát – Lý thuyết vận
chuyển Reynolds: Đạo hàm toàn phần của tích phân
khối
• A system is a quantity of matter of fixed
identity. No mass can cross a system
boundary.
• A control volume is a region in space chosen
for study. Mass can cross a control surface.
• The fundamental conservation laws
(conservation of mass, energy, and
momentum) apply directly to systems.
• However, in most fluid mechanics problems,
control volume analysis is preferred over
system analysis (for the same reason that the The Reynolds
Eulerian description is usually preferred over transport theorem
the Lagrangian description). (RTT) provides a link
• Therefore, we need to transform the between the system
conservation laws from a system to a control approach and the
volume. This is accomplished with the control volume
Reynolds transport theorem (RTT). approach.
5
HCMUT - Department of Aerospace Engineering
 Phương pháp thể tích kiểm soát – Lý thuyết vận
chuyển Reynolds: Đạo hàm toàn phần của tích phân
khối

Two methods of analyzing the spraying of

deodorant from a spray can:

(a) We follow the fluid as it moves and

deforms. This is the system approach—no
mass crosses the boundary, and the total
mass of the system remains fixed.

(b) We consider a fixed interior volume of

the can. This is the control volume
approach—mass crosses the boundary.

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 6

 Phương pháp thể tích kiểm soát – Lý thuyết vận
chuyển Reynolds: Đạo hàm toàn phần của tích phân
khối

• Thể tích kiểm soát cố định: hình dáng

cố định, lưu chất đi ra và đi vào thể tích
kiểm soát
• Thời điểm t1: thể tích lưu chất là W1,
bao quanh bởi đường cong kính S
• Thời điểm t2: lượng lưu chất trong W1
sẽ di chuyển sang thể tích mới W2
7
HCMUT - Department of Aerospace Engineering
 Phương pháp thể tích kiểm soát – Lý thuyết vận
chuyển Reynolds: Đạo hàm toàn phần của tích phân
khối

8
HCMUT - Department of Aerospace Engineering
 Phương pháp thể tích kiểm soát – Lý thuyết vận
chuyển Reynolds: Đạo hàm toàn phần của tích phân
khối

9
HCMUT - Department of Aerospace Engineering
 Phương pháp thể tích kiểm soát – Lý thuyết vận
chuyển Reynolds: Đạo hàm toàn phần của tích phân
khối
• Đạo hàm toàn phần của tích phân khối🡪 biến thiên của một đại
lượng của dòng chuyển động trong thể tích kiểm soát theo thời
gian
• Lý thuyết vận chuyển Reynolds – Transport Theory

RTT

Biến thiên của X Lưu lượng của X

Biến thiên của X trong thể tích qua bề mặt S của
theo thời gian kiểm soát theo thể tích kiểm
thời
HCMUT - Department gian
of Aerospace Engineeringsóat 10
 Biến thiên của X Lưu lượng của X
Biến thiên của
trong thể tích qua bề mặt S của
X theo thời gian
kiểm soát theo thể tích kiểm 11
thời gian sóat

RTT
Mass Momentum Energy
The integral over
System the control surface
gives the net
amount of the
property B flowing
out of the control
K (Unit volume (into the
value of control volume if it
quantiy is negative) per unit
X) time.

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 11

 Phương trình liên tục🡪 bảo toàn
khối lượng

12
HCMUT - Department of Aerospace Engineering
 Phương trình liên tục🡪 bảo toàn khối lượng

* Lưu chất không

nén được

13
HCMUT - Department of Aerospace Engineering
 Phương trình liên tục🡪 bảo toàn khối lượng
Định luật bảo toàn khối lượng:
• Phương pháp thể tích kiểm soát - Đạo hàm của tích phân khối 🡪
Lý thuyết chuyển hóa (Transport Theorem)
• Phương pháp giải tích

Theo phương x,
khối lượng vào mặt 1234

Khối lượng ra mặt 5678

🡪 Biến thiên khối lượng theo phương x

14
HCMUT - Department of Aerospace Engineering
 Phương trình liên tục🡪 bảo toàn khối lượng
Tương tự, biến thiên khối
lượng theo phương y và
phương z
Biến thiên khối lượng theo 3 phương

Mặt khác, biến thiên khối lượng theo

thời gian trong thể tích kiểm soát

15
Dạng rút gọn
HCMUT - Department of Aerospace Engineering
 Phương trình liên tục
Dạng tổng quát, cho
mọi dòng chuyển động

Dòng chuyển động ổn định

Dòng không nén được

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 16

 Phương trình động lượng
• Phương trình Euler: lưu chất lý tưởng
• Phương trình Navier-Stokes: lưu chất thực
Động lượng -Momentum quantity:

Newton’s second law: biến thiên động lượng bằng tổng lực tác dụng

u
W n

Phương trình
động lượng
HCMUT - Department of Aerospace Engineering 17
 Ứng dụng phương trình động lượng
A1 Xét dòng chuyển động ổn định,
A2
V1 không nén được, thể tích kiểm
C.V
V2 soát là một phần của dòng
chuyển động

Sb

Quy về vận
tốc trung bình

Hệ số hiệu chỉnh động lượng

Chuyển động tầng trong ống:αo=4/3
Chuyển động rối trong ống: αo=1.02-1.05
HCMUT - Department of Aerospace Engineering 18
Ứng dụng phương trình động lượng

Ngoại lực=
Động Động lực khối + lực mặt
lượng ra lượng vào

🡪 Phương trình động lượng cho chuyển động ổn định

và không nén được

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 19

Ứng dụng phương trình động lượng
Hệ số hiệu chỉnh động lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 20

Ứng dụng phương trình động lượng
Hệ số hiệu chỉnh động lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 21

Ví dụ 1: ứng dụng phương trình động lượng tính lực
tác dụng lên tấm chắn cố định

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 22

Ví dụ 1: ứng dụng phương trình động lượng tính lực
tác dụng lên tấm chắn cố định

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 23

Ví dụ 1: ứng dụng phương trình động lượng tính lực
tác dụng lên tấm chắn cố định

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 24

Ví dụ 2: ứng dụng phương trình động lượng
tính lực tác dụng lên tấm chắn di động

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 25

Ví dụ 2: ứng dụng phương trình động lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 26

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 27
Phương trình moment động lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 28

Phương trình moment động lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 29

Ví dụ 3 : ứng dụng phương trình moment động lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 30

Ví dụ 3 : ứng dụng phương trình moment động lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 31

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 32
Ví dụ 3 : ứng dụng phương trình moment
động lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 33

Phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 34

Phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 35

Phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 36

 Ứng dụng phương trình năng lượng

Ứng dụng cho thể tích kiểm soát A1

A2
V1
là một đoạn dòng chuyển động C.V
V2

Sb

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 37

Ứng dụng phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 38

Ứng dụng phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 39

Ứng dụng phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 40

 Tổng quát Dòng chuyển động ổn định, 1D,
không nén được (thể tích kiểm
soát là ống dòng)
Phương
trình liên
tục

Phương
trình động
lượng
Phương
trình năng
lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 41

 Ứng dụng phương trình năng lượng

Hệ số
hiệu
chỉnh
động
năng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 42

Hệ số hiệu
chỉnh động
năng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 43

Ứng dụng phương trình năng lượng
Đường năng lượng – đường áp năng

EGL- Energy gradeline – đường năng lượng: năng

lượng toàn phần

HGL – Hydraulic grade line – đường thủy lực,

đường áp năng: đặc trưng cho vị năng và áp năng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 44

Đường năng lượng – đường áp năng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 45

Ứng dụng phương trình năng lượng
Đường năng lượng – đường áp năng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 46

Ứng dụng phương trình năng lượng
Đường năng lượng – đường áp năng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 47

Ứng dụng phương trình năng lượng
Đường năng lượng – đường áp năng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 48

Ví dụ 4 : ứng dụng phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 49

Ví dụ 4 : ứng dụng phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 50

Ví dụ 4 : ứng dụng phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 51

Ví dụ 5 : ứng dụng phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 52

Ví dụ 5 : ứng dụng phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 53

Ví dụ 5 : ứng dụng phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 54

Ví dụ 6 : ứng dụng phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 55

Ví dụ 6 : ứng dụng phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 56

Ví dụ 7 : ứng dụng phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 57

Ví dụ 7 : ứng dụng phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 58

Ví dụ 7 : ứng dụng phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 59

Ví dụ 8 : ứng dụng phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 60

Ví dụ 8 : ứng dụng phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 61

Ví dụ 8 : ứng dụng phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 62

Ví dụ 9 : ứng dụng phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 63

Ví dụ 9 : ứng dụng phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 64

Ví dụ 10 : ứng dụng phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 65

Ví dụ 10 : ứng dụng phương trình năng lượng

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 66

Ví dụ 10 : ứng dụng phương trình năng lượng

Nhận xét

HCMUT - Department of Aerospace Engineering 67