Pierwszym uczonym, który zwrócił uwagę, że planety muszą być przyciągane przez ciało

centralne, był Robert Hooke.

Siła grawitacji– oddziaływanie ciała posiadającego masę na inne ciało obdarzone masą. Siła
grawitacji jest siłą przyciągającą.
Wartość siły grawitacji jest wprost
proporcjonalna do iloczynu mas, a
odwrotnie proporcjonalna do kwadratu
odległości.
Zgodnie z III zasadą dynamiki siły
przyciągania są wzajemne: jeżeli Słońce przyciąga Ziemię pewną siłą, to Ziemia przyciąga
Słońce siłą o takiej samej wartości i kierunku, lecz o przeciwnym zwrocie.
Jeśli dwa ciała o masach m1 i m2 są oddalone od siebie o odległość r, to wartość siły
grawitacji obliczamy ze wzoru:
m1 m2
F=G 2
r
2
−11 N ⋅m
gdzie G to stała grawitacji równa 6 , 67 ⋅10 2 .
kg

Siła grawitacji pełni funkcję siły dośrodkowej w ruchu planet wokół Słońca.
masa Ziemi to ok. 5,98 · 10²⁴ kg promień Ziemi to ok. 6,4 · 106
Prawa Keplera ruchu planet
Pierwsze prawo Keplera
Każda planeta krąży po orbicie eliptycznej, a Słońce
znajduje się w jednym z dwóch ognisk elipsy.

Drugie prawo
Keplera
Promień wodzący poprowadzony ze środka
Słońca do środka planety zakreśla równe pola
powierzchni w równych odstępach czasu
Trzecie prawo Keplera
Sześciany wielkich półosi orbit jakichkolwiek dwóch planet mają się tak do siebie, jak
kwadraty ich okresów obiegu. W przypadku orbit kołowych (okrąg jest szczególnym
przypadkiem elipsy):
3 2
r1 T1
3
= 2
r2 T2
 Siła z jaką Słońce (o masie M) przyciąga planetę
m1 M
wynosi: F=G 2
r1
Jest to siła dośrodkowa więc podstawiając wzory
2
M 4 π r 1 m1
otrzymamy: G 3 = 2
r1 T1

Prędkości kosmiczne
Siła grawitacji jest siłą dośrodkową:
Mzm mv
2
G 2
=
r r

Czyli: v=
√
G Mz
r
jest to prędkość orbitalna,

czyli prędkość, z jaką porusza się ciało na

orbicie wokół ciała centralnego.
I prędkość kosmiczna to wartość prędkości, którą należy nadać ciału (stycznie do powierzchni
Ziemi), aby mogło ono krążyć po orbicie kołowej o promieniu równym promieniowi Ziemi.
Wartość prędkości, z jaką porusza się satelita (przyjmijmy orbitę kołową), jest równa:

√
G Mz 2 πr GMz r
3

v= i v= zatem =
r T 4π
2
T
2

Jeśli zapiszemy tę zależność dla dwóch planet krążących dookoła Słońca, zauważymy, że
3 3
a1 a2
prawdziwe jest równanie: 2 = 2
T1 T2

Przekształcenia wzoru prowadzą do wykazania zależności okresu ruchu obiegowego satelity

2
4π 3
od promienia jego orbity: T 2= ·r
GM

Znajomość okresu obiegu satelity wokół ciała centralnego i odległości satelity tego ciała
pozwala wyznaczyć masę ciała centralnego: Słońca, planety czy nawet planetoidy (wiele z
nich ma księżyce mniejsze od siebie).
Obecnie tylko rakieta wielostopniowa osiąga odpowiednie prędkości, które pozwalają
umieścić statek kosmiczny na orbicie lub polecieć na Księżyc.
Pole grawitacyjne
Polem grawitacyjnym nazywamy modyfikację własności przestrzeni, wywołaną obecnością w
niej masy, będącej źródłem pola.
natężenie pola grawitacyjnego– wielkość wektorowa będąca ilorazem siły grawitacyjnej
działającej na ciało o masie m i masy tego ciała; kierunek
i zwrot natężenia są zgodne z kierunkiem i zwrotem
działającej siły.
Liczbowo wyraża ono wartość siły grawitacyjnej Fg
działającej na jednostkową masę.
Wokół masy M tworzy się pole, czyli obszar, w którym na
każdą umieszczoną w nim inną masę m działa siła Fg
M·m
→
G
→
Fg r
2
M
γ= = =G 2
m m r
m
Jednostką natężenia pola grawitacyjnego jest 2
s
Pole centralne- pole grawitacyjne które można zobrazować za pomocą
linii zbiegających się w jednym punkcie.
Pole jednorodne- w każdym
miejscu jego wartość jest taka
sama

Ciężar- siła wektorowa

F= mg

Prędkość liniowa: v= G
√ M
R+h
1 au to jedna odległość Ziemi od Słońca
1 au = 149 597 870 700 m
Inaczej mówiąc jest to średnia arytmetyczna wyliczona z dwóch odległości: aphelium i
peryhelium orbity ziemskiej. Bardzo często stosuje się przybliżenie 1 au = 150 mln km.
m
Prędkość światła w próżni wynosi dokładnie: c=299792458 czyli w zaokrągleniu:
s
km
300000
s
Rok świetlny to odległość, jaką pokonuje światło w próżni w ciągu jednego roku juliańskiego.
1ly= 9 460 730 472 580 800 m czyli 9,46 biliona km
2
rv 2π r
M= ν=
G T