Machine Translated by Google

Tạp chí KINH TẾ TIÊU DÙNG VÀ GIA ĐÌNH MALAYSIAN

KHÁI NIỆM VỀ QUY TRÌNH CHỨNG NHẬN THỰC PHẨM HALAL VÀ HALAL TẠI

MALAYSIA: VẤN ĐỀ VÀ MỐI QUAN TÂM

Rokshana Shirin Asa1 và Ida Madieha Abdul Ghani Azmi2

trừu tượng

Quá trình chứng nhận halal phụ thuộc vào việc xây dựng những gì được coi là nằm trong các thông số
halal do Kinh Qur'an và Sunnah đặt ra, là hai nguồn chính của Shari'ah, đồng thời được bổ sung ý
kiến pháp lý và ban hành fatwa của các cơ quan tôn giáo quốc gia . Ở Malaysia, cơ quan chịu trách
nhiệm chứng nhận halal là JAKIM trong khi cơ quan chịu trách nhiệm đưa ra các phán quyết về halal
là Ủy ban Fatwa Quốc gia. Bài viết này xem xét các nguyên tắc hướng dẫn về khái niệm halal trong
Kinh Qur'an và Sunnah cũng như việc thu thập fatwa về các sản phẩm thực phẩm của Ủy ban Fatwa Quốc
gia. Cùng với nhau, ba nguồn này tạo thành thước đo cho việc thực hiện halal ở Malaysia. Sử dụng
phân tích nội dung, bài viết phân tích ý nghĩa và cấu trúc của ba nguồn chính, đồng thời xem xét
các vấn đề và mối quan tâm phát sinh từ việc thực hiện quy trình chứng nhận halal ở Malaysia. Bài
báo cũng nêu bật quan điểm của Yusuf al Qaradhawi, học giả nổi bật nhất về các nguyên tắc cơ bản
cấu thành nên halal và haram. Bài viết

kết luận rằng mặc dù Kinh Qur'an đã vạch ra các nguyên tắc chung để xác định tính halal, nhưng vẫn
cần có sự hướng dẫn đáng kể từ các cơ quan tôn giáo dưới hình thức fatwa về bất kỳ vấn đề thường
xuyên nào liên quan đến sản phẩm và quy trình thực phẩm.

Từ khóa: khái niệm halal, chứng nhận halal, fatwa quốc gia, quan điểm pháp lý.

Giới thiệu
Malaysia là một đất nước đa sắc tộc và đa văn hóa. Người Hồi giáo chiếm đa số và địa điểm
cũng như lợi ích của họ được hỗ trợ bởi hiến pháp quy định Hồi giáo trở thành tôn giáo
chính thức của đất nước (Hiến pháp Liên bang, 2009). Trong xã hội đa dạng này, người Hồi
giáo rất thận trọng với đức tin và niềm tin của mình, đặc biệt là khi liên quan đến thực
phẩm. Thông thường, mọi người lựa chọn thực phẩm dựa trên cảm nhận về hương vị, mong muốn
và khả năng chi trả. Tuy nhiên, người Hồi giáo phải đánh giá xem thực phẩm này có được
phép theo đạo Hồi hay không, bởi vì cuộc sống của người Hồi giáo tập trung vào khái niệm halal và haram.
Những hướng dẫn cơ bản về luật thực phẩm halal có thể được tìm thấy trong Kinh Qur'an và
Sunnah.
Người Hồi giáo ngày càng tìm kiếm các sản phẩm thực phẩm đáp ứng nhu cầu ăn kiêng
của họ (Alqudsi, 2014). Ngoài ra, ý thức của người tiêu dùng Hồi giáo về nghĩa vụ tôn giáo
của họ tạo ra nhu cầu về thực phẩm halal . Khái niệm halal hiện đang trở thành nhu cầu tiêu
chuẩn và nó tạo ra sự chú ý đặc biệt ở thị trường địa phương, quốc tế và toàn cầu (Hanzaee
& Ramezani, 2011). Ngày nay, để đảm bảo người tiêu dùng Hồi giáo thực sự mua được sản phẩm
halal là khá khó khăn. Bài viết này bắt đầu với cái nhìn tổng quan về quy trình chứng nhận
halal ở Malaysia. Sau đó, bài báo chuyển sang khám phá các quy định của Kinh Qur'an và
Sunnah, trước khi chuyển sang phân tích các quy định fatwa quốc gia khác nhau về thực phẩm
halal ở Malaysia. Bài viết kết thúc bằng một số phân tích về sự phát triển của chứng nhận
halal ở Malaysia và đưa ra

1
Trợ lý nghiên cứu sau đại học, 1300-1-10001.
2
Giáo sư Tiến sĩ, Khoa Luật Dân sự, Ahmad Ibrahim Kulliyyah Khoa Luật, Đại học Hồi giáo Quốc tế. Địa chỉ liên lạc:
imadieha@iium.edu.my

38
Machine Translated by Google

Tạp chí KINH TẾ TIÊU DÙNG VÀ GIA ĐÌNH MALAYSIAN

một số gợi ý trên con đường phía trước. đây là hai nguồn chính được thiết lập trong Hồi giáo và cũng
trình bày chi tiết sự phát triển gần đây về các vấn đề liên quan đến sản phẩm thực phẩm halal .

Phương pháp luận

Bài viết này áp dụng phương pháp phân tích nội dung trong việc xem xét các luật liên quan, các lệnh
cấm của Kinh Qur'an và Hadith về halal và các fatwa quốc gia khác nhau về các vấn đề liên quan đến
tính halal của một sản phẩm thực phẩm cụ thể. Tất cả các tài liệu liên quan đều được đối chiếu và
đưa ra nhiều phép ngoại suy hơn từ các bài viết của các luật gia Hồi giáo khác để mang lại nhiều ý
nghĩa hơn cho các lệnh cấm trong Kinh Qur'an và Hadith cũng như fatwa quốc gia. Bài viết bắt đầu
trước tiên bằng việc phân tích các quan điểm hiện có ở Malaysia và phần thứ hai sẽ xem xét các lệnh
cấm của Kinh Qur'an và Sunnah đối với halal.

Khái niệm về Chứng nhận Halal Có nhiều cơ

quan Hồi giáo khác nhau trên khắp thế giới cấp chứng nhận Halal .
Họ cung cấp sự đảm bảo cho người tiêu dùng rằng các thành phần và quy trình sản xuất sản phẩm liên
quan đến việc tạo ra chúng đều tuân thủ Shari'ah. Hiện tại, khái niệm halal đã trở thành thương hiệu
mới trên toàn thế giới (Hassan & Hamdan, 2013). Nhãn hiệu thông thường khác với nhãn hiệu chứng nhận
ở chỗ nó cung cấp sự bảo đảm để chứng tỏ những hàng hóa và dịch vụ đó đã đáp ứng được các yêu cầu cụ
thể nhất định. Chứng nhận Halal như một biểu tượng của giá trị, sức khỏe và hệ sinh thái không chỉ
có tác dụng đảm bảo xác minh sự phù hợp của sản phẩm với luật ăn kiêng Hồi giáo mà còn đảm bảo rằng
sản phẩm đó bao gồm tất cả các yếu tố được phép. (Taylor, 1955) khẳng định rằng,

“Nhãn hiệu chứng nhận và nhãn chất lượng là nhãn hiệu được sử dụng trên hoặc trong các
sản phẩm và dịch vụ của một hoặc nhiều người để chứng nhận nguồn gốc khu vực hoặc nguồn
gốc khác, nguyên liệu, phương thức sản xuất, chất lượng, độ chính xác hoặc các đặc tính
khác của hàng hóa hoặc dịch vụ đó”.

Ngày nay, các nhà sản xuất được yêu cầu phải dán nhãn halal cho sản phẩm của họ.
chứng nhận để phân biệt hàng hóa của mình với các sản phẩm khác trên thị trường. Halal
Chứng nhận là phương tiện đảm bảo sự hài lòng, đảm bảo và tin cậy của khách hàng.
Hơn nữa, nó không chỉ yêu cầu thực phẩm được phục vụ phải là halal mà toàn bộ quá trình liên quan
cũng phải là halal . Sản phẩm được chứng nhận Halal yêu cầu mức độ vệ sinh cao, tiêu chuẩn nhất định
về độ sạch, an toàn và dinh dưỡng nhằm đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng, đặc biệt là người tiêu
dùng Hồi giáo.
Về mặt này, Malaysia được quốc tế công nhận là một quốc gia Hồi giáo tiên tiến. Nó có triển
vọng trở thành nhà sản xuất chính các sản phẩm thực phẩm halal bằng cách sử dụng sự cam kết và hỗ trợ
của chính phủ cũng như chính quyền địa phương.
Theo kế hoạch lần thứ 9 của Malaysia, Malaysia sẽ thúc đẩy chứng nhận halal trên toàn cầu và trở thành
trung tâm chính chứng nhận các sản phẩm halal . Do thực tế này, chính phủ Malaysia đã ban hành luật
cũng như xây dựng các thủ tục và hướng dẫn cho các sản phẩm halal trong nước và nhập khẩu . Malaysia
đã lên kế hoạch trở thành quốc gia trung tâm halal vào năm 2020 (Riaz & Chaudry, 2004). Để đáp ứng
tầm nhìn này, chính phủ đang cố gắng lấy Malaysia làm hình mẫu cho các nước khác trong việc phân
phối, sản xuất và quảng bá các sản phẩm thực phẩm halal .

39
Machine Translated by Google

Tạp chí KINH TẾ TIÊU DÙNG VÀ GIA ĐÌNH MALAYSIAN

Tổng quan về Chứng nhận Halal ở Malaysia

Chứng nhận Halal như một biểu tượng của giá trị, sức khỏe và hệ sinh thái không chỉ có
tác dụng đảm bảo xác minh sự phù hợp của sản phẩm với luật ăn kiêng Hồi giáo mà còn đảm
bảo rằng sản phẩm đó bao gồm tất cả các yếu tố được phép. Phần này của bài viết cung cấp
cái nhìn tổng quan về chứng nhận Halal ở Malaysia, bắt đầu từ lịch sử của nó.
Hai thập kỷ qua đã chứng kiến sự nổi lên của ngành công nghiệp halal như một trong
những ngành phát triển nhanh nhất ở Malaysia. Malaysia gia nhập thị trường thực phẩm halal
toàn cầu bằng cách mở các nhà hàng quốc tế vào những năm 1970 (Lever, 2013). Ngay từ đầu,
người tiêu dùng Hồi giáo đã bày tỏ sự háo hức với các sản phẩm thực phẩm halal nhập khẩu .
Họ yêu cầu tất cả thực phẩm nhập khẩu phải là sản phẩm halal. Động lực đó đã khuyến khích
cơ quan chức năng Malaysia ban hành luật cũng như các quy định, quy định cụ thể về vấn đề
này. Nó mở đường cho Malaysia cung cấp thực phẩm halal cho các khu vực pháp lý quốc gia
và quốc tế được công nhận cao trên thị trường toàn cầu. Sáng kiến lập pháp đầu tiên được
thực hiện trong Lệnh Mô tả Thương mại năm 1975. Việc sử dụng nhãn mác halal sai và dấu
hiệu halal là hành vi vi phạm có thể bị trừng phạt theo luật này.
Một sáng kiến khác là vào năm 1982 khi Văn phòng Thủ tướng thuộc Ban Các vấn đề Hồi
giáo thành lập một ủy ban đánh giá thực phẩm, đồ uống và hàng hóa được người Hồi giáo
tiêu thụ. Ủy ban này chịu trách nhiệm kiểm tra và nâng cao nhận thức của các nhà sản xuất,
phân phối và nhập khẩu thực phẩm halal .
Ngoài ra, trong cùng năm đó, chính phủ Malaysia đã ban hành quy định bắt buộc tất cả các
loại thịt (thịt bò, thịt cừu, thịt bê và gia cầm) nhập khẩu vào Malaysia phải có chứng
nhận halal và loại thịt đó chỉ được có nguồn gốc từ các nhà máy sản xuất thịt được Phòng
Các vấn đề Hồi giáo của Malaysia phê duyệt. Văn phòng Thủ tướng và Cục Dịch vụ Thú y,
Malaysia. Sau đó, Cục Các vấn đề Hồi giáo tách khỏi Văn phòng Thủ tướng và các cơ quan
mới được gọi là Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM) hoặc Cục Phát triển Hồi giáo
Malaysia và các Cục Tôn giáo Nhà nước (JAIN) đã đóng một vai trò quan trọng trong việc
quản lý halal. chứng nhận thay mặt cho chính phủ Malaysia. JAKIM và Hội đồng tôn giáo Hồi
giáo là cơ quan kiểm soát cốt lõi quản lý Halal của Malaysia

chứng nhận cho các sản phẩm thực phẩm halal (Shariff & Lah, 2014) và nó cũng tạo ra các
chính sách do nội các quyết định. Cơ quan này cấp logo chứng nhận halal và phê duyệt các
sản phẩm thực phẩm đáp ứng nghiêm ngặt các yêu cầu về halal theo luật Shariah. Các chính
sách và tiêu chuẩn này do JAKIM và JAIN vận hành cho
mục đích của chứng nhận halal .
Ngoài JAKIM, các Ban Tôn giáo Hồi giáo Nhà nước hoặc Hội đồng Tôn giáo Hồi giáo Nhà
nước (Majlis Agama Islam Negeri, sau đây gọi là MAIN) cũng là các tổ chức được chấp nhận
chứng nhận. Ngoài ra, có 73 tổ chức chứng nhận nước ngoài đã được JAKIM công nhận tính
đến ngày 24 tháng 7 năm 2014 (Danh sách các tổ chức Hồi giáo được phê duyệt, 2014). Chính
phủ đã tổ chức lại việc cấp giấy chứng nhận, theo đó JAKIM sẽ chứng nhận quy trình sản
phẩm thực phẩm tại Malaysia và để xuất khẩu trong khi JAIN sẽ chỉ cấp giấy chứng nhận cho
các công ty sản xuất thực phẩm ở một bang cụ thể, sử dụng cùng một logo Halal . Với mục
đích đồng bộ hóa và phối hợp, JAKIM hợp tác chặt chẽ với SIRIM và Cục Tiêu chuẩn Malaysia
(DSM) cùng nhau phát triển Tiêu chuẩn Thực phẩm Halal của Malaysia . Về mặt này, Malaysia
là quốc gia duy nhất được chính phủ cấp giấy chứng nhận. Mặt khác, các tổ chức Hồi giáo
được ủy quyền chứng nhận sản phẩm ở các quốc gia khác. Trong khi đó, Jakim

40
Machine Translated by Google

Tạp chí KINH TẾ TIÊU DÙNG VÀ GIA ĐÌNH MALAYSIAN

đã phát triển thủ tục hướng dẫn sử dụng halal của riêng mình nhằm mục đích áp dụng, kiểm tra và
giám sát các thủ tục chứng nhận halal . Mục đích chính của Halal
chứng nhận của một tổ chức chứng nhận được công nhận là để đảm bảo một sản phẩm có phải là sản
phẩm halal hay không dành cho người tiêu dùng Hồi giáo. Một mục đích khác của JAKIM là hoạt động
như một cơ quan thực thi áp đặt các yêu cầu pháp lý, tiêu chuẩn hoạt động và hướng dẫn để đảm
bảo các doanh nghiệp tuân thủ các quy định halal . Sau khi sửa đổi Đạo luật mô tả thương mại năm
2011, nó đã trao quyền cho JAKIM thực hiện việc cưỡng chế đối với những thương nhân lạm dụng logo
Halal trong sản phẩm của họ. Tuy nhiên, Halal
chứng nhận là một vấn đề nghiêm trọng và phức tạp; do đó chính quyền địa phương cũng có thể chịu
trách nhiệm và hợp tác với công việc mà JAKIM đã thực hiện (Aziz & Sulaiman, 2014).

Hướng dẫn chính về Halal trong Kinh Qur'an và Sunnah

Phần này của bài viết cung cấp cơ sở để xác định tình trạng halal của một mặt hàng thực phẩm cụ
thể. Để làm được điều này, cần phải giải thích động lực đằng sau nhu cầu này. Nó có nguồn gốc từ
chính khái niệm Tawhid. Trong Hồi giáo, mọi quyền lực tối cao đều thuộc về Allah. Là một người
Hồi giáo tận tâm, điều kiện hàng đầu của người Hồi giáo là phải phát âm:

“Không có vị thần nào ngoại trừ Allah” (Surah Al-Naml: 26)

Vì vậy, mọi hoạt động phải được thực hiện nhân danh Allah chỉ như một hình thức sùng kính
Ngài. Từ halal có nghĩa là được phép, được phép và hợp pháp và ngược lại là haram. Trong Hồi
giáo, haram là một hành động, đối tượng hoặc hành vi bị cấm dựa trên bằng chứng trong Kinh Qur'an
và Sunnah.

Trong Kinh Qur'an Thánh, Allah ra lệnh cho người Hồi giáo và toàn thể nhân loại tiêu thụ
chỉ những gì tốt và halal (hợp pháp). Theo Kinh Qur'an:

“Hôm nay mọi điều tốt lành và trong sạch đều hợp pháp đối với bạn”
(Surah Al-Maidah: 5)

Và sau đó một lần

nữa, “Hỡi những người tin tưởng! Đừng cấm những điều tốt đẹp mà Allah đã ban tặng
cho bạn” (Surah Al-Maidah: 87)

Ngoài ra, còn có một nguyên tắc khác về halal và haram:

“Hỡi nhân loại! Hãy ăn những gì hợp pháp và lành mạnh”

(Surah Al-Baqarah: 168)

Tất cả các sản phẩm thực phẩm không chỉ phải là halal mà còn phải là đồ chơi (lành mạnh)
như được minh họa trong lệnh cấm cuối cùng của Kinh Qur'an. Từ những ayah trong Kinh Qur'an này,
có thể phỏng đoán rằng mục tiêu chính của luật Hồi giáo là 'halal' là để bảo vệ con người; bất kỳ
thực phẩm hoặc đồ uống nào có thể gây hại cho cơ thể và sức khỏe con người đều bị cấm ngay cả khi
có bằng chứng khoa học chứng minh điều này. Allah nói,

41
Machine Translated by Google

Tạp chí KINH TẾ TIÊU DÙNG VÀ GIA ĐÌNH MALAYSIAN

“Và đừng để bàn tay của chính bạn góp phần vào sự hủy diệt (của bạn)”.
(Surah Al-Baqarah: 195)

Ngoài ra, Hồi giáo còn đưa ra những hướng dẫn rõ ràng về quy trình thực phẩm halal liên quan đến
để đáp ứng các yêu cầu về Halal . Như đã nêu trong Kinh Qur'an:

“Hỡi những ai tin tưởng! Hãy ăn những món ngon mà chúng tôi đã cung cấp cho bạn”
(Surah Al-Baqarah: 172)

Ý nghĩa của “thứ tốt” trong cụm từ trên bao gồm cả thực phẩm hợp vệ sinh vì khi nó hợp vệ sinh
thì có nghĩa là nó thực sự tốt. Thực phẩm sạch và hợp vệ sinh sẽ đảm bảo một cơ thể khỏe mạnh. Vì vậy,
bên cạnh việc lựa chọn thực phẩm lành mạnh và bổ dưỡng, tốt nhất nên nhấn mạnh khía cạnh sạch sẽ và vệ
sinh theo hướng dẫn của đạo Hồi”(Halim et al., 2014). Ngoài ra, nó được nêu trong Al Qur'an:

“Vì vậy, hãy ăn những thực phẩm mà Allah đã cung cấp cho bạn một cách hợp pháp và tốt đẹp;
và hãy biết ơn những ân huệ của Allah nếu đó là người mà các người phục vụ. Ngài chỉ cấm
các bạn ăn thịt chết, máu, thịt lợn và bất kỳ loại thực phẩm nào mà tên của Đấng khác ngoài
Allah được nhắc đến. Nhưng nếu một người bị ép buộc vì sự cần thiết mà không cố ý bất

tuân, không vượt quá những giới hạn cần thiết thì Allah luôn tha thứ và rất mực nhân từ”

(Surah Al-Nahl: 114-115)

Dựa trên những câu thơ trên, rõ ràng Hồi giáo có những hướng dẫn riêng về cách tìm nguồn thực
phẩm tốt. Nói chung, hướng dẫn trong Kinh Qur'an quy định rằng tất cả các loại thực phẩm đều là thực
phẩm halal ngoại trừ những thực phẩm được đề cập cụ thể là haram như được nêu rõ trong huấn lệnh Kinh
Qur'an sau đây

“Các ngươi (bị cấm dùng làm thực phẩm) là xác thối, máu và thịt lợn, và những thứ được
dâng hiến cho bất kỳ ai khác ngoài Allah, và những kẻ bị siết cổ, những kẻ chết do bị đánh
đập, những kẻ chết do rơi từ trên cao xuống, và những kẻ đã bị giết bằng sừng, và bị thú
rừng ăn thịt, chỉ trừ những gì các ngươi coi là hợp pháp (bằng đòn chết) và những gì đã
được hiến tế cho thần tượng. Và (bị cấm) rằng các ngươi phải thề bằng những mũi tên bói
toán”

(Surah Al-Ma'idah: 3)

Bất chấp những câu Kinh Qur'an đã đề cập ở trên, một số Hadith từ Nhà tiên tri Thánh Muhammad
(pbuh) cũng đề cập đến nguồn thực phẩm, sản phẩm và đồ uống halal dành cho con người. Một Hadith được
thuật lại dưới thẩm quyền của Abu Ya'la Shahddad ibn 'Aus, rằng: Sứ giả của Allah đã nói về sự việc:

“Quả thật Allah đã quy định sự thành thạo trong mọi việc. Cho nên giết thì giết cho tốt;
và nếu bạn giết mổ, hãy giết mổ tốt. Hãy để mỗi người trong số các bạn mài lưỡi dao của
mình và để anh ta tránh đau khổ cho con vật mà anh ta giết thịt”
(Kể lại bởi Sahih Muslim)

42
Machine Translated by Google

Tạp chí KINH TẾ TIÊU DÙNG VÀ GIA ĐÌNH MALAYSIAN

Điều này chỉ ra rằng những hướng dẫn cơ bản về halal có thể được tìm thấy trong chính Kinh
Qur'an và Sunnah. Ngoài những thứ này, tất cả các loại thực phẩm tinh khiết và sạch sẽ được phép
sử dụng cho người Hồi giáo, ngoại trừ những loại sau: xác thối và động vật chết, máu chảy, lợn,
động vật bị giết mổ mà không có tên của Allah, động vật bị giết theo cách ngăn không cho máu của
chúng chảy hết ra khỏi cơ thể. thi thể và giết mổ phát âm tên của người khác ngoài Allah. Bên cạnh
đó, việc sử dụng rượu và ma túy, động vật ăn thịt có răng nanh, chim có móng vuốt sắc nhọn và động
vật bẩn thỉu cũng bị nghiêm cấm.
Vì vậy, một số nhà khoa học đã cố gắng giải thích những điều cấm này dựa trên hiểu biết khoa
học của họ. Việc tiêu thụ thịt thối rữa và thịt động vật chết có hại cho con người vì các hóa chất
có trong quá trình phân hủy có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe con người. Việc uống máu cũng bị cấm
vì nó chứa vi khuẩn, sản phẩm của quá trình trao đổi chất và chất độc (Aw.n, 1988). Giống như
Awan, một số nhà văn khác như Hussaini và Sakr đưa ra phán quyết chống lại việc tiêu thụ thịt lợn
bằng cách đề cập rằng mỡ lợn không tương thích với mỡ người và hệ thống sinh hóa (Hussaini, 1984).

Bây giờ bài viết chuyển sang quan điểm pháp lý về khái niệm halal để mang lại nhiều ý
nghĩa hơn cho những gì đã được quy định trong Kinh Qur'an và Sunnah.

Quan điểm pháp lý về Halal và Haram - Hoạt động của Ijtihad

Theo Qaradawi thì Kinh Qur'an và Sunnah là nguồn chính, chỉ cung cấp các nguyên tắc chung để người
Hồi giáo tuân theo (Qaradawi, 2001). Nói chung, mọi thứ do Allah tạo ra đều được phép tiêu thụ,
ngoại trừ những thứ bị cấm rõ ràng trong Hồi giáo. Đây là nguyên tắc cơ bản được thiết lập trong
Kinh Qur'an, có hiệu lực;

“Chính Ngài đã tạo ra mọi thứ trên trái đất cho bạn”
(Surah Al-Baqarah: 29)

Nguyên tắc đầu tiên là nói chung, không có gì được coi là haram trừ khi có sự cấm đoán trực
tiếp trong Kinh Qur'an và Sunnah. Ví dụ: bất kỳ thực phẩm nào được chế biến từ nguồn thịt lợn hoặc
lợn sẽ bị coi là haram vì bản thân thành phần này đã bị cấm. Tương tự, các vật liệu từ động vật
không được giết mổ theo quy định của Shariah đều bị cấm. Hơn nữa, thực phẩm và đồ uống có chất độc
hoặc gây say đều bị nghiêm cấm trong Hồi giáo.

Như đã nói rõ trong Kinh Qur'an:

“Họ có những đối tác (với Allah) đã quy định cho họ về tôn giáo những điều mà Allah
không cho phép không?
(Surah Ash-Shuraa: 21)

“…và bạn có thấy những gì Allah đã gửi xuống cho bạn để kiếm sống nhưng bạn đã biến
một phần trong đó thành halal và một phần haram không?”
(Surah Yunus:59)

43
Machine Translated by Google

Tạp chí KINH TẾ TIÊU DÙNG VÀ GIA ĐÌNH MALAYSIAN

Nó được đề cập thêm trong Qur'an:

“Hỡi những người tin tưởng! Đừng làm haram những điều tốt đẹp mà Allah đã ban cho Halal
cho bạn và đừng vi phạm; quả thật, Allah không thích những kẻ vi phạm. Và hãy ăn những
gì Allah đã cung cấp cho các người một cách hợp pháp và tốt đẹp, và hãy kính sợ Allah,
Đấng mà các người tin tưởng”
(Surah Al-Maidah: 87-88)

Nguyên tắc thứ hai là cơ sở để cấm các mặt hàng thực phẩm là do tính không sạch sẽ và có hại
của nó. Một trong những 'illah' trong việc tiêu thụ bất hợp pháp thực phẩm ô uế và có hại là nhằm
mục đích duy trì phúc lợi của người Hồi giáo. Người ta cho rằng việc cấm ăn thịt lợn là do lợn
được coi là loài động vật bẩn thỉu mà một số nhà khoa học Hồi giáo cho rằng đã được chứng minh bằng
nghiên cứu khoa học. Những gì bị cấm chỉ những thứ được coi là không cần thiết, quá mức và trên hết
là có rất nhiều nguồn lực thay thế.

Nguyên tắc thứ ba là Hồi giáo cấm những điều không cần thiết và cung cấp cho chúng ta những
lựa chọn thay thế cho những điều cấm đoán. Ví dụ, trong khi đồ uống gây say bị cấm, người Hồi giáo
có thể thưởng thức những đồ uống ngon khác tốt cho cơ thể và tinh thần. Mặc dù thực phẩm không sạch
sẽ bị cấm nhưng có thể thay thế bằng thực phẩm lành mạnh, tốt cho sức khỏe hơn. Theo cách tương tự,
mặc dù lãi suất bị cấm nhưng lại khuyến khích giao dịch có lợi nhuận. Tương tự, mặc dù cờ bạc bị
cấm nhưng các hình thức cạnh tranh khác có ích cho người Hồi giáo như đua ngựa hoặc lạc đà vẫn
được cho phép. Điều tương tự cũng có thể thấy ở việc cấm nam giới mặc lụa, có lựa chọn sử dụng các
chất liệu khác như len, lanh và cotton.

Nguyên tắc thứ tư là nếu điều gì đó bị cấm thì bất cứ điều gì sơ bộ, chuẩn bị cho nó cũng bị
cấm. Ví dụ, trong trường hợp đồ uống gây say, không chỉ người uống nó là tội nhân, mà cả người sản
xuất ra nó, người phục vụ nó, người được phục vụ, người phải trả giá. được thanh toán, tất cả đều
phải chịu trách nhiệm theo nguyên tắc này.

Nguyên tắc thứ năm là nghiêm cấm việc tuyên bố sai trái những điều trái pháp luật là hợp
pháp. Hồi giáo cũng cấm hành vi mô tả sai các sản phẩm haram là halal. Có thể thực phẩm halal bị ô
nhiễm do quá trình sản xuất vận chuyển. Ngoài ra còn có thể có một số hành vi cố ý đánh lừa người
tiêu dùng về hàm lượng hoặc thành phần thực tế của các sản phẩm thực phẩm chế biến sẵn trên thị
trường, tất cả các hành vi này đều bị nghiêm cấm.

Thứ sáu là ý định tốt không làm cho điều trái pháp luật có thể chấp nhận được. Nhà tiên tri
(SWA) đã nói, “Các hoạt động sẽ được đánh giá theo ý định và mọi người sẽ được đền đáp theo những
gì họ dự định”. Theo cách này, việc sử dụng haram có nghĩa là không được phép đạt được điều gì đó.
Ví dụ: Nếu bất kỳ ai thu thập của cải bằng cách tống tiền, giả mạo, cờ bạc, trò chơi bị cấm hoặc
bằng bất kỳ cách haram nào khác và đem đi làm từ thiện, thì người đó sẽ không nhận được bất kỳ phần
thưởng nào từ việc này, điều đó vẫn là tội lỗi.
Thứ bảy là phải tránh những điều nghi ngờ. Vì những gì bị cấm rõ ràng đã được đề cập rõ ràng
trong Kinh Qur'an và Sunnah, nên những gì ở giữa cũng nên tránh. Nguyên tắc chung là những điều đáng
ngờ phải được

44
Machine Translated by Google

Tạp chí KINH TẾ TIÊU DÙNG VÀ GIA ĐÌNH MALAYSIAN

tránh để bạn không chạm vào ranh giới của haram. Việc tránh những vấn đề đáng ngờ là để bảo vệ
tôn giáo và danh dự. Thứ tám là sự cần thiết loại bỏ những hạn chế. Nguyên tắc là trong trường
hợp khẩn cấp hoặc đe dọa đến tính mạng, người Hồi giáo được phép dùng thực phẩm bị cấm để tự
cứu mình. Lý do cơ bản là trong tình huống như vậy, cần phải dỡ bỏ gánh nặng nặng nề do việc
tuân thủ nghiêm ngặt tôn giáo đối với người Hồi giáo. Đây là mục đích của ayah trong Kinh Qur'an:

“…Allah mong muốn sự thoải mái cho bạn, và Ngài không mong muốn khó khăn cho bạn….”
(Surah Al-Baqarah: 185)

Như có thể thấy ở trên, Kinh Qur'an và Sunnah đã vạch ra những hướng dẫn cơ bản đằng
sau việc được phép và không được phép tiêu thụ các mặt hàng thực phẩm. Tuy nhiên, chúng chỉ ở
mức cơ bản nhất và theo thời gian cũng như sự phát triển của công nghệ, nhiều sản phẩm và quy
trình thực phẩm không trực tiếp nằm trong phạm vi cấm. Điều này đòi hỏi phải xem đi xem lại các
nguyên tắc này và áp dụng chúng vào một tình huống nhất định. Ở Malaysia, khoảng cách này đang
được giải quyết bằng các quy định quốc gia mà bài báo sẽ chuyển sang.

Fatwa quốc gia về sản phẩm thực phẩm Halal

Trong luật học Hồi giáo, fatwa là ý kiến của một học giả dựa trên sự hiểu biết về đạo Hồi, khi
có một số nghi ngờ về việc một hành vi cụ thể nào đó được cho phép (halal) hay bị cấm (haram)
trong đạo Hồi. Do việc thực hành đạo Hồi thuộc thẩm quyền của các bang ở Malaysia nên việc tuyên
bố fatwa quốc gia đóng vai trò hài hòa trong việc hài hòa việc giải thích tôn giáo và các tập
quán Hồi giáo giữa các bang ở Malaysia. Bảng 1 dưới đây minh họa một số fatwas liên quan đến
halal và haram
sản phẩm thực phẩm.

Bảng 1: Fatwa về việc tiêu thụ thực phẩm Halal và Haram

Không hẹn hò Và cầm quyền Phán quyết

Năm

1. ngày Tháng Hai, Tiêu thụ kopi luwak (cà phê Sau khi xem xét bằng chứng, người ta quyết
15 năm 2012
cầy hương) để uống định rằng Kopi Luwak là người theo đạo Hồi
với điều kiện là nó có được halal
chứng nhận từ JAKIM hoặc Majlis Agama Islam
Negeri (MAIN) trước khi được tiếp thị cho
cộng đồng Hồi giáo.

2. ngày
Tháng bảy, Rượu trong thực phẩm, đồ Nước giải khát được chế biến/pha chế không
15 năm 2011 uống, nước hoa và thuốc nhằm mục đích sản xuất rượu vang và có
nồng độ cồn thấp hơn ở mức 1% cho phép.
Thực phẩm hoặc đồ uống, thuốc và nước hoa
có chứa cồn làm dung môi không bị ô uế.

45
Machine Translated by Google

Tạp chí KINH TẾ TIÊU DÙNG VÀ GIA ĐÌNH MALAYSIAN

3. ngày 18 tháng 6, Thực phẩm biến đổi gen Thực phẩm biến đổi gen sử dụng chất cấm, chất gây
hại cho con người và môi trường
2011

môi trường bị cấm, nhưng nếu động vật bị

giết mổ theo luật Hồi giáo thì đó là halal.

quần què

4. 6 Tháng tư, Dấm rượu vang Nếu sự biến đổi của rượu thành giấm tự xảy
ra thì đó là halal.
2006

5. Ngày 16 tháng 3 Sử dụng vi khuẩn lấy từ phân Dựa trên nguyên tắc “mọi thứ ban đầu đều
năm 2004 trẻ em làm chất xúc tác là halal ” và “ mọi thứ ban đầu đều là
trong sữa chua “tốt”, vi khuẩn nhằm thao túng lợi ích của
con người không trái với Sharia ”.

6. ngày 24 tháng 11, Rượu làm chất giải khát ổn định Cordials có chứa hương vị bao gồm rượu
cho mục đích ổn định nên
1988
được sử dụng cho mục đích uống nếu rượu
không được sản xuất từ quá trình sản xuất
rượu vang.

thứ 7. 3 Tháng 10, Phô mai Phô mai được chế biến bằng rennet có nguồn

1990 gốc động vật được giết mổ là halal.

số 8.
ngày 12 tháng 7, Việc sử dụng sinh vật biến Hàng hóa, thực phẩm và đồ uống được chế

1999 đổi gen trong thực phẩm và biến bằng phương pháp công nghệ sinh học
đồ uống sử dụng DNA hoặc có nguồn gốc từ lợn là
trái với luật Hồi giáo và là haram.

thứ

9. 3 Tháng tư, Hướng dẫn sản xuất,

TRÊN chuẩn Việc sử dụng giết mổ bằng máy được cho
bị, xử lý và bảo quản thực phép miễn là người Hồi giáo chịu trách
2000
phẩm Halal nhiệm giết mổ và basmallah được đọc vào
thời điểm giết mổ.

10. Ngày 27 tháng 11, Tiêu thụ nước mới Newater được xử lý để tách các thành phần

2002 bẩn, tạp chất ra khỏi nước là nước sạch

và có thể sử dụng được.

Các nghị quyết của Fatwa Quốc gia được đưa ra dựa trên bằng chứng chính từ Kinh Qur'an,
Sunnah và các ý kiến pháp lý. Về phán quyết về việc tiêu thụ kopi luwak (cà phê cầy
hương) để uống, bằng chứng chính từ Kinh Qur'an về điều này là lệnh cấm người Hồi giáo
được lệnh chọn thực phẩm halal và ăn một bữa ăn ngon, như đã nêu trong Kinh Qur'an:

“Hỡi những người tin tưởng! Hãy ăn những món tốt lành mà chúng tôi đã cung
cấp cho các bạn và tạ ơn Allah nếu các bạn tôn thờ Ngài.” Surah Al-Baqarah: 172)

46
Machine Translated by Google

Tạp chí KINH TẾ TIÊU DÙNG VÀ GIA ĐÌNH MALAYSIAN

Từ độ phân giải trên, người ta có thể phân loại chúng thành một số chủ đề.
Đầu tiên là việc sản xuất thực phẩm liên quan đến những nguyên liệu được coi là 'rác
rưởi' như phân. Người ta lo ngại rằng các mặt hàng thực phẩm có thể bị ô nhiễm bởi các
vật liệu 'không tinh khiết'. Trong danh mục này, có ba fatwa, một liên quan đến cà phê
'luwak', thứ hai liên quan đến 'newater' và thứ ba về việc sử dụng vi khuẩn được lọc từ
phân trẻ em làm chất xúc tác trong sữa chua. Về luwak, cà phê, Ủy ban Fatwa Quốc gia còn
hợp lý hóa thêm rằng (2012) bất kỳ loại ngũ cốc nào bị động vật hoặc phân động vật thải ra
ngoài, miễn là chúng không bị hư hỏng và vẫn giữ nguyên hình dạng ban đầu nếu những hạt
này trồng chúng có thể phát triển thì chúng có thể được coi là không phải là mutanajjis
và không ô uế. Do đó, Ủy ban Fatwa Quốc gia coi Kopi Luwak (cầy hương) không phải là
mutanajjis và được phép uống nó với điều kiện:

Tôi. Đậu vẫn ở tình trạng tốt, không bị thủng, không bị gãy và có thể phát triển nếu
trồng;
ii. Hạt cà phê phải được làm sạch khỏi phân.

Tuy nhiên, chúng tôi khuyến nghị rằng mọi sản phẩm Kopi Luwak đều phải đạt Halal
chứng nhận từ JAKIM hoặc Majlis Agama Islam Negeri (MAIN) trước khi được tiếp thị cho
cộng đồng Hồi giáo.
Đối với việc tiêu thụ nước mới, Ủy ban Fatwa (2002), đã quyết định rằng nước mới
sạch và có thể được sử dụng để tiêu dùng. Newater là nước tái chế sử dụng công nghệ màng
lọc tiên tiến và khử trùng bằng tia cực tím được sản xuất tại Singapore.
Về cơ bản, ý nghĩa của nó là nước bị coi là ô uế vì nó được trộn lẫn với các vật liệu ô
uế. Nếu những vật liệu ô uế này được lọc, thì nước sẽ trở nên sạch và giả định ban đầu
được áp dụng.ie al asl fil ashya al ibahah tức là nguồn gốc của sự vật được cho phép.

Vì nước ô uế có thể được tách ra khỏi các vật liệu ô uế như phân theo nhiều cách
bằng cách sử dụng thiết bị hiện đại mới nhất được xác định bởi chuyên gia trong lĩnh vực
này, nên không có bất kỳ lo lắng nào về độ sạch của nước.
Liên quan đến việc sử dụng vi khuẩn lấy từ phân trẻ em làm chất xúc tác trong sữa
chua, Hội đồng Quốc gia về các vấn đề tôn giáo Hồi giáo Malaysia (2004) đã quyết định rằng
vi khuẩn là sinh vật do Allah tạo ra và không có lệnh cấm nào trong Kinh Qur'an cấm sử
dụng vi khuẩn như vậy. Mặc dù vi khuẩn có thể gây bệnh nhưng nó luôn được sử dụng như
một vật trung gian hữu ích trong thao tác di truyền. Đây là minh chứng cho sự vĩ đại của
Thiên Chúa đã tạo ra mọi thứ trên trái đất một cách không hề vô ích. Sử dụng nguyên tắc
“mọi thứ ban đầu đều là halal” và “mọi thứ ban đầu đều tốt”, việc sử dụng vi khuẩn vì lợi
ích con người không nên được coi là trái với Shari'ah”.

Nhóm fatwa thứ hai liên quan đến việc sử dụng rượu trong sản xuất thực phẩm, đồ
uống và thuốc. Về việc sử dụng rượu trong thực phẩm, đồ uống, nước hoa và thuốc, trong
Cuộc thảo luận đặc biệt của Ủy ban Fatwa thuộc Hội đồng Quốc gia về các vấn đề tôn giáo
Hồi giáo Malaysia năm 2011, đã quyết định như sau:

Tất cả rượu đều chứa cồn nhưng không phải rượu nào cũng là rượu. Rượu có
nguồn gốc từ quá trình sản xuất bia là haram và được coi là thứ năm nhưng rượu

47
Machine Translated by Google

Tạp chí KINH TẾ TIÊU DÙNG VÀ GIA ĐÌNH MALAYSIAN

không bắt nguồn từ quy trình sản xuất không phải rượu không phải là rác rưởi
mà là say xỉn vì nó độc hại.

Hơn nữa, nước giải khát được chế biến/pha chế không nhằm mục đích sản xuất rượu
vang và có nồng độ cồn thấp hoặc rượu đã được chưng cất đều bị coi là say rượu . Thực
phẩm hoặc đồ uống có chứa cồn tự nhiên như trái cây, các loại đậu hoặc ngũ cốc hoặc rượu
ngẫu nhiên phát triển trong quá trình sản xuất thực phẩm hoặc đồ uống không phải là ô uế
và có thể được tiêu thụ. Có thể sử dụng thực phẩm hoặc đồ uống có chứa hương liệu hoặc
chất tạo màu có chứa cồn nhằm mục đích ổn định nếu nguyên liệu cồn không được tạo ra từ
quá trình sản xuất rượu vang và lượng cồn trong sản phẩm cuối cùng rất nhỏ đến mức không
gây say. (Wahab, 2014)
Còn giấm rượu thì sao? Giấm rượu có được coi là giống như rượu không? Về vấn đề
này, Ủy ban Fatwa của Hội đồng Quốc gia đã quyết định rằng việc sử dụng giấm rượu sẽ
được chế biến và pha trộn với các thành phần bổ sung không được phê duyệt.
Tuy nhiên, nếu sự biến đổi của rượu thành giấm tự xảy ra thì đó là halal.
Ủy ban Fatwa Quốc gia cũng đã đưa ra phán quyết về rượu bổ có chứa bất kỳ chất
tạo hương vị nào được thêm vào một lượng cồn nhất định làm chất ổn định nhằm mục đích
chế biến đồ uống vào năm 1988. Sau một cuộc thảo luận, Ủy ban nhận thấy rằng rượu bổ có
chứa hương liệu bao gồm rượu. với mục đích ổn định có thể được sử dụng cho mục đích
uống nếu:

Tôi.
Rượu không được sản xuất từ quá trình sản xuất rượu vang (khamr)
và ii. Lượng rượu trong hương vị rất nhỏ đến mức không gây say.

Nhóm fatwa thứ ba liên quan đến việc sản xuất thực phẩm bằng cách sử dụng biến đổi
gen. Liên quan đến việc sử dụng công nghệ sinh học trong thực phẩm và đồ uống, Cuộc đối
thoại đặc biệt tại Ủy ban Fatwa của Hội đồng Quốc gia về các vấn đề Hồi giáo ở Malaysia
(1999), đã thảo luận về công nghệ sinh học trong thực phẩm và đồ uống và đi đến nghị
quyết rằng việc sử dụng DNA của lợn trong không được phép sản xuất hàng hóa, thực phẩm
và đồ uống. Không có gì cấp bách trong việc sử dụng DNA có nguồn gốc từ lợn vì có rất
nhiều thành phần halal khác có thể được sử dụng để thay thế việc sử dụng DNA đó.

“Hàng hóa, thực phẩm, đồ uống được chế biến bằng phương pháp công nghệ sinh
học DNA lợn là trái với luật Hồi giáo và là haram và việc sử dụng công nghệ
sinh học trong chế biến DNA lợn hàng hóa, thực phẩm, đồ uống chưa đạt đến mức
có thể nói là khẩn cấp”. bởi vì vẫn còn những lựa chọn về các thành phần khác.”

Khi ngày càng có nhiều sản phẩm thực phẩm được sản xuất bằng nguồn thực phẩm biến
đổi gen, Ủy ban Fatwa của Hội đồng Quốc gia về các vấn đề tôn giáo Hồi giáo Malaysia, năm
2011 đã quyết định rằng thao tác di truyền liên quan đến việc chuyển các gen có thể có
nguồn gốc halal và không halal , của động vật và thực vật để có những đặc tính mong muốn
làm thực phẩm hoặc thuốc. Vì vậy việc tiêu thụ thực phẩm biến đổi gen (GM Food) có nguồn
gốc không phải halal , sử dụng chất cấm và có hại cho con người và môi trường đều bị
cấm. Đương nhiên, việc sử dụng chăn nuôi sạch bằng cách sử dụng

48
Machine Translated by Google

Tạp chí KINH TẾ TIÊU DÙNG VÀ GIA ĐÌNH MALAYSIAN

Quá trình biến đổi gen được cho phép nếu động vật bị giết mổ theo luật Hồi giáo.

Phán quyết thứ tư là về quy trình sản xuất phô mai. Về pho mát, Ủy ban Fatwa vào
năm 1990 đã phát hiện ra rằng pho mát là một thành phần thực phẩm phải được sản xuất bằng
enzyme thu được từ các nguồn halal tức là từ thực vật, nấm hoặc động vật bị giết mổ.

Phán quyết cuối cùng là về việc giết mổ gà bằng máy. Về điều này Quốc gia
Ủy ban Fatwa quy định việc giết mổ động vật để tiêu thụ phải được thực hiện bởi người
Hồi giáo. Vì vậy, phán quyết quy định rằng "Người vận hành dao cơ khí phải là người theo
đạo Hồi. Hơn nữa, "người vận hành nên đọc Bismilah trước khi lật lưỡi công tắc cơ học và
phải quan sát các động vật bị giết mổ". Nếu việc giết mổ được thực hiện bằng máy móc, thì
người bán thịt người Hồi giáo phụ trách máy không được rời khỏi nơi giết mổ trong quá
trình giết mổ vì anh ta phải đọc kinh Bismillah khi máy tiếp tục giết mổ. Anh ta phải hạn
chế làm các công việc khác có thể ảnh hưởng đến sự tập trung.”

Từ các phán quyết trên, chúng ta có thể kết luận rằng các cơ quan tôn giáo của
Malaysia, tức là JAKIM, đã cố gắng làm cho khái niệm halal có ý nghĩa hơn bằng cách điều
tra các tình huống nhất định trong đó sản phẩm bị nhiễm bẩn hoặc được sản xuất bằng các
thành phần bị cấm. Vì các lệnh của Kinh Qur'an và Sunnah chỉ đặt ra các yêu cầu chung, nên
cần phải điều tra thêm, tùy theo từng trường hợp cụ thể, nếu cần, liệu thực phẩm đó có
được phép tiêu thụ bởi người Hồi giáo hay không.

Kết luận và con đường phía trước

Người Hồi giáo bị ràng buộc bởi nghĩa vụ tôn giáo của họ trong việc tiêu thụ các sản phẩm
thực phẩm bị cấm trong hoạt động hàng ngày của họ. Các nguyên tắc chung đằng sau những gì
bị cấm và được phép đã được quy định trong Kinh Qur'an và Sunnah. Tuy nhiên, những gì
được nêu trong Kinh Qur'an và Sunnah khá chung chung. Trên thực tế, người Hồi giáo sẽ
phải đưa ra các giải pháp mới mỗi khi có một dạng sản phẩm thực phẩm mới hoặc quy trình
sản xuất sản phẩm mới phát sinh. Đây là lúc chứng nhận halal xuất hiện. Chứng nhận đóng
vai trò như một sự đảm bảo rằng các quy định tôn giáo đã được tuân thủ.
Là hướng dẫn cho các cơ quan chứng nhận halal , việc giải quyết liên tục fatwa về các vấn
đề khác nhau liên quan đến halal phải được thực hiện. Bài viết này đã đối chiếu và hợp lý
hóa một số fatwa đã được ban hành liên quan đến thực phẩm halal . Phải có mối tương quan
chặt chẽ giữa chứng nhận fatwa và halal để phát triển một hệ thống mạnh mẽ. Vì Malaysia
mong muốn tận dụng chứng nhận halal của mình để đạt được vị trí cao trên thị trường halal
nên sẽ không có bất kỳ vấn đề nào về tính toàn vẹn của hệ thống.
Hệ thống này không chỉ phải đáp ứng nhu cầu trong nước mà quan trọng hơn là phải đủ mạnh
mẽ để được coi là chuẩn mực để các quốc gia khác noi theo.

Người giới thiệu

Alqudsi, SG (2014). Nhận thức và nhu cầu đối với các sản phẩm thịt trong chuỗi cung ứng
Halal 100%. Thủ tục - Khoa học xã hội và hành vi, 130, trang 167–178.
Al-Qur'an, bản dịch của Sahih International. Truy cập ngày 19 tháng 11 năm 2014, từ
www.qur'an.com.
Awan, JA (1988). Luật Thực phẩm Hồi giáo-I: Triết lý về việc Cấm Thực phẩm Bất hợp pháp.
Khoa học và Công nghệ trong Thế giới Hồi giáo, 6 (3), trang 151-165.

49
Machine Translated by Google

Tạp chí KINH TẾ TIÊU DÙNG VÀ GIA ĐÌNH MALAYSIAN

Aziz, NA, & Sulaiman, SS (2014). Vai trò của Chính quyền Địa phương trong việc Cấp Giấy phép
cho Cơ sở được Chứng nhận Halal tại Thành phố Shah Alam. Thủ tục - Khoa học xã hội và hành
vi, 121 (tháng 9 năm 2012), tr.133–143.
E-Fatwa, Cổng thông tin Rasmi Fatwa Malaysia. (2014). Phán quyết về rượu trong thực phẩm, đồ
uống, nước hoa và thuốc; Quyết định Luật ăn thực phẩm biến đổi gen; Phán quyết về giấm
rượu; Phán quyết về việc tiêu thụ nước mới; Phán quyết về rượu như chất ổn định giải
khát; Phán quyết về Công nghệ sinh học trong Thực phẩm và Đồ uống; Phán quyết về việc tiêu
thụ Kopi Luwak; Phán quyết về việc sử dụng vi khuẩn lấy từ phân trẻ em làm chất xúc tác
trong sữa chua; Phán quyết về Hướng dẫn Sản xuất, Chuẩn bị, Xử lý và Bảo quản Thực phẩm
Halal; Phán quyết về pho mát dùng làm thực phẩm. Lấy từ http://www.e-fatwa.gov.my/.

Hiến pháp liên bang, Pub. L. Số 164/2009. (2009). Malaysia.

Halim, M. “Afifi BA, Mohd, KWB, Salleh, MMM, Yalawae, A., Omar, TSMN
S., Ahmad, A.. Kashim, MIABM (2014). Bảo vệ người tiêu dùng đối với các sản phẩm Halal ở
Malaysia: Điểm nổi bật về tài liệu. Thủ tục-Khoa học xã hội và hành vi, 121 (tháng 9 năm
2012), trang 68–78
Hanzaee, KH, & Ramezani, MR (2011). Ý định sử dụng sản phẩm Halal trên thị trường thế giới.
Tạp chí nghiên cứu liên ngành trong kinh doanh, số 1 (tháng 5), trang 1–7.
Hassan, SH, & Hamdan, H. (2013). Kinh nghiệm của người tiêu dùng không theo đạo Hồi về Halal
như nhãn hiệu chứng nhận của bên thứ ba ở Malaysia. Khoa học Xã hội Châu Á, 9(15), trang 263–
271.

Hussaini, MM, Sakr, AH, & Hussaini, MM (1984). Luật ăn kiêng Hồi giáo và
thực hành.
Halal Malaysia, Cổng thông tin chính thức của Trung tâm Halal Malaysia. (2014). Lấy ra từ
http://www.Halal.gov.my/v3/index.php/en/list-of-approved-
islamicbody.oi:10.5539/ass.v9n15p263.
Đòn bẩy, J. (2013). Chính trị hậu tự do của Halal: Hướng đi mới trong quá trình văn minh hóa?
Tạp chí Kinh doanh Đại học Huddersfield, 2(Fischer 2011), 7.
Qaradawi, Y. Al. (2001). Những điều hợp pháp và bị cấm trong Hồi giáo (tái bản lần thứ 2).
Cairo, Ai Cập: Quỹ Dịch thuật, Xuất bản và Phân phối Al Falah.
Riaz, MN, & Chaudry, MM (2004). Luật và Quy định về Thực phẩm Halal. Sản xuất thực phẩm Halal.
Boca Raton Luân Đôn New York Washington, DC: BÁO CHÍ CRC.
Cảnh sát trưởng, SM, & Lah, NAA (2014). Chứng nhận Halal cho Sản phẩm Sôcôla: Một nghiên cứu
điển hình. Thủ tục - Khoa học xã hội và hành vi, 121 (tháng 9 năm 2012), tr.104–112.

Taylor, DA (1955). Nhãn hiệu chứng nhận - Thành công hay thất bại ?, (4).
Wahab, Ahmad Robin, Hướng dẫn chế biến thực phẩm và hàng hóa Halal cho người tiêu dùng Hồi
giáo, (2004) AmalMerge (M) Sdn Bhd.

50