ΕΛΛ. ΓΛΩΣΣΑ Ε΄ ΤΑΞΗΣ ΑΡ. ΦΥΛ.

24 Η κατάληξη –ια και -εια -

Αναφορικές προτάσεις
Όνομα: __________________________

Η ΚΑΤΑΛΗΞΗ –ια ΚΑΙ -εια

1. Η κατάληξη -ια
∙ Τα θηλυκά που τελειώνουν σε -ιά, δηλαδή όταν το -ιά είναι καταχρηστικός
δίφθογγος (προφέρεται σαν μια συλλαβή), γράφονται με ι (γιώτα).
π.χ. ελιά, ζημιά
∙ Τα παροξύτονα θηλυκά που τελειώνουν σε -ια και έχουν καταχρηστικό δίφθογγο
στη λήγουσα γράφονται με ι (γιώτα).
π.χ. γαρδένια, γκρίνια
Εξαιρείται η φτώχεια.
∙ Τα θηλυκά που τελειώνουν σε -ία και παράγονται από αρσενικά ονόματα σε -ος
και -ης γράφονται με ι (γιώτα).
π.χ. ελευθερία, προδοσία.
Εξαιρούνται και γράφονται με ει (έψιλον γιώτα) η εφηβεία (έφηβος) και η επαιτεία
(επαίτης).
∙ Τα παροξύτονα θηλυκά που παράγονται από ρήματα δεύτερης συζυγίας και
δεύτερης τάξης (-ώ, -εις) γράφονται με ι (γιώτα).
π.χ. αδικία, οδηγία
2. Η κατάληξη -εια
∙ Τα θηλυκά που παράγονται από ρήματα σε -εύω/-εύομαι γράφονται με ει (έψιλον
γιώτα).
π.χ.: η γιατρειά, η δουλειά, η παντρειά, η σοδειά, η θεραπεία, η ληστεία.
Εξαιρούνται και γράφονται με ι (γιώτα) τα: γειτονιά, ηγεμονία, περηφάνια, ξενιτιά,
αμνηστία, δυσκολία, προεδρία, κηδεμονία
∙ Τα προπαροξύτονα θηλυκά που παράγονται από ρήματα δεύτερης συζυγίας και
δεύτερης τάξης (-ώ, -είς) γράφονται με ει (έψιλον γιώτα). π.χ.: βοήθεια, ενέργεια.
Προσοχή: τα παροξύτονα γράφονται με ι (γιώτα).
∙ Τα θηλυκά που παράγονται από επίθετα σε -ης γράφονται με ει.
π.χ. αγένεια, επιμέλεια
∙ Τα παροξύτονα θηλυκά που παράγονται από επίθετα σε -υς γράφονται με ει.
π.χ. ευθεία, οξεία.
Εξαιρούνται και γράφονται με ι (γιώτα) όσα θηλυκά παράγωγα έχουν
καταχρηστική δίφθογγο στην κατάληξη, π.χ. (ο βαθύς) η βαθιά, (ο βραδύς) η
βραδιά.

ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Αναφορικές προτάσεις λέγονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που αναφέρονται σε μία
λέξη ή φράση κάποιας άλλης πρότασης και εισάγονται με τις αναφορικές αντωνυμίες
και με τα αναφορικά επιρρήματα.
Αναφορικές αντωνυμίες χρησιμοποιούμε για να συνδέσουμε τη δευτερεύουσα πρόταση
με μια άλλη λέξη στην οποία αναφέρεται η πρόταση:
∙ το άκλιτο που

∙ ο οποίος, η οποία, το οποίο…

∙ όποιος, όποια, όποιο…

∙ όσος, όση, όσο…

∙ ό,τι (Το αναφορικό ό,τι σημαίνει οτιδήποτε και παίρνει υποδιαστολή σε αντίθεση με
τον ειδικό σύνδεσμο ότι.)
 Αναφορικά επιρρήματα
όπου, οπουδήποτε, όποτε, οποτεδήποτε, όπως, καθώς, ως, όσο, οσοδήποτε…
Οι αναφορικές προτάσεις διακρίνονται σε:
∙ Ονοματικές, που εισάγονται με αναφορικές αντωνυμίες και έχουν τη θέση ονόματος
στον λόγο δηλαδή μπορούν να λειτουργήσουν ως υποκείμενο, αντικείμενο ή
κατηγορούμενο.
π.χ. Όποιος βιάζεται σκοντάφτει.
∙ Επιρρηματικές, που εισάγονται με αναφορικά επιρρήματα και δηλώνουν τόπο, χρόνο
τρόπο, ποσό, συμφωνία ή εναντίωση.
π.χ. Έλα στο σπίτι όποτε θέλεις.
1. Σχηματίζω θηλυκά ουσιαστικά από τα παρακάτω ρήματα και επίθετα:

παιδεύω παιδεία διαφανής διαφάνεια

ζηλεύω πολυτελής

ξενιτεύομαι αληθής

δουλεύω ασθενής

συνοδεύω ειλικρινής

γοητεύω ακριβής

φυτεύω αναιδής

ειρωνεύομαι ασεβής

ομιλώ ομιλία καλλιεργώ καλλιέργεια

οδηγώ διαρκώ

επιθυμώ συμπαθώ

δοξολογώ ενεργώ

δημιουργώ προσπαθώ

κυκλοφορώ βοηθώ

λειτουργώ αντιπαθώ

2. Διαβάζω προσεκτικά τις παρακάτω προτάσεις και συμπληρώνω τις καταλήξεις

(-ια ή -εια) σε όλα τα θηλυκά ουσιαστικά, βάζοντας τόνο όπου χρειάζεται:

∙ Η οικονομική εφορ_____ της περιοχής μας βρίσκεται στην απέναντι

πολυκατοικ_____.
∙ Αποφασίσαμε να πάμε πεζοπορ_____ στην Πάρνηθα και πήραμε μαζί μας για
 συνοδ_____ το Λουξ, το σκύλο μας.
∙ Στη ληστ_____ της τράπεζας τραυματίστηκε σοβαρά ο αστυνομικός φρουρός. Τη
νοσηλ_____ του, βέβαια, θα πληρώσει το αρμόδιο υπουργείο.
∙ Κατά τη διάρκ_____ της θητ_____ς του στην προεδρ_____ του συλλόγου
αυξήθηκαν τα εγγεγραμμένα μέλη.
∙ Πολλές χώρες της Αφρικής μαστίζονται από φτώχ_____ .

3. Συμπληρώνω τα κενά με τις κατάλληλες αναφορικές αντωνυμίες : (

όποιος, ό,τι, ο οποίος, που, όσο, οτιδήποτε, όσες, όποια)

∙ Μιλούσε σαν σοφός _____________ τα ήξερε όλα.

∙ Μπορείς να φας _____________ θέλεις.

∙ Να σηκωθεί όρθιος ο μαθητής _____________ σφύριξε.

∙ Είπε ότι θα κάνει _______________ του ζητήσουμε.

∙ Θα προβιβαστεί _____________ εργάζεται με επιμέλεια.

∙ Μπορώ να απαντήσω σε _____________ με ρωτήσεις.

∙ Φόρεσε _____________ γραβάτα σου αρέσει.

∙ Να αγοράσεις _____________ σοκολάτες θέλεις.