ANG KASAYSAYAN NG

PANITIKANG CEBUANO
ANG CEBU NA TINAGURIANG “QUEEN CITY OF THE SOUTH” AY ISA SA MGA PINAKAMATANDANG LUNGSOD SA PILIPINAS. ITO AY
KILALANG SENTRO NG KALAKALAN, EDUKASYON, AT KULTURA NG REHIYON NG VISAYAS. ANG PANITIKANG CEBUANO AY
TUMUTUKOY SA KABUUANG KATHA AT PASALAYSAYANG ORAL AT NAKASULAT NG MGA TAGAPAGSALITA NG CEBUANO, ANG
PANGUNAHING WIKA NG ISANG KAPAT NG POPULASYON NG BANSA.

1668- Ang maagang tanyag na mga tula ay garay (verses), harito (shaman's
prayers), tigmo (riddles), and panultihon (riddles). Ang generic form ng tula
ay "balak" na kinikilala sa pagkakaroon ng mga kasaysayan o metapora na
tinatawag na "balaybay" o "pasumbingay."
1751- Inilathala ang "Soneto sa Pagdayeg can Santa Maria Gihapon Virgen”ni
Tomas de San Geronimo's. Sa panahon na ito, ang pinakamahabang anyo
ng tula ay pasyon, na naglalarawan ng buhay at paghihirap ni Hesus
Kristo na binabasa tuwing Kuwaresma.

1900- Ang unang nakasulat na panitikan sa Cebuano na may pamagat na

"Maming" ni Vicente Sotto, "Ang Ama ng Panitikang Cebuano," ay inilathala.
Itinatag din niyá ang “Ang Suga”, ang unang diyaryong Sebwano sa
Kabisayaan.
1901- Ang Baybayin ay malaganap sa Visayas. Ang temang pang-relihiyon ang
namumuno. Ang mga Novenas at gozos, lalo na ang “Bato Balani” para
sa Sto. Niño, ay isinulat.

1902- Ang unang dula sa Cebuano na "Elena" ni Vicente Sotto ay ipinalabas

sa Teatro Junquera noong Mayo 18, 1902.

Pamatok ay ang mga magagaang awiting pampalakasan tulad ng

pasalaysay ni Andres Bello na "Piniliay sa mga Isda" (1916) at mga pagsusuri
ng lipunan tulad ng "Kinabuhing Sugboanon" ni Piux Kabahar (1929).

1930- Sa taong ito (1930), nagsimulang maglabas ang Bisaya Magasin sa

Cebuano.

1936- Nagsimulang maglabas ang Bisaya Magasin sa Cebuano. Noong 1936,

nagsimulang maglabas ng mga antolohiya ang mga manunulat na Cebuano
kung saan nakilahok ang mga mambabasa sa mga amaturistikong kritisismo
sa panitikan.

1939- Nagsimulang maglabas ang Bisaya Magasin sa Cebuano. Noong 1936,

nagsimulang maglabas ng mga antolohiya ang mga manunulat na Cebuano
kung saan nakilahok ang mga mambabasa sa mga amaturistikong kritisismo
sa panitikan. "Nailathala ang "Lourdes," ang unang feminista Cebuano na
nobela ni Gardeopatra G. Quijano. Ayon sa hula ni NVM Gonzales, unti-unti
nang mamamatay ang panitikang Ingles sa Pilipinas, na mag-iwan ng
puwang para sa mga rehiyonal na panitikan tulad ng Waray, Bisaya,
at iba pa na magkaruon ng pag-usbong.

1939- Mga kilalang manunulat at makatang taga-Visayas at Mindanao na

dating sumusulat sa Ingles ay nagbago tungo sa pagsusulat sa Cebuano."

1991- Si Ernesto Lariosa, isang makata sa Cebuano, ay nagdala ng konsepto ng

4S sa Cebuano na tula: sosyal na damdamin, tunog, at kuwento. Ang wika
na ginamit ay simpleng, walang malalakas na talinghaga.
1998- Ang Carlos Palance Memorial Awards sa Panitikan ay nagbukas ng
kategoryang panitikan sa wikang Cebuano.

Si Dr. Erlinda Alburo, isang "manunulat at iskolar" mula sa Unibersidad

2003 ng San Carlos, ay nagpansin na ang mga kabataang manunulat ay
- nagbigay ng bagong tinig sa Cebuano fiction. Iniharap din ang
PRESENT modernong mga istilo na nag-eksperimento sa wika ng Cebuano at
inusisa ang mga tema na hindi pa na-explore ng mga naunang
manunulat bago sila.

Ang Bisaya Magasin ay inilipat mula sa Chinese-owned Liwayway

2003 Publishing Inc. patungo sa Manila Bulletin Publishing ni Napoleon Rama.
- Nag-umpisa rin ang mga publishing house na nakabase sa Cebu ng mga
PRESENT tabloids sa wika tulad ng Banat News ng Freeman Publications at Sun-
Star SuperBalita ng SunStar Publications.

Reference: Studocu. (2020). Modyul 1 Aralin 7: Rehiyon VII-Gitnang Visayas. Retrieved from
https://www.studocu.com/ph/document/ northern-iloilo-polytechnic-state- college/secondary-education/panitikan- ng-
rehiyon-modyul-1-aralin-7-rehiyon- vii-gitnang-visayas/23174971
CHARISSE U. DIACOMA. BSED-SCIENCE 4C