PO literatuurgeschiedenis – Romantiek

Nejra Herdić, Selen Kol, Merlijn Gabriëlse, Lisa Bruins

1
Inhoudsopgave

2
Deel І: analyse ‘’Confettiregen’’ van Splinter Chabot

Tijd (Nejra)
Het verhaal wordt op een chronologische wijze verteld. De verschillende
gebeurtenissen die Wobie (de hoofdpersoon) meemaakt, worden in een
logische tijdsvolgorde verteld vanaf zijn kindertijd tot aan zijn adolescentie.
Dit betekent dat het verhaal geen flashbacks, noch flashforwards bevat. Het
zelfde geldt voor terug- en vooruit verwijzingen. In dit verhaal zijn fabel en
sujet dus gelijk aan elkaar.
Omdat het boek een groot deel van Wobie’s leven volgt, zijn er onvermijdelijk
tijdsverdichtingen aanwezig. Een voorbeeld hiervan is de versnelling in deel
twee na het einde van het kerstgala naar de Londen reis. Dit is een
tijdssprong van een aantal maanden. de sprong van deel twee naar deel drie
van het boek. Aan het einde van deel twee is hij geslaagd op de middelbare
school en deel drie begint al met Wobie die aan het studeren is en een hele
nieuwe vriendengroep heeft. Dat is ook wel begrijpelijk, want het is niet
relevant voor waar het verhaal op gericht is.
Naast tijdverdichtingen, zijn tijdvertragingen ook aanwezig in dit boek. Vaak
worden die in dit verhaal toegepast om de essentiële ontwikkelingspunten in
Wobie’s relatie met hemzelf, maar ook met de anderen om hem heen te
beschrijven. Voorbeelden hiervan zijn eigenlijk bijna alle scenes waar David,
Daniël of Arthur in voorkomen. Dit is logisch, want ieder heeft zijn eigen deel
in het boek en ieder van hen heeft een grote rol in de ontdekking van Wobie’s
seksuele geaardheid. Ook momenten waarin Wobie worstelt met zijn emoties
en gevoelens over zijn geaardheid worden erg uitvoerig beschreven.
Een ander voorbeeld, waar ik zelf eigenlijk om moest lachen, was de
diepgaande beschrijving over Wobie’s blaas toen hij zijn urine ophield:
‘’Mijn blaas voelde als een champagnefles die geschud was en waarvan de
kurk elk moment de lucht in kon schieten, maar met twee handen werd de
kurk op de fles gehouden.’’
Maar om deze citaat met context te verhelderen: deze scene was tijdens zijn
schoolreis nadat hij een gesprek had met een paar jongensvrienden over
meisjes. Hij had veel gedachten en gevoelens over dit gesprek waardoor hij
niet kon slapen. (En heel nodig moest plassen). Dit sluit weer aan bij de
tijdvertragingen tijdens momenten dat Wobie worstelt met zijn seksuele
geaardheid.
De verteltijd van het verhaal is 352 bladzijdes. De vertelde tijd is naar
schatting ongeveer vijftien jaar. Vanaf toen hij ongeveer vijf jaar oud was tot
ergens in de twintig. Omdat er echter geen jaartallen worden genoemd in het
verhaal, is dit niet met zekerheid te concluderen.

3
Ruimte (Nejra)
Geografische ruimte
Deel één van het boek speelt zich af in de stad waar Wobie woont, Den Haag.
In deel twee speelt het boek zich ook in Den Haag af, maar ook voor een deel
in Frankrijk wanneer hij met zijn familie op vakantie gaat. Daarnaast gaat
hij ook samen met school naar Praag en Londen in deel twee. Deel drie van
het boek speelt zich af in Amsterdam, waar Wobie studeert.

Fysieke ruimte
Deel één van het boek begint in Wobie’s huis in Den Haag, of eigenlijk het
huis van zijn ouders. Andere fysieke ruimtes die in deel een voorkomen zijn
de basisschool (het klaslokaal en de gang) en het huis van David (zijn kamer
en de keuken).
Deel twee van het boek speelt zich voornamelijk af op de middelbare school
het VCL in Den Haag. Ruimtes zoals de computerzaal, klaslokalen en de aula
worden gebruikt als fysieke ruimtes. De gymzaal komt er ook in voor, maar
niet vaak omdat Wobie niet mee deed aan gymmen. Daarnaast speelt het
verhaal zich ook nog af in Wobie’s huis (woonkamer, eigen kamer en
keuken). In Frankrijk is er een stukje dat zich afspeelt in de kerk. In Praag
kwamen de volgende fysieke ruimtes voor: de Oude Joodse Begraafplaats,
concentratiekamp Theresienstadt, Wobie’s hotelkamer, een afgehuurde boot.
In Londen overnachtte ze in een gastgezin en bezochten ze een theater en
een pub.
In deel drie heeft Wobie z’n eigen studentenappartement die ook terug komt
als fysieke ruimte. Daarna komen nog ruimtes zoals de discotheek, Arthur’s
appartement en Wobie’s huis in Den Haag.

Atmosferische ruimte
 Wobie’s kamer (in zijn ouders huis). Deze kamer wordt misschien wel
het meest atmosferisch beschreven, met veel roze, overal lampjes en
glitters. Hij vertelt dat het soms lijkt alsof ze een zusje in huis hebben
door zijn kamer.
 Het huis van Wobie’s ouders. Dit huis wordt in het algemeen
beschreven als een groot huis waar veel licht in valt. Het wordt ook
beschreven als chaotisch en met veel unieke meubels erin.
 Over Wobie’s basisschool wordt niet veel verteld, behalve dat er een
telefoon in de gang hangt.
 Het huis van David. Het huis werd beschreven als groot, ‘’een huis
waar je van droomt’’ De keuken wordt beschreven als een Amerikaans
wegrestaurant waar vrachtwagenchauffeurs eten. David’s kamer wordt
beschreven als donker, wegens de dichte gordijnen.
 Wobie zegt dat het dorp in Frankrijk iets ‘’triests’’ had. Het dorp zag er
niet onderhouden uit. De plaatselijke kerk die ze bezochten wordt wel
beschreven als goed onderhouden.

4
  Praag wordt beschreven als een sprookje. Het was daar licht en de zon
scheen. De begraafplaats en het concentratiekamp worden beschreven
als ‘’stil’’ en ‘’verdrietig’’
 In Londen werd de theaterzaal beschreven als ‘’duister’’ en de
theatervoorstelling als ‘’ontroerend’’.
 Amsterdam wordt beschreven als een ‘’prettige’’ maar ‘’onrustige’’ stad.
Het zag er wel ‘’gelukkig’’ en ‘’goed’’ uit volgens Wobie.
 Wobie’s eigen appartement wordt niet zo atmosferisch beschreven,
behalve de Prince en David Bowie posters die er in hangen.
 De discotheek wordt beschreven als ‘’kleurrijk’’ en met veel lichten. De
dansruimte was ‘’enorm’’, wel zo’n tien meter hoog zonder ramen. De
zaal was donker en de muziek was hard. Het was een ‘’gigakabaal’’.
 Arthur’s kamer was een lichte kamer omdat hij geen gordijnen had.

Perspectief (Selen)

Het verhaal wordt in bijna alle hoofdstukken vertelt vanuit het ik-perspectief
van Wobie (hoofdpersoon) op hoofdstuk 10 na.
Vanuit Wobie’s perspectief volgt de lezer wat Wobie zijn kijk is op de wereld
en wat zijn gedachten zijn vanaf zijn kindertijd tot aan volwassenheid.
Wobie vertelt dat hij als klein jongetje het leven erg kleurrijk zag en dat dit
kwam doordat hij eigenlijk weinig tot niet slecht beïnvloed werd vanuit thuis.
Zo mocht hij bijvoorbeeld geen nieuws kijken van zijn ouders en waren zijn
gedachtes en interesses niet anders dan normaal. Hij hield van glitters en
roze en het werd hem absoluut niet wijsgemaakt dat dat niet hoort als je een
jongen bent. Wobie geloofde hier ook in totdat de deur tot de buitenwereld
langzaam openviel.
“Ik was het zusje. Ik was niet het zusje maar werd dat soms wel. Hij heel
even een zij. Tot zusje gemaakt door de opmerkingen of vragen van een
ander, door de buitenwereld, terwijl de binnenwereld nog nietsvermoedend
zat te spelen. De buitenwereld legde bloot wat nog niet blootgelegd hoefde te
worden.” Blz. 5

Dat Wobie naar de middelbare school zou gaan wekte zijn ouders wat zorgen
op, zij wisten namelijk al dat Wobie geen doorsnee hetero jongen is en dat
hebben zij al geaccepteerd. Het is voor hun echter wel een probleem hoe de
buitenwereld hiermee om zou gaan en vooral de kinderen op de middelbare
school. Het perspectief verandert ook naar de alwetende verteller in
hoofdstuk 10, omdat hierover een gesprek plaatsvindt tussen de ouders van
Wobie waar hij zelf niet bij is.
“’Ik maak me zorgen dat alles wat hij leuk vindt, van toneel tot paardrijden
tot vioolspelen, dat hij daarmee stopt.’
‘Die kans is er, dat hij net als de anderen wil zijn’
‘Dat is hij alleen niet, daar maak ik me zorgen over.’”

5
In het verhaal maakt de lezer mee dat Wobie steeds wat ouder word en hoe
hij omgaat met verschillende levensfases. Naarmate hij steeds wat ouder
wordt begint hij zich steeds meer te beseffen dat hij toch wat ‘anders’ is dan
de rest en gaat hij een strijd aan met zichzelf. Wobie erkent liever niet dat
zijn seksuele geaardheid toch anders lag dan de meeste, hij had het er dan
ook liever niet over en voelde zich er niet prettig bij als hij er bij iemand iets
over losliet
"Ik zat weer met een vriendin op het schoolplein, het leek alsof ze allemaal
onderdeel waren van een praatschema. Bij elke vriendin liet ik een stukje
worsteling zien. Soms had ik er spijt van als ik iets blootgaf. Dan regende het
vanbinnen." Blz. 178
Door het gebruik van de ik-perspectief maakt het, het voor de lezer
gemakkelijker om zich goed in te kunnen leven in het verhaal en mee te
leven met de hoofdpersoon door de gedetailleerde en realistische uitwerking
van de gedachten en meningen van de hoofdpersoon. Het geeft namelijk iets
heel persoonlijks mee aan de lezer, waardoor er sneller empathie of begrip
voor de hoofdpersoon ontstaat.

Thema en motieven (Merlijn)

Thema
De thematiek van het boek spreekt natuurlijk een beetje voor zich. Het
thema is namelijk coming out. Splinter schrijft in dit boek over Wobie die je
door zijn leven heen volgt en hoe hij zijn seksualiteit steeds verder
ontwikkelt. Wobie heeft een aantal problemen met zijn seksualiteit en hoe hij
die moet uitten. Naarmate hij ouder wordt begin je te zien dat hij steeds
comfortabeler wordt met wie hij nu echt is. Wobie groeit op in een warme
omgeving waarin hij eigenlijk zeker kan weten dat hij geaccepteerd wordt
voor wie hij is. Desondanks dat heeft een oudere broer wel eens tegen hem
gezegd “jongens zoals jij worden in Rusland in kampen opgesloten.” Dit
maakte wel veel indruk op hem.

Motieven
 School en studentenleven:
Een groot gedeelte van dit boek vindt plaats op school. De basisschool
van Wobie is gevestigd in Den Haag. Hier heeft Wobie een leuke
kindertijd waar hij zijn creativiteit en drukte goed kan uitten. Op de
middelbare school heeft Wobie moeite met hoge cijfers halen. Dat
zorgde ervoor dat hij in eerste instantie niet mee mocht naar de
Praagreis. Wobie hield daarom een stiltestaking en daardoor kreeg hij
het voor elkaar om toch mee te mogen. Na de middelbare ging Wobie
studeren in Amsterdam. Tijdens zijn studenten tijd leert Wobie, Arthur
kennen. Bij Arthur leert Wobie echt zichzelf te zijn. Bij hem durft hij
zijn seksuele gevoelens te uitten. Wobie zag dit als een bevrijding.

6
  Coming of age:
Je volgt Wobie sinds zijn kindertijd steeds verder tot het einde van de
puberteit. Omdat je hem zo lang blijft volgen en je hem steeds meer
ontwikkelingen door ziet maken spreek je van een 'coming of age'
motief.
 Familie:
Wobie woonde in een huis waarin echt geleefd werd. Het was er erg
chaotisch maar wel op een esthetische manier. Het was een huis waar
een hecht en warm gezin in leefde. De moeder van Wobie was huisarts
en de vader schrijver. Wobie had drie broers en met de oudste kon hij
het altijd goed vinden. Hij vroeg zijn oudste broer ook om advies toen
hij tegen zijn ouders wilde vertellen dat hij op jongens viel.
 Alcohol gebruik:
Wobie was erg goed in veel alcohol drinken. Zijn ouders merkte dit ook
snel op en waren bang dat als ze Wobie naar Praag lieten gaan dat dat
uit de hand zou lopen. Het alcohol gebruik zet Wobie ook in zijn
studenten tijd goed door. Meerdere keren loopt het dan ook uit de
hand.
 Vriendschappen:
Wobie heeft erg veel vriendinnen waar hij terecht kan door het boek
heen. Bij veel van die vriendinnen kan hij terecht als hij advies nodig
heeft voor bijvoorbeeld leuke jongens of problemen die hij dwars zit. De
vriendinnen van Wobie speelde een belangrijke rol voor hem.

Personages (Lisa)

De hoofdfiguur is Wobie. In het boek lees je over hem vanaf de kindertijd tot
dat hij volwassen is. Je wordt meegenomen in zijn basisschooltijd, zijn
middelbareschooltijd en in de tijd waar hij studeert. Wobie is een round
charater omdat je veel over hem te weten komt zoals dat hij op vroege leeftijd
het liefst alles roze wou. Ook zie je veel verandering in zijn persoonlijkheid en
hoe hij er achter komt dat hij homo is en waar die dat aan merkt en hoe hij
reageert op anderen en hoe hij leert te accepteren dat hij homo is.
De bijfiguren in confettiregen zijn is moeder want je weet eigenlijk niet meer
dan dat ze een dierenarts is dus is een flat character. Ook zijn vader is een
flat character want hij is een schrijver en zit vaak op zijn kantoortje maar
veel meer weet je niet. Zijn broers zijn ook flat character omdat je niet veel
meer weet dat hij broers heeft en die heel anders dan hem zijn.
Het boek is opgedeeld in 3 hoofdstukken David, Daniel en Arthur dit zijn
personages die Wobie leer kennen in het boek. Je weet eigenlijk niet veel over
hen. Van David weet je dat hij joods is en een besneden piemel heeft meer
weet je eigenlijk niet. Van Daniel weet je alleen dat Wobie op hem verliefd is
en hij een vriendengroep heeft die Wobie voor homo uitscheldt en hij zijn
excuses voor aanbiedt. En je weet dat hij laat blijken dat hij absoluut niks

7
met Wobie wilt. En van Arthur weet je dat hij homo is, Wobie heeft
ontgroend en een player is meer eigenlijk niet. Deze 3 personages zijn dan
ook flat character omdat je niet veel over deze personages weet. Zijn
vriendinnen van zijn verschillende scholen zijn ook al flat character omdat
niet veel meer te weten krijgt dan dat hij vooral vriendinnen had op de
middelbare en hun naam.

8
Deel ІІ: verkenning van de stroming

Maatschappelijke situatie in die tijd (Merlijn)

De romantische tijd was een tijd van grote veranderingen in de maatschappij

en politiek. In veel landen werden de democratische rechten van burgers
uitgebreid en de macht van de kerk verminderd. Er was een verlangen naar
persoonlijke vrijheid en vrijheid van meningsuiting. De industriële revolutie
en de opkomst van het kapitalisme veranderden de manier waarop mensen
leefden en werkten en brachten grote veranderingen toe in de sociale
structuren. Er was ook een opmerkelijke toename van creativiteit in de
kunsten, literatuur, filosofie en muziek. De romantische tijd bracht ook een
toenemende interesse in het verleden, volkscultuur en religie.

Tijdens de romantiek was er een grote literaire ontwikkeling in een aantal

verschillende genres. Er werd een nieuwe vorm van poëzie geïntroduceerd,
waarbij de inhoud zwaarder werd gewogen dan de vorm. Er was ook een
toename van het gebruik van symbolen en metaforen in poëzie, waardoor er
een meer expressieve stijl ontstond. Romans werden ook steeds populairder,
met een focus op het weergeven van gevoelens, gedachten en verhalen in
plaats van alleen op feiten. Er was een toename in het gebruik van
verbeelding, waardoor verhalen spannender en levendiger werden. Er werden
ook meer verhalen over de romantische liefde geschreven, waarbij de liefde
tussen twee mensen het centrale thema was. Er was ook een toenemende
interesse in het schrijven van verhalen met een historische of mythische
setting. Er werd ook meer aandacht besteed aan het schrijven van korte
verhalen, waarbij de nadruk lag op fantasie en verbeelding.

Belangrijke schrijvers uit de romantiek (Lisa)

De belangrijkste schrijver uit het genre romantiek wordt in eerste plaats

Willem Bilderdijk genoemd. Hij dichten omvangrijke werken over het
ontstaan van de wereld. Hij maakt ook rijmen van ziektebeelden en dichte hij
grote leerdichten uit de poëzie. Voor hem was een belangrijk stijlmiddel de
contrastwerking. Ook probeerde hij nieuwe genres uit. Voor hem was poëzie
een uiting van een gevoel dat lucht eiste. Want ander zou zijn hart barsten
en de geest vervallen tot overspanning van de blinde woede. Willem
beoefende ook een van de typische genre van de romantiek namelijk het
historisch dichtverhaal. Dit genre komt uit de middeleeuwen en werd in de
19de eeuw weer opnieuw geïntroduceerd.

Een ander belangrijke schrijver is de Engelse Walter Scott. Hij introduceerde

het historisch dichtverhaal. En maakte deze nieuwe genre van historisch

9
romantiek een hype in Europa. Als onderwerp koos hij vaak een personage
die zich met behulp van zijn beroep in verschillende lagen van de
maatschappij kon bewegen, Zoals een dokter.

Victor Hugo wordt beschouwd als de grootste Franse auteur uit de 19de
eeuw. Hij is een van de meest gelezen Franse schrijver ooit. Hij heeft onder
andere de ‘’De klokkenluider van de Notre Dame’’ en ‘’Les Misérables’’
geschreven. Dat dit zo bekend werd kwam ook door de verfilmingen,
musicals en theaterstukken. Victors laatste roman heette 1793 en kwam uit
in 1874. Het oorspronkelijke doel van dit boek was dat het diende als
sluitstuk van een trilogie. Wat bestaat uit 3 boeken maar het 2de deel is
nooit gekomen. L ’homme qui rit is het eerste deel van deze onafgemaakte
reeks. Hugo heeft niet alleen maar romans geschreven hij heeft namelijk ook
theaterstukken poëzie en essays geschreven.

Colleen Hoover is een van de populairste roman auteurs van dit moment. Ze
is een wereldwijde bestseller en haar boeken zijn veel te zien op boektok op
tiktok. Ze is zelfs internationaal en #1 new York times bestseller van
romantiek, YA, thriller, vrouwen fiction en paranormale romantiek. Haar
populairste boeken zijn ‘’its ends with us’’, ‘’verity’’ en ‘’reminders of him’’.
Hoover is een Amerikaanse schrijfster en won 3 keer op rij de Goodreads
choice award voor beste romantische fiction. Hoover beperkt zich eigenlijk
niet tot een genre maar al haar boeken bestaan uit romance, spanning,
sterke personages en onverwachte twisten. Colleen wil zichzelf ook niet in
een genre plaatsen. Op de site Goodreads zegt ze als je mij in een doos stop
dan zoek ik de weg naar buiten. Sinds 2014 verschijnen haar boeken ook in
het Nederlands.

Mary Shelley is een van de beroemdste schrijvers aller tijden. Ze leefde van
1797 tot 1851. Haar beroemdste werk is Frankenstein waar in de jaren 30
een verfilming van is gemaakt. Dat is dan ook grotendeels de reden waarom
ze zo beroemd is

geworden. Op deze film zijn talloze spin-offs gemaakt die erop volgde. Maar
de films zijn veel minder complex dan het boek. Een belangrijk thema in
haar romans ‘’Frankenstein’’ en ‘’The Last Man’’ is de dood. In de
victoriaanse tijd en bij het romantisch denken was de dood een zeer gelieft
onderwerp. Maar voor Shelly was het meer dan dat. Als je haar levensverhaal
kent, zul je de extra laag in haar verhalen ontdekken.

10
Kenmerken van de romantiek (Nejra)

Vijf kenmerken van de romantiek zijn:

1. Emotie en gevoeligheid: Romantiek legt de nadruk op gevoel en emotie
boven rede en intellect. Het richt zich op het innerlijke leven van het
individu en hun emoties, in plaats van op de rationele en logische
aspecten van het leven.
2. Natuur en naturalisme: Romantiek drukt vaak eerbied uit voor de
natuur en viert haar schoonheid en kracht. De natuur wordt gezien als
een bron van koestering en troost en wordt gebruikt om emoties te
uiten.
3. Verbeelding en creativiteit: Verbeelding en creativiteit zijn twee van de
belangrijkste aspecten van de Romantiek. Romantici geloofden dat
creatieve expressie de sleutel was tot het ontsluiten van de diepste
waarheden.
4. Individualisme: Romantiek viert individualisme en zelfexpressie. Het
benadrukt de uniciteit van elk individu en hun eigen kijk op de wereld.
5. Mystiek en het bovennatuurlijke: Romantiek bevat vaak elementen van
het bovennatuurlijke en mystiek in haar werken. Het onderzoekt vaak
het idee van een spirituele wereld die ons begrip te boven gaat.

11
Deel ІІІ: analyse ‘’De Kleine Johannes’’ van Frederik van
Eeden

Emotie en gevoeligheid (Nejra)

De emotie en gevoeligheid in dit boek is goed terug te zien in de band die
Johannes met dieren en de natuur heeft, maar vooral in de band die hij met
Windekind heeft. Johannes heeft een diepe en emotionele vriendschap met
Windekind waarin gevoel en emotie centraal staan. Wat andere mensen
denken/vinden kan Johannes niet schelen, zo blijkt uit de zin:
‘’Zij hebben er toch geen van allen begrip van. Zij mogen mij uitschelden,
zooveel zij willen. Ik blijf Windekind's vriend, en Windekind is mij meer
waard dan zij allemaal te zamen. Ja, met den meester er bij.’’
In deze zin zie je goed dat gevoel en emotie boven intellect en reden geplaatst
worden.

Natuur en naturalisme (Nejra)

Natuur speelt een belangrijke rol in ‘’De Kleine Johannes’’. Natuur wordt in
dit boek vaak afgebeeld als schoon, prachtig en puur, terwijl de mens met
haar industrialisatie wordt afgebeeld als de grote boosdoener die de natuur
sloopt. Waar de mens volgt, volgt vernietiging van de natuur, of zoals
Windekind zegt (over mensen):
‘’O! er zijn nog veel erger en leelijker. Soms razen en tieren zij en vernielen al
wat mooi en heerlijk is. Zij hakken boomen om en zetten er plompe,
vierkante huizen voor in plaats. Zij vertrappen de bloemen moedwillig en
dooden voor vermaak elk dier, dat onder hun bereik komt. In hun steden,
waar zij opeen kruipen, is alles vuil en zwart en de lucht bedompt en
vergiftigd door stank en rook. Zij zijn geheel vervreemd van de natuur en
hun medeschepselen. Daarom maken zij zulk een dwaas en droevig figuur,
als zij er in terugkeeren.’’
Daarnaast wordt de natuur als bron van geloof gezien. De manier waarop
mensen geloven (zoals in God) wordt als vreemd beschouwd. Volgens de
dieren zet de mens zichzelf centraal in hun geloof, terwijl de hele natuur het
geloof symboliseert.

Verbeelding en creativiteit (Merlijn)

In de kleine Johannes wordt enorm veel verbeelding en creativiteit gebruikt.
Bij de stroming van romantiek passen die twee kenmerken dan ook erg goed.
In het begin van het boek stapt Johannes bijvoorbeeld in een bootje, in dat
bootje vals hij in slaap en daarna wordt hij wakker gemaakt door een elfje en
iets later gaan ze naar een krekel school. Verbeelding en creativiteit komen
alleen in het begin van het boek al goed terug. Je moet het ook maar
bedenken om een verhaal te verzinnen waarin iemand waker wordt gemaakt
door een libelle die niet veel later in een elfje veranderd om vervolgens naar
een krekelschool te gaan. Creativiteit vind ik juist weer erg goed terugkomen

12
in de namen; Windekind of Wistik die de schrijver voor de personages heeft
verzonnen. Aangezien het een droom is waar Johannes zich in verkeert toont
dat ook aan hoe groot zijn verbeeldingskracht is en hoe ver hij daarmee kan
komen. Voor mij liet het verhaal ook vooral zijn dat het belangrijk is om weg
te kunnen dromen in je eigen wereld, maar dat het wel belangrijk is steeds
weer te gronden en terug te komen in de realiteit.

Mystiek en het bovennatuurlijke (Lisa)

In het boek de kleine Johannes vind je veel mystiek en het bovennatuurlijke
want het is een sprookje. Het bovennatuurlijke in dit verhaal eigenlijk bijna
het hele verhaal. Dus ik pak er een paar. Johannes ziet een blauwe
waterjuffer die veranderd in een elf. Die zegt dat hij een windekind is en
vrienden met Johannes wil worden. En hem met een kus verkleind. Wat
natuurlijk niet echt kan. Wat ook erg bovennatuurlijk is dat hij met het
windekind naar een feest gaat in een konijnenhol. En dat feest is voor de
dieren die slachtoffer van de mens zijn geworden. In het einde van het boek
maakt hij de beslissing tussen mens en windekind. Uiteindelijk verlaat hij
windekind en gaat zijn keuze naar de mensheid. Dit doet hij omdat hij op
deze manier verder in zijn leven kan gaan.
Mystiek in het verhaal is dat Johannes een boek zoek en Robbinetta zegt te
weten waar het is. Robinetta's vader laat Johannes de bijbel zien in de
veronderstelling dat dat het boek is waar Johannes naar zoekt. Maar
Johannes zegt dat dat niet het ware boek is want anders zou er vrede zijn en
dat is er niet. Ook zegt hij dat hij god geen eer biedt en Robinnetta's vader
gooit hem de deur uit. Dit heeft met mystiek te maken omdat dit met de
bijbel god te maken heeft.

13
Bronnenlijst
1. https://www.literatuurgeschiedenis.org/19e-eeuw/romantiek-in-
nederland
2. https://karakters.nu/kader-mary-shelley/
3. https://historiek.net/victor-hugo-franse-schrijver-dichter/69833/
4. https://www.boekenwereld.com/auteurs/colleen-hoover?page=1
5. https://www.goodreads.com/author/show/5430144.Colleen_Hoover
6. https://kunst-en-cultuur.infonu.nl/geschiedenis/96973-romantiek-
was-het-wel-zo-romantisch.html
7. https://historiek.net/romantiek-kenmerken-reactie/82638/
8. https://mens-en-samenleving.infonu.nl/sociaal-cultureel/2549-
romantiek-een-culturele-stroming.html
9. https://www.literatuurgeschiedenis.org/19e-eeuw/romantiek-in-
nederland
10. https://nl.wikipedia.org/wiki/Romantiek_(stroming)
11. https://prowritingaid.com/romanticism-characteristics
12. https://historiek.net/romantiek-kenmerken-reactie/82638/
13.

14