Kultura mbizoteruese-cdo shoqeri perfaqesohet nga kultura e saj.

Me culture mbizoteruese mund te kuptojme

teresine e kuptimeve qe I jepen fakteve,mendimeve,normave me te perhapura ne 1 komunitet te
caktuar.Nenkultura-cdo culture mbizotesuese eshte e perbere nga nenkultura te cilat perfaqesojne forma te
vecanta te stileve te jeteses,vlerave ,menyrave te te menduarit,duke I dhene kesaj culture nje identitet qe
identifikohet dhe ndryshon nga kultura mbizoteruese dhe nga nenkulturat e tjeraKunderkultura-kunderkultura ka
te beje me kundervenien ose rebelimin ne teresi ndaj kultures mbizoteruese

SHOQERIA Njeriu dhe evolucioni I tij nuk mund te shpjegohen pa konceptin shoqeri.Vete qenia humane eshte e
krijuar per te jetuar ne nje komunitet qe ndan te njejten gjuhe e te njejta vlera/norma te sistemuara ne nje interval
te gjate kohe. Vete shoqeria eshte nje sistem shoqeror I mirepercaktuar qe ka tipare dalluese. Nje individ formon
nje shoqeri kur ai-perqendrohet ne nje territor te caktuar dhe ndervepron me personat e tjere te cilet jetojne
aty,ndan te njejten kulture me to,eshte I vetedijshem dhe identifikohet me ate shoqeri, 1 grup njerezish qe jetojne
ne te njejten zone por nuk bashkeveprojne ose ndajne te njejten culture nuk formojne nje shoqeri. Shoqeria ka nje
structure shoqerore qe perbehet nga pjese te vecanta te ndervarura nga njera-tjetra dhe formojne nje teresi te
organizuar. Ne nje shoqeri ka modele sjelljesh qe perseriten me rregullsi dhe formojne bazen e ketij
organizimi.Struktura shoqerore lidhet me nje rrjet te organizuar te marredhenieve dhe te komponenteve te
qendrueshem ne kohe ,sic mund te jene-rolet,institucionet,pozicionet.

POZICIONET DHE ROLET Njeriu eshte celula e shoqerise. Per kete arsye ai nuk identifikohet vetem nga
karakteristikat e vecanta por edhe nga grupet ne te cilet ben pjese. Me grup kuptojme nje tereri individesh qe
nderveprojne me njeri tjetrin sipas nje rendi per te arritur qellime te perbashketa. Qe ne vegjeli njerezit mesojne ti
dallojne te tjeret sipas pozicionit qe ato zene ne shoqeri,qe kryesisht klasifikimi vjen nga pronesite,shfrytezimi I te
mirave material,vlerat shoqerore,etj. Nje njeri ka disa pozicione por me mbizoterues eshte ai I qe lidhet me
profesionin, ku ne ne e konsiderojme nje mjek me pozicion me te larte shoqeror se nje punetor. Pozicionet jane te
trasheguara ose te fituara-mbi bazen e merites dhe aftesise. Rolet jane pritshmerite e veprimeve qe te tjeret kane
ndaj 1 individi qe ka 1 pozicion te caktuar ne shoqeri,pra ne presim qe gjithcka qe dikush be ti permbahet formatit
te tij.

GRUPITeresia e individeve qe nderveprojne midis tyre dhe ndajne interesa dhe norma te perbashketa. Kryesisht
personat qe I perkasin nje grupi kane role dhe pozicione te peraferta e ne mos te njejta. Grupet I klasifikojme ne
paresore dhe dytesore. Grupet paresore perfaqesojne nje teresi individesh-kryesisht ne numer te vogel-qe kane
nderveprime intensive dhe intime. Ne keto grupe ndodh formimi I personalitetit dhe aftesive shoqerore baze te
njeriut. Grupet dytesore-grupe qe perbehen nga shume individe qe nuk kane lidhje afeksionale e as kontakte te
forta si psh anetaret e nje partie,punonjesit e nje fabrike.Sipas perkatesise grupet ndahen ne formale dhe
joformale. Grupet formale=grupe inndividet e te cileve kane objektiva te njejte. Kushtet e pranimit jane strikte/
grupet joformale-grupe individet e te cilit nderveprojne me njeri-tjetrin duke krijuar raporte te pashprehura,per te
permbushur nevoja si miqesia,besimi,dashuria,etj. Kriteret ne keto te fundit nuk jane te mirepercaktuara.

SOCIOLOGJIA-shkenca qe na mundesojme te kuptojme strukturen e shoqerise dhe dinamikat e zhvillimit te saj,si

dhe lidhjen midis sjelljes se njeriut me ndryshimet qe ndidhin ne jeten e tij DHE LIDHJA E SAJ ME SHKENCAT E
TJERA Sociologjia eshte nje shkence qe studion sjelljen e individit dhe ajo perfshihet tek shkencat shoqerore,pra
ato shkenca kane si ojekt studimi sjelljen e njeriut dhe mes tyre kane shume pika takimi. Keto shkenca shoqerore
kane mbivendosje midis tyre ne permbajtje dhe ne teknikat e mjetet qe perdorin per vezhgim,analize,etj,sic mund
te jene histogramat,telekamerat,regjistruesit,etj. Duke qene se ne studimin e sjelljesh njerezore sociologjia duhet
te perfshije edhe kriterin antropologjik,kulturor,ekonomik,politik,etj ajo mund te konsiderohet si nje disipline
sintezash. Ne nderveprimin me shkencat e tjera sociologjia shkrihet mjaft mire me antropologjine kulkturore-
sjelljen e popujve,psikologjine-studion eksperiencat subjektive dhe menyren sesi ndikojne keto procese mendore
ne sjelljen e jashtme, sociologjia e ka me te veshtire nderveprimin me ekonomine dhe politiken.

METODAT E KERKIMIT Ndryshe nga shkencat ekzakte,per shkencat shoqerore e ne vecanti sociologjine ,objekti I
kerkimit perben nje problem kerkimor sepse ai nuk I nenshktrohet ligjeve te pandryshueshme,perkundrazi eshte
mjaft dinamik. Ne menyre qe vezhgimet dhe analizimi I kryer per te dale ne perfundime te mireqena duhet qe
procesite jete I besueshem dhe cdo element te shihet me vezhgim kritik. Metodat kerkimore t cilat perdor
sociologjia jane sasijore ose cilesore. Jane sasijore ato metoda,perfundimet e te cilave na serviren me shifra.
Kryesisht behen studime per nje komunitet te madh dh eve ne dukje karakteristikat heterogjene. Ne kete rast
perdoret kryesisht intervista,e cila kryhet pas perzgjedhje se nje kampioni te pershtatshem. Jane cilesore kur
kryhet per nje grup te vogel ose 1 individ te vecante dhe perfundimet nuk mund ti kufizojme vetem ne shifra. Te
tilla jane intervistat,historite e jetes,etj. Sociologu ne cdo rast analizon se cila metode kerkime do te jete me
efektive per tu perdorur,

VEZHGIMI PERDORET SI METODE NE RASTIN KUR PALET E INTERESUARA NUK JANE TE GATSHME TE JAPIN
INFORMACIONIN E KERKUAR GOJARISHT OSE VULLNETARISHT. KJO METODE ESHT EMJAFT
KOMPLEXE.SOCIOLOGUT I DUHET TE VEZHTROJE REALITETIN SHOQEROR ME SY KRITIK PER TE IDENTIFIKUAR
KARAKTERISTIKAT QE KANE TE BEJNE ME HIPOTEZEN E NGRITUR PREJ TIJ. AI DUHET TE STUDIOJE DUKURITE POR
DHE KUSHTET NE TE CILAT SHFAQEN. MJETET NDIHMESE MUND TE JENE GJITASHTU DHE KAMERA OSE
REGJISTRUESIT PER DOKUMENTIM. VEZHGIMI PERFSHIHET NE FAZEN EKSPLORUESE,POR EDHE KERKIMORE DHE
ATE TE MBLEDHJES SE TE DHENAVEFAZAT-PERCAKTIMI I OBJRKTIVAVE TE STUDIMIT,PERCAKTIMI I SUBJEKTEVE QE
DO TE STUDIOHEN,MARRJA E SUBJEKTIT NE LABORATOR OSE PERFSHIRJA NE RRETHIN E TIJKRIJIMI I NJE RAPORTI
TE BESUESESHEM,vEZHGIMI PER NJE PERIUDHE KOHE NE VARESI TE MADHESISE SE SUBJEKTIT,TIPIT TE
STUDIMIT,ETJ,REGJISTRIMIORGANIZIMI ,ANALIZIMI DHE REDAKTIMI I TE DHENAVE

HISTORITE E JETESJane dokumente biografike te pergatitura nga studiuesi nepermjet intervistave te

pastrukturuara/biografike,ne meyre qe te merret informacion per jeten dhe eksperiencat e saj. Mund te permbaje
life story ose life historyMund te meret nga biografi ose autobiografi te parashkruara/dokumentuara por edhe
mund te pergatitet ne perpjektet e sociologut per te njohur individin dhe rrjedhimisht edhe shoqerine ne te cilen ai
ka jetuar,pra per te identifikuar apektin personal dhe ate kolektiv

ANKETA Metode kerkimore sociologjike qe studion realitetin shoqeror,ngjarjet,dukurite dhe proceset

karakteristike te tij. Ndryshon nga te tjerat pasi eshte metoda me shkencore dhbe e vetmja ne te cilin perfundimi
bazohet ne mendimin e kampionit te perzgjedhur. Per te realizuar nje anketim kerkohet nje interval kohe dhe nje
pune intensive sepse ka mjaft faza nga percaktimi I subjektit,objektivave,hipotezave,pyetjeve,realizimi I anketes e
der tek redaktimi I te dhenave perfundimtare. gabimet

SHOQERITEShoqerite mund ti diferencojme sipas teknologjise se perdorur per te shfrytezuar burimet. Shoqerite qe
perqafojne me mire me ndryshimet emancipohen dhe zgjerohenShoqerite qe njihen jane ate paraindustiale-liri e
kufizuar,mosndarje rolesh,institucionalizim I traditave dhe ato industriale e pas industrial te cilat e konsiderojne
lirine sit e drejte themelore,institucionalizojne ndryshimet dhe ndajne rolet.Nder shoqerite paraindustriale
perfshijme ate te mbledhjes dhe gjuetise,te blegtorise,agricultures e horticultures