ตอนที่ 1 แรงลัพธ์และแรงเสียดทาน

ผังมโนทัศน์สาระการเรียนรู้

แรงลัพธ์
การดันกล่องมีแรงหลายแรงกระทำต่อวัตถุ แรงทั้งหมดจะรวมกันเหมือนเป็ นแรง ๆ
เดียว เราเรียกว่า แรงลัพธ์ ซึ่งจะกล่าวได้ว่า
● เมื่อแรง 2 แรง กระทำในทิศทางเดียวกัน แรงลัพธ์เท่ากับผลรวมของแรงทั้งสอง
จะเคลื่อนที่ไปในทิศทางเดียวกับทิศของแรงที่มากระทำ
● เมื่อแรง 2 แรง กระทำในทิศทางตรงข้ามกัน แรงลัพธ์เท่ากับผลหักล้างของแรงทั้ง
สอง จะเคลื่อนที่ไปในทิศทางที่มีแรงมากกว่า
 มนุษย์มีแรงกระทำอย่างจำกัด จึงคิดค้นสิ่งประดิษฐ์เพื่ออำนวยความสะดวกและช่วย
ให้ออกแรงน้อยลง เช่น รถเข็นและคาน

แรงเสียดทาน
คือ แรงต้านการเคลื่อนที่ของวัตถุ เช่น ถ้าเราพยายามจะเคลื่อนย้ายตู้เสื้อผ้าจะเกิด
แรงเสียดทานมากขึ้นซึ่งมีทิศทางตรงข้ามกับทิศที่เราออกแรง
แรงเสียดทานแบ่งออกเป็ น 2 ประเภท คือ
1. แรงเสียดทานสถิต เกิดขึ้นเมื่อวัตถุยังไม่มีการเคลื่อนที่และจะมีค่าสูงสุด
เมื่อวัตถุเริ่มเคลื่อนที่
2. แรงเสียดทานจลน์ เกิดขึ้นขณะที่วัตถุกำลังเคลื่อนที่
ค่าของแรงเสียดทานขึ้นอยู่กับปัจจัยดังนี้
1. น้ำหนักของวัตถุ
2. ชนิดของผิวสัมผัส

ประโยชน์ของแรงเสียดทาน
การเล่นกีฬาและการเดินทาง
 รองเท้ากีฬาจะมีการเพิ่มแรงเสียดทานที่พื้นรองเท้า เพื่อช่วยลดอุบัติเหตุต่าง
ๆ บริเวณขอบของขั้นบันไดมักทำเป็ นร่องตื้น ๆ หรือติดแถบยาง เพื่อกันลื่นตกจากบันได
การเคลื่อนที่ของรถยนต์บนถนน ล้อรถยนต์จะมีส่วนผสมของคาร์บอน เพราะ
ทำให้เกิดแรงเสียดทานได้มาก และดอกยางจะช่วยรีดน้ำเวลาฝนตก ทำให้รถยึดเกาะถนน
ได้ดีขึ้น

การก่อสร้าง
ใช้ค้อนตอกตะปูหรือใช้ไขควงไขนอตเพื่อยึดไม้เข้าด้วยกันหรือยึดบานพับติด
กับไม้ เกิดแรงเสียดทานระหว่างตะปูกับเนื้อไม้ ทำให้สิ่งก่อสร้างต่าง ๆ แข็งแรง
ด้ามจับของภาชนะหรือเครื่องมือต่าง ๆ มักจะทำด้วยยางหรือพลาสติกเพื่อให้
จับได้กระชับและไม่ลื่น จะใช้ยางรัดเพื่อเพิ่มแรงเสียดทานระหว่างจุกเกลียวกับมือ
 การลดแรงเสียดทาน
ตลับลูกปื นในอุปกรณ์ต่าง ๆ ช่วยลดแรงเสียดทานให้ทำงานได้คล่อง บางครั้ง
แรงเสียดทานอาจทำให้เกิดอันตรายและเป็ นโทษต่อมนุษย์ได้ เช่น ให้ความร้อนออกมา
เป็ นสาเหตุให้เกิดไฟไหม้ ใช้พลังงานในการเคลื่อนย้ายสิ่งของมาก ทำให้สิ้นเปลืองแรง
และพลังงาน