Historyczna nadwyżka Chin

Słaby popyt wewnętrzny i silny popyt za granicą wywindowały w

minionym roku nadwyżkę handlową Chin do rekordowego
poziomu. W tym roku gospodarka Państwa Środka będzie za to
musiała sobie radzić w zupełnie innych warunkach. Na razie
zmaga się z konsekwencjami nagłego porzucenia polityki zero
Covid.
W grudniu eksport z Chin skurczył się o niemal 10 proc. w porównaniu do
analogicznego okresu 2021 r. - wynika ze wstępnych szacunków tamtejszego
urzędu celnego. Pomijając dane za luty (zaburzane przez ruchome obchody
chińskiego Nowego Roku), sprzedaż towarów za granicę spadła najmocniej od
września 2016 r.
Końcówka roku jest tradycyjnie najgorętszym okresem handlowego roku - tym
razem jednak grudniowy wynik okazał się słabszy niż w pięciu innych
miesiącach minionego roku.
Oznaki słabości eksportu są wyraźnie widoczne od kilku miesięcy. Jeszcze w
lipcu jego roczna dynamika zbliżała się do 20 proc., by następnie wyraźnie
wyhamować, schodząc pod kreskę w październiku.
Taka trajektoria sugeruje, że sprzedaży za granicę ciąży popyt zewnętrzny, a
nie tylko problemy z zakłóceniami w łańcuchach dostaw z powodu najpierw
covidowych lockdownów, a potem - po nagłym porzuceniu polityki zero Covid -
wzrostu zachorowalności (m.in. wśród pracowników fabryk czy kierowców).
Konsumenci z krajów rozwiniętych odczuwają finansowe konsekwencje
spowolnienia gospodarczego czy rosnących stóp procentowych, mogą się
również bardziej pesymistycznie zapatrywać na przyszłość. Ponadto mogli już
nasycić popyt na towary wytwarzane za Murem - wszak eksport z Państwa
Środka bił rekordy przez dobre dwa lata.
Import spadł w grudniu nieco wolniej niż eksport - o 7,5 proc. To dopiero drugi
przypadek w minionym roku, gdy dynamika zakupów zewnętrznych była
bardziej dodatnia od sprzedaży za granicę. Dane obrazują wątły popyt za
Murem w obliczu pandemii koronawirusa i recesji w sektorze nieruchomości.
Zarówno eksport, jak i import były pod kreską trzeci miesiąc z rzędu.
Handel zagraniczny Chin w 2022 r.
Mimo zwrotu w ostatnim kwartale cały 2022 r. był rokiem rekordów w chińskim
handlu zagranicznym. Eksport wzrósł o 7 proc. do rekordowych 3,59 bln
dolarów, a import - o 1,1 proc. do rekordowych 2,72 bln dol. Chiny były
największym eksporterem towarów na świecie i drugim największym
importerem (po USA).
Państwo Środka powiększyło nadwyżkę handlową o ponad 200 mld dol. do
historycznych 877,6 mld dol.
Interpretacja powyższych wyników nie jest jednak tak prosta, jak się wydaje.
Po pierwsze są to wartości nominalne, co w warunkach szybkiego wzrostu cen
oznacza, że ilość eksportowanych produktów nie rosła tak szybko, a import
towarów realnie spadł.
Po drugie wątpliwości budzi sama jakość danych celnych. Deklarowana
wartość eksportowanych towarów może być zawyżana przez sprzedawców w
celu uzyskania korzyści podatkowej. Dane z bilansu płatniczego wskazują, że
w II i III kwartale sprzedaż towarów nierezydentom była o niemal 150 mld dol.
mniejsza, niż wynikało z danych celnych.
Po trzecie i najważniejsze potężną nadwyżkę handlową Chin powszechnie
postrzega się jako obraz siły gospodarczej Państwa Środka - jego przewag
konkurencyjnych wynikających z wiedzy, umiejętności, zapału, ciężkiej pracy,
potężnych inwestycji, skali działalności czy polityki gospodarczej.
Uniezależnienie od importu i utrzymanie wpływu na zagranicznych partnerów
dzięki eksportowi jest celem władz w Pekinie podkreślających znaczenie
bezpieczeństwa, samowystarczalności oraz stabilności. Ale wysokie saldo w
wymianie zagranicznej świadczy o nierównowadze wewnętrznej chińskiej
gospodarki - słabości konsumpcji rekompensowanej przez wybujałe inwestycje
i popyt zewnętrzny. Pandemia tylko pogłębiła ten problem.
Co kupują Chiny?
Import do Chin pozostawał zdominowany przez dwa "surowce". Za Mur
sprowadzono chipy za przeszło 415 mld dol. i ropę za ponad 365 mld dol. Na
półprzewodniki wydano o 17 mld dol. mniej niż rok wcześniej, na "czarne
złoto" - aż 108 mld dol. więcej, przy równoczesnym spadku ilości
importowanego surowca o blisko 1 proc. O przeszło 14 mld dol. (26 proc.)
wzrósł import gazu, podczas gdy wolumen jego zakupów skurczył się o 10
proc. Nominalny wzrost importu do Chin podtrzymały więc wzrosty cen
surowców energetycznych. Z drugiej strony tąpnęły ceny żelaza - do Państwa
Środka trafiło go tylko o 1,5 proc. mniej, a rachunek okazał się niższy aż o 30
proc. (56 mld dol.).

Import wybranych towarów w 2022 r.

Zmiana Zmiana
Wartość
Ilość ilości wartości
(mld dol.)
(%) (%)

538 mld
Chipy 415,6 -15,3 -3,9
sztuk
 508 mln ton
= 3711 mln
Ropa 365,5 -0,9 41,4
baryłek =
10,17 mbpd

Żelazo 1,1 mld ton 128,1 -1,5 -29,7

Gaz 109 mln ton 70 -9,9 25,7

Soja 91 mln ton 61,2 -5,6 14,4

Miedź (rudy i
25 mln ton 56,3 8 -1,2
koncentraty)

Tworzywa sztuczne
w formach 30,6 mln ton 56,2 -10 -8,2
podstawowych

Miedź (nieobrobiona
plastycznie i 5,87 mln ton 54,3 6,2 3,5
produkty)

Samochody 878 tys. 53,2 -6,5 -1,2

Materiały medyczne i
produkty 291 tys. ton 42,7 28,8 -4,3
farmaceutyczne

Węgiel 293 mln ton 42,6 -9,2 17,8

Źródło: Bankier.pl na podstawie danych urzędu celnego ChRL

Zestawienie głównych towarów eksportowych będzie można zaprezentować

po publikacji pełnych danych za niespełna dwa tygodnie, szacunki wstępne nie
pokazują satysfakcjonującego podziału produktów.
Z kim handlują Chiny?
Największym partnerem handlowym Chin były kraje ASEAN-u, Unii
Europejskiej oraz USA. Biorąc pod uwagę wyłącznie pojedyncze państwa,
liderem są Stany Zjednoczone, a za nimi uplasowały się Korea Południowa i
Japonia.
Z Państwa Środka najwięcej towarów wywożonych jest do USA, Hongkongu i
Japonii. Z kolei najwięcej produktów trafia za Mur z Tajwanu, Korei
Południowej oraz kraju kwitnącej wiśni.
W minionym roku szczególnie szybko rosła sprzedaż do Singapuru, spadła za
to do Hongkongu, Wielkiej Brytanii i Francji. Najmocniej wzrósł import z Rosji,
a najbardziej zmniejszył się z Indii.
Największą nadwyżkę dwustronną Chiny odnotowały w handlu z USA, a
największy deficyt w wymianie z Tajwanem. Uwagę zwraca wyjście na plus w
handlu z Niemcami i pogłębienie deficytu w obrotach z Rosją.

Główni partnerzy handlowi Chin

Zmiana Zmiana Zmiana

Eksport Import Suma Saldo
eksportu importu sumy
(mld (mld (mld (mld
(proc., (proc., (proc.,
USD) USD) USD) USD)
rdr) rdr) rdr)

Unia Europejska 562 285 847 277 8,6 -7,9 2,4

w tym: 116 111 228 5 1,0 -7,1 -3,1

Niemcy

Holandia 118 13 130 105 15,1 -10,6 12,0

Francja 46 36 81 10 -0,5 -9,0 -4,4

Włochy 51 27 78 24 16,8 -11,0 5,4

USA 582 178 759 404 1,2 -1,1 0,6

ASEAN 567 408 975 159 17,7 3,3 11,2

w tym: Wietnam 147 88 235 59 6,8 -4,7 2,1

Malezja 94 110 204 -16 19,7 11,8 15,3

Tajlandia 78 57 135 22 13,4 -8,6 3,0

Singapur 81 34 115 47 47,8 -12,5 22,8

Indonezja 71 78 149 -6 17,8 21,7 19,8

 Filipiny 65 23 88 42 13,2 -6,9 7,1

Japonia 173 184 357 -12 4,4 -10,2 -3,7

Hongkong 298 8 305 290 -15,0 -19,1 -15,1

Korea Płd 163 200 362 -37 9,5 -6,5 0,1

Tajwan 82 238 320 -157 4,2 -4,6 -2,5

Australia 79 142 221 -63 19,0 -13,1 -3,9

Rosja 76 114 190 -38 12,8 43,4 29,3

Indie 119 17 136 101 21,7 -37,9 8,4

Wielka Brytania 82 22 103 60 -6,1 -15,0 -8,1

Kanada 54 42 96 11 4,5 39,0 17,4

Nowa Zelandia 9 16 25 -7 7,4 -1,1 1,8

Ameryka Łacińska 253 233 486 20 10,6 4,7 7,7

w tym: Brazylia 62 110 171 -48 15,7 -0,4 4,9

Afryka 164 118 282 47 11,2 11,0 11,1

w tym: RPA 24 33 57 -8 14,8 -1,3 5,0

Źródło: Bankier.pl na podstawie danych urzędu celnego ChRL

Warto przy tym pamiętać, że przepływ towarów ilustruje powiązania

międzynarodowe w ramach łańcuchów dostaw. Produkcja jest rozproszona
geograficznie i wieloetapowa, a z danych nie wynika, jaka część produktu
została faktycznie wytworzona w danym kraju, ani gdzie produkt końcowy
został faktycznie skonsumowany. Ponadto handlem zajmują się
przedsiębiorstwa kontrolowane przez miejscowych i zagranicznych
inwestorów. Wymiana międzynarodowa odbywa się nierzadko w ramach
jednej korporacji transnarodowej. Faktyczny kraj pochodzenia towaru niekiedy
umyka (celowo?) urzędnikom, np. rosyjska ropa może być zakamuflowana
jako pochodząca z innego państwa.
Jakie są perspektywy chińskiego handlu w 2023 r.?
W tym roku można się spodziewać obniżenia potężnej nadwyżki w chińskim
handlu zagranicznym. Z jednej strony zagraniczny popyt na towary zza Muru
może pozostać stłumiony, z drugiej można oczekiwać odbicia popytu
krajowego po rezygnacji z polityki zero Covid oraz ograniczeniu restrykcji
nałożonych przez władze na rynek nieruchomości.