TRAN THUY DUONG

(Suu clm va bien so~n) .

KY NANG xU LV
&
A ~

LUYEN
•
DE
MON NGU vAN 2022

NHA XUAT BAN D~I HOC QUOC GIA HA N(>I

Cac em hqc sinh thtwng men,
Cuon sach "Ky nang xu ly va Luy~n a~ mon Ngii van 2022" dimh cho ky
thi Tot nghi~p Trung hqc Pho thong nam 2022, gqi tat La sach "Luy~n a~
2022", aU:Qc co Tnin Thuy Duong bien soc;tn bam sat cau true ae thi Tot
nghi~p moi nhat cua BQ Giao d'l!c va Dao tc;to. Sach aU:Qc trinh bay thea khung
aap an va bai viet tham khiio hoan chinh, giup cac em nam vung h~ thong
can co trong bai viet va tv: xay dv:ng cho minh loi hanh van thea nguon tu:
li~u aa cung cap. Til ao, cac em se co the nang cao ky nang viet cho minh va
tV: tin chinh ph\tC mQi dc;tng ae trong ky thi sap tOi.
Ben cc;tnh do, cuon sach "Luy~n a~ 2022" con mang aen cho cac em cac
phuang phap lam bcii thi hi~u quii, each trien khai va lam bai thea barem
cham diem ky thi Tot nghi~p Trung hqc Pho thong cua BQ Giao d'l!c va Dao
tc;to cung h~ thong y chinh ro rang, chi tiet, de hieu, de nho.
Sach gam 2 phan chinh:
PHAN I. BO TRO KIEN THUC
- Luu yve cau true
- Luu yve phan Dqc hieu
- Luu yve aoc;tn van Nght luQ,n xa hc;>i
- Luu y ve bai Nght luQ,n van hqc
- 200 cau noi (ap d'l!ng viet NLXH) va cac nhQ,n atnh van hqc
PHAN II. DE THI MINH HOA vA. CHINH THUC NAM 2021
PHAN III. 30 DE THI THlr vABAI VIET HO'AN CHiNH
- 30 ae thi thu bam sat cau true ae minh hqa
- Dap an chi tiet va huang dan viet thanh van
- BQ Audio bai viet mau tham khiio va livestream bo trQ sach
 C!ic em c6 the theo doi co Tnin Thuy Duong qua cac nen tang trvc tuyen
sau de khong bO La nhung thong tin va tai Li~u bo ich:
1. Facebook page "Co Tnin Thuy Duong - On Van va Luy~n viet"
https:,ljtvWtiJ.facebook,comjn.gu·van.cotranthuyduong
2. Youtube channel "Co Tr~n Thuy Dtrong"
h.ttps:,l,lwwtv.youtube.comjcotranthuyduong
3. Facebook group "Khoi ngu6n van chuang"
https:j,lwww.Jacebook.com/groupsjkhoingu.onvanchuong
4. Facebook group "Dien dan viet van"
https:f,/vJt!.nv.facebook.com/grottpsjvietvanctmgcoduong
Co hy VQng, cuon sach nay va co se La nguoi bc;tn dong hanh cung cac em
tren con duong den vbi giang duong dqi hQc.
Chuc cac em on tQ,p thQ,t tot va aqt ket qua cao trong ky thi Tot nghi~p
THPT 2022 sap tbi.

Chitc cac em on thi tht;it tot va dt;tt ket qua cao!

Ky niing xu ly va luy~n d~ mon Ngii van 2022 Tnin Thuy Duong

Ml}C LlJC
Ph~n I. KIEN THUC BO TRO
1. Lteu y ue phan I>QC hieu 18
Cach trii Lai cac cdu hoi phan Dc;>c hieu
Kien thuc Tieng Vi~t quan trc;>ng
2. Lteu y ue phiin Nghj lu~n xii hqi 28
Can hieu dung ve doq,n van Nghi Lu~n xa hqi (200 chil)
M<;>t so yeu to sang tq,o cho bcH van W;tt diem cao
200 cdu noi ap d¥ng vao bai viet Nghi Lu~n xa h<;>i
3. Lteu yve phan Nghj lu~n van hQc 46
Kien thuc Li Lu~n chung
200 nh~n dinh van hc;>c can nha
Ph~n II. DE MINH HOA VA. DE THI CHINH THUC NAM 2021
DeminhhQa 68
I>Qc hieu: Trich bai tho "Mien Trung"
NLXH: Sue m(:lnh cua tinh nguoi trong hoim dmh kh6 khan.
NLVH: But ki "Ai del df'!,t ten cho dong song?".
Phan tich song Huang vung d6ng bang Chau Tho day hoa d(:li.
Nh~n xet tinh trfr tinh trong but ki cua Hoang Phil NgQc Tuong.

De chinh thuc - D(.Jt 1. 83

DQc hieu: Doq,n trich "Bi m~t cua nuac"
NLXH: S\f can thiet phai biet song cong hien
NLVH: Bai tho "Song"
Cam nh?n kho 3.4.5 bili tho "Song". Nh?n xet ve d~p nfr tinh trong
tho Xuan Quynh.
De chinh thuc - D(}t 2. 99
DQC hieu: Doq,n trich "Mon qua CUQC song"
NLXH: S\f can thiet cua tinh than h<;Jp tac
NLVH: Phan tich Do(:ln 2 bai tho "Tay Tien", nh?n xet cam h(rng
lang m(:ln cua Quang Dung trong do(:ln tho.

10
De thi thu Dgc hie'u: Btii tho "Quen liing" 113
t NLXH: Chap nhQ,n that bqi ae thimh cong.
NLVH: Tac pham "Tuyen ngon D()c l(tp".
Phfm tich phan mo dau b~m "Tuyen ngon D<)c lQ,p"
cua Chu tich Ho Chi Minh. Tl:r d6, nh~n xet tinh sang
t9-o trong ngh~ thu~t l~p lu~n cua Nguoi.
De thi thu Dgc hilu: Doqn trich "Nuoi duong tam hon" 125
2. NLXH: SV can thiet cua vi~c nuoi duong tam hon
NLVH: Bcli tho "Tdy Tie'n"
Phan tich buc tranh thien nhien va hinh anh nguoi
linh (trong kho 1). Tl:r d6, nh~n xet chat lang m9-n
trong h6n tho Quang Dung.
De thi thu Dgc hie'u: Do9-n trich "Hiiy chap nhQ,n sv khac bi~t", 140
NLXH: Vai tro cua sv khac bi~t trong CUQC song
NLVH: Bai tho "Vi~t Bac"
Phan tich buc tranh thien nhien chien khu Vi~t
Bac qua do9-n tho (v~ buc tranh tu binh). Tl:r d6,
nh~n xet tinh dan t<)c d~m da trong tho To Hfru.
De thi thu Dgc hieu: Doqn trich "Doi ngan dung ngu dai" 155
4. NLXH: Site mqnh cua loi song chit a<)ng.
NLVH: Do9-n trich "Dat Nubc".
Phan tich hinh anh Dat Nuoc gan gui, than thuong
qua 9 cau tho dau. Tl:r d6, nh~n xet quan diem moi
me cua Nguyen Khoa Di~m.
De thi thu Dgc hilu: Doqn trich "Thai a<) quyet ainh thanh cong" 167
5. NLXH: Ynghia cua thai a<) song tich eve
NLVH: Bai tho "Song"
Phan tich nhfrng cung b~c cam xuc cua nguoi ph\!
nfr (qua khol2) bai tho "Song". Tl:r d6, nh~n xet tinh
 hi~nd9-i trong quan ni~m ve tinh yeu cua nha tho
Xuan Quynh.
De thi thu DQc hieu: Bai tho "Khoiing each giii:a loi" 181
6, NLXH: Tam quan trQng cua vi~c ren ky nang song
NLVH: Tuy but "Ngu:oi lai ao song Da".
Phan tich hinh ttrQng song Da trong do9-n trich:
"Nam chq,t duc;>c cai luang song ... luc ngung cheo". Tu
d6 nh~n xet ve d~p con nguoi trong van cua Nguyen
Tuan sau each ID9-ng.
De thi thu DQc hieu: Bai tho "Dat nuoc doi thay roi" 194
7!j ~ NLXH: Ynghia vi~c chap nhgn thay doi.
NLVH: Truy~n ngcfm "Vq chong A Phu"
Phan tich sv; troi dgy cua nhiin vgt Mi trong do9-n
trich "Ngay Tet Mi cilng uong rUQU ... vat phia trong
vach". Tu d6 nh~n xet tam long nhiin dc;w cua nha
van To Hoai.
De thi thu DQc hieu: Bai tho "Thi! n6i ve hc;mh phuc" 208
8, NLXH: Ynghia cua vi~c thau hieu ban than minh.
NLVH: Truy~n ngan "Vq nht:lt".
Phan tich hinh iinh nguoi vQ nhqt qua do9-n trich
"Hom ay leo leo cai mom h~n xuong, the ma mat
mqt..: danh m()t bii:a no ne roi cung ve". Tu d6 nh~n
xet khao khat song cua con nguoi qua ngoi but nhan
d9-o cua Kim Lan.
De thi thu DQc hieu: Trich bai tho "Nhii:ng nguoi hung cua U23 221
9, Vi~t Nam"

NLXH: Sv; can thiet cua tinh than cong hien.

NLVH: Truy~n ngan "Rung xa nu"
Phan tich ve d~p nhan v~t Tnu qua hinh anh doi
ban tay bt gi~c dot trong do9-n trich tren. Tu d6,

12
 Thuy

nh~n xet pham chat anh hung thoi khang chien

chong MI.
De thi thu D<,>c hieu: "Gi6 va tinh yeu tren aat nu6c toi" 233
NLXH: Ynghia cua vi~c dam song hQnh phuc.
NLVH: Truy~n ngan "Chie'c thuyen ngodi xa"
Phan tich Sl/ thau hieu te aoi cua nguoi d~m ba
hang chai trong do9-n trich "Trang phut choc ... tren
thuyen khong c6 nguoi dan ong". Tu d6, nh~n xet
quan diem ngh~ thu(lJ cua nha van Nguyen Minh
Chau thoi ki doi m6i.
De thi thu D<,>c hieu: Bai tho "Ddi cat tim vang" 246
NLXH: Ynghia cua nhfrng gia tri tot a~p.
NLVH: Ktch "H6n Truong Ba, da hang thjt"
Phan tich CUQC aoi thogi gifra han va xac trong
do9-n trich tren. Tu d6 nh~n xet sv triin trd ve con
nguoi cua Luu Quang Vii.
De thi thu D<,>c hieu: Dogn trich "Doi ngan dung ngu dai" 260
NLXH: Suy nghi ve sue mgnh cua vi~c kiem che' cam
xuc nhat thai.
NLVH: Truy~n ngan "Vf! ch6ng A Phu"
Phan tich Sl/ te li~t sue song cua nhan v(l,t Mi trong
do9-n trich "Lan tan may niim... Den bao gio chet thi
thai". Tu d6, nh~n xet ngoi but hi~n thvc cua nha van
To Hoai.
De thi thu D<,>c hieu: Dogn trich "NhUQc diem c6 acing ghet?" 274
NLXH: Suy nghi ve gi6i hgn cua ban than
NLVH: Bai tho 1'Tay Tie'n"
Phan tich sv hi sinh cua nguoi linh Tay Tien qua
hai hinh anh sau. Tu d6 nh~n xet but phcip ngh~
thuQ,t cua Quang Dung.
De thi thu DQc hie'u: Bai tho "Dem dc;>c scich" 288
NLXH: Sue mq,nh cua th6i quen dc;>c sach moi ngay.
NLVH: Tuy but "Nguoi ltii do song Da"
Phan tich hinh tuqng nguc)i lai do vuQt thac trong
doe;m trich "Thq,ch tr~n dan bay vua xong ... va doi
luon chien thu~t". Tu d6, nh~n xet each mieu ta
thien nhien va con nguoi trong phong each ngh~
thu~t cua Nguyen Tuan.
De thi thu DQc hie'u: "Hiiy yeu thuang nhau va doim ket" 302
NLXH: Ynghia cua hanh d(>ng quan tcim.
NLVH: Truy~n ngan "Chie'c thuyen ngoai xa"
Phan tich hinh anh nguai dan ong hang chai qua
do(;ln trich "Ngay luc ay, chiec thuyen dcim thang vao
ba ... Chung may chet het di cho ong nha". Tu d6 nh~n
xet sv triin tra cua nha van Nguyen Minh Chau ve
con nguoi.
De thi thu DQc hieu: "Nhung nguai hung phong ba tham lg,ng". 315
NLXH: Ynghia hanh d(>ng thoat ra khoi vung an toan
cua con nguai.
NLVH: K!ch "Hon Truong Ba, da hang thit"
Phan tich quan diem song giua ben trong va ben
ngoai cua nhan v~t hon Truong Ba va De Thich
trong do(;ln trich. Tu d6 nh~n xet quan diem song
cua Luu QuangVu.
De thi thu DQC hie'u: "SV an nhan thl:(c ra rat nguy hiem" 327
NLXH: Neu nh~n thuc ve trach nhi~m cua tuoi tre.
NLVH: Bcli tho "Song"
Phan tich tieng long cua nguc)i phv nu trong tinh
yeu qua do(;ln trich (kho 7.8.9). TU d6, nh~n xet tU
duy hi~n dq,i cua nfr si Xuan Quynh.
De thi thu Dqc hie'u: Bai tho "Tt;t minh" 342
NLXH: Gia tri ban than minh trong CUQC song.
NLVH: Truy~n ngan "Rung xa nu"
Phan tich hinh tUQng cay xa nu trong do~n trich
tren. Tl:r d6 nh?n xet tinh sit thi trong v{m cua
Nguyen Trung Thanh.
De thi thu Dqc hieu: Nhi1ng bai tho hay aang ngam 358
NLXH: Dieu nhQ,n auqc khi con nguoi quyet tam.
NLVH: Truy~n ngan "Vg nht;tt"
Phan tich tam tn;mg Trang trong do~n trich buoi
sang ngay hom sau. Tl:r d6, nh?n xet niem tin vao
kha nang VtWn dQ,y cua con nguai dUOi ngoi but nhan
d~o cua nha van Kim Lan.
De thi thu Dqc hieu: Bdi tho "M()t ngay song chl;im" 372
NLXH: Ynghia cua vi~c song chQ,m
NLVH: Truy~n ngan "Chie'c thuyen ngoai xa"
Phan tich slf doi l?p gifra ve d~p cua hinh anh
chiec thuy~n ngoai xa va canh b~o llfc o gia dinh
hang chai trong hai do~n trich tren. Tl:r d6 nh?n xet
m6i quan h~ cua nguoi ngh~ si v6i cu<)c doi.
De thi thu Dqc hieu: Dog,n trich "D6i xu bang tinh yeu thtwng" 386
NLXH: Sire mg,nh cua vi~c lan toa yeu thuong trong
CUQC song.

NLVH: Bai tho "Song"

Phan tich noi nho cua nhan vQ,t trii: tinh (Kho 5 va
kho 6) va nh?n xet each bay to tinh cam cua Xuan
Quynh trong bai tho "Song".
De thi thu Dqc hUu: Bai tho "Loi dg,y con" 400
NLXH: Vai tro cua nhil:ng aieu nho be.
NLVH: Tuy but "Nguoi ltii do Song Dd"
I
 Phan tich hinh tw;ng song Da trfl tinh trong do<;ln
trich "Thuyen toi troi tren song Da... ". Tu d6 nh~n
xet ve ngoi but tai hoa cua nha van Nguyen Tuan.
De thi thu D<;>c hiiu: Bai tho "Nhung bOng hong khong chet" 413
NLXH: Sue mc;mh cua vi~c no Lv;c het minh.
NLVH: Truy~n ngan "Vg nh«;tt"
Phfm tich hinh anh bua com ngay doi trong do<;ln
trich "Bua com ngay d6i thQt tham hqi ... vao tiim tri
mQi nguai". Tu d6, nh~n xet ngoi but hi~n thv;c cua
nha van Kim Lan.
De thi thu D<;>c hie'u: Bch tho "M~ toi" 427
NLXH: Tam quan trQng cua Lai cam on trong nh~n
thuc cua con nguoi.
NLVH: Truy~n ngan "Vg chong A Phu"
Cam nh~n ve hinh tuc;mg nhiin v~t Mi trong hai
do<;ln trich tren. Tu d6, nh~n xet sue song miinh Li~t
cua nguai Lao dc)ng mien nui du6i tam long nhan d<;lO
cua nha van To Hoai.
De thi thu D<;>c hiiu: Bai tho "Hqnh phuc gian don" 440
NLXH: Dieu ban thiin can Lam de h<;lnh phuc.
NLVH: Truy~n ngan "Vg nh«;tt".
Phan tich dien bien tiim trqng ba cv Til trong
dO<;ln trich "Ba Liio cui dau nin LQ,ng ... u cung mung
Long". Tu d6 nh~n xet tam Long nguai m~ thuong con
qua ngoi but nhiin dqo cua nha van Kim Lan.
De thi thu D<;>c hiiu: Bai tho "Vi~t Nam chong dich" 453
NLXH: sv can thiet cua loi cam on trong CUQC song.
NLVH: Truy~n ngan "Vg chong A Phu"
Phan tich himh dc)ng cU:u A Phu cua Mi trong do<;ln
trich "Luc ay dii khuya ... Lam sao Mi cung khong thay

16
 sc;J". Tu d6, nh~n xet niem tin vao con nguoi cua nha
van To Hoai.
De thi thu DQc hieu: Bai tho "Cho va nh(tn" 468
NLXH: Ynghia cua hanh d(>ng cho di
NLVH: Tuy but "Nguai lai do song Da".
Phan tich hinh tU<;mg song Da (do9-n thac da dlfng
vach thanh va m~t ghenh Hat Loong). Tu d6, nh~n
xet net d(>c dao trong phong each ngh~ thu~t cua
nha van Nguyen Tuan.
De thi thu DQc hUu: Trich bai tho "Giac mo cita anh he'' 481
28. NLXH: Giai phap de tro thanh phh~n ban tot hon
cua chinh minh.
NLVH: Bai tho "Vi~t Bac"
Phong vt dan gian trong bai tho Vi~t Bik qua do9-n:
"Nha gi nhu nha nguoi yeu ... Minh dciy ta do dang cay
ngQt biti".
De thi thu DQc hieu: Bai tho "Tan mc;m thai toi song" 493
NLXH: Tam quan trQng cua Slf chan thanh.
NLVH: But ki "Ai dii di;tt ten cho dong song?"
Phan tich ve d~p tinh tl:r cua song Huang trong
do9-n trich "song Huang trong Long thanh ph6 Hue''.
Tu d6 nh~n xet tinh tl! slf trong ki cua Hoang Phu
NgQc Tuong.
De thi thu DQc hUu: Bai tho "Tieng Vi~t" 506
NLXH: Slf can thiet phai nang cao van h6a dan t(>c.
NLVH: Bai tho "Dat nu6c"
Phan tich ve d~p tam hon nhan dan qua do9-n
trich: "Nhilng nguoi v<J ..... " . Tu d6 nh~n xet chat suy
tu sau lang trong tho Nguyen Khoa Diem.
Ky niing xu ly va luy~n de m.On Ngii van 2022 Tran Thity Duang

Phin 1. KIEN THUC BO TRO

I. Luu y ve ptuin Dqc hieu
1. Cach trd lOi cac cau hoi phan Dqc hieu
Cau 1. Ctich hoi: Cau hoi thuong o dC;J.ng nh~n biet, xoay quanh kien
thirc ve tieng Vi~t va lam van; ho~c tim, xac djnh nc)i dung trong
doC;J.n trich da cho.
each trd loi: Kien thirc tieng Vi~t va I<y nang d<;>c van bi~m.
cau2. each hoi: Thuong ra theo dC;J.ng cau hoi nh~n biet, "Theo tac
gilt../ Theo van ban.. .j Nqi dung ... duqc hieu the nao?... "
each trd loi: Xac djnh: tUkh6a .... j nc)i dungy can xac djnh. (Chu
y: Doi khi ngfr nghia thuong an Ufp di, ho~c riii rae ttmg doC;J.n trong
bai. Co the de se khong hoi thu~n, rna hoi ngU<;JC lC;J.i, hoi an y, nc)i
dung cau hoi dUQC tach y 0 nhieu doC;J.n)
Cau3. each hoi: Day la mire cau hoi thong hieu dC;J.ng "Anhjchi hieu the
nao?... " (Xuat phat tu I~p lu~n cua chung ta tu vi~c hieu n9i dung
0 van ban da cho.
each trd loi: B6c tach cau hoi, chia thanh cac lu~n cir de tra loi.
C6 the l~t nguQc lC;J.i cau hoi de c6 cau tra loi sau sac hon.
eau4. each hoi: Mire thong hieu, dC;J.ng "Anhjchi dong y hay khong
dong y... ; "Anhjchi hieu nhu the nao ... "; "Van de ... gQi cho anhjchi
suy ng h-t gt.'?... "
each trd lO'i: D6i v6i cau hoi c6 2 ve, yeu cau tra loi "Anhjchj
dong tinh hay khong dong tinh. Vi sao?" thi co the tra Ioi theo
huang "dong tinh" ho~c "khong dong tinh" ho~c co the "cd 2", mien
sao cac bC;J.n l~p lu~n/ giai thich nguyen do "chc;m phuang an do";
Con d6i voi cau hoi "Vi sao?" ho~c "GQi cho anhjchi suy nghi gi?"
thi c6 gang tra loi it nhat la 3 y. Nh6 phiii dua ra dUQC thong di~p.
Luu y: Cac cau hoi c6 the dao vj tri, khong nhat thiet cau nhieu diem phiii
la "Cdu 4", cau it diem hon phiii la "Cdu 1". Cac bC;J.n ph\1 thuc)c mire de) kh6
de tra loi sao cho hQp Iy.

18
Ky niing xu ly va luy~n demon Ngii van 2022 Tran Thity Duong

2. Djnh huang on tt:lp

- On t~p l(ili n(>i dung kien thtrc tieng Vi~t va cac dau hi~u nh~n biet:
+ Ccic phong each ngon ngfr; phucmg th<rc bieu d(ilt, thao tac l~p lu~n ...
cua m(>t van bfm.
+ Tac dt,mg cua bi~n phap ngh~ thu~t (doi vdi n(>i dung va hinh thtrc)
+ cac the tho da h9c (truyen thong, hi~n dtili, ... )
- Ngocli ra, can luy~n nang lt,rc dQC hieu n(>i dung, ngh~ thu~t cua m(>t van
ban bat kiva rut ra dUQC thong di~p jtinh cam rna tac gia girl nhan.
- Ren I<y nang tra loi n(>i dung ngan gt;m, sue tich, dung trQng tam.
ae
- Can trang bi them m(>t s6 cau danh ngon lip dV-ng viw bai viet.

II. Kie'n thuc nen quan trqng

3.1. cAc PHONG eAcH NGON NGtJ
1. Phong each ngon ngii sinh ho~t
Khai ni~m: Ngon ngu sinh ho(ilt Ia ngon ngfr duQc dung trong giao tiep
sinh ho(ilt hang ngay, thu(>c hoan canh giao tiep khong mang tinh nghi th<rc,
dung de trao doi thong tin, y nghi, tinh cam... dap <rng nhfrng nhu ca.u trong
CUQC song.
D~c trung: Ngon ngfr sinh ho(ilt chu yeu duQc the hi~n od(ilng n6i, nhung
cling ton t(ili od~ng viet. Trong cac v{m ban, loi tho(ili cua nhan v~t thuong o
d(ilng tai hi~n, mo phong l(ili. C6 tinh C\1 the, tinh cam xuc va tinh ca the.
Nht:ln bitt: Cac cu(>c tro chuy~n, doi tho(ili, nh~t k-y, thu ttr...
2. Phong each ngon ngii ngh~ thut:tt (ngon ngii van chuong)
Khai ni~m: Ngon ngfr ngh~ thu~t Ia ngon ngfr dUQc dung trong cac v{m
bfm thu(>c linh vt,rc van chuang nhu ngh~ thu~t, van xuoi, tho, Iqch, ...
D~c trung: Phong each ngon ngfr ngh~ thu~t thuong mang cac d~c tinh
nhu tinh tUQng hinh, tinh truyen cam, tinh ca the.
Nht:ln bie't: Do(iln trich ttr cac tac pham van h9c: tt,r st,r (truy~n ngan, tieu
thuyet, phe binh, hoi ki), trfrtinh (thO, ca dao, tt,IC ngfr), san khau (kjch, tuong,
cheo)... C6 the ton t(ili trong van ban chinh lu~n, bao chi.

19
 3. Phong each ngon ngii bao chi
Khai ni~m: Ngon ngfr bao chi la ngon ngfr dung de thong bao tin tuc
thdi Slf trong nUOC va quoc te, ph;''m anh chinh kien CUa td bao, CUa ngtrdi
viet va cua du lu~n quan chung, nham cung cap thong tin.
Dij,c tru:ng: DUQC dung trong llnh VlfC thong bao tin tuc, nhfrng van de
thdi Slf CUa xa hoi (phong each ngon ngfr bao chi hay con gQi la thong tan,
c6 nghla la thu th~p va bit~n t~p tin tuc de cung cap cho cac noi). C6 tinh
thong tin thoi sv; tinh ngan gQn; tinh sinh dong, hap dan.
Nhq,n bitt: Can cutheo mot so the lo9-i van bi'm bao chi nhub~m tin (thoi
S\1'), ph6ng S\1', tieu pham; qmlng cao.
4. Phong each ngon ngii chinh lui!-n
Khai ni~m: Ngon ngfr chinh lu~n la ngon ngfr dUQc dung trong cac van
ban trvc tiep bay to tu tuong, l~p truong, thai do, chinh kien, danh gia ve
nhfrng van de thiet th\fc, n6ng bong cua ddi song trong llnh V\I'C chinh tr!,
van h6a, xa hoi, ... theo mot quan ditim nhat dtnh.
Dij,c trung: Dung de dit~n d9-t y kien, binh lu~n, danh gia, nh~n xet van
de theo quan diem chinh trt, gam c6 tinh cong khai ve quan diem chinh trt;
tinh ch?t che trong bieu d9-t va suy lu~n; tinh truyen cam, thuyet phvc.
Nhq,n bitt: Cac van ban chinh lu~n xua thuong viet theo the htch, cao,
thu, chieu, bieu, ... Van ban chinh lu~n hi~n d9-i gam: cac cuong llnh; tuyen
bo; tuyen ngon, loi keu gQi, hi~u tri~u; cac bai binh lu~n, xa lu~n; bao cao,
tham lu~n, phat bieu trong cac hoi thao, hoi nght chinh trt, ...
5. Phong each ngon ngii khoa hQC
Khai ni~m: Ngon ngfr khoa hQc la ngon ngfr duQc dung trong giao tiep
thUOC llnh V\fC nghien Clru, hQC t~p va pho bien khoa hQC.
Dij,c trung: Dung trong moi truong cua khoa hQc nham dien d9-t chuyen
mon sau. C6 tinh khai quat, tinh tn'ru tUQng; tinh li tri, logic; tinh khach quan,
phi ca the.
Nhi!-n bitt: Cac bai hQc tu sach giao khoa; cac bai viet pho bien kien
th{rc khoa hQC, cac cong trinh nghien Clru khoa hQC chuyen sau ...

2(\v
Ky niing xu ly va luy~n ae mon Ngfc vein 2022 Tnin Thuy Duong

6. Phong each ngon ngfc hanh chinh

KhtH ni~m: Ngon ngfr hfmh chinh dUQc dung trong cac van bfmh~mh
chinh de giao tiep trong phq.m vi dtc co quan nha nuoc hay ca.c to chtrc chinh
tri, xa h(>i, kinh te... ho~c gifra co quan voi ca nhan, hay gifra cac ca nhan voi
nhau tren co so phap li.
l>c;lc trung: Sfr dvng trong llnh Vl!C hanh chinh, nen c6 tinh khuon mau;
tinh minh xac; tinh cong V\]..
Nh~n bitt: Cac van ban nhu nghi quyet, nghi dinh, thong tu, chi thi, giay
chtrng nh~n, don xin, ban khai, ban bao cao, bien ban, ...

3.2. cAc PHUONG THUC BlEU D~T

1. Phuong thuc t'l:£ s'l:( (ke chuy~n, tuong thu~t)
KhtH ni~m: TV sv la ke lq.i, thu~t lq.i, trinh bay m(>t chuoi cac sv vi~c, sv
vi~c nay dan den sv vi~c kia, cuoi cling ket thuc the hi~n m(>t y nghia.
l>c;tc trung: C6 cot truy~n; c6 nhan v~t, c6 sv vi~c; c6 tu tuong, chu de;
c6 ngoi ke.
2. Phuong thuc mieu td
Khai ni~m: Mieu ta la lam cho nguoi dqc, nguoi nghe, nguoi xem c6 the
thay sv v~t, hi~n tuQng, con nguoi (d~c bi~t la the gioi n(>i tam) nhu dang
hi~n ra truoc mat qua ngon ngfr mieu ta.
l>c;lc trung: Van ta canh, ta nguoi, ta v~t, ta tam ly nhan v~t. ..
3. Phuong thuc bieu cdm
Khai ni~m: Bieu cam la bay to trvc tiep ho~c gian tiep tinh cam, cam
xuc cua minh ve cac S\1' v~t, hi~n tUQng xung quanh.
l>c;tc trung: Cac van ban trfr tinh, tho ca, thu tl:r, di~n ml:rng, tham hoi,
chia buon, ...
4. Phuong thuc thuyet minh
Khai ni~m: Thuyet minh la trinh bay thu(>c tinh, cau tq.o, chi s6, dfr li~u,
nguyen nhan, m~t c6 ich ho~c c6 hq.i cua sv v~t hi~n tuQng de nguoi dqc
(nghe) c6 them tri thuc va c6 thai d(> dung dan voi chung.
 Dij.c trung: Gioi thi~u di tich, danh lam thang dmh, nhan v~t, san pham,
slfki~n ...
5. Phuong thuc nghi lu~n
Kh'H ni~m: Trinh bay tu tuong, quan diem, y kien de ban b<;~-c phai trai,
dung sai nham b<)c 19 chu kien, thai d<) cua nguoi n6i (nguoi viet).
Dij.c trung: Cao, htch, chieu, bieu, xa lu~n, binh lu~n, loi keu g<;>i, sach li
lu~n, tranh lu~n ve m<)t van de chinh trt, xa h<)i, van h6a.
6. Phuong thuc hanh chinh - ci>ng v1:f. (van ban dieu hdnh)
KhtH ni~m: Himh chinh - cong V\lla van ban dieu hanh xa h<)i, c6 chuc
nang xa h<)i, dieu hanh bang lu~t phap, van ban hanh chinh.
Dij.c trung: C6 quy dtnh, Slf rang bu<)c moi quan h~ gifra cac to chuc nha
nuoc, gifra ca nhan voi nhau trong khuon kho hien phap va cac bQ lu~t van
ban phap ly.

1. Thao tac l~p lu~n gidi thich

Khai ni~m: Thao tac l~p lu~n giai thich la cat nghia m<)t Slf v~t, hi~n
tUQng, khai ni~m de nguoi khac hieu r6, hieu dung van de.
each giai thich: Tim ttr ngfr, li le de giang giai, cat nghia cho van de. Tlf
di:it ra h~ thong cau hoi de tra loi.
2. Thao tac l~p lu~n phan tich
Khai ni~m: Thao tac l~p lu~n phan tich la lam r6 di:ic diem ve n<)i dung,
hinh thtrc, cau true va cac moi quan h~ xoay quanh doi tUQng.
each phan tich: Chia tach doi tUQng thanh nhieu yeu to theo nhfrng
tieu chi, quan h~ nhat dtnh. Ttr d6, di sau vao tling khia c<;~-nh, de lam sang to
nhung van phai bao quat theo m<)t ch1nh the thong nhat.
3. Thao tac l~p lu~n chung minh
Khai ni~m: Thao tac l~p lu~n chung minh la dung nhfrng bang chtmg
chan thlfc, xac dang da dUQC thtra nh~n de lam r6 doi tUQng.
 each chung minh: Xac dtnh van de chung minh, tim dan chung phli hQp.
Dan chung phai phong phu, tieu bieu, toC:m di~n sat hQp v6i van de ca_n chung
minh, sap xep dan chung phai logic, ch~t che va hQp li.
4. Thao tac Uj.p lu~n so sanh
Khai ni~m: Thao tac l?p lu?n so sanh la lam r6 doi tU<;mg dang dUQc
nhac t6i trong moi tuong quan v6i doi tUQng khac.
each so sanh: D~t doi tuqng vao cling m(>t binh di~n, danh gia tren cling
m9t tieu chi, neu r6 quan diem, y kien cua nguoi viet.
5. Thao tac l~p lu~n binh lu~n
Khai ni~m: Thao tac l?p lu?n binh lu?n la nh?n xet, danh gia, thuyet
phl,IC nguoi dQC (ngUOi nghe) dong tinh Vdi y kien CUa minh ve m(>t hi~n
tUQng (van de) trong doi song ho~c trong van hQC.
each binh lu~n: Trinh bay r6 rang, trung thlfc van de, dua de xuat va
chung to duqc y kien danh gia la xac dang, the hi~n r6 chu kien.
6. Thao tac l~p lu~n bac bo
Khai ni~m: Thao tac l?p lu?n bac bo la dung ly le, lu?n diem va chung
cu de g9-t bo nhfrng quan diem, ykien sai l~ch ho~c thieu chinh xac ... Tl:r d6,
dua ray- kien dung de thuyet phvc.
each bac bo: Neu y kien sai, sau d6 phan tich, bac bo, roi kh~ng d!nh,
chung minh y kien dung. Khi bac bo, d.n khach quan, dung mlfc.

Cac bi~n phap tu tu duqc hinh thanh dt,ra tren 3 phuong di~n:
- Tu tu ve ngfr am: di~p am, di~p van, di~p thanh, ...
- Tu tuve tl:r: so sanh, nhan h6a, an dv, hoan dv, tuong phan, choi chfr, n6i
giam n6i tranh, th?m xung, n6i qua, n6i ph6ng d9-i, ...
- Tu tuve cu phap: l~p cu phap, di~p cau true, li~t ke, dao ngfr, doi l?p, cau
hoi tu tu, d~t ra m9t cau hoi...
1. Bi~n phap so sanh
KhtH ni~m: So sanh la doi chieu SlfV~t nayv6i S\fV~t khac co net tuong,
dong nham tang sue gQi hinh, gQi dm, tang tinh bieu d_m cho nguoi tiep
 Vi d1:t:
- "Mi than thuc nghi minh khong bang con ngva".
- "Hom nay thi reich qua, ao quan ta tai nhu to aia".
- "Cimg ngay Mi cang khong noi, lui lui nhu con rua nuoi trong x6 cila".
2. Bi~n phap an d1:t
Khai ni~m: An dv la gQi ten sv v~t, hi~n tUQng nay bang ten sv v~t, hi~n
tUQng khac c6 net tuong dong nham tang sue gQi cho Sl,l' dien d~t.
Vi d1:t:
- "Gan mvc thi aen, gan aen thi rQ-ng".
- "Ba ldo khe hang m(jt tieng, nh~ nhang noi voi nang dau:
u, thoi thi cac con aa phai duyen phiii kiep voi nhau, u cung mung long ... "
3. Bi~n phap nhan hoa
Khai ni~m: Nhfm h6a la each gQi ten v~t, do v~t, ... bang nhfrng ttr ngfr
von dung cho con nguoi lam cho the gioi v~t, do v~t tro nen sinh d9ng, gan
gui hem, bieu tht dUQC nhfrng tam tU, tinh cam CUa con nguoi.
Vi d1;t:
- "Heo hut con may sung ngili trai"
- "... rung xa nu uBn tam ngvc l6n cua minh ra, che cha cho lang ... "
- "Song Duong troi ai
M<?t dong lap lanh
Nam nghieng nghieng trong khang chien truang ki".
4. Bi~n phap hoan d1:t
Khai ni~m: Hoan dl}. la each gQi ten Sl,l' v~t, hi~n tUQng, kh<ii ni~m khac
c6 quan h~ gan glii, nham tang sue gQi hinh, gQi cam cho dien d~t.
Vi d1:t:
- "Dau bQ,c tien aau xanh"
- "Vi sao tnii aat ngng an tinh,
Nhac mdi ten Nguai Ho Chi Minh"
5. Bi~n phap noi gidm, noi tranh
Khai ni~m: N6i giam n6i tranh la dung each dien d~t te nht uyen chuyen
tranh gay cam giac phan cam, tho tvc hay thieu Itch sv.
 - "Ao biw thay chieu anh ve dat
Song Ma gam len khuc d<;>c himh"
- "Bac da di roi sao Bac oi
Mua thu dang d~p nang xanh trai"
6. Bi~n phap noi qua, noi phOng dt:ti, th«;tm xung
Khai ni~m: DiE~n d<;1t muc d<), quy mo, tinh chat 16n hon st;r v~t hi~n
tU<;mg dUQC mieu ta de nhan m(;lnh, gay an tUQng, tang tinh bieu cam.
Vi d1:t:
- "Buac chan nat da muon tan lua bay"
- "D(>c ac thay, true Nam Son khong ghi het t(>i
Do ban thay, nuac Dong Hcii khong rUa SQ,Ch mui".
7. Bi~n phap ai~p tu, di~p ngu, ai~p cau true
Khai ni~m: Di~p ttr, di~p ngfr, di~p cau true la l~p l<;1i m<)t ttr ho~c q1m
tude nhan m(;lnh lam noi b~t y, gay cam xuc ffi(;lnh.
Vi d1:t:
- "Chung rang bu(>c du lu(ln, thi hanh chinh sach ngu dan.
Chung dung thu6c phi~n, ruqu con de lam cho noi gi6ng ta suy nhUQC.
Chung giii: d(>c quyen in giay bQ,c, xuat cang va nh(lp ccing."
- "Tre giillang, giil nuac, gii1 mai nha tranh, gii1 dong lua chin".
8. Bi~n phap tuong phdn doi l«;tp
Khai ni~m: Tuong phan doi l~p la dung nhfrng tu ngfr ho~c hinh anh c6
tinh chat doi ngUQC de nhan m(;lnh m{)t y nghia nao d6.
Vid¥:
- "Ngan thuac len cao, ngan thuac xu6ng"
- "0 du kich nhO gitwng cao sung
Thang Mi Lenh khenh buac cui dau"
9. Bi~n phap H~t ke
KhtH ni~m: Li~t ke la dua ra hang lo<;J.t cac st;r v~t, st;r vi~c, hi~n tUQng noi
tiep nhau nham dien ta day du, sau sac hon nhfrng khia qmh khac nhau cua
Ky nang xu ly va luy~n d~ mon Ngfc van 2022 Tran Thuy Duong

Vi d1:t:
- "Di~n giqt, diti ddm, dao cat, lua nung
Khong giet duqc em, nguoi con gai anh hung!"
- "De nau duqc che ta can nhung nguyen li~u sau: do, duong, nuac, ... "
- "Sv tuy~t vqng kh6n cimg cita nhdn ddn truac sv thinh n(> cita thien nhien
khi chong lq,i biio lu"
10. Bi~n pJuip choi chic
Kh(ii ni~m: Choi chfr 1a 1Qi dt,mg d?c sac v~ fun, ve nghia cua tU ngfr de
tqO SaC thai di dom, hai hUOC, ... lam ca.U van hap dan Vel thu vt hon.
Vi d\1:
"Ba gia di chQ cau Dong
Xem m(>t que boi lay chong lqi chang
Thay b6i gieo que noi n1ng:
LQi thi co lQi nhung rang chang con".

- "Con kien ma leo canh da

Leo phiii canh C\Lt leo ra, leo vao
Con kien ma leo canh dao
Leo phiii ciinh C\Lt leo vao, leo ra"
(Ca dao)
11. Cau hoi tu tu
Kh(ii ni~m: Cau hoi tu tU 1a d?t ra cau hoi nhung khong yeu dm cau tra
1oi rna nham nhan ffiqn~ Il1Qt ynghia khac.
Vi d1:t:
- "Sao anh khong ve chai thon Vi?"
- "Co cho trang ve kip t6i nay?".

v. PHAN BI~T cAc THE THO

De phan bi~t dUQC cac the tho cac em phai xac dtnh dUQC nhfrng quy tac
v~ so cau, so tieng, each gieo van, ngat nhtp, ... Can cu vao 1u~t tho, nguoi ta
phan chia cac the tho Vi~t Nam thanh 3 nh6m chinh:
- Cac the tho dan t9c: 1\lC bat, song that 1\lC bat, hat n6i ...
26
 - Cac the tho Duong lu~t: ngu ngon tu tuy~t, ngu ngon bat eli Duong lu~t,
that ngon tu tuy~t, ...
- Cac the tho hi~n d9-i: tho nam tieng, bay tieng, tam tieng, hon hQp, t\f do,
tho van xuoi ...
1. The tha L1:tc bat
- So tieng: Moi c~p gom hai dong, mQt ca_u 6, mQt diu 8.
- V{m: Hi~p van 6 tieng 6, tieng 8 dong bat v6i tieng thu 6 dong lvc.
- Nhtp: Chan (2/2/2, 4/4)
- Hili thanh: Tieng 2 (B), tieng 4 (T), tieng 6 (B). Doi l~p am Vl,I'C tram bong
6 tieng 6, 8 dong tho bat.
2. The tha song that l1:tc bat
- So tieng: C~p song that (2 cau 7 tieng) va IDQt c~p lvc bat (6- 8)
- V{m: C~p song that (tieng 7, 5 van T), c~p h,Ic bat hi~p van B, gifra c~p song
that, lvc bat c6 van lien.
- Nhtp: 2 cau that 3/4, h,Ic bat 2/2/2
- Hili thanh: Song that, tieng 3 linh ho9-t BjT
3. The tha Ngu ngon Duong lut:tt
- Ngu ngon tu tuy~t: 5 tieng 4 dong
- Ngu ngon bat eli: 5 tieng 8 dong
- Van: DQc v~n, van each
- Nhip: 2/3
- Hai thanh: c6 sv luan phien B-T ho~c niem B-B, T-T 6 tieng thu 2,4.
4. The tha That ngon Duong lut:tt
- That ngon tu tuy~t: 7 tieng 4 dong
..: That ngon bat eli: 7 tieng 8 dong
- Van: Van chan, dQc v~n, gieo van each
- Nhip: 4/3
- Hai thanh: Tieng thu 4 doi dau v6i tieng thu 2 va thu 6; tieng thu 2 cua
dong 2 va dong 3, dong 1 va dong 4 phai cling thanh.
 5. Cac the tha hi~n d~i
Tho 5 tieng, tho 7 tieng, tho 8 tieng, tho hon hQp, tho tl,f do, tho van - xuoi
(cau tho deli ngtm khac nhau), each ngat nh!p linh ho9-t. ..

III. LUU YVE PHAN DO~N VAN NGHJ LU!N xA H(>I

- Do~n van (khodng 200 chit)

+ Do9-n van: la ban lu~n ve mQt khia c9-nh, mQt y nho cua mQt van cte.
Vi d¥ 1: sue m9-nh cua tinh nguoi trong hoan dmh kh6 khan thfr thach
+ Van de: tinh nguoi (trong hoan dmh cv the la kh6 khan thfr thach)
+ Khia C9-nh can lam r6: ''sue mc;mh" cua n6 nhuthe nao, nghia la "sue mQ,nh"
cua tinh nguoi da giup do, mang den cho con nguoi dieu gi.
Vi d¥ 2: Hanh d9ng nho lam nen nguoi anh hung gifra doi thuong.
+Van de: Nguoi anh hung gifra doi thuong. V~y c6 nhieu yeu to de ta tro
thanh "nguai anh hung giila dai thuang" nhu nhan each, hanh d9ng cho di,
each doi xu voi m<;>i nguoi xung quanh, each nghi, ...
+ Khia C9-nh can lam r6: "hcmh d(>ng nho"
- Dung lugng: khoang 200 chfr, tuong duong voi khoang 20 den 22 dong
(trang giay thi, 2/3 trang), tranh viet qua deli, khong trien khai nhu m9t bai
van thu nho (gom giai thich, ban lu~n, chtrng minh, phan de, beli hQC nh~n
thuc ... ); khong ngau nhien xuong dong va lui dau dong.
2. y'
Vi d1,1: Slf can thiet phai tran trQng eu(>e song moi ngay
Dan dat bang mQt cau n6ijhinh anhjhi~n tUQng Cl,l the ...

- Gidi thich (th~t ngan g<;m): c6 the dung tu dong nghia, trai nghia, ho~c
mQt hinh anh Cl.}. the, hinh anh tUQng trtrng...
- Ban lul;in: trien khai n9i dung cac y
+ y 1: Giup con nguoi y thuc dtrQC S\f song hon.
+ Y2: Nang niu, tran tr<;>ng nhfrng dieu minh dang c6.
+ Y4: Nang do, giup ta VUQt qua nhfrng "bien co" trong CUQC song.
 + Y 5: D6 la m9t gia tr~ nhan van cao ca giup con nguoi hoan thi~n.
- Chung minh: Dua ra dan ch1rng cv the ho~c chung chung (t?p the) c6
sue anh huang l6n va lien quan m?t thiet den n9i dung van de.
· Bang m<)t cau nai y nghia khang dtnh Lc;ti van de.
(Cilng ca the sil d'r;tng m<)t hinh anh any)

3.
- Khong nen qua khuon mau (mvc dich cua do<;1n van Ia lam r6 m9t khia
C(;lnh cua van de, nen chi ca_n xoay sau vao n(>i dung de hoi; khong nhat thiet
phai theo m9t cau true nhat d~nh de tranh khuon mau).
- Them m(>t so cau n6ijhinh anh tm;mg trung cho bai viet them phong
phu, khong don di~u, m9t mau.
- Can ma r(>ng n(>i dung ban lu?n, khong nen an toan v6i nhfrng y qua co
ban (c6 the rna r(>ng cac dan chung ngoai nu6c, va khong nen lay dan chung
qua "thu(>c m~t", qua xa, qua cu. Vi d\1 khi ban ve S\1' can thit~t cua vi~c gifr gin
van h6a, cac b<;1n c6 the lay m(>t hinh anh C\1 the "0 nuoc NhQt, ngU<Ji ta dii de
nhffng tam bang ghi bang tieng Vi~t tc;ti cac san bay voi n<)i dung "Cam an cap
VQt" de ngv y nhac nho thai quen xau cua nguoi Vi~t).
- Trong bai viet nen sfr dvng nhieu giQng di~u (the hi~n sv tran tro, Len an,
phe phan, ca ngQi, vui mifng, han hoan .. .) va nhfrng cau van 2 ve doi ngUQC de
lam don bay cho n9i dung can lam r6.
- Thong di~p va bai hQc: nen viet chan thanh (h<;1n che viet "La hQc sinh
dang ngoi tren ghe nha truong" ho~c "La chit nhan ttwng Lai cua dat nuoc" ... C6
the viet "La nguoi tre tuoi, dang dung truoc nhung ca h<?i moi, t6i nhQ,n ra "auQc
song dii La m<)t man qua", nen thay vi Liing phi, toi chQn each "song trQn tirng
giay, tirng phut".
Ky nang xu ly va luy~n de mon Ngfc van 2022 Tn1n Thity Duong

4. NHUNG cA.u N6I c6 THE v!N DlJNG vA.o VIET

DO~N VAN NGHJ LU!N xA H(>I (200 CHU)
STT Cau n6i Tac gia
Chi can biet rang, khi bc;m th'f!C S'f! muon thanh
1 cong, bq,n se khong bao gia til bO, dit cho mqi thu co Khuyetdanh
toi t~ den dau di chang nua.
Hay chju trach nhi~m ve CUQC dai minh. Nen biet
2 rang chinh bq,n chu khong ai khac se la nguai dua Les Brown
bq,n tdi noi bq,n muon.
Nhung vi~c toi dii lam, toi khong hoi hQ,n. Toi chi
3 hoi hQ,n ve nhung vi~c toi co co h¢i thvc hi~n nhung Khuyetdanh
lq,i khong lam ma thoi.
Thach thuc la dieu lam cho CUQC song trCJ nen thu
Joshua J.
4 vi va vuqt qua thil thach chinh la nhung gi tq,o nen
Marine
ynghia CUQC song.
ThQ,t kho de cha dqi m¢t dieu gi do bq,n biet co the
5 chang bao gia xay ra, nhung con kho han de til bo Khuyetdanh
khi do la mqi dieu ma bq,n muon.
M¢t trong nhung bi quyet quan trqng nhat de co
duqc thanh cong la lQ,p nen quy tac lam nhung vi~c
6 Khuyetdanh
bq,n biet minh nen lam, dit cho bq,n khong muon di
chang nua.
Nhung dieu tot d<;p se den vdi nhung nguai biet
cha dqi ... nhung dieu tuy~t vai han se den vdi nhung
7 Khuyetdanh
nguai chiu bat tay vao vi~c va lam bat cu dieu gi de
lam chung tro thanh hi~n thvc.
Hq,nh phuc la thu khong the dem duqc, s(J huu
duqc, kiem duqc hay mt;ic vao duqc. No la trai Denis
8
nghi~m tinh than CUa moi phut gitiy ta song Vdi Waitley
tinh yeu, vinh d'f! va long biet on.

30
Ky niing xu lj va luy~n ae m.On Ngic van 2022 Tran Thuy Duong

De thimh cong, khao khat thanh cong cua bq.n

9 Bill Cosby
phdi Um han noi SQ that bq.i.
Hay cti den nai ma bq.n ciUQC chao cion - chu khong
phai rwi nguoi khac phai chiu ctv;ng bq.n. Neu he;>
10 Khuyetdanh
khong the nhin ra gia tri thv;c cua bq.n, eta den lite
co m()t khoi ctau moi.
Dung sQ ctau tranh cho ctieu bq.n tin tuong, cho du Andy
11
ctieu cto dong nghia vbi vi~c bq.n chi co m()t minh. Biersack
12 sv; trd thu tot nhat la m()t thanh cong vi ctq.i. Frank Sinatra
Hay quen cii tat eel nhilng Li do khong the va chi
13 Khuyetdanh
tin vao m()t Li do cho thay ctieu do la co the xay den.
Toi biet an nhung nguoi eta noi khong vai toi. Boi Albert
14
nho he;>, toi eta tv; minh lam ctieu cto. Einstein
each duy nhat de lam tot m()t vi~c la hay yeu cong
15 vi~c bq.n lam. Neu bq.n chua tim thay no, hay cu tiep Steve Jobs
t'l;!c tim kiem. Dung dung lq.i.
Cu()c ctoi rat ngan ngui, hay song trc;>n tung phut
gidy. Tinh yeu rat hiem hoi, hay nam lay thQt ch~t.
16 GiQ,n du La khong tot, hay loq.i bo no ngay. SQ hai Khuyetdanh
rat toi t~, hay ctoi m~t vbi no. Nhilng ki ni~m luon
ngc;>t ngao, hay tran trc;>ng chung.
Khi bq.n n6i "Kh6 qua" dong nghia vai vi~c "Toi
17 khong ctu mq.nh me cie ctdu tranh vi no". Hay ngung Khuyetdanh
ngay vi~c keu ca. Hay suy nghi tich cv;c!
Cu()c song giong nhu vi~c chl;!p anh. Bq.n can co
18 Khuyetdanh
nhilng diem mo de tq.o nen m()t buc hinh ct~p.
Dung lo lang ve that bq.i, hay lo ve nhilng co h()i
19 Jack Canfield
bq.n bo ra khi bq.n khong he co gang.
 Noi dau bc;tn cam nhqn hom nay se La nguon sue
20 mc;tnh cho bc;tn trong tuang lai. Moi thach thuc se Khuyet danh
dem lc;ti cho bc;tn co he?i de truang thcmh.
Hay xay len giac ma cita rieng bc;tn, neu khong
21 Farrah Gray
nguai khac se thue bc;tn xay dv;ng giac ma cita hQ do.
Thu duy nhat chen vao giita bc;tn va uoc ma La y
22 Joel Brown
chi CO gang va niem tin CO the th'l,ic hi~n dUQC.
Tv; tin vao ban than La pham chat hap dan nhat
ma mQt nguai co the co. Lam sao mQi nguai co the
23 Khuyet danh
biet bc;tn tuy~t vai the nao neu chinh ban than bc;tn
con khong thay dieu do?
Moi nguai ai qua aai ta aeu dc;ty cho ta aieu gi do ...
24 MQt so bai hQC rat dau don, mQt so thi khong ... Khuyet danh
Nhung tat ca deu vo gia.
Hc;tnh phuc khong co nghia La mQi thu aeu hoan
25 hao. No co nghia retng bc;tn quyet atnh nhin ra khoi Khuyet danh
nhitng thieu sot.
Khong me?t ai viet ra me?t ke hoc;tch khien ban than
tra nen trang tay, mQ,p u, luai bieng hay ngu ngoc.
26 Larry Winget
Do chi La nhitng gi xay den khi bc;tn khong co mQt ke
hoc;tch cho minh.
Co ba thu khong the lay lc;ti dUQC trong CUQC song:
27 nhitng Lai eta noi ra, khoanh khac bO Wva thai gian Khuyet danh
eta troi qua. Hay can thqn!
Du ding khong ai co the quay lc;ti va tc;to dv;ng mQt
28 khai dau moi, nhung bat cu ai ciing co the bat dau Carl Bard
tu bay gia va co mQt ket thuc moi.
Khi qua khu gQi ten, hay cho no vao hQp thu thoc;ti,
29 Khuyet danh
tin toi di, no chcing the noi len dUQC dieu gi moi ca.

32
 .Nguyen tac sol cita CUQC song. Hiiy lam nh[(ng gi
30 Khuyet danh
khien bc;m hc;mh phuc.
Hiiy tremh xa bat cit dieu gi hay bat cit ai lay di
31 niem vui cita bqn. Boi cu(jc doi qua ngan ngiti de Khuyetdanh
phai chtu d'l:(ng nhilng ke ngu ngoc.
Yeu nhilng gi bqn co. Ccin nhilng gi bqn muon.
Chap nh(tn nhilng gi bqn nh(tn dUQC .. Cho nhilng gi
32 Khuyetdanh
bqn co the. Hay luon nh6 rang: nhilng gi cho di deu
co the nhc;tn lqi ...
Hiiy luon nh6 rang co m(jt nguoi nao do van se
33 Khuyetdanh
hqnh phuc du hQ co it han nhilng gi bqn co.
That bqi l6n nhat bqn co the gQ,p trong doi la
34 Khuyetdanh
chang bao gio co gang.
Cu(jc song co 2 nguyen tac: 1. Khong bao gio tic bO;
35 Khuyetdanh
2. Luon luon nh6 nguyen tac 1.
Khong ai cho toi thanh cong. Toi phai t'l:( di tim va
36 nam lay no. Do la ly do vi sao toi dung day. De che Khuyetdanh
ng'l:(. De chinh phvc. Ca the gi6i va toi.
Noi SQ hai khong bien mat, chi la bqn dii doi mQ,t
Emma
37 v6i kho khiin m(jt each dung cam. Hay hQC each the
Watson
hi~n ban than va tin tuong nhieu han.
38 Khong the khen ngQi dieu gi ma khong co niem tin. Eva Peron
Hay ngang cao dau va dung thang cho du ai do xo
39 Tory Johnson
nga bqn.
Se la m(jt vinh d'l:( neu ai do tin tuong bqn, dQ,c bi~t Rachel
40
trong cac tinh huang kho khiin. Maddow
Bqn dit thong minh de VUQt qua tat ca nhung canh
41 Joan Rivers
cua phia tru6c.
Hay nhin vao dieu tot d~p nhat nhu m(jt each yeu
42 Mae West
thu:ong ban than - Ai bi'w tinh yeu la mit quang?
Ky nang xu ly ud ltiy~n ae mon Ngii van 2022 Tran Thuy Duong

Sonia
43 No lv;c mang tten sv; tv; tin.
Sotomayor
Liing phi thai gian 'Ve dUcJng di hay song CUQC dai
Shonda
44 bq,n muon song bang each buac qua no. Tat cii deu
Rhimes
do bq,n.
Neu bq,n khong dam mq,o hiem, bq,n se phiii doi
45 Erica Jong
mgt VOi nhieu thU dang SQ hon
46 Bq,n dang dung tren dinh nui cua chinh minh. B. Smith
Neu bq,n khong thich con duang dang di, hiiy chQn
47 Dolly Parton
huang di khac.
Dieu kho khan nhat la dua ra quyet dinh hanh Amelia
48
d<)ng, phan con lq,i chinh la sv; ben bi. Earhart
Dung til bO! Neu til bO, bq,n chi giong nhflng
49 Chris Evert
nguai khac thoi.
Bq,n hiiy trang diem de luon xinh df;p, nhung hiiy
50 Jennie Finch
lam sao de bq,n van co the bat kip nguai khac.
M¢t nguai phv nu mq,nh me la nguai dam lam
51 Marge Piercy
nhflng dieu ma nguai khac khong dam.
Bq,n hiiy bien phan con lq,i cua CUQC song minh
52 Louise Hay
thanh phan hoan hiio nhat.
Hiiy dong vai anh hung thay vi nq,n nhan trong
53 Nora Ephron
CUQC dc)i CUa bq,n.
Khi bq,n biet ban than khac bi~t, nghia la bQ,n dang Betheny
54
toa sang. Frankel
Dung nhin xem chan bq,n dii nhay dung di~u
55 Anne Lamott
chua. Hiiy cu nhay thai!
Cu<)c dai la m<)t hanh trinh chq,m den mvc tieu
56 Diana Nyad
cua rieng bq,n, hiiy tiep tvc theo duoi giac mo.
57 Hiiy tiep tvc khac bi~t. Bette Midler

34
Kj ruing xu ly va luy~n demon Ngic van 2022 Tnin Thuy Duong

Khi bqn tin tuong vao dieu gi, bqn se tim thay Melissa
58
niem vui suang hon nhien nhu tre con. McCarthy
De khong bi thay the, bqn can phiii tqo nen gia try
59 Coco Chanel
khac bi~t cho biin than minh.
M(jt nguoi e de va can thQ,n se khong bao gio but Susan B.
60
pha clUQC du CO tai nang. Anthony
Dung bO qua nhung thu don giiin; do co the La Edith
61
nguon g6c cita nhung t(>i ac. Wharton
Dau chan cita bqn se khong bao gia xuat hi~n neu Leymah
62
bqn chi di tren dau ngon chan cita minh. Gbowee
Bat chap dieu do kho khan va dau kho the nao,
63 Martha Beck
chang co clieu gi tot cho tam hon hon sv thQ,t.
Hoan thanh xong cong vi~c tot hon ky vc;mg mQi Sheryl
64
thu deu hoan hiio. Sandberg
Dieu bqn Lam tqo nen khac bi~t? Hay tV quyet
65 Jane Goodall
dinh ctau La diem khac bi~t cita chinh minh.
Bqn khOng nhat thiet phiii tro thanh nguoi tien
Condoleezza
66 phong cho mQi thu, vi bqn co the phiii trii m(>t cai
Rice
gia rat ddt, mang nghia ngUQC Lqi.
Dieu tuy~t voi dang de gifr Lqi nhat trong CUQC doi Audrey
67
nay La tinh cam gifra con nguoi vai nhau. Hepburn
Khi doi b1:tng, bqn hay an. Khi.khat nuac, bqn hay
68 Madonna
u6ng. Khi muon noi dieu gi, bqn hay noi ra.
sv kich tinh rat quan trQng trong CUQC song: Bqn
69 Julia Child
phiii xuat hi~n bung no thay vi nhut nhat.
sv binh thuong khong phiii La thu de tiec nuoi,
70 Jodie Foster
hay vut bO eli.
So hfru m(jt cau chuy~n dang nha co the khong de Brence
71
dang, nhung ciing khong kho bang vi~c chung ta Brown
 dimh ca CUQC dai chi de thaat khoi nhfrng CaU
chuy~n chinh minh.

Khi bgn buac qua mc)t giai dagn thay doi, chinh Martha
72
ban than bgn cilng dii thay doi roi. Stewart
Ca tinh la each the hi~n ban than ma khong can
73 Rachel Zoe
den lai giai thi~u.
Neu khong thaat khoi chiec hc)p cua rieng minh, Angelina
74
bgn se khong baa gia biet the giai rc)ng lan the naa. Jolie
Dieu khac bi~t giita nguai thanh cong va nhitng
Barbara
75 nguai con lgi la hQ danh baa nhieu thai gian de cam
Corcoran
thuong cha chinh minh.
sv lgc quan chinh la niem tin dan den thanh
76 Helen Keller
cong.
Hiiy tran quy nhung dieu nho nhat vi mc)t tia lua
77 Golda Meir
ben trang co the bung chay thanh cong.
Hiiy thay doi CUQC song ngay til: hom nay. Dung
Simone de
78 danh cuqc vai tuong lai, hiiy hanh dc)ng ngay va
Beauvoir
dung tri haiin nita.
Neu bgn chua tung mac sai lam dang chit y, bgn
Sallie
79 chac chan se kho gicmh dUQC CO hQi phat trien S'l:{
Krawcheck
nghi~p cha ban than.

Toi dii h<;>c duqc rang vi~c khong thuc day dc)ng
80 MiaHamm
l'I:{C con t~ han la bO [(j m1JC tieu.
Bgn khong can co gang gioi giang han bat ky ai. Ariana
81
Thay vaa do, hiiy no l'l:{c de gioi han chinh minh. Buffington
82 Neu khong the di thang, hiiy thu duang vong. Cher
Ai cilng co the toa sang, hiiy toa sang thea each
83 Susan Cain
rieng cua minh.
Bgn khong the la dua tre sq hiii tren dinh cua thac
84 Tina Fey
nuac, hiiy truqt xuong naa!

36
Ky nang xu ly va luy~n demon Ngic van 2022 Tran Thuy Duong

Margaret
85 Neu bgn cu rQ,p khuon, bgn se chang agt aU:QC gi.
Thatcher
Thu thach khong phiii lite nao cung hoan hiio, ao
86 Jane Fonda
la tat cii nhilng hi nQ ai 6 ma bgn phiii a6i mt;tt.
sv nghi~p cilng len xu6ng nhu: tinh bgn, hon nhcin
Julie
87 hay bat ky thu khac, va bgn khong the ganh tat cii
Andrews
cimg ml)t lite.
Hcly bat aau ubi ynghi hQC hoi moi ngay. Ngay cii Chanda
88
khi la ml)t CEO, toi van hQc hoi moi ngay. Kochhar
Hcly bu:bc ra khoi qua khu va bubc vao the gibi mai Oprah
89
do chinh bgn tgo ra. Winfrey

90
Toi se tiec nuoi nhilng aieu toi aa lam han nhilng Lucille Ball
aieu toi chua l(im.
Khi m~t moi, toi nghi ngai va tV biio rang "Toi Jada Pinkett
91
khong the la ph'I:L nil tai gioi hom nay." Smith
Samantha
92 Dil:ng song mQt CUQC aoi trong qua khu. -
Ettus
Toi luon bQ,n rl)n. Phiii chiing a6 chinh la nguyen Elizabeth
93
nhcin giitp toi luon cam thay hai long? Cady Stanton
Khi bgn buon, hcly tV chua tri bang each chiim soc Diane
94
ngu:oi khac. Sawyer
Ml)t trong nhilng bi quyet ae tre mcli la lam nhilng
95 Ruth Reichi
aieu bg,n khong biet, tiep t1:tc h9c hoi.
Hcly lan toa tinh yeu khap mQi nai. Hcly de nhilng Mother
96
ngu:oi aen gt;tp bgn rave citng hgnh phitc. Teresa
Gloria
97 Cai chet kh6ng buon bang vi~c song qua it.
Steniem
Neu bgn tim thay nguoi minh yeu, hcly nam bat Princess
98
tinhyeu a6. Diana
 BQ,n hiiy song trong niem vui nho be cua chinh
99 Hoda Kobt
minh va dung de ai cuap no.
Umg tnic an la thu bQ,n co the hQC dUQC sau khi
Ellen
100 chung kien sl;{ phan bi~t doi xu. Chinh nhii:ng thu
DeGeneres
toi t~ dii giup bQ,n hinh thanh nen long tnic an.
Diane von
101 BQ,n la nguai nam giii: chia khoa cua chinh minh.
Furstenberg
Voc mo ma khong kem thea hanh d()ng thi dit hy
102 Shakespeare
VQng CO canh cilng khong bao giO bay tai dich.
Tha lam m(jt bong hoa sen ni'J khi thay mqt trai bi
Rabindranath
103 mat het nh'IJ,y con hon giii: nguyen hinh n'IJ, bup
Tagore
trong suong lQ,nh vinh cuu cua mita dong.
Cai chet khong phai la dieu mat mat lan nhat
Norman
104 trong CUQC dai. Ma Sl;{ mat mat lan nhat do chinh la
Kusin
bQ,n de tam hon minh tan l'IJ,i ngay ca khi con song.
Thay doi se khong (Jen neu chung ta trong cha vao
nguai khac hay dQi thai diem khac hQ se thay doi. Barack
105
Chung ta chinh la Sl;{ thay doi ma chinh chung ta Obama
dang tim kiem.
Sl! binh an trong tam hon nam trong ban than
cua moi nguai ... Nhii:ng vil khi bao v~ no khong phai
la guom giao hay m(jc dO, mala m(jt Sl;{ trung thl;{CJean Jacques
106
khong m(jt vet nho, trung thl;{c ngay ca vai lOi lam Rousseau
cua minh. Day la m(jt CUQC chien dau khong kem
phan dung cam SO VOi bat ky CUQC chien dau nao.
Moi sang i'J chau Phi, con linh duong thuc dQ,y. No
biet rang no phai chQ,y nhanh hon ca con su tu
Ng<;ln ngfr
107 nhanh nhat neu khong no se bi giet. Moi sang con
chau Phi
su tu thuc dQ,y. No biet rang no phai chQ,y nhanh
hon con linh duong chQ,m nhat hoQ,c no se bi chet

38
 d6i. Dieu quan trQng khong phiii bc;m La su til hay
Linh duong. Khi mc;lt trai mQc, bc;m can bat dau ch~y.
Giac mo khong phiii La thu b~n nhin thay khi ngu, Cristiano
108
giac mo La nhung dieu ma khong cho phep b~n ngu. Ronalda
Muon thoat khoi bay s6i thi phiii ac han cii s6i,
109 VINgu
neu khong muon chet thi COma mQC nanh.
Trang thai a~i nay, trU: khi bi til L'l!t cuon troi het
110 MeMong
tai siin, con neu b~n ngheo La do b~n Luai.
sv song niiy sinh til trong cai chet, h~nh phuc
hi~n hinh til nhilng hi sinh gian kho, a dai nay
111 khong c6 con auang cimg, chi c6 nhung ranh giai, Nguyen Khai
dieu cot yeu La phiii c6 sue m~nh ae buac qua nhilng
ranh giai ay.
112 Du CUQC song CO van xoay, hcly song thQt tfr te. Gari
Thai gian m¢t di La khong tro L~i, khong ai c6 the Rosie
113
tam hai [an tren dong song CUQC dOi. Nguyen
114 Khong c6 ap tvc thi khong c6 d¢ng Ll:(c. DongHoa
Sue m~nh vi d~i nhat ma nhan Lo~i c6 trong tay Mahatma
115
chinh La tinh yeu. Gandhi
Khi b~n c6 tien trong tay chi c6 b~n quen mat
chinh minh La ai. Nhung khi khong c6 dong nao, cii
116 · Bill Gates
the giai se quen di b~n La ai, d6 La each CUQC song
vC:In hanh.
Toi Luon tl:( nhac biin than, dung La nguai khong
Lo trong tu tuong, chi can La thang tun trong hanh
117 Than Cach
d¢ng, dau c6 baa nhieu Ly thuyet khoa hQc trong tay
cilng khong bang m¢t buac di ngoai thvc te.
Ai cilng co the ngoi xuong de viet du co the chua Mari
118
baa gio dam dung Len de song. Tamagawa
 SV luoi bieng nhu mQt cai re cay. Nose nhanh
119 Khuyet danh
chong phat trien va ghim cht;lt bc;m tc;ti m<:>t vi tri.
Dung CO mong dgi mQt CUQC doi khong rae roi,
Mark
120 Lam gi co chuy~n ay! Thay vao do, hay mong cho
Manson
mQt CUQC doi VOi toan nhfrng rae roi de thuong di!
Neu co hQi khong go cua nha bc;tn, co nghia la nha
121 Milton Berle
bc;tn chua co cua. Hay gan mQt cai cua vao nha bc;tn.
Lam vi~c la m<:>t dieu th~t tuy~t voi, nhung du nhu
Kazuko
122 the bc;tn ciing khong dugc phep tro thimh no l~ cho
Watanabe
cong vi~c.
Khi bc;tn thuc d~y vao buoi sang, hay nghi rang
123 minh con song la mQt d(lc an lOn lao dugc hit tho, Due Ph?t
dugc suy nghi, dugc t~n huang va dugc yeu thuong.
Tuong lai cua moi nguoi la do nh~n thuc quyet
dinh. Bc;tn tro thanh nguoi sau sac hay hoi hgt, tich
eve hay bi quan, nguoi chien thang hay that bc;ti...
Tat ca nhung thu bat dau deu tit nh~n thuc. MQt Tony Buoi
124
khi co nh~n thuc dung dan thi mQi thu se nh~ Sang
nhang hon. Chinh minh biet minh la ai, su mc;tng
CUa CUQC dOi minh la gi, thi Se song mQt CUQC doi
day ynghia, trQn v~n va khong hoi tiec.
Dieu quan trQng nhat la dung nhin vao phong
Thomas
125 canh mo ho truac mat hay lam nhung vi~c gan nhat
Carilyle
ma minh hieu ri5.
Chung ta o day hom nay la de vugt qua dam lay, Robert
126
khong phai de giet het tat ca bQn ca sau. Kiyosaki
Trai Dat van quay, bau troi van xanh, may van
Thich Chfm
127 bay, gio van thoi va thanh cong lOn cua chung ta la
Quang
mang yeu thuong de lc;ti cho cu9c doi.

40
 Quyen dUQC song La tl,! do va theo duoi hqnh phuc.
Tqi sao chung ta phai theo auoi hqnh phuc? Theo Chris
128
toi co Le La vi hqnh phuc La m(>t thu gi do ma chung Gardner
ta chi CO theo duoi moi CO dUQC.
Hqnh phuc toi thUQng cua CUQC dai La co niem tin
129 Victor Hugo
rang chung ta dUQC yeu thuong.
Ngay hom nay neu bqn tang phi dong nghia voi Thuvi~n
130
vi~c bqn bOp chet qua khu va vut bO ngay mai. Harvard
Trong Sl:( duong dau giita dong suoi va hon da,
H. Jackson
131 dong suoi Luon Luon thang, khong phai qua sue
Brown
mqnh ma bang sv ben bi.
132 Bqn qua tre de the gioi nay hq gvc bqn. BTSV
Bqn sinh ra La m(>t ban the, dung chet nhu m(>t
133 John Mason
ban sao.
Bat cu ai eta tung Lam duQc dieu gi do quan trQng Andrew
134
chac chan deu eta trai qua nhitng ky Lw~1t ha khac. Hendrixson
Dung phi hoai thai gian dQ,p dau vao tuang nham
135 Coco Chanel
bien no thanh m(jt canh cua.
Albert
136 Sang tqo chinh La net hai huoc cua sl:( thong minh.
Einstein
Lqc quan La m(>t dqi LuQng gan Lien voi thanh cong
137 Brian Tracy
va hqnh phuc hon tat thay mQi thu
Luon Luon hay ma to doi mat. Hay quan sat khap
Grace
138 mQi thu xung quanh. Bai vi tat ca nhitng gi bqn
Coddington
thay deu co the truyen cam hung cho bqn.
Nhitng gi bqn co khi dqt duQc mvc tieu dQ,t ra Henry David
139
khong quan trQng bang nguai ma bqn tro thanh. Thoreau
Neu kehoqch de ra khong hi~u qua, hay thay bang
140 Khuyet danh
m!)t ke hoQ,ch khac, dung bao gio thay a(H m1,tc tieu.
 Abraham
141 Toi hq, g'l},c doi thit cita toi khi toi ket bq,n voi hQ.
Lincoln
Dung song cimg nam new ciing vQ,y 75 lan va gQi Robin
142
do La cu¢c dai. Sharma
Bq,n khong the cuu song nguOi khac, bq,n chi co
143 Anai:s Nin
the yeu thuang hQ.
144 Trai da khong mua khi Noah dl:(ng len con tau. Howard Ruff
145 Hay uoc ma m(>t each nghiem tuc. Khuyetdanh
Khong co con duang nao dan den hq,nh phuc. Thich Nhat
146
Hq,nh phuc La m(>t con duong. H<,mh
Kiem che Sl:{ giQ,n dil giong nhu khi bq,n uong
147 Due Ph~t
thuoc dQC Va hy VQng ngUOi khac phai chet.
Cac nha vo djch se khong baa gia ngung chai cho Billie Jean
148
den khi hQ dq,t dUQc dung nghia cita tu vo djch. King
Bq,n se thanh cong thai, bai vi hau het mQi nguai
149 Shahir Zag
deu rat luai.
Thien tai baa gom 1% cam hung va 99% nhilng Thomas
150
giQtmo hoi. Edison
M(>t moi truang thoai mai vay vimg La m(>t nai rat
151 Khuyet danh
d~p, nhung ch£ing CO gi CO the phat trien dUQC ca.
Bq,n can phai thay doi thea each bq,n muon de Mahatma
152
kham pha the giai. Gandhi
Kim ham noi dau m(>t thai gian chi khien bq,n dau Albus
153
han khi bq,n thl:(c Sl:{ cam nhQ,n dUQC no. Dumbledore
Lam mQi thu voi m(>t niem dam me manh li~t, Nouchette
154
hoqc la chCing la gi ca. Carey
Neu bgn muon song m(>t CUQC dai hq,nh phuc, hay
Albert
155 bUQC no VOi mQt m'I},C dich nhat djnh, khong phai
Einstein
voi nguai nao do hay sv vi~c gi do.
Ky ruing xu ly va luy~n ae mon Ngii viin 2022 Tran Thuy Duong

Co se xanh han neu nhu b~n tu6i nude cho no

Neil
156 hang ngay. Con nguoi dlng vQ,y, b~n se xanh han
Barringham
khi tu6i tri thuc moi ngay.
Khong bao gid dUQC tit bO Udc ma chi vi mat qua
Earl
157 nhieu thoi gian de thvc hi~n. Dit sda thi thoi gian
Nightingale
cung se troi di ma thoi.
Thay vi tV hoi se di ddu trong ky nghi tiep thea,
158 CO le b~n nen tV t~a cha minh m(>t CUQC song ma Seth Godin
b~n khong can phdi ch~y tron.
Neu co thu gi do khien b~n SQ hdi, do cung co the
159 Seth Godin
la thu rat dang de trdi nghi~m.
John
160 Doi khi de chien thang, b~n can phai hQc hoi.
Maxwell
That b~i chi La m()t nai de nghi ngai. Do la co h()i
161 Henry Ford
de b~n bat dau l~i theo each thong minh han
Toi chua bao gid ma Udc ve sv thanh cong. Toi lam
162 Estee Lauder
vi~c de ~t dUQC no.
Neu b~n tranh sv that bg,i, co nghia la bg,n dang
163 Khuyetdanh
tranh sv tien b¢.
Co nhung luc ma bg,n khong phdi dang lam tot han,
Salman
164 bg,n chi dang lam khac di thoi. Quan trc;mg La bg,n
Rushdie
phai nhQ,n ra thoi diem do.
Thdi gian cua bg,n la co hg,n. Dung phi hoai no
165 Steve Job
bang each song CUQC ddi CUa ngUdi khac.
Dung baa gid SQ that bg,i, bg,n chi can dung m(}t lan Drew
166
duy nhat trong ddi. Houston
Neu anh di tim m9t nguoi de lam bg,n, anh se kho
167 ma tim ra. Neu anh bu6c ra de lam b~n, anh se tim Zig Ziglar.
thay bg,n be khiip nai.
 Chung ta khong the chong l«i nhung thang ngu vi Albert
168
chung qua dong. Einstein
Nhung dieu xinh d~p nhat tren the gioi nay deu
khong the thay va th4m chi ciing khong sa thay
169 Helen Keller
duQc, chung chi co the duQc cam nh4n bang trai
tim.
170 Hiiy cu dam me, hiiy cu dQ,i kha. Steve Job
Can b~nh Lon nhat cua thai dQ,i nay do la khi nguai Congnuong
171
ta cam thay minh khong he clUQC yeu thuong. Diana
Co nhung dieu dang de ta hi sinh, nhung khong co
172 Harry Potter
dieu gi dang de giet choc.
Chi nhung nguai au dien ro moi nghi minh co the
173 Steve Job
thay doi the gioi moi la nguai thay doi the gioi.
Trang mc;>t the gioi dang thay doi rat nhanh chong,
Mark
174 lc;> trinh duy nhat aua bQ,n den that bQ,i la khong
Zuckerberg
dam mQ,O hiem, va thich an toan.
HQC til hom qua, song cho ngay hom nay, hy VQng
Albert
175 vao ngay mai. Dieu quan trQng nhat la khong
Einstein
ngung dQ,t cau hoi.
Giac mo khong phiii la nhung gi bQ,n thay khi ngu. A.P.J. Abdul
176
Do la nhung thu khien bQ,n khong the chQp mat. Kalam
Nguai bi quan trach gio, nguai lQ,c quan hy vQng William
177
gio doi chieu, nguai th'l;(c te dieu chinh canh buom. Arthur Ward
Dung that VQng khi bi til choi, dung buon khi that
178 Jack Ma
bQ,i, aay chi la bai "test" CUa CUQC aai thoi.
Hiiy ngung than viin va bat tay vao lam ngay Hillary
179
nhung dieu bQ,n cho la can thiet. Clinton
Neu khong the lam cho no tot, it nhat hiiy lam cho
180 Bill Gates
no trong d~p.
 Dung so sanh minh vai bat cu ai tren the giai nay.
181 Bill Gates
Neu lam vgy, bc;tn dang xuc phc;tm ban than minh.
MQt quan diem song tich eve se dem lc;ti sue khoe Hillary
182
tot, vi the hiiy lam tot moi ngay. Clinton
Bc;tn phai tin tuang vao ban than minh. Bc;tn phai
biet minh la ai, minh muon gi, CUQC song cua minh Hillary
183
sera sao, dieu gi lli quan trQng nhat de dua ra quyet Clinton
dinh cuoi cimg.
Dung co can bang giii:a cong vi~c va vui choi. Thay Donald
184
vao do hiiy bien cong vi~c thanh niem vui cua bc;tn. Trump
sv that bc;ti don gian chi la co hQi de bat dau lc;ti, do
185 Henry Ford
la lite chung ta cang thong thai hon.
Phai mat 20 nam de xay d'l:(ng danh tieng nhung
Warren
186 chi can nam phut de huy hoc;ti no. Neu bc;tn nghi den
Buffett
dieu do, bc;tn se hanh xu khac.
Toi khong that bc;ti. Toi chi vua tim ra 10.000 each Thomas A
187
de no khong hoc;tt dQng. Edison
Ca t1;tng thanh cong la aieu tot, nhung luu tam that
188 Bill Gates
bc;ti mai la dieu quan trQng hon.
Thgt ton thai gian de cau gign ve nhilng khiem
khuyet. Ai cung phai doi mq,t voi CUQC song va toi
Stephen
189 aii lam aieu do khong qua t~. MQi nguai se kh6ng co
Hawking
thai gian cho bc;tn neu bc;tn suot ngay bvc tile va
phannan.
Neu bat aau thi c6 kha nang bc;tn se nhgn lay that
Barack
190 bc;ti, nhung neu khOng bat dau thi chac chan bc;tn aii
Obama
that bc;ti roi.
Bc;tn phai lam nhilng gi bc;tn mo uac, ngay ca khi Arianna
191
bc;tn dang sQ. Buffington
Ky nang xu ly ua luy~n ~ mon Ngii van 2022 Tnin Thuy Duang

Chi phi phai tra cho sv; sai lam it hon so vai vi~c
192 Seth Godin
khong lam gi ca.
193 Dit sao bc;m cilng phai suy nghi, hiiy nghi lan. D. Trump
Hiiy lam ui~c nhu: the co mi)t ai do dang lam vi~c
194 hai mu:oi bon gia mi)t ngay de lay het tat eel mc;>i thu Mark Cuban
tilbc;m.
Bc;m kh6ng hc;>c each bu:ac di bang sv; tucin thu
Richard
195 nhfrng quy tac. Thi bc;m phai hc;>c hoi qua hanh dl)ng
Branson
va trai nghi~m.
196 sv; thong minh la kha nang thich ung vai thay doi. St. Hawking
T6i chi la mi)t dua tre kh6ng bao gia lan. T6i kh6ng
Stephen
197 ngilng dQ,t nhfrng cau hoi nhu: "tqi sao" ua "nhu: the
Hawking
nao". Doi luc, toi tim dU:QC cau tra lai.
Neu bqn di dung con ·du:ang va lu6n lu6n san sang Barack
198
bu:ac tiep, sam mui)n gi bqn cilng thanh c6ng. Obama
Bat ke bqn den til dau, bqn tr6ng nhu: the nao hoQ,c
Barack
199 bqn yeu thu:ong ai, neu lam vi~c cham chi va day
Obama
trach nhi~m, bqn se gqt hai thanh c6ng.
Logic se mang bqn di til A den B. Tri tu:ong tu:Qng Albert
200
se mang bqn di mc;>i noi bqn muon. Einstein

200 NH!N l>JNH VAN HQC AP Dl,JNG CHO Li LU!N

NH.~.N l>JNH VE THO CA
1. ThO la hinh thUc van hc;>c phan anh CUQC song, the hi~n
Til dien thuqt
nhfrng tam trqng, nhfrng cam xuc mqnh me bang ng6n ngfr
ngfr van hc;>c
ham sue, giau hinh anh va nhat la co nhip di~u.
2. Tho la tieng noi cua tinh cam con ngu:ai, nhfrng rung di)ng
Khuyetdanh
CUa trai tim tTUOC CUQC dai.
3. Tho khoi phat til long ta. Le Quy Don
4. Tho chi tran ra khi trong tim ta CUQC song dii u day. ToHfru

46
5. Tho truck het phai mang tinh chat tinh cam. Tinh cam
trong tho gan trvc tiep vbi chu the sang tc;w nhung khong
phai La mc)t yeu to don dc)c, tV no nay sinh va phat trien.
Maksim Gorky
ThVc ra do chinh La qua trinh tich tv nhung cam xuc, nhung
suy nghi CUa nha thO do CUQC song tac dc)ng va tgo nen.
Khong CO CUQC song, khong CO tho.
6. Khac vbi van xuoi, tho ca chi dung m(lt Luc;mg hii:u hgn cac
don Vj ngon ngii: de bieu hi~n cai VO hgn CUa CUQC song, cilng Hilu Dgt
nhu nhilng dieu tham kin trong tam linh con nguoi.
7. Tho La mc)t hinh thai ngh~ thugt cao quy. Nguoi lam tho
phai co tinh cam manh li~t the hi~n sv nang chay trong
long. Nhung tho la co tinh cam, li tri ket hQp m(lt each
Song Hong
nhuan nhuyen va co ngh~ thugt. Tinh cam va li tri ay duQc
dien dgt bang nhung hinh tuQng d~p de qua nhung loi tho
trong sang vang Len nhgc di~u khac thuong.
8. Tho ca la sv hi~n than cho nhii:ng gi tham kin nhat cua
con tim, thieng lieng nhat cua tam han con ngudi va cho
Lamartine
nhii:ng hinh anh tuoi d~p nhat, am thanh huyen di~u nhat
trong thien nhien.
9. Tho trubc het la CUQC doi va sau do mbi La ngh~ thugt. BeLinsky
10. Tho ca khoi dgy trong con nguoi nhung cam xuc tham
mi tuy~t d~p, thanh lQC tam han con ngudi, chap canh cho Belinsky
hQ bay tbi nhii:ng ubc mo, khat vQng.
11. Tho La vien kim cuong lap lanh dubi anh sang mc;lt troi. Song Hong
12. Tho ca La niem vui cao ca nhat ma Loch nguoi eta tgo ra
Kart Marx
cho the gibi va cho chinh minh.
13. Tho ca La cai nh'J!y cua CUQC song, nen nha tho phai di
Phgm Van
hut cho dtCQC cai nhl;ty ay Va phan dau lam sao cho CUQC ddi
Dong
cua minh cung co nhvy.
14. Tho cot oy, y co sau xa tho mai hay. Khong phai bat cu
Le Huu Tnic
dieu gi ciing phai bang ngon tiL Nhu the tho mai co gia trt.
15. Lam tho co ba diem chinh: m()t la tinh, hai la canh, ba la
S'l;(. Trang long co cam xuc th'l;(c sv, rung cam nen lai. Thvc
teben ngaai gay thanh y, roi dung dien tich de noi vi~c ngay
Le Quy Don
nay, chep vi~c xua hay thu(Jt chuy~n hi~n tq,i, deu tv nhien
co tinh than.
16. M()t bai tho khong the ton tq,i neu khong co khaang trang
Khuyet danh
cha ng110i dQC di ve.
17. Tho ma qua cau ki thi sa vaa gia doi, qua trau chuot thi
sa vaa xaa qua, haang luang hiu hat thi phan nhieu sa vaa
buon bii. Chi co thuan hQ,u, gian dt, thang than, khong gia
Ngo Thi NhQ,m
doi, khong xaa tra, khong buon bii ma rot CUQC chit trQng
den sv ngiin chQ,n dieu xau, baa ton dieu hay, mai la nhung
dQ,c sac chinh cua tho.
18. Lam nguai thi quy thang nhung lam tho thi quy cang.
Lam nguai thi khong nen co cai toi nhung lam tho nhat dtnh VienMai
phai co cai toi.
19. Tho la anh, la nhan anh, tho cung olaq,i cv the huu hinh.
Nhung no khac vai cai cv the cua van. Cung mQc len tu cai
Nguyen Tuan
dong tai li~u thvc te, nhung tu m()t cai huu hinh no thuc dQ,y
dUQC nhfrng cai VO hinh baa la.
20. Tho la hanh d()ng. Tho la dam me. Tho la ham sue caa,
la sv don nen cam xuc den muc "co due" de roi phat no bang
m()t hinh thuc ngon tu "tong hQp ket tinh" co van haQ,c co
CheLan Vien
di~u. Tho phan anh hi~n th'l;(c CUQC song ma hi~n th'I!C ay "dii
dUQC U thanh men va boc len dam say" den muc si me trang
tam han thi si.
21. Tho la m()t thong baa tham mi trang do ket hQp bon yeu
Mii Giang Lan
to: Y- Tinh - Hinh - Nhq,c.
22. Tho lam no ne tnii tim nguoi dan chang khac gi tri~u
tri~u nhilng hgt bv,i nuoc li ti lam biio hoa khong khi tren
Khuyet danh
dat dai Dan Mgch. Nguoi noi vi the ma khong odau co cau
vong r<;>ng Lon va n;w rvc nhu otho.
23. Tho la am nhgc cua tam hOn, nhat la nhilng tam hon cao
Voltaire
ca da tinh cia cam.
24. Tho phai xuat phat til: thvc tgi aoi song, nhung phai di
qua tam hon, tri tu~ va khi eta ai qua nhu vqy, tam hon, tri
tu~ ay phai in dau vao do thqt sau sac, cang ca the, cang clQC Xuan Di~u
dao, cang hay; tho [a tieng gQi dan, [a sv dong thanh tuong
irng, dong khi tuong cau cua nhilng con nguoi.
25. Tho la nhtp cau noi giila tiai tim voi trai tim. Khuyet danh
26. Tho ciing nhu nhgc, co the tro thanh m<;>t sue mgnh phi
thUOng khi no chinh phv,c ciUQC trai tim cua quan chimg Song Hong
nhan dan.
27. Tho la cay dan muon ai~u cua tam hon, cua nhtp tho con
tim. Xua nay tho van [a CUQC aoi, La Luong tri, La tieng gQi
cua con nguoi hiiy quay ve ban chat thvc cua minh, de vuon Khuyet danh
[en cai "chan - thi~n - my", tOi tam cao cua khat VQng song,
t6i tam cao cua gia trt song.
28. Tren aoi co nhilng thi£ chi giai quyet aUQC bang tho. Mayakovsky
29. Tho La sv thiing hoa ve cam xuc, La san pham tinh than
Khuyet danh
cuanha tho.
30. Nha tho nhu con ong bien tram hoa thanh m<;>t mqt
CheLan Vien
M<;>t giQt mqt thanh, aoi vgn chuyen ong bay.
31. Vgt ao cua tri~U nha thO khong bQC het vang ma aOi rOi
CheLan Vien
viii. Hiiy nh(lt lay chil cua aoi ma gop nen trang tho.
32. Cu(>c song La cemh dong mau ma de tho ben re sinh soi. Pus kin
33. Tho ca mang aen cho con nguoi nhiing aieu ky di~u. Khuyet danh
Ky nang xu ly ud luy~n ae mon Ngii uiin 2022 Tran Thuy Duong

34. Tho khai phat tic tam hon, vu:on len bang tam nhin va Hoang Minh
dQng lq,i bang tam long ngu:ai viet. Chau
35. Tho vica la ket tinh tic tam hon ngu:ai simg tac, vica la sqi NguyenDinh
day truyen S'lf song den ngU:ai dQC. Thi
36. Thi ca la m{jt ton giao khong ki vQng. Jean Cocteau
37. Tho la than hung. Plat on
38. Tho la ngQn lila than. Derzhavin
39. Tho ca phiii say mai thich. ToHuu
40. Doi vai nha tho thi each viet, but phap la m{jt nita vi~c
lam. Du bai tho the hi~n ytU d{jc dao den dau, no cilng nhat
Rasul
thiet phiii df;p. khong chi don giiin la df;p ma con df;p m{jt
Gamzatov
each rieng. Doi vai nha tho, tim cho ra but phap cua minh,
nghia la tra thanh nha tho.
41. Lam tho la can m{jt phan nghin milligram quij,ng chit. Mayakovsky
42. M{jt cau tho hay la.m{jt cau tho co sue gQi. Lu:u TrQng Lu:
43. Cai ket tinh cua moi van tho la muoi va be.
CheLan Vien
Muoi lang a o ne, tho dQng a be sau.
44. Mf; ru cai le a dai,
NguyenDuy
Sua nuoi phan xac, hat nuoi phan hon.
45. Sac df;p cau tho cilng phiii dau tranh cho chan li. CheLan Vien
46. Dai thi si la tho, nhu: dai ngu:ai nong dan la lua. Nhan
CheLan Vien
sac cua m{jt- vien ngQc U:? Co khi la nhi~m V'I:L no day roi.
-- - -

47. Thi ca la nhfrng hinh ve vinh cuu trong trai tim cua tat
Ferlinghetti
cii mQi ngu:ai.
48. Hinh thuc cilng la vil khi. CheLan Vien
49. Thi si la con chim son ca ngoi trong bOng toi hat len
Bysshe Shelley
nhfrng tieng em diu de lam vui cho sv co d{jc cua minh.
50. De trong long la chi, ng'I:L ra y la tho. Ngu:ai co sau, cq,n Nguyen cu:
cho nen tho ma co to, r{jng hf;p khac nhau. Ngu:ai lam tho Trinh

so
Ky niing xu ly va luy~'rl demon Ngfc van 2022 Tran Thuy Duong

khong ngoai lay trung hQ,u lam g6c, y nghia phiii ham sue,
lai tho phai gian di.
51. Tho La m(>t buc h<;>a de cam nhQ,n thay vi de ngam. L. Vinci
52. Tho ca lam cho nhilng gi tot d~p nhat tren dai tro thanh
Bysshe Shelley
bat tit
53. Tho la rtlc;Ju cua the gian. Huy Trvc
54. Trang tam hon cua con nguai deu co cai van ma chi co
Nhecrasov
tho ca mOi mo dUQC.
55. Nha tho, ngay cii cac nha tho vi d(ti nhat cilng phiii dong
Belinsky
thai La nhung nha tu tuong.
56. Moi khi co gi chat chua trong long, khong noi ra, khong
T6Hilu
chju aUQC thi l(ti can thay lam thO.
57. Tho the hi~n con nguai va thai a(ti m(jt each cao ct~p
Song Hong
nhat.
58. Tho sinh ra tu tinh yeu va long cam thu, tu n\1- cuai trong Rasul
sang hay giQt nuac mat ctiing cay. Gamzatov
59. Tho ca La tieng hat cua trai tim, La nai dung chan cua
tinh than, do cto khong ctan giiin ma cilng khong than bi, ...
Tho ca chan chinh phiii La nguon thuc an tinh than nuoi Khuyetdanh
duong tam hon phat trien, no khong aUQC La thu thuoc phi~n
tinh than em cii, nho nhen ma a(>c h(ti...
60. Toi thu thQ,p hinh tUQng nhu con ong hut mQ,t vQ,y. M(>t
con ong phiii bay m(>t cto(tn ctuang bang sau lan xich a(to
Povienko
trong m(jt nam ba thang va dQ,u tren bay tri~u bOng hoa cte
lam nen m(jt gam m(lt.
61. Nhilng cau tho lap lcinh nhu nhilng tam huy chuang. Paul Valery
62. Tho La tieng noi cua tri am. T6Hilu
63. Gi<;>ng ca buon La thich hc;Jp nhat cho tho. Edgar Poe
64. Tho chinh La tam hon. Maksim Gorky
65. Tu bao gia cho den bay gia, tu Homero den kinh thi, den
ca dao Vi~t Nam, tho van [a m(Jt sue dong cam miinh li~t va
Hoai Thanh
quang dQ,i. No dii ra dai gifla nhung vui buon cua loai nguai
va no se ket bQ,n vai [oai nguai cho den ngay tQ,n the.
66. Tho la tho, dong thai la hQa, la nhgc, la chgm khac theo
Song Hong
m(Jt each rieng.
67. Tho la tieng long. Di~p Tiep
68. Tho [a thu ki chan thanh cua trai tim. Duy Bralay
69. Tho hay [a tho gian dt, xuc d(Jng va am anh.
Tran Dang
De dgt duqc m(Jt luc ba dieu ay doi vai cac thi si van con la
Khoa
dieu bi mqt.
70. Bai tho hay [a bai tho dQC [en khong con thay cau tho ma
chi con thay tinh nguai va toi muon tho phai thQ,t [a gan ToHuu
ru(Jt cua minh.
71. Hiiy hat len khi moi manh hon anh [a m(Jt sqi day dan Plat on
72. Tho [a hi~n th1;(c, tho la CUQC dai, tho con [a tho nila. XuanDi~u

73. cau tho hay [a cau tho co kha nang danh thuc bao an
Chu Van Son
tuqng von ngu quen trong ki ire cua con nguai.
74. Tho ca bat re tu long nguai, no hoa noi ngon ngu, va dQng
VienMai
lgi trong tim nguai dQc.
75. Hiiy xuc d(Jng hon tho cho ngQn but co than. Ngo Thi NhQ,m
76. Cilng nhu n~ cuai va nuac mat, th1;(c chat cua tho [a phan
Tag ore
anh m(Jt cai gi do hoan thi~n tu ben trong.
77. Thi si la m(Jt con chim son ca ngoi trong bOng toi hat len
nhfing tieng em dtu de [am VUi cho S1;( CO d(Jc cua chinh Bysshe Shelley
minh.
78. Tho [a S1;( sung miin cua tinh cam miinh H~t. Balzac
79. Bai tho anh anh lam m(Jt nila ma thoi
Con m(Jt nila cho mua thu lam lay CheLan Vien
Cai xao xgc hon anh chinh [a xao xgc [a

S2
 No kh6ng la anh nhung nola mua.
NHA.r~J VE l'AC PHAM rAN !OC
80. Nha van phai bie't khai Len acon nguoi niem trac an, y
thuc phan khang cai ac; cai khat VQng khQi phV-C va baa V~ Aitmatov
nhitng cai tot.
81. Van chuang co loc;ti dang tho va loc;ti khong acing tho. Loc;ti
Nguyen Van
khong acing tho la loc;ti chi chuyen chit o van chuang, loc;ti
Sieu
dang tho la logi chuyen chit o con ngw1i.
82. Ngh~ si chan chinh phai la nha nhan ago trong cot tuy. Chekhov
83. Nha van phai la nguoi thu ki trung thanh cua thoi agi. Balzac
84. Van hQc, ao La tu tuong ai tim cai a~p trong anh sang. Charles
85. Van chuang khong phiii la m()t each aem aen cho nguoi
dQc sv thoat li hay sv: quen; trai lgi van chuang la m()t thu
khi gioi thanh cao va aac rvc ma chitng taco, de vira to cao ThgchLam
va thay aoi m()t cai the gioi gia doi, tan ac, vira lam cho long
nguoi UQC them trong sgch va phong phit han.
86. Ngh~ thugt khong la anh trang lira doi, ngh~ thugt khong
nen La anh trang lira doi, ngM thugt chi co the La tieng aau NamCao
kho kia thoat ra til nhitng kiep Lam than.
87. Van hQC giup con nguoi hieu dWJC ban than, nang cao
niem tin vao ban than minh va lam niiy no 0 con nguoi khat Maksim Gorky
vQng huang tai chan Ly.
88. Thien chuc cua nha van cung nhu nhitng chuc V'lf cao
quy khac La phdi nang do nhitng cai tot de doi co nhieu cong ThgchLam
bang, thu:ang yeu han.
89. M9t tac pham ngM thugt la ket qua cua tinh yeu. Tinh
yeu con nguoi, uac mo chay bOng vi m()t xa h()i cong bang,
binh dang bac ai luon luon thoi thuc cac nha van song va Lev Tolstoy
viet, vat cgn ki~t nhitng dong suy nghi, hien dang bau mau
i
nang cua cho nhan loqi
 90. Doi vai con nguoi, s~ th~c doi khi nghi~t ngii, nhung bao
gio cilng dung cam cung co trong long nguoi dQc niem tin o
tuong lai. Toi mong muon nhung tac pham cua toi se lam
Sholokhov
cho con nguoi tot hon, tam han trong sqch hon, thuc tinh
tinh yeu doi VOi con ngUOi Va khat VQng tich C~C dau tranh
cho li tuong nhan dc;to va tien bQ cua loai nguoi.
91. Van hQC khong quan tam den nhfrng cau tra loi do nha
van dem lc;ti, ma quan tam cten nhung cau hoi do nha van Claudio
di]t ra, va nhung cau hoi nay, luon luon rc:>ng hon bat ky mc:>t Magris
cau tnlloi cQ,n ke nao.
92. Van hQc lam cho con nguoi them phong phu, tqo kha
Kalinine
nang cho con ngUOi lan len, hieu aUQC con ngUOi nhieu han.
93. NgM thugt la linh v~c cua s~ ac:>c dao, vi v~y n6 doi hoi
Phuong L~u
nguoi viet S~ sang tc;to phong each mOi lc;t, thu hut ngUOi dQC.
94. Chan ly khoa hQC dc;tt dUQc bang each giai ph6ng no khoi
Albert
cai toi cua nha khoa hQC. Con hinh tUQng trong ngh~ thu~t
Einstein
bieu hi~n ro net nhung cam xuc cua ngM st.
95. Tac pham ngM thu~t chan chinh khong ket thuc o trang
cuoi cung, khong bao gio het kha nang ke chuy~n khi cau
chuy~n ve cac nhan v~t aa ket thuc. Tac pham nh~p vao tam
Aitmatov
han Va y thUc CUa bc;tn aQC, tiep t1;LC song va hanh dQng nhU
mQt l\(c luqng nQi tam, nhu s~ dan vQ,t va anh sang cua
luang tam, khong bao gio tan tq nhu thi ca cua sv th~t.
96. Dau dan thay cho nhung kiep song muon cat canh bay
Nam Cao
cao nhung lc;ti bi com ao ghi sat dat.
97. s~ cau tha trong bat cu nghe gi cilng la mQt s~ bat luang
NamCao
rai. Nhung s~ cau tha trong van chuang thi th~t la de ti~n.
98. Andersen aa luqm lQ,t nhung hc;tt tho tren luang aat cua
Paustovsky
nguoi dan cay, ap u chung noi trai tim ong rai gieo vao

')1
 nhung tup lieu, tu do Lon len va na ra nhung doa hoa tho
tuy~t a~p, chung an ui tnii tim nhilng nguoi cung kho.
99. Neu nhu Nguyen Cong Hoan aOi la mcmh ghep cua
nhung nghtch canh, voi Thc;tch Lam aai [a mieng vai co lO
thung, nhung vet o, nhung van nguyen v~n, thi voi Nam Khuyet danh
Cao, CUQC doi La tam ao cu bt xe rach ta toi tu cai lang Vii
Dc;ti den moi gia dinh, moi so phqn.
100. Tho ca, trong y thuc chung co the atnh nghia La bieu
hi~n cua tri tuang tuc;mg, va tho ca cung [a kha nang thien B. ShelLy
bam khi con nguai sinh ra.
101. Co nhung dem khong ngu, mat rvc chay va thon thuc,
Lermontov
long tran ngqp nho nhung. Khi do toi viet.
102. M¢t tac pham thqt gia trt, phai VU<Jt len tren tat ca bd
c6i va gioi hc;tn, phai la m¢t tac pham chung cho ca loai
nguai. No phai chua d1;lng m¢t cai gi lon lao, mc;tnh me, vua NamCao
aau don lc;ti vua phan khai. No ca tvng long thuong, tinh bac
ai, S'l! cong binh.Nolam cho nguoi gan nguoi hon.
103. MQt tac pham sieu vi~t [a m¢t tac pham lam bat hu noi
Voltaire
thong kho cua con nguoi.
104. Tat ca trong con nguai! Tat ca vi con nguai! Con nguoi!
Tieng ay thqt ki di~u! Tieng ay vang len kieu hanh va hung Maksim Gorky
trang xiet bao!
105. Van hQC la nhan hQC. Maksim Gorky
106. Neu nhung noi aau kho tu lau bt kiem che, nay soi S'f!C
Nekrasov
dang len trong long thi toi viet.
107. Con hay lang nghe noi buon cua canh cay heo kho, cua
chim muong que qut;tt, cua hanh tinh Lc;tnh ngat. Nhung Nadimetlicmet
truoc het con hay Uing nghe noi buon cua con nguai.
108. Tac pham ngh~ thUQt se chet neu no mieu ta CUQC song
BeHnsky
I! chi ae mieu ta, neu no khona vhiii tieng thet kho aau hay
J L !
lai ca t'!fng han hoan, neu no khong dgt ra nhflng cau hoi
hogc tra lai nhflng cau hoi do.
109. Song dii roi hiiy viet, khi viet hiiy hoa minh vao CUQC
To Huu
song vi dqi cua nhan dan.
110. Khong co gi ngh~ thu4t han ban than long yeu quy cua
Vincent Gogh
con nguai.
Lam Ngfl
111. Win chuang bat hit co kim deu viet bang huyet l~.
Duong
112. Dieu quan trQng han het trong Sl;l nghi~p cua nhflng nha
van Vi dqi ay lqi la CUQC song, trUOng dqi hQC chan chinh CUa
thien tai. HQ dii biet dai song xii h<)i cua thai dqi, dii cam
Dgng Thai
thay sau sac mQi noi dau dan cua con nguai trong thai dqi,
Mai
dii rung d<)ng t4n day tam han vai nhflng noi lo au, bl;lc bQi,
tui ho va nhflng uac mong tha thiet nhat cua loai nguai. Do
chinh la cai hoi tho, cai sue song cua nhii:ng tac pham vi dqi.
113. Con nguai den vai CUQC song tu nhieu neo duang, tren
Dgng Thai
muon van cung b4c phong phu nhung tieu diem ma con
Mai
nguai huang den van la con nguai.
114. Tu tuong nhan dqo xuyen suot qua trinh van hQC tu xua
den nay. Khai ni~m nhan dqo co nhflng tien than cua no, Le Tri Vien
trong lai noi thong thuang do la "long thuong con nguai".
us. van chuang co quyen, nhung khong chi mieu ta cai xau
xa, cai ghe tom, cai hen nhat. Thanh nam cham thu hut mQi Nguyen Khai
the h~ van la cai cao thuqng, cai tot d~p, cai thuy chung.
116. Cot loi cua long nhc1n dqo la long yeu thuong. Ban chat
Hoai chan
cua n6 la chfl tam doi vai con nguai.
117. Neu nhu cam hung nhan ban nghieng ve dong cam vbi
nhung khat v<;mg rat nguai cua con nguai, cam hung nhan
Hoai Thanh
van thien ve ngqi ca ve d~p cua con nguai thi cam hung
nhan dqo la cam hung baa trum.

56
118. NgM thuQt La sv: vtwn toi, sv: niu giu mai mai tinh nguoi
Nguyen NgQc
cho con nguoi. Cai cot U5i cua ngh~ thuQt La tinh nhan &;w.
119. y nghia thv:c sv: cua van hQC La nhan dc;w h6a con nguoi. Khuyet danh
120. Tac pham van hQc La dua con tinh than cua nha min, La TranDang
sv: ket tinh qua trinh tu duy ngh~ thuQt cua nguc)i cam but. Suyen
121. N6i ngM thuQt tuc La n6i den sv cao cii cua tam han.
D~p tuc La m<;>t cai gi cao ca. Da n6i d~p La n6i cao ca. C6 khi NguyenDinh
nha van mieu tii m<Jt cai nhin rat xau, m<Jt tQi ac, mQt ten Thi
giet nguai nhung each nhin, each mieu tii phai cao ca.
122. Niem vui cua nha van chan chinh la niem vui cua nguoi
Paustovsky
dan duong din xu so cai d~p.
123. Nha van phai La nguoi di tim nhilng h£;Lt ngQc an giau Nguyen Minh
trong be sau tam han cua con nguai. chau
124. CUQC be dau ma con nguai nhin thay trong van tho dan
ToHitu
tQC La mau trong trai tim cua nguai ngh~ St.
125. Neu "Truy~n Kieu" La mOt dong song thi tho chit Han La
Nguyen Dang
nhitng con suoi nho, tat cii deu do vao dl;Li duong menh mong
M£;Lnh
La chit nghia nhan dgo cua nha tho.
126. Nha van ton t£;Li o tren dai truoc het de Lam cong vi~c
giong nhu ke nang giac cho nhitng con nguai bt cimg duong,
tuy~t LQ,bt cai ac hogc so phgn den dui don den chan tuong.
Nguyen Minh
Nhitng con nguoi ca tam han va the xac bt hat hili va dQa
chau
day den eche, hoan toan mat het Umg tin vao con nguoi va
CUQC doi. Nha van ton t£;~,i 0 tren doi de benh VVC cho nhilng
COn ngUOi khong CO ai de benh V'I,!C.
127. Gia trt cua m<Jt tac pham ngh~ thugt truoc het La i'J gia
trt tu tuong cua n6. Nhung La tu tuong aa duqc run len o cac
Nguyen Khai
cung bgc va tinh cam va tinh cam chu khong phai La tu
tuong nam thiing do tren trang giay.
128. Noi toi gia tri nhan dc;w la noi toi thai dQ cua nguai
Tii dien
ngh~ si danh cho con nguai ma hqt nhan can biin la Hmg
Van hQC
yeu thuang con con nguai.
129. Toi muon tac pham cua toi giup mc;>i nguai tra nen tot,
co tam han thuan khie't, toi muon chung gop phan gQi dQ,y
tinh yeu con nguai, dong loqi va y muon dau tranh milnh Sholokhov
H~t cho nhung H tuang cua chit nghia nhan dqo va sv tien
bQ cua loai nguai.
130. Moi tac pham deu co it nhieu nha van. Thqch Lam
131. Cac ong muon tieu thuyet cit la tieu thuyet.
Vii Trc;>ng
Toi va cac nha van cung chi huang nhu toi muon tieu thuyet
Ph1;tng
la sv thvc a dai.
132. Nguai sang tac la nha van va nguai tqo nen so phQ,n cho
Maksim Gorky
tac pham la d()c giii.
133. Cu()c doi la diem xuat phat ciing la dich den cuoi cung
ToHuu
cuavan hQC.
134. Van chuang khong can den nhung nguoi thQ kheo tay
lam theo m()t vai kieu mau dua cho, van chuang chi dung
NamCao
nqp nhung nguoi biet dao sau, biet tim toi nhung nguon
chua ai khai, sang tqo nhung gi chua co.
135. NgM thuQ,t khong doi hoi nguoi ta thiia nhQ,n cac tac
Lenin
pham cua no nhu la hi~n thvc.
136. Toi hily con m()t trai tim, m()t dong mau nang de yeu
Dostoyevsky
thuong, ciim thong va chia se.
137. Van hc;>c [a con de cua dc'Ji song. CheLan Vien
:o
r"'~-N VEHI ~~'
138. Moi chit phiii la hqt ngc;>c buong xuong trang biin thiio,
hqt ngc;>c ay phiii [a hqt ngc;>c moi nhat cua minh tim dUQC,
To Hoai
do phong each van chuang cua minh ma co...

58
139. Neu tac giii khong col6i di rieng thi nguoi do khong bao
gio La nha van cii... Neu anh khong co giQng rieng, anh ta Chekhov
kho tro thanh nha van th1:(c th'I:L.
140. 0 dau co Lao dc)ng thi o do co sang tc;w ra ngon ngu. Nha
van khong chi hQC tQ,p ngon ngfl CUa nhan dan ma con la
ngUOi phat trien ra ngon ngil: sang tQ,O, khong nen an bam
vao nguoi khac. Giau ngon ngu thi van se hay ... Cung cung
mQt VOn ngon ngfl ay nhung SU d'I:Lng CO sang tQ,O thi van se Nguyen Tuan
co be the va kich thuoc. Co von ma khong biet sil dvng chi
nhu nha giau gifl cua. Dung chfl nhu danh co tuong, chfl nao
de cho nao phiii dung vi tri cua no. Van phiii Linh ho<;tt. Van
khong Linh ho<;tt gQi La van cirng do thap khop ...
141. M9t tac pham ngh~ thuQ,t thieu hinh thilc thich dang thi
G. W. F. HegeL
khong the duoc gQi La mc)t tac pham ngh~ thuQ,t.
142. Cai quan trQng trong tai nang van hQC, cung co the
trong bat ki tai nang nao, La cai ma toi muon gQi La tieng Ivan Turgenev
noi cua rieng minh.
143. Moi tac pham phiii La mc)t phat minh ve hinh thilc va
Leonid Leonov
kham pha ve nc)i dung.
144. Nh<;tc La co xe cho han thi pham. Hoang Cam
145. Hinh thuc hay La hinh thuc sang tQ,o, sinh dc)ng, phiL hOp
nhat voi nc)i dung, co sue bieu hi~n nc)i dung hung han nhat, Khuyetdanh
gay duoc an tuong sau sac nhat.
146. Cong vi~c cua nha van La phat hi~n ra cai d~p o cho
khong ai ngo toi, tim cai d~p kin dao va che Lap cua sv vQ,t, Th<;tch Lam
de cho ngUOi dQC mc)t bai hQC trong nhin Va thUong thuc.
147. Ngh~ thuQ,t la s1:( mo phOng chinh xac nhat cua t1:[ nhien. Ruskin
148. Van hQC phan anh hi~n thvc nhung khong phiii la ch'I:Lp
anh sao chep hi~n th'l:(c m(>t each hoi hOt nang CQ,n. Nha van Khuyet danh
khong be nguyen si cac S'l:{ ki~n, con ngUOi vao trong sach
Ky nang xu ly va luy~n ae man Ngfc van 2022 Tran Thuy Duong

m(>t each th'l! a(>ng, gian aan. Tac pham ngM thuqt la ket
qua cita m(>t qua trinh nuoi duang cam hung. thai nghen
sang tq,o ra m(>t the giai hap dan, sinh a(>ng ... The hi~n
nhung van ae co y nghia sau sac, ban chat cita aai song xii
h(>i con nguai... Nhan vqt trong tac pham cita m(>t thien tai
thvc sv nhieu khi thqt han ca con nguai ngoai aai, b6i sue
song lau ben, b6i ynghia aien hinh cita no. Qua nhan vqt ta
thay ca m(>t tang lap, giai cap, m(>t thai aq,i, thQ,m chi co
nhan vQ,t vuqt len khoi thai aq,i, song miii vai thai gian.
149. Phai aay tai chop ainh cao cita mau thuan thi sv song
Hegel
nhieu hinh mai ve ra.
150. Cai bOng cita a(>c gia dang cui xu6ng sau lung nha van
khi nha van ngoi duai to giay trang. No co m~t ngay ca khi
nha van khong thil:a nhQ,n sv co m~t ao. Chinh a(>c giii aii Lalich
ghi len to giay trang cai dau hi~u vo hinh khong the tay xoa
auqc cita minh.
151. Tinh huang la m(>t lat cat cita sv song, la m(>t sv ki~n
Nguyen Minh
dien ra co phan bat nga nhung cai quan trqng la se chi ph6i
Chau
nhieu aieu trong CUQC song con ngUOi.
152. Toi khuyen cac bq,n nen aqc truy~n co tich, tha ng'l!
ngon, cac tuyen tQ,p ca dao ... Hiiy ai sau vao ve a~p quyen
ril cita ngon ngu binh dan, hiiy ai sau vao nhung cau hai
hoa can a6i trong cac bai ca, trong truy~n co tich... Bt;tn se
Maksim Gorky
thay (1 ao sv phong phu lt;t thuang cita cac hinh tuqng, sv
giiin di cita sue mq,nh lam say aam long nguai, ... Hiiy ai sau
vao sang tac cita nhan ddn, no trong lanh nhu nuac nguon
ngQt ngao, tuai mat, roc rach til: khe nui chiiy ra.
153. Khong co tieng noi rieng, khong mang lt;ti aieu mai me
cho van chuang ma chi biet dam theo thi tac pham ngh~ Leonid Leonov
thuQ,t se chet.

60
154. Doi voi nha van cilng nhu doi voi nha hQa si, phong
MarceL Proust
each khong phai van de ky thuc;tt ma La van de cai nhin.
155. Tac pham ngM thwJt dQ,t toi cai d~p theo nghia: mang
dUc;JC Sl,l th(tt sau xa cua dai song ben ngoai, dong thoi mang LeDinh Ky
dUc;JC S\( th(tt tam tinh cua con ngUOi.
156. Cai tam thuang la cai che't cua ngh~ thuc;tt. Hon nila,
Lao d{jng cua nha van La Lao d{jng sang tQ,o, nen dit muon
Maksim Gorky
hay khong moi nha van phai tQ,O cho minh m{jt net rieng,
m{jt phong each ngM thuQt khong tr{jn Lan.
157. Ngh~ thuc;tt bao gia cung La tieng noi tinh cam cita con
Le NgQc Tra
nguai, La Sl,l tv giai bay va gifi gam tam Sl,l.
158. M{jt tac pham van hQc hay, theo toi quan ni~m, Loi phai
day, vo phai mong; mQi van de d~t ra trong do phai thang Nguyen Khai
cang, nhilng tinh cam phai dUc;JC day den mU:c tQt cung.
159. Khong co cau chuy~n co tich nao d~p hon cau chuy~n
Andersen
do chinh CUQC song viet ra.
160. Ngon ngil cita tac pham phai gay gQn, chinh xac, tu ngil
phai dUc;JC chQn LQC ky cang. Chinh cac tac gia co dien da viet
Maksim Gorky
bang m()t ngon ngi£ nhU vc;ty, da ke t'!:LC nhau trau doi no tU
the ki nay sang the ki khac.
161. Ngon ngil nhan dan La "tieng noi nguyen Li~u" con ngon
Maksim Gorky
ngil van hQC La "tieng noi da dUc;JC ban tay thc;J nhao Luy~n".

162. Giang nhu ngQn Lira than boc Len tit canh kho, tai nang RasuL
bat nguon tit nhilng tinh cam mQ,nh me nhat cita con nguai. Gamzatov
163. Van hQC doi voi toi La m()t hi~n tUc;Jng d~p de nhat tren
Paustovsky
CUQC aai.
NH1\r•T v:E ail cu, iQT ~Ac PHAI'vi
164. Moi con nguoi deu mang trong minh nhi~m V¥ a~c
Maksim Gorky
tru:ng cua nguai ngM si.
165. Nhung ket luQ,n khoa hQc nhu nhung thoi vang chi luu
hanh trong mc')t phqm vi nho hf}p. Con tu tri thuc cho ra
Khuyet danh
nhung tac pham van chuang nhu nhung dong tien nho de
dang len loi den vai con nguai.
166. Nhu mi)t hqt giong vo hinh, tu tuong gieo vao tam hon
ngh~ siva tu miinh dai mau ma ay no trien khai thanh mi)t
Belinsky
hinh thuc xac dinh, thanh cac hinh tuqng ngh~ thuQ,t day ve
df}p va sue song.
167. Van hQc, ngh~ thuQ,t la cong CV de hieu biet, de kham Pht;tm Van
pha, de sang tqo thv;c tqi xii hQi. Dong
168. Toi khong the nao tuong tuqng noi mc')t nha van ma lt;ti
khong mang n(ing trong minh tinh yeu CUQC song va nhat la
tinh yeu thuang con nguai. Tinh yeu nay cua nguai ngh~ si
vua la niem hdn hoan say me, vua la noi dau dan, khac
khoai, moi quan hoai thuang trvc ve so phQ,n, hqnh phuc cua Nguyen Minh
nhung nguai chung quanh minh. Cam giu cai tinh yeu ay Chdu
trong minh, nha van mai co khii nang cam thong sau sac
vai nhung noi dau kho, bat ht;tnh cua nguai dai, giup hQ co
the vuqt qua nhung khung hoiing tinh than va dung vung
dUQC trUOC CUQC song.
169. Thai gian se lam cong vi~c trii lt;ti gia tri thv;c cho cac
VdnLong
tac pham co gia tri.
170. Gia tri cua cac nha tho phiii gan vai tung bai tho va neu
Khuyet danh
khong danh gia gia tri thl/C, thO ca se mat dQC giii.
171. Tren trang sach, CUQC song tuy~t vai biet baa nhung
Nguyen Van
cung bi thiim biet baa. Cai dE;p con tri)n lan niem sau mui)n.
Thqc
Cai nen tho con long lanh giQt nuac mat o trai.
172. Van hQc giong nhu mi)t to baa, va nhieu luc, giong nhu
Claudio
mc')t tO baa la ciii ve CUQC song, VOi nhfrng tinh chat thUiJng
Magris
tinh nho nhqt va da diet cua no.

62
Ky niing xu ly vd luy~n de m.On Ngic van 2022 Tran Thity Duong

173. Moi tac pham min hQc hay, theo toi quan ni~m, loi phiii
day, vo phiii mong; MQi van de dQ,t ra trong do phiii ciing Nguyen Khiii
thang, nhung tinh ciim phiii day len t<)t cung.
174. Nha van chi co the sang tQ,O nen tac pham khi ciim thay
bite xuc truck cu<)c song con ngui1i, ciim thay tieng noi thoi
Khuyetdanh
thuc miinh li~t con tim. Nhieu ngh~ si dii gQi do La giay phut
"bung no ciim hung" hay "cit hich cua sang tQ,o" la vi vQ,y.
175. Nhung sang tc;w ngh~ thuQ,t chan chinh tuy~t nhien
khong phiii la sv minh hQa giiin don cho tu tuang nay hay
tu tuang khac, cho dit do La tu tuang rat hay. Tu tuang cita
Belinsky
nha van khong kho khan, citng nhac, tu tuang cua nha van
La tu tuang ngh~ thuQ,t, La tinh ciim, La "nhi~t hung", La "say
me", la tat cii nhi~t tinh ket tinh lq,i.
176. Quy LuQ,t cua van hQc La quy luQ,t cua cai d~p. Ngudi
khac thi C\f. the hon, khang dinh quy LuQ,t cua cai d~p La quy
LuQ,t cita tinh ciim. VQ,y tinh ciim chit khong phiii bat ky yeu
to gi khac mai La ngQn nguon sau xa cita cai d~p. Moi tac Karl Marx
pham ngh~ thuQ,t dich thv;c phiii huang con ngui1i tai cai d~p
bang tinh ciim cua nha van. Tac pham cua anh phiii ten
tieng, sv thang hoa ciim xuc cua chinh anh.
1n. Tinh ciim miinh Li~t chinh La to chat d(tc thit cua ngui1i
Khuyetdanh
ngh~ si, La khau dau tien cua qua trinh sang tQ,O ngh~ thuQ,t.
178. Van hQc La tam guong Lon di chuyen dQc theo dui1ng di1i. StendhaL
179. Nhung cu<)c chien qua di, nhung trang ljch su cua tung
dan t<)c duQc sang trang, cac chien tuyen co the duQc dv;ng
ten hay san bang. Nhung nhung tac pham di xuyen qua mQi
Maxin Malien
thdi dQ,i, mQi nen van hoa ho(tc ng6n ngu cuoi citng van nam
a tinh nhan biin cua no. Co the mau sac, quoc ki, ng6n ngu
hay mau da chung ta khac nhau. Nhung mau chung ta deu

63
co mau do, nhip tim deu giong nhau. Van hQC cuoi cung la
viet ve tnii tim con nguai.

Tran Thai
180. Van chuang phiii lathe tn~n duoi nghin quan giQ,c. Tong

181. Van chuang se la hinh dung cua sv: song muon van
tn;mg. Chang nhitng the van chuang lc;Li con sang tQ,O ra sv
song. Vu tr~ tam thuang ch(JJ h~p khong au thoa miin moi Khuyet danh
tinh cam dai dao cua nha van. Nha van se sang t(tO ra nhitng
the giai khac.
182. Van hQc thV:c chat la chuy~n aai. Van hQC se chang la gi
neu khong vi CUQC aai ma co. Cu()c aai lanai xuat phat va To Hitu
cung la dich di tai cua van hQc.
183. Phong each la cho a()c aao ve tu tuong cung nhu ngh~
thu(JJ co pham chat tham mi the hi~n trong sang tac cua Phuong Lv:u
nhitng nha van uu tu.
184. Van chuang huang tai the giOi chan- thi~n- my baa
gia cung la van chuang cho mQi nguai va la van chuang cua Khuyet danh
muon dai.
185. DQC m()t cau tho hay, nguai ta khong thay cau tho, chi
To Hitu
con thay tinh nguai trong do.
186. DQC tho, cam dUc;JC am ai~u, xem nhu aii nh(tp aUc;JC vao
cai han cua tho. Chua nam bat dUc;JC no, nghia la chua tai Chu Van San
aU(JC coi tho th'I!C S'l!.
187. Tac pham chan chinh khong ket thuc atrang cuoi cung,
khong baa gia het kha nang ke chuy~n khi cau chuy~n ve cac
nhan v(tt aii ket thuc. Tac pham nh(tp vao tam han va ythuc
Aitmatov
cua bQ,n dQC, tiep t~c song Va hanh a()ng nhU m()t l'I!C lUc;Jng
n()i tam, nhu sv dan vQ,t va anh sang cua luang tam, khong
baa gia tan tQ, nhu thi ca cua sv th(tt.
188. Dieu duy nhat co giCt tri trong cu¢c doi chinh la nhung Albert
dau an cua tinh yeu ma chimg ta ad de lc;ti phia sau Sl;{ ra di. Schweitzer
189. Cam d¢ng long nguoi truoc het kh6ng gi bang tinh cam
va tinh cam La cai goc cua van chuang.
QUA sANG :1;..0 GJA NHA VAN
190. Trong nhieu hinh dung ve mQt thi si, toi van muon dinh
ninh rang m¢t nha tha tru tinh tit: trong mau [a nguoi gang
goi den hao man, ki~t sue de co niu gifl cai minh hang ton Chu Van San
. tho ma dang co nguy ca bi tUQt mat, bi huy di~t. Do [a nha
tha cua cai d~p ram nguy.
191. Nguoi van con mang vet thuang da toan di chua vet
thuang cho nguoi khac. Toi nghi nghe viet va nguoi viet Nguyen NgQc
ciing dan gian vQ,y, chua lanh, an ui nhii:ng vet thuang cua TU
nguoi doi de lam diu vet thuang cua chinh minh.
192. Co dan la sl;( toi can cua nguoi viet, no [a mQt dieu ki~n
hang dau cua nha van. Khong mQt nguoi viet hay nao toi
biet ma khong co dan. Khong m(jt than tuc;mg van chuang
nao cua toi ma khong bi co dan day vo. v a de chc;ty tron noi
co dan trong giao tiep dan thuan m<;Lt nhin m(tt, tay nam
tay, vi~c viet van eta dan toi den Sl;( co dan khac, do La agifla Nguyen NgQc
dam dong ma hQ khong thay toi, ho<;Lc hQ thay mQt cai gi do Tu
giong toi, hQ tw:Jng La toi, nhung toi dang dung a m¢t cho
khac, m¢t minh, cho mQt nhip tim dong cam. Khi nguoi ta
bang mQi each chc;ty tron sv co dan thi toi, va nhung dong
nghi~p cua toi lc;ti nuoi co dan, cho no an de duy tri sv co
dan ton tc;ti trong nguoi minh cho cai gQi la sang tc;to.
193. Hinh tw;mg con nguoi vo danh trong tac pham thuong
aUQC cac nha van xay d1;(ng mQt each chin chu, CO SO phQ,n,
Mc;tc Ngon
ca tinh, tam Ly va Cloi khi h()i t1;t day au mQi pham hc~mh. Tuy
nhien nha van khong ajnh danh, va vi khong atnh danh nen
Ky nang xu ly va luy~n de mon Ngfc van 2022 Tran Thity Duong

nhan vqt mai mai la nhung am anh day dut trong tam han
bc;m dc;>c.
194. Nhilng diem ngoqt quan trc;>ng trong sv nghi~p cua m(>t
nha van - co le trong nhieu kieu sv nghi~p la nhu vQ,y.
Chung thuang la nhung khoanh khac nho, lai thai. Chung la
nhung tia lila khai thi tham lq,ng, rieng tu. Chung khang den
thuang xuyen, va khi den, chung co the den ma khang co
Kazuo
m(>t hoi ken trong, khang duQc nhung nguai thay hay dong
Ishiguro
nghi~p tan thanh. Chung thuang phai cq,nh tranh vai nhung

dot hoi lan tieng han, co ve cap bach han de dUQC chu y. Dai
khi cai chung tiet l(> CO the di ngUQC lq,i VOi quan ni~m thjnh
hanh. Nhung khi chung den, quan trc;>ng la phai co kha nang
nhQ,n ra chung. Neu khang chung se truQt qua tay bq,n.
195. Toi thich viet van, gian di vQ,y thai. Tai viet van khang
vi nhilng ly do ngoai van chuang nen toi khong bi mat cam
hung hay d(>ng lvc. Khi viet tai thay minh dang song. Toi Nguyen NhQ,t
van noi vai bq,n be rang toi viet vi toi yeu nghe van. Vi tai Anh
cam thay hq,nh phuc khi ngoi duai mai nha cua minh thong
tha viet nhilng trang van minh thich.
196. Tai khong thay vi~c sang tq,o ngh~ thuqt nhu la m(>t thu
vui trong co dan. No la m(>t phuang ti~n lam mui long tuy~t
dq,i da so con nguai bang each trao cho he;> m(>t hinh anh
thien vi noi len nhilng niem vui va nhilng noi dau nguai. Vi
the ma ngh~ thuqt khang cho phep nguai ngh~ si tv tach
minh ra; ngh~ thuqt dq,t anh ta vito khuon phep cua cai chan Albert Camus
ly khiem nhuang nhat va pho quat nhat. Va thuang khi ai
do di chc;>n con duang ngh~ thuQ,t vi thay minh khac nguai,
anh ta se sam hieu ra rang chi khi nao thu nhQ,n la minh
giong mc;>i nguai thi khi do anh ta mai nuai duong duQc ngM
thuQ,t va cai rieng cua minh.

66
Ky niing xu ly va luy~n de man Ngii van 2022 Tran Thity Duong

197. Vi~c viet La hoc;tt dqng co don lc;t ki. Bc;tn trdi qua nhilng
khodnh khac nan chi khi soc;tn nhilng trang dau tien cita mqt
cuon tieu thuyet. Moi ngay bc;tn deu co cai an ttU}ng la di sai
duong. Va khi do, noi cam do tht;lt Lon la quay tro lc;ti va dan
thiin vao mqt con duong khac. Khong dUQC sa vao S'l:£ cam do Patrick
nay ma phdi theo cung duong. Dieu do phan nao giong nhu Modiano
cam lai mqt chiec xe, ban dem, mua dong va lan banh tren
gia bang, chang nhin thay gi het. Bc;tn khong co chQn l1:£a,
bc;tn khong the quay Lui, bc;tn phdi thang tien trong khi t'l:£ nhit
rang con duong roi se on dinh hon va suong mu se tan di.
198. Phdi suy di tinh Lc;ti tat cd nhilng gi co the xay ra voi tat
cd nhilng nhcin vt;lt tuong Lai trong tac pham sap viet, mqt
tac pham rat Lon va phdi nghi ra hang tri~u each phoi hQp Lev Tolstoy
co the dUQC, de roi trong so do chi chQn Lay mqt phan tri~u
ma thoi, tht;lt La mqt dieu kinh khitng.
199. Dong nao, trang niw ciing Lam di Lam Lc;ti, xoa, keo moe, NguyenDinh
them bOt chi chit nhu mac cui tren giay. Thi
200. Nha van bat bUQC phdi hieu biet: phdi biet tat cd cac
dong CUQC song va tat ca nhflng nhanh nho CUa dong, tat Ca Maksim Gorky
cac mau thuan cita hi~n th1:£c.

b'
 '\ ~ '~
Phan 2. DE MINH HQA VA DE THI CHINH THUC NAM 2021
, , -
~ KY THI THPT QUOC GIA 2021
DEMINHHQA
Mon: Ngfc van
2021
Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat a~

DQC doe;tn trich va th¥c hi~n cac yeu cdu:

Mien Trung
cau vi dQ,m nam nghieng
Tren nang va dubi ddt
Den cau hat cilng hai lan sang lc;ti
Sao lQt tai roi van day dut quanh nam.
Mien Trung
Bao gio em ve tham
Manh dat ngheo mong toi khong kip rat
Lua con gai ma gay com ua do
Chi gi6 bao la tot tuoi nhu co
Khong ai gieo mQc trang mQ,t nguoi.
Mien Trung
Eo ddt nay that day lung ong
Cho tinh nguoi dQng m(lt
Em gang ve
Dung de m~ gia mong
(Trich IVIien Trung, Hoang Tnin Clrong)
Cau 1: f)o~n trich tren dUQC viet theo the tho nao?
Cau 2: Chi ra hai hinh ~mh ta slf kh~k nghi~t cua thien nhH~n mi~n Trung.
Cau 3: Nhfmg dong tho sau giup anh/ ch! hieu gi v~ manh dat va con nguoi
mi~n Trung: Mien Trung
Eo ddt nay that day lung ong
Cho tinh nguoi dQng m(lt
Cau 4: Anh ch! hay nh~n xEt v~ tinh cam cua tac gia doi voi mi~n Trung dUQC
the hi~n trong do~n trich.
 Cau 1. (2.0 diem)
Tu n9i dung phtm E><;>c hieu, viet do<iln van (khoang zoo chfr) trinh bay suy
nghi v~ sue mt;tnh cua tinh nguoi trong hoan canh kh6 khan thfr thach.
Cau 2. (5.0 di~m)
Phai nhieu the ki qua di, nguoi tinh mong dQi mai den aanh thuc nguoi gai
d~p nam ngu mo mang giila canh dong Chau Hoa day hoa d(ti. Nhung ngay tu dau
vua ra khoi vimg nui, song Huang dii chuyen dong m<;Jt each lien tl:LC, vong giii:a
khuc quanh dQt ngQt, UOn minh thea nhii:ng dUOng cong thQJ mem, nhU m<;)t CUQC
tim kiem co ythuc de di tai noi gQ,p thanh pho tuong Lai cua no. Til ngii ba Tuan,
song Huang thea huang nam bac qua di~n Han Chen; vap Ngqc Tran, no chuyen
huang sang tay bac, vong qua them dat biii Nguy~t Bieu, Luong Quan roi d<;Jt ng<;Jt
ve m<;Jt hinh ciing thQt tron ve phia dong bac, om lay chan doi Thien Ml:L, xuoi dan
ve Hue. Til Twin ve day, song Huang van di trong du vang cua Truong Son, vUQt
qua m<;)t long V1;{C sau duai chan nui Ngqc Tran de sac nuac tro nen xanh tham,
vatu do no troi di giii:a hai diiy doi sung sii:ng nhu thanh quach, vai nhii:ng diem
cao d<;Jt ng<;Jt nhu Vqng Canh, Tam Thai, L1;[u Baa ma til do, nguoi ta luon nhin
thay dong song mem nhU tam ll:La, vai nhii:ng chiec thuyen xuoi ngUQC chi be VUa
bang con thai. Nhii:ng ngqn doi nay t(tO nen nhii:ng mang phan quang nhieu mau
sac tren nen troi tay nam thanh pho, "sam xanh, trua vang, chieu tim" nhu nguoi
Hue thuong mieu ta. Giii:a dam quan son L6 xo ay, La giac ngu nghin nam cua
nhii:ng vua chua dUQC phong kin trong Long nhii:ng rung thong u tich va niem kieu
hiinh am u cua nhii:ng Lang tam do SQ toa lan khap ca m<;Jt vimg thUQng luu "Bon
be nui phu may phong- Manh trang thien co bOng tung V(tn Nien". Dola ve d~p
tram mQ,c nhat cua song Huang, nhu triet Li, nhu co thi, keo dai mai den Luc mQ,t
nuac phang LQ,ng cua no gQ,p tieng chuang chua Thien Ml:L ngan nga tgn bo ben
kia, giii:a nhii:ng xom Lang trung du bat ngat tieng ga....
(Trich "Ai da dQ,t ten cho dong song?" - Hoang Phu Ngqc Tuong)
Phan tich hinh tU«;Jng song Huang trong dO<i\ll trich tren. Tl:r d6, nh~n xet ve
tinh tru tinh cua but ki Hoang Phu NgQc Tuong.
 DAP AN VA THANG DIEM
Phin ca.u NQidung Di~m
I DOCHIEU 3.0
1 Do~n trich tren dU<;lc vit~t theo the tho: Tl! do 0.5
2 Hai hinh anh dien ta Sl! khac nghi~t cua thien nhien 0.75
mit~n Trung: lua con g:ii gay com ua do, gi6 bao tot tuoi
nhuco.
3 N9i dung ca.c dong tho giup hieu: 0.75
+ Manh dat mi~n Trung vo cling khac nghi~t, nhi~u
thien tai bao Iii.
+ Con nguoi mi~n Trung san sang VUQt mQi kh6 khan
gian kho, chan chua nghia tinh.
4 - Tinh cam cua tac gia doi v6i mi~n Trung: 1.0
+ Yeu thuong nhfrng con nguoi chiu nhi~u kh6 khan,
thi~t thoi tren manh dat khac nghi~t ay.
+ Cam phvc tru6c sue vuon d~y, ve d~p an sau trong
tam h6n con nguoi noi day.
+ Tran trQng tam long thuy chung, trQn tinh nghia v~
CQi ngu6n CUa minh.
II LAM VAN 7.0
1 Viet do~n van v~ sue ml:tnh cua tinh nguoi trong hoan 2.0
canh kho khan.
a. Dam bao yeu cau ve hinh thuc doq,n van: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each dien dich, quy n~p,
tong - phan - hQp, m6c xich, song hanh.
b. Xcic dtnh dung van de nght Lw~n: sue m~nh cua tinh 0.25
nguoi trong hoan canh kh6 khan thfr thach.
c. Trien khai van de nght LuQ,n: 1.0

70
 Thi sinh c6 the Iva ch<,>n cac thao tac l~p lu~n phu hQp
de trien khai van de nght lu~n theo nhieu each nhung
phai him r6 sue mc;mh cua tinh nguoi trong haem ciinh
kho khan thu thach.
C6 the theo huang: Sue mt;tnh cua tinh nguoi trong
hoan canh kho khan thu thach giup vvc d~y tinh than,
t(;lO d<)ng Ivc dung len; khai d~y tiem nang von c6; lc!m
cho con nguoi gan nguoi han.
d. Chinh tii, ngit phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tit~ng Vi~t.
e. Sang tc;to 0.25
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nght lu~n; c6 each
diE~n d<;lt moi me.
2 Phan tich hinh tugng song Huang trong dot;tn trich 5.0
tren, nh(tn xet tinh trii tinh trong but ki cua nha van
Hoang Phu NgQc Tuong.
a. Diim biio cau true bcti nghi Lu~n 0.25
Mo bai neu dUQC van de, Than bai trien khai dUQC van
de, Ket bcli khai quat dUQC van de.
b. Xac dfnh dung van de can nghi lu~n 0.25
Hinh tUQng song Huang va tinh trfr tinh cua but ki
Hoang Phu Ng<,>c Tuong.
c. Trien khai van de thanh cac Lu~n diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhung can
v~n dvng tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch~t che
gifra li le va dan chung, dam bao cac yeu cau sau:
* Gioi thi~u
khai quat ve tac giii Hoang Phu NgQc 0.5
Tuong, but ki "Ai dii a(Jt ten cho dong song?" va aoc;tn
trich can phan tich.
 * Cam nhQ,n hinh tuqng song Huang:
- Hinh tU<;mg song Huong dUQC mH~u ta nhum9t CUQC 2.0
chu d9ng "tim kiem co y thuc":
+ Song Huang chu d9ng dimh thuc minh de ve v6i
th~mh ph6 tuang lai cua n6: dimh thuc nguai gai df;p
nam ngu ma mang giii:a canh rung Chau Hoa day hoa
dc;ti, chuyen minh mQt each lien t'I;LC, uon minh theo
nhii:ng duang cong thQ,t mem, vong gifra nhii:ng khuc
quanh d¢t ng¢t...
+ Song Huong ve vung ngo9-i vi th~mh ph6 mang m~m
sac da d9-ng: xanh tham nhu thanh quach; mem nhu
tam l'!;ta; sam xanh, trua vang, chieu tim; ve df;p tram
mQ,c nhu La triet li, nhu co thi ...
- Hinh tUQng song Huong dUQc the hi~n bang th{r
ngon ngfrtinh te, day chat tho; loi himh van hU6ng nQi, 0.5
me dam, tai hoa; hinh anh so simh, nhan h6a sinh d9ng
nhU tam h6n COn nguoi; cau van mem m9-i, d!u dang,
uyen chuyen.
* NhQ,n xet ve tinh tru tinh trong but ki cua Hoang Phu 1.00
NgQc Tuang.
- Tinh tru tinh trong ki cua Hoang Phu NgQc Tuong
dam chat thd, dUQC gQi len tlr Slf ket hQp nhuan
nhuyen giua chcii td tu~ va cam xuc n6ng nan, tha
thiet; giua ngh! lu~n sac ben va suy tu da chieu cling
von kien thuc phong phu.
- Slf ket hQp giUa ke va ta, quan sat va tu6ng tUQng, loi
hanh van hu6ng nQi, SUC tich, me dam va tai hoa.
d. Chinh tel, ngu phap 0.25
-Dam bao chuan chinh ta, ngu phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;to 0.25
TONG DIEM 10.0

72
 BAI VIET THAM KHAO
I. fHEU
Cdu 1: Do~;tn trich tren dUc;Jc viet theo the tho: TV do
Cdu 2: Trang ao~;tn trich tren, tac gia da sil: d~ng hai hinh anh the hi~n sv
khac nghi~t cua thien nhien mien Trung: "Tren nang va duai cat"; "Lua con gai
ma gay com ua do. Chi gio bao La tot tuoi nhu co". Nhung hinh anh do, cho thay
Sl/ khac nghi~t cua thien nhien mien Trung, quanh nam doi mc;lt vai nang va
gio; bao til trien mien tac dqng den CUQC song CUa ngUOi dan. Qua do, ta thay
dUQC S1:! thUOng xot cua tac gia aoi VOi manh dat nay.
Cdu 3: Nhung cau tho:
"Mien Trung
Eo dat nay that day Lung ong
Cho tinh nguai dQng mc!f'
La nhung van tho the hi~n noi Long "aau dau, xot thuong" cua nha tho
Hoang Tnin Cuong ve dai dat mien Trung nang gio; manh dat aa eo h~p ve dta
hinh, L<;ti phai quanh nam doi mt;lt vai "thien tai", "bao til", thai tiet thien nhien
khac nghi~t... Tat ca da Lam cho hQ phai "chat chiu", "ha ti~n" ma "that day Lung
ong". The nhung, L~;t ki thay cai manh dat ay van Luon sang ngai ve d~p cua tinh
nguai am ap, ngQt ngao nhu "mQt" nhu duang, chan chua yeu thuong, nong hoi
tinh than giup do nhau vuc;1t qua kho khan, thach thuc.
Cdu 4: Nha tho Hoang Tran Cuong da "chap but" viet nhung van tho chan
chua tam Long chan thanh cua minh ve manh dat mien Trung thcin yeu. Qua
vi~c dien ta dieu ki~n thien nhien khac nghi~t- noi chi co "gio- cat", thien tai,
bao til trien mien "tot tuoi nhu co", tac gia the hi~n tam Long xot xa, thuong
cam, tran day yeu thuong cua minh den vai manh dat va con nguai da phai
chtu nhieu thi~t thai cua dat nuoc ta. Va do ciing La "nguyen co" de tac gia bqc
Lq sv cam ph~c, ngc;Ji ca nhung due tinh dang quy cua con nguai mien Trung,
"thl,tt tha chat phac", chtu thuong chtu kho, can cu Lao dqng.
 Cdu 1. NLXH: Sue mt:tnh cua tinh nguoi trong hoan canh kho khan.
Dilc Ph(Jt co dqy ding: "The gian dau buon bOi ccii chet va sl;( tan rii.
Nhung nguOi khon ngoan khong dau buon vi hQ nh(Jn ra ban chat cua the gioi".
Va "nguai khon ngoan khong dau buon" vi o tim hQ co tinh nguai ngl! tri de
ngan each "cai chet va Slf tan rii". No tl;(a nhu each ma tinh nguai "bung toa"
site mqnh trong hoan ciinh thu thach kho khan. Boi, trong CUQC dai nay, ai ciing
phiii aoi di~n voi nhung hoan ciinh kho khan. Nhung khi do, khong phiii ai trong
chung ta cung au site mqnh, au niem tin de chien thang chung. Chung taco the
g1;tc ngii truoc kho khan nhung ciing co the dugc v'l;!c d~y boi chinh "tinh nguoi".
Tinh nguai do La Slf se chia, yeu thuang a(>ng vien ma con nguai danh cho nhau.
Boi Le con nguai ton tqi thea tu each ca the nhung khong baa gia tach bi~t ra
khoi c(>ng dong va xii h(>i. Chinh vi the, con nguai khong baa gia co a(> c. Ta biet
minh dUQC quan tam va yeu thuang. Khi CUQC song day con nguai vao nhung
can phong vuong vile va bu(jc ta doi di~n voi kho khan rieng minh thi chinh
tinh nguoi keo con nguoi lt:ti gan voi nhau. Truoc kho khan, m(>t Lai a(>ng vien
hay m(jt anh nhin day niem tin cung co the khien con nguai co them site mqnh
niu chan hQ khong 9¥C ngii moi m~t. Truoc giong biio CUQC dai, ta biet dang sau
ta con th4t nhieu nguai doi thea va co vu, ta nhu dugc them nguon nang lugng
cua yeu thuang de duang dau voi thu thach. Khi nhung chuyen xe cilu trQ Lan
LuQt noi duoi nhau huang ve mien Trung trong can biio Lu, ta biet do La chuyen
xe tinh nguai, va duang nhu sau Lung nhung chien si, nhung nguai dan mien
Trung ca Cl;(C La tinh yeu thuang va nguon site mqnh cua han chin muai tri~u
dong baa Vi~t Nam. Hay do La "tam Lung tinh nguai" ma c4u hQc tro Minh Hieu
danh cii muai nam de cong c4u bqn Tat Minh bi khuyet t4t bam sinh den truang.
Chinh nhflng tinh nguai ay dii giup cho dong baa mien Trung, giup cho Tat
Minh hay bat cil ai trong chung ta cung co them niem tin, site mqnh de vUQt
qua kho khan, thu thach cho du do La nhung thu thach gian nan nhat.

74
 Cau 2. Phan tich hinh tugng song Huang, nh(in xet ue tinh trii tinh cua but
ki Hoang Phu Ng<,>c Tuong.

"Song Huong nuck chay litng la

Doi bO ru bOng m()ng mo ao huyen
Xuoi dong ngam canh du thuyen
Ta nhu l<;tc coi than tien phieu bOng"
(Ho thuyen song Huang - Khach Du Liing)
"Song Huang"- dong song cita nhitng khuc em item, tho m()ng madam
tham ay dii chay vao long xu Hue til ngan doi nay, va tro thanh "nguan cam
hung bat t~n" trong trai tim cita biet bao thi si. D6i v6i Hoang Phit NgQc
Tuang cilng v~y, ong viet ve dong Huong giang ay, bang tat thay nhitng tinh
cam yeu men, tran trQng va niem say me miinh li~t. DQC but ki "Ai dii dQ,t ten
cho dong song", chung taco the thay "vi ngQt ngao" xuat phat til tinh yeu thiet
tha nang nan trong Hoang Phit NgQc Tuong, va "nguai con cita manh dat c6
do" ay eta phat hi~n, mieu ta ve d~p noi b~t cua song Huang khi chay uao vung
ngot:ti ui thanh pho bang ngoi but het sue tai hoa va me ttam, tu do lam noi
b(it ngoi but trii tinh trong phong each ki cua minh.
Hoang Phit NgQc Tuang la nha uan chuyen
uie't but ki, net d~c sac trong ki cua Hoang Phu Ng<,>c TuO'ng ld s~ ket hgp
nhuan nhuyen giiia chat tri tu~ va chat trii tinh, giiia nghj lu«;tn sac ben va
tu duy da chieu vai mc}t von kie'n thuc tong hgp tu nhieu linh u~c ua mQt loi
hanh van huang nc}i me dam ua tai hoa. To Hoai nh~n xet ve ki cita Hoang
Phit NgQc Tuang rang: "Neu co the so sanh thi toi nghi rang Son Nam thu()c
den tung ngo ngach nhung sv; tich xua sau cita Sai Gon - Ben Nghe. Toi thi
nhd aUQc it nhieu ten lang vimg Ha N()i. Hoang Phit NgQc Tuong thi tram ca
tam han, trong khuon mQ,t CUQC dai cung vdi aat trai, song nUde xu Hut'.
Hue a~p, Hue tho, Hue m()ng mo, Hue tnl tinh ... tat ca nhitng ve d~p cua
xu Hue dii aUQc Hoang Phu NgQc Tuong goi gQn trong but ki "Ai dii d~t ten
Hue, in t(tp
ki cung ten, xuat ban niim 1986. v6i m(Jt trcii tim say cidm, m(Jt von lieng ngon
til tinh luy~n va m(')t kho tang tri thuc phong phu, Hoang Phu NgQc Tuc)ng aii
kien tQ,O nen nhflng trang van VUa a~p, VUa sang VUa lap [anh tri tu~ VUa chua
chan an tinh. Nha van dii the hi~n S1;( nguiing m(j, tnin tr<;mg va say me; m(jt
tinh cam ddm tham ma da diet danh cho manh dat song Huang xu Hue.

Song Huang ngan aai van mi~t mai chay t<;to nen
ve a~p tinh te va huyen di~u. Song Huang tva nhu m(Jt aoa hoa to sac cho dat
Hue them m(Jng va tho. Nhilng gici trt nhan van, nhung kien true do tht aoi
bO nhu nhung h<;tt suang long lanh ve d~p tinh khiet, thuan tuy trinh nguyen
cua dat trai. Phai chang vi ve d~p kieu diem nhuang ay ma song Huang dii di
vao tho ca nhu m(Jt niem thi cam chap ccinh cho nhung tam han ngh~ si:
"M¢t lan anh den Hue tho
GQ,p co gcii a~p say ma giac nang
Song Huang quyen ru l<;t lung
Em choang tinh giac nguqng ngung nhin toi".
("Song Huang" - Vii Dung)
Den vai but ki "Ai dii dqt ten cho dong song?" cua Hoang Phu NgQc Tuang
ta nhu duqc dQC nhung trang viet ve song Huang vai tinh cam da diet, sau
nqng cua nguai cam but vai manh dat co do. Hinh anh song Huang til c(Ji
nguan ve xuoi den khi t<;tm bi~t thanh co kinh tva nhu m(Jt "cu(Jc thcim hiem"
thvc sv ni'J hoa tren trang giay.

Nha van Le Uyen Van tung nh~n xet ding: "Cung nhu tinh yeu song Huang
vai Hue, tinh yeu cua Hoang Phu NgQc Tuang vai Hue la qua trinh khcim phci,
dang tQ,ng va hoan thi~n chinh minh". Bang ngoi but cua m(Jt nguai ngh~ si
tai hoa, tai til Hoang Phu NgQc Tuc)ng dii khai phci ve a~p tru tinh, dtu em cua
song Huang tu thuqng nguan den khi tqm bi~t kinh thanh Hue. Bdng nhiing
so sanh vi von d(jc dao, Hoang Phu NgQc Tuong dii kien tt;to nen m(jt buc tranh
Ky niing xu ly va luy~n de m.On Ngii van 2022 Tran Thuy Duong

thien nhien lap tanh mdu sac cita ddt troi quy~n hoa trong m<)t tam han ngh~
si day tho m<)ng. Dong song Huong xinh d~p nhu mqt sinh the dang tro minh,
thuc dij:y, vay vung em dem xuoi chdy gifla nhilng trang van tham duqm chat
tho. Hoang Phil NgQc Tuong giong nhu m<)t ngh~ nhan dang go deo nen m<)t
buc "phu dieu" ve thien nhien. Chua bao gio, dong song doi thuong ai vito van
chuang ngh~ thu(I,t LQ,i d~p den the, doi khi con khien nguoi dQC phiii thiing
thot nga ngang truck ve d~p di~u ki, xuan sac va m<)ng mo den LQ- cita no. "Cai
d~p mit van hQc dem LQ,i khong phiiiLa cai gi khac hon La cai d~p cua sv tht;It
cidi song duqc kham pha m()t each ngh~ thu~t", Hoang Phit NgQc Tuong da
khong chi hap dan ta bang hinh iinh con song Huang o thuc;1ng nguon vai
nhilng ve d~p hoang dQ,i day ca tinh, ong con mieu td hinh dnh con song vai
mqt cuqc hanh trinh ttay khO khan, thu th.ach tn.cOc khi tro thanh nguoi tinh
dju dang, chung thuy cita co do bang m<)t trai tim nhQ-y ciim cung vai do La
m<)t doi mat tinh tuong. Chua bao gio con song xu Hue LQ,i tro nen ngQt ngao
va diu dang den the! Hoang Phit NgQc Tuong da kheo leo ge,1i nhdc khodng thoi
gian dai ddng dang tu qua khu den th'I;Cc t~i "Phdi nhieu the ki troi qua", mo
ra mqt khodng khong mo md.ng, yen ang 1~ ki. Nham mat muong tuqng hinh
iinh dong song nhu dang "keo te" dong chiiy cua minh qua nhieu the ki de roi
no tro nen nh~ nhang, sau Lang.
Song Huong vi nhu "nguoi gai d~p ndm ngu mo mang giiia canh d6ng
ChQ.u Hoa ttay man ~i", no t'I;Ca nhte nd.ng cong chua ngu trong rung cho de,1i
chd.ng hod.ng t'li den danh thuc viet tiep giac mo tuoi d~p con dang do. Nhung
do La ket cau cua truy~n co tich, con o day song Hteong tta t'I;C aanh thuc chinh
minh de ve vai thd.nh pho tuong lai cita minh, ve vai chang trai Hue mit no
da gian truan de tim den. Chao oi! Sao mit Luu Luyen qua! Diu dang quci! Tha
thiet qua! cau van Lam ta nha den Loi hua cita chinh nha van danh cho co gai
ay: "Toi se tim em giila mit mit vo t~n du m<)t ngay con d~p canh tan hoa".
Lu~n diem 2. Sl;( chuyen dong lien t~;tc de ld.m duyen lam dang vai Hue.
Nha bao Le DUe Dl:LC tung ngh~n ngao mit chia se rang: "Toi khong biet
minh me nhQ,c cua hQ Trinh hay nhilng trang van cita Tuong hon. Duong nhu
co m<)t noi me dam LQ- Lung dan d'l:t toi trong mit mung cita nhQ,c ay va van
 d:y". Va coLe du vt cita dong Huang giang co m<)t thu "me hoQ,c" nao do de bat
cu ai ciing phai vuong van mai chang roi. Co Le, sue "quyen ril" ay nam trong
chinh ve a~p nen tho cita canh sac noi aay. Hoang Phu NgQc Tuong cia ghi L(li
thity trinh cita song Huang khi no bat ttif.u ve xuoi t'!!a nhte m()t CUQC tim kiem
co y thuc ve "nguoi tinh" dich th¥c cua m()t co gai dang chim dam trong cau
chuy~n tinh yeu lang mf:tn, nhuom mau co tich cua chinh minh.
Song Huong nhu bung tinh sau m()t giac ngu dai, con song nhu dugc thoi
vao trong no m()t mdnh tinh rieng, mi)t mdnh tam hon d~c bi~t sau sac. Song
Huang mang m<)t voc dang m6i, sue song m6i day khat khao va Lang mc;m.
Nha van su d1;tng mi)t lof:tt cac d()ng tu mang sac thai nhan hoa tu do ve ra
mi)t hanh trinh song di)ng cua dong song. Ra khoi day Truong Son v6i nhung
rung thong u ttch, dong song nhu bung thuc Slf tre trung cimg v6i do La tinh
yeu, niem khao khat thanh xuan the hi~n qua slf chuyen bien Lien t1:tc voi
nhung thay aoi bat ngo. Dong song khong m<)t giay ngung nghi, no cu chuyen
minh Lien tl:LC de nhanh chong bu6c vao CUQC tim kiem. Song Huong vong giiia
nhiing khuc quanh di)t ng()t, uon minh theo nhiing duong cong th~t mem.
D(ing tu "vong", "uon minh" khien dong song tro nen sinh a<)ng han, ta cam
nhu nhung trang van kia cilng dang rung rinh nhung con chu, rung theo tung
nhtp ai~u, nhung chu ay xo day nhau tren trang giay ma thanh. Do La m<)t
"cu(ic tim kiem co y thuc" ma aich den chinh La thanh pho tuong Lai cita no -
thanh pho Hue than yeu. Hoa ra toan be) thuy trinh cua dong song Huong
chinh la CUQC tim kif'm ngteOi tinh dich th'I!C cua ngteOi con gai trong cau
chuy~n tinh yeu liing mf:tn nhung cung day kho khan, thu thach. "Van hQc
qua thQt La cai a~p cita CUQC song aUQC nhin co aoi mat tinh te nh(ly cam, trai
tim yeu thuong cita nguoi ngh~ si hun due ma thanh", Hoang Phit NgQc Tuong
aa ve cho song Huang m(it ve a~p, m<)t dang ai~u yeu kieu bang chat Li~u ngon
tu a<)c ciao, von ngon ngf£ tai hoa uyen bac va tam han sau sac cita minh. Nha
van aa khong chi tai hi~n mi)t each chan th¥c dong chdy cua con song tren
bdn do dja li ma quan trqng hon ld bien cai thuy trinh ay thanh hanh trinh
cua nguoi con gai d~p duyen dang, kieu sa ma tinh tu. Ve a~p cita dong song

78
Ky niing xit ly va luy~n ae man Ngic viin 2022 Tran Thuy Duong

dUQc tt;to nen tu chinh nhung cam nh~n dqc dao day thi vi cita Hoang Phit
NgQc Tuong ve dong song Huang khi no chay vao long thanh pho than yeu.
Nha viin aa sit d1:f.ng hang lot:tt cac ttqng tu mang sac thai nhan hoa vera
hanh trinh song ttqng c11a dong sOn.g. Ra khoi vitng rung nui tram m~c, tham
u dong song nhu bung thil:c sv; tre trung va niem khao khat thanh xuan. Song
Huang c1d "chuyen dong mqt each lien t'I:LC, vong giUa nhilng khitc quanh dqt
ng¢t, uon minh theo nhung duong cong th~t mem". Hanh trinh den vai nguoi
tinh mong dQi cita nguoi con gai df;p kha gian truan va nhieu thit thach khi
no phai VUQt qua hang lot;tt cac "chuang ngt;ti v~t": "Tu ngii ba Tuan, song
Huang theo huang nam bac qua di~n Hon Chen: vap NgQc Tran, no chuyen
huang sang tay bac, vong qua them dat biii Nguy~t Bieu, Luong Quan roi d¢t
ngqt ve m¢t hinh cung th~t tron ve phia dong bac, om lay chan doi Thien Ml:t,
xuoi dan ve Hut'. Tren thuy trinh a:y dong song lt:ti ttuqc dip khoe kheo tat cd
ve tt~p gqi cdm cua minh vai nhiing ttuang cong tuy~t mi nhu nguO'i con gai
tt~p buO'c ra. Hanh trinh tim kiem c11a dong song tte co the tten vai ve tt~p binh
l~ng, diu dang bdn linh kien cuO'ng giau trong ve diu dang, duyen dang.
-
Hoang Phit NgQc Tuong dii di sau vao tung cit chi, dang di~u cita con song
bang tat eel tri quan sat cita minh ghi lt;ti m¢t each tuong t~n. Dieu do ta chi
co the bat g~p anhung trang viet cita nguoi ngM si tai hoa.
Lu~n ttiem 3. Sac nuO'c song Huang: xanh thdm, thay ttoi theo thai gian trong
ngay; mau nhu triet li, nhu thi. co
Nhip di~u cau van nhu giiin ra ngan diti theo tieng chuong chua Thien Ml:L:
"Tu Tuan ve day, song Huang van di trong du vang cita Truong Son, vUQt qua
m¢t long vv;c sau duai chan niti NgQc Tran de sac nuac tri'J nen xanh tham va
tu ao no troi di gifra hai diiy doi sung sung nhu thanh quach, vai nhung diem
cao d¢t ng¢t nhu VQng Canh, Tam Thai, Lv;u Bao ma tit do, nguoi ta luon nhin
thay dong song mem nhU tam l'I:La, vai nhfrng chiec thuyen XUOi ngUQC chi be
vua bang con thoi". Hoang Phu NgQc TuO'ng tta tt:to nen mqt dong chay mien
man cua cam xuc, con song Huang vua mt:tnh me vua phdng phat nhiing du
vang cua Truong Son. Co the thay being mqt loi hdnh viin uyen chuyen, ngon
ngii tta dt:tng Hoang Phu NgQc TuO'ng aa dien td mqt each sinh ttqng hap dcin
79
tung buck di cua dong song Huang. Moi duang di nuac buac cua song Huang
deu gan lien vai m(>t dia danh khac nhau cua xu Hue, nha do ma canh cua
vao song Huang tro nen thu vi, day hap dan vai nhung "o cua bi m(IJ" nhu
mai gQi nhung nguai khach phuang xa. "Nguai ngh~ si ngon til" dii tq,o cho
song Huang cai dang di~u yeu kieu, thiet tha, song Huang nhu nguai con gai
d~p gqi cam, quyen ru luon biet lam mai minh truac khi gQ,p nguai tinh ma
n6 mong dqi. Han the, dong song troi chay giua ben ba ngoq,i vi thanh ph6 con
mang ve d~p cua S'l! hat bOng ki di~u cua canh sac thien nhien doi ba. Song
Huang dii gop nhQ,t sac nui NgQc Tran de sac nuac tro nen xanh tham, hien
diu, luqn quanh nhung VQng canh Tam Thai, L'l!u Bao de dong song tro nen
mem nhu mc;>t tam lva dao thuat tha; lay phan quang cua nhung ngQn doi
"sam xanh, trua vang, chieu tim" de tro nen lc;>ng lay kieu sa; nham nhap til
chut tich mich, tram mc;lc cua nhung lang tam de to diem them cho minh niem
kieu hiinh, iim u.
Tram minh vao trong tung y nghi, nha van dii dua song Huang ve vai ve
d~p "tram mt;ic, nhu triet li nhu co thi". Di giiia thien nhien, song Huang cung
chuyen minh ngay dem ben nhiing lang tam, thanh quach cua vua chua thai
Nguyen. Con song hien hoa a ngoq,i vi thanh ph6 Hue nhu dang nep minh
trong giac ngu nghin niim cua nhung vua chua duqc phong kin trong nhung
rung thong u tich. Chdy troi theo dong chdy cua ljch su van hoa song Huang
nhU khoac len minh mt)t chie'c ao mai, COi bo S1:( mt:tnh me, hoang SO cua nui
rung de hoa di~u vai nhiing ve d~p mang gia try van hoa, tinh than nai day.
Tac gia dii khac lq,i m(>t van tho, phu ma ca trang viet boi nhung bOng ciiy co
thv va khung canh u tich cua thanh quach:
"Bon be nui phu miiy phong
Manh triing thien co bOng tung vq,n nien".
Sap aln vai thanh ph6 men thuang, dong Huang giang nhu ma mang,
phang lQ,ng trong tieng chuang chua thien Mv:
"Chua Thien Mv cung bOi hoi
Con diiu sam t6i chung doi nguy~n cau

80
2.
Til nhung cam nhqn ve dong song Huang, co the thay Hoang Phit NgQc
TuCing dii tie'p c~n song Huang tic nhieu goc dQ, va {J moi goc dQ deu duqc nha
van the hi~n bang nhung cam nghi thQ,t sau sac va moi me. Chinh dieu do, dii
lam nen tinh trfr tinh trong but ki Hoang Phit NgQc Tuong. Nha van dii "ca"
ve ve d~p cita song Huang trong cai nhin me dam cita minh. Ta nhin thay cai
ve d~p day nii tinh cua ndng Huang xinh d~p, diu dang, uyen chuyen va kin
dao khi {J trong long thanh pho va cai ve da tinh nhu dii tung an chua dau do
trong nhung buoc chan thanh thoat cita nang Kieu. Va do cilng la m(>t co nang
thqt ca tinh, thqt sau sac. Song Huang biet khi nao dcing hien cho Hue, khi
nao dUQc la chinh minh. Hoang Phit NgQc TuCing dii ve nen nhung net d~p dQ,c
bi~t cho dong song van hQC, de dong song Huang tro thanh m(>t "bite hQa de
cam nhQ,n thay vi de ngam". Nha van dii mang toi nhung vimg tham my moi
me, toan v~n ve ve d~p cita song Huang trong moi quan h~ voi kinh thanh
Hue. Qua do the hi~n tinh yeu tha thie't S'J! gan bo cua Hoang Phu Nggc Tuang
ubi song Huang cua xu Hue d~p de, diu hien.
Sl,( chuyen bien nay giup ta, nhqn ra phong each dQC dao tdi hoa, uyen bac
cua Hoang Phu Nggc Tuong, bOi le "phong each la nguoi", va "ngh~ thuqt la
linh vvc cita cai d(>c dao, vi vqy, n6 doi hoi nguoi sang tac phai co phong each
noi bqt, tire la c6 cai gi do rat rieng, moi l(t the hi~n trong phong each cita
minh". Phong each cua Hodng Phu Nggc tuang la s'l:( ket hQp nhuan nhuyen
giiia chat tri tu~ va tinh trii tinh. Hieu bitt sau rQng, am tuiJng tren nhieu
linh v'l:(c dii the hi~n mQt tam nhin, tri thuc day dij,n trong vi~c kham pha
hanh trinh cua song Huang. Net tru tinh trong phong each cita Hoang PhiL
NgQc TUCing dUQc nha van kheo leo long ghep, dan cai trong ca n(>i dung va
ngM thuqt. Va dieu do dii lam cho van ong cu song miii trong long d(>c gia
"hom qua, hom nay va miii tqn ve sau". Chung ta cit tim den van Hoang Phit
NgQc TUCing ma nghien ngam triet ly, song miii trong sl,( tha thiet ve dong
song que huang xu minh!
K)i niing xu ly va luy~n de m.On Ngfc van 2022

Danh gia ngh~ thut:tt: Nha van Nguyen Duy Can tung noi: "Viet ra khong
phiii la vi~c kho; ca,i khola nhung cdu chuy~n gi dang ke de ke, nhung tu tuong
dang ghi de ghi", va Hoang Phit Ngc;>c TucJng kheo leo "ke va ghi" m<)t dong
Huang giang vai ve d~p cita cu<)c dcJi, cita long nguoi qua nhung cdu van dai,
uon luc;m va bien doi khong ngil:ng. Nha van da su d¥ng muqt md nhiing so,
sanh, vi von, cciu van co nhjp di~u ngqt ngao tva nhu loi ca xU: Hue khoan
thai, trong treo. Cung vai do la m(>t loi hdnh van huang n(>i me dam va tai
hoa ket hf!p vai tri tuong ttCf!ng bay bong dii hoa quy~n ket tinh nen m<)t song
Huang de thuang, de nha. Song Huang tinh lathe, thuang men lathe, dgt dao
tha thiet cfing vi the!
Ket bai: Ta tV hoi, vi ddu ma Hoang Phil Ngc;>c Tuong lg,i danh tinh yeu cho
song Huang bao la den vt;ty? Phd.i chang vi nha van dii gan cd. tam han minh
vao con nguO'i noi day, gan bo mau thjt cd tam han minh vai md.nh dat han
thieng song nuac nay nen dii nhu tung nhjp dt:lp, tung hoi tho cua Hue de rai
ta cu miii phai luu luyen ve vai m()t cau hoi My nhiing being khuang, xao
xuyen va cilng ddy du vang trong tam han. Cung boi no khong chi dan thuan
la m<)t cdu hoi rna con la san pham CUa tri tUong tuQng tuy~t Vdi, no lam ta
them yeu ddt Hue, tha thiet gan bo vai dong song ngan dcJi chiiy troi ve m<)t
dong song:
"Dong song ai dii dq,t ten.
De nguoi di... nha, nha miii khong quen".

82
 Ky nang xu ly va luy~n demon Ngu vein 2022 Tran Thuy Duong

KY THI THPT QUOC GIA 2021 - Dqt 1.

DE CHINH THUC
Mon: Ngiivcin
2021
Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat de
Phlin I. DOC HI:EU (3.0 di~m)
I>Qc do~;~n trich:
Til: nhung ke ho tren mc;lt ddt, nuac trao ten, mat Lq,nh va trong tanh. Til: m(>t
dong nuac nho, nuoc hoa vao vai nuac tuoi mat roi til: tren troi va nuac tham
vao dat de tq,o nen m(>t dong suoi nho cu chay miii xuong cho tai khi, m(>t dong
song ra doi.
Song hinh thanh Lv;c day va cuon troi dan cac Lap ddt va nen khi dong chay
til: til: mo r(>ng va sdu them, giong nhu m(>t dua tre vai doi mat sang ngoi vuon
minh LOn dQ,y. Dong song tro nen du mq,nh me de xuyen qua niti hay thQ,m chi
tq,o thclnh m(>t hem niti. [...]
Khi nuac gc;lp con nguoi, no con duc;JC chung kien nhieu chuy~n hon. M(>t ong
Liio bang qua cdy cau, m(>t co gai tre tren chiec xe dt;tp, m(>t doi tinh nhdn ngoi
ngam song troi. CU: miii cham chQ,m va cu miii xanh, dong song chung kien til
tre tho dua trong cong vien hai ben bo va nhung nguoi cha cung cQ,u con nho
dang choi bat bong.
Dong song, gio dii o tuoi xe chieu, Lq,i cang tro nen diu dang khi no tien dan
ra bien. Roi cilng den Lite no ra tai bien va dong chay cua nuoc cuoi cung cung
di tai hoi ket.
Tat ca nhung tram tich duQc nuac mang theo Lite do Lang LQ,i o cua song.
Ket qua La m(>t vung chdu tho duQc hinh thanh. Song Hang, song Mississippi va
song Amazon aeu dii hinh thanh nhung chdu tho t'l;la nhu hinh chiec LU:Qc tq,i noi
chitng gc;lp go bien ca. Deu co khoi nguon nhu m(>t bO cat nho cuoi cung cung dii
phat trien thanh m(>t vung dat r(>ng Lon, tq,o nen m(>t duong bo bien mai va r(>ng
riii. Nhung vung chdu tho mau mo nay hinh thanh nen nhung vung nong nghi~p
mau mo nhdt the giai - mon qua cuoi cimg ma nuac danh tc;lng cho Loai nguoi,
tru:ac khi no hien minh cho dq,i duong vao Lite cuoi doi.
(Trich Bi mQ,t cua nuac, Masaru Emoto, NXB Lao d9ng)
Th1;tc hi~n cac yeu cau sau:
Cau 1. Thea do<iJ.n trich, S\1' ra doi cua ffiQt dong song dien ra nhu the nao?
Cau 2. Mon qua cuoi cung nu6c danh t~ng cho loai nguoi tru6c khi hoa vao
bi<~n ca la gi?
Cau 3. Nhfrng ca_u van sau giup anhjch! hieu gi v~ dong chay cua nu6c va
CUQC song cua con nguoi?
M(jt ong Lao bang qua cay cau, m(jt co gai tre tren chiec xe dc;tp, m(jt doi tinh
nhdn ngoi ngam song troi. Cii mai cham chqm va cii mai xanh, dong song chiing
kien Lu tre tho dua trong cong vien hai ben bO va nhii:ng nguoi cha cung cqu con
nho dang chai bat bOng.
Cau 4. Qua hanh trinh tu song ra bien cua nu6c trong do<iJ.n trich, anh/cht
rut ra nhfrng bai hQC gi V~ le song?

Cau 1. (2.0 diem)

TU n<)i dung phan DQC hieu, hay viet do9-n van (khoang 200 chfr) trinh bay
suy nghi cua anh/ ch! v~ s1;t can thUt phai bUt song cong hUn.
Cau 2. (5,0 diem):
Trang bai tho "Song", Xuan Quynh viet:
Truoc muon trung song be
Em nghi ve anh, em
Em nghi ve bien Lon
Til: nai new song Len?

song bat dau til: gio

Gio bat dau til: ctau?
Em cung khong biet nii:a
Khi nao ta yeu nhau

Con song duoi Long sau

Con song tren mc;lt nuoc
Oi con song nh6 bo
Ngay dem khong ngu dUQC
 Long em nho c!en anh
Cd trong mo con thiic
Cam nh~n cua anhjchi ve do~m tho tren. Ttr d6, nh~n xet ve d~p nfr tinh
trong tho Xuan Quynh.

DAP AN vATHANG DIEM

Phdn cau N9idung Di~m
I DOCHIEU 3.0
1 S\f ra doi cua m<)t dong song: Tu nhung ke ho tren mQJ 0.75
ddt, nuoc tnio len, mat [c;mh va trong [anh. Tu m()t dong
nuoc hoa vao voi nuoc tuoi mat roi til tren trai va nuoc
thdm vao ddt de tQ.o nen m()t dong su6i nho eli chay miii
xu6ng cho toi khi, m()t dong song ra dai.
2 Mon qua cu6i cimg nuoc dimh t~ng cho locli nguoi 0.75
truoc khi hoa vao voi bien ca: nhfmg vling chau tho
mau rna hinh thanh nen nhfrng vling nang nghi~p vi
dc;ti nhat tren the gioi.
3 - Dong chay cua nuoc: ch?m rai, hien hoa. 1.0
- Cu<)c song cua con nguoi: thanh binh, yen a.
- Dong chay cua nuoc va CUQC song con nguoi: g<fm b6,
hai hoa.
4 - Hanh trinh ttr song ra bien cua nuoc: hinh thanh l\fc 0.5
day, mc;tnh me xuyen qua nui; chtrng kien CUQC song
cua con nguoi; hinh thanh nen vung chau tho truoc
khi do ra bien.
- Rut ra nhfrng b:li hQC phu hQp. C6 the neu bai hQC
theo huong: mc;tnh me, vuQt kh6; gan b6, hoa nh~p;
dong g6p, cong hien; ...
II LAM VAN 7.0
t Dol;ln van v~ st,r c~n thiet phai biet song cong bien 2.0
a. Dam bao '\7eU cau ve hinh thitc aoan van:
J •
0.25
 Thi sinh c6 the trinh bay theo each dh~n djch, quy n(:lp,
tong - phfm - hQp, m6c xich, song hanh.
b. Xac dinh dung van de nghi [uQ,n: sv ca.n thit~t phai 0.25
biet song cong hien.
c. Trien khai van de nghi [uQn: 1.0
Thi sinh c6 the Iva chQn cac thao tac l~p lu~n phu hQp
de trien khai van de nghj lu~n theo nhieu each nhung
phai lam ro sv d.n thiet phai biet song cong hien. C6
the thea hu6ng:
Song cong hien the hi~n trach nhi~m cua ca nhan v6i
CQng dong, lam cho CUQC song CUa ban than CO y
nghia, dUQC yeu men, tran trQng; g6p phan Ian toa cac
gia trj tot d~p, thuc day xa h<)i phat trien.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tQ-o 0.25
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nghj lu~n; c6 each
dit~n dC;lt m6i me.

2 Cam nh~n v~ do~n tho trong bai tho Song; nh~n xet 5.0
ve d~p nit tinh trong tho Xuan Quynh
a. Dam baa cau true bai nghi [uQ,n 0.25
Mo bai neu dUQC van de, Than bai trien khai dUQC van
de, Ket bai khai quat dUQC van de.
b. Xac dinh dung van de can nghi [uQ,n 0.5
NQi dung va ngh~ thuQ,t doQ-n tho; ve d<;p nu tinh trong
tho xuan Qu)mh.
c. Trien khai van de thanh cac [uQ,n diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhung can
v~n dvng tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch~t che
gifra li le va dan chung, dam bao cac yeu ca.u sau:
Ky ruing xu ly ud luy~n demon Ngii uiin 2022 Tran Thuy Duong

* Giai thi~u khai quat ue tac giii Xudn Qu)mh, tac pham 0.5
"Song"va aot;tn tho
* Cam nhQ,n ve aot;tn tho
- Tam tu, tinh cam cua nhan v~t tnr tinh: 2.0
+ Nhfrng tran tro, suy tu v~ tinh yeu: c<)i nguon cua
tinh yeu day bi an, kh6 li giai; tinh yeu cling ki di~u
nhu tv nhien.
+ Noi nho trong tam hon nguoi phv nfr khi yeu: bao
trum khong gian, thoi gian, ton t~i trong ythuc, di sau
vao ti~m thuc; da diet, khac khoai.
- Tam tU, tinh cam cua nhan v~t trfr tinh dUQC the hi~n 0.5
bang the tho nam chfr, nhtp tho linh ho~t; d?c bi~t la
S\f song hanh cua hinh tUQng song va em; ngon ngfr
gian dt; cac bi~n phap ngh~ thu~t tutu: di~p, nhan h6a,
cau hoi tu tu, ...
* NhQ,n xet ve a~p nil tinh trong tho Xudn Qu)mh 0.5
- Ve d~p nfr tinh: dtu dang, ynht rna nong nan, manh
li~t;
hon nhien, tr\(c cam rna sau lang, suy tu.
- Ve d~p nfr tinh gop phan the hi~n phong each tho
XuanQuyuh.
d. Chinh til, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tt;to 0.5
The hi~n suy nghi sau sac v~ van d~ nght lu~n; c6 each
dien d~t moi me.
TONGI>IEM 10.0
 BAI VIET THAM KHAO

Cau 1. Thea dogn trich, S1f ra doi cua song bat dau tu nhfrng ke ho tren m(Jt
ddt, nu6c om(tt ddt hoa vao nu6c cua bau troi roi xuong. Tu do tgo thanh dong
suoi nho va roi tgo thanh song.
Cau 2. Tru6c khi hoa vao bien ca r(>ng l6n, nu6c van danh t(tng cho con nguoi
m(>t mon qua cuoi cung. Do la nhfrng dong bang chau tho mau mo. Mon qua nay
la nen mong cho S1f phat trien CUa nhfrng vung nang nghi~p VOi nen van minh
vi dgi trong lich su loai nguoi.
Cau 3. Dong chay cua nu6c va CUQC song cua con nguoi tuong chung la hai thu
chang co diem giao nhau. Nhung khong, dong nuoc nhu m(>t chung nhan cho tat
thay hanh trinh thoi gian trong doi song con nguoi. No hi~n hfru trong tung
khoanh khac. Du othoi diem nao, dong nu6c cilng an minh ma tro thanh m(>t
phan cua doi song, cua con nguoi. Do la m(>t S1f gan bo than thiet va ch(tt che,
sQi day lien ket ay duong nhu chua luc nao thai ben chile.
Cau 4. Co khi nao ta song nhu m(>t dong song tgn cung se chay ra bien lon.
Hay ta song nhu m(>t vung ao ho, quanh nam luu lgi giQt nu6c rieng minh?
Nhung co le chi co hanh trinh cua song moi ld m()t le song ttang de hQC tQ,p. Dong
song biit dau tu dong chay nho, con nguoi lgi thuong bO qua nhfrng khoi nguon
nho be ay. GiQt nu6c tu ke ho cua ddt san sang bung thoat chinh minh va don
nhgn nhfrng giQt nu6c cua bau troi. Nhung con nguoi duong nhu lgi sQ pha va
nhfrng khuon mau, nggi don nhgn cai m6i. Dong song chiu nhfrng l1fc day l6n,
de m~;tnh me hon. Hay chang con nguoi lgi sQ nhfrng ap lv:c? Dong song chang
bao gia nghi song le loi va chi biet rieng minh. No song va gan bo voi con nguoi.
The nhung con nguoi duang nhu chi biet den minh ma quen di mQi dieu xung
quanh. Cu6i cung song chQn do ra bien lim, nhung tru6c khi hoa minh no van
danh tiJ,ng nhfrng gi tot d~:;p nhat cho con nguai. Tru6c song, con nguai nho be
va ich ky hon, nggi dan than va cho di. Co le thu con nguai can hon ca la song
nhu m(>t dong song, trong veo va day y nghia. Chi co theta m6i co m(>t S1f song
co gia tri, co yeu thuong va se chia.

88
 Cau 1. NLXH: S1;C can thie't phai song cong hie'n.
Toi tung nghi: "Song ld cho dau chi nhc;in rieng minh" qua thv;c La m()t Le
song xa voi, con nguoi khong the song ma cong hie'n mai. Chung ta Luon nghi
n1ng song bitt cong hie'n La m()t sv song cita nhilng "nguoi hung" chi co trong
phim cita MarveL. Nhung khOng S'I;C cong hUn bat dau tu nhiing dieu rat nho, khi
ta gop SUC minh uao CUQC aOi Chung, UaO Sl:( kien t~;tO CUQC song trO nen tot df;p
hon. Va no thl:(c sl:( ld can thie't trong hanh trinh "song" cua chimg ta. Con nguoi
sinh ra voi tu each ca nhan, the nhung chung ta khong baa gio co kha nang tach
minh ra khoi c()ng dong. Chinh sv; Lien ket chQ,t che ay dii t(to cho con nguoi m()t
nen tang song khong the ich ky. Chung ta d~t nhiing nen mong dau tien cho S'I;C
cong hie'n khi ta bitt cam thong, se chia uoi nguoi khac. Khi ay sv; cong hien
trong y nghia gian don nhat cilng khien con nguoi bO di cai toi ca nhan cita
minh ma biet nhin nhQn, nghi suy cho nhilng nguoi xung quanh. Khong nhilng
the, Sl:( cong hUn cho phep con nguoi song ma bitt yeu thuong. Khi chung ta VQi
vii, ta quen mat minh can yeu thuong, ta vo tam, vo cam. Gio day, y nghi ve sv;
cong hien nhac ta ve tinh yeu thuong hon. Cu()c doi moi nguoi chi tro nen co y
nghta khi aola S'I;C song aUCJC cong nh(in Ua CO tac a(>ng tOi nhiing ngteOi xung
quanh. Se chang co sv song c6 gia tri nao khi con nguai chi mang noi ich ky ca
nhan, toan tinh va Vl;t LQi. Cho di chang can nh(tn LQ,i, hi sinh sue khoe, dong gop
tai nang hay cac gia tri tinh than, ... dit La nho be thi cilng khien cho con nguoi
t~;to ra nhiing gia trj ben uung, kie'n tc;to cuQc doi y nghia cho minh ud c()ng dong.
Chung ta. co 200 sinh vien HQc vi~n Quan Y, Cao dang Ky thu(tt Hai Duong va
biet baa trai tim "Luong y nhu til mau" san sang xong pha vao tam dich atinh
Bac Giang de day Lui dich b~nh. Hang tram nghin cac bQ,n rat tre, cac bc;m chang
can den LQi ich cua rieng minh, thii duy nhat cac b(tn dem den La S'I;C cong hien
CUa minh uao cong CUQC tcng pho dc;ti djch. Va roi chinh Sl:C cong hien ay se mang
toi thcmh cong, nhi1ng nang htQng tich eve. Chung ta khong phai nhilng sieu anh
hung, chung ta tgo nen nhilng dieu phi thuong nho be bang sv cong hien.
 Cau 2. Cdm nhf;tn ve do~n tho (Kho 3.4.5). Tu do, nhf;tn xet ue d~p nii tinh
trong tho Xuan Qujmh.

Nha tho nu Phan Thi Thanh Nhan, tung co lan chia se ve Xudn Qu}mh vai
nhung loi chan chua the nay:
"Qujmh cu mai dqt dao, tham thiet
Khao khat va me say
Lam lil chat chiu tung thang, tung ngay
va khao khat mc;>t tinh yeu trQn v~n"
Vdng! Co bao gio say dam trong tho, ta tv; hoi: Tit bao gio di~u tinh lqi ngiin
vang trong loi tho xuan Qu}mh den nhu the! Co le Xuiin Qu:)mh sinh ra de lam
tho tinh, tho tinh cua nang thi si ay khong triet li nhu Tago, khong nang nan,
dam tham nhu trong tho Puskin cilng khong phai la tinh yeu rqo rv;c, chay
bOng tranday cam xuc trong tho Xudn Di~u, "Song" cua Xuiin Qu:)mh la noi
triin tra biin khoiin, la khat vQng hqnh phuc doi thuong. Xuiin Qu:)mh eta bay
to nhf1ng tieng long ay qua ba kho tho (kho 3, 4 va 5) lap day trai tim chung ta
chi bang mc;>t chu "tinh".

"Toi yeu tho va tho lien hien hi~n

Tho eta sinh ra tinh yeu cilng den cung"
Y cua nha tho vi dqi Raxun Gamzatop gi6ng nhu viet ra de danh cho Xudn
Qu)mh - nfia tho xem thi ca nhu lit gan ruc;>t, xem tinh yeu nhu nhip tho cua
trai tim. 0 thi si Xuan Qujmh ta bat gq.p tUng tho chan thanh, manh li~t uoi
nhiing khao khat h~nh phuc dai thuang. Tho Xuan Qujmh the hi~n tUng long
cua mQt nguai ph¥ nii vua hon nhien, yeu dai, vua tuoi tan, chan thdnh, dam
tham luon da diet khat VQng tinh yeu binh dj sau sac. Tien si Chu Viin San
tung nhc;tn xet ve tho Xuiin Qu)mh: "Tho Xuiin Qu)mh la canh chuan chuan
bay di tim chon nuang than trong nang noi va gic3ng baa CUQC doi". Nil thi si
xuan Qu:)mh la nguoi phv nf1 co tiim han nhqy cam, co sue mqnh phi thuong
nhu "ciiy xuang rang kien cuong va ki di~u tren sa mqc vat ki~t minh de na
90
nhung chum hoa tuy~t quy cho aoi" (Nguyen Thi Minh Khai). "Song" La bong
"Hoa dQC chien hao" xinh xan, acmg yeu bQ,c nhat ma Xuan Qu)mh hai atU)c
nhan chuyen ai toi vung bien Diem Dien, Thai Binh nam 1967, bai tho in trong
tQ,p "Hoa dQC chien hao". Thong qua hinh tugng song va em thi si da giai bay
nhilng cung b~c cdm xuc ud ue d~p tam hon ciia nguai phy. nil khi yeu. Thi
nhan eta huy a(jng tat ca cac giac quan, thu thQ,p cam giac moi bat trQn tan
song tin hi~u chuyen giao trong tam hon minh roi hoa ai~u chung thanh
nhung van tho co kha nang "Thieu chay ca rilng cay, kho cc;tn dong sucii, Lam
nhiln ai tung y nghi va me hoQ,c ca go aa VO tri" (Tc;t T)!).

1.
Tran Dinh Sil cho rang: "Van hQc
dung hinh tuc;mg de phan anh CUQC song va tam hOn con nguoi". Sac ai~u tru
tinh cita "Song" aUQC d~t nen til hinh tUQng song va em. Ca bai tho La nhung
con song tam tinh xon xao trong Long nguoi con gai dang yeu truoc bien ca
ngam nhin nhitng con song bat tQ,n, v6 hoi. Song La hinh anh an d'f:t, La s'lf hoa
than cita cai toi tru tinh cita nit si Luc thi hoa nhQ,p, Luc Lc;ti phan than cita cai
toi "em". Song aa khoi gQi m(jt hon tho hon nhien, tuoi moi, soi noi khat VQng
tinh yeu. Vai hinh tugng song Xuan Quynh da co mqt each noi nit hay, rat
ve
mai tam trq,ng tinh yeu nong nhi~t ciia nguoi con gai danh thicc bao an
tUc;Jng VOn da ngu quen trong long ngUOi dQC.

Giooc-gio Xang tung noi ve moi quan h~ giua CUQC song va tinh cam trong
con nguoi the nay: "Can phai song, phai tim toi, phai xao nau Lc;ti rat nhieu,
phai yeu rat nhieu va chiu nhieu dau kho, dong thoi khong ngung kien tri Lam
vi~c". Chinh noi dau vi nho, dau vi yeu aa thai thuc cho nhitng van tho Xuan ·
Qu)mh xe nat tim ta tren trang giay. Xuan Qu)mh da lay chinh hinh tugng
ve
"Song" de noi h() nhiing ban khoiin, tran trO' tinh yeu, c()i nguon cua tinh
yeu va muon van nhiing cau hoi trong vo thuc nguoi con gai khi yeu:
 Anh nghi ve anh, em
Anh nghi ve bien Lon
Tu nai nao song Len".
cau tho dau, Xuan Qu)mh nhin ve bien khai: "Tru6c muon trung song be'',
nhin nhung con song vo hoi, vo hc;m dang huang vao bo, chi chqt bang khuang
suy nghi ve anh va em "Em nghi ve anh, em" roi Lc;ti huang suy nghi ra bien
Lon. Nhung cau hoi ay cu vang Len, tha vao khong gian chc;tm sau vao trong
trai tim nguoi dQc. Nhung nghi suy ay don nen, tich tv de dQJ ra mQt cau hoi
Lon: "Tu khi nao song Len". Thgt kho de tach bc;tch duqc dau La nhip chay mc;tnh
me cua song dau La nhip dgp mc;tnh me cua trai tim khao khat yeu thuang. Boi
co le song chinh la tinh yeu, tinh yeu dii hoa vao song. Em dii t'I;C tach ra khoi
song de the hi~n nhung tran tro, suy tu ve tinh yeu. Khi tinh yeu den co m()t
tam ly ntt t'I;C nhien va thuong tinh la nguoi ma ta luon co nhu cau t'I;C tim hifu.
Con nguoi da tung kham pha nhieu aieu ki di~u ve tv; nhien nhung tv; hieu ve
chinh minh lc;ti rat kho. Hieu minh trong tinh yeu Lc;ti cang kho han bOi tinh yeu
la trc;tng thai tam Ly khac thuong ma li tri khong the giai thich duqc. Di~p ngu
"em nghi'' dii dien td nhung thao thuc suy tu cua nguoi con gtii truac cau hoi
c()i nguon cua song cilng nhu cau hoi ve cqi nguon cua tinh yeu. Nhung cau
hoi ay cu the d¢i Len thanh nhung dqt song dung dua, trv;c trao trong Long
ngv;c. Han MQ,c Tu cung da tung Loay hoay, tim kiem cat nghia tinh yeu:
"Xin hay lam thinh cha noi nhieu
De nghe duoi day nuoc ho reo
De ng he to Lieu run trong gio
Vade nghe troi giai nghia yeu".

Ta cam nhgn duqc tinh yeu trong song khong dan thuan La thu tinh cam non
to, LB thi moi cham tinh duyen. Khong phai La thu tinh tho dqi buoi dau ma La
tinh y sau nQ,ng, cam d¢ng va sau sac. Nhin nhung con song khai xa, thi si nghi
ve CUQC doi, chiem nghi~m Lc;ti nhung xuc cam chinh minh. Nhung tieng noi
cat ten, gqi xa tham tham nhu gQi ve bao nhieu tinh cam yeu thuang, ngay
ngat. Chinh vi yeu khong hieu vi sao nen moi yeu:
"Song bat dau til gio
Gio bat dau til ttau
Em ciing khong biet nua
Khi new ta yeu nhau".
Giua dc;ti duang menh mong, giUa tnii tim nho be nai ttau moi La su6i nguon
khai bung nhung ngQn song Len. Nhilng cau hoi buong ra nhung tim ttau m(jt
cau tra loi chinh xac. No khie'n ta kho ma trd loi cho chinh xac, em chi biet
"Song bat dau tu gio" nghia la song bat dau tu gio, nho co gio ma co song len.
Sang den cau tho so hai nha tho lC:ti khong Hgidi duqc nguon goc cua gio "Gio
bat dau tU dau". The ld da ro, dau ra den tt:ln cung be roi nhUng rot CUQC song
van chua hUu noi minh. Em da hoa nh(tp vao trong bien Lon cua tinh yeu muon
thuo roi ma van chua the li giai duqc tinh yeu. De roi tim sau vao trong c(ji
nguon em cilng lac dau bat lv;c "Em ciing khong biet nita". Qua th(tt: "Trai tim
ciing co nhung quy lu(tt rieng ma li tri khong the hieu noi" (Pascal). Va neu
nhu tim duqc li do thi tinh yeu eta chang ki di~u den the, se chang da diet, chay
bOng cien the. Noi ban khoan rc;to rv:c duqc the hi~n qua cai lac dau th(tt yeu:
"Em cung khong biet nua
Khi nao ta yeu nhau"
Cau tho ket thuc nhu ccH lac ctau nhe nh~ rat u nii tinh. Ki Lc;t qua khong biet
anh va em eta yeu nhau tv; bao gio? No gi6ng nhu m(jt huyen thoc;ti co tich xa
xam vila ro r~t vila ma hO nhung no mang lc;ti sv d~p de mo mang, vila dam
say vila xao xuyen. va chi co tinh yeu chan thanh moi tc;to nen thu duyen tham
cua tinh yeu ay. Nha tho Xuan Di~u ong holing cua tho tinh yeu ciing tung
ban khoan:
"Lam sao cat nghia duqc tinh yeu
Co nghia gi ttau m(jt buoi chieu
No chiem hon ta bang nang nhQt
Bang may nhe nh~ gi6 hiu hiu".
 Co the noi, Xuan Qujmh eta mang den m{)t tnii tim yeu chan thanh, nang am
va han h(tu cho tho ca. Nhicng tUng long tham kin da dU<Jc trao gfri qua nhiing
van tho co sue lay d(Jng den ben tam hon nguoi thuong thuc. Do chinh la thu
"van chfr khong tr{)n lan" ma Xuan Qu)mh aa tQ,O nen cho thO minh.

Marcel Proust tung noi: "The gioi khong chi dUQc tQ,O l(tp m{)t lan ma moi lan
ngU<Ji ngh~ si a{)c dao xuat hi~n la m{)t lan the gioi dUQC tQ,O l(tp". Cimg viet ve
de tai tinh yeu, neu nhu Xuan Di~u yeu den cuang si, dam say ngay ngat muon
"tat nang, bu{)c gio", thi Xuan Quynh lQ.i say sua di tim kiem c(Ji nguon, goc re
cua tinh yeu. Hon the ld nhung trQ.ng thai day day dUt, nho thuong, quyen
luyen cua nhan vt;tt trfr tinh "em" trong bien tinh.
Vii Cao tung nh(tn xet ve "Song": "Xuan Qujmh viet bai tho nay "bQm" th(tt".
Co le cai "bQm" ay bieu hi~n trong ca tinh va each the hi~n tinh cam cua nha
tho nhu lan at nhu bao trum nhu muon om trQn tat ca. Song trong cai hi~n
dQ.i riy, Xuan Quynh - m(Jt tam hon day nu tinh van giu cho minh nhung net
truyen thong cua tinh yeu - noi nho. Nha tho hieu rang noi nho chinh la bieu
hi~n sau sac nhat cua tinh yeu:
"Con song duoi long sau
Con song tren mc;tt nuoc
6i con song nho ba
Ngay dem khong ngu dUQC
Long em nho den anh
Ca trong mo con thuc".
Phep nhan hoa va an d'l:f. da tQ.O nen nhung cau tho mang tam hon cua song.
Day la m{)t kho tho vo cung dc;tc bi~t bOi trong bai tho chi co duy nhat no co sau
cau. Sau cau trai dai nhu noi thao thuc, biin khoiin cua tam han thi si trong
dem. Noi nha bao trnm cd khong gian "long sau"-"m(it nuac", bao trnm cd thai
gian "ngay" - "dem":
"Con song du6i long sau
Con song tren mc;tt nuoc"

94
Ky nang xu ly va luy~n de man Ngii van 2022 Tnin Thuy Duong

VO'i vi~c l~p cau true quy~n hoa cung ngh~ thut;it 4oi lt;ip ~o nen S'I;C tmng
4iw cua nhiing con song vai nhi~u d~:~ng thuc khac nhau. Co con song du d(Ji
tung b<;>t trang xoa tren mgt bien ngay dem giw thet cimg dq,i dtwng cilng co
nhung con song am tham di ngam duai long sau, khong ai thay no, kho ai cam
nhQ,n dUQC ve no, chi rieng no mai hieu minh dang con cao. De roi:
"Oi con song nha ba
Ngay dem khong ngit dUQc"
Vt;iyld noi nha ay oo th.Oi thuc trai tim tim tten ben bO' xa xam bat chap khong
gian rQnglan, bat chap thai gian "ngay dem". Song con cao nha nhung va khao
khat gi;tp ba den d(j khong ngit dUQC. Xuan Qujmh dii VO cimg tinh te khi mUQn
m(jt hinh tUQng rat d(jng de dien ta noi niem cita nguoi phv, nil khi yeu. Song
muon dai van the co bao gia thoi vo ba, co bao gia thoi thao thuc.
Noi nha ay t'I;C nhien, hon nhien say dam nhteng dteO'ng nhu van chua 411 md
con 4UCJC the hi~n tr'I;CC tie'p qua noi nha cua nhan vf;it trii tinh em:
"Long em nha den anh
Ca trong mo con thuc".
Noi nha dii thQ,t sv tran day, nong nan va dam tham hon ca noi nha cita
song vai bo vi no khong chi ton tq,i trong ythuc ma duong nhu con len loi vao
trong tiem thuc, xam nhQ,p ca vao trong giac mo. Con song kia duang nhu c1ii
xuyen qua hai coi thvc va m(jng, pha tuong ranh giai mong manh ay va chim
dam vao trong noi nha. Noi nha anh nhu con song di qua con song thVc roi d(jt
bien vv,t sang ca tam linh choi loa, rvc ra ca m(jt the giai di~u ki. Lai tho phi li
ve logic nhung lq,i bieu dq,t m¢t tinh yeu chan thanh cam d¢ng. Cd do~:~n tho
duong nhu duqc phu len bcli noi nha con cao, da diet, ti~m thuc lan ythuc, cd
khi tinh lan khi mO, khong the nao yen, khOng the nao nguoi, no CUOn CUQn
dt:tt dao nhu nhiing con song bien tri~n mien, vo ht:tn. Phai chang, nhung rung
cam miinh li~t cua m(jt trai tim yeu aa bu(jc lai tho phai dai them ra dienae
ta cai ngut ngan cita noi nha. Do la noi nha "bOi hoi boi hoi", nhu dung dong
lila nhu ngoi dong than. Do la noi nha nhu CheLan Vien dii tilng lam say dam
m(jt the h~ ret aau mua nha nguai di phia be:
"Cai ret aau mua, anh ret xa em,
95
 Dem dai lc;mh chiin chia lam hai nua
M(jt dap cho em a vimg song be
M(jt dap cho minh a phia khong em"
Hay dola noi nha thuang trv;c in dQ,m trong nhung ciiu ca dao:
"Dem nam lung chang tai giuang
Cu mong trai sang ra duang gQ,p anh"
Hay trong viin hQC trung dc;ti ta cung bat gQ,p noi nha ay, noi nha cua nguai
chinh phV- trong tho cua Doc'm Thi Diem:
"Trai thiim tham xa vai khan thau
Noi nha chang dau dau nao xong".
Co the noi, noi nha nhu m(jt phuong ti~n de the hi~n tinh yeu. Cilng nhu
song [a S1;{ song cua bien ca r(jng l6n bao [a thi noi nhO la S1;{ song cua tinh yeu
tuy~t dich.

Tho Xuan Qu)mh tinh, tinh qua! No dii bua vay, khoa lap tam hon ta trong
am sac, giai di~u va cam xuc cua tinh yeu. Huy Tr1;tc tung khang dinh: "Tho la
rUQU cua the gian" va "Song" chinh [a rUQu duqm nang huong vi cua tinh yeu
cua Xuan Qu)mh. Nang thi si ay dii dua ta vao trong khong gian cua tinh yeu
va noi nha, say trong chat tinh mo mang khong tinh m(>ng. Tho Xuan Qujmh
nii tinh chinh za (J do, vua dua ru vua thuc tinh, ta vo tinh ch~m khe va l~c
vao the gioi cua tinh yeu ma khong he bUt loi ra.
.2.
Nha tho Ta-go tung than thuc trong tinh yeu ma b(jc bc;tch rang: "Khi tinh
cam tv tim cho no m(jt hinh thuc de b(jc l(j ra ngoai, chung ta co tho". va tinh
cam la nhung cung bQ,c cam xuc trong tam hon con nguai, va khi no cao trao
thi do la tinh yeu, va tinh yeu chinh la thu cam xuc miinh [i~t de co nhung van
tho "xuat than". Nii si Xuan Qujmh ciing dii hat len noi nho tha thUt cua Umg
minh, dung tho ca de the hi~n "nhiing gi khong the noi". Mang hon tha vao
tho, va "Song" chinh la khuc ca mang ve df;p nit tinh cua tho Xuan Qu)mh. Dqc
tho Xuan Qujmh, ta bat g~p tUng long, tUng noi tam hon cua nguoi phy, nii
khi yeu voi nhiing net d~p dam tham, dju dang, don ht:tu, uj tha, ma sau liing...
Tam hon Xuan Qu)mh cha thea nhung phuc di~u cua nguai phv nit dan vai
nhilng cung bQ,c cam XUC, nhilng rung d()ng manh Li~t, fuon rc;to rt!C Vel day
khat khao, luon tim each li giai tam hon minh va di tim c()i nguon cua tinh
yeu. Tho Xuan Qujmh ki thac trai tim cua m«?t nii si hon h~u, n!t thanh th'l:(c
vai tinh yeu vua dam tham, diu dang vua soi noi, dam say, vai noi nha con
cao, da diet, tang sau. Se chang co gi dung hem nhung dong nhQ,n xet cua Phan
Thi Thanh Nhan ve Xuan Qu)mh: "Bong b()t, ca tin, da yeu la yeu het minh,
song rat ban nllng va qua quyet, do la Xuan Qu)mh". "Yeu het minh" - chinh la
aieu tq,o nen Slf rieng bi~t, khac len ve nil tinh trong tho Xuan Qu)mh. Do cilng
lei ve hi~n dc;ti, chat rieng trong tho cua xuan Qu)mh.
Phin
Moi til tho phai nhu m()t con dau, khong
chi de to diem macon khac ghi sau, tq,c sau vao trong trai tim con nguoi nhung
hinh anh, nhilng dau an khong bi phu mO tren lap bv,i cua thoi gian. DQC
"Song", cam thilc ve tinh yeu duong nhu da xam chiem hoan toan trai tim
nguoi aQC. Silc hap dan cua bai tho khong chi nam a n()i dung tu tuang ma con
nama hinh thilc ngM thuQ,t. VO'i "Song", Xuan Qujmh xay d'l:(ng hinh dnh
trnng tam ld song hi~n di~n suot chieu dai bai tho voi nhieu bieu hi~n d«?c
dao. Nhung net doi lQ,p trong ban the song khi thi du d()i, diu em khi thi on ao
lQ,ng le. Cimg vai dola phctt hi~n nhiing diem tuong dong giiia hinh tuqng song
va em, tinh yeu cua nguoi con gai dang yeu, tha thie't chay bOng thuan khie't
den vo ngan. Ngoai ra, bai tho ket cau theo loi phat trien song song vd dan cai
vao nhau giiia song va em. Ve am di~u, nha tho da tq,o nen m()t am thanh song
VO SUOt til dong dau den CUOi dong CUOi Vel mai vang VQng nhu vQ,y nhO VclO
vi~c l'l:(a chc;m the tho 5 chiC voi nhieu bUn tau, bien doi khon luang. Cac bi~n
phap nhan hoa, an d¥ lam cho hinh dnh song tra nen song d«?ng hon qua doi
mat xanh non ron biec, tran ngQ,p xuan sac cua thi nhan the giai, cua tinh yeu
ua ve song d()ng trong m()t hon tho. Neu vi n()i dung cua m()t tac pham nhu
m()t canh dieu, thi ngM thut;tt chinh La Lan gio mat tanh dua canh dieu ay bay
cao, bay xa.
Lam sao co the din voi tho ca khi tnH tim chai
dOi mora
Ky nang xu ly va luy~n de man Ngfl van 2022 Trdn Thuy Duong

cita CUQC song d<.)i vao. Co the noi bang d6i mat tinh te, bang tnii tim nhQ,y cam
Xuan Qu:)mh dii dv;ng len cd be tinh ngQ.p tran nhflng rung d<.)ng cv;c diem.
Song khong chi la hinh tU(Jng trung tam, md con ld linh han noi ma Xuan
Qu)mh ki thac tam han minh, ki thac phdn nguoi vao chfl. Truac nha tho nu
Xuan Qu:)mh dii co rat nhieu nha tho noi ve tinh yeu, nhung chua nhd tho nii
nao noi v~ tinh yeu bdng nhiing loi tho tha thiet, nang nan, chay bOng nhu
the. Khat vQng yeu cita nguai con gai dii duQc nha tho goi trQn trong tung y
tho, bung toa no hoa tren trang gieiy. Do la nhflng noi lo lang, tnin tro nhflng
nghi suy cita nguai con gai khi yeu. xuan Qu)mh da mu(Jn cau chii de hqa
thdnh loi cua trai tim, noi thay tieng noi cua tinh yeu do la khat vqng yeu
thiet tha vo bo. Trong bai tho "Tv; hat" Xuan Qu:)mh viet:
"Em tro ve dung nghia trai tim em
La mau thit dai thuang kh6ng con nua
Cilng ngung dq,p khi CUQC dai khong con nfla
Nhung biet yeu anh cd khi chet di roi".
Ket bai Raxun Gamzatop tung noi: "Van hQc ngh~ thuQ,t giong nhu m<.)t cay
dan pandur moi ngh~ si giong nhu m<.)t day dan trong do co the hoa di~u thanh
m<.)t chuoi am thanh nhflng am thanh ely co luc hoa vao nhau, co luc lQ,i ngan
len nhflng cung bQ,c khac bi~t". "Song" chinh la m9t nh~c di~u d9c dao ma
Xoon Qu)mh da gop vao ban dan cua thi ca hi~n ~i. Ve d~p nii tinh cua thi
si xuan Qu)mh va tho chj da day nhiing cam xuc, lam trqn v~n them y tho.

98
 DE CHiNH THUC KY THI THPT QUOC GIA 2021 - Dc;Jt 2
Mon: Ngicvan
2021
Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat de

DQc d:o~n trich:

Bc;m co xem que huang minh khac vai que huang cua nguoi khac, hay m<;>i
xu sa deu thieng Lieng doi vai bt;m?
ThQt ra, bc;m van Luon a nha minh ngay ca khi bc;m dang dung a bat ki vi
tri nao tren hanh tinh nay. Tat ca chung ta van dang cimg nhau chia se m<;>i thu
tren trai dat, moi truong va ca bau khong khi chung ta hit tho. Hay cham soc va
giil gin hanh tinh nay vi do La mai nha than yeu cua bgn, de cho cac the h~ mai
sau- bat ke mau da, sac tQC, ton giao, quae tich- CO the phat trien m(}t each tr<;>n
v~n trong tuong Lai.

Hay bat dau xay d'l!ng mai nha chung til: nhfrng dieu gan gili nhat, bang
nhung vi~c don gian nhat nhu khong hut thuoc, trong them cay xanh, khong doi
xil tho bgo vai dQng v(tt.. MQt khi da pha do duQc hang rao ngan each giila con
nguOi Va thien nhien, VOi VQ,n v(tt, chung ta mOi CO the th\L huang mQt CUQC SOng
binh yen.
Toi tin n1ng, den mQt Luc nao do, tat ca m<;>i nguoi song tren hanh tinh
nay deu nhin nh(tn nhau nhu nhung thanh vien trong cimg mQt gia dinh, va yeu
thuong nhau nhu chinh ban than. Co Le se din mQt ngay, chung ta nh(tn ra ding
tat ca c'Ieu La anh em m9t nha, va se Luon duQc an toan khi biet chap nh(tn, nuong
tva vao nhau.
Khong phai ngau nhien ma hai til: "Loai" va "nguoi" Luon song hanh khang
khit de hinh thanh nen gia dinh nhan Logi. V(ty, chung ta hay song cho dung vai
danh xung cua minh. Tat ca chung ta chi La m9t ban the: Nhan loc;ti. Da den Luc
thoi de y den nhung khac bi~t ben ngoai, hay nh(tn ra rang tat ca chung ta deu
chung dong mau do.
(Trich "Man qua CUQC song", Dr. Bermie S. SiegaL,
NXB T6ng hQp Thanh pho Ho Chi Minh, 2020, tr.26-27)
Th1;CC hi~n cac yeu cau sau:
Cau 1. Mvc dich cua vi~c chiim soc va gifl gin hanh tinh nay la gi?
Cau 2. Chi ra nhflng dieu gan gui, nhflng vi~c don gian nen lam de bat dau xdy
dv;ng miti nha chung dUQC neu trong do:;tn trich.
Cau 3. Anh/Cht hi<~u nhu the nao ve nh~n dtnh "Th(J,t ra, bc;m van luon anha
minh ngay ca khi bc;m dang dung abat ky vt tri nao tren hanh tinh nay" trong
do:;tn trich?
Cau 4. Anh/Cht c6 dong tinh voi y kien trong do:;tn trich "Dii den luc thai de
y den nhflng khac bi~t be ngoai, hiiy nhQ,n ra n1ng tat ca chung ta deu chung
dong mau do" khong? Vi sao?

Cau 1 (2,0 diem)

Ttr n(>i dung do:;tn trich 0 phan DQc hi<~u, hay viet m(>t do:;tn van (khoang
200 chfr) trinh bay suy nghi cua anhjch~ ve Sl;! can thift CUa tinh than h(Jp tac
trong CUQC song.
Cau 2 (5,0 diem)
Trang bai tho "Tdy Tien", tac gia Quang Dung viet:
Doanh tn;ti bung len h<)i du6c hoa
Kia em xiem ao tV bao gia
Khen len man di~u nang e ap
Nhgc ve Vien Chiin xdy hon tho

Nguai di Chdu M<)c chieu suong ay

C6 thay hon lau neo ben bO
C6 nho dang nguai tren d<)c m<)c
Troi dong nuoc lu hoa dong dua
(Ngfl viin 12, TQ,p m<)t, NXB Giao d~c Vi~t Nam, 2020, tr. 88-89)
Trinh bay cam nh~n cua anh/ chive do:;tn tho tren, tu d6, nh~n xet cam
hung liing ml!tn cua Quang Dung trong do:;tn tho.

100
 DAP AN vA THANG DIEM
Ph~n cau NQidung Di~m
I DOCHIEU 3.0
1 Mvc dich cua vi~c cham s6c va gifr gin hanh tinh nay: 0.75
de cho ca.c the h~ mai sau - bat ke mau da, dan t<)c,
ton giao, quoc tich - c6 the phat trien m9t each trQn
v~n trong tuong lai

2 Nhfrng dieu gan giii, don gifm nen lam de bat dau xay 0.75
dvng mai nha chung: khong hut thuoc, trong them cay
xanh, khong doi XU tho bQ,O VOi d(jng vgt.
3 Hieu ve nh~n dinh "Thgt ra, bQ,n van luon onha minh 1.0
ngay ca khi bQ,n dang dung 0 bat ki vi tri nao tren hanh
tinh nay":
- Himh tinh chung ta dang song la mai nha chung
cua tat ca mQi ngUdi.
- Dung o bat ki dau tren hanh tinh cling thay than
thu9c nhu onha minh.
4 - Bay to quan diem cua ban than: c6 the dong tinh/ 0.5
kh6ng dong tinh/ dong tinh m9t phan.
- Ly giai hQp li, thuyet phvc.
II LAM VAN 7.0
1 Viet ao~n van v~ st,r c~n thiet cua tinh th~n h<,:ip tac 2.0
trong CUQC song
a. Dam bao yeu cau ve hinh thuc doQ,n van: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each dien d~ch, quy n:w,
tong - phan - hQp, m6c xich, song hanh.
b. Xac dinh dung van de nghi luQ,n 0.25
SV: can thiet CUa tinh than hQp tac trong CUQC song
I
I
n
! v.
Tr,;.:!
1., t.en roan de nghi [ut7n: !
I I
 Thi sinh c6 the llfa ChQn cac thao tac l~p lu~n phu
hQp de trien khai van de ngh~ lu~n theo nhieu each
nhung phai lam r6 sv can thiet cua tinh than hqp tac
trong CUQC song. C6 the theo hu6ng:
Tinh than hgp tac can thiet de ca nhan, to chuc phat
huy uu the, gia tang sue mQ,nh; tang cuong doan ket, dQ,t
dUQC nhfrng m'l:LC tieu chung; tU do gop phan thuc day
sv phat trien cua xii hc;>i.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tQ,o 0.25
The hi~n suy nghi sfm sac ve van de nghi lu~n; c6 each
dh~n dC;lt m6i me.
2 Cam nhan v~ do~n tho; nh~n xet cam hirng lang m~n 5.0
cua Quang Diing trong do~n tho
a. Dam bao cau trite bai nghi luqn 0.25
Mo bai neu dUQC van de, Than bai trien khai dUQC van
de, Ket bai khai quat dUQC van de.
b. Xac dinh dung van de can nghi luqn 0.5
N<)i dung va ngh~ thu~t do(;l.n tho, dim hling lang
m(;l.n cua Quang Dung trong do(;l.n tho.
c. Trien khai van de thanh cac luqn diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhung
dm v~n dvng tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch?t
che gifra li le va dan chling, dam bao cac yeu ca.u sau:
* Giai thi~u khai quat ve tac gia Quang Dung, tac pham 0.5
"Tay Tien" va doQ,n tho.
* Cam nhqn ve doQ,n tho
- Ve d~p cua thien nhien, con nguoi mien Ta.y va tam
han nguoi linh Tay Tien:

107.
 + Canh dem lien hoan: khong khi tung bung, r()n rii;
thieu nU: mien ray e ap trong xiem ao L()ng lay, vil di~u 2.0
LOi cuon; ...
+ Canh chi~u suong Chau M(>c: thien nhien hoang sa,
tha m()ng; con nguoi khoe khoan, duyen dang; ...
+ ram han nguoi linh: tre trung, lang mc;tn, hew hoa.
- Ve dyp cua thien nhien, con nguoi mi~n Tay va tam
han nguoi linh ray Tien dUQc the hi~n qua ngon ngfr
giau·chat nh9-c, chat hQa, hinh anh gQi cam, but phap 0.5
lang m~m; ....
* Nh(m xet cam hung liing mc;tn cita Quang Dung. trong 0.5
doc;tn tha.
- Cam hling lang m'iJ.n: dUQC the hi~n qua cam xuc
manh li~t, VUQt len tren th\(C t9-i gian kho, kh~lc nghi~t
huong tdi nhfrng ve dyp quyen n1, bi an cua thien
nhien va con nguoi mi~n Tay; the hi~n tam han tinh
te, nh9-y cam cua nguoi linh Tay Tien.
- Cam hung lang m9-n gop phan the hi~n ve dyp rieng
cua tho Quang Dung, lam phong phu tho ca viet v~
nguoi linh thoi ki khang chien chong Phap.
d. Chinh ta, ngil phap 0.25
Dam bfw chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;to 0.5
The hi~n suy nghi sau s~k v~ van d~ nght lu~n; c6 each
dien d<itt mdi me.
TONG DIEM 10.0
 BAI VIET THAM KHAO

Cau 1: Thea dog,n trich, mvc dich cua vi~c cham soc gii1 gin himh tinh nay La
de xay dvng m¢t mai nha chung than yeu, de roi the h~ mai sau khong phan
bi~t mau da, sac t¢c hay ton giao, quoc tich thi deu co the phat trien m¢t each
trQn v~n nhat.
Cau 2: Dog,n trich dii dua t6i nhung dieu gan giii, nhung vi~c lam giiin dan
de bat dau xay dVng mai nha chung cua tat cii mQi nguc:Ji. Do La khong hut
thuoc, hiiy trong them cay xanh, khong doi xu tho bg,o v6i d¢ng vgt. .. Tat thiiy
nhung vi~c lam het sue giiin dan ay chinh La each giup chung ta pha dB nhung
himg rao ngan each con nguoi v6i thien nhien, v6i vg,n vgt.
Cau 3: Co le chung ta se rat bat ngo v6i quan diem: "Thgt ra, bg,n van luon o
nha minh ngay cii khi bg,n dang dung o bat ky vi tri nao tren hanh tinh nay".
Boi le chung ta van thuong nghi ding chi tg,i ngoi nha cua minh, tren que
huang minh m6i gQi La nha. Nhung han cii m¢t nep nha quen thu¢c nhu the,
trai dat nay chinh La m¢t ngoi nha chung r¢ng ldn. Khi ta di;tt chan minh den
bat cu nai dau tren hanh tinh ta ciing cimg nhau chia se mQi thu. M¢t bau
khong khi trong lanh, hay dong nu6c ngQt mat. M¢t sv quan tam se chia hay
tinh huu nghi ben chi;tt. Chang khi nao ta phiii co dan khi sv song cua minh
con hi~n huu tren Trai Dat. Khi dUCJC se chia nhung thu ta co, dUc;JC don nhgn
nhung gi nguoi khac trao, duc;5c gan ket, duQc thau hieu thi ciing La luc ta tim
dUCJC ngoi nha cua minh. Ta [uon duqc song (; nha, m¢t ngoi nha chung cua tat
thiiy [oai nguoi.
Cau 4: Vang, trang hay den; beo, gay hay cao, thap ... nhung thu tuong chilng
[a quy chuan danh gia ve sv khac bi~t thi gio day chung chang dang de ton tc;ti
nita. Dii den luc chung ta phiii dong y n1ng: "Thoi dey den nhung khac bi~t be
ngoai, hiiy nhgn rang tat cii chung ta deu chung dong mau do". BOi le chung
ta eMu mang c¢i nguon chung v6i biin chat cua hai tieng "con nguoi". Ta chiiy
trong minh dong mau do tuai, trai tim cimg biet rung Len nhip aqp yeu thuang
va tam han thi biet dong ciim, se chia. Nhung thu rat "nguoi" ay chang baa gio
co the bi thay the, phai mo di chi vi m¢t mau da hay m¢t dang nguoi. va chang
 ruing

ai trong chimg ta di bi~t vi c1Q,c diem nao do ben ngoai khac vai nhung nguoi
xung quanh. Cilng chang ai trong chung ta co quyen nham vao nhung khac
bi~t ben ngoai ay de danh gia nguoi khac. Dong mau chay trong ta, tam han
ta dang co, long tot ta dang mang, .. la tat thay nhung thu dang de luu tam, de
chu y, de tran trQng han bat cit dieu gi khac bi~t ben ngoai.
Ph~n II.
Cau 1. NLXH: 81:( can thie't cua tinh than hqp tac trong cugc song.
Ngc;m ngu phuang Tay co cau: "Muon eli nhanh thi eli m(jt minh. Muon
eli xa hciy eli cung nhau". Khi hanh trinh song la m(>t chuyen eli diti, can nhieu
sue lv:c thi co le thu moi nguoi can khong phai toe c19 nhanh de roi hvt hai ma
la nhung buac eli xa day chac chan. Vi the, thu con nguoi can la m(>t tinh than
biet hQp tac. Do ld tinh than mong muon dugc ho trq, dugc ket noi vbi nhiing
nguai xung quanh. Chung ta sinh ra vai tu each la m(>t ca the bi~t lQ,p vai
nhung suy nghi, tu duy d(>c lQ,p hay cam xuc rieng. The nhung khong bao gio
con nguoi co the tach minh ra khoi c(!ng dong, tQ,p the chung. Vbi mong muon
dugc hgp tac chimg ta se luon ta nguai chu dgng. Ta biet minh can, mong
muon gi de roi ta tim duqc nhiing doi tac dang tin cq,y. Vi con nguoi chang ai
hoan hao, chang ai co the mqnh toan di~n, va khi do chinh sv: hqp tac lt;ti co
khd nang bu khuyet nhiing lo hong giiia con nguai vbi nhau. vai mong muon
hQp tac, hanh trinh dai nhung chung ta chang baa gio dan a(jc. Chinh S'J! dong
hanh, se chia cua nhiing nguai xung quanh cho ta dgng l1:(c, co vii ta khi kho
khan mtp nga. Chung ta t'J!a vao nhau, de roi co moi m~t van co the bU(Jc tiep.
Hon the moi chung ta luon can bUt hgp tac. Do la khi ta hQc ciUQc each lang
nghe, tiep thu nhung loi gop yde til do hoan thi~n chinh minh. Hay khi ta biet
aii~u chinh ban thiin minh sao cho phu hQp nhat vai nhung nguoi xung quanh,
ae cai toi khong lan at cai chung. Tinh than hQp tac eiy ciUQC day mqnh trong
nhung ngay Vi~t Nam chong lc;ti dc;ti dich Covid. Chung ta lam tot nhi~m V'l;l-
cita minh, tinh nguy~n ho trg ian nhau nhu m(jt bQ may hQp tac hoc;tt a(>ng
nhip nhcmg, cung nhau tc;w m(>t vong trim fan de kiem soat virus. Va chinh sv:
hQp tac co the mang ain cho con nguoi nhitng buac ai ben vitng nheit giila ac;ti
toi tuong
 Cau 2. Cdm nht;tn dot:tn tho (dot:tn 2). Nht;tn xet cam hung lang mt:tn cua
Quang Dung.

md
Trang vuon hoa tha ca vie't ve nguoi linh thai chong Phap, cam hilng lang
mc;m eta bam re sau chac vao CUQC song cua nhfrng con nguoi "Ngv;c [ep bon
ngan niim" tra thanh d()ng 1v;c cho cai nhin, doi mat hQ trong sang va [qc quan
han. 0 bai tha "Dong chi" Chinh Hfru cung cam hilng ay de viet nen nhfrng
cau tha thgt d~p:
"Dem nay rung hoang suang muoi
Dilng cqnh ben nhau cho giQ,c t6i
Dau sung triing treo".
Den v6i tha Quang Dung ve d~p ay [qi cang keu gion, toa huang han du6i
anh sang cua ngon til: ve nennhiing ki ni~m tinh quan dan day thi vj va ve
d~p tho m(>ng cua song nuoc Tay Bac bang nhiing ngoi but tinh te mem mt:ti:
"Doanh trqi bung len h()i duoc hoa
Kia em xiem ao tv; baa gio
Khen len man di~u nang e ap
Nhqc ve Vien Chan xay han tha

Nguoi di Chau M()c chieu suang ay

Co thay han [au neo ben bo
Co nh6 dang nguoi tren d()c m()c
Troi dong nu6c lu hoa dong dua"
Nhac den Quang Dung ta nghi ngay
toi m(>t nha tho truong thanh tic cu(>c khang chien chong Phap, mang m(>t tam
hon trung ht;tu, yeu thiet tha que huang, dat nuoc minh. Tha Quang Dung co
hinh anh cua cai hao hoa, thanh lich, giau chat lang mqn, nhqy cam v6i ve d~p
tinh te cila thien nhien, con nguoi. "Tay Tien" eta the hi~n day du nhfrng ve d~p
ay, "tro thanh m()t tuqng dai bat til ve nguOi linh vo danh". Chuyen hanh quan
qua Phu Luu Chanh niim 1948, qua nhfrng canh nui non hung vi eta khai dgy

J06
trong tam thuc nha tho nhung van tho tuy~t di~u, chgm khac nen nhung xuc
cam manh li~t trong tam hon nguoi thi si Luon huang ve mien nxng nui Tay
Bac than thuong, de roi cam xuc ay thiing hoa, thanh hinh thanh net tren
trang giay. Bdi tho "Tay Tie'n" da ra dai trong hoan cdnh ay, khoi nguon tu
noi nhb nong nan vai Tay Tie'n - don vj chien dau cu - cung ld noi nhb nui
rung rdi ve mien Tay To quoc co ve d~p hoang so md ki bi. Nhfing cau tho cu
ram ran ngat toa nen m<;>t vimg thien nhien hung vi, di'i d<;>i nhung cilng vo
cung diu dang tinh tu theo chiin nguoi linh trong nhfing ngay hanh quan.

2
xuc Nha tho Anh NgQc tung
nh~n xet the nay khi dQc "Tiiy Tien": "Tiiy Tienhay den noi ta khong khoi nggc

nhien ma nghi rang: Tgi sao trong nhung ngay dau non nat cua nen tho khang
chien va each mgng ma chung ta Lgi co dUQC m<;>t tac pham tho tuy~t di~u den
the, kinh dien den the ma ciing hi~n dgi den tht'. DQC bai tho ta tuclng nhu
dang di giica khuc hung ca cua thai dt;ti, Quang Dung da ttH hi~n nhicng am
vang cua thai dt;ti minh bang tUng tho ket tinh tu tnii tim yeu nubc chan
thanh nong tham va noi nho "tham thdm duang len bang trai".
t
Nha tho Che Lan Vien tung khang dinh: "Muoi Lang o 6 ne, tho dQng o be
siiu", c6 le c!ieu lang Lgi cua tho ca la tat thay y nghia chim siiu duai xac chu
vo hon. DQC "Tiiy Tien" ta cam nh~n aUQc ve a~p lang sau, toa huang cua liiu
dai ngon tu ma Quang Dung aa theu d~t nen bang nhung hinh anh tho vo cung
a(>c dao, sang tgo va each tiin trong tung ciiu chu. Quang Dung da mang den
cho nguai dQc khong khi tuoi vui cua dem lien hoan van ngh~ d~m da tinh
quan dan. Khong khi dem hqi c} day duqc Quang Dung diem to bang anh sang,
am thanh va sac mdu mang dau an cua tam hon tre trung, lang mt;tn yeu dai:
"Doanh trgi bung len hQi duoc hoa
Kia em xiem ao tV bao gio
Khen len man ai~u nimg e eip
Cha'n hon tho",
Ky nang xu ly va luy~n cte mon Ngii van 2022 Tran Thir.y Duong

Mqt dem lien hoan tham tinh quan dan duCJc td bdng nhiing hinh dnh lung
linh, nee rii du{Ji anh duoc va say sua, loi cuon trong tieng nhl:tc, di~u khen.
"Doanh tre;ti" lanai dong quan cua Tay Tien cilng lanai dien ra le h(>i van hoa
dQ,m da tinh quan dan. Dong bao da tv hQp ve day de sinh hoe;tt va gop vui vai
b(> d(ji. Til "bung len" gQi cam giac am ap, gqi niem vui lan toa. Dem rung nui
thanh dem h(>i, ngQn duoc nua, duoc lau thanh "duoc hoa". Quang Dung da
kheo leo dQ,t chu "bung" ngay gifca cau tha, chu "bung" ay tuy~t nhien nhu nhan
tV toa sang ca doe;tn tha. To Hfcu khi nha ve Vi~t Bac cung tung viet ve dem lien
hoan sang bung trong ki ni~m:
"Nha sao lOp hQc ita
Dong khuya duoc sang nhung gia lien hoan".
Du{Ji ngoi but cua Quang Dung khong gian nai day nhu no rq, nee rii anh
den, tro thanh mqt dem hqi th~t s¥ cua mqt mien co tich. Quang Dung da lam
s~y ngUOi dQC trong the gi<Ji CUa ngon tU va thanh sac te;to nen m(>t VUOn tran
gian r(>n rang sue song.
Hinh anh nhung nguai thieu nu say me trong di~u nhe;tc, e ap nhu nhfcng
nang cong chua bung tinh giac ngu gifca rung sau: "Kia em xiem ao tV bao gia".
Hai chu "kia em" nhu mang sv nge;tc nhien trong doi mat cua nhung chang trai
Ha Thanh truac ve d~p cua nhung co gai vimg cao. Quang Dung da phat hi~n
rave d~p dang yeu cua nhiing co gai bdng cd niem yeu, niem say me den cam
ph1:f,C. Yeu say til voc dang den trang phvc, chinh trang phvc ay dd ton len ve
d~p cua nhung nguai con gai nai day lam ta them yeu ve d~p ban sac dan t(>c
minh. Ngo ngang con boi tieng khen "man di~u": khen la m(>floe;ti nhe;tc cv cua
nguai dan mien nui Tay Bac, con man di~u la m(>t di~u nhe;tc "le;t" dQ,c trung
van hoa cua con nguai nai day. Khen dang len man di~u va dang em cung e
ap, th~n thimg theo tieng nhe;tc. va hoa vao tieng khen ngat ngay ay la di~u
mua quyen ril cua nhung co gai "xay hon tha". Trong long cac chang linh tre,
chinh cai lQ. ay lam ddm say tam h6n cua cac chang trai. De niem lQ.C quan,
yeu doi nang tam h6n nguoi linh huang ve "Vien Chan xay h6n tha". Qua thQ,t,
nguai ngh~ si khong phai la cai loa phat thanh cho ytuong cua minh ma phai
noi len ba,ng ngon til giau sue gQi, ngon ngu cua Quang Dung khong phai ngon
108
Kj niing xu ly va luy~n ae m.On Ngfc van 2022 Tran Thuy Duong

ngii: cita xac chii: vo hon mala thu ngon ngii: dong day sue song, sang lap lanh
tren tung dong tho.
Lut;tn diem 2. Cdnh chieu suong Chau M()c
Aleksandr Solzhenitsyn tung noi: "Van chuang tro thanh ky U:c song d()ng
cita m()t quoc gia". Duong nhu de hoan thi~n bile tranh Tay Tien song dQng ay,
Quang Dung da cham pha nen cdnh sac Tay Bac hi~n len ggi cdm giac menh
mang, huyen do:
"Nguoi di chau Mc;>c chieu suang ay
Co thay hon lau neo ben bo"
So vai bon cau tho tren la hinh anh khong khi dem h()i tung bung hoa hQp
vai anh sang lung linh va tam hon tre trung, yeu doi cita cac chien si Tay Tien
nhii:ng cau tho tiep LQ,i ghi lQ-i hinh anh Tay Bac trong m()t buoi chieu suong.
Thai gian chia tay la mc;>t buoi chieu, khong gian chia tay la mc;>t khong gian
bang lang khoi suong nhu trong coi mc;>ng. Thien nhien Tay Bac hi~n len thea
chieu huang nh~ hoa. Cai dii: d()i cita thien nhien "Ngan thuac len cao ngan
thuac xuong" dii bi day lui diva thay vao do la nhii:ng hinh anh nh~ nhang, tho
mc;>ng. Nha tho dii dung chii: hQa nen bile tranh thity mqc d~p t\£a chon bOng
lai tien canh. Coi tran nhu hoa coi tien. Mc;>t buoi chieu co suong nui giang
mac khap khong gian md mo, ao ao. Khong gian ay la chieu steong trong cai
nhin hoai ni~m nen tat cd m.O do, nh~t nhoa. Chting bUt co phdi the hay khong,
dQC cau tho len ta nhte chim sau vao trong noi nho da tro thanh chuoi ki ni~m,
nen tinh nguO'i cu man mac, bang khuang.
Toi cu miii ngan ngo chiem nguong mau sac h()i hQa ma Quang Dung dii
kheo leo ve len, cai thvc cita khi trdi Tay Bac, cai m()ng cita khong khi bang
lang suang khoi hi~n len nhu mc;>t mien co tich. Co le chat hQa si dii lan vao
trong chat thi si de chung hoa di~u vao nhau tQ-o nen mc;>t tam han mang ten
Tay Tien. Hinh anh "han lau" mai lq, va dqc bi~t, nha tho dii thai vao canh
luang sinh khi mai, canh vq.t chua aay nhii:ng thai C'J!C cam xuc. Hinh anh "hon
lau" tQ,O nen khong gian hoang Vang, tinh lqng nhU S'J! im ang CUa long ngUdi
khi dang chQ-m sau vao coi long nha thuang. Nhin dau cung thay menh mang

109
noi buon, cilng thay han lau "neo ben bd". Ta lc;ti nho tham nhflng van tho cua
nha tho CheLan Vien:
"Ngan lau cuoi trong nang
Han cua mita thu ve
Han cua mita thu ai
Ngan lau xao xac trang".
De roi cuoi citng cau tho ai ve bang hinh anh: "Troi dong nuac lu hoa dong
aua". Cai hay cua Quang Dung khi viet ve khang chien chong Phap, viet ve
nhiing gian kho hi sinh nhung tUng tho lt:ti chat day hoi tho cua ngoi but liing
mt:tn. Hinh anh canh hoa "dong aua' duqc dung rat gqi, ngon tu cua Quang
Dung nhu nuac co eta duqc tinh toan ki cang, moi khi xuat chieu aeu don aoi
thu vao the kho. MQt S'l:{ cam nh(m vo citng tinh te, canh hoa "dong aua" khong
phai la canh hoa rung troi noi dQ,p denh ma la dang dong aua theo gio . Nhu
say sua, nhu vui ca, canh hoa ay mang ca noi luu luyen con nguoi.
3, cort
Giiia buc tranh thien nhien Tay Bac day sue song va liing mt:tn thi hinh dnh
con nguO'i noi day lt:ti mang mt)t ve a~p khoe khoan, bat khuat, kien cuO'ng:
"Co nho dang nguoi tren d<?c m<?c
Troi dong nuoc lu hoa dong dua".
Di~p tu "co thay", "co nho" luyen lay nhu khac nhu chc;tm vao long nguoi mQt
noi niem, mQt noi nho da diet chay bong khon nguoi. "DQC m<?c" la mQt loc;ti
thuyen duqc lam tu than cay go lon, dai. Dang nguoi tren dQc m<?c d aay phiii
chiing La hinh iinh nhflng co gai Thai, Mea dang dua cac chien si vuqt song.
Cung co the hieu la dang hinh kieu dung cua cac chien si Tay Tien dang cheo
chong con thuyen vuqt song, vuqt thac dfl tien ve phia truac. Tat cd nhiing
hinh dnh ay deu dii de lt:ti trong long cua Quang Dung mt)t hinh dnh kho phai.
cau tho cuoi su dl:tng hinh anh aoi lQ,p m<?t ben la cai dfl dQi cua thien nhien
"troi dong nuoc lu" vOi cai mem mc;ti, uyen chuyen cua "hoa dong aua" eta lam
cho thien nhien hoa hqp citng vai ciim xuc cua con nguoi. Canh hoa ay khong
phai hoa rUng troi noi dQ,p denh tren dong nuac lu mala dong aua thea gio.
Co the hieu canh hoa rung nhu dang quyen luyen con nguoi, nhu ban tay vay
110
Ky niing xu lj va luy~n ae mon Ngic van 2022 . Tnin Thuy Duong

chao nguoi linh tien nguoi linh qua song ra trQ,n. Dang hoa ay hoa hQp citng
vai dang ngw1i tren a(>c m(>c Lam nen m(>t buc tranh tieu hQa thQ,t Liing mc;m
ma cilng thQ,t hao hung. VQ,y mai hieu aUQC each n6i cita nguoi xua "Thi trung
hU:u hQa, thi trung hU:u nhc;tc".
Danh gia ngh~ thu~t: Leonit Leonop cho rc'ing: "Moi tac pham La m(>t phat
minh ve hinh thuc va m(>t kham pha ve n(>i dung". Moi tac pham phiii La m(>t
S'J! hi~n di~n cita nha van aoi VOi CUQC aoi.. Dot;tn tho khong chi ae lt;ti m.Qt dtlu
an ~p ae ve tho ca khang chien ma con la 81:£ thanh cong khi ket hc;tp hai hoa
giica khuynh huang su thi va cdm hung lang mt;tn. Ben ct;tnh ao con co cac yeu
tong~ thu~t: ng~ thu~t nhan hoa aay sue gc;ti; ngon ngic tho m(jc mt;tc, gidn
dj; hon tho mang a~m chat hao hung, hao hoa; nhicng tu ngic nhu "co nhO'", "co
thay" luyen lay khac hQa them noi nhO' luu luyen, boi hoi. Tat cii aii tc;to nen
m(>t doc;tn tho vita hay vita giau gia trj,. Quang Dung aii ve Len hinh iinh nguoi
Linh Tay Tien khong chi biet cam sung cam guam theo tieng gQi cita non song
ma giU:a bao nhieu gian kho, ma trong tam hon hQ van Luon chat chua nhU:ng
giac m(>ng aoi thuong, van tinh cava mang day S'J! Liing m(tn. Quang Dung dii
nh(lt nhQ,nh nhU:ng hc;tt "b'I:Li quf' trong CUQC doi _menh mong vo tQ,n de Lam nen
nhU:ng "bong hong vang" vo gia, aem LQ,i niem vui va cai a~p cho tam hon nguoi
dQC thO, hieu thO va yeu thO.
2. Yeu cau ph1;t: Nh~n xet ve cam hung lang mt;tn trong tho Quang Dung
Nha phe binh Phc;tm Xuan Nguyen tung aanh gia rat cao ve bai tho Tay
Tien: "Tay Tien nhu m(>t vien ngQc cang mai cang thay sang, cang Lap tanh va
hap dan" va yeu to Lam nen anh sang va hap dan ay den tit "sv thang hoa cita
m(>t tam hon Liing mc;tn" (Dinh Minh Hang). VO'i cdm hung lang mt;tn, ngoi but
Quang DUng aa khiic h()a nen hinh tuc;tng nguoi linh Tay Tie'n vua hao hoa
hao hung tren phong nen cua khung cdnh thien nhien nui rung Tdy Bac hung
vi, dii d(ji va mi l~. Dong ki uc ay cu miii troi, dOng hi~n Len m(>t khong gian
Tay Tien nhtt mo mang, dan d'l:t ngttoi dQc vao trong the giai ngon tit hap dan.
Ve a~p Liing mc;tn den tit tri tuC1ng tttQng ph6ng khoang, bay bong de dien tii
m(>t each day au, trQn v~n nhat ve a~p va ciinh sac Tay Bac noi aay. Ngon ngU:
thO giau SUe tc;to hinh, giau sue gQi "aanh thuc bao an tUQng ngit quen trong
Long nguai dQc". Quang Dung da dung but phap lang mt:tn de to d~m cai phi
thuong, gay an tuqng mt:tnh ve cai hung vi, dii dqi, lam noi b~t ve d~p tuy~t
mi, the1 mqng, huyen do cua nui rung nai day. Chinh ve d~p hao hung, hao
hoa, sl;( hi sinh bi trang cua nguoi linh Tay Tie'n cung ve d~p hung vi, the1 mqng
cua thien nhien mien Tay da tt:to nen mqt tac pham dqc dao trong the1 ca thai
ki khang chien chong thl;(c dan Phap. Voi "Tay Tien", con nguai Tay Tien va
chien si Tay Tien duang nhu "dii VUQt ra ngoai nhung cam quan ban dau cua
han tho Quang Dung de den voi dc;ti ngan thi hung". "Tay Tien dii khong chi
niu chan nguai Linh trong noi niem thuang nho ma con gQi cam nh(m ve m(Jt
ve d~p ki ao kh6 gQi ten".
N6i nhu nha nghien cuu Vu Thu Huang, "Bai tho "Tay Tien" La sv
tiep tvc cua m(Jt dong tho Liing mc;tn nhung dii duQc tac gia thai vao m(Jt han
tho rat tre". Cdm hung lang mt:tn da tra thanh don bay nang tam hon nguoi
linh Ha Thanh tren chij,ng duong truong chinh vt:tn dij,m. De roi, "Tay Tie'n"
tra thanh mqt khuc dqc hanh song nui ngan vang loi vinh quyet tram hung,
mang theo cd tam hon nguoi linh tre. Hay nhu nha giao Luang Duy Can thi:
"Co nhung ngay thang khong the nao quen, cai gian kho khoc Li~t khong the
nao quen, c6 nhung cai hao hung Liing mc;tn khong the nao quen. May man thay
giUa nhung ngay thang khong the nao quen ay c6 nhung bai tho khong the
quen nhu Tay Tien cua Quang Dung".

1:1.2
 ~ ., ' " ""' .,
Phan 3. 30 DE THI THUVA BAI VIET THAM KHAO
DETHITHU KY THI THPT QUOC GIA 2022
1 Mon: Ngfc van
Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat de

DQC dot;tn trich sau va th'l:(c hi~n cac yeu cau:

Khi vap ngii dung to b(m nhe
Hiiy dung len b(m se kien cuimg
Nhin ve phia truoc yeu thuang
Menh mong r{)ng Lon con duang mo ra

Neu dii trot sa da Lam LOi

Hiiy sua sai khi chuy~n van con
Bo qua khong tinh thi~t han
Luang tam thanh them co dan day lui

Xin dilng khoc vi sai Lam nita

M{)t ngay gan canh cua n;mg ngai
Kinh nghi~m ta co trong dai
Nhitng ngay ke Wtp d~p tuai muon phan.
(Trich "Quen Liing", Thanh Hieu)
Cau 1. Do(;ln trich sfr dvng phuong th(:rc bieu d<;lt chinh nao? (0.5 diem)
Cau 2. ova vao do(;ln trich, hay chi ra nhfrng vi~c d.n lam khi con duong
chung ta di kh6ng su6n se. (0.75 diem)
Cau 3. Anhjchi hieu nQi dungy tho sau the nao? (0.75 diem)
Kinh nghi~m taco trong aoi
Nhii:ng ngay ke tiep d~p tuai muon phan
Cau 4. Anhjchi cam nh~n the nao ve loi tran tinh cua tac gh1 qua doq_n trich
Ky niing xu ly ud luy~n d~ mon Ngfc van 2022 Tran Thuy Duong

Ph~n II. LAM VAN (7.0 di~m)

cau 1. (2.0 diem)
Tu n9i dung phan D<;>c hieu, anh/cht hay viet do:;m van (khoang 200 chfr)
suy nghi ve vi~C chap nh~n that bt:ti de thimh cong trong CUQC song.
cau 2. (5.0 diem)
Hoi dong biw ca nuac,
"Tat ca mQi nguoi deu sinh ra co quyen binh dang. tq,o hoa cho hQ nhung
quyen khong ai co the xam phq,m duqc; trong nhung quyen ay, co quyen duqc
song, quyen tv do va quyen muu cau hq,nh phuc".
Loi bat hu ay otrong ban Tuyen ngon dc)c lQ,p nclm 1776 cua nuac My. Suy
rc)ng ra, cau ay coy nghia la: tat ca cac dan tc)c tren the giai aeu sinh ra binh
dang; dan tc)c nao cilng co quyen song, quyen sung suang va quyen tv do.
Ban tuyen ngon nhdn quyen va ddn quyen cua each mq,ng Phap nam 1791
cilng noi: "nguoi ta sinh ra tv do va binh dang ve quyen lqi, va phai luon luon
duqc tv do va binh dang ve quyen lqi".
Do la nhung le phai khong ai choi cdi duqc.
(Trich "Tuyen ngon Dc)c lQ-p", Chu ttch Ho Chi Minh)
Phan tich mo dau Bdn Tuyen ngon f>()c l~p cua Chu tjch Ho Chi Minh. Tu
d6, nh~n xet ve tinh sang tt:to trong ngh~ thu~t l~p lu~n cua Nguoi.
l>AP AN THANG f>lEM
Ph~n cau Nqidung Di~m
I f><)CHIEU 3.0
1 - Phuong thuc bieu dt;lt chinh: Bieu cam 0.5
2 - Nhfrng vi~c can lam khi con duong chung ta di khong 0.75
suon se: kien cuong dtmg len, yeu thuong nhin ve phia
truoc, sfra sai khi con ktp; khong tinh tofm thi~t hon,
dling kh6c vi sai lam.
3 - N9i dung<; tho du<;Jc hieu la: 0.75
+ Sau khi vap nga ta se h<;>c dU<;JC nhfrng bai h<;>c kinh
nghi~m dfmg quy.

114
 + Va n6 se giup chung ta nhfrng ngay ke tiep tUdi d~p
hdn khi biet sai 0 dau de tn1nh, biet dieu gi tot va chua
tot rna lam vi~c cho hi~u qua.
4 - Loi tnin tinh cua tcic gia trong do(;ln trich tren: 1.0
+ Dua ra loi khuyen cho chung ta khi vap nga.
+ D9ng vi en con nguoi khi c6 sai Iam.
+ Chi ra thlfc te khi con nguoi co gang.
II LAM VAN 7.0
1 Viet do~n van v~ vi~c chap nh~n that b~i d~ thanh 2.0
cong trong CUQC song.
a. Dam bao yeu cau ve hinh thuc aoq,n van: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each dien dich, quy nC;tp,
tong - phan - hQp, m6c xich, song hanh.
b. Xac dinh dung van ae can nghi lu(ln: Vi~c chap nhQ,n 0.25
that b~i cua con nguoi.
c. Trien khai van de nghi lu(ln: 1.0
Thi sinh c6 the llfa chQn cac thao tac l~p lu~n phu hQp
de trien khai van de nght lu~n theo nhieu each nhung
phai lam r6 thai d{i chap nhQ,n that b~i de thanh cong.
C6 the theo huong: Chap nhQ,n that b~i chinh la thai
d9 cua chung ta; la dung cam doi m~t; la thtra nh~n
nhfrng sai lam da mac; la biet lui l(;li de hoim thi~n ban
than, lay da de chw1n bt cho eli b~t xa hon; la tien de
cho thanh cong se den trong tuong lai.
d. Chinh ta, ngfx phap 0.25
Dam bao chw1n chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tq,o 0.25
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nght lu~n; c6 each
dH~n d9-t moi me.
2 Phan tich mo ctau Ban Tuyen ngon Dqc l~p. Nh~n xet 5.0
I ' A - '·'
•"":•
 a. Dam bao cau trite bai nghi luQ,n 0.25
Mo bai neu dUQC van de, Thdn bai tril~n khai dUQC van
de, Ket bai kh<ii quat dUQC van de.
b. Xac djnh dung van de can nghi luQ,n 0.5
Phan mo va tinh sang tqo trong ngM thuQ,t lQ,p luQ,n
cita Chit tjch Ho Chi Minh.
c. Trien khai van de thanh cac luQ,n diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhung can
v~n dv.ng tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch~t che
gifra li le va dan chtrng, dam bao cac yeu cau sau:
* Doi net chinh ve Chit tjch Ho Chi Minh va Ban Tuyen 0.5
ngon D<)c lQ,p, phan mo dau.
* Phan mo dau Ban Tuyen ngon D<)c lQ,p cua Chit tjch Ho
Chi Minh: 2.0
- Trich dan hai ban Tuyen ngon cua nu6c MI va nu6c
Phap, nguyen do vi:
+ Day la hai ban Tuyen ngon dUQc coi la hai moe son
trong sl.f nghi~p phat trien nhan lo9-i, danh dau bu6c
chuyen minh cua ca nhan lo9-i. Vi the mo dau nhu v~y
Bac da the hi~n Sl.f tran trong, ke thua tinh hoa van h6a
nhanlo9-i.
+ Day la hai nu6c duQc coi la cuong quae luc bay gio
va c6 sue anh huang rat r<)ng tren the gi6i. Dua vao
trich dan se la co so phap li rat vfrng chac cho Ban
Tuyen ngon cua Vi~t Nam.
+ Day la hai ban Tuyen ngon 16n, trich dan la each
gian tiep kh~ng d~nh v~ the cua dan t<)c Vi~t Nam ngang 0.5
hang v6i nen d<)c l~p cua MI, Phap hay bat c(r dan t<)c
nao tren the gi6i.

116
 + D6la Phap dang Uim le quay tro l<;li Vi~t Nam (day la
ly do quan trQng). D6 chinh lake sach "gQ,y ong dQ,p lung
ong" cua Nguoi.
- V~n dvng l~p lu~n m<)t each sang t(;lo:
+ "Suy r(jng ra": Ban Tuyen ng6n cua nu6c MIla bim
Tuyen ng6n cua each m(;lng tu san, vi the de cao quyen
dan tQC. Va Nguoi da suy tu quyen ca nhan thanh quyen
cua m9t dan t<)c.
+"Tat ca mQi nguoi deu sinh ra c6 quyen binh dang":
Tu tuong dan chu nhan dan, kh6ng phan bi~t tang 16p,
giai tang, gi6i tinh, mau da.
+ Ban Tuyen ng6n cua MI va Phap chi c6 m<)t ve, con
trong bim Tuyen ng6n cua Vi~t Nam, Nguoi da lay l<;li
hai Ian, t(;lo d9 nhan, giQng di~u hung bi~n.
* NhQ,n xet tinh sang tc;to trong ban Tuyen ngon D(jc lQ,p 0.5
cua Chit tich Ho Chi Minh.
- Nguoi da nang quyen cua ca nhan len thanh quyen
dan t<)c: "Suy r(>ng ra, cau ay c6 nghia Lit: Tat ca cac dan
t(jc tren the giai deu sinh ra binh dang; dan t(jc new ciing
c6 quyen song, quyen sung suang va quyen tv do.".
- Neu cao quyen binh dang cua con nguoi, x6a bo mQi
khoang each gifra giai cap, Chung tQC, gi6i tinh: "phai
luon luon dUQC t\1' do va binh dang".
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chw1n chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;to 0.5
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nght lu~n; c6
each dien d<;lt m6i me.
TONG DIEM 10.0
 BAI VIET THAM KHAO
l,

cau 1. Phuong thuc bieu d<;tt chinh cua do<;tn trich la bieu cam.
cau 2. Khi con auang chitng ta bwk khong suon se, trwk het can phai hQC
each aoi mQt va kien cuang dung len, nhin ve phia trnac, ve nhfrng con auang
r¢ng lan dang don aqi; neu aa trot sai lam, hay sua sai khi con co the; hay bo
qua khong tinh toan thi~t han; khong khoc loc vi nhfrng sai lam, dung nhfrng
kinh nghi~m de khoi aau m¢t chQ,ng auang mai.
cau 3. Hai cau tho khep l<;ti aoqn trich aa de l<;ti cho ta nhflng suy ngam sau
xa ve hanh trinh dung len sau nhung vap nga cua con nguai. Khong phai chi
aem lqi noi aau, nhflng vap nga trong CUQC aai coy ngh'ia vo cung LOn lao trong
vi~c hun due nen nhfrng kinh nghi~m, nhfrng bid hQc quy gia la hanh trang
vfrng chac ta can co cho nhung chQ,ng duang gian nan phia truac. Co vap nga,
co that bqi, ta mai co the truong thanh han, cung cap han ve ca nhqn thuc lan
hanh a¢ng, ta mai biet the mqnh cua minh la gi, diem yeu cua minh ra sao de
kip thai khac phv,c, sua chua. Co the noi, vap nga chinh la buac a~m de ta tien
xa han den nhflng ngay ke tiep tuai a~p muon phan.
Cliu 4. Doqn trich "Quen lang" chinh la nhfrng lai tran tinh chan thqt nhat
tU mQt CUQC dc'Ji aa trai qua nhieu giong bao cua tac gia. Bang nhflng trai
nghi~m quy gia tren hanh trinh kham pha the gibi va chinh phv,c chinh minh,
cay bitt Thanh Hieu aa aua ra nhung lai khuyen, vua la lai a¢ng vien, khich l~

bqn c1QC chitng ta khi vap nga, khi phqm phai sai lam. CUQC song luon ton t<;ti
nhung nga re, vi~c that b<;ti nhu m<?t gia vi khong the thieu, hay tqp quen dan
vai no. Thay vi tron tranh, SQ hai thi ta can lui l<;ti, dung cam doi mQ,t va kien
cuang dung len, tien ve phia truac. Dung bao gia vi m¢t lo hong ma pha nat ca
cong trinh aa gay dl;ing tu bay lau, hong 0 aau ta lap 0 do, hay cu m<;tnh d<;tn
sai va sua sai khi con co the, boi dang sau nhung sai lam chinh la vo van nhung
bai hQC kinh nghi~m quy gia. Vap nga thl;ic S'l;i khong aimg SQ, dang SQ nhat la
chimg ta khong co au ban linh de dung len sau nhflng vap nga.
Ky ruing xu ly ud luy~n ae mon Ngii van 2022 Tran Thity Dtcclng

C«iu 1. NLXH: Chap n~n thclt bt:ti tte thanh cong trong cui)c song.
Cu(ic song la m(it tru:ong tranh aau ua con nguoi chinh la nhung chien binh
dung cam tren chien truong ac li~t ay. 0 ao, khong it lan chimg ta vap phai
that bq,i nhung phai hqc each "chap nfl4.n" de dung len bteoc tie'p. Boi that bq,i
la aieu khong ai muon; that bq,i la khong aq,t aUQC mv,c tieu aii ae ra. Doi mQt
voi that bq,i truck het, con ngw:Ji ta can dung cam don nhQ,n. Titc la phai thua
nh~n nhiing sai lam da mac phdi, dam doi m(it de rut ra nhiing bai hQc.
Nhung bai hQc ao co the den tu m(it "cit huych" rat aau, nhung chac chan se
"rat aimg". Chap nh~n that bt:ti khong co nghia ld bt:tn "g'f:'C nga" hay sau ao se
gQt hai aUQC thanh cong ngay lQ,p tUC, nhung neu khong biet chap nhQ,n, hoQ,c
co chap hay dau kho, yeu auoi thi bq,n se chi la ke dung "le auong" ngam nhin
ngUOi khac bUOC ai ma thoi. Th'f!c te CUQC song cung aii chitng minh, nhung
con nguoi bie't chap n~n ud uteqt qua kho khan ld nhiing ngteoi co xac suat
thdnh cong cao han. Nho bie't each chap nh~n ud lay thclt bt:ti ldm "tien de" cho
s1;t thanh cong sau nay, nhu each ma Kimura aii tro thanh ti phu nho chuoi
cua hang tao ngon nhat the gioi sau muoi liim niim trong tao that bq,i. Nhu
vQ,y, co the khang ainh ning: That bt:ti khong dang sq, md dang sq nam {J ui~c
con ngteoi t1;C cho minh quyen nam im khi thclt bt:ti. That bt:ti khong dong nghia
uoi ui~c mqi con duong dieu la ngo c1:1t, md "that bt:ti" chinh la chie'c chia khoa
udng de chung ta quyet t«im han tren con dteong xdy d1;tng teoc mo. Tuy nhien,
ben cq,nh nhung nguoi biet thua nhQ,n that bq,i thi van co nhung ke mit quang,
hieu sai l~ch cau "that bq,i la m~ thanh cong" ma ngong cuong khien that bq,i
noi tiep that bq,i. va cung co khong it nguoi hen nhat, gt;lp that bq,i lien aau
hang, thoai thac. Toi cung eta tung nhu the, hau thang, non dq,i ma bat chap
tat ca. Gio aay, khi aii hQC them aUQC chu "nhan", toi hQC each aoi mt;lt va co
gang giai quyet no, va roi mQi chuy~n tot a~p han nhieu. Cau chuy~n ve S'f!
chap nhQ,n eta giup ta hoan thi~n hon, mang den cho tuoi tre nhung trai
nghi~m song thiet th'f!c hon: "Dung tho dai hiiy vuon vai ma song. Bun duoi
chan nhung nang 0 tren aau".
 Cau 2. Phan tich each l~p lu~n sang tt:to cua Chu tjch Ho Chi 1\'finh trong
phan mO' dau Bdn Tuyen ngon D()c l~p. Tu do, nh~n xet tinh sang tt:to trong
ngh~ thu~t l~p lu~n ella Chu tjch Ho Chi Minh.

Sinh thoi Chu tich Ho Chi Minh khong co y dinh tro thcmh nha van
nha tho, hay scmg tac de luu danh thien co. Nguoi cam but chi vi khat VQng
thv;c hi~n mvc tieu each mg,ng, deiu tranh cho nen d¢c LQ,p, tv; do cua dan tQC.
Nhung ngoai la m¢t vi tanh tv "tai ba, ki~t xuat" cua dan t¢c Vi~t Nam cilng
nhu tren the giai, Nguoi con duqc biet den vai tu each la m(jt nha van, nha th11,
nha chinh lu~n mau m'I;CC. Trang sv; nghi~p sang tac, Nguoi de lg,i vo so nhitng
tac pham co gia tri o nhieu the log,i nhu truy~n, ky, tho ca, van chinh luc;tn, ...
Trang do ban "Tuyen ngon D()c l~p" la m()t ang van chinh lu~n mau m'I!C day
tam huyet, m(jt ngh~ thu~t l~p lu~n b~c thay trong ljch su van h«,>c dan t¢c.
Dieu do duqc minh chung qua phan mo dau cua Ban Tuyen ngon D¢c lc;tp, noi
the hi~n tinh sang tg,o trong ngh~ thuc;tt lc;tp luqn cua Bac.
"Tuyen ngon D()c l~p 1 ' ra dai trong m()t hoan cdnh
het sue ngt;tt ngheo, nhung lt:ti duqc vi nhu ld "thai khac quyet djnh cho v~n
m~nh dan t(}c ta dii den". Luc nay tren the giai, CUQC chien tranh the giai thU
hai ket thuc. Thv;c dan Phap rao riet chuan bi cho CUQC xam luqc nuac ta lan
thu hai, chung tg,o du luqn quae te: Phap co cong khai hoa Dong Duong, day
von la deit bao h¢ cua Phap bi chiem, nay Nhqt da dau hang Dong minh, Phap
duong nhien co quyen tro lc;ti Dong Duong de thay the quan d¢i Nhc;tt. Tinh
hinh trong nuac, nhan dan doan ket noi dc;ty khoi nghia gianh chinh quyen.
Nhu nhin theiu muu do do, ngay 26 thang 8 nam 1945, Chu tich Ho Chi Minh
til: chien khu Vi~t Bac ve tai Ha N¢i, tg,i can nha so 48, pho Hang Ngang, Nguoi
da soc;tn Ban Tuyen ngon. Ngay mung 2 thang 9 niim 1945, tt:ti qudng truang
Ba Dinh ngan hoa, truoc hang ch1;tc vt:tn dong bdo Chu tjch Ho Chi Minh thay
mt;tt Chinh phu lam thai d«,>c bdn "Tuyen ngon D()c l~p" khai sinh ra nuoc Vi~t
Nam Dan Chu C()ng hoa.

120
 Tnii qua lich su ngim nam van hien, din nay,
Vi~t Nam co ba ban Tuyen ngon. Moi ban deu co hoan canh ra dcJi, ket cau
khac nhau. Tuy nhien, n(>i dung deu huong den sv khang dinh chu quyen cua
dan t(>c. Neu trong ban Tuyen ngon Lan thu nhat- "Nam quoc san ha" (the ki
XI) cua Ly Thuc1ng Ki~t, mo dau bang m(>t Loi danh thep: "Nam quoc san ha
Nam de cu", sau do "Binh Ngo dc;ti cao" (the ki XV) cua Nguyen Trai khang dinh
m(lt chan Li Lich su: "Vi~c nhan nghia cot o yen dan - Quan dieu phc;tt truoc Lo
trir bc;to", thi ban "Tuyen ngon Dqc lQ,p" cua Ho Chi Minh lt;ti bat ttau ud lQ,p
luQ,n tu "nhung le phdi khong ai c6 the choi ciii duqc". Nhung "le phai" ay duqc
khdng djnh thong qua co sa phap li dii neu trong Tuyen ngon cua nguoi Mi va
nguoi Phap.
t chi·nh: dau ngon D¢c
De khang dinh quyen d(>c LQ,p tv do cua dan t(>c ta La dung va phu hqp voi
cong LuQ,n quoc te, mo dau ban Tuyen ngon, Nguoi khong on Lc;ti nhilng trang
su ch6i LQi cua dan tQC, khong mang nhilng ngon til:, quan diem rieng tu cua
minh, ma Lc;ti trich dan nguyen van nhilng Loi bat hu trong "Tuyen ngon D(lc
LQ,p" cua Mi nam 1776: "Tat ca mQi nguoi sinh ra deu co quyen binh dang. Tc;to
hoa eta cho hQ nhitng quyen khong ai co the xam phc;tm duqc. Trang nhilng
quyen ay, co quyen duqc song, quyen sung suong va quyen tv do", tiep sau La
Ban Tuyen ngon "Nhan quyen va Dan quyen" cua Phap (1791): "Nguoi ta sinh
ra tv do binh dang ve quyen LQi va phai Luon tl;( do binh dang ve quyen Lqi". Co
the thay, nqi dung cua hai ban Tuyen ngon, dii de cQ,p den "chan ly cao ca" ma
nhan dan nuoc Mi va nuoc Phap da phdi do bitt bao xuong mau va ca nuoc
mat de viet len. Boi til: Lich su cho thay Tuyen ngon D(lc LQ,p nuoc Mira doi sau
khi Mi dau tranh gianh d(>c LQ,p thanh cong. Con Tuyen ngon "Nhan quyen va
Dan quyen" cung ra doi sau chien thang chong ap buc, bat cong cua nuoc Phap.
V{Jy nen, tv than no aa cho thay tinh nhan van va tien bQ auqc ket tinh til: chan
H thai dc;ti va auqc toan the gioi cong nhQ,n.
Bao nam bon ba nude ngoai tim auong giai phong dcin t(lc. Vi cha gia kinh
dQC
kho, de nen d(jc lQ,p do duqc tat ca ccic nuoc cong nhQ,n, ton trQng con kh6 hon
gap nhieu lan. Muon duqc mQi nguai thua nhQ,n phai xuat phcit til nen tang li
le vilng chac, co tinh chan ly, mang sue thuyet phvc cao. Nen vi~c trich dan dii
cho thay Bcic nhQ-y cam ve chinh tri va sac sao trong tu duy den mile nao. Neu
nuac Mi va nuac Phap dii de ct;lp den quyen con nguai nhu mi)t S'l! tat yeu cua
tQ.o hoa thi Bac m()t lan nua khdng djnh quyen di)c lt;lp, t'l! do cua dan ti)c Vi~t
Nam ld di tu chinh nhunglO'i le cua to tien nguai Mi, nguai Phap dij,t ra- hai
ban Tuyen ngon dii duqc toan the gioi cong nhQ,n ve tinh nhan van va tien bQ
ve quyen lqi con nguai, de cao con nguai, va noi ve con nguai.
each viet mo dau nhu vt;ty, vua co tinh chien thut;tt sac ben, lt:ti vua the
hi~n dUQC S'l! kheo leo Va kien quyet bf:lc thay ve tam nhin Xa trong ri)ng CUa
Chu tjch Ho Chi Minh. Kheo leo bOi Bcic dii rat tran trQng nhilng tu tuong tien
b(j cita nguai Phcip va nguai Mi, nhflng chan ly va truyen thong ve vang cita
hQ. Dong thai, no lQ,i the hi~n sv kien quyet trong lQ,p luqn cita Bcic. Boi le, ban
"Tuyen ngon d(Jc lQ,p" m(Jt m(Jt khang dinh quyen d(Jc lQ,p, tv do cita dan t(Jc
Vi~t Nam dva tren nhflng chan lima nguai Mi va nguai Phcip dua ra, m(jt m(Jt
ngam canh baa hQ: Neu thvc dan Phcip tan cong Vi~t Nam them m(jt lan nila
thi chinh hQ dii phan bQi lQ,i to tien cita minh, lam dO ban lei CO nhan dQ,O ma
dan tQC hQ dii baa dai xay d1;[ng len. Qua each Viet nay, ta thay dUCJC ngh~ thuf:lt
lt;tp lut;tn sac sao cua chien thut;tt: "gt;ty ong dt;tp lung ong", vi the ma nha tho
CheLan Vien dii kham phvc ma khang dinh: "Ccich lQ,p luqn cita Chit tich Ho
Chi Minh ve phia ta giong nhu m(Jt trcii tao, con ve phia ke thu no giong nhu
m(jt fnii l'(lu nhet vao co hQng chimg. Nuot khong vo ma khQ,c cung khong ra".
Khi de cqp den gici tri cita Ban Tuyen ngon D(jc lqp, co le, dung baa nhieu
lai ca tvng cung khong dit de n6i het ve sv tinh tao, linh hoQ,t trong ngh~ thuQ,t
dau tranh ngoQ-i giao tinh te va sau sac cita Chit tich Ho Chi Minh. Boi no
khong chi ngam dij,t ba ban Tuyen ngon cua ba nuac Vi~t Nam- Mi- Phap
ngang bang nhau ma con gian tiep khdng djnh thanh qua to lan cua each
mQ.ng thang Tam, the dung cua dan ti)c Vi~t Nam ve quyen di)c lt;tp, t'l! do;
khong chi khdng djnh chac njch CUQC Cach mQ.ng cua dan tQC Vi~t Nam ld do
nhan dan Vi~t Nam dong long ma con cung h1c lqt do duqc che dQ phong kien,
122
che a(> thv;c diin va che a(> phcit xit. Dieu ay kin acio gQi niem tv; hao diin t<;>c,
gQi nho den nhung ciiu tho hao hung cita d<;ti thi hao Nguyen Trai trong "Binh
Ngo d<;ti Ccio": "Til: Tri~u, Dinh, Li, Tnin bao aai giiy nen a(>c Lc;tp - Cung Han,
Duong, Tong, Nguyen moi ben xung de mQt phuong". No khien chung ta cang
cam nh(tn, cang t'J! hao, COn quae te cang aQC cang khong khoi khiim ph'!!C.
Chinh Pho Tong Gicim doc UNESCO - ong Han D'OrviUe ciing aa tung khang
dinh: "Tuyen ngon cita Nguai bat aau chinh tu nhung trich dan trong Tuyen
ngon D(>c Lc;tp cita nuoc Mi, nuoc Phcip ... Quan diem cita Nguai aa noi truoc
dUQC aieu ma 15 nam sau, vao nam 1960, Lien hQp quae aa aua vao Tuyen bo
trao tra a(>c Lc;tp cho cac nuoc va cac diin t<;>c thu(>c dia... ". Tiep sau do, den nam
1970, D<;ti h<;>i dong Lien hQp quae moi cilng aa nhat tri tuyen bo cham dut "vo
aieu ki~n che a(> thUQC aia dUOi mQi hinh thi£c va mQi bieu hi~n".
2. Yeu t~o Ban lf!.p,
Ngoai vi~c trich dan sang tt:to hai bdn Tu:yen ngon cua nuoc Phap va nuO'c
Mi de nhan mt:tnh bdn Tu:yen ngon cua Vi~t Nam, this~ sang tt:to cua Chu tjch
Ho Chi Minh dugc the hi~n onhiing chi tie't suy thanh quyen dan tgc: "Tat ca
mQi nguai deu sinh ra co quyen binh dang". Neu ban tuyen ngon cita nuoc Mi
bang tieng Anh noi: "Tat ca mQi nguai" La "AHmen" thi "aHmen" aUQc hieu La
nhung nguai dan ong da trang co tcii san. Nhu vc;ty Ban Tuyen ngon cita nuoc
Mi trong boi canh ay se La "tat ca mQi nguai" tru nguai da mau, da den. Ma
nguai da mau, da den khong bao gom ph'!! nu, khong bao gom nhung nguai
khong c6 tai san. Nhung Ho Chi Minh aa viet trong Tuyen ngon Vi~t Nam La
"tat ca mQi nguai", nghia La "AU peopLe". Va khi dich nhu the thi dong thai Ho
Chi Minh da mo ra m<;>t quan ni~m moi, m<;>t tu tuong moi. Do La tu tuong dcin
chit nhiin diin. Nhu vc;ty, chung ta da hieu dugc "tat cd mQi nguoi" trong bdn
Tu:yen ngon Dgc l~p cua Vi~t Nam ld mgt buO'c tie'n lan so vai nguyen bdn cua
no trong Tuyen ngon cua nuac Mi. Do ld mgt s~ phat trien mai cua ljch siC.
Neu ban "Tuyen ngon nhiin quyen va diin quyen" cua nuoc Phap o ban
nguyen tac cau no chi co m(>t ve "nguai ta sinh ra tv; do va binh dang ve quyen
lQi", thi trong Tuyen ngon cua Ho Chit tich aa li;l,p l<;ti ve do voi m(>t ai~p khuc,
phiii " sao Bcic IQ,p h::Ii lan l~i nhu
Ky nang xu ly va luy~n cU mon Ngfc van 2022 Tran Thuy Duong

d.e t~o nen m(lt giQng d.i~u hung bi~n, hap dan d.e co the khac ghi sau trong
tam tri muon tri~u nguoi dan Vi~t Nam quy~n "t'l! do, binh d.dng quy~n l(Ji...
luon luon t¥ do binh d.dng v~ quy~n l(Ji". Them m(>t lan nila, Ho Chi Minh aa
quan tam din vi~c nguoi noi va viet cho ai trong cac tac pham cua minh. va
vi the, chung ta hieu vi sao ban Tuyen ngon D(>c lQ,p cua Ho Chi Minh di sau
dUQc vao trong trai tim muon tri~u con dan Vi~t Nam ocai thoi khck lich su
nhuthe.
Voi vi~c vq,n d1:f.ng sang t~o hai ban Tuyen ngon cua nuoc Mi va nuoc Phap,
Hd Chi Minh d.a t~o ra m(lt co so li luq,n het sue viing chac cho ban Tuyen
ngon D(lc lq_p, de Nguoi co the ket luQ,n m(>t each ranh rQt: "Dola nhilng le phai
khong ai co the choi ciii duqc". cau viin za m(lt cau viin khdng d.jnh, cilng za
m(lt loi binh luq,n d.ay tri tu~, d.anh thep. "Le phai" la nhilng dieu dung dan,
dUQC mQi nguiJi thila nhQ,n. "Le phai" ay dUQC the hi~n qua quyen con nguiJi va
quyen dan t(>c. "Khong ai choi ciii duqc" nhu thila nhQ,n m(>t chan li. cau van
voi each lq,p luq,n cht;it che, li le sac ben 0 tren d.a tro thanh loi tuyen bo d.(lc
lq_p cua dan t(lc Vi~t Nam".
Ket bai: DQc "Tuyen ngon D(>c lQ,p", ta cang cam nhQ,n sau sac han trong moi
dong chil la chan chUa niem tv; hao khi sanh each mq,ng dan tQC VOi nhilng
CUQC each mq,ng lan tren the gi<Ji; moi dong chula m(>t niem hq,nh phuc VO bien
khi dat nuac dii dUQC d(>c lQ,p tV do; moi dong chil cilng la nhilng dau dan, nhUc
nhoi khi nhin lq,i bao ren xiet lam than cua nhan dan ta suot han 80 nam duai
ach do hQ. "Tuyen ngon D(lc lq_p" thl!c Sl! la ban cao tr~ng
d.anh thep len an
m~nh me. DtJng thai lalaiyeu mtac-tha thiet cat len tu trai tim Nguoi cha gia
kinh yeu truy~n d.en muon tri~u dan Vi~t Nam.

124
 Ky niing xu ly va luy~n ae mon Ngfc van 2022 Tran Thuy Duong

DETHITHlr KY THI THPT QUOC GIA 2022

SO 2 Mon: Ngii van
Trin Thity Dtmng Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat de
Phin I. DOC HIEU (3.0 di~m)
f>QC 4oQ.n trich sau va th'I:(C hi~n cac yeu ciiu:
Cuqc song quanh ta co biet bao nhieu ilieu tot df;p ditng quy VII can tran
trc;mg. Chi can ta biet kheo leo nh~n ra va ch<;>n lQc, chimg ta khong he thieu than
nhiing hc;tt giong tot df;p de gieo trong. Mq,t khac, trong CUQC song cilng day ray
nhiing CO dc;ti xau xa. Chi can ta song buong troi, thieu hieu biet, CUQC dc.Ji ta se
phiii trii gia bQ,ng nhiing u am, toi tiim keo dai.
Mqt tam hon ttWi df;p day hoa thorn trai quy, hay tieu dieu hoang vang v6i
co dc;ti lan tran... Dieu do hoan to an tuy thuqc vao nh~n thitc va no lv;c cita chinh
chung ta, khong ph'!! thuqc vao bat ky ai khac.
Nuoi duong tam hon cung quan trQng, can thiet khong kern gi vi~c nuoi
duang the xac, nhung chung ta thuong liing quen khong chu y den vi~c nay.
Chung ta doi khi bo mQ,c tam hon minh kho can hoQ,c mQC day co dc;ti. Neu y thitc
dUQC dieu nay va bat aau cham SOC gieo trong nhiing hc;tt giong tot lanh, chac
chan bc;tn Se CO dUQC mqt CUQC song tUOi VUi Va hc;tnh phuc han nhieu.
(Trich "Nuoi duong tam hon", https.kynang.edu)
Cau 1. Chi ra hinh anh an dv dUQC n6i den trong do9-n trich 1. (0.5 diem)
cau 2. Chi ra Slf khac nhau gifra "hc;tt giong tot" va "co dc;ti xau xi" dUQC n6i
den trong do9-n trich. (0.75 diem)·
cau 3. Anh/chj hieu nhu the nao ve n<)i dung: Mqt tam hon tuai df;p day hoa
thorn trcii quy, hay tieu dieu hoang vang v6i co dc;ti lan tran ... Dieu do hoan toan
tuy thuqc vao nh~n thitc va no lv;c cita chinh chung ta, khong ph'!! thuqc vao bat
ky ai khac. (0.75 diem)
cau 4. "Vi~c nuoi duong tam hon" quan tn;mg hon "the xac", de l9-i trong
anhjch! suy nghi? (1.00 diem)

125
 Cau 1. Ttr nQi dung phan DQC hieu, anhjcht hay viet do(;ln van (khoang 200
chfr) ve S1;C can thift CUa Vi~C nuoi dUdng tam han.
Cau 2. (5.0 diem)
Song Mii xa roi Tay Tien ai!
Nha ve rung nui, nha chai vai.
Sai Khao suang lap doan qudn moi,
Muong Lat hoa ve trong dem hoi.
Doc len khuc khujm doc thiim tham,
Heo hut con may, sung ngui troi.
Ngan thuac len cao, ngan thuac xuong,
Nha ai Pha Luong mua xa khai.
Anh bqn dai dau khong buac nii:a,
G'fJC len sung mu bO quen doi!
Chieu chieu oai linh thac gam thet,
Dem aem Muong Hich cQp treu nguoi.
Nha oi Tdy Tien cam len kh6i,
Mai Chau mita em tham nep xoi.
(Trich Tay Tien, t~p May dau o, Quang Dung)
Phan tich buc tranh thien nhien va hinh dnh nguoi linh trong do(;ln tho
tren. Ttr d6, nh~n xet chat lang mt:tn trong tho Quang Dung.
Ky niing xu ly ud luy~n de man Ngfc van 2022 Tran Thity Duong

DAP AN THAM KHAO

Ph~n ca.u Nqidung l>i~m
I I>OC HIEU 3.0
1 - Hinh fmh an dv trong do~n trich 1: H~t giong tot d~p; 0.5
co d~ixauxa
+ An dv cho vi~c h;ra chQn phai tnli; dung sai cua con
nguoi trong CUQC song.
2 - Chi ra st;r khac bi~t gifra "hQt giong tot" va "co dQ.i xau 0.75
xi" noi den trong do~n trich: nam {j nh~n thuc va no lt;rc
cua chinh chung ta.
3 - NQi dung: "M<,)t tam hon tuoi a~p day hoa thorn ... 0.75
khong ph'l~ thu<,)c vao bat ky ai khac", co the hieu la:
+ Chinh chung ta h;ra chQn va quyet dtnh de lam nen
m9t tam hon tot d~p hay u am.
+ Moi nguoi phai no h!C lam d~p CUQC song, tam hon
cua minh; dung nen trong cho vao nguoi khac.
4 - Vi~c "nuoi duang tam hon" quan trQng hon "the xac" 1.0
gQi suy nghi ve vi~c hoan thi~n nhan each, nuoi duong
the gioi ben trong con nguoi.
+ Boi the gioi ben trong la noi nhan each con nguoi.
+ The gioi ben trong la noi phan anh tinh than, thai
d9 song va nh?n thuc cua con nguoi.
+ Tuy nhien, cling can can bang gifra ben trong va ben
ngocli, de con nguoi hoan thi~n hon.
II LAM VAN 7.0
1 Viet cto~n van v~ s\( c~n thiet ciia vi~c nuoi duong tam 2.0
h6n con nguoi.
a. Dam bclo yeu cau ve hinh thU:c doQ.n van: 0.25
Thi sinh co the trinh bay theo each dien dtch, quy n~p,
tong - phan - hQp, moe xich, song hanh.

127
 b. Xac dinh dung van de can nghi luQ,n: S1}: can thiet cua 0.25
vi~c nuoi duang tam hon con nguoi.
c. Trien khai van de nghi luQ,n: 1.0
Thi sinh c6 the h,ra chQn dtc thao tcic l?p lu?n phu hQp
de trien khai van de nghj lu?n theo nhieu each nhung
phai lam fO can thiet CUa Vi~C cong hien.
S1}:

C6 the theo hu6ng: S1;t ca:n thie't cua vi~c nuoi du:iing
tam hon giup con nguoi y thuc ve hanh d(>ng va c6 cai
nhin sau Silc, tinh te hon Ve CUQC song; CO each CU XU
dung dan, hoa hQp v6i ffiQi nguoi; la khau dau tien trong
vi~c hinh thanh nhan each con nguoi.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;to 0.25
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nghj lu?n; c6 each
dien d9-t m6i me.
2 Phan tich buc tranh thien nhien va hinh dnh ngu:ai linh, 5.0
nhc;ln xet chat liing m~n tha Quang Dung.
a. Dam baa cau true bcti nghi luQ,n 0.25
Mo bed neu dUQC van de, Thlin bai trien khai dUQC van
de, Ket bai khai quat dUQC van de.
b. Xac dinh dung van de can nght luQ,n 0.5
Btrc tranhthien nhien va hinh anhnguoilinh va nh?n
xet chat lang m9-n trong tho Quang Dung.
c. Trien khai van de thanh cac luQ,n diem ro rang.
* Gioi thi~u khai quat ve nha tho Quang Dung, bai tho 0.5
Tliy Tien va doc;tn trich.
* Phlin tich buc tranh thien nhien va con nguoi
- Buc tranh thien nhien: 2.0

128
 + Hung vi, dfr d<)i: strong; doc deo cao, hiem tro, sau
hun hut; hiem nguy luon rinh r~p.
+ Tho m<)ng, trfr tinh: hoa ve trong dem hoi, mua xa
khai; mui cam [en khoi, mua nep xoi ...
- Hinh anh nguoi linh:
+ Net ve hao hung: tren con duong hanh quan gian
nan vat va, VUQt len thien nhien hung vi; hao hung trong
each hi sinh: dai dau khong bucJc nfra; g'f!C len sung mu
bO quen doi. ..
+ Net ve hao hoa: tha hon vao thuong ngo;;tn thien
nhien; coi cai chet nh~ tl,I'a long hong, hoa minh vao cac
huong v~ d$c trung cua nui rung Tay B:ic ... 0.5
- Ngh~ thu~t: but phap tuong phan trong vi~c mieu ta
hi~n thl,I'c chien dau kh~k nghi~t va chat tho ttr chinh
CUQC song do; chat bi trang to at len ttr hinh ttrQng nguoi
linh, giQng di~u trfr tinh va bi trang.
* Nh~n xet chat lang mc;m trong tho Quang Dung: 0.5
- Chat lang m;;tn giup tac gia khac ho;;t ve d~p hao hung,
hao hoa, sl,I' hi sinh bi trang cua nguoi linh Tay Tien
cling ve d~p hung vi, tho m<)ng cua thien nhien mien
Tay, t;;to nen m<)t tac pham d<)c dao trong tho ca thoi ki
khang chien chong Phap.
- Chat lang m;;tn va Sl,I' the hi~nphong each cua tac gia:
hon nhien, tinh te, hao hoa, ph6ng khoang, d~m chat
lang m;;tn cua hon tho Quang Dung.
d. Chinh ta, ngfr phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang t~o 0.5
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nght lu~n; c6 each
dien d<;lt m6i me.
i i
I " -
.~.ONGDIEM
'1!"'
A

10.0 !
 BAI VIET THAM KHAO
L

Cau 1. Hinh anh an dv dU(JC noi den trong doqn trich 1 [a vi~c chQn lQC
"nhilng hqt giong tot d~p" de gieo trang hay la "co dqi" xau xa. Do la hinh a.nh
bieu tU(Jng cho qua trinh ta l1Ja chQn each tiep cQ,n CUQC song thea chieu huang
tot d~p hay tam toi.
Cau 2. sv khac nhau giila "hqt giong tot d~p" va "co dqi xau xi" du(Jc noi den
trong doqn trich: "Hqt giong tot d~p" la bieu tU(Jng cho nhilng dieu tot a~p
trong CUQC song, con "co dc;ti xau xi" la bieu tU(Jng cho nhfrng dieu xau xa, tieu
ClJC. S1J khac bi~t nam i'J nhQ,n thllc va no l'f!C CUa chinh chung ta, dieu quan
trQng lata phiii biet kheo leo nhc;tn ra va chQn lQc de co the tiep cQ,n vOi nhung
dieu tot a~p trong CUQC song.
Cau 3. Qua thvc: "M9t tam han tuoi d~p day hoa thom trai quy, hay tieu
dieu hoang vang vai co dqi lan tran ... Dieu do hoan toan tuy thUQC vao nhQ,n
thlic va no lvc cua chinh chung ta, khong phv thUQC vao bat ky ai khac". Chung
ta la nhfrng ngUOi quyet djnh each minh Se aoi m(tt vai CUQC song nhU the nao,
each de xay dv;ng tam han minh ra sao, trd nen tuai d~p vai nhilng dieu Li thu
hay chim dam trong tam toi, lqnh leo. Khong ai co quyen lva chQn thay ta, vi
dan gian hQ khong song CUQC doi cua chung ta, hQ khong the hieu dU(JC nhfrng
mong muon, dv; djnh ma ta dang huang tai. Vi~c chung ta nhQ,n thlic nhu the
nao CO anh hUdng tyVC tiep den each ta hanh dQng ra sao, va chinh SlJ no l1JC
trong moi hanh d¢ng ay se quyet djnh den each song va vQ,n m~nh cua moi
nguoi chung ta.
Cau 4. Khong it nguoi trong chung ta chi quan tam den ve d~p cua "the
xac" ben ngoai ma bO qua tam quan trQng cua vi~c "nuoi duong tam han" ben
trong. Thv;c chat cua vi~c "nuoi duong tam han" chinh la qua trinh hoan thi~n
nhan each, hoan thi~n cong trinh vi dqi nam an sau trong the giai nQi tqi cua
moi con nguoi. Neu nhu tam han ben trong La noi phan anh tinh than, thai a¢
song va nhQ,n thlic cua chung ta thi the xac ben ngoai lqi phan anh sue khoe,
nang lu(Jng, than thai ta can nuoi duong de song tot han moi ngay. Khong co

130
 quan ctiem nao co the khang dinh "the xac" va "tam han" cai nao quan tn;mg
han, ma chi bang each dung hoa ca hai yeu to ay, ta mai co the phat trien m(jt
each Lanh mc;mh, V((n toan nhat. Dung de co dc;ti co co h(ji Lan Len va bao man
suy nghi, nh(in thuc cita moi chitng ta, cilng dung de co the tro nen heo ita va
ki~t tan sue song. Hay huang den nhung gia tri tich C'lfC nhat, nhung moi
truong tanh mqnh nhat de ca the xac va tam tri ta dUQC thanh LQC, dUQC tuoi
d((p han moi ngay.

cau 1. NLXH: S1! can thie't cua vi~c nuoi duong tam hon
M(jt con nguoi sinh ra va Lan Len La S'lf dan hoan thi~n ca ve the xac Uin
tinh than. Nhung quan trgng han cd ld vi~c nuoi duong S'l! phat trien tam hon
cua moi con nguoi. Tam han La Slf bieu hi~n cho nhung suy nghi, cam xitc hay
th(im chi La tu tuong va ban tinh cita moi cac nhan. Do ld S'l! hinh thdnh nhan
each {1 moi chung ta. Truac S'lf song cita chinh minh, con nguoi thuong chit
trQng xay dap ve ngoai hay sac d((p ma quen di mat vi~c bOi dap cho tam han
cita minh. Ve d((p cita tam han La S'lf danh dau cita moi ca the khong trimg L(Lp.
Gifra CUQC song muon hinh VQ,n trq_ng, moi cac nhan mang m(jt ban the rieng.
Tam han la S'!f bieu hi~n r6 net nhat de rai thong qua do chitng ta co the danh
gia ve nhan each, loi song va each cu xi£ cita moi nguoi. Khi con nguoi chu trgng
vdo vi~c nuoi duiing tam hon ciing ld khi ta chu trgng vdo bdn ngii cua chinh
minh de roi nhfrng y thuc ve minh cdng dugc khac sau. Khi co m(jt tam hon
auqc nuoi duiing con nguoi se song tinh te han. Hg co the nhin nh~n th~t khach
quan ve con nguO'i, ve nhfrng dieu dang dien ra trong CUQC song. M(jt tam hon
a~p khi no CO the CO mc)t each CU XU dung dan, hoa hqp VOi mgi ngUiJi va tC;tO ra
site dnh huang tot cUn toan xii hc)i. Cu the b6i duong tam hon Lam cho S'lf song
cita con nguoi tro nen day y nghia. Phan Thi Kim Phuc, "em be NapaLm" trong
bile anh gay chan a(jng the giai ve chien tranh Vi~t Nam, da phai chiu nhung
vet thtwng sdu sac ca ve the xac tan tinh than. Khi truong thimh, Kim Phuc da
tha thu cho nhung nguoi o ben kia chien tuyen, nhung ke dii trvc tiep gay ra
nhung noi dau cho Kim Phuc n6i: "Su tha thu giiH thoat toi khoi Limg thu
h(m. Van con nhieu vet s~o tren thiin the toi, va s'f:( dau dan van keo dai trong
nhieu ngay, nhung tiim toi nay dii auqc an lanh". sv vi tha cua con nguai tung
chiu nhieu kho C'f:(C ay la ket qua cua S'f:( nuoi duong tiim han. Tiim hon ay tro
nen d~p de VOi S'f:( thU tha, m<)t each doi di~n day binh yen VOi qua khif Vel VOi
nhiing nguai dii tc;w ra dau kho cho minh. Co le moi nguai cung can m<)t tiim
hon nhu the, de cu<)c dOi thv:c sv an yen.
Cau 2. Phan tich bUc tranh thien nhien vd hinh anh nguoi linh. Tu do nh~n
xet chat lang ml:f.n trong tho Quang Dung.

Nha tho Song Hong tung noi: "Tho ld s'l:( the hi~n con nguoi va thai dt;ti m()t
each cao d~p". Buoc vao nhiing trang van giai doqn 1945 - 1954 chung ta duqc
song dgy nhiing trang su hao hung, oanh li~t nhung cung day nhilng gian kho
hi sinh cua diin t¢c. Nhiing trang viet ay tham dam mau, nuac mat va ca mo
hoi cua nhiing nguai linh tren chQ,ng duang hanh quiin. Anh chinh La "con
nguoi Vi~t Nam d~p nhat" cua the ki XX; "ld hi;tt giong de mua sau"; la "diem
t'l;(a cua ljch sfr", vi vqy, hinh iinh anh thu hut nhieu but Lv:c cua biet baa thi si.
Trang do, phiii ke den "Tiiy Tien" cua Quang Dung. "Tiiy Tien" dii tai hi~n hinh
iinh m<)t dat nuac ngay aem danh giQ,c, vai nhiing cu<)c hanh quiin khong
ngilng nghi ghi dau trong til lai tho. 0 do thien nhien vung nui Tiiy Bac hoang
so, hung vi cung voi do La ve d~p cua nguai linh hi~n in dgm trong muai bon
ciiu tho aau.
Quang Dung la m<)t nha tho truong thanh til cu<)c
khang chien chong Phap, ong mang m<)t han tho phong khoang noi bgt len net
"trung h~u, yeu tha thiet que huong, dat nuoc minh". Trang tho cua Quang
Dung co hinh iinh cua m<)t cai toi tdi hoa, thanh ljch, gidu chat lang ml:f.n,
nht;ty cam vbi ve d~p tinh te cua thien nhien con nguoi. Tat cii aieu duqc hQi
tv, va toa sang trong bai tho Tiiy Tien - dua con lam nen ten tuoi cua Quang
Dung. Thi pham khien Vii Quan Phuong thua nhgn: "Quang Dung dung rieng
m<)t oc diio, a(J,c bi~t voi bai tho Tiiy Tien, ong khong co diem gi chung voi

132
nhilng nha tho khac, ong dilng_ rieng bi~t L(tp nhu m(Jt hon dao giila cac nha
tho khang chien".
Tay Tien La m(Jt don vi quan d(Ji thanh L(tp 1947 co
nhi~m v~ phoi hQp voi b(J d(Ji Lao danh tieu hao L'l:(c LUQng cua quan d(Ji Phap
o ThuQng Lao va mien ray Bac, Vi~t Nam. Chien si Tay Tien phan dong la
thanh nien Ha N(Ji nen tam hon mang d(tm net hao hoa tang mqn. Bai tho viet
dau nam 1948, ban dau bai tho co ten La "Nho ray Tien", nam 1957, in Lqi trong
t(tp "May dau o" tac gia doi nhan ae thanh "Tay Tien". Bai tho aUQc viet ra
bang nhilng cam xuc chan thanh, sau Lang cua Quang Dung khi xa binh aoan
Tay Tien. Giao su Ha Minh Dilc aanh gia ve Tay Tien: "Bdi tho viet ra voi
nhiing mdu sac tham my phong phit. Co ccH d~p hung tning cua niti rung hUm
trO' va Ve d~p binh dj nen thO cua CUQC song nOi ban lang que hUang" .

"Tay Tien" ra aai vao thai ki aau cua CUQC khang chien
chong Phap khi ma cac chang trai: "mang chi nam nhi thai lo~n"; "xep bitt
nghien ra xa truong", bO Lqi sau lung "gie'ng nuoc, goc da" mai nha tranh, U~n
auang xong pha tr(tn mqc. Vi vQ,y, Tay Tien co the coi La bile phu dieu, khac
hQa nhii:ng tUQng aai anh hung ay voi ve a~p vua "kieu hung md tinh tu, chay
bong khat khao l~p cong cua m()t thai d~i anh hung rJ!c lua md l~';ti n1t lang
m~n, hao hoa". 0 muai bon cau tho £tau, nha tho Quang Dung aa ve nen bile
tranh rung nui, bile tranh con nguai voi ngoi but hi~n thv;c nhung van d(tm
chat tang mqn.
ca:u hinh a:nh
Nha tho Song Hong quan ni~m rang: "Tho La m(Jt hinh thilc ngh~ thuQt cao
quy. Nguoi lam tho phai co tinh cam manh Li~t the hi~n sv nang chay trong
Long", nguai con cua manh aat "huang thOn xil Doai" aa Lay "hinh thilc ngh~

thuQt eao quy" eua tho de tqo nen net d(lc sac trong hanh trinh sang tac cua
minh; Lay tinh cam manh li~t, nang ehay de the hi~n noi nho da diet ve "m¢t
thai Tay Tien" aa qua! Bai tho bat dau bang am ai~u tram, buan gQi ra noi nho
ve thien nhien nui rung Tay Bac; ve con duang hcmh qw1n himg vi, dii: d(>i
nhung cfing rat tho mOng, tru tinh. A.n sau trong do, La nhung ki ni~m sau sac
ve doim quan Tay Tien.

Cam xuc chu dQ,o cua bai tho la noi nho da diet cua tac gid. Ngay tu cau aau,
aii za mc?t tUng gQi lam nao nuc long nguoi.
"Song Ma xa roi Tay Tien oi!
Nho ve rung nui nho choi voi"
cau tho cam than ket hQp voi di~p tu "nho", [am cho noi nho bong benh nhu
m()t dai Ll;ta, vuong van trong Long nguai dQC mai khong nguoi. Doi tUQng nho
oaay La dong song Ma than thuong - m()t chung nhan Lich su, m<)t dong song
aa cuon CUQn suot nhung nam thang hao hung cua dan t<)c; La noi nho ve binh
doan Tay Tien - noi Quang Dung aa cung dong dQi trai qua biet bao trQ,n "vao
sinh ra tu"; La noi nho ve nui rung, ve dia ban hoQ,t dOng cua binh doan.
Cach noi "xa roi" tQ,o cam giac bang khuang, xao xuyen. Co Le, chinh vi "xa
roi" nen noi nho moi "choi voi". Am "oi" bat van voi tu "choi voi" nhu ve ra
tn;mg thai Cl;t the cua noi nho - "nho choi voi" nghia La noi nho tro trQi, chenh
venh, khong co diem tl!a. "Noi nho" khong xac dinh ro aUQc do [a ki ni~m nao,
trong khi LQ,i co rat nhieu ki ni~m hi~n Len. No hang h1;tt, no bang khuang, no
LQ,i mang den SlJ bon chon, xao xuyen. each viet, each dung am, dung tu cua
Quang Dung moi quay quat Lam sao! Co Le, phiii dau dau nhu vQ,y moi au khien
nguai ta nhoi Long! Phai viet aau aau nhu the, moi La Quang Dung.

Hung vi, dii dt;;i a suong: Manh dat Sai Khao khac nghi~t bai suong, suong
giiing khap loi, che lap luon cd aoan quan dang ngay aem vuqt nui bang song:
"Sdi Khao suong lap aoan quan moi". Cach ngat nhip 4/3, Lam cho phan nghi
cua cau tho roi vao a<)ng tu "Lap", va ket thuc otu "moi", ta nhu co ciim giac
chinh suong aa Lam cho doan quan them phan m~t moi, doi vai cac anh nhu
bi trnng xuong, suong roi uot sung, chiec ba LO nhu cling n(Jng hon. Ngoai
suong, thi doc va deo La nhung age trung khong the khong nhac den khi noi ve
thien nhien nui rung Tay Bac. Doc, deo cao, ngut ngan, hiem tri'J:
"Doc Len khuc khuyu doc tham tham
134
Ky niing xu ly vd luy~n ae man Ngic van 2022 Tran Thuy Duong

Heo hut con mdy sung ngili trai

Ngan thuac len cao ngan thuac xuong"
Hung vi, die dQi o doc, aeo cao hUm tro: cau tho mieu ta doc bay chic, md co
toi niim thanh trac t~o cam giac true trac, chenh venh, vo cung nguy hUm.
Di~p tU "doc" aUf!C nhac ai nhiic l~i hai tan, cimg each ngat nhip 4/3 lam cho
trQng dm cita cdu l(ti m(jt lan nila rai vao tit "doc", khien ta nhu thay aeo tiep
aeo, doc tiep doc, cu the len cao roi l(ti xuong thap. Cao aen a(> "heo hut con
mdy sung ngili trai". 0 ytho nay, Quang Dung co kieu ao a(j cao thc;it a(jc aao,
ong lay sung ae ngili d;Q cao cita trai xanh. Vai a(ing tit "~c each" nay, chi it
nguai UQC co the cam nhc;in aUQC ba lOp nghia: Thu nhat, ao la m(jt UQ cao chong
m(lt, tru6c la mdy, sau la trai. Thu hai, la khi dung tit "ngili", nha tho Quang
Dung aii nhdn hoa hinh iinh khau sung thanh nguai b(tn tdm giao vai nhilng
vui buon cita nguai linh. No khong con la vu khi chien aau vo tri vo giac, thay
vao ao, la no cung co S'i! hon nhien, tinh nghich nhu; nguai linh Tdy Tien vc;iy.
Thu ba, cii cdu tho cho thay "y chi nguai linh cao han aeo". Khong m(it a(> cao
nao, khong m(jt kho khiin gian kho nao co the can noi buac chdn nguai anh
hung "ao viii chdn khong ai lung giQ.c aanh". Tam voc ki vi lan lao ay, tu the
hien ngang, ngang tang ay ta cung tung bat gQ.p trong tho Ph(tm Ngu Liio vai
bai tho "Thuc;tt Hoai":
"Hoanh soc giang son cap ky thu,
Tam qudn ti ho khi thon Nguu.
Nam nhi vi lieu cong danh trai,
Tu thinh nhdn gian thuyet Vu hau."
Hay trong bai tho "Len Tdy Bac", To Hfru cung viet:
"Rat a~p hinh anh luc nang chieu
Bong dai len ainh nui cheo leo
Nui khong ae noi vai vuon tai
La ng~y trang reo vai gio aeo"
Luc nay ady, thien nhien khong con la nguai b(tn auang ma chinh la aoi thit
xung tam vai con nguai: "Ngan thuac len cao, ngan thuac xuong". Cciu tho
hinh thdnh hai ve tUu aoi mOra mqt khong gian hai chieu CUa tam nhin, VUa
135
Ky nang xu ly va luy~n demon Ngii van 2022 Tran Thuy Duong

co chieu cao l~i vua co di} sau hun hut. Hinh anh con thac nUOc chay dQC ay
han m(Jt lan ta bat gi;tp trong tha cua Li Bq,ch:
"Phi thien trv;c ha tam thien xich"
(Nuoc bay thang xuong ba nghin thuoc)
Trong tha co cua tien tha Li Bq,ch, ong dii dung but phap ph6ng dq,i de ta thac
con Quang Dung dung chinh cai thu phap ay de ta dQ doc cua con nui. Vugt
len cai khuc khuyu ay, nhung ban chan qua cam dii dq,p len doc nui ma di de
roi chq,m toi con doc cao nhat.
Hung vi, dii di;i onhiing hiem nguy luon rinh rf:lp: Cai dii di;i, hoang vu bi
an CUa nui rung Tay Bac dU:CJC dien td th~t an tU:CJng voi y tho:
"Chieu chieu oai linh thac gam thet
Dem dem Muong Hich cQp treu nguoi"
D6 la nhung an tugng ghi dau nai tam kham cua nguoi linh trong nhung
chieu hanh quan, la khi ma cai am u, hoang dii va bi an cua nui rung dugc
hi~n ra ro nhat. each n6i "chieu chieu", "dem dem" ggi ra khoang khong gian
khac nghi~t voi biet bao hiem nguy rinh rQ,p. Cau tha khac hQa cai bi hiem,
tham sau cua m(Jt vung hon thieng nuoc d(Jc ma ta dii tung bat gi;tp trong til
tha cua The 111:
"Dau nhung chieu lenh lang mau sau rung
Ta dgi chet manh mi;tt troi gay gat"
Phai thay retng, chinh trong nhung kh6 khan, gian kho ay Quang Dung dii
lam noi bQ,t dugc y chi kien cuong, mq,nh me dung cam duang dau voi mQi kh6
khan thfr thach cua nguoi chien si. Tu nhiing dong tho coo Quang Dung, ta
nghe nhu: co tUng cuoi gion giii ru s~ch mQi m~t nhQc, gian nan, ru s~ch cd
b~:ti truong chinh tren vai ngu:oi chien si.
Tho mi}ng trii tinh a"hoa ve, dem hoi": Gio day dau con thien nhien khac
nghi~t du d(Ji, thay vao dola cdnh mo mi}ng, trii tinh voi "Muong Lat hoa ve
trong dem hoi". Hinh anh nguoi linh nhu m(Jt "doan quan mc3i'' nhung cung la
nguoi linh co tam hon tran day chat tha, moi m~t van say sua cam nhQ,n ve
d~p nui rung. Nguoi linh nhu tha hon vao coi m(Jng cua dem hai giua rung
nui, tQ,n huang huang tham cua hoa rung. Cau tho toan van bdng "Nha ai Pha
136
Ky ruing xu ly va luy~n ae m.On Ngii viin 2022 Tran Thuy Duong

Luong mua xa khai" nhte m()t can gio mat lau kho nhiing giQt mo hoi liin dai
tren vang tran cua cac anh. Con nguai gia dliy dang dung giiia dat trai, dung
giiia thien nhien cam nh~n va nhin ngam thien nhien thu vao trong tam mat.
Gia dliy dliu con thien nhien khac nghi~t dil dc)i ma thay vao do la thien nhien
mo mc)ng, tru tinh. Vai cai nhin tinh te, nhQ-y cam cua m~t nha tho, Quang
Dung dii nhin trong cai khac nghi~t, dil dc)i kia an chua mc)t buc tranh thien
nhien VO cimg tuoi d~p, song dc)ng hap dan va cu6n hut bat cu ai. Qua th~t
"M()t cau tha hay la m()t cau tha co sue ggi" (Lteu TrQng Lte).
Luf:in diem 3. Hinh dnh nguoi linh hi~n len giiia thien nhien.
Nha phe binh PhQ-m Xulin Nguyen tung co danh gia rat cao ve bai tho Tliy
Tien: "Tay Tien nhte rn()t vien ngQc cang mai cang thay sang, cang lap lanh va
hap dan" va yeu t6 lam nen anh sang va hap dan ay la tit nhiing dong tha
Quang Dung tf:ip trung khac hQa hinh dnh ngtCO'i linh trong gian kho, hi sinh:
"Anh bQ,n dai ddu khong buac nila
0\tc len sung mil bO quen dai"
Nhilng CUQC hanh qulin hiem nguy da vat ki~t di sUe l'l;(c cua nguai linh tre
nhi~t huyet. Thuong nha vo cung trong hai chil "anh bQ,n" ma nha tho dii noi

ve sv ra di cua nhung nguai linh tren cht;lng duang hanh qulin. Hai cliu tho gQi
cho ta nhieu each hieu, each hieu thu nhat la hinh anh nguai linh tren ch~ng
duang hanh qulin, m~t moi quen di nhilng vat vii chi con sv hon nhien, ngliy
tho ngay giiia chien truang bom roi, dQ,n no. Tuy nhien dt;lt trong khung canh
thien nhien dil dc)i cho ta nghieng ve each nghi thu hai, do la hinh anh nguai
linh dii ngii xu6ng vi ki~t sue "khong buac nila", "g'I:Lc len sung mil" la ngii
xu6ng, "bo quen dai" la mat mat hi sinh. Nhung cai chet lQ-i coi nhu rat "nh~
nhang", nh~ tva lOng hong. Va tinh than ay ta gQi chota nha hinh anh nguai
linh tre trong "Trang tr6i" cua T6 Hilu:
"Vui ve chet nhu cay xong thua ruc)ng
Long khoe nh~ anh dan que sung suang
Ngua minh tren liep co ngu ngon lanh
va trong mo thom ngat lua dong xanh
Vui nh~ den tren moi cuai hy V<;mg."
137
 0 day, ngh~ thuQt noi giam noi tninh lam cho cau tha du noi ve cai bi
nhung khong he l'l:ty, noi ve cai bi nhung van hao hung, hao sang. Nguai linh
ra di ma tui'Jng nhu chim sau vao trong giac ngu, bi'Ji hQ mang theo doi canh
cua li tui'Jng "Quyet tfr cho to quae quyet sinh".
Sau chij.ng duO'f!-g hanh quan tham m~t voi bao gio suong cu6i cung nguoi
linh ding tim duqc ben dung chan. Nhung ban lang thon xom tri'J thanh cai
ten than thuang trong tiem thuc:
"Nho oi Tay Tien cam len khoi
Mai Chau mua em tham nep xoi"
"Nho oi" ld tu cdm than dl~.t ddo cdm xuc dang ng~p trong Umg nguoi chien
si. Cau tho d~m dd tinh quan dan, moi lien h~ giua h~u phuong va tien tuyen.
Giua nhung m~t moi, ki~t sue vi doi khat co le bat cam giUa rung la huang vt
khong the phai nhqt trong tam tri nguai linh. Nhu CheLan Vien da tung viet:
"Anh nam tay em cuoi mua chien dtch
vat xoi nuoi quan em giau giUa rung
Dat Tay Bac thang ngay khong co ltch
Bua xoi dau con toa nho mui huang"
Bi'Ji vQ,y ma cho du nguai linh co "xa roi" nhung co bao gia quen mui huang
ay. Hai tieng "mua em" phai chiing la noi nho toi nguai thieu nu voi ve ngoai
e ap, duyen dang dade lq,i trong long nguai chien si bao niem thuang noi nho.

Muai bon dong tha dau, tva nhu nhung thuoc phim tuli~u nhung day gia trt
ngh~ thuQ,t ve CUQC song va chien dau cua nguai linh Tay Tien. Voi thu phap
di~n anh Quang Dung da nhu mc;>t nha quay phim tai hoa ghi lq,i tung chgng
duang hanh quan cua nguai linh. Pauxtopxki tung khang dtnh: "Nhiing chii XCI
xac nhat, ma chung ta dit noi den ct;tn cimg, mat st;tch tinh chat hinh tuqng
d6i voi chung ta, nhiing chii ay trong tho ca lt;ti sang lap lanh, l~i keu gion va
toa huong", bang each nao do, Quang Dung dii dua nhung chit xa xac ay toa
huang tren trang tha cua chinh minh.
Viin hQC giai doq,n 1954 - 1975 mang dQ_m khuynh hUang SU thi Va cam hung
lang mq,n. Giua hi~n th1:(c dau thuong mat mat nhu v~y, cdm hung litng mt;tn
Ky nang xu ly ua luy~n cte man Ngic van 2022 Tnin Thuy Duong

se nang eta tam h6n con nguoi, giup chung ta bay len ae nam ldy niem tin
huang ue tuong lai. Va cam hung liing mq,n cua bai tho Tay Tien, tn.cac het ld
noi nhO ng4.p tran khap bai thO, chinh noi nhO ay aii XOa diu ai S\[ aau thtWng
boi cai chet mang lq,i, xoa diu ai nhftng kh6 khiin, gian kho, thieu than ma
nguai linh Tay Tien n6i rieng va nguai linh thai khang chien chong Phap n6i
chung. Thu hai, cam hung liing mq,n, nam oeach dan xen hai hoa gifra hinh
anh hung vi, du d¢i cua thien nhien voi ve a~p tam h6n cua nguai linh, khi
kieu dung, luc tai hoa. Thu ba, nam o each phoi giua cac nhip tho va thanh
ai~u bang trcic, tq,o nen m¢t ban hung ca khi thi da diet trong noi nho, luc lq,i
hung trang tau len "khuc bat tit"!
Ket bai: C6 the n6i, trong nhung niim truong ki khang chien, cam hung yeu
nuoc thQt sv la m¢t a¢ng l\[c tinh than mq,nh me cho nhfrng nguai con aat Vi~t
"Tdm uoc nha tho dung tren thanh chien lily". Lich sfr hao hung cua dan t¢c,
thien nhien va nguOi chien St, aii aU:QC tai hi~n sinh a¢ng va hao hung qua
nhU:ng cau tho "Tay Tien". Khep lq,i nhfrng trang tho hao hung nhung du am
cua n6 c6 le van con vuong miii. Ta nho aen nhftng cau tho cua CheLan Vien:
"Oi khang chien muai niim qua nhu ngc,m lila
Nghin niim sau con au sue soi auong"
Ngc;m lila thap sang ay c6 le khong chi trong tho 6ng, ma con thap ten tit
nhfrng cau tho Tay Tien, hoa vao nhfrng ban truong ca cua khang chien.
 DE THI THU KY THI THPT QUOC GIA 2022
Mon: Ngii van
Tr~n Thuy Duong Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat de

DQC dot:tn trich sau va th'l:(c hi~n cac yeu cau sau:
Muon co duqc suy nght va hanh xu dung dcm, chung ta can biet chap nh~n
s'l;{ khac bi~t, huang den m(it each song baa dung, r(ing luc;mg. Dieu do giup bc;tn
CO dUQC CUQC song chan hoa VOi mQi ngUOi va CO them nhieu CO hQi tot trong CUQC
song. Chap nh~n CUQC song nhu no von co, dieu do co nghta [a bqn dang tien
dan den sv chin chan, truong thanh. Neu bqn biet ton trQng sv khac bi~t cua
ngUOi khac, ton trQng quyen t'l;{ do ca nhcin CUa moi ngUOi, bc;tn Se nh~n dUQC S'l;{
ton trQng cua mQi ngUOi, CUQC song roi se mim CUOi VOi bc;tn. Ton trQng S'l;{ khac
bi~t khong phai La bqn dii t'l;{ danh mat minh, ma do La van hoa iing xu can phai
co cua moi nguai. Ton trQng S'l;{ khac bi~t, bc;tn se hqn che [am nguai khac ton
thuong chi vi nhung dtnh kien va nang noi cua minh.
Moi nguai deu co each song rieng cua minh. Chung ta khong nen VQi vang
danh gia nguai khac chi d'l;{a vao nhung bieu hi~n be ngoai, vi do chua phai [a
tat ca de noi Len ban chat cua m(it nguai. Song tot CUQC song cua minh, khong
ky tht, xoi moi, xiim phc;tm vao dai tu cua nguai khac. Song vai thai dQ ky tht, chi
lam cho moi quan h~ cua chung ta ngay cang xau di. Ai cilng co m(it le song, m(Jt
niem tin, hQ song va suy nght thea each cua minh. Chung ta can phai nhin nh~n
va ton trQng dieu do, khong nen ap dQ,t, bat hQ sua doi thea y muon cua minh.
Chinh S'l;{ khac bi~t cua moi nguai tqo nen m(it buc tranh da dqng cua CUQC song.
Vi v~y, chung ta phiii biet dung hoa va chap nh~n sv khac bi~t.
(Trich "Hay chap nh~n sv khac bi~t", Minh Uyen)
Cau 1. Theo do9-n trich, khi nao chung ta co them co h(Ji? (0.5 diem)
Cau 2. Chi ra dieu nh~n duqc khi ton trQng nguoi khac duQc n6i den trong
do9-n trich? (0.75 diem)
Cau 3. Theo anhjcht, t9-i sao chung ta khong nen v9i vang danh gia nguoi
khac? (0.75 diem)
 Cau 4. Anhj chi suy nghi gi ve "s\f khac bi~t" dUQC nhac den trong cfm n6i:
"Chinh Sl,! khac bi~t cua moi nguai tc;w nen mQt bicc tranh aa dQ,ng cua CUQC
song"? (1.00 diem)

Cau 1. (2.00 di~m)

TU n<)i dung phan DQc hieu, anh/cht hay viet do<;J.n van (khoang 200 chfr)
neu uai tro cua S1:( khac bi~t trong CUQC song.
Cau 2. (5.00 di~m)
Ta ve minh co nho ta
Ta ve, ta nho nhitng hoa cung nguai
Rung xanh hoa chuoi do tuoi
Deo cao nang anh dao gai that lung
Ngay xuan mono trang rung
Nho nguai dan non chuot tung S<;1i giang
Ve keu rung phach do vang
Nho co em gai hai mang m¢t minh
Rung thu trang rQi hoa binh
Nho ai tieng hat an tinh thuy chung
(Trich "Vi~t Bac", To Hfru, Ngfr van 12, T~p 1)
Phan tich buc tranh nhien nhien chien khu Vi~t Bac trong do9-n trich tren.
Tu d6 nh~n xet tinh dan t()c d~m ad trong tho To Hfru.
 DAP AN vATHANG DIEM
Ph~n cau NQidung Di~m
I DOCHIEU 3.0
1 - Theo n9i dung do(;ln trich, chung ta c6 them co h9i 0.5
khi: suy nghi va himh XU dung dan; biet chap nh~n Slf
khac bi~t; hu6ng den m9t each song bao dung, r(>ng
luc;mg.
2 - Dieu nh~n duQc khi ton tn;mg nguoi khac: Dang tien 0.75
dan den Slf trUdng thanh; Nh~n dUQC Slf ton trQng cua
mQi nguoi; Nang cao van h6a ling xu; HC;ln che lam
nguoi khac ton thuong.
3 - Chung ta khong nen VQi vang danh gia nguoi khac 0.75
bdi:
+ Moi nguoi deu c6 m(>t each song, each the hi~n,
each nghi rieng.
+ Be ngocli khong phai Ia tat ca, be ngoai khong n6i
len pham chat; hanh d9ng chua h~n da the hi~n ro suy
nghi cua m9t nguoi.
+Day Ia m(>t loi khuyen hfru ich ve each nhin nh~n va
danh gia nguoi khac m9t each dung dan.
4 - St! khac bi~t dUQc de c~p den trong ca_u n6i, "Chinh 1.0
S'l:( khac bi~t cua moi ngW'Ji tQ,O nen mQt buc tranh aa
dQ,ng CUa CUQC song" gQi suy nghi:
+ Con nguoi Ia m9t ban the rieng bi~t, khong tr9n Ian,
"sl:( khac bi~t" lam nen tinh each, dau an ca nhan.
+ "Sl:( khac bi~t" lam nen Slf phong phu trong each ling
xu, giao tiep gifra con nguoi v6i con nguoi.
II LAM VAN 7.0
1 Viet do~n van v~ vai tro cua S'J! khac bi~t 2.0
a. Dam bao yeu cau ve hinh thuc aoQ,n van: 0.25
Ky niing xu ly ud luy~n de man Ngii van 2022 Tran Thity Duong

Thi sinh c6 the trinh bay theo each dic~n <itch, quy n~p,
tong - phan - hQp, m6c xich, song hanh.
b. Xac dinh dung van de nghi luQ,n: suy nghi ve vai tro 0.25
CUa SV khac bi~t.
c. Trien khai van de nghi luQ,n: 1.0
Thi sinh c6 the Iva chQn cac thao tac l~p lu~n phu hQp
de trien khai van de nghi lu~n theo nhieu each nhung
phai lam r6 vai tro cita sl:£ khac bi~t.
C6 the theo huang: Vai tro cua s'l:( khac bi~t giup
chung ta khong tro thanh nhfrng ke "dong d(tng"; duQc
la chinh minh, duQc la m9t ban the d9c l~p, khong tro
thanh ban sao cua nguoi khac; khong dva dam, tv
minh vuon len.
d. Chinh tii, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang t(to 0.25
The hi~n suy nghi sau s~c ve van de nghi lu~n; c6 each
dien d~t moi me.
2 Phan tich buc tranh thien nhien va con nguoi Vi~t Bile, 5.0
nhl;in xet tinh dan tqc al;im ad.
a. Dam bdo cau true bai nghi luQ,n 0.25
Mo bai neu dUQC van de, Thein bai trien khai dUQc van
de, Ket bcH khai quat dUQC van de.
b. Xcic dinh dung van de can nghi luQ,n 0.25
Buc tranh thien nhien va con nguoi Vi~tB~l.c va nh~n
xet tinh dan tQc d~m da trong tho To Hfru.
c. Trien khai van de thcinh cac luQ,n diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhic~u each, nhung can
v~n dt,mg tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch~.t che
gifra 1i le va dan chung, dam bao yeu cau sau:
* Gioi thi~u nha tho To Hfi:u, Vi~t Bac va doq,n trich: 0.5
* Oim nhQ,n buc tranh thien nhien va con nguoi: 2.5
-Thien nhien hoa cimg con nguoi trong Lao d¢ng:
+ Canh sac thi<~n nhit~n bon mila voi nhfrng gam mau
va am thanh d~c trung: mila dong sac do hoa chuoi
hoa cling tieng nguoi lao d<)ng; mila xuan mo no trang 1.00
rung hoa cling tieng hat lao d<)ng; mila he sac vang va
am thanh cua tieng ve; mila thu anh trang va tieng hat
thuy chung...
+ Con nguoi hi~n len trong cong vi~c lao d<)ng hang
ngay: tren deo cao, dan non, hai miing m¢t minh, tieng 1.00
hat an tinh ...
- Ngh~ thu~t: can x(mg, hai hoa va khac hQa trQn v~n
ve d~p cua thien nhien bon mila lam nen tong the
chien khu Vi~t Bac; btrc tranh tuy~t sac c6 Sl! hoa 0.5
quy~n gifra canh sac va con nguoi.
* NhQ,n xet tinh dan t(>c dQ,m da trong tho To Hfi:u 1.00
- Tinh dan t<?c d~m da trong tho To Hfru duQc the hi~n
bang giQng tho trfr tinh - chinh trt, vtra tha thiet vtra
chan chua nghia tinh; each xung ho "minh- ta, ta-
minh" nhu each xung ho cua doi ltra; ket cau theo loi
doi dap giao duyen; hinh tho gtm gui, quen thu<)c;
ngon ngfr ngQt ngao sau Umg...
- Xuat phat ttr tinh yeu que huang, dat nuoc; yeu
nhfrng gia trt van h6a trong To Hfru, muon phat huy
nhfrng gia tfi van h6a dan tQC.
d. Chinh ta, ngfi: phap 0.25
Dam bao chm1n chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tq,o 0.25
TONG DIEM 10.0
 BAI VIET THAM KHAO

Cau 1. Thea dogn trich, chung ta co them co hQi khi: suy nghi va hanh xu
dung dan; chap nh(m khac bi~t; hubng den each song baa dung, r()ng LUQng.
Cau 2. Dieu nh(m duqc khi ton tn;mg nguoi khac duqc noi den trong dogn
trich: dang tien dan aln Slf chin chan, truong thctnh; nhQ,n clUQC S1J ton trQng
cua mQi nguoi; nang cao van hoa img xu; hgn che Lam nguai khac ton thuong.
TU do, chimg ta hQC duQc each ton trQng nguoi khac de nang cao gia trt ban
thanminh.
Cau 3. Chung ta khong nen VQi vang danh gia nguoi khac la m()t quan diem
dung dan, bOi moi nguoi deu co m()t each song, each the hi~n suy nghi, tinh
cam khac nhau. Quan trQng han, chua han nhfrng gi ta the hi~n ra ben ngoai
da phan anh dung ban chat con ngUOi hQ; m()t van de khong the chi dUQC giai
quyet bang dung sai, phai trai. Han nita, trong m()t so haem canh a(Lc bi~t, hanh
a¢ng chua han eta the hi~n ro suy nghi cua m()t nguoi, nhu cham~ khi giao
d~c con cai "thuong cho roi cho VQt, ghet cho ngQt cho biti", danh con khong
phai la ghet bO ma dang La mQt hinh thuc khac cua vi~c "yeu con".
Cau 4. S1J khac bi~t dUQc noi den trong cau noi: "Chinh S'l! khac bi~t cua moi
nguoi tgo nen m()t buc tranh cia dgng cua CUQC song", [a Loi khang atnh cho "Ta
la M(Jt, La Rieng, La Thu Nhat" nen sv khac bi~t trong ta se La manh ghep a()c
LQ,p, La nhitng net ve voi nhfrng gam mau khac lg cho tong the buc tranh CUQC
song. Neu ta khong co sv bi~t, thi biic tranh eiy chi La nhitng buc hinh giong
nhau, l(Lp Lgi, nhgt nheo va vo vt.
VAN
Cau 1. NLXH: Vai tro cua S1:( khac bi~t trong CUQC song.
"Bgn sinh ra la m()t nguyen ban, dung chet nhu m()t ban sao" co Le la cau
n6i tq,o nhieu suy ngam ve sv khac bi~t va vai tro cua no. Moi chimg ta khi
sinh ra deu ld m()t th~c the rieng bi~t va dQC l~p. Nhung roi khi truong thanh,
chung ta lQ,i gan minh vbi m()t c()ng dong chang the tach roi. va vi the chimg
ta de dang tro thimh nhilng ke "aong d(tng". Khi ay, ta quen mat minh La ai,
ra sao. sao
Chung ta quen mat minh tung khac bi~t. M()t s1:( khac bi~t cho phep ta y thuc
sau sac ve ban the. Khi cau hoi "toi ld ai?" duqc cat len ld luc ta soi chUu vao
chinh minh. Ta hUu va litng nghe chinh minh, tim toi ra s1:( khac bi~t cua ban
than. Khi ta thoat ra khoi kiep song cua m(Jt ban sao, ta se tim ra duqc con
duong rieng cho minh. M<?t con duimg phiL hqp vai nhung gi chung ta co, m<?t
con duang dan tai thimh cong ma ta thv:c sv can chu khong phai ch(ly theo sv
thanh cong cua k.e khac. CUQC song la hanh trinh cua nhii:ng ke khac bi~t, lich
su chi ghi ten nhii:ng ke dam song va lam nhung dieu mai l(l. Nhu m<?t Galileo
Galilei vai nhii:ng suy nghi tao b(lo Trai Dat quay t(lo ra til: mQt tu tuang khac
bi~t. MQt C. Colombo vai mQt hanh trinh khac bi~t da tim ra chau My. St! khac

bi~t cho phep moi COn ngUOi song m(}t CUQC dOi rieng khong d'l:(a dam, de COn
nguoi duqc song ld minh, duqc ldm nhiing dieu khac bi~t kien tQ.o the gioi.
Chinh S1;{ khac bi~t ay lam CUQC dai moi nguai trO nen day y nghia khi con
nguai duqc danh dau ten minh m<?t each day khac bi~t.
Cau 2. Phan tich buc tranh thien nhien va con nguoi Vi~t Bac qua doQ.n trich
buc tranh tu binh va nh~n xet tinh dan t(Jc d~m da.

Neu ai dd tung tha hon minh len nui rung que huang dat nuac thanh
binh, tgn huang cai hon que man mac, vai nhung dong song do nQ,ng phu sa,
nai chat chua nhung tam tu, than thuc tv day tam hon cua bao thi si thi chac
han khong the quen "Vi~t Bac" cua To Hfru. Cu nhu la can gio menh mang, la
may xanh tham cha noi nha di muon nai, To Hfru dd dua ta til: coi quen ve vai
c6i nha. Nha ve manh dat Vi~t Bac an tinh - thuy chung cua khang chien, cua
que huang, cua nhung con nguai "cio cham ngheo kho" nhung van "dQ,m da
long son" khien bat cu ai d(it chan den day cilng phai bOi hoi, xao xuyen. Niem
thuang noi nho cua ke iJ nguoi di da duqc To Hiiu khac hQa df!,c sac qua s1:( hoa
quy~n giiia thien nhien va con nguoi iJ buc tranh bon mua Vi~t Bac tuai d~p.
To Hfru la la co dau cua tho ca each m(lng Vi~t Nam
cac chqng duong sang tac cua To Hfru song hanh vai nhii:ng chQ,ng duong lich
su gian kho, hi sinh nhung cung day nhung thang lqi ve vang cua dan t<?c.
146
Nh(tn xet ve tho To Hfru, Xuan Di~u viet: "To Huu dii dua tho chinh trj len
trinh dq ld tho rat doi tru tinh". DQc nhil:ng van tho day tinh chinh tri nhung
ta khong he thay kho khan, thi nhan aa thoi vao do nhfrng nhip di~u trong tam
hon cua m<)t tnii tim nho be Luc nao cilng rung Len thon thU:c suy nghi cho v(tn
m~nh cua que huang ddt nude. Chinh vi v(ty, tho To Hfru van Lam nguc}i dQc
say me ca ngQi khong chi ttl chat tril: tinh, nh~ nhang m<)c mc;tc gian di ma don
so ma con ttl net age sac trong ngh~ thu(tt bieu hi~n cua tho ong. Tho To Hfru
a(tm da ban sac dan t<)c, tham dam nhil:ng net d~p cita que huang ddt nude, de
roi nha tho Nguyen Dinh Thi aii co aanh gia sau sac: "TU cuqc song hi~n dt:ti,
tho anh ngay cang bac nguon tro lt:ti vao hon tho co dUn cua dan t(>c".
To Huu tung noi: "Tho chi tran ra khi trong tim ta
CUQC song dii th~t day", chinh Vi nhfrng XUC cam trong tam hon aii tc;w ra
nhil:ng rung a<)ng mc;tnh me, miinh Li~t trong cam xuc de nhil:ng van tho cita
To Hfru no hoa tren trang giay. Nhil:ng dong cam xuc sau Lang, than thuong;
noi nhd ve m<)t manh ddt, mien que aa ket tinh h<)i t'jf, tn1n ra de hom nay
chung ta co m<)t "Vi~t Bac" de thuong de nhd. Tac pham sang tac thang 10, nam
1954 nhcin sv ki~n hch sic
"Chin nam La m<)t Di~n Bien
Nen vanh hoa do nen thien su vang".
Trung uong Dang roi chien khu Vi~t Bac ve Ha N<)i. Bai tho tva nhu m<)t
khuc hat tam tinh, m<)t Lan ai~u dan ca tham dam Linh hon Vi~t, To Hfru dii
viet nen nhitng tinh cam thiet tha, day Luu Luyen giita khang chien va nhil:ng
con nguoi khang chien duqc the hi~n qua Lang kinh tril: tinh cita nha tho.

tich tir
To Hfru ttlng tam sv: "Toi yeu dat nuO'c va nhan dan toi, toi viet ve
dat nuO'c va nhan dan toi nhu viet ve nguoi dan bd toi yeu". Thgt vgy, tham
dam trong moi trang tho cita To Hii:u La m<)t ban tinh ca ve que huang, tham
duQm nghia tinh. Va mo dau cho khuc hat ve canh va nguoi oday cung vQ,y!
 Ma ctau buc tranh van la loi aoi aap "minh - ta" quen thu()c:
"Ta ve, minh co nha ta
Ta ve, ta nha nhung hoa cung nguai"
Loi doi dap "minh - ta" dii trO' thanh sqi chi do xuyen sufit chieu dai tac
pham. each dfii dap riy, the hi~n tinh cam men thuang, mt;in nong giua ke {J
va nguoi di, dong thai tqo linh han va am huang cho toan bai. Chinh vi v<;ty,
loi aoi aap tren aii tro thanh "khoa Son" cho bai ca each mqng cat lai. Dang
noi han, Loi aoi aap ay aUQC nha tho lien tv,c chuyen aoi duai hinh tUQng y
nghta, co khi "minh" la nguai ai, "ta" la nguai a nhung ciing co khi "minh - ta"
chuyen aoi cho nhau. 0 aoqn tho nay, "ta" ma tac giii nhac tai o aay chinh La
nguai ai, "minh" [a nguai a lqi. Vi~c sir dv,ng linh hoqt l6i aoi aap "minh - ta"
tgo ra cau true ynghta age bi~t. Duong nhu tac giii aii dong nhat nhung nguai
chien st each mgng vai nguai dan Vi~t Bac. Chinh trong muai liim nam gan bO
ay, minh ta gan bO quy~n hoa trong nhau tuy hai ma m(jt. Cii hai cung chien
ctau, cung VUQt qua kho khan va chung m(jt tinh cam thiet tha, cung ganh m(jt
"moi thu ngng vai". Quii la m(jt nguai nha tho tai nang va sau sac mai co the
viet ra nhung cau tho nhieu ngu nghta ma van chan chua den v<;ty.
Neu nhu mo aau bai tho tac giii viet: "Minh ve minh co nha ta?'', thi den
aay To Huu lgi viet: "Ta ve minhco nha ta?'' Hai cau hoi nhung co chung m(jt
noi niem ban khoan: khong biet nguai ai, nguai a co nha minh khong? Cau hoi
tu tu lt;ip l~i cau true ldm cho tinh cam cua chien si each m~ng va nJuin dan
Vi~t Bac cang dtUJc to a~m han. Hoi ma khong can tra lai, b{Ji chac ning truO'c
khi dt;it cau hOi, nguai hoi ciing dii co cau tra lai roi. Lam sao khong nha, khong
thUOng cho aUQC khi cai miinh aat an tinh nay aii gan sciu ngng SUOt mUOi lam
nam. Tieng Long quan dcin b<;tt len thanh biin tinh ca nang am tinh nguai.
Noi nha la trgng thai ciim xuc bao trum toan bai, nhung den aay, noi nha
ay aUQc gQi ten cv, the: "Ta ve ta nha nhfrng hoa cung nguai". Tara ai, ta nha
"nhfrng hoa cung nguai". Hinh anh thien nhien va con nguai xurit hi~n trong
cimg m(jt noi nha. Tu "cimg" hi~n len nhu ca:u noi, noi hai dfii tuqng "hoa" va

148
"nguoi" l~i trong m(>t s¥ ga:n ket nhat djnh. Hoa hay chinh La net bieu tuc;mg
cho ve a~p vimg nui Tay Bac. Tren nen thien nhien do, hinh anh con nguoi
xuat hi~n. Cung giong nhu hoa, con nguoi cung mang nhung net a~p dang yeu
dang nh6. Cang di sau vao tac pham, nguoi dQc con co ca h(ii chiem nguBng ve
a~p Vi~t Bac ma CV- the han la bicc tranh tic binh duQc nha tha ve rat cong phu.

2.
Trubc het, To Hiiu khac hqa nhfrng net ve dau tien ve bicc tranh mua dong
vbi cdnh in bOng nguai:
"Rung xanh hoa chuoi do tuai
Deo cao nang anh dao gai that lung"
Bicc tranh thien nhien dtec;Jc ve len vbi mau xanh la gam mau chu d~o. Sac
xanh ay, ciing ta mdu d~c trung cua nui rung Vi~t Bac. M()t mau xanh om ap
manh dat Vi~t Bac bao doi nay. Mau xanh ay cung che cha nhung nguoi chien
si trong "nhung dem dai hanh quan chien dau". Nh6 den mau xanh cua nui
rung, tire la nguoi chien si dang nh6 nhung gi than thu(ic nhat ve Vi~t Bac.
Chua dung lc;ti a do, bicc tranh ay duQc nha tha diem to them gam mau do tuai
cua hoa chucii. Duong nhu To Huu dang co hQa Lc;ti bile tranh Vi~t Bac m(it each
sinh a(ing nhat, chan th1:(c nhat co the nen chat li~u mau sac sir dl;tng trong tac
pham deu duQc day Len den cao a¢. Mau xanh cua rung, mau do tuai cua hoa
chuoi... Tat ca lam cho bile tranh mita dong khong con Lc;mh Leo, xam xit nua
ma thay vao do [a am ap va ngQ,p tdm sac mau.
Tren nen thien nhien ay, hinh anh con nguoi xuat hi~n thQ,t hung vi voi tu
the: "Deo cao nang anh dao gai that lung", hinh anh dQ,c trung cua manh dat
Tliy Bac lQ-i mt;it lan nua xuat hi~n "deo cao". The nhung, "deo cao" nhung l~i
khong he gc;Ji ra S\C r(Jn ng(Jp, boi no COS\( XUat hi~n CUa con nguai lao dQng.
Tren deo cao d:y, con nguai xuat hi~n vbi anh sang hmglinh, dold tia na:ng
chitu rQi anh l~i tu nhung con dao. Nang nhu hoa chung vao khong khi Lao
ae
d¢ng cua con nguoi. Nhung hinh anh day sue gQi ay au lam thoa man tri
tuong tUQng cua ngUOi aQC, mang iQ,i nhfrng hinh dung mOi [Q, va a{)c ciao. Cliu
cao. D{)ng til "cinh", "cai" nhu cang Lam cho bile tranh CUQC song them cang
tran nhl}:a song. Dong thai, nhip di~u CUQC song vui tUOi dii the hi~n niem tin
each mc;tng cua nguai diin danh cho can b¢.

Tc;tm bi~t bile tranh mita dong, nha tho v(>i vang keo nguoi dc,c tUn voi
nhiing sac canh mua xuan tuy~t d~p:
"Ngay xuiin mona trcing rung
Nho nguai dan non chuot tung SQi giang"
Neu nhu bile tranh mita dong xuat hi~n voi sv; hoa quy~n cua gam mau
xanh, do thi mua xuan lt:ti mit ra m()t mdu trang tinh khoi. Sac trang fiy chinh
ld ve d~p cua nhiing bong hoa mo no rt}, no trang rung bien gioi. Nhitng bOng
mo na sang ca m{)t g6c trai, nhu thay m{)t tam mau cia moi cho rilng nui Vi~t
Bac. Mau trang ciing chinh La gam mau dQ,c trung mita xuiin. Dqi thi hao
Nguyen Du cung dii tung c6 ciiu tho thc;tt dat ve sac mau ay:
"Co non xanh tc;tn chiin trai
Canh le trang diem m{)t vai bong hoa"
Mita xuiin von dii d~p va tho, nay qua each mieu ta cua To Hfru lc;ti cang
d~p hon gap b{)i. Duong nhu nhitng bong hoa mo dii don nen nhv;a song cua
minh vao trong tung bup hoa ke Lei de roi khi xuiin ve, nhitng bup hoa ay "na
trang rung". Cau tho nhu trdo ra mt}t sue song miinh li~t, lam cho mua xua:n
d~p va nen tho han. Nhung phiii den khi tac gia mieu ta hinh anh con nguoi
Lao d{)ng thi bile tranh xuiin ay moi thv;c sv; hoan hao.
Con nguai chinh la manh ghep cuoi cimg hoan thi~n bile tranh mua xuiin
tuoi d~p. Giiia S'l;( tinh khoi cua sac trang hoa mo, con nguoi dang can man lao
d()ng: "Nho nguoi dan non chuot tung s(Ji giang''. C6 Le, thien nhien c6 d~p nhu
the nao di chang nita thi cung chi de Lam nen cho hinh dnh con nguoi toa sang.
Hdng lo~t di)ng tit "dan'', "chuot" the hi~n duqc S1! lao d{jng can cu, cham chi
va can man cita nhiing nguoi dan lao d(>ng. Song song voi cong CUQC chien dau
bao v~ dat nuoc cua nhitng chien si qua cam [a hinh anh nhitng con nguoi
chiim chi, can cit, "chiu thuong chiu kh6". Til "chuot tung" cang the hi~n ro hem
1SO
sv ti mi, kheo Leo trong ban tay Lao d(Jng cua con ngu:ai. Hinh iinh con ngu:ai vi
the tQ,O nen ve d~p Lao d(Jng cho tac pham.
4,
Di qua moi mua, buc tranh tu binh lt;ti mo ra nhung gam mau d~c tnmg
khac nhau. Vai mua he, day chinh ld khung cdnh nhugm sac vang:
"Ve keu rung phach do vang
Nha co em gai hai mang mQt minh"
TUng ve ld am thanh quen thugc bao hi~u mgt mua he nua lt:ti ue. Am thanh
ay uua mai kip danh thuc tam tri nguoi dc,c thi tete gid dgt nggt cho chung ta
chiem ngu:ang buc tranh "La do vang" khap cii khu rung cua La hoa phach. D(Jng
til: "do" dien tii cam giac nhanh, mQ,nh, bat nga khien cho ngu:ai dQC dii bat nga
LQ,i cang nga ngang han. Chi trong nhay mat, sac vang bao phiL cii canh rung,
tQ,O nen m(Jt miinh ghep tril tinh, Lang mgn.
Buc tranh mua he ay khong chi ld thoa man thinh giac, thj giac md con
khien Umg nguoi xon xang truac ve d~p "co em gai hai mang mgt minh". Co
the n6i, day La hinh iinh d~p nhat, tri'J thanh diem sang buc tranh. Giila thien
nhien vao he d~p de ay, hinh iinh con ngu:ai xuat hi~n voi nhung net d~p dang
ngu:ong mQ. Hinh dnh "co em gai hai mang mgt minh" nhung khong he co dan,
le loi boi co gai ay dang hang say trong cong vi~c cua minh, la hai mang ve
nuoi bi) bgi, cung cap luang th1:(c cho khang chien. Ngoai ra hinh anh con ngu:ai
hiing say Lao d(Jng an sau "co gai" con mangy nghia d(lc bi~t. Tgi sao doi tu:c;mg
tac giii huang tai Lgi La "co em gai"? Phiii chang, n6i "co em gai" tire La n6i den
hinh anh con ngu:ai - "theM tre" cua dat nu:ac hay hinh iinh "co em gai" con
the hi~n du:Qc sv nang d(Jng, tre trung, sue song miinh Li~t cua tuoi tre. Dieu
dc;lc bi~t han nua La, du con nguai Lao d()ng m(Jt minh nhung khong he to ra co
don ma van dung ciim va ciing tran nhi~t huyet. Hinh iinh con nguai vi the ma
cang noi bQ,t han. Phai chiing, thong qua hinh iinh "co em gai hai mang m()t
minh", To Hilu muon nhan gui niem tin vao nhilng the h~ tu:ang lai. Du the
hi~n y nghia gi di nii:a thi hinh anh tho tren cilng xung dang la m()t mimh ghep
hao
 Het dong - xtuin - h~, manh ghep cuoi cung cua buc tranh tu binh chinh
ld net d~p mita thu. Nha tho To Hitu dii viet:
"Rung thu trang rQi hoa binh
Nh6 ai tieng hat an tinh thuy chung"
cau tho gQi ra hinh anh "anh trang mua thu" th4t d~p. Khu rung nay khong
con mang ve d~p mau xanh khi dong ve, ciing khong phai La ve d~p tinh khoi
cua mua xuan, anh vang do mq,nh len khu rung cua mua he ma mang m(!t ve
d~p moi, ve a~p cua anh trang: "Anh trang" iiy bao phu ca khu rung, mang
theo bie't bao hy VQng gieo xuong tung goc cay ke la. D(!ng til: "rQi" nhu l{)t ta
chinh xac sl:( phan chieu cua anh trang. Trang Len loi trong tung ke la de soi
rQi tuyen duong hcmh quan va soi sang niem tin quan dan ve each mq,ng. Anh
trang mang theo nhitng niem tin, gQi ve thai ki hoa binh am no cua dan tQC.
Hinh anh "anh triing" cilng dii rat nhieu lan xuat hi~n trQng tho ca vaonhitng
dem khang chien. Trang tho Ho Chi Minh, anh trang cilng dii tung xuat hi~n
cho thea niem tin khang chien:
"Giita dong ban bq,c vi~c quan
Khuya ve bat ngat trang ngan day thuyen"
Trang tho To Hitu, hinh iinh ay [q,i m(!t lan xuat hi~n va gQi ve anh sang
hoa binh. Hinh anh tho vi the cang them lung linh han. Trong khong gian
huyen do ma anh trang t~o ra, tieng hat an tinh thuy chung cat len th~t da
diet. Dgi til: phiem chi ''ai" o aay chinh La n6i den con nguoi va nui rung Vi~t
Bac. Tieng hat hay cung chinh La tieng long cua Vi~t Bac gfri lgi cho nhitng
nguoi each mgng, tieng hat Loi cua thien nhien gui den nguoi di. M9t ban tinh
ca thuy chung va gan b6 sau n(tng nghia tinh. Qua do, cung the hi~n dUQC tinh
cam sau n(ing thiet tha giita nguoi di va ke 0.
Danh gia do~n tho: Co the khang dinh, buc tranh til binh dUQc To Hii:u ve ra
trong tac pham xilng dang [a m{)t tuy~t tac. Bile tranh tuy~t tac ay khong chi
d~p macon giau y nghia. To Huu aii vo cung tinh te khi sit dy.ng ai~p cau true
cau: trong mQt ct;tp cau, mQt cau td canh thi se co mQt cau td nguoi, nguai va

152
cdnh luon song hanh hoa quy~n cung nhau. Khong chi vQ,y, vi~c tac gia dao
trQ,t tv; bon mua trong nam cilng mang ynghia sau sac. Tac giii viet "dong -
xuan - hC:t - thu" chi£ khong phiii thea quy luQ,t tl;( nhien La "xuan - hC:t - thu -
dong". Vi~c de tu mua dong roi m6i sang den xuan, hC:t, cuoi cung la thu the
hi~n auqc niem tin each mgng. Dong La mua u am, lC:tnh Leo nhat con thu La
mua tuoi sang, mat me nhat trong nam. Chuyen tu "u am" ra anh sang chinh
La the hi~n niem tin ve sv; nghi~p each mgng tuoi sang, mang LC:ti anh sang hoa
binh. Ngoai ra, "dong - xuan - hg - thu" khong the hi~n sv twin hoan LQ,p di
li;tp LC:ti trong nam dii the hi~n Sl;{ chuyen tiep tir nam nay qua nam khac va
niem tin each mC:tng cilng v~y. Ngw)i dan cilng nhu chien si each mgng Luon
Luon c6 khat VQng thang Lqi, hoa binh. Phiii la m(>t nguoi ni;tng Long v6i dat
nu6c, que huang thi m6i c6 the d~t nen nhung cau tho day gia tri nhu the!

Tam cau tho dau cua bai tho Vi~t Bac dii Lam song dQ,y tron ta m(>t "chu
tinh", "chu tinh" dii bao trum cii khong gian Vi~t Bac, trum Len va khac sau
trong tam han ke o, nguoi di. An tuqng de LC:ti sau sac nhat trong ta d6 ld tinh
cdm giiia ke angu<1i di du«Jc dien td qua the tho l1:tc ba.t d~m da tinh dan t()c;
mQt loi hat doi dap day tinh tu tt:to nen cai gi~;Jng di~u cho dot;tn tho. Nhiing
bi~n phap tu tic hoan d'l:t, cau hoi tu tic cimg vai do ld ngon ngii tho trong sang,
nhuan nhj den nhung each tan dt;ti tu "ta - minh" de bat cu ai khi dQc Vi~t Bac
cilng khong the nao quen. De roi chung ta du chua m()t lan song o Vi~t Bac,
dt;it chan len Vi~t Bac ciing aeu cdm nh~n dugc sau sac tinh quan dan gan bo
mau thit nhu ca vbi nubc cua nhung con nguoi khang chien.
Che Lan Vien tirng n6i: "Tho la di gifra V1:{C nht;tc va y. Roi vao V1:(C y, thi
tho se rat sau, nhung se rat de kho khan. Roi vao cai V¥C nht:tc thi tho rat de
say dam long nguoi nhung ciing de nong ct;tn". Ay the ma, To Hilu dii tuy~t
nhien trung hoa giila hai vv;c thu hut ay. "Tho anh vica ru nguoi trong nht:tc
vica thuc nguai bang y". (CheLan Vien). Nhilng tieng tho "Vi~t Bac" aii khong
chi thu hut chung ta boi sac ai~u tru tinh cua ngon tu ma con chinh bang
nhii:ng tinh cam cua con noi aay auc thcmh. To Hii:u aa truyen viw
Vi~t Bac cai sue m£;tnh lan nhat cua qua tim anh duqc nuoi duong qua "tieng
dai liin nao nuc" tu nhilng dau thuong ma "Ru bun dung dqy sang loa". De tu
do "Vi~t Bac" tra thanh mc;>t khuc tinh cave khang chien mang dqm tinh than
dan tc;>c nhung giau nhilng y vt. "Vi~t Bac chinh la dinh tho cao nhat ma To
Huu dii bubc len" (Xuan Di~u).

"Tho la mc;>t buc h<;>a de cam nhqn thay vi de ngam". Bai tho "Vi~t
Bac" cua To Hfru phiin anh hi~n th'l!c khang chien kh6 khan nhung tren nen
hi~n th'l!c ay la mQt buc tranh rat doi tril tinh, bai the "To Hfru du:a tho chinh
trt len den trinh dQ la tho rat doi tril tinh" (Xudn Di~u). Bang tai nang ngh~
thuc:tt cimg tnii tim chan thanh, nha tho To Hilu dii hc,a lq.i nhung net d~p cua
nui rung va con nguai Vi~t Bac. Thong qua bicc tranh tic binh tuy~t d~p ay,
nha tho bay to niem ngqi ca Vi~t Bac va the hi~n duqc tinh yeu que hteong,
dat nteoc cua minh. Dong thai, bai tho cung bOi dap trong trai tim nguai dQC
nhilng tinh cam cao d~p, t'l! hao ve aat nuac ta:
"Nuac Vi~t Nam tu mau lua
Ru bun dung dqy scmg loa"
 DETHITHU KY THI THPT QUOC GIA 2022
4 Mon: Ngicuiin
Tr~n Thuy Duong Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phtit de

DQC dot;tn trich sau va th'l:{c hi~n cac yeu cau:

"Nguai ta thuong ngit nhieu hem mile can thiet", va hQ dii vo tinh roi vao
cc;tm bay muon danh nhieu gia trong doi de nam tren tam n~m em am. HQ
d{mh mat nhitng mon qua quy gia tiem an trong tuang lai. HQ dii thua trong
nhieu cu()c chien voi giuong n~m. HQ danh doi sv vuQt tr()i cho nhitng giiiy
phut ngit nuong.
Diiy La m()t y tuang siiu sac ma bc;tn nen suy nghi: giac ngit se keo thea
giac ngit. Cang ngit nhieu, lc;ti cang can ngit. Co bao gio bc;tn nh(tn ra rang cang
ngit nhieu bc;tn cang buon ngu khong? Th(tt ky Lc;t, nhung do La sv th(tt. Giac ngit
rat can thiet de giup ta tiep t~c phat huy, doi moi va khoe mc;tnh. Nhung, chi
SQ La ta ngit qua nhieu. Do chinh La dieu dii gioi hc;tn m()t CUQC song day tiem
nang. Dieu dii khien m()t nguoi vi dc;ti cil miii tam thuong. Dieu dii hut mQi
nguon song ra khoi m()t con ngUOi tung dUQC tQ,O ra de VUQt tr()i (va bc;tn biet
do La ai). Chuy~n ngu qua nhieu xay ra cho rat nhieu nguoi trong chung ta, boi
vi ta qua yeu chan men goi.
Co rat nhieu vi~c quan trQng phai lam, rat nhieu vimg dat vi dqi can
kham pha, rat nhieu m~c tieu huy hoang can dc;tt toi cho mQi nguoi den noi
khong the ngil nhieu duQc. Cu()c doi La de song. Hom nay chung ta duQc trao
tQ,ng mon qua: co h()i tc;to sv khac bi~t va phat huy tai nang, cimg m()t niem vui
tuy~t voi trong qua trinh do. V(ty hay ngit it han de song nhieu han. Boi "sau
khi chet roi, bc;tn se co du thoi gian de ngit".
(Trich "Doi ngan dung ngit dai", Robin Sharma)
Cau 1. Theo do~n trich, khi ngu nhieu qua muc d_n thiet se dan den h~u
qua gi? (0.5 diem)
Cau 20 T~i sao n6i rang: giac ngu rat dm thiet doi v6i con nguoi dUQc de
c~p trong do~n trich? (0.75 diem)
Ky niing xii ly va luy~n cte mon Ngic van 2022 Tran Thuy Duong

Cau 3. Theo anhjcht, khi chung ta ngli qua nhieu thi dieu gi se xay ra? T<,1.i
sao? (0.75 diem)
Cau 4. Neu dt,mg y cua tac gia khi n6i: "V~y hiiy ngu it han de song nhieu
han. Bai "sau khi chet roi, bq,n se co du thai gian de ngu" (1.00 diem)
Ph~n II. LAM VAN (7.0 di~m)
Cau 1. (2.0 tti~m)
Ttr n(>i dung phan D<;>c hieu, anh/chi hay vh~t do<,1.n van (khoang 200
chfr) ve sue mt:tnh ciia loi song chii dqng trong cu(>c song.
Cau 2. (5.0 di~m)
Khi ta lan len Dat Nu6c dii co roi
Dat Nu6c co trong nhung cai "ngay xila ngay xua ... "
m~ thuang hay ke.
Dat Nuac bat dau vai mieng trau bay gia ba an
Dat Nu6c l6n len khi dan minh biet trong tre ma danh giQ,c
Toe m~ thi b6i sau dau
Cha m~ thuang nhau bang gung cay mu6i mt;in
Cai keo, cai c(it thanh ten
Hq,t gq,o phiii m(>t nang hai suang xay, giii, gian, sang
Dat Nuac co tu ngay do ...
(Trich "Dat Nuac", truong ca MQ,t duang khat vQng,
Nguyen Khoa Diem)
Phan tich hinh dnh Dat NulJc gan giii, than thuong qua do<,1.n trich tren.
Ttr d6, nh~n xet quan diem mlJi me cua nha tho Nguyen Khoa Diem.

156
Ky nang xu ly va luy~n de mon Ngic van 2022 Tran Thuy Duong

I>AP AN vA. THANG DIEM

Phin ca.u N9idung l>i~m
I I>QC HIEU 3.0
1 - Khi ngli nhieu qua mtrc ca.n thit~t dan den h~u qua: 0.5
thua trong CUQC chien ghr<Jng n~m, muon dimh nhieu
thdi gian de nam tren tam n~m em am; danh mat nhiing
m6n qua quy gia tiem an trong tuong lai; danh mat sv
VUQt tr<)i.
2 - Giac ngu rat can thiet doi voi con ngu<Ji, bdi d6 la 0.75
quang thdi gian de doi moi va khoe m:;mh, tiep tt).C phat
huy va duy tri nang lUQng cho con ngu<Ji.
3 - Khi ngli qua nhieu thi: 0.75
+ Se lam gioi h:;m m(>t CUQC song day tiem nang.
+ Ly do m9t ngu<Ji vi dc;ti cu mai tam thu<Jng.
+ N6 hut mQi nguon song ra khoi m9t ngu<Jitling duQc
tc;to ra de VUQt tr(>i.
4 - Dvng y cua tac gia khi n6i rang: "VQ,y hiiy ngu it hon 1.0
de song nhieu hon. Boi sau khi chet roi b~n se c6 du thoi
gian de ngu".
+ Khi con song, ta c6 nhieu UOC mo, hoai bao, ml).c
tieu can huang den nen hay t~n dvng. quy thdi gian
"huu h~n" cua minh de co gtmg.
+ Neu khong, CUQC d<Ji bc;tn se troi di rat nhanh va
chung ta se chang lam duQc dieu gi y nghia bang vi~c
mim chim trong giac ngu dai, dam minh trong nhiing
giac mo "ao tuong".
+ Tuy nhien, cling can gifr gin sue khoe bang each can
bang CUQC song bang giac ngU hQp li.
II LAM VAN 7.0
1 Viet d:o;;tn van sue mt:tnh cua lOi song chu d(Jng. 2.0

157
 a. Dam bao yeu cau ve hinh thuc doqn van: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo cachdien d!ch, quy nc;tp,
tong- phan - hQp, moe xich, song hanh.
b. Xac dtnh dung van de nght lu~n: sue mc;tnh cua 16i 0.25
song chu d<)ng trong CUQC song.
c. Trien khai van de nght lu~n: 1.0
Thi sinh c6 the h,ra chQn cac thao tac l~p lu~n phu hQp
de trien khai van de nghi lu~n theo nhieu each nhung
phai lam r6: sue mqnh cua loi song chit d(>ng.
C6 the theo hu6ng: Sue mc:tnh cua loi song chu ai)ng
giup ta tv tin trong vi~c bay to tieng n6i, suy nghi, quan
diem cua ban than; giup moi nguoi "nhanh nhqy" nh~n
ra CO h<)i va nam bat no de VUOn t6i ml,l.C tieu; CO them
d<)ng Ivc de bu6c t6i ngay mai; la loi song giup ta c6 the
tien bu6c va bat kip v6i xa h<)i.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chm1n chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tqo 0.25
The hi~n suy nghi sau sac ve van de ngh! lu~n; c6 each
dien dc;tt m6i me.
2 Phan tich do~n trich hinh dnh Dat Nuac gan gUi, than 5.0
thuang va nh~n xet quan diem mai me cua Nguy~n
KhoaDi~m.
a. Dam bao cau true bai nght lu~n 0.25
Md bai neu dUQC van de, Than bai trien khai dUQC van
de, Ket bai khai quat dUQC van de.
b. Xac dtnh dung van de can nght lu~n 0.25
Hinh anh Dat Nu6c gan gui than thuong va quan diem
m6i me Nguyen Khoa Diem ve Dat Nu6c.
 c. Trien khai van de thcmh cac lul:ln diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhtrng dm
v~n dt.mg tot cac thao tac l~p lu~n, ket hqp ch~t che
gifra li le va dan chl:rng, dam bao cac yeu d_u sau:
* Gioi thi~u khai quat truong ca "M4t auong khat vQng", 0.5
dogn trich va nha tho Nguyen Khoa Diem.
* Phan tich hinh iinh Dat Nuoc gan gui:
- N(>i dung baa quat: Hinh iinh Dat Nuoc gan gui, than 0.5
thuang Mi Dat Nuoc dii co tii rat tau doi va gan Lien voi
nhung hinh anh gan gui, quen thu(jc trong aoi song cua
nhan dan.
- C\1 the sl).' gan gui, than thtrong cua Dat Ntr6c: 1.5
+ Dat Nu6c hi~n len tu nhfrng huyen tho9-i, co tich:
nhung cai ngay xifa ngay xua, nhung cau ho cau hat m~
thuong hay ke. ..
+ Dat Nu6c gan lien v6i nhfrng phong tl).c t~p quan:
truyen thong yeu nu6c (trong tre danh giQ,c), due tinh
can eli lao d<)ng (xay, giii, gian, sang tgo ra hgt ggo),
thuan phong mi tl).C (an trau, toe m~ bOi sau dau, Lam
nha keo CQt) va loi song thuy Chung (giing cay muoi
mQ,n) ... cua dan t(jc ta ngan doi nay.
- Loi tho giau chat li~u van h6a dan gian, t9-o m<)t
khoang khong gian ngh~ thu~t vua gan gui vtra than 0.5
quen, vtra bay bong sau xa, g6p phan lam noi b~t Tu
tuong Dat Ntr6c cua Nhan dan.
* Nhgn xet quan ni~m moi me cua Nguyen Khoa Diem 1.00
ve Ddt Nuoc:
- Ddt Nuoc duqc hinh thanh tu nhfrng dieu ngay trong
doi song hang ngay cua nhan dan. Dat Nu6c duqc hinh
I
, thanh ttr nhfmg gi nho be, gan gUi trong CUQC song CUa
 moi con nguoi, tlr be day cua truyen thong van h6a, l~ch
SU CUa dan tQC.
- Dat Nuoc hinh thanh tu chat li~u van h6a, van hQc
dan gian, tlr xuong m~m cua nhan dan, cua nhung nguoi
trvc tiep dung len bao v~ to quae; la khong gian d~a ly,
la chieu sau cua Itch sfr.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tqo 0.25
The hi~n suy nghi sau sik ve van de ngh! lu~n; c6 each
dien dqt m6i me.
TONG DIEM 10.0

BAI VIET THAM KHAO

Cau 1. Thea doqn trich, khi ngu nhieu qua muc can thiet, ta se bt rai vcw
cqm bay muon dcmh nhieu gia trong dai de nam tren tam n~m em am, ta se
aanh mat nhung man qua quy gia tiem an trong tuang Lai, danh mat sv VUQt
tr<)i Va thua trong nhieu CUQC chien VOi giuang n~m.
Cau 2. Tac giii khang dtnh: "giac ngu rat can thiet doi v6i con nguai", vi do
la quang thai gian de ta nghi ngai, thu giiin, aoi m6i va khoe mqnh; [a quang
thai gian tiep tv,c phat huy, duy tri va tai sinh wing [uqng cho con nguai.
Cau 3. Giac ngu la yeu to can thiet doi voi sv song con nguai, nhung khi ta
nguqua nhieu, qua muc can thiet, co theta se dan quen vai vi~c nghi ngoi va
thU giiin, ta se khong con thai gian de hQC hoi, kham pha nhilng aieu m6i me,
Li thu trong CUQC song, khong con thai gian de n?n [uy~n va phat trien ban
than m<)t each dung dan, tich C1/C. Vi~c ngu qua nhieu [am giai hqn m<)t CUQC
song day tiem nang, khien cho m<)t nguai vi aqi cu miii tam thuang va che lap
ai nhung vuqt tr(>i can duqc but pha.
Cau 4. cau noi cua Robin Sharma: "Vl;ly hay ngu it han de song nhieu han.
Boi sau khi chet roi bqn se c6 du thai gian de ngu" chinh [a m(>t Lai khuyen

160
chan thimh, m(jt bai hQC quy gia cho tat ca moi con ngUOi chung ta, dc;ic bi~t
La nhilng nguai tre dang loay hoay trong hang ta hon Lac;tn CUQC dai. Dong y
rang giac ngit La yeu to can thiet de duy tri sv song, nhung khi ngu qua nhieu,
qua mile can thiet, co the va tam tri ta se tro nen cung nhac, chay Luai, ta se
de nhilng uoc mo ngit yen trong tiem thuc ma khong baa gio co the
chi biet
chinh phvc dUQC no. Con nguoi sinh ra La de song, de trai nghi~m, kham pha
va khong ngilng thu thach ban than. Khi con song, taco nhieu uoc mo, hoai
baa, nhieu mlfC tieu rem Lao, vi ac;ti can phai huang den, can phai chinh phvc.
Boi v~y, hay t~n d1:tng toi da quy thai gian hilu hi;m cita minh, hay Lam nhilng
dieu co ich, nhilng dieu thv;c sv y nghia giup ta truong thanh hon, cling cap
hon. Chi bang each song trQn v~n, song het minh, ta moi khong baa gia cam
thay an h~n vi nhung nam thang da song haai, song phi.

Cliu 1. NLXH: Sicc mt:tnh cua lOi song chu d«,>ng

Cu(>c song La m(>t dong chay mien vien va chang baa gio dung lc;tng de
chO ai. Khi CUQC song cang hi~n ac;ti, nhip song VQi va han va duang nhU con
nguai cung can m(>t Loi song phu hQp voi thai dc;ti moi. Do co le ta kj nguyen
cua nhi!ng nguoi chu d«,>ng. Chit a(>ng La khi con nguai co the tv; minh quyet
dtnh, hanh a(>ng va chang bi chi phoi bOi nhung nguai khac hay hoan canh.
Va co Le m(>t lOi song chu d«,>ng cho phep con nguoi mang theo nhi!ng sicc
mt:tnh to lan. Chu d9ng khien chitng ta bUt Uing nghe tieng noi cua bdn thlin
elf suy nghi hay dua ra quyet djnh phit hQ'p. Nhung Luong suy nghi hay hanh
a(>ng ay chac chan va chang he de Lung Lay. De roi con nguoi mang thea chung
se au sue VUQt qua nhilng dtnh kien, nhilng khen che cita ke khac va S1;{ quay
pha cita nghich canh. Cung v6i do, CUQC song luon de nhilng CO hQi xuat hi~n
bat cu Lite nao ngay ben cc;tnh ta. S'i! chu d(lng giup moi chung ta nhanh nht:ty
nh~n ra co hQi d:y va nam bat no m()t each chinh xac. Khi ay, con nguoi moi
co the thanh cong. Cu(>c song chang dQi cho khi ta suy nghi, khi ta chan chu,
nhilng nguai khac van dang tien ve phia tru6c. S'l:( chu dQng giup ta co them
d()ng l~cc, nang luqng de thoi chan chu md m:;tnh dt;m tien buoc vd don nh~n
djnh day qua quyet [a nhung dieu ma nguai ta nha den khi noi ve Huang
Giang. M(jt hoa hgu chuyen giai vai sv: tv: tin, don nhgn chinh minh, chu d(jng
trong nam bat co h(ji va tien tai thanh cong. Thai gian va co h(ji se V'l:tt qua ke
tay neu ta cu miii bi d(jng va cha dQi. Chi co S1f chu d(jng vai sue mt;tnh [an [ao
CUa no mai CO the [am CUQC song trO nen day y nghia.
Cau 2. Phan tich hinh anh Dat Nuac gan gui, than thuang va nht;ln xet
quan diem mai me cua nha tha Nguyen Khoa Diem.

, Ai d6 dii tung tV: hoi long minh rang: "Co moi tinh nao nQ,ng sau
han [a moi tinh to quae?" De tra lai cho cau hoi ay, bao han tho dii len tieng
b(jc bt;tch Long minh va qua do con nguai nhgn thay tinh yeu dat nuac dUQC
xem xet va ngam nhin qua nhieu binh di~n han. Vai Nguyen Khoa Diem, ong
dii mang den cho nguai dQc m(jt "Dat Nuac" khong he trU'u tuqng xa xoi md
vo cung gan gui, than thuang va binh dj. Dieu ay dUQC the hi~n rat cv the qua
dot;tn tho:
"Khi ta [an [en Dat Nuac dii c6 rai
Dat nuac co trong nhung cai ngay xua ngay xua

Dat nuac co tu ngay do ... "

Nguyen Khoa Diem ld nha tho truang thanh
trong thai ki khang chien chong Mi cung thai vai Pht;tm Tien Dugt, Xuan
Qu)mh, Bcfng Vi~t ... Tho ong Wi cuon nguai dQc boi lOi viet ket hQp giii:a cam
xuc nang nan va suy tu sau Lang. Trang thai ky khang chien chong My, truang
ca [a m(jt the lot;ti tro nen no r(j nhat va Nguyen Khoa Diem cilng co rieng cho
minh m(jt truang ca mang ten "MQ,t duang khat vQng". "Dat Nuoc" duQc trich
tU chuang V cua truang ca nay. DUQC viet thea m(jt ket cau vo cung chQ,t che,
vai h~ thong Lugn diem ro rang, nen du la m(jt chu de truu tUQng nhung bai
tho dii rat thanh cong trong vi~c cht;tm den cam xuc cua baa tri~u con tim
nuac Vi~t. Tac pham dUQC ra dai nam 1971, vao [uc thai ky khang chien cua
dat nuac dang dien ra rat khoc [i~t. Luc nay tac gia dang o chien khu Tri -
Thien. Voi tinh yeu nuoc nong nan va tnich nhi~m cong ddn, ong eta nh~n ra
duqc mqt b(j ph~n tuoi tre dang xa roi voi hi~n thl:(c cua to quoc, ong viet tac
pham nhu de thuc tinh h~ quay ue uoi lai t" tinh ddn tc)c.
Ph~n than
t
Do~n
dan dat vao n(Ji dung phan tich: Ai sinh ra cilng co m<)t nai de gan b6
yeu thuang va tv; hao. Do La que huang, va do la tinh yeu dat nuoc. MQi nguoi
han dii xem chon ay ia "mau mu ru<)t thtt'' dang chay nhu dong huyet nong
trong con nguoi minh. Chang biet rang, c6 ai dii tung ban khoan ma tv van:
The Dat Nuoc c6 tv bao gio? Dat Nuoc ia gi? Va Dat Nuoc do ai lam nen chua?
Trang doc;tn trich nay, tac gia dii dua ra cam nh~n cua minh ve Dat Nuoc
trong CUQC song dO'i thu<Jng va tra ioi cho cciu hoi: Dat Nuoc co tU bao gia?
qua cuqc tro chuy~n giiia hai nhdn v~t trfr tinh giiia anh va em.
l
Ngay tii dong dau tien ia m<)t ioi khang dtnh chac ntch rang: "Khi ta ion ien
Dat Nuoc dii c6 roi" va do cilng ia ioi cua anh muon n6i voi em ve thoi diem
c6 m(it cua dat nuoc ta. "Ta" ia dc;ti tii nhcin xung mang nghia La chung ta, La
tat ca mQi nguoi, va trong a6 c6 anh va em. Chung ta khi cat tieng khoc chao
doi thi aat nuoc "dii c6 roi" - cvm tii bieu tht ve thoi gian nhung qua aoi mo
ho nhu muon n6i rang: aat nuoc dii co tir tau trong nh~n thuc cua chung ta.
Nhung dong tho tiep thea, tac gia dii cho ta thay dtUJc dat nuoc c6 trong
nhieu CQt mac. "Dat Nubc" co trong nhiing cau chuy~n coma nguoi m~ nguoi
ba thuong hay ki cho con cha:u nghe, cau chuy~n nao cilng bat dau tu c"'m tu
"ngay xua ngay xua". 0 do c6 ong B~t ba Tien voi baa phep mau di~u ky. Ong
cha ta thuo truoc sang t(to ra nhitng cau chuy~n ay de gio day cac ba va cac
m~ ke Lc;ti, truyen tdi nhiing bdi hQc d~o li, d~o tinh. Vaduong nhu cai ket nao
cung tot d~p, bOi cai thi~n luon thang cai ac va nguoi 0 "hien thi se gQ,p lanh".
Nhung dU:a tre se du<)c dam minh trong khong khi yeu thuang ngQt ngao ay
khi Um Len, truong thimh hQ se la nhitng con nguoi co ich cho xii h¢i va biet
yeu thuong nguoi khac hon.
 Dat nuoc cua ta co trong nhung phong t¥C tij,p qtuin dugc hinh thdnh tu
bao dO'i nay vd luu trn:yen miii ve sau. Ban ctau chi la nhung thoi quen trong
sinh hoQ,t ma nguoi nguoi nha nha deu lam, tu the h~ nay den the h~ khac tiep
noi. 6 day, Nguyen Khoa Diem da nhac den mieng trau - mQt hinh anh vo
cimg quen thUQC ma ta thUOng bat gQ,p trong [e hQi dinh dam, trong CUOi Xin.
Dan gian tung noi "Mieng trau [a dau cau chuy~n". No La thic the hi~n sl:( gan
ket trong buoi dau gQ,p mQ,t, tro chuy~n. Tu La xanh cau vang quy~n voi voi
trang thanh sac do tuoi nhu mau huyet "LQ,c Hong". Phai chang sl:( tich trau
cau chinh La each li giai cho vi~c hi~n huu cua mieng tniu ay. No la nghia
tinh Sl:( gan ket sac son. Nha tho LQ,i noi ve cai boi toe sau dau cua m~. Dan
gian ta quan ni~m "cai rang, cai toe la goc con nguoi". Chinh mcH toe se t~o
nen net d~p cua mQt nguO'i con gtH nga:y xua. Va no ciing duyen dang di vao
nhieu cau ca dao:
"Toe ngang lung vua chung em boi
De chi dai cho roi long anh"
Nhung cilng mai toe ay trong lao d<?ng hang ngay da duqc m~ boi g<;m Len
thanh mQt hinh iinh, mQt ve d~p rat khoe khoan rat rieng cua nguoi Vi~t Nam.

Dat Nuoc co tu rat Mu va lij.ng vao trong nhung truyen thong tot d~p cua
dan tQC. Duong nhu den bat CU lang que nao trong suot chc;lng dai que huang
ta ciing co the de dang nhin thay nhitng liiy tre - loai cay rat gan gui trong
doi song CUa COn ngUOi, trong chung rat gay gUQC, "mong manh" [a the nhUng
n'lt cung cap va th(Lm chi se vo cimg dung manh khi tro thanh vii khi chong
lQ,i quan thu:
"Noi tre dau chiu mQC cong
Chua len da nhQn nhu chong lQ- thuang"
Cho den nay truy~n Thanh Giang van con dQng LQ,i trong tam tri cua bao
nguai. M9t c(Lu be dii vuon minh Lon dQ,y boi Umg yeu nuoc va chi cam thu
giij.c sau sac, tac giii dii dua chi tiet ay vao trong tho cua minh de thay dan ta
"biet trong tre ma danh giQ,c" tillau lam roi. Til chuy~n cua quae gia, tac gia
dan ta ve vai mai am cua gia dinh, 0 d6 c6 cham~ gan ket va thuang yeu vuqt
qua bao kh6 khan nhQC nhan de xciy dl;lng to am. YthO nay han tac gia aii lay
til ca dao quen thu()c cua nguai xua:
"Tay bung dia muoi chen gilng
Gilng cay muoi mQ,n xin dilng quen nhau"
Di~u ndy da to d~m truy~n thong thuy chung son sat cua dan tj)c ta.
Dat Nuac con hi~n hfiu trong nhieu v~t rat binh dj, quen thui)c cua cugc
song hang ngdy. Til khi biet dv;ng nen cai nha de che nang che mua, nai tru
ng11 a11QC cheo chong ben Vfing boi cai keo cai CQt - aUQC dinh danh rat SOm.
Moi nguai trong chung ta Lon len bOi san vqt thiet than gQi La hQt gc;Lo. Til vi~c
cham bon "tren dong CQ,n d110i dong sau - chong cay VQ cay con trau ai bila".
HQ,t lua nQ,ng bong va trai qua nhieu cong doQ,n, tham duqm mo hoi va ca
nhung giQt nuac mat. Phai "giii bao dau dan" de mai c6 nhfing hQ,t "gc;Lo trang
tv;a nhu bong" nuoi song dan ta? Dung nhu "HQ,t gc;Lo phai m()t nang hai suang
~
xay, gta, gtan, sang ...
• ...., 0 \ "

Sau rat nhieu minh chung de lam ro "Dat Nuac dii c6 roi" thi cuoi cimg
Nguyen Khoa Diem dii khep l~i do~n tho bang mi)t dong "Dat NuO'c co tu ngay
do... ". Van khong ro rang ngay do la ngay nao? Ngw)i dQc chi can biet Dat
Nuac dii c6 tillau trong thiim tham thai gian.
2.
Nha viin Se-khop tilng qua quyet reing: "Neu tac gia khong co Loi di rieng
thi nguai d6 khong bao gio La nha viin ca... Neu anh khong c6 giQng rieng, anh
kh6 tro thanh nha viin thv;c th11". GiQng n6i rieng La net a<)c dao lam nen
thanh cong eua m()t tac pham, La tieng n6i rieng cua nguai cam but. No bieu
hi~n 0 trong each nhin, each cam nhqn hay n6i m¢t each khae "giQng n6i
rieng" chinh La phong each. C6 dUQC giQng n6i rieng, nha viin se t(I,O ra dUQe
nhfing tac pham bat hu vai thai dQ,i. vai de tai duong nhu khong con gi mai
me, nhung Nguyen Khoa Di~m dd dung aoi mat moi a&y sang t~o cua minh
de nhin nhl;in, ae the hi~n tu tuong "Ddt Nuoc cua Nhdn dan" thl;it moi me va
dUm
bdng nhfrng hinh dnh lon lao, ki vi, thi Nguyen Khoa Diem ll;ti ch(,m cho minh
m(jt lOi di rieng tu nhfrng hinh dnh quen thu(jc, binh dj. Neu tha ca xua
thuang dung nhilng hinh anh uac l~ hay ki vi hoa ddt nu6c bang hinh anh:
"m(jt moi xa thu do SQI Hai vang nh(tt nguy~t choi loa" (tha Nguyen Dinh
Chieu) thi Nguyen Khoa Diem da xoa nhoa khodng each de dat nuoc hoa than
VaO CO tich ca dao, dan ca Va CUQC song hang ngay nhte mieng trau CUa ba,
bui toe cua m~, cai keo, cai c(jt cua ngoi nha ta o, hl;tt gf;to ta an.... Dung nhu
ong tung chia se: "Ddt Nuac v6i cac nha tha khac la cua nhilng huyen tho(ti,
cua nhilng anh hung nhung vai toi la cua nhilng con nguai vo danh, cua nhan
dan" va "Toi co gang the hi~n hinh anh Ddt Nu6c gian di, gan gui nhdt".

La m(jt do(tn nho nhung do(tn tha da gop phan lan

tc;w nen thanh cong cua tac pham. The tho tl:( do ket h<Jp voi each vt;in d1;tng
tai tinh chat li~u Van hoa van hQC dan gian da dem lt;ti cho ngteoi dQC m(jt
cdm giac rat than thu(jc ue dat nuoc. Tu do ma ta biet dUQC n1ng van hoa
truyen thong va phong tl;LC t(lp quan dUQC gin giil va truyen l(ti qua bao the h~
dd t(tO nen m(jt ddt nUOC giau d<;p nhU hom nay.
Qua dot;tn tho, ta cdm nht;in dte<JC rdng m(jt Dat nuoc giau d~p nao
ciing bat nguon tu nhfrng dieu nho va binh dj. Qua bai tha "Ddt Nu6c" cua
Nguyen Khoa Diem ta cang ro han ve dieu dy. Cung chinh vi nhilng gia tri dy
ma tac pham VUQt qua mQi quy lu(tt bang ho(ti cua thai gian. Han the nila, no
con gop phan nang cao :Y thuc ud long tl:( ton dan t(jc trong moi con nguoi
Vi~t, de roi tu do hQ cang ngay cdng y thuc han ve tnich nhi~m trong ui~c
xay d1:(ng dat nuoc ngay cang phat triln cua minh.

166
 Ky ruing xii ly va luy~n ae man Ngfc van 2022 Tran Thuy Duong

DE THI THU KY THI THPT QUOC GIA 2022

SO 5 Mon: Ngic van
Tran Thuy Duong Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat de
Ph~n I. DOC HI:EU (3.0 di~m)
Dqc ctot:tn trich sau va th¥c hi~n cac yeu cau:
Thai d(j lei yeu to quyet dinh tat ca. Moi nguoi deu co quyen nam gif£ va
kiem soat m(jt thai d(j song cho rieng ban than. No lei yeu to con quan trQng han
ca hQC thuc, ngot;ti hinh Vel tien bt;tc. Chinh thai d(j se quyet dinh bt;tn dUQC mQi
nguai yeu quy hay ghen ghet, xem thuang. No la yeu to keo mQi nguai lt;ti gan
bt;tn hay day hQ ra xa bt;tn.
Ben ct;tnh do, thai d(j con quan trQng han ca nhilng ky nang can thiet ae
dt;tt dUQc thanh c{)ng. John D. Rockefeller tung noi: "Toi danh gia cao nguoi vua
CO nang lv;c VUa CO thai d(j hQp tac tot vai mQi ngteoi han bat ky kha nang VUQt
tr(ji nao khac ma hQ so hilu". Giil cho minh m(jt thai d(j dung dan cung co nghia
bt;tn dang phat huy m(jt each cao nhat tai san quy bau cita minh.
Dieu quan tr<;>ng khong phai lei gia dinh bt;tn dang lam vito tinh trt;tng kho
khan the nao, ong chit cita bt;tn doi XU ra sao hay bt;tn kiem dUQC bao nhieu tien.
Cai quan tr<;>ng han nhieu chinh lei thai d(j cita bt;tn vai gia dinh, vai nhilng van
de cita ban than, vai quyen lv;c va tien bt;tc. Thai d(j tt;to nen m<;>i sv; khac bi~t tren
the giai nay.
(Wayne Cordeiro, Thai d(j quyet dinh thanh cong,
- NXB Tong hQp TP. Ho Chi Minh, 2016, tr.15)
Cciu 1. Theo tac gUi, dieu gi con quan trQng hem d. hQc thtrc, ngo~i hinh va
tien b~c? (0.5 diem)
cau 2. Trong ykien ciia minh, I ohn D. Rockefeller danh gia cao nhfrng nguoi
nhu the nao? (0.75 diem)
Cciu 3. Theo anhjchj, thai dQ nhu the nao dUQC coi la dung dtm nhat de de
dang gianh dUQC thanh cong? (0.75 diem)
Cciu 4. Anhjcht hay nh~n xet ca.u n6i: "Thai d(j tt;to nen mQi sv; khac bi~t tren
the giai nay?" (1.00 diem)
Ky niing xu ly va luy~n de mon Ngii van 2022 Tran Thuy Duong

Ph~n II. LAM VAN

cau 1. (2.00 aiem)
Tu n9i dung do:;tn trich, anh/chj hay viet do:;tn van (khofmg 200 chfr)
trinh bay y nghia CUa thtti dq song tich C'I!C.
cau2.
Trong bcli tho "Song", voi hai kho dau nfr si Xuan Qu)'nh viet:
Du dQi va diu em
on ao va lQ-ng le
Song khong hieu noi minh
Song tim ra tqn be

Oi con song ngay xua

va ngay sau van the
Noi khat v<,>ng tinh yeu
Boi hoi trong ngvc tre
(Trich "Song", Xuan Quynh)
Phan tich nhiing cung b~c cdm xuc cua nguoi phv nfr khi yeu qua do:;tn
trich sau. Tu d6 nh~n xet tinh hi~n dt:ti trong quan ni~mtinh yeu cua nha tho
XuanQuynh.

168
Ky niing xuly ua luy~n ae mon Ngiiuiin 2022 Trdn Thuy Duong
~ , ' .R
DAP AN VA THANG DIEM
Phin ca.u NQidung Di~m
I DOCHIEU 3.0
1 - :meu quan tr<;>ng han ca. h()c thuc, ngo(;li hinh va tien 0.5
b(;lc Ia thcli d9 hQp tac.
2 - Ykien cua John D.Rockefeller: "Toi danh gia cao nguoi 0.75
VUa CO nang tvc ... han bat ky kha nang VUQt tr(ji nao khac
ma hQ so huu", danh gia cao nhfrng nguoi c6 hai yeu to
"nang tvc" va "thai d(j hQp tac" v6i m<;>i nguoi.
3 - Thcli d9 dung dan nhat de thanh cong: Thai d9 hQp 0.75
tac v6i m<;>i nguoi; Thcli d9 nhi~t tinh; Thcli d9 l(;lc quan;
Thcli d9 kY lu~t; Thcli d9 ham h<;>c hoi.
4 - Quan diem: "Thai d(j tq,o nen mQi sv khac bi~t tren the 1.0
gi6i nay", muon kh~ng dinh:
+ Thcli dQ cua con nguoi tru6c moi S\1' vi~c phfm anh
ban chat, nang lvc va cam xuc con nguoi d6.
+ Neu thcli d9 ·cua chung ta tot, n6 se la "nen tang"
cho ban than phat trien, cho sv nhi~t huyet d6i v6i
cong vi~c, ttr d6 t(;l.O nen S\1' khac bi~t trong ket qua.
II LAM VAN 7.0
1 Viet do~n van v~ y nghia cua thtti dq song tich C'I:(C. 2.0
a. Dam baa yeu cau ve hinh thilc aoq,n van: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each dien dich, quy n(;lp,
tong - phan - hQp, m6c xich, song hanh.
b. Xac dinh dung van de can nghi Lu~n: Ynghia cua thai 0.25
d(j song tich eve.
c. Trien khai van de nghi Lu~n: 1.0
Thi sinh c6 the Iva ch<;>n cac thao tac l~p lu~n phu hQp
de trien khai van de nghi lu~n theo nhieu each nhung
phai lam r6 ynghia cua thai d(j song tich eve.

169
 C6 the theo htr6ng: y nghia cua thai dq song tich C1:{C
la bi quyet de ta song h;~mh phuc; n6 giup x6a di nhfrng
n~ng n~, tieu C\fC; song bao dung va ngtrng chi trich;
giup ta htr6ng t6i tuong lai va hanh d9ng het rninh vi
ffil,lC tieu d6; giup ta vfrng tin hon, song an lanh Vel day
y nghia.
d. Chinh ta, ngil phap 0.25
Darn bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tgo 0.25
The hi~n suy nghi sfm sac v~ van d~ nghj lu~n; c6 each
dien d~t rn6i me.
2 Phan tich nhiing cung b~c cam xuc khac nhau ciia 5.0
nguoi phl,l mi khi yeu va nh~n xet net hi~n d~i trong
tinh yeu Xuan Quynh.
a. Dam bao cau true biLi nghi luQ,n 0.25
Ma biti neu dtrQC van d~, Thlin bai trien khai dtrQc van
d~, Ket bai khai quat dtrQC van d~.
b. Xac dinh dung van de can nghi luQ,n 0.5
ve d~p tarn han nguoi phv nfr khi yeu va tinh hi~n d~i
trong quan ni~rn tinh yeu Xuan Quynh.
c. Trien khai van de thimh cac luQ,n diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhi~u each, nhtrng can
v~n dvng tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch~t che
gifra li le va dan ch(rng, darn bao cac yeu cau sau:
* Giai thi~u khai quat ve nha tho Xulin Qu)mh, bai tho 0.5
Song va dogn trich.
* Nhiing cung bt:tc cdm xuc cua nguoi ph¥ nii khi yeu 2.0
(kho 1 va kho 2).
- Song rnang trong minh nhfrng cung b?c cam xuc doi 0.5
l~p: dfr dQi, on ao v6i dju ern, l~ng le ...

170
Kj niing xu lj va 1uy~n demon Ngfc van 2022 Tnin Thuy Duong

+ Doi C\!C nhung l(:li rat hcli hoa, thong nhat: dil d(>i, on
ao vai diu em, tQ,ng te.
+ Nhan m(:lnh mong muon binh yen: d~t ca.c tu diu em, .
tQ,ng te 0 CUOi cau t(:lO diem nhan.
- Luon khao khat the hi~n m<)t tinh yeu manh li~t;
khong cam chtu chap nh~n S\f ch~t h~p, til tung; chu 0.5
d<)ng vuon toi nhfmg dieu lon lao, cao r<)ng: khong hieu
noi minh, tim ra tQ,n be...
- Muon doi mang khat v<;mg tinh yeu thuong tr\fc trong
tnli tim tuoi tre: noi khat v<;>ng tinh yeu, bOi hoi trong 0.5
ng'lfc tre ...
- Ve d~p tam hon cua nguoi phv nfr khi yeu the hi~n
thanh cong nho the tho nam chfr, am di~u sau Ia.ng, d(:lt 0.5
.dao cam xuc; ngh~ thu~t an dv, nhan h6a, doi l~p cling
quan ni~m hi~n d(:li trong tu duy Xuan Qu-ynh.
* NhQ,n xet tinh hi~n cic;ti trong quan ni~m tinh yeu cita 1.00
XudnQu)mh:
-Van net truyen thong: diu dang, dam thcim, hon h~u,
de thuong, thuy chung son scit, nhung ciing th~t manh
li~t, tao b(:lo.
- Dam vuQt qua nhfmg dieu nho be; vuon len de khcing
dtnh gia trt tinh yeu cua minh; luon gifr trong minh
nhi~t huyet va tin vao sue m(:lnh cua tinh yeu.

d. Chinh td, ngu phap 0.25

Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;w 0.5
The hi~n suy nghi sau scic ve van de nghi lu~n; c6 each
dien d(:lt moi me.
TONGI>lEM 10.0
 BA.I VIET THAM KHAO
L
Cau 1. Theo tac gicl, dieu quan trQng han eel hQc thuc, ngoc;ti hinh va tien bc;tc
chinh [a thai a(> hQp tac cua con nguoi.
Cau 2. Ykien: "Toi aanh gia cao nguoi v:Ua co nang lv;c vua co thai a(> hQp tac
tot VOi mQi ng110i han bat ky kha nang V11Qt tr(>i nao khac ma hQ SO huu" CUa
John D.RockefeUer la dang muon danh gia cao nhung nguoi co thai a(> hQp tac
tot vai mQi nguoi khi tham gia vao m(>t cong vi~c nao do.
cau 3. Ai do dii tung noi ve hanh trinh den vai thanh cong cua con nguoi n1ng:
"Neu muon di xa hiiy di cimg nhau, neu muon di nhanh hiiy di m(>t minh" lade
chi tam quan trQng cua sv; lien ket giUa cac thanh vien. Bai neu ta tach bi~t ra
khOi c(>ng dong thi chang khac nao m(>t chiec kim rai khoi chiec dong ho, nhu
vgy se chang cony nghia va cong dvng. Con nguoi cung vgy, chimg ta phcli biet
hoa minh vao tgp the va can trang bi cho minh nhung thai a(> dung dan nhu
thai a(> hQp tac vai mQi nguoi, cimg chung tay hoan thanh cong vi~c; [a thai a(>
nhi~t tinh; lc;tc quan; ky [ugt truac cong vi~c; ben cqnh do con can phcli so huu
thai a(> ham hQC hoi, boi tri thifc [a VO cimg VO tgn.
cau 4. Qua thv;c: "Thai a(> tqo nen mQi sv; khac bi~t tren the giai nay". SV khac
bi~t la bieu hi~n cua ca tinh rieng a(>c dao cua moi con nguoi trong the giai LOn
r(jng, va khong phai hQC thUc, ngoc;ti hinh hay tien bc;tc ma chinh [a thai QQ se tc;to
nen nhung mau sac, ca tinh rieng bi~t ay. Thai a(j cua con nguoi truac m(jt sv;
vi~c, hi~n t11Qng phcln anh ban chat, nang lv;c cung nhu quan diem, cam xuc cua
hQ tren hanh trinh kham pha CUQC song va hoan thi~n chinh minh. M(jt ng110i
CO thai a(> song dung dan luon CO kha nang dinh vi, nhin nhgn aUQC chinh xac
gia tri CUa ban than trong CUQC aOi ae khong ngi£ng hQC hoi, khong ngi£ng no lv;c,
sang tqo va vuan Len. Thai a(> song dung dan chinh la nen mong vung chac nhat
cho mQi cong trinh vi dc;ti aUQC xay nen bang nang lv;c va tri tu~ con nguoi. Nang
lv;c [a yeu to can thiet nhung chua au, ta can co thai a(> de tqo nen nhung dieu
khac bi~t, tc;to nen b110C a(jt pha CUa CUQC aoi minh va cong hien CO hi~u qua, CO
gia tri cho the giai xung quanh.
 Kj niing xu lj ud luy~n ae man Ngii uiin 2022 Tran Thuy Duong

Ph~n II. LAM VAN

Cciu 1. NLXH: Ynghia cua thai aQ song tich c1:{c.
Nv, cuai luon a tren moi, cu(jc song trong mat luon tuoi CU;p. Do co le la
nhfrng ctieu ma m(jt nguai gifr thai d(j song tich CVC CO dU:QC. Gifra CUQC dai luon
ton tQ,i gQi la "da chieu", va bi quyet ae song h~:tnh phuc 1a khi con ngteoi nuoi
dteong cho minh mQt thai aQ tich C1:{C. Do la SV lQ,c quan tru<k "mQi sv" trong
cu(jc song. sv lQ-c quan cho phep con ngteoi uuc;1t qua ate(}c nhiing kho khan hay
thu thach. De roi moi nguai gifr cho minh m(jt niem tin vao CUQC song. Hay chang
S1:{ tich C1:{C a:y con aen khi con ngteoi biet yeu thteang ua se chia. Yeu thuong
chinh minh va yeu thuong nguai khac. Cic the cu(jc song moi nguai duang nhu
chdng con khodng each hay co aan, ta xich IQ.i gan nhau uoi nhiing cai chQ.m
aay thau hieu. CUQC song co I.e se bot nt;ing ne, u am ai nhieu khi chung ta song
tich C1:{C. Chung ta thai soi xet tUng goc CQ.nh, thai chi trich ua chqn each song
bao dung. Ta thai chim adm trong n6i huon, bat hQ.nh ua kho aau ae hteong l~:ti
toi nhiing aieu tot a~p ua S1:{ an yen trong tcim han. Bai le CUQC dai von chang
phiii toan chuy~n xau xa, tQ,i sao ta khong bat dau m(jt cu(jc dai hQ,nh phuc bang
each song tich eve. Do la nhilng dieu ma cQ,u hQc tro Ngo Minh Hieu dii lam khi
dung trn<k ke't qua tru:Qt DQ,i hQc Y Ha N(ji cita minh. Nhung em dii vui ve nhQ,p
hQc DQ-i hQc Y Thai Binh (nguy~n vQng 2) de tiep tv,c thea duoi u:oc mo lam bac
St. Em noi: "Chi can dU:QC hQC nganh em dam me la hQ,nh phuc doi VOi em roi!
Con a ngoi tru:ang nao, cung can sv co gang". Va trong lai chia se ay, ta dii thay,
m(jt cQ,u hQC tro ngheo voi thai d(j song tich eve dii "Di thea bong mq,t trai" nhu
m(jt canh chim dau nho be nhung day lQ,c quan tru:oc cu(jc song va yeu thuong
mQi nguai. Chung ta cilng vQ,y, dung tim hQ,nh phuc a ddu xa, hiiy tim no a ngay
trong thai d(j song cua minh voi chia khoa la sv tich eve.
Cciu 2. Phcin tich nhiing cung b~c cdm xuc cua ngteoi ph¥ nii khi yeu (kho 1 ua
kho 2) ud nh~n xet net hi~n d;Q.i trong quan ni~m tinh yeu Xucin Quynh.
BAIVIET
Ph~nmo
Mo bdi: Nha tho Mayakovsky tung noi ve sv tuy~t di~u cua tho: "Tren dai co
nhilng thic chi giiii quyet duQc bang tho", don giiin boi: "Tho ca la sv hi~n than
173
cho nhung gi tham kin nhat cua con tim, thieng lieng nhat cua tam han con
nguoi va cho ra nhfrng hinh iinh tuai d~p nhat, am thanh huyen di~u nhat". Voi
nhfrng dQ,c trung nhu vqy, ta tim thay a "Song" va Xuan Qu)mh nhung dieu tham
kin trong trai tim nguoi ph'f! nu khi yeu m(>t thu ciim xuc manh li~t, m(>t khao
khat chay bOng von luon hi~n huu trong trcii tim nhung nguoi phv nu khi yeu.
Nhung dieu dQ,c bi~t de "Song" mai la thi pham duqc uu ai han bao gio het, nam
aVe d~p CUa no qua each the hi~n nhiing cung b(ic cam XUC tri!C tie'p va tU duy
hi~n d~i cua Xuan Qu)mh, dieu do dUCJC the hi~n ro nhat qua hai kho tha dau
bai tha "Song".
Noi den Xuan Qu)mh la noi den nguoi ph"! nu "tai sac v~n
toan", chi sa huu doi mat "biet noi" va gioi van ngh~ si van thuong dam duoi doi
mat ay make rang: Do la "doi mat biet noi biet cuoi". The nhung so phqn da trao
cho chi thqt nhieu eo le, tro treu, va cii nhfrng cay dang. Chi co dieu, cho du CUQC
doi co nhu the nao thi chung ta van luon nho ve Xuan Quynh voi mc)t tam hon
het sue don ht;iu, giau yeu thuang, luon luon bie't hi sinh ve mc)t h~nh phuc binh
dj rat doi doi thuong. Chi song va cong hien het minh cho tho. Bai tho "Song"
duqc sang tcic vao nam 1967, in trong tqp "Hoa dQc chien hao". Bai tho duqc vi
nhu m(>t bong hoa lc;t ma Xuan Qu)mh hcii dUQC khi di dQC chien hao dat nUOC.
Do~n viet ve tac phdm: Gicio su Nguyen Dang Suyen nhqn xet: "Bai tho Song
la mQt CUQC hanh trinh khai dau tU S'l! tU bO ccii chqt chQi, nho h~p de tim den
m(>t tinh yeu bao la r(>ng lon, CUOi cung la khat VQng dUQC song het minh trong
tinh yeu, muon hoa than vinh vien thanh tinh yeu muon thua". Quii dung nhu
vqy, din voi "Song", th<1 ca Vi~t Nam hi~n d~i moi co dUCJC mc)t tieng noi bay to
tri!C tifp nhiing khao khat tinh yeu VUa hon nhien tU<1i tan, VUa chan thanh
dam tham cua mc)t tnii tim yeu. va do chinh la ve d~p tan han cua nguoi phv
nu khiyeu.

"Hinh tuqng trong van hQc khong chi la mc)t the

gioi song ma con ta mc)t the gioi bUt noi', a bai tho "Song" - ta bat giJ,p hinh
tUQng song la song va hinh tUQng biet noi la nhan vqt tril tinh em. Song chinh
La "an than" cho cai toi cua em, de roi co lite phan doi de soi chieu S'l:[ tuang dong,
khi lt;ti hoa nhQ.p vao nhau de ngan vang khitc ca "c()ng huC1ng", bO sung va lam
noi bQ.t nhau. Trai tim nguoi ph'l:t nit chinh La nhitng con song, co con song dang
Lao xao ngoai bien khai, co con song thi than thuc muon vo vao M, co con thi ba
va nai bien xa r()ng l6n di tim cho minh m()t ben do binh yen. De roi til do, Xwin
Qu)mh muon soi sang cai khao khat muon doi, cai khao khat vinh hang cua
nguoi ph'l:t nit la khi yeu vai nhitng ve d~p tam hon thQ.t de thuang.
l

Trai tim con nguoi thuong co nhitng lyle rieng, kho co the dien td dtiQC thanh
ngon til, dQ,c bi~t, dieu ay (J nguoi ph'l:t nit lt;ti cang kin dao han baa gio het. va co
le, chi co tha mai co du sue "go cita" nhitng bi mQ.t trong trai tim ay, Mi "tha ca
La tieng hat cua trai tim, Lanai dung chan cua tinh than". VQ.y nen, ue d~p tam
han dau tien cua nguoi ph1:t nu khi yeu ta tim duqc trong "Song" ld nhung cung
bQ.c cdm xuc doi qcc nhau, nhunglt:ti nit hai hoa, can xung:
"Dit d()i va dtu em
on ao va l<tng le"
Mo dau bai tho rat t'l;C nhien uoi cac cij.p tinh tu trai nguqc "du d(>i" uoi "diu
em", "on do" uoi "lij.ng le". Nhitng trt;tng thai mau thuan nay, dii dan nguoi dQC
di lt;tc vao the giai cua dt;ti duang baa la vai nhitng con song bien dang noi tiep
nhau xo bo. Neu song "dit d()i", "on ao", song cuon cu()n dang trao vai cuong d¢
dao d()ng mt;tnh khi bien biio to, phong ba roi lt;ti nhanh chong tro ve vai ve d~p
hien hoa von co "dtu em", "lQ,ng le", thi qua nhitng cQ,p til doi lQ,p nay, ta lt;ti thay
co dieu gi do nhu rat giong vai tam trt;tng xao xuyen cua ai do khi dii "chet (J
trong long m()t it". Phdi chang, dola con song long -con song dang d(>i len nhiing
cdm xuc con cdo, mong ngong, dung ngoi khong yen voi nhung nhip dQ.p bat
thuO'ng... No the hi~n hoi tho thon thuc, lOi nhip cho m(>t tnii tim yeu! Duong
nhu, khi yeu trai tim con nguoi rung len cung m()t lite nhitng trc;mg thai doi
nguc;w ay phai khong? Co lite bung Len con cao, dil d()i liim! Nhung cilng co khi
l<;ti nh~ nhang, aam tham, ma duyen dang vo cung! Qua th'l;{c, xuan Qu:)mh dii
suot. chu d&u
chu cuoi cung 0 kho tho thu nhat, ta khong he thay xuat hi~n mQt chu "yeu" nao,
ma sao trong tnii tim nay, van thay rung cam mQt thu tinh yeu Lc;t ki. Co Le, phai
nhu vQ,y, moi Lam nen net khac bi~t trong tam hon nguoi phl;L nu.
Xuan Qu)mh da thit nh~n no, chj trdi het Umg minh m(it each th~t thanh
th'l:(c ve nhiing cdm xitc hon lot;tn cua m(it trai tim kho hiiu khi da yeu cua nguai
ph¥ nii. Day khong phiii La mQt ket luQ,n ve tinh yeu, ma La sv; phoi trai thanh
thv;c nhung trc;tng thai khac nhau trong tam hon day ngon ngang, day tha thiet
cua con nguoi, khi hQ "da biet yeu", da biet rung dQng ve mQt tinh yeu chan
thanh. Nha phe binh van hQc Luu Khanh Tho (em chong nha tho Xuan Qu}mh)
nhQ,n xet ve tho Xuan Qu:)mh: "DQC tho Xuan Qu:)mh, nguoi ta khong co cam giac
nhu tac gia coy Lam tho, ma tho chi tv nhien, nh~ nhang; La tieng noi chan thQ,t
tic sau trong tam hon chu khong co gang guqng ep ban than phai sang tac ve
nhung triet Ly kho khan". Qua dung La nhu vQ,y, boi khi ta chiem nghi~m nhung
trc;tng thai doi C'l}:C CUa song hay nhfrng cung bQ,c cam XUC khac nhau CUa ngUOi
phv nit, tuy la trai nguqc thQ,t day nhung sao Lc;ti nghe rat hai hoa, can xung. Co
Le, lien tU "va" dii gan ket Sl:( trai ngUQC ay lt;ti, de chimg CO the d~t trong cung
m«)t cau tho ma khong thay kh~p khieng.
Ctii ve df;p trong tam hon nguoi ph¥ nii khi yeu do chinh ld S'l! y nhj, hoi du
hQ co bay to trvc tiep hay co noi th~t cam xitc cua minh, thi nhiing mong muon
an sau kia van luon ld dieu kho noi. v a 0 hai cau dau, ta thay mQt the gioi tham
kin la nhung mong moi ve mQt chon nuong nau, nhu canh chuon chuon bay
trong nang noi cua dong baa. Dieu do duqc Xuan Qu:)mh the hi~n mQt each thQ,t
age bi~t, khi chi !zin dab dgt cac trc;tng thai mc;tnh (du dQi, on ao) odau cau va
nh~ (diu em, LQ,ng Le) ove sau nhu muon khang ainh: Du nguoi ph¥ nii co phuc
tt;tp, co kho hieu thi dieu cuoi cimg hQ huang den van ta m(it chon binh yen.

Xuan Qu}mh La m9t nha tho nu nen net nu tinh La dieu hien nhien da co,
nhung oXuan Qu:)mh cilng rat tao bc;to va manh li~t. Trai qua baa bien co, chi
nhQ,n ra ding, co Le tinh yeu se khong den voi nhung nguoi chi biet dung yen,
thl;L d9ng. Nen chi mu~m hdnh trinh vuon toi bien lon cua song de the hi~n m(it
quan ni~m moi me trong tinh yeu: Yeu ld t1! nh~n thuc, ld chu d(>ng vuon toi
nhiing dieu cao cd, rqng ton.
"Song khong hi~u noi minh
Song tim ra tqn b~"
"Song" La khong gian, La moi truang ton tq,i cua song. Nhung "song" Lq,i khong
hi~u, khong thau cam dUQc noi long C'Ung nhu nhilng mong muon tham kin cua
song. Boi khong gian chqt h~p cua song Lam cho song bi gioi h(m, song khong th~
thoa sue vimg vay nhu ongoai dq,i duong baa La. Cung vi kin, nen moi truang
cua song denham chan, don di~u. Voi sue song va khat v~mg khong luc nao
nguoi ngoai, yen djnh, song quyet "tim ra t~n be"''. "Be"'' ld "bien", ld bie"u tuqng
C'l;t the CUa khong gian rqng {On, khong gian CUa bao giOng, CUa thach thUc, CUa

nhiing con song bt:tc ddu. Tq,i dciy, song co th~ thoa sue vimg vay voi nhung khao
khat phong khoang va man dq,i, tv; do khang dinh sue mq,nh cua minh voi tan so
dao d(jng mq,nh han.
Va khi da mang m(jt con song Long rq,o rvc, m(jt trai tim yeu nhieu xuc cam
thi nguai ph'l;t nfi cung khong chju S'i:C go bo, khuon mau ma VO oa, pha tan rao
can, vuon len khdng djnh gia trj cua bdn thun minh. Cai gia tri ay, neu chi ton
tq,i 0 khong gian cua song thai, thi se khong baa gia biet den sue mq,nh kia co th~
vuon xa den dciu! Cung nhu song, khi "song khong hi~u noi minh", "song tim ra
tqn M". "Tim ra" la chi sv; chit d(jng, khong cha dQi; La sv b(jc trv;c, b(jc trvc m(jt
each mdnh li~t. Ma khi da quyet "tim ra" thi phai tim ra "tqn b~" a~ khong nham
tan, khong ngqp ngi!ng, khong quanh co. Tu duy ay cho thay, Xucin Qu)mh la
m(jt nguai ph'l,t nil vo citng manh Li~t, chay bOng trong tinh yeu. each nghi va
each yeu, each th~ hi~n cua chi cung thqt khac Lq,. Chi khong giau diem, khong e
de, khong ngqp ngi!ng.
Neu nhung nha tho citng thai, da co phan nao chu d(jng, tao bQ,o, quyet Li~t
nhu co gai trong "Huang tham" cua Phan Thi Thanh Nhan cung co phan chit
a(>ng, mq,nh dq,n, tao bq,o "sang nha hang xom" th~ hi~n tinh yeu cua minh:
"Co gai nhu chum hoa Lc;tng Le
Nha huang thom noi hQ tinh yeu
 Toi da den vai anh roi day."
Nhung thQt buon, co gai "Huang tham" du da chit dt)ng, nhung lt;ti "cha" nguai
ta ngo lai. 0 xuan Qujmh thi chi tao bt;to han, chit dt)ng han nhieu vai noi long
cita minh. So sanh nhu vqy, de ta ccmg thay tran quy han con song "tim ra tqn
be" CUa Xuan Qujmh - de hieu han "tieng noi bay to trl!C tiep nhilng khao khat
manh li~t cua nguai phv nil khi yeu" trong tho xuan Qu)mh.

Sau hanh trinh "di tim" gia tri cua tinh yeu dich thl!C, trai tim nguai phv nil
ngung lt;ti thqt nhieu XUC d{)ng trUOC quy luqt tv nhien cita song, Sl! XUC d{)ng ay
dUQc the hi~n qua than tit "Oi" va sv xuc d(Jng ay cilng la cam giac bat nga, khi
Xudn Quynh nh~n ra trong the gioi "tdm hon" kia ld mQt khao khat luon mong
ngong, luon rQ.o T~;tc mQt tinh yeu miinh li~t.
"Oi con song ngay xua
va ngay sau van the
Noi khat vqng tinh yeu
Boi hoi trong ngvc tre"
Du "ngay truac" hay "ngay sau", hay ngan nam sau thi song van huang ve ba
ma vo vai noi nha thuang dt;tt dao, triu men. Va nhilng con song "xua- nay" van
cu manh li~t vuan ra bien lan de thoa sue vung vay cho nhilng khat vqng cita
minh. Dung truac tung lap song n6i tiep nhau xo ba, xuan Qujmh rt;to rl!c nhqn
ra: Song la chinh hoi tho cua dt;ti duang, cua vii trv bao lama bi an. Va tinh yeu
chinh la hoi tho cita con nguai trong vii trv nay. Bien thieu song, khac nao bien
chet, con nguai ciing vqy, neu thieu di tinh yeu chang khac nao go da vo tri. Nhu
vqy, tinh yeu ld khat vgng, ld dich den cuoi cung cua con nguoi, d(!,c bi~t ld trai
tim tuoi tre. Tinh yeu, ldm cho con nguoi bOi hoi uoi nhiing khat ugng, nong
chciy uoi nhiing dam me, khao khat tUn miinh li~t nhiing cam xuc loQ.n nhjp.
Dieu do thqt de hieu, bi'Ji tuoi tre sinh ra M de yeu, tinh yeu ldm cho trai tim
nay phdi xao xuyen, phdi hOi hoi. Han niia, con nguoi ta khi yeu, moi nguoi mQt
noi niem than thuc rieng, mQt nhjp d~p giao hoa rieng. Nghia la, cai cam giac

178
hqnh phuc kh6ng bao gio li;tp lqi, no luon moi me, lu6n trinh nguyen, lu6n co
cam giac nhU lan ctau aUQC yeu, aUQC say aam trong men tinh vQ,y!
Xuan Qu}mh dung truoc nhung con song mien man xo bo voi tat ca sv say
me dang hien, cht cilng ngc;tp ngitng ma "li;Lng Le" chiem nghi~m sv ki di~u cita
tinh yeu. DQC kho tho, ta kh6ng chi thay nh}p vo cita song, ma con thay lu6n ca
tieng nac thon thuc trong trai tim be bOng nay.
2.
Qua hinh trinh vuan toi bien lon cita song, nguoi con cita "gio lao cat trang"
aii thanh thvc neu ra quan ni~m tinh yeu cita minh: Cht aii noi voi tat ca nhung
trai tim dang thon thuc, hay dang ngit yen m()t aieu thc;tt dang ngam. Do ld tinh
yeu khong den vai nhiing trai tim ngii yen, ngu9i lt:tnh. Con nguoi ta den vai
tinh yeu dii ld mQt niem ht:tnh phuc, dtCCJC yeu lt:ti cang ht:tnh phuc han. Va tinh
yeu chota m9t khat vQng phdi di tim kiem, di chinh ph¥c. Vai ngteoi ph¥ nii, di
tim 0 day khong dOn thudn ld tim de dtCCJC yeu, ma tim de khdng djnh gia trj
trai tim minh.
"Song" nhu m()t ban nhqc lq voi nhieu am ai~u dan xen, chong cheo voi
nhung trqng thai a6i eve, dau co khac lq va ai;Lc bi~t den aau, song van hQi t'l!
hoa ai~u voi nhau reo vang len thu am thanh cita tinh yeu. Thu cao cd nhat ciia
tinh yeu dii dtCCJC tho lQ Va trinh bay nhte mQt thU tinh cam tran bO, ld SOn sat,
thiiy chung ld vj tha chu khong vj ki. 0 ao ta thay cai rqo rvc, hao hue xen lan
nhung me dam ve thu tinh cam ki lq dang dang ngc;tp trong long. Gi6ng nhu bien
ca lite nh~ nhang, dQ,p don tifng COn song nho CO hie lqi CUOn CUQn nhfrng COn
song ac;tp vao bO cat. Tinh yeu ma ho, khi yeu chung ta khong the atnh nghia
aUQC no. Hoai Thanh titng khang a}nh: "Tho la cay dan muon ai~u cita tam han,
cita nhtp tho con tim", voi "Song" nguoi va tho aii hoa chung m(Jt nhtp tho, tieng
tho nhu mang ca nhung cion dau, nhung ban khoan lo lang, ca nhung rung a()ng
thuo ban aau trao s6i trong huyet qulin. Qua thc;tt, "Ngh~ thuc;tt khi aqt den ainh
cao no co kha nang thieu chay ca rung cay lam kh6 cqn dong su6i, Lam nhun ai
tllng y nghi va me hoi;Lc ca go da v6 tri".
 Neu vi n(>i dung cua m(>t tac pham nhu m(>t canh dieu,
thi ngM thuqt chinh la phuong ti~n cho canh dieu ay bay cao, bay xa. Sl! thdnh
cong cua "Song" khong chi din tu Sl! moi me, hi~n dt;ti nhung ciing day nhiing
gia trj truyen thong; md con {1 vi~c nhd van xay dl!ng hinh tU(/ng mai me - song.
The tha nam chu de ddng dien td va b(jc l(j cdm xuc nhu tUng song bien xo bo,
dc;tt dao thqt day, rung cam thQ,t day va da diet nua! Co the noi Xuan Qu)mh da
ciing minh ra truoc bien khoi xa, huy d(>ng tri~t de cac giac quan va kho cam
giac phong phu de tim ra "nhung chu xac dang nhat co kha nang lay d(>ng nguoi
dQC nhieu" nhat. Thu ngon ngu da sau da cam ma giau nhung triet Li cua tinh
yeu [a tieng noi cua trai tim va cua tri tu~ sac sao. Nhung thanh am ay dan xen,
quy~n hoa tc;w nen "Song" Xwin Qu)mh den hom nay van xon xang biet baa trai
tim d(jc gia.
V6i Xuan Qu)mh, lam tho la song, song la lam tho, va chi dii aua
dUQC "chat song" ngay m(jt sau, ngay m(>t mOi vao thO, vita [a nhfrng sang tc;to
vita [a nhung each tan va khong ngitng doi moi. De rdi khi tim den tha tinh
nguoi ta nghi ngay tai "Song", tim den m(>t nha tha tinh yeu co le tat cd se gQi
ten Xuan Qujmh. D«,>c nhiing tieng tha, ta d«,>c duqc cd tam hon nguoi viet, mc?t
trai tim yeu nho be nhung luon d~p nhung nhjp mt;tnh me.

i80
 DETHITHU KY THI THPT QUOC GIA 2022
6 Mon: Ngic van
Tnin Thuy Duong Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat de
DQC dot;tn trich sau va thl:(c hi~n cac yeu cau:
Biet lam sao! Chung ta qua nhieu lai
Ngay ocho le ra can n6i ngan!

Bao lan em lang lQ,ng

Du khien toi bang hoeing!

Khi phan noi [an het phan a11c;1c song

Lan het mQi aieu tiem an gifxa cdu
Thi vqn cdu tho ciing thanh re rung
Li~U COn gi vang VQng nfra trong nhau? ...
("Khoang each gifra lai", 1983, Bang Vi~t)
Cdu 1. Neu phuong thuc bieu d<;1t cua do(;ln trich. (0.5 diem)
Cdu 2. Theo anhjcht, khi "qua nhieu lai" ta se nhuthe m1o? (0.75 diem)
Cau 3. Anh/ cht nh~n xet each su dvng cau cam than cua tac gia trong
do(;ln trich. (0.75 dit~m)
Cau 4. Anhjchi hieu di~u tac gia muon n6i quay tho sau the nao? (1.0
diem)
Khi phan noi lan het phan a11c;1c song
Lan het mQi aieu tiem an gifxa cdu
Thi vqn cciu tho ciing thanh re rung
Ph~:n H. LAM VAN
cau 1. (2.0 diem)
Tl:r n9i dung do(;ln trich ph<fm DQc hieu, anh/chi hay viet m9t doC;J.n van
(khoang 200 chfr) v~ tam quan trQng cua vi~c ren kY nang song.
 Cau 2. (5.0 di~m)
Nam chi;it lay duqc cai bOm song dung luang roi, ong do ghi cuong lai, bam
chile Uiy luang nuoc dung ma phong nhanh vao cua sinh, ma lai miet m(>t
duang cheo ve phia cua da ay. Bon nam bQn thuy quan cua ai nuoc ben ba
tnii lien xo ra canh niu thuyen lc3i vao tQ,p doan cua tu. 6ng do van nho mi;it
bQn nay, dua thi ong tranh ma rao boi cheo Len, dua thi ong de san Len ma
chi;it doi ra de ma duang tien. Nhung luang tu dii bO het lc;ti sau thuyen. Chi
con vang reo tieng ho cua song thac luang sinh. Chung van khong ngot khieu
khich, mQ,c dau cai thang da tuong dung chien a cua vao dii tiu nghiu cai mQ,t
xanh le that VQng thua cai thuyen dii danh trung VaO CUa sinh no tnln lay.
Con m(>t trimg vay thu ba nua. ft cua han, ben phai ben trai deu la luang chet
ca. Cai luang song a chQ,ng ba nay lc;ti a ngay giua bQn da hQ,u v~ cua con thac.
Cu phong thang thuyen, chQc thung cua giUa do. Thuyen vut qua cong da
canh mo canh khep. Vut, vut, cua ngoai, cua trong, lc;ti cua trong cimg, thuyen
nhu m(>t miii ten tre xuyen nhanh qua hoi nuoc, vua xuyen vao tu dc;>ng lai
duqc luqn duqc. The la het thac. Dong song vQ,n minh vao m(>t cai ben cat co
hang lc;tnh. Song thac xeo xeo tan trong tri nha. Song nuac lc;ti thanh binh.
Dem ay nha do dot lua trong hang da, nuang ong com lam va toan ban tan ve
ca anh vu ca dam xanh, ve nhung cai ham ca hang ca mua kho no nhung
tieng to nhu min bc;>c pha roi ca tua ra day tran ru(>ng. Cung cha thay ai ban
them m(>t lai nao ve CUQC chien thang VUa qua nOi CUa ai nUOC du tUOng dU
quan tqn vua roi. Cu(>c song cua hQ la ngay nao cung chien dau voi Song Da
du d(>i, ngay nao cung gianh lay cai song tu tay nhung cai thac, nen no cung
khong co gi la hoi hc;>p dang nha ... HQ nghi the, lite ngung cheo.
(Trich "Nguai Lai do song Da", t~p Song Da, Nguyen Tuan)
Phan tich hinh tuqng nguoi lai do trong do<im trich tren. Tu d6, nh~n
xet each nhin ve d~p con nguO'i cua Nguyen Tuan sau Cach mt;tng.

182
Kj ruing xu ly ua luy~n ae m.On Ngfc van 2022 Tran Thuy Duong

I>AP AN vATHANG DIEM

Phin Cau NQidung l>i~m
I I>QCHIEU 3.0
1 - Phuong thuc bieu di;lt chinh: Bieu cam. 0.5
2 - Khi n6i qua nhieu, se lc!m chung ta dim thay kh6 0.75
chtu, phien mu()n, gay ton thuong Ian nhau.
3 - cau dim thim: "Du khien toi bang hoang!" 0.75
+ The hi~n Slf suy tu, tran tro cua tac gia ve lOi n6i,
C\]. the la "lai noi qua nhieu".
+ Nhac nho chung ta: Khong nen n6i nhieu, nen im
l~ng dung luc va n6i khi can.
4 - Dieu tac gia muon n6i quay tho: 1.0
+ Con nguoi dung loi n6i de giao tiep, nhung doi khi
li;li khong biet diem dling rna "n6i qua nhieu".
+ Nhu v?y, vo tinh ta se n6i Ian sang nhfrng gi lang
d()ng, an sau; n6i Ian sang quang thai gian cua Slf suy
ngam, thau hieu ve loi n6i d6.
II LAM vAN 7.0
1 Viet do~n van v~ tdm quan trqng cua ui~c ren kj 2.0
nang song.
a. Dam bdo yeu cau ve hinh thuc doQ,n van: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each dien djch, quy ni;lp,
tong - phan - hQp, m6c xich, song hanh.
b. Xac dinh dung van de can nghi luQ,n: Tam quan trc;mg 0.25
cua vi~c ren ky nang song.
c. Trien khai van de nghi luQ,n: 1.0
Thi sinh c6 the Iva chQn cac thao tac l?p lu?n phu hQp
de trien khai van de nght lu?n theo nhieu each nhung
phai lam r6 tam quan trc;mg cua vi~c ren ky nang song.

183
 C6 the theo hu6ng: Tam quan trqng cua vi~c ren ky
nang song la chung giup ta xfr ly nhanh nh(;ly cac tinh
huang bat ngo; giup ta nhin nh~n, dua ra giai phap
cho nhung kh6 khan dang vu6ng phai; ren cho ban
thfm Sl,f thich nghi, de dang hoa nh~p v6i CUQC song;
hoan thi~n ban than va dong g6p cho c<)ng dong.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chw1n chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tQ,o 0.25
The hi~n suy ngh1 sau sac ve van de nght lu~n; c6 each
dien d<;lt m6i me.
2 Phan tich hinh ttr(Jng ong lai do trong do~n trich va 5.0
nh~n xet quan di~m v~ con ngtroi cua Nguyen Tuan
sau Cach m~ng thang Tam.
a. Dam baa cau true bai nghi lugn 0.25
Mo bai neu dUQC van de, Than bai trien khai dUQC van
de, Ket bai khai quat dUQC van de.
b. Xac dinh dung van de can nghi lugn 0.5
Hinh tUQng ong lai do trong doQ,n trich (vUQt thac va
sau khi VUQt thac) va nhgn xet quan diem ve con ngUOi
cua nha van Nguyen Tudn.
c. Trien khai van de thanh cac lugn diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhung ca.n
v~n dvng tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch~t che
gifra li le va dan chung, dam bao yeu d.u sau:
* Gi6i thi~u khai quat ve nha van Nguyen Tudn, tgp 0.5
Song Da, tity but Nguoi lai do song Da va doQ,n trich
can cam nhgn.
* Hinh tuQng nguoi lai do trong doQ,n trich:
- Ve d~p ki v1 cua nguoi l<ii do: 2.0

184
Kj ruing xu ly va luy~n a~ mon Ngfc van 2022 Tnin Thuy Duong

+ Trung vi 2: sv chu d()ng (nam chc;tt lay dtUJC cai bam

song dung luang rai, ong lai do ghi cuang lai, bam chac
lay luang nuac ma phong nhanh vao cua sinh, lai miet
m¢t duong cheo ve phia cua da); kinh nghi~rn cua
nguoi VU<;Jt thac (nam chac binh phap cita than song,
than Da; thu(>c quy lu(lt ph'I:LC kich cita h1 da, dita ong
tranh, dila ong de, dita ong san len ma chc;tt doi ra de
mo duong tien... )
+ Trung vi 3: sv tcli hoa cua nguoi dung si VU<;St thac
du (phong thang thuyen, chQc thitng cua gitia. Thuyen
vut qua cong da. Vut, vut nhu m(>t mui ten tre xuyen
nhanh qua hoi nuac. The la het thac ...)
- Ve d~p cua sv khiern nhuong, gian dt: khong ban ve 0.5
cai chien thang vua qua, chi thay ban ve ca dam xanh,
Ca anh vii; CUQC chien VUa rai khong CO gi la dang ke, Vi
do la CUQC song hang ngay, "gianh SV song ti£ tay con
thac ve tay minh ..."
- Ong lai do hi~n len VOi hai net tinh each doi ngUQC
(ki Vl va khiem nhUong) dUQC the hi~n bang giQng van
vlra dfr d()i vtra uyen chuyen, vtra rnern rn~i vlra d()c
dao; cau van d~rn chat tm;mg hinh, hang lo~t cac d()ng
tu; ca.c lien tuong; so sanh, li~t ke; ngon ngu ket h<;Sp
lien nganh.
. * NhQ,n xet each nhin ve d~p con nguoi cita Nguyen 0.5
Twin sau each mc;tng.
- Truac each mc;tng, tim ve vai nhilng net d~p co xua.
Tuy nhien, sau each mf:tng, Nguyen Tuan lf:li ld mQt
cay but say me tim kiem va dtea vao ngh~ thu~t nhfcng
net d~p CUa aOi song.

185
 - Tru6c Cach m~ng la nhfrng con nguoi tai hoa trong
ve d~p vang bong. Sau Cach m~ng hu6ng den con
nguoi trong ve d~p tham l~ng, trong lao d<)ng, xay
dvng dat nUde.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chw1n chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tqo 0.5
The hi~n suy nghi sau sac ve van de ngh~ lu~n; c6
each dien d~t m6i me.
TONG DIEM 10.0

BAI VIET THAM KHAO

L
Cau 1: Phuong thuc bieu dqt cua doqn trich La bieu cam.
Cau 2: Trong CUQC song, Loi noi La m(>t phuong ti~n de mQi nguoi giao tiep va
gan ket vai nhau. Tuy nhien, khi "qua nhieu Loi" khong suy nghi truac khi noi se
Lam chung ta cam thay kho chiu, phien mu(>n, gay ton thuong Lan nhau. Vi v~y
hay biet "Lva Loi ma noi cho vua Long nhau".
Cau 3: Trong bai tho "Khoang each giua Loi", nha tho Bang Vi~t da kheo Leo su
dvng nhung cau cam than bay to nhung suy nghi, triin tro cua nha tho ve "cau
chuy~n Loi noi". Loi noi chinh La thu vu khi Lqi hqi, no co the Lam chung ta vui
ve, hqnh phuc nhung cilng co the Lam chung ta dau dan, tuy~t VQng. cau cam
than da the hi~n nhung suy tu, triin tro cua nha tho ve Loi noi, qua do nha tho
muon gui gam tbi chung ta thong di~p: Hay im LQ-ng dung Luc, hay noi khi can.
Boi m(jt Loi da noi ra khong the nao rut Lqi duqc.
Cau 4: Dieu tac gia muon noi quay tho:
"Khi phan noi tan het phan dU<Jc song
Lan het mQi dieu tiem an giila cau
Thi vqn cau tho cung thanh re rung"
Dieu tac gia muon noi trong nhung cau tho tren La vi~c khi con nguoi ta "noi
qua nhieu", ta se bO W nhung phan duqc song trong im LQ,ng, bo W mQi dieu tiem
 Ky niing xii ly va luy~n tte mon Ngii van 2022 Tran Thuy Duong

an giila nhilng cau, nhilng chil va ca nhilng ctieu thu vi cita van tha. Chung ta
sinh ra ae song Va trai nghi~m CUQC song khong chi bang kt nang giao tiep qua
tai noi macon can ca ki nang tang nghe, thau hieu va suy ngam. Dong y rang,
tai noi ta yeu to quan tr<;>ng khong the thieu trong aai song xa h()i, nhung khi ta
noi qua nhieu, qua muc can thiet, ta se khong the danh sv quan tam aen anh
mat, cu chi hay tieng tong cita aoi phuang, khi ao sv im tQ,ng quy gia se bi tieng
noi tan at, eM aQ-p va khong the phat huy toi aa gia trj cita no trong vi~c giup
con nguai thau hieu tan nhau. Hay noi chuy~n nhu vi~c tam tha, hay coi tai noi
ta nhilng cau tha co a~;mg, ham sue nhat. Tha hay tuon mang cai chat "y tQ,i ngon
ngoQ,i", va tai noi hay tuon ta m()t tai noi can aen sv suy ngam, thau hieu sau sac.
Ph~n II. LAM VAN
Cciu 1. NLXH: Tam quan trQng cua vi~c ren k)i nang song.
Trang CUQC aai moi nguai phai aoi di~n VOi khong it nhilng kho khan hay
tinh huong bat nga. Chinh vi thi vi~c trang hi cho minh ky nang song la mQt
dieu can thiet. Chinh nhilng ky nang song nay tro thanh hanh trang vilng chile
cita moi nguai trong CUQC aai. Cu()c song VOi nhilng kho khan va tUang lai la
aieu ma chang ai trong chung taco the luang truoc. Chung ta de tung tung, toay
hoay trong chinh C¥C di~n kho go ay. Nhung khi ta co khd nang giai quyet van
de taco the binh tinh va nhin n~n, dua ra giai phcip cho chinh nhiing kho khan
dang vteong mac. Cimg voi ao, khi ta ren luy~n cho ban than S'l! thich nghi voi
hoan canh, ta se de dang hoa nhQ.p VOi CUQC song 0 bat cU dciu, bat cU khi nao.
Ta san sang bo vao trong tui nhiing trai nghi~m quy bau ma mQt hoan canh
ngang trai dem lt;ti. Han tat ca, moi chung ta - nhilng "cay sgy" biet tu duy va co
cam XUC, chung ta cung can hQC each aoi di~n VOi nhilng cam XUC cita minh.
Truoc nhilng ap l'I!C, tru:Oc noi buon, ta hQC dtCCJC each doi di~n de mt;tnh me vteqt
qua. Truoc yeu thuang hay tinh cam chan thanh, ta bitt dung dieu tuong tv de
doi dap. Khi ren tuy~n au nhilng ky nang song can thiet, ta ngay mQt ldm day
nhiing khie'm khuyet cua ban thcin, de chinh minh tot nhat. Do chinh ta each
ma chit tich vi aQ,i cita dan t(>c Vi~t Nam- Ho Chi Minh aa tam. Bac binh tinh
truoc thai chien, mQ,nh me tim toi aua ra con auang cuu nuoc. Vi tanh t¥ ay bien
nhilng kho khan nai aat khach tro thimh nhilng tri thuc quy gia cho ban than
va ca dan t(jc. Hay nhu cac cau thu da bong noi tieng, tren san hQ biet xuly
nhung pha bong tuy~t hao, de co kha nang ghi bong cao nhat. Tuy nhien, dung
truoc nguai ham mQ hQ biet each ung xu lam sao de ban than thay thoai mai
nhat, va co d¢ng vien cilng cam thay hQ khong vi anh hew quang ma "kieu ng(to"
hay "lam lo". Co le chang lite nao trong CUQC aai moi nguai, nhilng ky nang song
kem di phan quan trQng.
Cau 2. Phan tich hinh tuqng nguoi lai do trong dot:tn trich. Tu do, nh~n xet each
nhin ve dc:;p con nguoi cua Nguyen Tuan sau Cach mt:tng.

"Tac pham ngh~ thuQt chan chinh" phai aW;JC d~t nen tU nhilng aieu
d¢e dao, lam nen dau an rieng cua nha van. Noi each khac, "nha van phai co
phong each ngh~ thuQJ, khong tr(jn lan voi bat ki ai" nhu vQ,y moi co the ton tQ,i
tren manh dat van chuang khac nghi~t. Voi Nguyen Tuan, nhung trang viet luon
mQ,ng dQ,m dau an cua "m(it cai toi ea nhan" day chat "ngong". M(it cai "ngong"
tai hoa, uyen bac chiem linh mQi van de tren "phuang di~n duy mi". voi each
kham pha cai d~p moi me, d¢c dao, tac pham eua Nguyen Tuan luon mora
nhung each nhin nhQ,n dQ,c bi~t. Va qua tuy but "Nguai lai do song Da", ehung ta
lQ,i co dip duqc thay each kham pha ve dc:;p con nguoi cua nha van Nguyen Tuan
sau each m(lng thang Tam, Ct:f, the trong dot:tn trich mieu td ong lai ao vuqt
tht:tch tr~n va sau khi aa qua nhung con thac dii.
Tuy but "Nguoi lai do song Da" duqc in trong
t~p tuy but "Song Da'' (1960): Tac pham duqc viet trong thai ki dat nuO'c dang
buO'c vao cong CUQC xay d'l:(ng chu nghia xa h(>i 0 mien Bac. Do [a ket qua eua
ehuyen di th'l;(c te eua Nguyen Tuan cien vung Tay Bae xa xoi, r¢ng lon. Nguyen
Tuan ad aQ,t chan den rat nhieu vung aat khae nhau, song voi b¢ d(ii, cong nhan
va dong bao cac dan tQC. The nhung, ehinh th'I!C tien xiiy d'l;(ng CUQC song moi 0
vung nui nay da dem den cho nha van nguon cam hung sang tQ,O moi. Han nua,
the loQ,i tuy but cung ehinh la manh dat mau mode Nguyen Tuan the hi~n tri
tu~ uyen bac, S'l;( am hieu sau r¢ng cung nhu phong each, ea tinh cua ong. Tu
dau den cuoi tac pham, moi doQ,n van deu giong nhu m(it thuoe phim song a(ing
188
 Ky nang xii ly va luy~n de m.On Ngii van 2022 Trdn Thuy Duong

quay lQ.i chdn thVc ve d£;p cua song Da. Tren nen thien nhien ay, ve df;p con
nguoi nhu bung sang ca tac pham. DQ,c bi~t, ve d£;p ay dUQC the hi~n ro nhat o
doQ,n viin mieu ta tr~n "giao chien" gifla ong lai do VOi dong song hung bQ,O 0 hai
trimg vay va quiing song doQ,n trung luu.
Ph~n than
1. Yeu c~u chinh: Phan tich ve a~p nguoi lai do trong ao~n trich.
Dan dat vao phan tich: Song Da hi~n len voi nhung net hung vi, du d¢i nhat.
01ng di sdu vao long song, ngUOi dQC mOi thUong het dUQC S'J! hung viva dii d¢i
ay. Th~m chi, song Da con dUQC vi nhu "ke thu nguy hiem so m¢t cua con nguoi".
La m¢t nguoi thea duoi cai d£;p, voi Nguyen Tudn, mQi thu dUQc phan anh qua
liing kinh cua nha viin deu hi~n Len th~t d£;p. DQ,c bi~t han, day lave d£;p d¢c dao
moi lQ. ma khong phai nha viin nao C'ilng kham pha phat hi~n ra. 0 tuy bitt nay
cilng v~y! Nha van dii quan sat chi tie't, ti mi tung khuc dot;tn cua dong song de
roi d'I;Cng nen hinh dnh song Da vua hung bt;to vua trii tinh. Trang tieng song
danh lien hoi d~p vao nhung tang da ay, con nguoi van dung cam chien dau voi
con "thuy quai" de VUQt thac. Hinh anh ong do hi~n len voi nhiing ve d£;p cua
nguoi lao d()ng.
Lu~n diem t. Ve d~p ki vi cua nguoi lai do khi uuc;Jt tmng vi tht;tch tr~n.
Phan tich tmng vi 2: Den voi tmng vi tht;tch tr~n, ong do dUc;Jc mieu ta nhu
mqt dung si dung cam, ban linh, giau kinh nghi~m va co taylai ra hoa. Nhung
ve d£;p ay cang dUQc lam ro han trong doQ,n viin tren. Doi mQ,t voi bQn thuy qulin
nguy hiem, ong do khong he to ra SQ hiii ma ngUQC lQ,i, "cuai Len thac Song Da
phai cuoi den cung nhu la cuoi ho". Nha viin cia dung hang loQ.t nhung cdu viin
co d¢ng til mQ,nh de noi len sue mQ,nh cua dong song nhung sue mQ,nh ay khong
he lam nguoi lai do chun buoc. Dau song Da co "du nhu ho", co la "thu ke thu so
m¢t" ma bat CU ai di ngang qua dong song cung phai khiep SQ thi ong do van
m()t mvc vuan len phia truoc de chien dau voi dam thuy qulin quy quai. Tieng
thac hum beo "hong h()c te mQ,nh tren song" cang lam cho khong khi tr~n dau
them ciing thang va quyet li~t han. M()t loQ.t nhung hanh d¢ng cua nguoi lai do
dUQc Nguyen Tudn li~t ke qua chi tiet: "Nam chQ,t lay dUQc cai bom song dung
Luong roi, ong do ghi cuang lai, bam chac Lay Luong nuoc ma phong nhanh vao

189
cila sinh, Uti miet m¢t duong cheo vao cila da ay". Nhiing d¢ng tu m(Lnh: ghi,
bam, nam, phong, lai, miet. .. ay, duqc nha van sit dl;tng thanh cong khi ket hqp
cung nhip van nhanh, gap lam cho trQ,n dau giiia nguoi lai do va bQn thity quai
hi~n Len sinh d¢ng va quyet H~t. cau van m¢t lan niia lam noi bQ,t len sue mQ,nh
cita nguoi lai do. Khong chi the hi~n minh La m¢t nguoi dung cam, khoe mQ,nh
ma ong do con to ra la m¢t tay lai ra hoa va co kinh nghi~m. Truoc S'l;C nguy hiem
ma bQn song Da luon rinh rQ,p "bon nam bQn thity quan cila iii nuoc ben bo tnii
lien xo ra dinh niu thuyen Wi vcw tc;tp aoan cua til", ong lai do khong he nao
nung ma rat binh tinh "ong do van nho mQt bQn nay". Duong nhu chinh kinh
nghi~m da tc;to nen ban linh va tinh than quyet doan cua ong trong moi nuO'c
di. Ong "nio boi cheo len, de san len chgt doi duong de mo cila tien". Tieng reo
ho cita song thac nhu cang lam cho CUQC chien dau them phan ac li~t. Nguyen
Tuan aa nhan h6a d¢c dew tieng reo ho cita thac "khong ngot khieu khich mgc
dau cai thang da tuong dung chien ocila vao dii tiu nghiu cai mgt xanh le". Neu
khong c6 tai nang, phong each "ngong" von c6 trong nguoi thi lam sao Nguyen
Tuan co the viet duqc nhiing cau van tao b(LO va age sac den the? cau van vua
the hi~n duqc s'l;C hung bQ,o, du dan cita dong song dong thai cung the hi~n duqc
ve d~p tai nang cita ong do. Doi mgt voi bQn thity quai, ong do khong nhiing
khong sq hiii ma con dung cam duong dau va danh cho bQn chung "tiu nghiu".
S1;! nguy hiem cita trQ,n dau cang duqc day len otrung
vay thu ba. 0 trung vay nay, song Da bo tri "it cila hon" nhung "ben phiii ben
trai deu la Luong chet cii". Duong nhu song Da dang giiing m¢t cai bay thQ,t nham
hiem ma neu so say, con song san sang vo Lay bat cit ai ngang qua khuc song do.
Bang kinh nghi~m dc;tn day, tay lai ra hoa cua nguai dung si trong ngh~ thut;it
vugt thac, nguai lai do cu the "phong thting thuyen, chc;>c thung cua giiia do".
Con thuyen lao nhanh "nhu m¢t mui tre xuyen nhanh qua hoi nuoc. Vut, vut...
The La het thac". Nhanh chong, gQn l~ ket thuc trc;tn chien du d¢i. VQ,y La sau
nhung tritng vi thQ,ch trQ,n, sau bQn thity quai nguy hiem, ong do aa chien thang.
2 s~

Le ra cai chien thang vua qua phiii La niem t'l;C hao, kieu hiinh cita nguoi lai
do. Nhung khong! Cu¢c chien voi song Da ket thuc cung chinh la luc ong do quen
190
di nhilng chien tich VUa qua Va di VaO CUQC song thanh binh hang ngay "ngoi
trong hang da dot ong com lam". Tieng song danh am i cua thac khong con, ma
thay vao do La "nhung Loi ban tan ve ca anh vu ca dam xanh", "ve nhilng cai ham
ca mua kho no nhung tieng to nhu min b(ic pha". DuO'ng nhu, tUng song da bj
danh tan ngay sau giay phut vugt thac thanh cong. Doi vai nguO'i lai do, do
khong phdi la dieu gi qua bat ngO', hay ld mijt cai chien tich dang phdi ke. Boi
CUQC song CUa hQ ngay nao cilng phai nhU the, "ngay nao citng gianh lay S1;( song

tu tay nhiing ctii thac ve tay minh" nen "khong gild dang nhO' cd! HQ nghi the.
Luc ngung cheo". Thien nhien cang khac nghi~t va di1 dan bao nhieu thi Lc;ti cang
khang dinh duqc silc mc;tnh va tai nang cua con nguoi bay nhieu. Nguoi Lai do
song Da dii doi m~t voi voi thien nhien hung bc;to m(it each day kien cuong de
tqo nen sl,( song, hinh thanh nen con nguoi, tinh each va tam han minh. Hinh
dnh ong do hay cung chinh ld hinh dnh dt;ti di~n cho nhiing nguO'i lao dijng dang
tham l~ng cong hie'n cho CUQC song, cho que huang, cho Tay Bac them "sang sua
va ben viing". Ve d~p can cit, nghiem tuc cua nguoi Lao d(ing hi~n Len phem anh
dung tinh than hang say, mi~t mai trong cong CUQC xay dl,!ng dat nuoc tien Len
chu nghia xii h(ii anuoc ta Lite bay gio. Chinh tinh than ay dii gop phan dl,!ng
xay ten dat nuoc phat trien nhu ngay hom nay.
Co the noi trong trQ,n chien tren
dii lam noi bQ,t duqc ve d~p cua nguoi Lai do. VO'i kinh nghi~m dt;tn day, ban linh,
long dung cam va tay tai ngh~ si, ong do aa vugt qua ke thu nguy hUm so m()t
nft hung bt;to va dii dan. Song Da cimg giang trQ,n bay hang thi voi con mat Liio
Luy~n cung silc khoe, tay Lai deo dai, ong do dii vuqt qua het nhung cua tu, tim

ve dung cua sinh. Neu khi chien dau, ong do hi~n len khoe khoan, dung manh
va tai hoa bao nhieu thi khi tro ve voi dO'i song thuO'ng nh~t, ong lt;ti hon h~u
bay nhieu. Cung qua nhan vQ,t nguoi Lai do, chung ta thay duqc each kham pha
cai a~p cua Nguyen Tuan thQ,t a(ic dao va moi lc;t. Co the vi Nguyen Tuan nhu
m(jt nha mi hQC bOi suot S'f:[ nghi~p sang tac, ong luon thea auoi cai a~p. Du cai
a~p 0 timg giai doc;tn co sl,( xe dich nhung nhin chung, cai a~p cita Nguyen Tuan
bao gio ciing toa ra m(Jt chat rieng bi~t me hoi;k nguoi a<;>c "Khong biet chung
co
dau tri~n rieng". Cai d~p trong van Nguyen Tuan luon la cai d~p dijc dao, l~ ma
it nha van co the phat hi~n ra. C6 le se khong c6 mQt nha van nao c6 the kham
pha song Da duoi g6c nhin di;tc sac nhu cua Nguyen Tuan. Ngh~ si dich thv;c
khac nhitng ngWJi khac 0 chO chi CO hQ moi CO the nam bat dUQC [inh han cua Sl}:
v(it, con nguai. Cung chi c6 ngh~ si dich thv;c moi c6 kha nang quan sat, tuong
tW;mg ra nhfrng Sl}: tinh mOi me ben trong mQt S'f:( v(it tUi'Jng ChUng nhU rat doi
binh thuang kia. Tat ca nhitng quan sat moi me do dii aUQc Nguyen Tuan ki gi£i
trong thuoc phim song dQng mang ten tuy but "Nguai Lai do song Da". Di;tc bi~t

hon, trong buc tranh thien nhien hung vi nhung day hUm nguy riy, ve d~p con
nguoi lao d{jng d:tU!C toa sang. HQ chien dfiu het minh, tham l(!,ng va cong hUn.
Qua fa mQt con ngUOi tcti nang va nhgy cam thi moi CO the cam nh(in dUQC chan
thv;c va ti mi ve hanh dQng VUQt thac cua nguai Lai do. H6a ra hinh dnh ong do
ma chung ta van thuong hay thriy l~i co nhiing ve d~p dang ngqi ca vd tnin
trc;mg den nhu the. Con nguai chinh la nhung nguai dii am tham gop sue dv;ng
xay hinh anh non nuoc. Nguyen Tuan qua La nguai "di tim hgt ngQc an chua
trong be sau tam han con nguai".
con.
T(ip tuy but "Nguai Lai do song Da" cung duQc coiLa sv; [Qt xac trong phong
each ngh~ thu(it cua Nguyen Twin. Van la mQt Nguyen Tuan ua "san tim cai
d~p" nhung cai d~p sau each mgng thang Tam va truoc do c6 nhung net khac
nhau. Truac each m~ng, cai d~p trong van Nguyen Tuan ld ccH a~p cua S'l:( tiec
nuoi nhung gia tri co xua bj mai m{jt trong "Vang bOng m{jt theW'; La mQt nguai
chan chuang voi thv;c tgi, tiec nuoi qua khil do d6 ong tim ve voi nhung net d~p
co xua. Tac pham cua ong vi the dUQC coi La "bao tcmg Luu giit nhitng gia tri van
h6a dan tQc". Tuy nhien, sau each mt;tng, Nguyen Tuan l~i la m{jt cay but say
me tim kiem va dua vao ngh~ thuq_t nhii'ng net d~p cua doi song. Nguyen Dinh
Thi dii co lan khdng djnh: "Cach m~ng ld s'l:{ doi dai doi vai Nguyen Tuan, vi ong
thay cai co thq_t bay gi(J d~p va cai d~p bay giG CO thq_t trong CUQC doi". Khong
con hinh anh mQt Nguyen Tuan mai me tiec nuoi qua khil ma [gila hinh anh
cua Nguyen Tuan can man tim kiem net d~p cua hi~n tgi. Nhitng net d~p giiin
don nhung cung th(it dQC dao va moi Lg, ca ngQi con nguai moi CUQC song moi.

192
Ky niing xu ly va luy~n demon Ngic van 2022 Tnin Thuy Duong

Nhung cung phai khang dinh rang, du tncac hay sau each mQ.ng thi nha van
van giic nguyen quan dUm di tim cai d~p ngh~ thut;it cua minh. va tren con
duang theo duoi cai d~p ay, nha van dii c6ng hien cho d(jc gia biet bao gia tri
ngM thuQJ.
Phan ket
Danh gia ngh~ thut;it: "Van chuang La chuy~n cita cai d~p". Va Nguyen Twin
v~n d'l,mg cai d~p do trong nhilng trang van cita minh being each su d¥ng ngon
tU d~p khong giong ai, quan sat S'l:( vf:it mqt each tinh te, nhQ.y cam hon ngteoi
da dua nguoi dQc dam chim trong mqt the gim duy mi. Nguyen Twin "khoi
nhilng nguon chua ai khoi, sang t~o nhflng gi chua co" va c6ng hien·het minh
cho ngh~ thu~t. De thuC1ng thitc dUQC tn;>n v~n chat tai hoa cung nhflng net d~p
du6i ngoi but cita Nguyen Twin, nguai dQc phai La nguai tiep nh~n tich eve, chit
d()ng va say sua v6i nhilng gi nha van viet trong tac pham. Vu NgQc Phan cung
dii tung khang dinh "Chi nguoi ua suy xet dQc Nguyen Twin mai thay thu vi, vi
van Nguyen Twin khong phai thu van de ngucJi nong noi thuong thuc". Do do,
tiep nh~n tich eve, giai mii tac pham chinh La each ma d()c gia hoi dap qua trinh
lao d()ng mi~t mai cita nha van. Dai song van hQC tit do ma phat trien hon.
Ket bai: Ve d~p tren trang viet Nguyen Twin La ket tinh cita m()t tri tu~ uyen
bac, m(it con mat quan sat tinh te, m(jt trai tim day nhi~t huyet vai ngh~ thu~t
va m()t tai nang van hQC thien phu. Cai d~p ay, l~i dUQC chuyen tai d~c sac duai
ngoi but cita "nha luy~n kim ngon tit" khien cho tac pham cang lung linh chat
ngQc. Nguyen Tudn xitng dang dUQC ton vinh La "nguai san tim va sang t~o cai
d~p", gop phan lam cho nen van hQC ddn tQC them giau d~p hon.

193
 DETHITHU KY THI THPT QUOC GIA 2022
7 Mon: Ngiivan
Trcin Thuy Duong Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat de

DQC dot:tn trich sau va th1;(c hi~n cac yeu cciu:

Hom nay trong long toi
Van co m(jt niem yeu thuong tha thiet bOi hoi
Nhin anh may bay lo lung tren troi,
nhin anh nang ngay mai nhu soi sang ca m(jt doi
Dat nuac dii thay doi thg,t roi
Khong con mua bom dQ,n no
Khong con tieng sung
Khong con nguoi phai ra di
Khong con nguoi phai kho dau
Khong con mat mat nao nfra
Se tot hon va binh yen
Se vui khong con buon nfra
Hiiy don chao ngay mai sap sua
Den vai ta nhu den vai dat nuac minh

Em oi! Anh yeu em nhu yeu aat nuac

Vi a6 la bOng hinh,
cua tat ca chung ta
(Trich "Dat nuac aoi thay roi", U~ Due)
Cau 1. Do9-n trich sfr dvng phuong thtrc bieu d9-t chinh nao? (0.5 diem)
Cau 2. Chi ra nhfrng xuc cam cua tac gia khi nghi ve dat nuoc. (0.75 diem)
Cau 3. Nhfrng dong tho sau gQi nha.c cho anh/cht dieu give m6i quan h~ gifra
con nguoi va dat nuoc:
Em oi! Anh yeu em nhu yeu aat nuac
Vi a6 la bOng hinh,
 cua tat ca chung ta
Cau 4. Anh/ cht nh?n xet ve cam xuc cua tac gia tnrdc Stf thay doi cua dat nUde
duQc the hi~n trong do9.n trich. (1.00 diem)

Cau t. (2.0 diem)

Tu n(>i dung phan DQc hieu, anh/ chi hay viet do9.n van (khoang 200
chfr) Ve y nghia Vi~C chap nh~n thay afii trong CUQC song
Cau 2. (5.0 diem)
Ngay tet, Mt ciing uong rUQu. Mi Len Lay hii rUQu, uong 'f!C tung bat. Roi
say, Mt Lim m(tt ngoi day nhin nguai nhay dong, nguai hat. Nhung long Mi dang
song ve ngay truck, tai vang vang tieng sao gQi bc;m dau Lang. Ngay truoc Mi thai
sao gioi. Mua xw1n den, Mi uong rUQu ben bep va thai sao. Mi uon chiec La tren
moi, thai La ciing hay nhu thai sao. Co biet bao nhieu nguai me, cu ngay dem thai
sao di theo Mi.
RUQU tan Lite nao. Nguai ve, nguai di chai da van ca, Mi khong biet. Mi
van ngoi tra mqt minh giii:a nha. Mai sau Mi moi dung d(ty. Nhung Mi khong
buoc ra duang. Mi tu til: vao buong. Chang nam nao A Su cho Mi di chai Tet. Bay
gia Mi ngoi xu6ng giuang, trong ra cua soLO vuong mama trang trang. Til: nay
Mi thay phai phoi tro LQ,i, trong Long dqt nhien vui nhu nhitng dem Tet ngay
truoc. Mi tre. Mi van con tre. Mi muon di chai. Bao nhieu nguai co chong ciing
di chai Tet. Huang chi A Su vai Mi, khong co Long vai nhau ma van phai ovoi
nhau. Neu co nam lei ngon trong tay luc nay, Mi se an cho chet ngay, chu khong
buon nh6 LQ,i ni1a. Nha LQ,i, chi thay nuoc mat ua ra. [ ...] Bay gia Mi ciing khong
noi. Mi den goc nha, Lay 6ng ma, xan mqt mieng bO them vao dia den cho sang.
Trong dau Mi dang r(tp ran tieng sao. Mi muon di chai, Mi ciing sap di chai. Mi
quan toe, Mi vai tay lay cai vay hoa vat ophia trong vach.
(Trich "VQ chong A Phu", Truy~n Tay Bac, To Hoai)
Phan tich s'l:( troi d~y cua nhan v~t Mi trong do~n trich tren. Tu d6
nh?n xet tam long nhan dQ,o cua nha van To Hoai.
 DAP AN v'A THANG DIEM
Ph~n Cau N9idung Di~m
I DOCHIEU 3.0
1 - Phuong thuc bieu d9-t chinh: Bieu cam. 0.5
2 - Cam xuc cua tac gia khi nghi v~ dat nu6c: 0.75
+ "Van co m()t niem yeu thuong tha thiet bOi hoi"
+ "Ddt nuac aa thay doi thQ,t roi"
+ "Se tot hon va binh yen"
3 - y tho da giup ta suy ngam sau xa hon v~ moi quan h~ 0.75
gifra con nguoi va dat nu6c:
+ Phai tran trQng, gifr gin.
+ C6 trach nhi~m bao v~ va phat trien dat nu6c.
4 - Cam xuc cua tac gia tru6c Sl,f thay doi cua dat nu6c: 1.0
+ Ni~m han hoan, phan khoi, vui su6ng t(>t cling.
+ NgQi cava tran trQng dat nu6c, con nguoi.
+ Tl,! hao va c6 ni~m tin manh li~t v~ ngay mai.
II L'AMVAN 7.0
1 Viet doliln van v~ ynghia cua vi~c chap nh~n thay tt6i 2.0
trong CUQC song.
a. Dam bao yeu cau ve hinh thuc doQ,n van: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each diE~n dich, quy n9-p,
tong - phan - hQp, moe xich, song hanh.
b. Xac dinh dung van de can nghi luQ,n: Ynghia cita chap 0.25
nhQ,n SV thay aoi trong CUQC song.
c. Trien khai van de nghi luQ,n: 1.0
Thi sinh c6 the ll,!a chQn cac thao tac l~p lu~n phu hQp
de trien khai van d~ nghi lu~n theo nhi~u each nhung
phai lam r6 y nghia cita vi~c chap nhQ,n thay doi trong
CUQC song.

196
 C6 the theo hu6ng: Ynghia cua ui~c chap nh~n thay
doi l~nn d(>ng lvc thuc day ban thfm phat trien; rnang
l(;li CUQC song l;}n gi6 mOi, VOi nhfrng th{r tot d~p hon;
linh ho(;lt, thich ung va de dang xu tri tru6c nhfrng tinh
huong cap bach, kh~lc nghi~t trong CUQC song; bUOC ra
khoi vung an toan de dimg hon, khong bt choang ngQp
tru6c hoan canh.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;w 0.25
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nght lu~n; c6
each dien d<;lt m6i me.
2 Phan tich S'I;C troi d~y cua Mj ud tam Umg nhan d(tO cua 5.0
nha van To Hodi.
a. Dam baa cau true bai nght Lugn 0.25
Mo bai neu dUQC van de, Thiin bai trien khai dUQC van
de, Ket bai khai quat dUQC van de.
b. Xac dtnh dung van de can nght Lugn 0.5
S1J troi dgy cua Mt va nhgn xet tam Long nhiin dqo cua
nha van To Hoai.
c. Trien khai van de thanh cac Lugn diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhung d.n
v~n dvng tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch~t che
gifra li le va dan chung, dam bao cac yeu d.u sau:
* Gi6i thi~u khai quat ve nha van To Hoai, truy~n ngan 0.5
Vg chOng A Phu va aoqn trich.
* sv troi dQ,y cita nhiin vgt Mt:
- sv troi d~y cua Mi trong nh~n thuc: 2.0
+ Tac nhan danh thuc: men ruou (ngay tet, Mi cung
uong rU:QU. Mi len Lay hu rU:QU, uong 1/C tung bat. Roi
 say, Mj Ljm mQ,t ngoi day ... ) va tieng sao (Long Mj dang
song ve ngay truoc, viing vang tieng sao gQi bqn...).
+ Mt nho ve qua khutuoi d~p: "Ngay truoc Mj thai sao
gioi. Co biet bao nhieu nguai me, cu ngay dem thai sao
di theo Mj ... "
+ Mt nh~n thuc ve than ph~n minh: "Mj ngoi tro gifla
nha. Mai sau moi dung dQ,y. Nhung Mj khong buoc ra
duang. Mj tu tu buoc vao buong. Ngoi xuong giuang,
trong ra cua so..."
+ Nhung Mt khong lui lui nhu con rua trong x6 cfra
nfra, rna "Long phoi phoi tro Lqi, trong Long d(>t nhien vui 0.5
suong nhu nhflng dem tet ngay truoc. Mj tre. Mj van
con tre. Mj muon di choi... "
- Mt troi d~y trong hanh d()ng:
+ Tac nhfm danh thuc Mt hanh d()ng: "tieng sao cu
Lung La bay ngoai duang" va Sl! xuat hi~n cua thang A
Sfr (A Su vua o dciu ve, Lqi dang sua soqn di choi. A Su
thay ao moi, khoac them hai vong bqc vao co roi bjt cai
khan trang ... Mj cung chang bao gia noi)
+ Mt hanh d()ng: Mt quyet dtnh di choi, "Mj den goc
nha, xan m(>t mieng bO them vao dia den cho sang; Mj
quan Lqi toe, Mj voi tay Lay chiec vay hoa o phia trong
vach ... Trong dau Mj rQ,p ran tieng sao. Mj muon di choi,
Mj cung sap di choi. Mj quan toe, Mj voi tay Lay cai vay
hoa vat 0 phia trong vach.
- Ngh~ thu~t mieu ta tam ly nhfm v~t phu hQp voi logic
cua dOi song, d;;tt tOi Slf chan th\fc, tinh te; tran thu~t
uyen chuyen, linh ho;;tt; dan dat tinh tiet kheo leo, tv
nhH~n; ngon ngfr sinh d()ng, ch<;>n l<;>c, sang t;;to; cau van
giau hinh anh va d~m chat tho.

198
 Ky niing xu ly va luy~n cte mon Ngic van 2022 Tn1n Thity Duong

* Nh~n xet tam long nhcin dg,o cita nha viin To Hoai 0.5
- Nha van da cam thong voi noi dau, noi bat h<}.nh, S\f
th6ng kho cua nhan v~t khi ph:li s6ng kiep lam dau,
lam than trau ngva trong nha th6ng li.
- Phat hi~n va nang niu, tran trQng nhfrng pham chat
t6t d~p khat vQng s6ng, sue s6ng tiem tang, s\f vuon
len cua Mj.
- T6 cao t{li ac cua bQn chua dat th\fc dan da lQi dt,mg
cuong quyen, than quyen va hu tvc mien nui de day eli,
ap buc b6c l{lt nguoi lao d{lng, Va nha van cling tin vao
kha nang vuon d~y cua con nguoi.
d. Chinh ta, ngil phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tq,o 0.5
The hi~n suy nghi sau sac ve van de ngh! lu~n; c6
each dien d<}.t moi me.
TONG DIEM 10.0

BAI VIET THAM KHAO

Ph~n I. DOC HIEU
Cdu t. Dog,n trich su d~ng phuong thuc bieu cig,t chinh: Bieu cam
Cdu 2. Xuc cam cita tac gia khi nghi ve ddt nuoc: "Van co m<)t niem yeu thuong
tha thiet bOi hoi", "Ddt nuoc eta thay doi th~t roi ", "Se tot han va binh yen".
Cdu 3. Nhilng cciu tho tren gQi cho ta bao suy ngam sciu xa ve moi quan h~ giila
con nguoi va ddt nuoc. Ddt nuoc la "bong hinh" cita tat ca chung ta, la nguoi
tinh gan b6 chung thity, sat son ta phai biet trcin trc;mg, gin gift. Moi chung ta
aeu aUQC sinh ra Va lon len dUOi mai nha chung cita aat nUOC thcin yeu, chung
ta co trach nhi~m phai bao v~ va phat trien ddt nuac du la trong bom dg,n khoc
li~t cita chien tranh hay khi CUQC song aii hoa binh, hg,nh phuc. Dat nUOC chinh
la m<)t phan mau thit, m<)t phan hoi tha thieng lieng nhat trong moi con nguoi

199
chung ta. Chi khi dat nuoc dUQC v~n toan, dUQC phat trien m¢t each van minh,
phon thinh, ta mOi CO the song mQt CUQC d[Ji trQn V~n, ynghia.
Cciu 4. Dung truck sv thay doi tich eve cua dat nuoc, tac gia da b¢c l¢ m¢t
niem hcin hoan, phan khoi Va vui SUOng tQt cimg khi da xua tan dUQC bam dq,n
khoc li~t cua chien tranh, khi da khong con ai phai nga xu6ng, khong con ai phai
kho dau, mat mat. Trai qua baa nhieu kho khan, gian kho, dat nuoc da vflng
vang dung len bang sv kien cuong, bat khuat, bang nhflng no l1:(c phi thuong va
tinh than ttau tranh den cimg vi d¢c l(tp, tv do, hq,nh phuc. Do la sv ngQi ca, trcin
trQng cua tac gia ve dat nuoc Vi~t Nam, con nguoi Vi~t Nam, dong thai la niem
t1:( hao khan xiet ve "nguoi tinh" vi dq,i cua chinh minh. sv tran trQng, tv hao da
ket tinh thanh mQt tinh yeu aat nu6c sau nQ,ng, m¢t tinh yeu ngam sau vao mau
thit, vao hoi tho va sv song thieng lieng cua nguoi cam but. va cang yeu dat
nuoc baa nhieu, tac gia lq,i cang co m¢t niem tin manh li~t ve ngay mai huy
hoang phia truoc, ngay mai dat nuoc se khoac len minh b¢ y ph~c t6i tan se buoc
ra the gioi, sanh vai voi cac cuong quae nam chciu.

Cau 1. NLXH: Vi~c chap nh~n S'l! thay doi trong cu{jc song.
The Change Masters tung noi: "Thay doi la m¢t m6i de dQa neu toi la doi
tuqng th~ d¢ng cua no, nhung se la m¢t co h¢i neu toi chu d¢ng tq,o ra no". Cu¢c
song chinh la qua trinh v(tn d¢ng khong ngung. La nhflng "sinh the" sinh ton
trong the gioi ay bu¢c con nguoi phai biet chap nhgn nhflng thay aoi do. Chap
nhgn sv thay doi [a thich ung voi nhflng thu moi me, khac bi~t cua ngay hom
qua. Thgm chi lay no lam d{jng l'I!C thuc day ban than phat trien cimg vong
"quay cuong nhi~t" Thay doi mang lt:ti cho CUQC song nhiing luong gio mbi,
nhiing thu tot d~p han. Tuy nhien cung co khi sv thay aoi do lq,i mang toi nhflng
anh huang tieu C'f:lC. SV thay doi dQt ngQt CUa moi trUOng song, tren aUOng d[Ji
lam hie sa nga khien dia vi xa h¢i thay doi... Doi mQ,t voi sv thay doi, neu con
nguai khong hQC each chap nh~n se de rai udo ho sau cua tuy~t VQng. Covid 19
- tro thanh ke thu nguy hiem cuop di sinh mq,ng cua hang ngan nguoi khien cho
nhieu nuoc chim trong tang thuong. Doi mQ,t voi dgi dich ay, dat nuoc ta aa kien

200
 cuong chap nh(tn nhitng bien doi kh6 khan de VtiQt Len. Tren tat ca, cac y bac si
voi trai tim nhi~t thcmh, san sang vao tam dich de cuu nhan dan. Chinh tinh
than ay da giup nuoc ta vuon Len dich b~nh, tro thcmh m()t trong nhitng nuoc c6
it ca tu vong nhat. Chap nht;ln s'l! thay doi <1 mQi hoan cdnh mang lt:ti cho con
nguoi khd nang thich ung, linh hot;tt. Chi c6 nhiing nguoi bie't chap nh~n de thay
doi mai co the phat trUn dugc. The nhung, ben c£;tnh nhung con nguoi thanh
cong nho sv chap nhc;tn thay etoi thi c6 nhung ke Luon tv thu minh trong chiec
binh an toan nhat c6 the. The gioi r()ng Lon baa Lava cai binh rang tuech ma b£;tn
t£;to ra chang khac gi cau chuy~n "Ech ngoi day gieng" ma dan gian thuong hay
nhac toi. T'l! khoanh vitng an toan cho ban than, khi buO'c chan ra the giai, bt;tn
se choang nggp truac S'i! thay doi nhanh chong cua Vt:tn v~t. Cu(>c doi se tan
nhan gt;tt bt;tn sang ben le, neu khong thich nghi dugc. Vi v(iy, t£;LO co h()i de ban
than thay doi va chap nhgn sv thay doi cua nguoi khac chinh La ngh~ thugt song
de b£;tn VtiQt qua con cuong phong dit d()i cua CUQC dOi.
Cau 2. Phan tich s1:( troi d~y cua nhan v~t Mj trong dot;tn trich. Tu do nh~n xet
tam long nhan dt;to cua nha van To Hodi.

Nha phe binh van hQc nguoi Nga, Belinxki khang d;fnh: "Tac pham
ngh~ thu(tt Se chet neu no mieu ta CUQC song chi de mieu ta, neu no khong phai
La tieng thet kho etau hay Loi ca t'f:Lng han hoan, neu n6 khong etQ,t ra nhilng cau
hoi hoQ,c tra Loi nhung cau hOi d6". Vgy nen, moi nha van chi muon "etua con
tinh than" cua minh bam re vao manh dat van chuong thi khong don thuan chi
[a phan anh nhitng gi nhuc nhoi, ma truoc het phai La "nha nhan dl;tO til: trong
cot tuy" (Se-khop) de dQ,t ra "nhung cau hoi va tra Loi nhitng cau hoi d6". Va nha
van To Hoai VOi tinh yeu thtiong con nguoi vo bo ben, cung dii de CUQC doi "pha
gi6" vcw trai tim minh, thai thuc ong di tim kiem nhilng h«t b'f:Li vang Lap ianh
tren CUQC dOi, due thanh bOng hoa hong vang sang choi chUa chan tinh than
nhan dQ,o mang ten "VQ chong A Phu". D(ic bi~t, tren nhii:ng trang van ay, khong
thl khong nhac den st,r troi d~y ciia Mj tmng dem tinh mita xuan - chi tiet
khdng djnh sue song tiem tang cua nguoi lao d()ng luc bay gio, du dau don tt;ln
cung van khong thoi khao khat song.
Nha phe binh van hQc, Vuong Tri Nhan tung
nh(tn xet ve To Hoai vai nhung loi tran tinh nhu sau: "Quen bie't nhieu, tung trai
liim, To Hoai aa tra thanh m(>t cuon til ctien song cua nghe van. Thoi gian se
sang lQC de chQn ra nhung gi tinh hoa ma To Hoai aa viet, lam giau cho van hQC
Vi~t Nam". Dung the, van chuang cua To Hodi ld s1:( tr()n lan m(jt each tdi tinh,
bien hoa giiia hU CaU Va S1:{ th1:{C, khong chi hap dan ngteoi dQC {J nguon tU li~U
tuai roi ve doi song van ngh~ m(jt thai md con {J giQng ke va each tt;to khong khi
truy~n ke dij,c sac. Du {J the lot;ti ndo, hoi ky hay tieu thuyet, nhan vt;lt cua To
Hodi luon gidu trdi nghi~m, chuyen dan tu qua khu den hi~n tt;ti nho hoi tuong
vd lien tuong, vO'i giQng ke hom hinh the hi~n cai nhin binh than va an nhien
truO'c mQi bUn co. S'lf linh hoQ,t cua ngoi but va phong each van xuoi hap dan
cua To Hoai co le bat nguon til chinh quan ni~m cua ong: "Cu(>c doi nhu van
chuong". Va "VQ chong A Phil" chinh la dua con tinh than h(>i t'l:t day au nhung
yeu to mang a(tm phong each van To Hoai.
Neu Nguyen Twin len Tay Bac de co "Nguoi lai do song Da",
Nguyen Khai ve vai nang truong Di~n Bien de co "Mua lgc" thi nhung trai
nghi~m sau sac trong chuyen di dai 8 thang den "manh dat aa a lQ,i thuong nha
trong toi nhieu qua" chinh la nguon cam hung de tt;lp "Truy~n Tay Bac" ra doi,
trong do co "Vq chong A Phu" duqc vietnam 1953. "Vq chong A Phu" co hai phan,
phan dau viet ve cu(jc doi cua Mj va A Phu {J Hfing Ngdi voi than pht;ln no l~
trong nhd thong li Pa Tra; phan hai ld cau chuy~n aPhieng Sa, sau khi hQ tron
khoi Hong Ngdi vd tro thanh du kich.

A.Tsekhop, nha van nguoi Nga

- m(jt b(tc thay ve truy~n ngan khang dinh: "Thea toi, viet truy~n ngan cot nhat
phai to a(tm cai ma dau va ket lu(tn". To Hoai cung aa dan dat nguoi dQc lgc vao
the giai ma ong tgo ra bang m(jt aogn mi'J aau an tUQng va ket thuc la m(>t S'lf
 Ky nang xu ly va luy~n ae man Ngii viin 2022 Tnin Thuy Duong

giai phong. Neu nhu Nam Cao md dau truy~n "Chi Pheo" vai m¢t gd say xin va
nhilng tieng chili, thi To Hoai md dau "VQ chong A Phu" bang hinh anh Mi vai
nhung dv; bao ve CUQC dai dau kho. Di sdu vao tac pham, ta thay do La m¢t co gai
tai nang, xinh d~p, giau nhdn pham nhung bat h~nh. Cai "bat h~nh" cua Mi no
dung nhU cai cdu "than chu" ma ngUOi ta dd VQ,n VaO CUQC dai nhilng ngUOi phv,
nil tai sac, "hong nhan b~c phQ,n". Mi vi thuang bo, nen dd cam chiu cai kiep
"Lam ddu g~t nQ" cho nha thong Li Pa Tra - bQn chua dat tho ti tan b~o, dd man
Luc bay gia. CUQC song cua Mj trong nha thong li la chuoi nhiing ngay bj day
dqa cd ve the xac lan tinh than, bj cuong quyen, than quyen ap che den noi no
nhu sCJi day oan nghi~t troi bu.9c cu9c doi co den ngay "chet Til xuong o day".
Mj ngay cang khong noi, cu lui lui nhu con rna trong xo cU'a". Ta tudng rang,
vai cai xa h(>i thv;c ddn mien nui nhu vQ,y, CUQC dai Mise chi La nhilng trang van
LQ,ng Le nhu the cho den chu cuoi cimg, nhung khong, "gia tri cua m()t tac pham
ngh~ thuQ,t truac het Lad gia tri tu tudng cua no". Nghia La "gia tri cua tac pham"
nam d tam Long cua nha van chit khong phai bat ky yeu to gi khac mai La ngQn
nguon sdu xa cua cai d~p. To Hoai khac hqa Mj nhu v~y, cung ld m.Qt phep don
bay ae nang sue song, khat vqng song cua con nguoi len qua s1:( trOi d~y cua Mj
vao aem tinh mua xuan. S1:C troi d~y ay, chinh ld sue song tiem tang nha viin
gui vao tam han nhiing con nguoi duc1i t~n cung dau kho co cho "niu vao" de ma
vuan len.
Lu~n diem 1. S1:( troi d~y cua Mj trong nh~n thuc
Tac nhan danh thuc Mj: Nha van Ban- zac dd noi: "Ban chat cua con nguai
thuang bi banh xe cua so phQ,n con nguai che dQ,y. M()t khi Lao vao bdo to, ban
chat ay du tot hay xau tv; no b(>c LQ''. Tuy CUQC song CO thong kho nhung trong
Mj van an chua mQt sue song tiem tang va khat vqng t1:( do, ht:tnh phuc. Sue
song ay eta troi d~y mt:tnh me vao dem tinh mua xu.an. Khoi dau cho s1:( troi d~y
trong Mj la khi co nghe atCC}'c tieng sao gqi bt:tn yeu bay lung lo ngoai dau ngo
va khong khi ngay Tet. Nen Mj dii u.ong rtCCJu, "ngay Tet, Mj cung uong rtCCJu..
Mj len lay hu rtCCJU, CU uong 1:(C tung bat". Qua each uong "v;c tung bat" cua Mi,
ta thay do La each uong nhu nuot mQi cay dang, tui han vao trong. Va do qua
nhieu "cay dang", qua nhieu nhl;tC nhd, qua nhieu tui hc'Jn nen no dd nhanh chong
lam cho Mi say. Va luc nay, men ruqu chinh la nhip cau danh thuc "nhip song"
ma Mi da bO quen bay lau nay. Ai do da tung noi ve sue m(tnh cua n1QU tran
gian: "MQt khi rUQU khong au sue lam nguai ta quen thi no se dcmh thuc ca con
tim lan ly tri", va rUQU dd danh thuc con tim lan ly tri cua Mi, lam cho Mi nhu
"dang song ve ngay truoc". Cai ngay Mi con tre, Mi dUQc tv; do, vui ve ben bo; cai
ngay "Mi uon chiec lei tren moi, thai lei cung hay nhu thai sao. Co biet baa nhieu
nguai me, ngay dem da thai sao di thea Mf'.
Tieng sao da danh thuc tam hon Mi, dua
Mi tic coi quen ve coi nha. Tieng sao danh thuc m¢t do(tn dai tuai dt;p da qua cua
Mi, de roi khi cang song trong cai qua khu tuai dt;p ay, Mi lQ,i cang dau dan hem
truac cai than ph(m, truac cai CUQC dai dau kho cua minh: "Mai sau Mi mai dung
dqy, nhung Mi khong buac ra duc'mg chai, ma tic tic buoc vao buong", cai sue
mQ,nh cua than quyen dd lam cho Mi y thuc rang: Cai kiep cua Mi, cai CUQC dc'Ji
cua Mi phai la cai can buong chi "co mQt chiec cua so m¢t lO vuong bang ban
tay, luc nao trong ra cung chi thay trang trang, khong biet la suong hay la nang"
nay, va "ngoi trong cai lO vuong ay ma trong ra, den baa gia chet thi thai".
Sau baa nhieu nam, lui lui cam nin trong nha
thong lima cam chiu cai kiep "trau ngv;a", aay la landau tien Mi troi dqy, va S'J!
troi d~y ay atUJC thoi bung len ma nha S1:{ tha thUt cua tUng sao hoa cung men
ruqu. Cole, day la hai tac nhan co sue "thuc tinh" m(tnh nhat. Vd "dd tunay, Mj
thay phai phbi tro lt;ti, trong long dQt nhien vui subng nhu nhiing dem Tet ngay
truoc". Tic lay "phai phai" ket hQp vai phep so sanh "nhu nhilng dem Tet ngay
truck" da phan nao dien ta chan thqt niem hao hue, bOi hoi cua Mi khi tim lQ,i
duqc "qudng dai dd mat", Mj nht:tn ra "Mj tre lam. Mj van con tre. Mj muon di
choi". Baa nhieu nguai co chong van di chai ngay Tet. "Huang chi A Su vai Mi,
khong co long ma van phai ovoi nhau". Nhung cang y thuc duqc minh ro rang
bao nhieu thi Mj lt;ti cang cam thay dau don han bay nhieu. Noi dau cua CUQC
song tit dQng khien Mi muon chet, "Neu co nam lei ngon trong tay luc nay, Mi se
an cho chet ngay, chu khong buon nha lQ,i nita. Nha LQ,i chi thay nuoc mat ua ra".
 Ky ruing xu ly va luy~n demon Ngic van 2022 Tran Thuy Duong

Dieu nay the hi~n chieu sau trong tam hon Mi, co clii song th\[c s\{ voi chinh
minh, co ciim phan cai CUQC song VO nghia, tu dQng nay. "Muon chet" chinh la
bieu hi~n cua "long ham song". Cung nhu truoc day Mi muon iin La ngon de che't,
ma vi thuang bo khong the chet dUQc vQ,y. Trang hi~n t~i, Mi "muon chet" la
muon thoat khoi CUQC song no l~, tho at khoi cai SO kiep con trtiu, con ng\[a; muon
thoat khoi cai CUQC doi tiim toi nay. Neu CUQC doi lam ddu g~t nQ khien Mi muon
chet, thi qua khU h~nh phuc l~i thap len ngQn lua CUa S\{ song, gif£ cho CUQC doi
Mi khoi liin vao "thung lung" cua chon dia ngvc.
Lu~n dUm 2. Troi d~y trong hanh di)ng
Tac nhan thuc day mt:tnh me suy nghi cua Mi dan den hanh di)ng: Til: sv troi
dQ,y ve suy nghi Mi b(>c l(> sv troi dQ,y cua minh qua hanh d(>ng. Nhung lam the
nao de til: m(jt "con rua lui lui" Mi co du can dam de troi dQ,y hanh d(>ng quyet
li~t den vQ,y. :Dieu thoi thuc, Mi hanh di)ng luc nay la do "tie'ng sao gQi bt:tn yeu
cu lunglo bay ngoai duang", no nhu gqi mO'i Mj, thoi thuc Mj hanh di)ng. Nhung
cai nhQ,n thuc ma "than quyen va cuong quyen" da in sau vao Mi khien Mi khong
du can dam de hanh d(>ng qua quyet han. Cu(>c doi Mi cay diing nhat, nhvc nha
nhat La phai lam "ddu g~t nQ" cho nha thong li. Nhung cay dang han La phai lam
vQ "A Su" - cai "con nguoi" ma da day vo noi dau tinh than cua Mi chinh La A
Su, "A Su voi Mi khong co long ma van phai ovoi nhau", A Su d(jc ac, da man
danh dQ,p Mi khong thuang tiec. Cho nen, khi "A Su vita oddu ve, l~i dang sua
so~n di chai" da thai bung sv troi dQ,y trong hanh d(>ng cua Mi.
Mi hanh di)ng: Mi quyet dinh di chai. "Bay gio Mj ciing khong noi. Mi den
goc nha, lity ong mc1, xan mi)t mie'ng bo them vao dia den cho sang". Hanh d(>ng
Mi thap den ciing chinh La hanh d(>ng thap len ngQn lua soi sang CUQC doi tam
toi cua minh bay tau nay. Ngqn liia chay hay chinh la khat vqng song dang chay
n:cc trong tam hon Mj. De Mi quyet dinh di chai. Hang lo~t d(>ng til: an tUQng
dUQc nha van To Hoai huy d(>ng de mieu ta cho S'l! troi dQ,y cua Mi : "den", "lay",
"xan", "bo"... da the hi~n ro han quyet li~t cung nhu long yeu tv do, khat vQng
song dang hoi thuc trong Mi. L~i m(jt tan niia, trong lite quyet li~t, tieng sao l~i
xuat hi~n trong dau, no "r~p ron" lam Mi khong the khong nhanh chong sua
soc;tn de ai chai: "Mj quan lt:ti toe, Mj voi tay lay chiec vay hoa vdt i1 phia trong
vach". Chua bao gio, y thuc ve ban than minh, ve CUQC doi trong Mj lt:ti troi d~y
mt:tnh me den tht Sau baa nam "chon vui" trong nha thong li den hao mon than
xac, den ki~t qu~ sue song Mt ci1ng chua baa gia ythuc ve minh ro den vgy. Hanh
dQng sua soc;tn ai chai de the hi~n sue song troi dgy trong Mt luc nay h~t nhu
nhfrng lap song ngam, CUOn CUQn va dfr dQi dang trao, lCJp sau CU dc;tt vao lap
truac, lOp sau cu the Wn mc;tnh, du dQi han lOp truac. Chi tiec rang, so phgn con
nguai du muon hay khong muon thi no ci1ng khong the thea y minh, neu do chi
la nhfrng CUQC troi dgy mang tinh "tV: phat" tren S'i! noi loc;tn.
S1;C troi cua Mj trong dem tinh mua xuan du khong the giai phong
d:u:qc CUQC doi Mj, nhung no dii the hi~n sUe song ki di~u tiem tang sau trong
tam hon Mj - S1:( ki di~u cua khat VQng song day nhan ban. Day chinh la CUQC
troi dgy lan thu nhat cua Mt trong chuoi nhung ngay song trong nha thong li.
Ket thuc aem tinh mua xuan, Mt khong the thoat khoi ata ngvc tran gian la nha
thong li Pa Tra, nhung Mt khong con la con trau, con ngv:a, con rua lui lui nuoi
trong xo cua nua. Mt aii song lc;ti nhung thai khac cua tuoi thanh xuan tuai tre
va tv do.

M9t nha V£in muon ton tc;ti vai sv: ciao thai khac nghi~t cua thai gian thi ngoai
sv hieu biet sau r9ng, tai nang con can mQt tam Long quang dc;ti, "biet vui buon
va dong cam vai noi kho cua con nguai". Va viet "VQ chong A Phu", nha van To
Hoai dii "noi len cau chuy~n muon doi cua kiep nhan sinh" de day ld nhiing
trang van vuqt len m«;>i s1:( bang hot;ti thai gian. Bi1i "Vq chong A Phil" khong chi
nhiing trai nghi~m cua chinh To Hoai, ma no con duqc ket tinh tu ngoi but chua
chan tam long nhan dt:to sau sdc. Qua sv: troi dgy cua Mt trong aem tinh mua
xuan, To Hoai khong chi phan anh CUQC song thong kho cua phV nil noi rieng va
nguai lao dQng noi chung i'5 nhung reo nui cao Tay Bac, ma con khang atnh, ca
ngQi ve a~p cung nhu pham chat tot a~p nai tam han hQ. SV: troi dgy cua Mt
trong aem tinh mua xuan chinh la aom lua am i cha can gio de bung chay Len,
va aem "atnh m~nh" ay chinh la aem ci'Ji troi cho A Phu i'5 phan sau.
Ph&n
Chi vai m<)t dogn van ngan, To Hoai da the hi~n bi~t tai
phan tich tam ly nhan v(tt sac sao khi the hi~n dien bUn tam trC;tng troi d(ty cua
Mj trong dem tinh mua xuan. Vai ngh~ thu(tt tran thu(it uyen chuyen, linh
hoC;tt; each giai thi~u nhan v(it day bat ngo, nhung khong kem phan tv nhien.
each ke de)c dao, dan dat tinh tUt linh hoC;tt, kheo leo cung sv am hUu ve phong
t'!:tC, t(tp quan mien nui, ket hqp vai thu ngon ngil sinh d<)ng, chQn LQC, sang tgo,
cau van giau tinh tgo hinh va tham dam chat tho ... Tat ca dii tgo nen m<)t hinh
tuqng Mi day khat VQng song, long ham song, ham song den miinh li~t.
"M(jt CUQC tham hiem th'!fC S1f khong phai 0 cho can m<)t vung dat mOi
ma can m<)t doi mat moi", va nha van To Hoai vai "doi mat tinh te"' va day tinh
thu:ong nhan dt;r.o cua minh da thoi vao "Vg chong A Phu" mi)t sue song ben bi
mang ten sue song manh li~t cua con ngu:oi. De tai ve nguoi lao d<)ng - von La
m<)t "thu hgt" quen thu<)c dUQC gieo trong tren manh dat van chuang. Nhung
theo each cham soc, va vun tuai cua To Hoai, n6 dii "lai" ra thu qua - "VQchong
A PhiL" moi lg va hap dan han bao gio het. Vai gia tri m<)t tac pham chan chinh
dgt din S'l;i XUat Sac, bat nguon tU chinh hi~n th1fC CUQC song "dQ,p VO nhflng than
tUQng trong long nguoi dQc", nen du dii han nua the ki troi qua, "VQ chong A
PhiL" van giil nguyen v~n gia tri va luon la du vi kh6 phai trong long a<)c gia!
 DETHITHU KY THI THPT QUOC GIA 2022
Mon: Ngiivan
Tnin Thuy Duong Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat de

L
DQC do~n trich sau vd th'l:(c hi~n cac yeu cau:
(...) c6 nhung thang con trai muai tam tuoi
nhieu khi eve qua, kh6c oa
nhieu hie tuc minh chili bdng qua
phanh ngvc ao va mo tran ban chat
mim cuai truoc nhung Lai Le qua to
nhung nhat dinh khong baa gia bO cuc;>c
voi nhung thang con trai muai tam tuoi

dat nuoc La nhip tim c6 the khac thuang

La mc;>t Lan may mong den bdng khudng
La mui mo hoi thQt tha cua linh
doi khi La mc;>t giQng nu cao nghe tu Ha Nc;>i
hay mc;>t bua cam rau rung
chung toi khong muon chet vi hu danh
khong the chet Vi tien bQ,C
chung toi LQ- xa voi nhung tin tuong dien cuong
nhitng Lieu thdn vo ich
dat nuoc d~p menh mang
dat nuoc tham tv nhWn den tQ,n cung mau thit
chi rWng cho Nguai, chung toi dam chet (. .. )
(Trich "Thu n6i ve hgnh phuc", Thanh Thao)
Cau 1. Do(;l.n trich si'r dvng phuong thuc bieu d9-t chinh nao? (0.5 diem)
Cau 2. Chi ra nhfrng cai "khong" cua thang con trai muoi tam tuoi dm;k n6i
den trong doc,m trich? (0.5 diem)
Cau 3. Nhfrng dong tho sau giup anh/ cht hieu gi ve ychi nguoi linh:
dat nuoc d~p menh mang
 dat nuac tham tl;{ nhien den t~n cung mau thjt
chi rieng cho Nguoi, chung toi dam chet
Cau 4. Anhjchi c6 nh~n xet give tinh d.m cua tac gi<1 d6i v6i nhfrng nguoi
linh duQc n6i den trong do(;ln trich. (1.00 diem)
It
Cau 1. (2.0 d:i~m)
Tu n<)i dung phan DQc hieu, anhjcht hay viet do9-n van (khoang 200
chfr) neu suy nghi ve y nghia cua ui~c hieu ban than minh.
Cau 2. (5.0 diem)
Lan thu hai, Trang vila tni hang xong, ngoi uong nwk ongoai cong chQ tinh
thi thi odau sam s~p chc;ty den. Thi dung truac mqt han sung sia n6i:
- Dieu! Nguoi the ma dieu!
Han giuong mat nhin thj, khong hieu. Th~t ra Luc ay han cung chua nh~n ra thi
La ai. Hom nay thi rach qua, ao quan ta toi nhu to dia, thi gay SQP han di, tren
cai khuon mqt LuBi cay xam xjt chi con thay hai con mat.
- Hom ay Leo Leo cai mom h~n xuong, the ma mat mqt. A, han nha ra roi, han
toet mi~ng cuoi:
- Cha hom ay thi hom nay v4y. Nay hang ngoi xuong iin mieng giau dii.
- C6 iin gi thi iin, cha iin giau.
Thi van dung cong can truac mqt han.
- Day, muon iin gi thi iin.
Han vo VO vao tui:
-Rich bo cu, ho!
Hai con mat trung hoay cita thi tuc thi sang Len, thi don eta:
- An th~t nha! Viin thi iin sQ gi.
The fa thi ngoi sa xuong iin th~t. Thi cam dau iin mQt chqp bon bat banh due
lien chang chuy~n tro gi. An xong thi cam dQC doi dua qu~t ngang mi~ng, tho:
- Ha, ngon! Ve chi ay thay hvt tien thi bo bo.
Han cuoi:
- Lam aech ai co vo. Na1J
v • ./
aita chu co ve voi to thi ra khuiin hang len xe roi
Noi the' Trang cung tuong la noi dua, ai ngo tht ve thgt.
(Trich "VQnh~t", Con ch6 xau xi, Kim Lan)
Phan tich hinh anh nguoi vg nh~t qua do;;m trich tren. Ttr d6 nh~n xet
khao khat song cua con nguoi qua ngoi but nhan d<;l.O cua Kim Lan.

DAP AN VA. THANG DIEM

Ph~n ca.u NQidung Di~m
I DQCHIEU 3.0
1 - Phuong thuc bieu d9-t chinh: Bieu cam. 0.5
2 - Nhfrng cai "khong" cua thang con trai 18 tuoi: 0.75
+ "khong bao gio bO cu¢c"
+ "khong chet vi hu danh"
+ "khong chet vi tien bQ,c"
3 - y tho da giup chung ta hi<~u ve y chi nguoi linh: 0.75
+ Tinh than san sang hi sinh de bao v~ dat nuoc;
+"Dam chet", dam xa than, dam hi sinh SlJ' song de
tham vao m(;l.Ch chay CUa tU tUOng cha ong "tham tgn
cung mau thtt".
4 - Tinh cam cua tac gia d6i voi nhfrng nguoi linh: 1.0
+ Thau hieu tinh each nong noi cua nhfrng chang trai
18, nhung l9-i gan li, khong bao gio bo cu(>c.
+ Thau hieu tam hon mo m(>ng, lang m(;ln cua nhfrng
chang trai 18, nhung cling rat tlJ' trQng.
+ Thau hieu khat VQng va li tuong cua nhfrng chang
trai 18, "dam chet" vi dat nuoc.
II LAM VAN 7.0
1 Viet do~n van y nghia vi~c thau hi~u ban than 2.0
a. Dam bao yeu cau ve hinh thuc doQ,n van: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each diE~n dich, quy n(;lp,
tong - phan - hQp, m6c xich, song hanh.

210
 b. Xac dtnh dung van de can nght luQ,n: Ynghia cita vi~c 0.25
hieu ban than.
c. Trien khai van de nght luQ,n: 1.0
Thi sinh c6 the Iva ch<;>n dtc thao tac l~p lu~n phil hQp
de trien khai van de nghi lu~n theo nhieu each nhung
phai linn ro y nghia cita vi~c hieu ban than.
C6 the theo hu6ng: Ynghia cua vi~c hUu bdn than hi
tran tr<;>ng, thau hieu nhfrng gia tri, ve d~p cua rieng
minh; hi hanh trinh bat dau ve sl,!y thtrc ca nhan; la hieu
nhfrng dieu minh muon, minh can, minh mo u6c; la
danh dau slf khac bi~t, khong tr9n Ian, khong pha t;;tp
cua ban than; la tien de de t;;to ra Slf khac bi~t, vfrng
bu6c tren con duong da ch<;>n; la tin vao ban than se
VUQt qua kh6 khan thach thtrc; la biet dung l;;ti de nghi
ngoi va bu6c tiep; nh~n ra UU diem va nhUQC diem, m~t
tot xau de hoan thi~n ban than, d6ng g6p cho xa hQi.
d. Chinh ta, ngfl phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tqo 0.25
The hi~n suy nghi sau sac ve van de ngh~ lu~n; c6 each
dien d;;tt m6i me.
2 Phan tich hinh dnh ngteoi Vc;1 nh~t (do~:tn trich "doi an") 5.0
va nht:tn xet khao khat song cua con nguoi qua ngoi but
nhan d~:to Kim Lan.
a. Dam baa cau true bcli nght luQ,n 0.25
Mo bai neu duqc van de, Than bai trien khai duqc van
de, Ket bai khai quat duqc van de.
b. Xac dtnh dung van de can nght lugn 0.5
Hinh iinh nguoi VQ nhgt va nhQ-n xet khao khat song cita
con nguoi qua ngoi but nhan d<;to Kim Lan.
 c. Trien khai van de thanh cac lwJ,n diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhung d_n
v~n dvng tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch~t che
gifra li le va dan ch(mg, dam bao cac yeu d_u sau:
* Gioi thi~u khai quat ve nha van Kim Llin va truy~n 0.5
ngan "Vq nh(lt", doc;tn trich da cho.
* Hinh iinh nguoi vq nh(lt trong doc;tn trich:
- Hoan canh cua th!: d6i rach, dung ben bo V\l'C cua cai 2.0
chet "thi rach qua, quan ao tii tOi nhU to dia, gay SQp han
di, tren cai khuon m(!t luoi cay xam xit chi con thay hai
con mat" ...
- Khao khat song manh li~t:
+ Doi an de dUQC song: "thi 0 dliu chc;ty sQ,p toi", "sung
sia", "cong con", chao chat danh da doi an "hom ay leo
leo cai mom h~n xuong, the ma mat mc;tt"; "an gi thi an
chii an giau;
+An mat het ca duyen, ca dang: "hai con mat trung
hoay cila thi tuc thi sang len, thi don dii"; ngoi sa xuong
an thqt, cam dau an m(jt chc;Lp bon bat banh due chang
tro chuy~n gi; an xong cam dQC doi dua qu~t ngang
mi~ng "Ha! Ngon".
0.5
+ Di theo khong Trang ve lam vQ: Trang dua "Nay co
ve 0 voi to thi ra khuan hang len xe roi cung ve", ai nga
thi ve thqt...
- Hinh anh nguoi VQ nh<)t dUQC xay d\fng trong tinh -
huang truy~n d()c dao; tuong phan gifra ben trong va
ben ngoai; ngon ngfr gian dL tt,r nhien, ... Chua d\fng gi<i
tri hi~n thlfC va nhan d<;l.O sau Silc: nguoi dQC hieu va
cam thong voi canh ng9 thuong tam, re rung cua nguoi

2l2
Ky nang xu ly va luy~n ae mon Ngfc viin 2022 Tran Thuy Duong

lao d()ng trong n:;m d6i; to cao thvc dan, phat xit; ngQi
Ca khat VQng song trong dmh CO eve.
* NhQ,n xet ve khao khat song cua con nguai qua ngoi 0.5
but nhan aQ,o cua nha van Kim Lan.
- Du trong hoan canh kh6 khan kho eve, dling truac
Ian ranh cua SV song va cai chet; du bt cai d6i vlii ·lap
nhung hQ van luon huang ve SV song, luon khao khat
song Vel dUQC song sao cho ra con nguoi.
- Ngoi but nhan d:;to cua nha van Kim Lan dUQc to d~m
tren phong nen cua hi~n thvc, ca ngQi ve d~p trong tam
hon con nguoi Vel hUang hQ tai SV song, mang den niem
tin cho hQ ve tuong lai.
d. Chinh tel, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tQ,o 0.5
Th~ hi~n suy nghi sau s~c ve van de nght lu~n; c6
each dien d:;tt mai me.
TONG DIEM 10.0
BAI VIET THAM KHAO
Ph~n I. DOC HI:EU
Cciu 1. DoQ,n trich su dV-ng phuang thitc bieu aQ,t chinh: Bieu cam.
Cciu 2. Trong aoQ,n trich, tac gicl nhcic tai nhung cai "khong" cua thang con trai
muai tam tuoi: "nhat ainh khong bao gia bo cu(>c", "khong muon chet vi hu danh",
"khong the chet vi tien bQ,c". Do thai a(> song a~p cua nhung thanh nien tre khong
vi vQ,t chat ma aanh aoi tuoi xuan.
Cciu 3. Nhfrng dong tho:
aat nuac a~p menh mang
aat nuac tham tv; nhien den tqn cimg mau thit
chi rieng cho Nguai, chung toi dam chet

213
 Nhung cau tho tren giup ta hieu han ve y chi cua nguoi Linh trong cong CUQC
dau tranh baa v~ To quae. D6 la m¢t y chi kien cuong, bat khuat, coi dat nuac
nhu m¢t phan mau thit, hoi tho cua chinh minh ma quyet tam den cimg, khong
ngc;ti kh6 khan, gian kho, khong ngc;ti nhung hi sinh, mat mat vi sv v~n toan tung
tac dat dan tQC. "Chi rieng cho Nguoi, chung toi dam che't'' vang len giua menh
mang dat trOi nhU mQt [Oi tuyen th~ ve SU m~nh thieng [ieng, ve khat VQng dUC)C
c6ng hien, duqc ngii xu6ng cho dat nuac dung len cua nguoi chien si.
Cau 4. Tinh cam cua tac gia doi vai nhung nguoi Linh duqc the hi~n trong doc;tn
trich truac het [a sv ngqi ca, nang niu, tran trQng y chi va long quyet tam bao
V~ dQC li:lp, tv; do cho dat nUOC, baa V~ CUQC song hoa binh, em am cho nhan dan.
Dii tung trai qua tuoi tre vai nhung cam xuc dQ,c bi~t nhat, tac gia thau hieu sau
sac cho tinh each nang noi cua nhung chang trai tuoi muoi tam, doi muoi, thau
hieu cho tam hon mo m¢ng, lang mc;tn nhung cung day nhung uac mo, hoai biio,
nhflng ml:LC tieu, li tUong phi thuong. Thanh xuan, tuoi tre [a quiing thai gian
dang quy nhat cua doi nguoi, the nhung vai nhung nguoi Linh, du con d6 nhung
nuoi tiec bang quo, hQ van san sang ra di, san sang chien dau het minh, hi sinh
het minh vi su m~nh thieng lieng dang cho dqi phia truac. Til sv thau hieu, tac
gia the hi~n m<)t niem tv; hao sau sac ve hinh anh nguoi linh "dam chet" cho To
quae, dam nam lc;ti de baa v~ tung tac dat mau thit cho nhan dan, nam lc;ti de
nhung mam non ke tiep duqc sinh soi, de viet len nhung uac mo con dang do ...

Cau t NLXH: Suy nghi ve y nghia cua vi~c thau hieu bdn than
Trang than thoc;ti Hy Lc;tp, nguoi ta van nhac miii cau chuy~n ve chang
Narcissus - m¢t chang thq san vai ve ngoai d~p de. Vi m¢t lan nhin thay hinh
anh phan chieu cua minh trong lim nuac trong veo, Narcissus dem long say me
chinh minh. C6 le khi nhin vao cau chuy~n cua Narcissus nguoi ta se thay nvc
cuoi khi chang thq san lc;ti tv; yeu minh, the nhung chinh chang lqi la nguoi yeu
dU<;1c nh'ling gia trj, ve d~p cua bdn than va tran trQng no. Co le moi nguoi ciing
can mQt S1:{ thau hUu bdn than nhu the. Boi le moi con nguoi [uon la m<)t thv;c
the kh6 ly giai, va ngay ca chinh ban than moi nguai cung chang the hieu het ve
ban thlin minh. Hdnh trinh hi€u ve ban than minh bat ttau khi moi nguai co y
thuc ve ca nhan. Con nguoi biet rang minh can phai diw sau vao ban the ben
trong, di tim ban ngii cua rieng minh. Tat thay nhiing dieu ay bat dau khi con
ue
nguoi biet Lang nghe ban than. Chung ta hUu nhiing aieu minh cdm thay,
chimg ta bitt minh muon gi. Chi khi hUu ve bdn than minh, con nguoi mai co
the danh dau dUQ'C S'i! khac bi~t cua minh vai nhiing nguai xung quanh. Khong
chi co vQ,y, hUu ve chinh minh con giup con nguoi co tien ae de viing buac tren
con duong doi minh da chc;»n. Ta hUu minh, ta bitt minh can gi de vuqt qua kho
khan, ta bitt khi nao bdn than moi m~t va can nhiing quang nghi. Con duong
cua moi nguoi se tro nen de di han khi con nguoi hieu ban than minh vdi nhii:ng
u6c muon va khat khao. De roi khi hieu ve minh, hieu nhiing dieu tot d~p va cd
nhiing khiem khuyet, con nguoi tu do ma bitt tran trQng chinh minh, bitt yeu
thuang bdn than. Do La each ma co nang ca si tre - ngh~ danh "Trang" Lam trong
hanh trinh hieu ve chinh minh. Co gai tre nhin vao sau trong tam han minh va
Liing nghe n6, de roi tu do ma yeu minh, thuang doi. "Giii cho em m()t the gi6i
cua rieng minh ... em d~p nhat khi em la em, am()t the gi6i rieng em" la nhii:ng
dieu ma Trang viet trong nhiing nhc;tc pham cua minh. Co Le moi chung ta cilng
nen co m()t khoiing khong rieng minh, noi ta hieu ve minh m()t each ro net nhat.
Cau 2. Phan tich hinh dnh nguai vg nh(it va nh«;tn xet khao khat song cua con
nguoi qua ngoi but nhan dq.o cua Kim Lan.

"Ngheo d6i, duong cung" la buc tranh chung cua xii h()i Vi~t Nam
tru6c Cach mQ-ng. Cai ngheo, cai doi luon Cleo dang dii lam cho nhiing nguoi
nang dan aii khan kho [qi cang khan cung han, hQ phai tim mQi each de VUQt
qua va cU:u lay chinh minh. Va d6 cung La khoanh khac ta dau a6n khi chU:ng
kien nhii:ng cai chet ai oan cua ba cai Ti trong "M()t bii:a no" hay cai chet quan
quqi, day xeo tam can cua liio HQ,c trong truy~n ngan cung ten cua Nam Cao.
Nhii:ng cai chet nhu dii tro thanh "bieu tuc;mg" cho tieng "tho dai ngao ngan"
cua thai dc;ti. Cho den khi ta dQC nhung ang van tham dugm tinh nhan dq.o cua
Kim Lan thi cai chet duong nhung khong phdi ld phuong thuoc huu hi~u nhat,
- D6
Ky nang xu ly vd luy~n cte m.On Ngu van 2022 Tran Thity Duong

"h~ quy chieu" soi sang anhan vq,t thi trong truy~n ngan "VQ nh~t", khi thj vi
mUng an cte ctugc song ma tra nen chao chat, chong ton, ban re cd nhan phdm
cua m()t nguoi ctan ba.
Dot;tn viet ve tac gid, tac pham: Miinh ddt nang than von la de tai quen thu(>c
cita nen min hqc Vi~t Nam. Truac each m(tng chung ta cia bat g~p nhilng tUQng
aai sung sung viet ve nguoi nang dan giila hi~n thvc xa h(>i auong thoi qua nhung
trang viet cita Nam Cao, Nga Tat To, Nguyen Cang Hoan ... , cimg nhieu tac pham
co gia tri. Trong so nhung van nhan ay co m(>t nguoi den sau, viet it nhung nhung
tac pham cita ang vua ra aoi cia aUQc mqi nguoi nghenh cion. Do ta Kim Lan-
nha van ctugc m~nh danh ta "con cte cua ct6ng ru()ng". 6ng ta mau nha van "quy
h6 tinh, bat quy h6 eta"; "viet ki tuitng, viet tu gan ru()t, khong chap nh~n s¥nht;tt
nheo, gid tt;to" (Do Kim Hfii). "VQ nh~t" aUQc coila ki~t tac trong S'l! nghi~p sang
tac cita Kim Lan, ciing la m(>t truy~n ngan xuat sac cua van xuoi Vi~t Nam hi~n
tlt;ti. Tien than cua "VCf nht;tt" ta m()t chuong trong tieu thuyet "Xom ng¥ cu" viet
trong nhiing nam 1945, nhung mat ban thdo. Miii toi nam 1954, khi hoa binh l~p
lt;ti, Kim Lan d'l!a vao m()t phan cot truy~n cii cte viet nen truy~n ngan "VCf nht;tt".
Ph~n than
1. Yeu cau chinh: Phan tich hinh dnh nguoi VCf nht;it
Dan dat vao phan tich: Tren cai phong nen u am cita n(tn aoi khitng khiep
nam 1945, Kim Lan cia lach sau ngoi but cita minh vito CUQC song cita nguoi nang
dan de kham pha, tim aOi va t(to cho ra m(>t diem sang mOi. Do ta ve tlf;p cua tinh
nguoi, niem tin ctt;tc bi~t ta khat vqng. song cua nhiing nguoi nang dan ngheo kho
tieu bieu la nhan v(it tlif Kha{ vqng ay aUQC bH~u hi~n ro net qua tung loi van cita
Kim Lan. Tung cau tung chu nhu nhilng mili dao aam sau vito trong trai tim
nguoi UQC de l(ti m(jt tinh thuong men vo bo aoi vai nguoi VQ nh~t khong ten nay.
Lu~n diem 1. Gioi thi~u nhan v~t thj.
Gioi thi~u nhan v~t thj: Truac het, nguoi vg nht;tt la nt;tn nhan cua nt;tn ctoi
voi CUQC song chim noi, bap benh. DUOi ngoi but cita Kim Lan, nguoi VQ nh~t la
nguoi ph\! nil khang ten, khang tuoi, khang que huang, khang qua khu... Khong
phdi la nha van ngheo cten 4() khong the ctt;tt cho thj m()t cai ten, ma bOi thj ta
canh beo troi noi trong nt;tn ctoi, la nguoi ctan ba vo danh, ta nhan v~t tlt;ti di~n
216
cho n1t nhieu mdnh doi khac nhu the trong ccH n~n doi kinh hoang nay. Tic ctau
aen cuoi tac pham, nhan v(tt nay chi aUQC gQi VOi nhfrng each gQi cua nguai que
hay gQi, La "co ii", "thf', "nguoi dan ba", "nang dau moi", "nha toi" ... Nhung chinh
thi Lgi La nhan v(tt de Lgi cho nguai dQc nhieu an tUQng sau sac nhat.
Kim Lan tung chia se khi viet truy~n ngan nay, "toi
muon phan tich tam trgng va than phQ,n cua con nguoi trong cai hoan ciinh cung
aUOng ay, nOi CUQC song dUOng nhU khong loi thoat. Toi muon huang hQ VCW S'l;(

song, tinh thuong yeu nhau, khong phiii La S'l;( gianh giQt nhau". Co Le chinh tu
nhung suy tu ay, "nguai con de cua dong ru(>ng" da tgo nen thi- m¢t con nguoi
trong nam aoi nhung khong he doi ve tam hon, ve pham chat ma {1 thi van luon
co m()t khao khat miinh li~t, huang ve phia truac, huang ve S'i! song. Chung ta se
bat gQ,p thi trong lan aau thi xuat hi~n vua bang ngogi hinh, vua bang tinh each
cua m¢t con nguai "com chang au an, ao chang au mgc". Do La hinh iinh thi "ngoi
lan trong dam con gai nhgt hQt roi vai truoc cong chQ tinh". Khi nghe Trang ho
m¢t cau cho aa nhQC, thi "ton ton chgy Lgi day xe cho Trang ... roi "cuai tit mat".
Tht day xe voi hy VQng aUQC an, nhung Lan do anh cu Trang khong dung thoa
thuc;tn cua cau ho, xe bO ciing aii day roi, ay vc;ty ma van chua thay "com trang
may gio" ctau? Thi gic;tn cilng phiii. Nhung duang nhu chinh nguyen co ay lgi La
moi duyen dan aln CUQC ggp mgt Lan thu hai. Li~u lan nay, thi c6 dgt auqc u6c
nguy~n hay van "tay trang khong cong"?
2. l&:n
Thai dq lan g~p thu hai: Nha van Trung Dinh tung nhgn xet ve nhung truy~n
ngan cua Kim Lan rang: "Kim Lan thi qua La age sac, tinh vi, ranh manh don nen
va cii aao de nua". Va c6 Le cai "tinh vi, dao de" dang xem, dang dQC ay c1W;1C bgt
ra tu chinh nhung hcmh c1¢ng nho nhung rat tinh te khi mieu tii nhung bien doi
trong con nguoi thf. Lan thu hai, Trang vua tra hang xong, ngoi uong nuoc a
ngoai cong chq tinh thi thi actau sam sgp chgy den. Thj dicng truO'c mc;lt han sung
sia noi: "Dieu! Nguoi thi md dieu!". Thj ticc gi~n md sung sia nhu the, vi "s'l:( that
hica" cua Trang lan truO'c. ThQt ra, do chi [a cai c6 de thi aoi an ma thai. Boi chinh
tan truoc cilng aa aua Lgi voi Trang rang: "Co kh6i com trang may gio dily".
 Trong lan gQ,p mQ,t thu hai nay, thi xw1t hi~n vai
ngoQ,i hinh kem hap dan, co thi nhanh nh~n, hay dua dii khong con, gio day dung
truac mQ,t Trang La mc)t nguoi dan ba lq. Trang "giuong mat nhin thf', khong
hieu. Trang khong nhcJn ra thi La ai, chi am anh cai ve "sung sia, danh da, chua
ngua" cua thi mai vua niiy con thao thao am am len. Trong lan ggp go nay, Kim
Lan dii khac hQa nhan VcJt thi vai nhilng net "khong de nhin", "thj reich qua, ao
quan td toi nhu to dia, thj gay SQP hdn di, tren cai khuon mt;it luoi cay xam xjt
chi con thay hai con mat". Cai ngheo, cai doi da an sau ldm thj trong thc;tt nhech
nhac, tQi nghi~p, dang thuong.

Cai d6i khong chi tan hQ,i dung nhan cua thi ma n6 con lam hao man tinh each
va nhan pham cua mc)t con nguoi. Thj "cong can", "sung sia". Cai doi khien thj
quen di y tu, long t1:( trQng cua mQt nguO'i dan ba. Thay Trang vo vao cai tiLi khoe
"rich bo cu". Hai con mat "trung hoay" cua thi lcJp tuc sang Len. Anh mat ay l6e
len tia sang cua niem tin, hy VQng, S'l:[ CUU roi CUa mc)t tam han dii chet man di
trong cai toi tam cua nQ,n d6i. Doi mat ay anh len biet bao tam tinh cua thi. Thi
sq, li~u retng CUQC song cua thi ngay mai c6 con tiep tvc hay se LQ,C vao dam nguoi
chet trong ngo x6 kia. The roi, thi "don del" vai anh cu Trang: "An thcJt nha!", cau
hoi ay vua nhu loi hoi, vua de tham do, vua de xac nhcJn. Boi giila luc nguoi "chet
d6i nhU nga rQ," mc)t bila an dang gia han bat CU thu gi tren CUQC doi nay. Va CO
le, dung gifra S1:( song ua cai chet, gifra cai doi dang hanh ht:t tU trong XUOng tuy,
nguO'i con gai ay da chdng kjp nghi gi han ngoai ui~c ldm theo ban nang san co.
Thi "an lien mc)t chgp bon bat banh due", hanh dc)ng an lien, nhanh va khong kip
tho ay dii cho thay niem khat khao ve "mc)t bila no" dii tro thanh nguon lv;c thoi
thuc khong ngung trong con nguoi thi. Thi an khong kip tho, an chang kip tro
chuy~n lay noi vai cau xii giao de cho cai nguoi mat tien moi an duqc vui long.
An xong, thi cam dQC doi dua qu~t ngang mi~ng, tho, khen: "Ha, ngon!". Mc)t cau
khen nghe nhU muon lap di cai S'l:[ XaU ho, che di cai ve nguqng ngung cua thi den
the! Roi thi cung ay nay ma dua lQ,i Trang bang cai di~u be) rat lang lo: ''Ve thi ay
thay hvt thi bO bo!".
 Tu dang di~u, cfr chi den each an noi doi dap, thi vua cong con, vua
tho Lo, vua so sang. Thi del nhtn doi nhieu ngay, bi cai doi hanh hc;t, bua vay nhu
bi thil "virus" an aln hao man. Doi vai thj, dugc song con han ta chet, vade dugc
song thj can phdi an, lan lao han ld co mQt cho d1;(a, nai di bam viu qua cai nt:tn
d6i nay. DQC den day, ta de dang t11dng nhu tht da Q;Q,t S'l;£ ton tc;ti cua minh, di;i,t
mieng an len tren nhan each. VQ,y la ban chat tot d~p cua nguoi ph'!! nii: baa doi
nay da bi nc;tn doi, bi cai doi khung khiep lap liem di, che lap di, m<)t each tan
nhan ma ciing thQ,t dang thuang!
4. sowtg,
Phia sau cdnh tinh troi dt:tt, vat vuong, nguoi "Vg nht;lt" lt:ti co m(>t long ham
song manh li~t. Thj dong y theo khong Trang ve ldm vg ld vi de dugc song, de
thap them ca h(>i song cho minh, du thj bie't giiia cai thai buoi nayldm gi con hy
vqng han dugc niia. No khang dinh khao khat song miinh li~t cua nguoi ph'!! nii:
trong hoan canh ban cung. Thi danh lieu voi SO ph{J,n cua CUQC dOi minh, thi con
gi de mat nii:a nii:a dau ngoai cai "con SO 0", khong the tron trinh han dUQC the
nay? Thi bat chap tat ca de dUQC an, dUQC ton tc;ti, chang le thi la con nguoi de
dang, hoi hQt the sao? Khi anh cu Trang dua "Nay, co muon thea to ve nha thi ra
khuan hang len xe roi ta cung ve". Noi the Trang ciing tuong la noi dua, ai ngo
thi ve thQ,t. Co the thay n1ng, cQ.n ke ben cai chet nguoi dan ba ay khong he buong
XUOi ma trai lt:ti Van V'i!Qt len tren cai thdm dt;tm de xay d1;(ng "Vl;CC lay" S1;( song,
de nam lay ht:tnh phuc nho nhoi. Niem lc;tc quan, tinh than ham song cua thi la
m<)t phan pham chat dang quy. VQ,y la thi del bat dau m<)t "niem tin moi, m<)t
hc;tnh phuc moi, du niem tin ay, hc;tnh phuc ay qua doi mong manh".
"Nhan vQ,t chinh la linh hon, hoi tho cua tac pham ngM
co le vi vQ,y ma moi nha van khi cam but viet nen tac pham cua minh deu
thuQ,t",
co gang go deo ti mi de tc;to nen m<)t nhan vQ,t phu hQp voi y do va tu tudng muon
truyen tai vao trong tac pham. Voi truy~n ngan "VQnhi;it", Kim Lan del khac hQa
nhan v~t nguoi phv, nu n1t dieu luy~n. Nha van khong t~p
trnng mieu td tam lj
nhan v~t de giii ve xa ley., phit hgp vbi hodn cdnh cua thj - m()t "nguai vg nht;tt".
Nha van Kim Ldn da t;4p tnmg chu trQng vi~c khac hQa hanh dQng, cit chi, net
minh" qua lan ranh cua C£ii chet. Tu do, tq,o nen nhitng cai nhin mai lq,, hap dan
ve nhan vqt nay.

Nq,n doi khoc Li~t nam ay, van luon de lq,i cai am imh ve tieng quq, keu, miti
tanh cua xac nguai, miti am moe cua rae ruoi, ng(jt ngq,t va tam toi giita khong
khi cua nguai chet. Nhung van khong the ngan can duqc anh sang cua tinh nguoi,
cua khat V<,>ng song. Chinh trong thai khac ay, khao khat song cua con nguoi lt;ti
troi df!,y miinh li~t han bao gio het, miinh li~t nhu ngQn lua trubc gio, cic the duqc
thoi phong len khong the d~p tat duqc. Ta nhcJn thay a thi - nguai dan ba phai
gong Len de so sang, de aanh da chua ngoa, chao chat vi mieng an. Nhung achj
lt;ti chua d1:(ng m()t cai gi nit Um lao, dang tran quy ma ciing dang kham ph'l;tC.
Thj dii cham "ngoi no" cho sue song miinh li~t cua con nguoi. Sue mq,nh ay ta dii
tung bat gQ,p a nhan VcJt chi DcJU- nguai dan ba lVc dien trong "Tat den" cua Ngo
Tat To. Doc;tn chi DcJu danh nhau vai ten cai l~ dii the hi~n ban linh song cua chi
trong hoan canh tam toi cua CUQC dai. Kim Lan la m(>t nha van cua hi~n th'l:(c
nhteng ong cung lei m(}t nhd nhan dQ,O lbn, ngoi but CO sac sao den dau ong van
d~t niem tin vdo con nguoi. Vi the, khac vai nhitng nha van hi~n thvc khac khi
chi nhin thay S'l! tuy~t VQng, be tac thi oday Kim Lan lq,i viet ve cai doi "cte nang
con nguai Len trong tinh yeu thuong". CtH doi chdng nhung khong leim voi dive
a~p cua con ngUOi, ma trai l~i no lei a(}ng l'I!C de COn ngUOi VU(Jt thoat khoi nghjch
canh, dua hQ xich l~i gan nhau hon duoi anh sang cua tinh nguoi, tinh yeu
thuong giica con nguai voi con nguai. Noi nhu Hoai Vi~t: "Nha van dung "VQ
nhQ,t" de lam don bay nang nguai len trong tinh nhan ai. cau chuy~n "VQnhQ,t"
day bong toi nhung tu do dii loe len nhitng tia sang am long".
"Nha van chan chinh phai song bang trai tim va viet bang li tri, khong
the di ngUQC lc;ti tieng noi cua trai tim va hi~n th'I!C cua CUQC song". Co [e "VQ
nhQ,t" chinh thien truy~n duQc c()ng huang nhip nhang giita trai tim ngcJp tran
yeu thuong vai "tieng dai [an nao nice". DUQC viet nen tU gio b1:ti CUQC dai va bang
tam long cua nguai "ngh~ si" chan chinh. Cdu chuy~n "VQ nhQ,t" day cam d()ng,
anh len nhitng tia sang cua tinh yeu dQ,c bi~t la khat VQng song miinh Li~t.

220
 Ky niing xu ly va luy~n ae mon Ngii van 2022 Tnin Thuy Duong

f>ETHI THU KY THI THPT QUOC GIA 2022

SO 9 Mon: Ngii van
Tran Thuy Duong Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat d~
Ph~n I. DOC HlEU (3.0 di~m)
DQC van ban sau va thl,t'c hi~n cac yeu c~u:

Ve di anh, mau ao do sac vang

Lich su sang trang, co gi dau nu6i tiec
Cac chien binh da sue cimg tvc ki~t
Van mq,nh me, hung tung dqt blio giong.
Ve di anh, ca dan t¢c dang trong
·Nhilng tV hao cho tinh than qua cam
GiQt nu:oc mat rai, chang phai vi sau tham
Qua d~p roi, ca m¢t giac ma ngoan.
Nhung dua tre hom nay, sau nay se ton ten
Chung nho mai m¢t Vi~t Nam nhu: the
M(it qu6c gia, trai qua bao theM
Van co nhung anh hung, trong tri~u tri~u trai tim.
Ve di anh, hliy giil vilng niemtin
To
Song, chien dau, vi mau co qu6c
Tuy~t vai roi, nhung chang trai khdi qu(tt
TV hao nay, se mlii mlii vang danh.
(Trich "Nhung ngu:ai hung U23 Vi~t Nam", Huy Do)
Cciu 1. Trong do<,ln trich, nhfrng dua tre hom nay se nho mai di~u gi v~ dat
nuoc Vi~t Nam? (0.5 diem)
Cciu 2. Chi ra nhfrng ca.u tha n6i v~ tinh th§.n ctla nhfrng nguoi hung Vi~t Nam
duqc nhac den trong do(,ln trich. (0.75 diem)
Cciu 3. Theo anh/ chi, hinh anh nhfrng nguoi hung trong cfm tho sau the hi~n
cam xuc gi? (0.75 diem)
Van co nhung anh hung, trong tri~u tri~u trai tim.
 Cau 4. Anh/ cht hay nh~n xet ve tinh dim cua tac gia doi v6i nhfrng nguoi
hung U23 Vi~t Nam duQc the hi~n trong do~m trich. (1.00 diem)

Cau 1. (2.00 di~m)

Tl! n9i dung phan DQc hieu, anh/ cht hay viet do9-n van (khoang 200
chfr) ve S'l! can thUt cua tinh than c6ng hien.
Cau 2. (5.00 diem)
Thang Linh mo tut-se, Lay ra m¢t chum gie. Gie dii tam dau xa nu. No quan len
muc1i dau ngon tay Tnu. Roi no cam Lay m¢t cay nua. Thang D1;tc baa:
-De no cho tau!
No giQt Lay cay nua.
Tnu khong keu Len m¢t tieng nao. Anh trc;m mat nhin thang D1;tc. No cuai sang
s(tc. Nodi cay Lua Lr;ti sat m(Jt anh:
- Coi ky cai m(JJ thang c¢ng san muon cam vii khi xem sao nao. So kiep chung
may khong phai so kiep giao mac. Bo cai m¢ng cam giao mac di, nghe khong?
M¢t ngon tay Tnu boc chay. Hai ngon, ba ngon. Khong co gi duQm bang nhv;a
xa nu. Lua bat rat nhanh. Muai ngon tay dii thcmh muai ngQn duoc.
Tnu nham mat Lr;ti, roi mo mat ra, trung trung.
Troi oi! Cham~ oi! Anh khong cam thay Lua omuai dau ngon tay nua. Anh nghe
Lua chay o trong Long ngv;c, chay o b1;tng. Mau anh mqn chat o dau Luoi. Rang
anh dii can nat moi anh roi. Anh khong keu ren. Anh Quyet noi: "Nguai c¢ng san
khOng them keu van ... ". Tnu khong them, khong them keu van. Nhung trai oi!
Chay, chay ca ru¢t day roi! Anh Quyet oi! Khong, Tnu se khong keu! Khong!
(Trich "Rung xa nu", Nguyen Trung Thanh)
Phan tich ve d~p nhan v~t Tnu qua hinh dnh doi ban ta:y bj giQ,c dot trong
do9-n trich tren. Tu d6, nhan xet pham chat anh hung thoi kh~mg chien chong
MI c(ru nu6c.
 DAP AN VA THANG DIEM
Ph§.n Cau N()idung Di~m
I DOCHI:EU 3o0
1 Nhfrng dua tre hom nay se nho mai ve Vi~t Nam: 0.5
+ Song, chien dau, vi mau co To quoc.
+ Nhfrng chien binh da ki~t sue ki~t h,rc van m(;lnh me
hung tling dQt bao giong.
+ Tlf hao cho tinh th<fm qua cam.
+ MQt quoc gia van c6 nhfrng anh hung, nhfrng chang
trai qu~t khoi.
2 - Nhfrng cau n6i ve tinh than cua nhfrng nguoi hung 0.75
Vi~t Nam duQc nhac den trong do9-n trich:
+ "Ccic chien binh ad sue citng h!c ki~tj Van mQ,nh me,
hung tung aQt baa giong".
+ "Song, chien aau vi mau co sac ao".
3 - Nhfrng nguoi hung trong ca.u tho: "Van c6 nhfrng anh 0.75
hung, trong tri~u tri~u trai tim" the hi~n cam xuc: tV'
hao, biet on va khac ghi.
4 - Tinh cam cua tac gia doi voi nhfrng nguoi hung U23 1.0
Vi~t Nam duQc the hi~n trong do9-n trich:
+ Niem tl,f hao dan tQC den tlr tinh than qua cam cua
cac anh khi "sue cung rvc ki~t van hien ngang".
+ S\f biet On vi da cong hien vi mau Cd sac ao de cho
m9t Vi~t Nam vang danh han.
+ Cam xuc han hoan, vui mung vi S\1' no h,rc den cling
trong tinh than chien dau cua cac anh.
II LAMVAN 700
1 Do~n van v~ st,r c~n thiet cua tinh th~n cong hien 2.0
a. Dam bao yeu cau ve hinh thuc aoQ-n van: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each dit~n djch, quy n<?-p,
r~nrr-
!i ,__u
s •• n"h8n- c.~,;, ' -rnA.~
r-·-'" 1 h--;D -'rh ' '"O'"'rr
L-'J'-' Xl~ ~ !lg ha'nh
_, - -·
 b. Xac dinh dung van de can nghi LuQ,n: SV dm thiet cua 0.25
tinh than c6ng hien.
c. Trien khai van de nghi luQ,n: 1.0
Thi sinh c6 the Iva chQn cac thao tac l~p lu~n phu
hQp de trien khai van de nght lu~n theo nhieu each
nhung phai l<lm ro S'f! can thiet cua Vi~C cong hien.
C6 the theo hu6ng: can thiCt cua tinh tha:n cong
S1:(
hUn boi d6 la hanh d<)ng gop phan sue hfc va gia tr~
phat trien b~m than den v6i c<)ng dong; la S\f danh dau
eho ffiQt eUQC doi ynghla; la nh~n thtrc tich C\fC ve ban
than tnr6c cu<)c doi.
d. Chinh tii, ngu phap 0.25
Dam bao chuan ehinh ta, ngu phap tieng Vi~t.
e. Sang tQ,o 0.25
The hi~n suy nghi sau sac ve van de ngh! lu~n; c6
each dien d<:J-t m6i me.
2 Phan tich ve d~p nhan vt;tt Tnu qua hinh anh doi ban 5.0
tay bi gi(!,c dot va nht;in xet pham chat anh hinig thai
khang chien chong Mi
a. Dam biio cau true bai nghi LuQ,n 0.25
Ma bai neu dUQC van de, Than bai trien khai dUQC van
de, Ket bai khai quat dUQC van de.
b. Xac dinh dung van de can nghi LuQ,n 0.5
Ve d~p nhan vc;tt Tnu tu doi ban tay bi giQ,c dot va nhQ,n
xet pham chat anh hung thai chong Mi.
c. Trien khai van de thanh cac Luc;tn diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhung can
v~n dvng tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch~t che
gifra li le va dan chung, dam bao cac yeu cau sau:

2.24
Ky niing xu lj ud luy~n demon Ngii van 2022 Tran Thuy Duong

* Giai thi~u khai quat ve nha van Nguyen Trung Thanh, 0.5
truy~n ngan "Rung xa nu" va doc;tn trich.
* Ve df;p Tnu qua doc;tn giQ,c dot doi ban tay:
- Tinh than qua cam, khong khuat phv,c, khong dau 2.0
hang truac s'l! tra tan cita giQ,c:
+ Khi bj gi~c tam dau xa nu dot doi ban tay, Tnu
"khong keu m(jt tieng nao".
+ Anh nghe lfra chay o trong long ngvc, chay o bt,mg,
mau m~n chat dau luai van nhd tinh than nguoi c<)ng
san: "Nguai c(jng san khong them keu van... ", Tnu khong
them, khong them keu van.
+ Qua hinh fmh Tnu va doi ban tay bj dot, ta thay dUQC
chan ly each mc;mg; thay dUQC qua trinh dung len dau
tranh cua nguoi dan ta: khong the tay khong chien
dau, khi "giqc dii cam sung thi minh phai cam giao dung
len", phai lay b<i~.O h,(C each m<il.ng chong l<iti b<i~.O h,rc phan
cachm<il.ng. 0.5
- Ve dyp Tnu dUQC xay dt,rng ttr loi van giau tinh t<il.O
hinh, SUC tich, giau nh<il.C di~U, giau tinh bieu cam, vtra
ngQi ca tam long yeu nUde, vtra the hi~n long cam thu
gi~c; ngon ngfr sfr thi hao hung ket hQp vdi chat lang
mq_n say me; each dt,rng truy~n Vdi boi canh phu hQp;
truyen tai chan ly m<?t each kheo leo va tinh te.
* NhQ,n xet pham chat anh hung: 0.5
- Pham chat nguoi anh hung dUQC the hi~n 0 long yeu
nude thiet tha; cam thu gi~c, tinh than chien dau bat
khuat; la Sl,( trung thanh Vdi li tUong each m<il.ng dUQC
thtr thach trong nhfrng hoan canh khoc li~t; n6 tieu
bieu cho ve dyp cua dan t<)c.
- Pham chat anh hung toat len tu nhan v~t Tnu: gan
b6 trung thanh thuy chung SaU n~ng Vdi each m<il.ng;

225
 gan g6c tao b<;10, day qua cam; chinh trt,{C, trong sang,
trung thvc, th~ng than; khong dau himg, khong van
xin; dung len cam vu trang chien dau la con duong giai
ph6ng tat yeu.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;w 0.5
The hi~n suy nghi sfm sac ve van de nght lu~n; c6
each dien d<;lt m6i me.
TONG DIEM 10.0

BAI VlET THAM KHAO

_L

Cau 1. Trang aogn trich, nhung aua tre hom nay se nha mai ve Vi~t Nam, m()t
aat nuac du trai qua bao nhieu the' h~, trai qua bao nhieu thang tnim song gio
van luon co nhung nguc]i anh hung qua cam, van co nhung chang trai khoi quQt,
song, chien aau vi mau co To quae tgo nen bao niem t1! hao khan xiet vang khap
ca nui song.
Cau 2. Nhfrng cau tho ve tinh than cua nhung nguoi hung Vi~t Nam duqc nhac
den trong aogn trich: "Cac chien binh eta sue cung l'lfc ki~tj Van mgnh me, hung
tung dQt bao giong"; "Song, chien dau vi mau co sac ao".
Cau 3. Nhung nguoi hung trong cau tho: "Van co nhung anh hung, trong tri~u
tri~u trai tim" tac gia muon khang dinh m()t niem tv hao va biet on sau sac cua
hang tri~u con nguoi Vi~t Nam ve S'lf no lvc chien aau den citng vi mau co sac
ao, ve nhung cong hien, hi sinh lan lao va ca nhung thanh qua ngQt ngao cac
anh aa mang ve cho aat nuac. Do con la Slf khac ghi, ton vinh va noi tiep nhfrng
truyen thong quy bau cua dan t()c aa ngam sau vao mau thit nhung nguoi anh
hung, ton vinh ban chat Vi~t Nam, tinh than Vi~t Nam, m()t tinh than qua cam,
can truong, khong bao gio chap nht;tn lui buck truac nhung kho khan, thil thach.
 Cau 4. Tinh cam cua tac giil doi voi nhitng nguoi hung U23 Vi~t Nam aUQc
the hi~n trong doc;tn trich tren La S'l:{ tnin trQng, ngQi cava niem tv: hao khan
xiet ve nhiing tinh than qua cam nhat, nhitng no Lv:c phi thuong nhat cac anh
eta the hi~n de dem ve vinh quang cho aat nuoc. Trang niem han hoan, phan
khoi truoc nhitng ki tich, tu hinh anh nhilng nguoi hung U23, tac gia eta nghi
ve con nguoi Vi~t Nam, dan t(jc Vi~t Nam trai qua baa nhieu song gio, baa nhieu
nhitng kho khiin, thu thach van Luon giii vilng sv can truong, qua cam, sv quyet
tam chien dau den cung vi mau co sac ao. Vua tran trQng, tv: hao, tac gia lc;ti
VUa muon the hi~n S'l:( biet On sau sac den nhitng ngUOi anh hung aa chien aau
het minh de lam rc;tng danh non song ddt nuoc, de khang dinh vi the cua dan
t(>c tren dau truong quae te.
H. VAN
Cau 1. NLXH: S1:( can thiet cua tinh than cong hie'n
Nha tho To Hiiu tung viet: "Song La cho aau chi nh(ln rieng minh". Moi
chung ta CO le ciing can m(>t CUQC dai nhU the, m(jt CUQC dai bie't cong hien chu
ve
khong phai chi nht;tn minh. sv: cong hien bat aau khi chung ta mang tai niing
va tri tu~ cua minh hoa vao lQi ich chung. Chang dung lc;ti oao, hanh trinh cong
hUn tiep t~c khi ta dem tai cho c(>ng dong cd thO'i gian, sue l¥c va nhiing gia
trj phat trUn cua ban than. M(>t nguoi chien si hi sinh than minh cho sv tv do
cua dan t(jc. M(jt nguoi thay dung han nua CUQC doi minh de dc;ty do tung Lop
hQc tro, ae truyen th~ tri thirc va dc;to aile. Tat ca deu dang cong hien het minh
cho xa h(Ji. Bbi le, con nguoi tuy La m(>t ca the d(jc lQ.p, nhung hanh trinh song
va phat trien cua moi ca the ay chang baa gio tach bi~t voi c(>ng dong. Chung
ta tie'p nhQ.n sv giao d~c, ren Luy~n cua chinh moi truong ay. Va neu khong co
sv cong hien de kien tc;to nen m(jt moi truong ngay cang tot d~p han thi [i~u
rang coca the nao co the phat trien tot nhat trong m(jt moi truong l~i tan? Vi
the S'l:( cong hUn trUOc het ld di cho chinh CUQC aoi moi nguai vd the h~ mai
sau. S'l;l cong hUn d:y con la S'i:( ctanh dau cho CUQC d(Ji y nghia cua moi nguO'i.
Banh xe [tch su quay vong v6i nhung phat minh, kien tc;to cho chinh c(jng dong
cua ca nhiin. S1;t cong hien thai thuc con nguai lao aijng, sang t~o de roi tt'c do
 agi dich, S'l/ cong hien cua a¢i ngu y bac si la khong he nho. HQ bO lqi sau lung
nhilng b¢n be CUQC song de tien len tuyen aau chong dich. HQ mi~t mai ngay
aem trong nhung phong nghien cuu de cho ra dai nhung kit thu nhanh, nhung
lieu vaccine. MQi sv cong hien deu co ynghia v6i dai.
Cau 2. Phan tich hinh tuqng nhan vt:tt Tnu bj dot doi ban tay va nht:tn xet
pham chat anh hung thai khang chien chong Mi.

Bcm ve S'l/ do bOng van hQC, To Hoai cho n1ng: "Moi trang van deu
soi bong thai dqi ma nora dai". Vai nhi~m V1:t cao ca ay, dai song van hQC cung
"uon minh" thea quy ago quay cua xii h¢i. Neu van hQC giai dogn 1945 -1954, "in
han" trong ta nhung hinh anh d~p ve nguai linh thai chong Phap thi den v6i van
hQc giai doqn 1954 - 1975 La ca m¢t the h~ mang trong minh ve d~p cua nguai
chien si cam sung thai chong Mi oai hung. Sinh ra trong thai ki dat nuac phai
clUOng aau VOi chien tranh, van hQC giai aogn 1945-1975 cung lay cam hUng ay
de viet ve dan t¢c, de tai ve nguai linh de ca ngQi nhung con nguai aa "Quyet tu
cho To quae quyet sinh". Trang nhfrng tac pham ay, "Rung xa nu" tri'1 thanh m¢t
"ban Hich thai danh Mi" vang dQ,y nui song. Qua hinh dnh doi ban tay Tnu bj
gicy,c dot, nha van Nguyen Trung Thanh dii mang tai cho nguai dQc nhung suy
ngam sau sac ve con nguO'i Tay Nguyen, ve nhung pham chat anh hung da:ng
quy cua nhiing con nguai "tu chan ly sinh ra".
Giao su Nguyen Dang Mgnh khang dinh net dQ,c bi~t
trong van Nguyen Trung Thanh rang: "Neu Nguyen Tuitn suot dai di timcai d~p
thi Nguyen NgQc suot dai san tim nhitng tinh each anh hung". VQ,y nen, Nguyen
Trung Thanh dii gui han minh den v6i manh dat Tity Nguyen va gui ngoi but
cua minh ve nhfrng con nguai quii cam ay suot hai CUQC khang chien chong Phap
va chong Mi, va cho ra dai nhieu tac pham thanh cong ve manh dat va con nguai
noi dity. Sang tac cua Nguyen Trung Thanh chu yeu mang d~m khuynh huang
su thi va cam hung Uing m(tn, la nhung ang van "trong, sanh nhu mt:tt, l(ti dugm
uap mc}t tan huang rat dQ,c bi~t. DQc cil: bang hoang vang vat miii" va "Rung xa

228
nu" La m¢t truy~n ngan nhu the! M¢t truy~n ngan khang dinh "Nguyen NgQc
han nguoi {1 tai van. Khong co th'l!c tt;ti, khong the uift duqc nhu the"'.
"Rung xa nu ld truy~n cua m(jt doi, duqc ke trong m(jt
dem. Cai dem dai nhu cd CUQC doi", boi le dola cau chuy~n uie't ue nhiCng con
nguO'i da danh cd cu9c dai minh de bdo u~ que huang, dat nuoc; ld hinh dnh con
nguai Tay Nguyen trong cut)c khang chien chong Mi duQc ke trong m(>t dem khi
nguoi anh hung Tnu ve Lang; La sv gi{w d1;tc nhgn thuc cho the h~ mam miing ve
tinh than yeu nuoc, truy~n dUQC nha van Nguyen Trung Thanh cat but hoan
thanh niim 1965, khi CUQC kh{mg chien chong Mi buoc vao giai dot;tn ac Li~t nhat.
Truy~n duQc in trong tgp "Tren que huang nhitng anh hung Di~n NgQc", xw1t
hi~n tan dau tren tgp chi "Giai ph6ng Trung Trung B¢". La truy~n ngan, thea
nha tho Tg TY. tilng qua quyet: "Gan nica the ki qua di, Rilng xa nu van nhu La
m(jt am anh d~p til canh sac cien con nguoi giita chon agi ngan... "

dung Ban ve tam quan trQng

cua chi tiet ngh~ thugt, c6 ykien cho rang: "Doi khi chi vi m(jt doi mat ma nguoi
ta phai cuoi nguyen m(jt nguoi dan ba". cau noi d6 khang dinh: sue hut cua chi
tiet CO the danh g't;LC dUQC Ca tong the, thgm chi no thay the, lan at tong the.
Trang tac pham viin chuang, chi tiet chua dvng tu tuong lon, tinh cam Lon, bOi
"Chi tiet nho lam nen nha van Lon"; La noi gici gam nhitng quan ni~m ve con
ngUOi, ve CUQC doi; ky thac nhi1ng UU tU, triin tro cua nha van.
t
Trang truy~n ngan Rilng xa nu, hinh anh doi bim tay Tnu La m(>t chi tiet ngh~
thugt day am anh; La hinh anh mang dau an ve CUQC doi nhu m(jt "Ban ly Lich
trich ngang" ve Tnu. Day la doi bdn tay hi~n than cho so ph~n cung nhii:ng
pham chat tam hon cao a~p cua Tnu. Trang tac pham, rat nhieu tan nha viin
Nguyen Trung Thanh nhac den doi ban tay Tnu, nhung am anh nhat van la luc
bQn thang Dvc tam nhva xa nu dot chay muoi aau ng6n tay Tnu sang rvc nhu
muoi ngQn lua.
 Doi ban tay - mi,)t "dif'n tich" ve CUQC dai day dau tJutong mat mat va tam
long kien trung cua nguai anh hung Tnu. Doi bim tay mang noi dau dan, vi tay
khong ma Tnu khong the cuu vg con; vi tay khong ma Tnu bi bat, bi bc;m thang
Dvc quan gie tam dau nh'f:(a xa nu dot chay, "m11<Ji ngon tay anh nhu muai ngQn
duoc sang rl:(c". The nhung, "Tnu khong keu mqt tUng nao". Du "anh nghe lua
chay otrong long ng'l!c", nhung Tnu nho nhu in tai anh Quyet noi: "Nguai ci,)ng
san khong them keu van...", Tnu khong them, khong them keu van". BQn giQ,c tra
tan va dot doi ban tay Tnu hong lam lung lc;tc y chi dau tranh each mc;tng cua
anh va dan lang Xo- Man. Nhung khong, t(ji ac cua chung cang lam cha ngQn
hl:a cam han trang Tnu, trong buon lang bung chay len mc;tnh me, manh li~t han
baa gia het. Day chinh [a haan canh vo cung khac nghi~t trang CUQC dai Tnu:
MQ,c du bi dot muai dau ngon tay nhung Tnu da "khong them keu van". Tnu mi,)t
long trung thanh voi each mq,ng, luon the hi~n y chi, ban linh gan dq,, dung cam
cua mi,)t nguai anh hung.

Doi ban tay Tnu khi bi giQ,c dot khong con lanh lQ,n. Doi ban tay anh [uc nay [a
chung tich cua mqt giai doq,n dau thuong, cua thai diem long ciim h~n soi trao
- moi thu cua ban than Tnu doi voi ke thu. Vi vQ,y, do la doi ban tay trnng phc;tt,
ban tay qua baa doi vai chung khi sau nay, anh bop chet ten chi huy don giQ,c
trang m()t trQ,n chien dau cua quan giai phong. Cung chinh tu thai diem doi ban
tay Tnu bi dot ma dan lang Xo Man da noi d~y trang dem dong khai vai vu khi
trang tay de cuu Tnu, cuu dan lang va ket qua [a "Lua da tat tren muai dau ngon
tay Tnu. Nhung dong lua xa nu [an giita nha van do. Xac muai ten linh giQ,c ngon
ngang quanh dong lua do". Ke thu da phai den t(ji cho nhung t(ji ac ma chung
da gay ra cha Tnu va dan lang. Qua hinh anh doi ban tay Tnu, nha van Nguyen
Trung Thanh da gui vaa do chan ly each mc;tng: "Chung no dii cam sung, minh
phai cam giao dung len", phai lay bq,o l'l!C each mt;tng chong lt;ti bq,o l'l!C phan
each mq,ng, nhulO'i C¥ Met qua quyet.

230
 Hinh dnh doi ban tay trO' thanh nhiing diem sang tham mi cua tac pham, co
vi tri khong the thie'u trong S1;( phat trien cua cot truy~n, gan lien voi nhiing
buoc ngo~t trong cuc?c doi, so ph«:tn nhdn v«:tt. Thieu chi tiet la thieu sv dQ,c tii,
thieu tinh Cl;t the, truy~n se tro nen nhc;tt nheo, hoi hqt, thieu sue hap dan. Hinh
iinh doi ban tay cua Tnu la m(>t chi tiet ngM thu~t dQ,c sac, duqc Nguyen Trung
Thanh t~p trung xay d'!fng voi nhieu y nghia bao quanh, gop phan lam noi b~t
len ve d~p hinh tuqng cua nguoi anh hung mang tinh chat su thi va khuynh
huang lang mc;tn each mqng. Do la doi ban tay can cit, chiu kho, giac ng(> each
mqng som, la doi ban tay cua yeu thuong nghia tinh, dong thoi cilng la doi ban
tay chiu nhieu dau thuong mat mat, nhung rat m'lfc kien cuong va sau cung tro
thanh doi ban tay mang ve a~p cua li tuong each mqng, cua tinh than chien dau
bat khuat khong ngung nghi.

Cau chuy~n ve CUQC doi Tnu dU<JC ke long trong cau chuy~n ve CUQC noi d~y
cua dan lang Xo Man. cau chuy~n ve CUQC doi va con duong di len cua Tnu mang
y nghia tieu bieu cho so ph~n va con duong cua cac dan t(>c ray Nguyen trong
CUQC khang chien chong de quae Mi. Tren con duong ay, co lan gio cua tinh yeu
nuoc, long cam thu gi~c va s1;t chuyen bUn trong nh«:tn thicc ve each m~ng; ld
tinh than bat khuat kien trung cua nhiing con nguoi "ru bun dicng len sang loa".
Tat cii duqc the hi~n qua thu ngon ngit sii thi hao hung ket hQp v6i chat lang
mqn say me, each d'!fng truy~n voi boi ciinh phu hqp, lai van giau tinh nhqc hinh,
nhqc di~U... tat cii khien ngUOi dQC nhU dang song trong nhflng nam thang chien
dau soi svc ay cua dan t(>c.
Hinh iinh doi ban tay cua Tnu la m(>t chi tiet ngh~ thu~t dQ,c sac, duqc Nguyen
Trung Thanh t~p trung xay d'!fng v6i nhieu y nghta bao quanh, gop phan lam
noi b~t len pham chat anh hung cua Tnu. No mang tinh chat sii thi va khuynh
huang lang mqn cua van hQC each mqng thai ki nay. Do la doi ban tay can cit,
chiu kho, giac ng(> each mc;tng som, [a doi bim tay cua yeu thuong nghia tinh,
dong thai cilng la aoi bim tay chiu nhieu aau thuang mat mat, nhung rat ml:(c
kien CWJng va sau cung tro thimh aoi ban tay mang ve a~p cua H tuong each
Ky ruing xu ly ua luy~n ae mon Ngfc uan 2022 Tran Thuy Duong

gia ctinh va doi ban tay, Tnu lam vao so phQ,n bi tham do tqi ac chien tranh gay
ra. Tuy vQ,y anh khong ctau himg so phQ,n. Anh eta vuan len trong cuqc song va
chien ctau, tinh nguy~n cti each mq,ng, tra thu cho gia ctinh va bdo v~ que huang
ctatnuoc.
Danh gia ngh~ thut:tt: Gap trang sach lc;Li, hinh dnh ve nguai anh hung Tnu
van con nguyen v~n trong tam tri nhilng pham chat tot ct~p. Nguyen Trung
Thanh eta kheo leo trong dan dat va mieu td CUQC aai cua Tnu bang mqt ket cau
vong tron. Hinh thuc ke chuy~n tq,o nen mqt huang vi ctQ,c trung cua Tay Nguyen
mang mau sac su thi truyen thong. Cung voi do la giQng van ctQ,m chat Tay
Nguyen, nhu tieng cong chieng rung nui cu go mai vao. De roi khi nho ve Tnu
ta l(l,i nho toi canh rung xa nu. Nho ve Tnu trong long ta lq,i song dQ,y bao nguai
anh hung "vi nuoc quen than" nhu La Van Cau, Nguyen Van Troi... HQ cteu eta
do mau vi dan t¢c, nga xuong vi aqc lQ,p tv do vi chinh nhilng nguai ma hQ yeu
thuang va bdo v~.
Ket bai: Van hQC can den hinh tuqng nhu loai ong can chat nh'l,ty de t(I,O nen
nhilng giQt mQ,t ngQt cho ctai. Hinh tuqng co sue song ben bi la hinh tuqng ctuqc
phat bieu len tu nhilng van de nong hoi cua thai d(l,i. Nhung hinh tuqng ay can
cti qua mqt tam hon, mqt tri oc de co the trQn v~n ca be dai lan be sau, de nguai
clQC co the khai thac nhilng tinh hoa cua cd thai cl(l,i ay. Hinh tUQng aoi ban tay
Tnu ctuqc viet len bi'Ji ctoi mat cua mqt nha van giau kham pha hi~n thvc, bi'Ji
tinh yeu nuoc cua mqt nguai Vi~t Nam, vi the, no eta dong gop va ctem l(l.i cho
tac pham mqt sue song lau ben.

232
 DE THI THU KY THI THPT QUOC GIA 2022
Mon: Ngfrvan
Tran Thity Duong Thai gian: 120 phitt, khong ke thai gian phat de

DQC do~n trich sau va th'I!C hi~n cac yeu cau:

Gi6 va tinh yeu thai tren dat nuoc toi
Nhu tieng gQi ngan dai khong khuat ph't;tC
Dat nuoc giong nhu con thuyen xuyen gi6 mc;mh
Nhflng moi tinh trong gi6 biio tim nhau.

Qua mQi dieu, ngQn gi6 c6 qua dau

Luon luon ra di, luon luon moi den
Tho em viet ve m<)t vung cat bien
Co mc;lt trai trong lac b1;ti lan di...

Dii c6 lan toi muon nguoi yen

Khep canh cua long minh cho gi6 lc;lng
Nhung vo ich lam sao quen dUQC
Nhflng yeu thuong khao khat cua doi toi.
(Trich "Gi6 va tinh yeu thai tren aat nuoc toi",
Tho tinh, Ltru Quang Vii)
Cau 1. Do<:~-n trich tren sfr dvng phong each ngon ngfr nao? (0.5 diem)
Cau 2. Theo do<:~-n trich, t<:~-i sao tac gia khong the "nguoi yen"? (0.75 diem)
Cau 3. Hinh anh dat nu6c trong ytho sau de 1<:~-i cam xuc gi v6i anh/ cht?
Nhu tieng gQi ngan dai khong khuat ph't;tC
Dat nuoc giong nhu con thuyen xuyen gi6 mc;mh
Cau 4. Anhj cht nh~n xet the nao ve tinh yeu cua tac gia doi v6i dat nu6c dUQc
the hi~n qua do(:ln trich tren. (1.00 aiem)
 Cau 1. (2.0 diem)
Tu n9i dung phan D<;>c hieu, anhjchi hay viet do;;1n van (khoang 200
chfr) y nghia CUa Vi~C dam song h~nh phuc trUdC CUQC d<Ji.
Cau 2. (5.0 diem)
Trang phut choc, ngoi truac m(It chung toi lc;Li van lei m(}t nguoi dan ba lung
tung, day SQ s~t, nhung co ve thong cam vai chung toi han. M~ bat dau ke:
- Tit nho tuoi toi da lei m(}t dila con gai xau, lc;ti ro mqt, sau m()t blJn len dlJU
mua. Hoi bay gio nha toi con kha giii, nha toi truac a trong cai pho nay. Cung vi
xau, trong pho khong ai lay, toi co mang vai m()t anh con trai m()t nha hang chai
giila pha hay den nha toi mua bii ve dan luai. Lao chong toi khi ay lei m(}t anh
con trai c~c tinh nhung hien lanh lam, khong baa gio danh dlJp toi.
Nguoi dan ba bong chep mi~ng, con mat nhu dang nhin suot cii doi minh:
- Gia toi de it di hoqc chung toi sam dUQC chiec thuyen r()ng han, tit ngay each
mc;tng ve da do doi kho chi£ truck kia vao cac v~ bac, ong troi lam d()ng bien suot
hang thang, ca nha VQ chong con cai toan an cay XUdng rang lUQC cham muoi...
cung ngheo kho, tung quan di vi tron linh - bOng m~ do mqt - nhung cai loi
chinh la dam dan ba a thuyen de nhieu qua, ma thuyen lc;ti ChlJt.
- VQ,y sao khong len bo ma a- Dau hoi.
- Lam nha tren data m()t cho dau co the lam dUQc cai nghe thuyen luai vo? Tit
ngay each mc;tng ve, each mc;tng da cap dat cho nhung chang ai a, vi khong bO
nghe dUQc!
- 0 tren thuyen co baa gio lao ta danh chi khong? - Toi hoi.
- Bat ke luc nao thay kho qua lei lao xach toi ra danh, cung nhu dan ong thuyen
khac uong rUQU ... Gia ma lao uong rUQU ... thi toi con do kho ... Sau nay con cai
lan len, toi mai xin duqc vai lao ... dua toi len bo ma danh ...
- Khong the nao hieu duqc, khong the nao hieu duqc! - Dau va toi cung m(}t luc
that len.
- Lei Mi vi cac chu khong phiii lei dan ba, chua baa gio cac chu biet nhu the nao
lei noi vat vii cua nguoi dim ba tren m(}t chiec thuyen khong co dan ong ...
Ky nang xu ly va luy~n demon Ngii van 2022 Tran Thuy Duong

(Trich "Chiec thuyen ngoai xa", Nguyen Minh Chau)

Phan tich s1:{ thau hieu le doi cua nguoi dan ba hang chai trong do;;tn
trich tren. Tu do, nh~n xet quan diem ngh~ thul;it cua nha van Nguyen Minh
Chau thoi ki doi moi.
I>APAN VA. THANG l>lEM
Phin cau N9idung Di~m
I DOCHIEU 3.0
1 - Phong each ngon ngfr: Ngh~ thu~t. 0.5
2 - Tac gia khong th~ "ngu6i yen" boi: nhiing yeu thuong 0.75
khat v<;mg trong minh khong l:)ng gio.
3 - Hinh anh dat nuoc trong y tho d~ l:;ti cam xuc: 0.75
+ TV hao v~ tinh than hien ngang, khong khuat pht).c
"nhu: con thuyen xuyen gio mc;mh"
+ Do chinh Ia tinh than cua nguoi Vi~t Nam.
4 - Tinh yeu cua tac gia doi voi dat nuoc: 1.0
+ sv cam phvc truoc m<)t datnuoc "ngan diJi kh6ng
khuat ph~c", do la tinh than qua cam, hien ngang cua
mQt dan tQC ngan nam van hien.
+ Ni~m tv hao v~ m<)t dat nuoc du "trong l6c b~i lan
di" nhung van sang len thu "co mc;tt troi".
+ Dola m<)t tam hon khong th~ "ngu6i yen", luon yeu
thuong va day khao khat dang hien.
II LAM VAN 7.0
1 Viet do~.n van v~ y nghia ctia vi~c dam s6ng h,nh 2.0
phuc trong cu9c doi.
a. Dam bdo yeu cau ve hinh thilc doqn van: 0.25
Thi sinh co th~ trinh bay theo each dien djch, quy n;;tp,
tong - phan - hQp, moe xich, song hanh.
b. Xac dinh dung van de can nghi luqn: Ynghia cua vi~c 0.25
dam song hqnh phuc tr'UOC CUQC dOi.

235
 c. Trien khai van de nghi luqn: 1.0
Thi sinh c6 the h.ra chQn cac thao tac l~p lu~n phil hQp
de trien khai van de theo nhieu each nhung phai lam
roy nghia cua Vi~C dam song h(tnh phuc tnlOC CUQC dai.
C6 the theo hu6ng: Ynghia ciia vi~c dam song h~nh
phuc tTUOC CUQC dO'i, giup ta thoat ra khoi S\f n~t re de
dUQC song Ia chinh minh; dUQC song dung v6i nhfrng
khao khat, nhfrng cam xuc cua minh rna khong phai de
nen, khong phai guQng ep theo nhfrng chuc1n mvc nhat
dtnh; giup ta quyet li~t hon trong moi hanh d<)ng; hoan
thi~n ban thfm bang each bu dap S\f VO tam, dfrng
dung, VQi Va, hOi hQt.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tqo 0.25
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nght lu~n; c6 each
dien d~t m6i me.
2 Cam nh~n S\( thau hi~u le doi cua nguoi dim ba hang 5.0
chai trong do;;t,n trich va nh~n xet quan di~m ngh~
thu~t Nguy~n Minh Chau
a. Dam bao cau true bai nghi luqn 0.25
Ma bai neu dUQC van de, Than bai trien khai dUQC van
de, Ket bai khai quat dUQC van de.
b. Xac dinh dung van de can nghi luqn 0.5
sv thau hieu le doi cua nguoi dan ba hang chili trong
do~n trich 0 toa an huy~n va nh~n xet quan diem ngh~
thu~t cua Nguyen Minh Chau.
c. Trien khai van de thanh cac luqn diem rB rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhung ca.n
v~n dl,mg tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch~t che
gifra li le va dan chtrng, dam bao cac yeu cau sau:

236
 * Giai thi~u khai quat ve nha V£in Nguyen Minh Chau, 0.5
truy~n ngan "Chiec thuyen ngoai xa" va doc;tn trich can
phan tich.
* sv thau hieu Le dai cua nguai dan ba hang chai
- Thau hit~u noi kho minh va b~m chat cua nguoi 2.0
chong: la m9t dua con g8.i xau, ro m~t, khong ai lay ...
chong la "anh con trai c'l:tc tinh nhung hien tanh Lam,
khong baa gia danh dc;tp toi" ...
- Thau hieu hoan dmh va nhfrng ap h,rc cua chong:
+ Chiu het tQi ve minh va cho rang chong la n(;ln nhan
CUa minh: "gia ma toi de it di hoQ,c chung toi sam dV:QC
chiec thuyen r¢ng hon, ... ngheo kho, tung qwin, ... cai LOi
chinh La dam dan ba othuyen de qua nhieu, ma thuyen
Lc;ti chQ,t..."
+ Nhfrng ap h,rc cua chong: nha ngheo dong con l<;1i
them c:ii dfr d9i cua nguoi dung mui chtu sao, la noi
vat va cua nguoi cheo chong con thuyen...
- Ngh~ thu~t bieu hi~n: Phan tich di<~n bien, sv thay 0.5
doi tam ly nhfm v~t; di sau him noi b~t ve d~p tam hon
con nguoi; giQng di~u cam thong, x6t xa, day chiem
nghi~m; the hi~n ca_i nhin da di~n, nhieu chieu; the
hi~n tinh cam chan thanh v6i nhfrng nguoi lao d9ng
ngheo kho.
* NhQ,n xet ve quan diem ngh~ thuQ,t cua Nguyen Minh 0.5
Chau thai ki aoi mai
- Ngh~ thu~t chan chinh phai bat nguon tU CUQC song
va phl;lC yV CUQC song; phai the hi~n dUQC ban chat sau
xa, an sau trong d6; phai c6 m<)t cai nhin da di~n, nhieu
chieu, di sau kham pha S\! th~t CUa doi song 0 binh
di~n d<;1o due, the sv de hieu dung ban chat ben trong
I' ,...u_a
\..; -hiP.n
-Y.l. th11'c
"'-'--~ •
i I
 - Nguoi ngh~ si phai c6 tai nang va long dung dim
trong qua trinh ph~m anh hi~n thl;(c; Nha van phai tl;(
minh y thuc, phai dau tranh de tv hoan thi~n minh
vuon toi: chan - Thi~n - Mi.
d. Chinh tel, ngii: phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tq,o 0.5
The hi~n suy nghi sau s:ic v~ van d~ nghi lu~n; c6 each
diE~n d?t moi me.
TONG DIEM 10.0

BAI VIET THAM KHAO

L
Cdu 1. Doq,n trich su dvng phong each ngon ngii:: Ngh~ thuQt.
Cdu 2. Thea doq,n trich, tac gia khong the "nguoi yen", bai nhii:ng yeu thuang
khat vQng trong trai tim minh "khong lQ,ng gi6".
Cdu 3. Hinh anh dat nuac trong y tho da de lq,i SV cam phlJC va niem tV hao
ve mc,)t dat nuac "ngan dai khong khuat phvc". Bai da ngan dai nay, ong cha ta
baa V~ Va gifr gin dat nUOC VOi SV kien CUOng va dung cam, SV hien ngang CUa
m¢t dan t¢c yeu hoa binh, chu¢ng w do, quyet danh duoi mQi the lvc thu dtch,
du chet cilng khong lui buac. Tinh than ay "giong nhu con thuyen xuyen gi6
mgnh", nhan chim lil ban nuac va lil cuap nuac. Tinh than ay luon thai thuc the
h~ sau y thuc ban than minh vi sv nghi~p baa v~ To quoc cua nguai dan Vi~t.
Cdu 4. Qua dogn trich "Gio va tinh yeu thai tren dat nuac toi", Luu Quang Vil
da the hi~n trQn vf;n nhii:ng tinh cam thieng lieng, cao d<';p nhat danh cho dat
nuac mau xuang cua minh. Do la niem tV nao ve nhflng thanh tvu huy hoang
cua dat nuac, thanh tvu duqc lam nen til: nhflng tinh than bat khuat, nhflng tam
than can truang san sang lao vao "doc b1J,i" CUQC dai de lam sang len thU "co mt;)t
trai" cao quy. D6la niem cam phvc truoc mc,)t dat nuac tuy nho be ve lanh dta
nhflng khong baa gia chtu nho be ve tinh than, ve y chi chien dau du trong nhflng
hoan canh khac nghi~t nhat. Cang tv hao, cang cam phvc bao nhieu thi khao

238
khat citUJc hi sinh, auqc cong hien trong coi long thi nhan lc;ti dang len cu¢n tn1o
bay nhieu. Chinh nhung yeu thuang, tran trQng, chinh khat vQng dang hien cia
khien cho tam han tac gia khong the "nguoi yen", khong the "lQ,ng gi6" khi con
thuyen ciat nuac van con chinh chien ngoai bien khai. Nhilng tinh cam cao ci~p
ay cia xuyen qua ngoi but, xuyen qua trang Slich cie chay cien tQ,n cimg COi long
bc;tn ciQc, thap len bao ngQn lua nhi~t huyet giila bau troi hy vc;>ng rvc chay.

Cau 1. NLXH: Ynghia cua vi~c dam song h(tnh phuc trong CUQC doi.
C6 le hc;tnh phuc va ciuqc song hc;tnh phuc luon la khat khao va mong uac cua
moi con nguoi. Nhung dam song hc;tnh phuc thi khong phai la ai cung co ciu dung
cam cie lam. Duong nhu vi nhilng quy chuan cita cu¢c cioi, vi nhilng ciinh kien va
rao can con nguoi tgo ra cho nhau, ... khien chung ta rvt re vai nhilng khao khat
cua minh. Chung ta Sf! nhiing cai nhin soi moi den tu nhiing ke khong bao gio
muon thU mQt ldn thau hieu ta. Va roi khi nhip song CUQC cioi VQi va han ca, COn
nguoi vi b¢n be giila cioi ma quen mat dtng minh can c6 hc;tnh phuc. Hay chang
khi chung ta cieu bO quen ciieu gian cion ay ma chung ta tro nen vo tam, lc;tnh
lung vai tat ca nhilng nguoi, nhilng ciieu xung quanh, va roi cie hc;tnh phuc roi
xa tam tay vai. Dam hc;tnh phuc tro thanh ciieu xa xi ma ke ngheo tam han van
om ma. Ta Sf! h(tnh phuc md minh dang theo duoi se tan vo mong manh khi gf'!,p
nhiing kho khan, thu thach. M¢t nguoi thu¢c c¢ng ciong "LGBT" (giai tinh thu 3)
luon khao khat ciuqc song thQ,t vai con nguoi thvc sv cua minh, nhung vi ciinh
kien xa h¢i, vi nhilng loi giem pha, vi sv "ap ciQ,t" chuan hai giai tinh (nam, nil)
cia lam hQ ngh~t tho moi khi ciinh cat loi n6i ra sv thQ,t ve giai tinh an sau ben
trong minh. Cung tu do md khao khat dteC}c song h(tnh phitc bi d~p tat. De mQt
co gai nguoi dan t¢c thieu so E-cie thu¢c vimg cao Tay Nguyen dam buac ra khoi
buon lang, dam vi mvc tieu, vi uac mama song hc;tnh phuc la ca m¢t hanh trinh
dai gian kh6. Nhung khat khao ht:tnh phitc chay bOng da thoi thuc H'Hen Nie
th1!c hi~n nhiing uac mo ud tro thdnh m()t Hoa ht;tu ubi t'nH tim am tip. Chung
ta aeu sq minh aanh mat ai hc;tnh phuc, nhung chung ta aeu co the hgnh phuc
khi chimg ta da,m song cho hgnh phuc rieng minh. VQ.y tgi sao khong quyet h~t
vi no, khong song theo dung tinh each con nguai, song dung vai cam xuc, uac
ma de hc;mh phuc ma phai de nen, phai khep nep, phai buac theo chuan mvc?
cau 2. Phcin tich S'l;( thau hUu le doi cua nguoi dan ba hang chai va nht;ln xet
ngoi but cua Nguyen Minh Chciu thoi ki doi mo'i.

Nha van Nguyen NgQc nh~n dinh n1ng: "Nguyen Minh Chiiu "thu(jc
trong SO nhfrng nha van mo duang tinh anh va tai nang nhat" CUa nen van hQC
Vi~t Nam hi~n dqi. Boi neu tru6c nam 1975, Nguyen Minh Chiiu [a nha van cua
nguai Hnh vai "Dau chiin nguai [inh", hay nhung nhiin v~t "duqc bao bQC trong
m(jt bau khong khi vo trimg" thi sau moe thai gian do, ong dii dung cam thay
doi, phiL nh~n chinh minh de duqc thay doi va khong chiu "an may" di viing,
khOng chiu duqc vai anh hao quang cu cua minh. Tac pham tieu bieu cho quan
diem ngh~ thu~t va phong each cua Nguyen Minh Chiiu sau nay [a truy~n ngan
"Chiec thuyen ngoai xa" - dua con duqc coi [a thanh cong nhat cua ong sau khi
"[am m6i minh". Truy~n the hi~n nhiing chiem nghi~m SclU sac ve CUQC doi, va
cciu chuy~n cua nguoi dan ba hang chai trong truy~n ciing da minh chicng cho
dieu do, khi nhcin vt;lt the hi~n S'l;( thau hUu le doi thong qua loi giai bay 0' toa
an huy~n.
Nguyen Minh Chiiu duqc coi [a m(jt trong
nhung ciiy but tien phong cua van hQc Vi~t Nam thai ki doi m6i. Nhiing sang tac
CUa ong deu XUat phat tU cam htcng the S'l;(, doi tU mang dt;lm chat trift ly noon
sinh trong giai dot:tn van hQC mO'i, khac xa vO'i cam hung SU thi lang mt:tn quen
thUQC truoc nam 1975. Truy~n ngan "Chiec thuyen ngoai xa" [a m(jt sang tac
thu(jc giai doqn thu hai cua nha van. Nhiin v~t trung tiim cho ciiu chuy~n cua
ong chinh [a nguai dan ba hang chai dii de [qi trong [ong nguai dQC rat nhieu
suy nghi, tran trove nhung ciiu chuy~n dai. Truy~n ngan "Chiec thuyen ngoai
xa" [uc dau dUQc in trong t~p "Ben que'', sau duqc nha van [ay [am ten chung
cho m(jt t~p truy~n ngan (in nam 1987). Truy~n in d~m phong each t'l;( S'l;( triet
ly cua Nguyen Minh Chciu, tieu bUu cho huang tiep ct;ln doi song tu goc dQ the

240
S'l:( CUa nha van cimg nhfrng chiem nghi~m sau sac CUa ong V~ "ngh~ thu.;it va
CUQC doi".

To Hii:u tung n6i ve "cai dich" cua van hQc: "Cu()c doi Lanai xuat phat cung
La nai ai den cua van hQc". Dich cten cua van chuang muon aoi chinh La CUQC

song va con nguoi. DQ,t quan ni~m ay, vao CUQC doi nguoi dan ba himg chai, cau
chuy~n chi b()c L¢ giup ta hieu vi sao "ngM thu~t khong can phiii la anh trang
Lila doi". va thu "anh trang" khong lua doi d:y da duqc Nguyen Minh Chau the
hi~n 0 S'l:( ngy,p l(tn UclO CUQC dOi ngUOi dan ba hang chai VOi CclU chuy~n 0 toa an
huy~n khi ngUOi dan ba ay giai bay CclU chuy~n CUa CUQC d(Ji minh. Qua a6, ta
thay au(Jc ve a~p dang quy, aimg tnin trQng cua nguoi Lao a()ng va c6 cai nhin
ro net han, aa chieu han ve CUQC aOi.
1:
Cu(jc aoi nguoi dan ba hang chai dit bi chong aanh cung khong he s(J s~t, ay
v~y ma khi bi gQi Len toa ae giiii quyet Ly hOn khoi nguoi chong vu phu thi LQ,i SCJ
s~t den LQ,. The nhung, khi bat aau viw cau chuy~n cua CUQC aoi minh, chi LQ,i d¢t
nhien "mat het cai ve be ngoai khum num, S(J s~t khi mai au(Jc gQi Len 0 toa an
huy~n voi ai~u b(j khac, ngon ngii: khac". C6 Le, khi noi Long hay aieu sau kin cua
con nguoi duQc chia se thi ciing La hk con nguoi ta mo kmg cho nhii:ng noi dau
cua minh. Khong giau giem, khong che a~y, nguoi acm bake ve CUQC aoi minh.
Chi trut het ru()t gan tam s'l:( voi Phung va Dau nhu nhii:ng nguoi than c~n, vai
nhii:ng Loi Le chan tinh au(Jc chiem nghi~m trong cii CUQC aoi day lo toan, vat vii
cua chi. Nguoi dan ba da ke cau chuy~n CUQC doi minh, qua do gian tif'p dua ra
cac ly do vi sao chi nhat quyet khong bo nguoi ch6ng vii phu.
Neu coi cau chuy~n o toa an La m()t phien toa xet xu, thi nguoi dan ba hcmg
chai chinh la nguoi lu.;it su bdo chua t(ji danh cho chong mc;>t each xuat sac nhat
ubi S1:C thau hUu nguai chong. Trong mat Phung va Dau Luc nay, chong mV- aUQc
xem nhu m(jt t(ji nhan clQC ac, chi biet aanh V(J. Nhung my, dii bdo chiia cho
chong, va khdng dinh chong my, khong phdi lil nguai xau, khong phdi ld tQi nhan
m<)t dua con gai xau, l~i ro mt}t, sau m<)t b(tn len d(tu mua" thi lqi con xau han.
Xau den muc du nha co kha giii cilng "khong ai lay". DOi nguai dan ba, hqnh
phuc nhat La hoan thanh thien chuc cua minh. Ay the ma, CUQC dai ciing khong
he cong bang vai nhung nguai chi mang uac ma nho nhoi. Co le, neu khong co
[do dan ong VU phu ay, thi CO le SUOt cii CUQC dai minh, mlJ chi biet den cai CO dQC
va le loi. The nhung, chong m¥ dii cho m¥ dugc m()t m(H am gia dinh theo dung
nghia cua no, cho m1:f, dugc lam trim cai thien chuc cua minh, la dugc lam m~,
lam vg. Han niia, truac day chong m¥ khong xau, ciing khong he vii phu ma do
la "anh con trai C'l:f.C tinh, nhung hien lanh liim, khong bao gia danh dQ,p toi".
Nhu vgy, nguai dan ba hang chai dd xong lUQt bao chua thu nhat khi khang dinh
chong La nguai chi mang an, va sv clQC ac cua chong khong phiii la biin chat ma
do CUQC dai "xo ddy". Nguyen nhdn cua S'f! "xo day" dan den bat hqnh nay nam
o luqt bao chua tiep theo.

Viet ve CUQC dai nguai dan ba hang chai tren chiec ngoai xa, Nguyen Minh
Chdu da Lia ngoi but cua minh di sdu vao tung ngoc ngach, vat ki~t bau mau
nang trong trai tim de the hi~n no. Nguai dan ba hang chai, co le aa song trQn
m<)t kiep dai eo Le, bat hqnh, boi chi khong chi La nqn nhdn cua bqo Lvc gia dinh
macon La nqn nhdn cua cai ngheo, cai doi. Nhung chi khong coi do la loi cua so
phQ,n, ma nhQ,n het loi ue minh. "Gia toi de it di..." thi cung khong den noi gia
ainh tung quan nhu the nay, "nhung cai noi chinh La dam dan ba o thuyen de
nhieu qua, ma thuyen Lqi chgt". Cung chinh vi de nhieu qua, ma khong co tien
"sam dUQC m<)t chiec thuyen to han"; cung chinh vi de nhieu ma gia dinh tung
quan, nhat [a khi "ong trOi lam d<)ng bien SUOt hang thang, cii nha VQ chong con
cai toan an cay xuang rang Lu<)c cham muoi". Con nguai ta khi dung truac hoan
ciinh bat LQi, deu co gang do LOi. V(ty ma, nguai dan ba hang chai nay nhQ,n het
loi ue minh. Co le, chi co nhiing nguai thau hieu nguai khac, bao dung ma nhan
hQ,u, uj tha liim mai co the nhQ,n het loi ue minh nhu nguai dan ba hang chai luc
nay dugc. Ve d~p do cua chi, lam ta nha den cai gidy phut Lt}ng Le cua ba C'IJ Tu
khi nh(tn het LOi ve minh ma han tui! "Chao oi! Nguai ta d'f!ng VQ gii chong cho
con La luc gia dinh an nen lam noi, nhung mong sinh con de cai mo mt}t sau nay.
Con minh thi ... ". Nguai ph'!! nu Vi~t Nam La the! Bao gia cilng the, ngan aai nhu
the! Bao gia cilng nhq,n het noi dau ve minh, nhQ,n het nhiing ngang tnii, dang
cay CUa CUQC aai ve minh de dUQC hi sinh cho chong cho con.

"Moi con nguoi deu chua trong Long nhung net d~p de, ki di~u den noi cd
m¢t dai nguai ciing chua au nhQ,n thuc, kham pha tat cd nhung cai do". Vi the
Nguyen Minh Chciu cho dtng: "Thien chile cua nha van La suot dai di tim hq,t
ngQc an giau trong be sau tam hOn con nguai", nen vai con mat tinh te cua minh,
ong aa nhin thay nhiing ve d~p khuat Lap dang sau ve ngoch tho rap, san sui kia
cua con trai La m¢t vien ngQC sang. Nguoi dan ba hang chai da the hi~n St;C thau
hieu cua minh ve noi vat vd cua chong.
Ap lt;Cc thu nhat, ld chong m'l;t da rat vat vd vi CUQC song muu sinh, vi ganh
n.;tng cua m(jt nguoi tr~:t c(jt trong gia dinh, ap lt;Cc cua m(jt nguoi chong, m(jt
nguoi bo. VQ,y nen, chOng mv khong phdi ngau nhien thich danh thi LOi VQ ra
danh, ma "bat ke Lite nao thay kho qua La Lao Lc;ti xach toi ra danh", nghia la chi
khi nao thay kho chong m'l;t moi danh mt;t. Nhung xot xa Lam sao, khi cai CUQC
song tro treu nay no toan cai kho chong Len cai kho, nen mv moi bi ctanh "ba
ngay m¢t trQ,n nh~, nam ngay m¢t trQ,n nQ,ng". Chi thau hieu dieu do, chi hieu
nguoi chong kia cilng yeu thuong VQ con, Mi neu khong thi Lao cilng da til: bo cai
vung bien nay ma di bi~t xu, hoQ,c nhu nhung cau chuy~n tim den cai chet trong
van hQc truoc aciy. The nhung, Lao chong chi van ganh het cai kho ve minh, ma
chi chQn each duy nhat La danh VQ de gidi toa chu khong chQn duang cung. Nen
neu "dan ong khac tren thuyen uong rUQU ... " thi Lao Lc;ti khong uong. Khong biet
nguyen do La thuong VQ, con doi kho han hay the nao, nhung chinh mv cilng uac
"gia ma Lao uong rUQU thi toi con dB kho ... ".
Vi thuong chong, de chong dugc gidi toa ap lt;Cc, m¥ da chap nh~n va cam
chiu de dugc chong danh, th~m chi chi con muon duqc chong danh. Chi co aieu,
con cai eta Lon nen mv "xin dUQC vai lao ... dua Len M danh" de con cai khoi phdi
chung kien canh bo m~ danh nhau ma ton thuong. Nhu vQ,y, nhilng trgn don roi
aan
m1;t hUu rang, minh khong the lam gi giup chong, minh dii mang cUn cho chong
nhieu ganh n~ng, nhieu vat vd nen chap nh~n de chong danh, de chong vai di
nhfrng ap f1:tc ma tifp t'l;tC chiw chong con thuyen, cimg nhau "nuoi nang d~ng
mQt sap con, nha nao ciing tren duoi Ch'l;tC dua". Chinh sv; thau hieu do da [am
Phung va Dau phai that Len "Khong the nao hieu dugc, khong the nao hieu dugc".
Co le, chi nhung nguai ngoai cu<)c, khong chiu tham nhQ,p vao ban chat sv; vi~c
nhu chung ta, hoQ,c chi hoi hgt nhin ben ngoai thi moi v<)i vang dimh gia nhu
vQ,y. Con nguoi thau hieu le dai, thau hieu nguai chong, bUt hi sinh nhu m1;t co
le au ciing za chuy~n binh thuang.
Khong chi hieu nhung ap lv;c cua chong, ma lai bao chua cuoi cung cua nguai
dan ba hang chai moi de [q,i trong ta nhieu xuc cam. M¥ dii bao chua cho chong
tu tQi nhan trO' thanh an nhan, tu an nhan trl1 thanh nguoi ma m¥ mang an.
M¥ ly gidi "La bdi cac chit khong phdi la dan ba, chua bao gia cac chit biet nhu
the nao M noi vat vd cua nguai dan ba tren m(>t chie'c thuyen khong co dan
ong... ", nghia la m1;t ctwng quyet khong bo chong la bO'i m¥ ctin chong. Can chong
cheo chong con thuyen [uc phong ba, can "canh tay cua chong" de dua con
thuyen gia dinh, tren do co nhilng aua con cua m'I:L vao bO m<)t each an toan.
VQ,y, nguai dan ong ay aau phai [a t<)i nhan, khi ong ta la nguai aa bao v~ m'I:L
CUa CaC COn m'I:L trUOC S'l/ df£ dQi CUa thten nhien, CUa CUQC song song gio nOi bien
ca du d<)i?

"Van hQc giup con nguai hieu augc ban than minh, nang cao niem tin vao
ban than minh va [am nay no 0 con nguc'Ji khat VQng huang toi chan [i", va nhQ,n
thUc gifla COn ngUOi va CUQC ac'Ji, trong cau chuy~n Ve CUQC ac'Ji ngUOi acm ba
hang chai ngheo kho, [am [u aa mora nhieu triet ly sau sac aimg de ta suy ngam.
Thong qua nhan vQ,t nguai dan ba hang chai, nha van Nguyen Minh Chau muon
gui toi nguai c1Qc m<)t thong ai~p ve moi quan h~ giila "ngM thuQ,t" va "cu<)c aai",
va c16 cung chinh La quan ni~m cua nha van thai ki aoi moi: Cu(>c song von muon
hinh Vt:tn trt:tng, chua d'l!ng nhieu nghjch H cung nhu mau thuan. Neu chi nhin
tu m(>t phia thi se de dang dua ra danh gia l~ch lt:tc, phie'n di~n. v~)1 can phdi
co cai nhin da di~n, nhieu chieu de tu do aua ngh~ thu~t vuon toi chieu sau
nhan bdn: "Ngh~ thu«;it phdi gan lien vbi dQ.o due" - "Ngh~ thu«;tt vj nhan sinh".
Nha van khong the CO cai nhin de diii trUOC CUQC song ma phai biet nhin thau
dUCJC ban chat ben trong cua CUQC song. Do moi la nguoi ngh~ si chiin chinh. Den
aiiy ta cang tham thia hon ciiu noi cua nha nhiin dq,o chit nghia lbn - Nam Cao:
"NgM thu£:1t khong can phai la anh trang h1a doi, ngh~ thuQ.t khong nen La anh
trang h1a doi, ngh~ thuQ.t co the chi la tieng dau kho kia thoat ra tic nhilng kiep
lam than".
"Tac pham ngh~ thuQ.t chiin chinh bao gia cung la sv:
ton vinh con nguoi qua nhilng hinh thuc ngh~ thuQ.t d()c dao". Bang bi~n phap
doi lQ.p giila hoan canh va tinh each, giila ngoc;ti hinh va tiim hon, di siiu vao the
gibi n<)i tiim phuc tc;tp, day miiu thuan cita con nguoi, qua nhiin vQ.t nguoi dan
ba hang chai, Nguyen Minh Chau dii the hi~n cai nhin mbi me ve con nguoi. Ong
dii khai thac so ph«;in ca nhan va than ph«;in con nguoi doi thuong, d~ phat hi~n
nhiing net d~p trong nhiing con nguoi Utm thuong, lam lii. Cit doi, ong dii tam
ni~m sang tac van hc,c la di tim "hQ.t ngc,c an sau trong tam hon moi con nguoi".
Nha van To Hoai ket luQ.n ve cac tac pham cua Nguyen Minh Chiiu:
"DQC Nguyen Minh Chau, nguoi ta thay CUQC doi va trang sach lien nhau. ChQ,ng
duang doi hOm nay cilng nhu tung doc;tn sang tc;to tren giay cua tai nang. Nhiing
cai ttCOng nhte binh thtCOng l(!,t V{!,t trong CUQC song hang ngay dUOi COn mat Va
ngoi but cua Nguyen Minh Chau deu tro thanh nhiing ggi y dang suy nghi va
CO tam trie't ly". Nhiing trie't ly do, ld nhiing bai hc,c ve CUQC song cho ngteai dQC

bdi hc,c "trong nhin va thuong thuc". Co le, nhilng cai La co, lung chicng, hoi hqt
trong CUQC song sau khi co "ngQn gio trubc den" cua Nguyen Minh Chiiu dii duqc
thay the bang sv: nghiem tuc va la kim chi nam cho khong chi la ngh~ sima con
la bai hQC nhQ.n thi£c cho tat ca chung ta!
 DETHITHU KY THI THPT QUOC GIA 2022
11 Mon: Ngiivan
Tran Thity Duong Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat de

DQC do~n trich sau va tht;rc hi~n cac yeu c~u:

Nguoi diii cat quy chut vcmg nh(Lt dUQC
Anh quy em tung m()t n'l:L cuoi
Gam gop baa nhieu de ca CUQC doi
Co nhung luc sang ngoi sue song

Doi co gian lao anh se bit~n gian lao thanh uac VQng
Tren duong di dai r()ng thenh thang
Doi co eo le nhieu loi dQC duong ngang
Anh kieu hiinh vung vang buac tai
Vi ben anh co tay em vay gQi
Ban chan anh khong m~t moi baa gio

Anh lQC tung suy nghi nhung van tho

Nhuc nhoi baa dem dai thao thuc
De ca ngQi moi tinh d~p nhat
Nhung kho han diii cat tim vang.
(Trich "Diii cat tim vang" - Onga Becgon, Bang Vi~t dich)
Cau 1. Neu phuong thtrc bieu d9-t chinh cua do9-n tho tren. (0.5 diem)
Cau 2. Ke ra nhfrng kh6 kh~m cua nguoi diii cat dUQC d~ c~p den trong do9-n
trich. (0.75 diem)
cau 3. Ytho sau, gQi cho anh ch! hieu gi v~ con nguoi gifra cu<)c doi?
DOi co eo le nhieu loi dQC duong ngang
Anh kieu hiinh vung vang buac tai
Cau 4. Neu y hh~u cua anhjcht v~ cvrn tu "diii cat tim vang" duQc n6i den
trong do9-n trich. (0.75 diem)

246
 Cau 1. (2.00 ai~m)
Ttr nQi dung phan DQC hieu, anh/chi hay viet do(;ln van (khoang 200
chfr) ve y nghia CUa nhfrng gia try tot a~p trong CUQC song.
Cau 2. (5.00 di~m)
Xac: Nhung toi La ccH hoan canh ma ong bu(>c phai quy phl:tc! Dau phai lOi t(ti
toi... (buan rau) Sao ong co ve khinh thuong toi the nhi? Toi cung acmg aUQc quy
tn,mg chi!! Toi la ccH binh de chua avng linh han. Nho toi ma ong co the lam
l1:tng, cuoc xoi. 6ng nhin ngam troi aat, cay coi, nhilng nguoi than ... Nho co aoi
mat cua toi, ong cam nh(m the gioi nay qua nhitng giac quan cua toi... Khi muon
hanh h(t tam han con nguoi, nguoi ta xuc ph(tm the xac ... Nhitng vi lam chil
nhieu sach nhu cac ong [a hay vin vao co tam han [a quy, khuyen con nguoi ta
song vi phan han, de rai bO be cho than xac hQ mai kho so, nhech nhac ... Moi bita
toi aoi an tam, chin bat com, toi them an thit, hOi co giLa t(>i lOi nao? Loi [a o
cho khong co au tam, chin bat com cho toi an chic!
Hon Tnmng Ba: Nhung ... Nhung ...
Xac hang thjt: Hay cong bang hon, ong Truong Ba Q,! Tu nay toi gio chi co ong
nqng loi voi toi, chic toi thi van nha nhqn voi ong day chi!. (thi tham) Toi rat biet
each chieu chu(>ng linh han...
Hon Truong Ba: Chieu chu(>ng?
Xac hang thjt: Chic sao? Toi thong cam voi nhilng "tro choi tam han cua ong".
Nghia La: Nhilng lite m(>t minh m(>t bong, ong cic vi~c nghi rang ong co m(>t tam
han ben trong cao khiet, chang qua vi hoan canh, vi de song ma ong phai nhan
nhuqng toi. Lam xong aieu xau gi ong ell vi~c ciO t(ji cho toi, de ong aUQC thanh
than. Toi biet: Can phai de cho tinh tV ai cua ong aUQc ve vuot. Tam han [a thic
Lam si di~n! Ha ha, mien lli. .. ong van lam au mQi vi~c de thoa man nhilng them
khat cua toi!
(Trich k!ch "Han Truong Ba, da himg thif', Luu Quang Vii)
Phan tich CUQC aoi thot:ti giiia hon vd xac trong do(;ln trich tren. TU d6 nh~n
xet S'l;l tran trove con nguoi cua Luu Quang Vu.
Ky nang xii ly ua luy~n de m0n Ngii udn 2022 Tran Thity Dtc<1ng

DAP AN VA. THANG DIEM

Phin Ciu Nqidung Di~m
I DQCHIEU 3.0
1 - Phuong thuc bieu d:;tt chinh: Bieu dim. 0.5
2 - Nhfrng kho khan cua nguoi dai cat dUQC de c~p den 0.75
trong do:;tn trich: gom gop ca. cu(>c doi; collie sang, co
luc gian lao.
3 - y tho gQi each hieu ve con nguoi gifra cu(>c doi: 0.75
+ Cu(>c doi luon co nhfrng "eo le" (nghtch canh, kho
khan, thach thuc); nhieu "l6i dQc duimg ngang" (kho
khan ch6ng chat kho khan).
+ Dfrng truoc hoan canh do, con nguoi ca.n "vung
vang" rna buoc toi; hay hit~n ngang, kien cuong rna
vuonlen.
4 - Cl,lm ttr "diii cat tim vang" dUQC noi den trong do:;tn 1.0
trich gQi nhieu yhieu:
+ Noi den hanh trinh di tim nhfrng dieu gia trt trong
cu(>c song.
+ GQi len Sl! chat chiu, can eli, lam h1 cua con nguoi
trong cong vi~c.
+ To d~m ban chat con nguoi trong qua trinh hoan
thi~n ban than.
II L'AMVAN 7.0
1 Viet do~m van v~ y nghia cua nhiing gia trj. tot a~p 2.0
trong CUQC song.
a. Diim biio yeu cau ve hinh thuc doc;tn van: 0.25
Thi sinh co the trinh bay theo each dien dtch, quy n:;tp,
tong - phan - hQp, moe xich, song hanh.
b. Xac dinh dung van de nghi lu~n: suy nghi ve y nghia 0.25
cua nhfrng gia trt tot dyp.

248
 c. Trien khai van Cle nghi LuQ,n: 1.0
Thi sinh c6 the h,ra chQn cac thao tac l~p lu~n phu hQp
de trien khai van d~ nght lu~n theo nhi~u each nhung
ph~tihim r6 suy nghi ve y nghia cua nhung gia tri tot
d~p trong CUQC song.
C6 the theo hu6ng: Ynghia cua nhting gia try tot d~p
trong CUQC song giup COn ngUdi song ch~m l;;li de cam
nh~n mQi thu xung quanh; tiep them d9ng h,rc de con
nguoi bu6c tiep; suoi am tinh yeu thuong va se chia
nhfrng di~u nho be.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tgo 0.25
The hi~n suy ngh1 sau sik v~ van d~ nght lu~n; c6 each
dien d<;lt m6i me.
2 Phan tich CUQC doi tho~i gifra h6n va xac. Nh~n xet S1,{ 5.0
tran trO' ve con ngtroi cua Lmt Quang Vii.
a. Dam bao cau true bai nghi LuQ,n 0.25
Mo bai neu dUQC van d~, Thiin bai trien khai dUQC van
de, Ket bai kha.i quat duqc van de.
b. Xac dinh dung van de can nghi LuQ,n 0.25
CUQC doi tho(;li gifra hon va xac, nh~n xet S\f tran trO
ve con nguoi cua Luu Quang Vu.
c. Trien khai van de thanh cac LuQ,n diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhi~u each, nhung can
v~n dv.ng tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch~t che
gifra li le va dan chung, dam bao yeu d_u sau:
* Gi6i thi~u khcti quat ve nha viet kich Luu Quang Vii 0.5
va kich "Hon Truong Ba, da hang thif'.
* Phdn tich CUQC aoi thoq,i gifla hon va xac: Slf khang 2.5
dinh vai tro cita xac thit .
- Toi la hoan dmh rna anh bu9c phai quy phvc: 0.5
+ Anh se cha la gi neu rna tach khoi toi, toi la binh
chua linh h6n cua anh. Khong c6 toi, anh chang la gi
het. Toi la cai binh chua linh h6n cua anh, toi la cai vo 0.5
v~t chat cua anh vi the, anh khong ch6i bo toi, coi
thuong, khinh mi~t toi. Nhu the la bat cong bang.
+Vi toi la binh chua linh h6n, anh can phai trfm tn;mg
toi, toi ciing c6 nhfrng nhu dm cua rieng minh. T<;ti sao
l<;ti bo be than xac, bo be than xac la cai each nhanh
nhat de nguoi ta tha h6a. 0.5
- Xac th~t n6i: toi rat biet each chh~u chu9ng linh h6n,
toi thong cam voi tro choi tam h6n cua cac anh. "6ng
muon thanh cao thi cu vi~c thanh tao, baa nhieu tQi lOi
cu do Uh cho toi"... mien la ong chi can thoa man nhiing 0.5
them khat cua toi.
- Qua d6, LUU Quang Vii da di sau them mQt b~c bUQC
chung ta phai nhin thang vao cili ban chat m6i quan
h~ gifra h6n va xac, va sau xa hdn la m6i quan h~ gifra 0.5
nhfrng m<)t d6i l~p cua con nguoi trong cu9c doi nay.
* Nhqn xet sv tran tra ve con nguai cita nha viet kich 1.00
Luu Quang Vu:
- Mau thuan gifra h6n va xac chinh la mau thuan gifra
hoan canh nghi~t nga Vdi cai no h.,rc dUQC song thanh
cao. Va vi~c de cho xac th~t len tieng, d6 chinh la sv
thang the cua chu ngh1a v~t chat.
- Luu Quang Vii the hi~n m9t cili nhin rat da chU~u,
rat da di~n, rat phong phu va tieng n6i cua xac th~t
khong chi la cili tieng n6i b! coi la thap kern rna d6
chinh la tieng n6i ban nang khuat lap cua moi chung
ta, nola tieng n6i sau tham luon luon ton t<;li trong moi
chungta.
- Nhu v~y, Luu Quang Vu da dmh bao chung ta ve
m<)t hi~n thlfc day nghi~t nga, rna dieu quan trQng hdn
la Luu Quang Vu muon chung ta phai canh giac, va
tinh tao v6i chinh ban than minh, vi rat c6 the d6 la
m<)t c:li tieng n6i am tham trong chinh ban than ta. Ma
neu nhu ta ra khong c6 Slf dung cam de "L()n trai" con
nguoi minh ra de di den t~n cling ban than minh, de
dam d6i di~n v6i chinh minh thi se khong bao gio dam
d6i di~n.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;w 0.25
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nght lu~n; c6 each
dit~n d<;lt m6i me.
TONG DIEM 10.0
 BAI VIET THAM KHAO
t
Cau 1. Phuong thuc bieu dgt chinh cua dogn trich: Bieu cam.
Cau 2. Nhii:ng kho khiin cita nguai "diii cat" dUQc de c(Jp den trong dogn trich:
gam gop ca CUQC dai; co lite sang ngai, co lite gian lao. Tat ca de chi sv can cu,
lam lil, vat va trong cong Vi~c; lite thiing lite tram cua con nguai trong CUQC song.
Cau 3. Ytho:
"Dai co eo le nhieu lOi dQc duang ngang
Anh kieu hiinh vii:ng vang buck toi"
GQi nhieu suy ngam tich eve ve con nguai giua CUQC dai: Trang CUQC dai chitng
ta phai luon doi mqt voi nhung "eo le" chinh La nhung hoan canh nghi~t ngii,
nhii:ng kho khiin thu thach, nhung kho khiin ay 0 m(Jt vai thai diem khong chi
den m(Jt macon "chong -cheo" len nhau. Nhung con nguai khong dUQC dau hang,
hay bi no thao tung, ma phai vii:ng vang buoc toi. Co nhu v(Jy, sau khi VUQt qua
roi chung ta moi kieu hiinh voi nhii:ng dieu minh dii doi dau, dQ,c bi~t la nhii:ng
lite "be tac" hay hoim canh kh6 khiin.
Cau 4. Trang dogn trich tren, tac gia dii mUQn hinh anh "diii cat tim vang" de
an d'lf cho hanh trinh tim kiem nhii:ng gia tri quy bau, tim kiem thanh cong va
h1;mh phuc trong nhii:ng kho khiin, thu thach cua con nguai. Nguai "diii cat tim
vang" phai chat chiu, gam gop ca CUQC dai, phai trai qua nhii:ng lite vat Va, gian
[ao nhung van kien tri, ben bi den cung, khong baa giO biJ CUQC trUOC nhii:ng kho
khiin, thu thach. Tu qua trinh "diii cat tim vang" ay, tac gia muon khang dinh
con duang chinh ph'!:LC nhii:ng m'!:LC tieu Lon lao, vi dgi va nhii:ng dam me, khat
vQng cua con nguai cilng khong he de dang, cilng phai di qua baa nhieu nhii:ng
con giong to khac nghi~t doi hoi 0 moi chimg tala sv kien tri, no lvc, can cu,
chju kho, khong Vi nhfrng kho khan, thU thach ma chan nan, tuy~t VQng Va chap
nhgn song m(Jt CUQC dai vo nghia. Hanh trinh "aiii cat tim vang" du gian lao, vat
va nhung dii dgy cho ta biet bao nhieu bai hQc quy gia, giitp ta co the hoan thi~n
ban than Va trai nghi~m trQn V~n nhfrng ve a~p di~U ki CUa CUQC song.

2S2
 Cau t NLXH: Ynghia cua nhiing gia trj. tot d~p trong cu(jc song.
Cu(>c song muon hinh vc;m tn;mg, c6 nhung Luc ta cam thay m~t moi boi nhii:ng
dieu toi t~ nhung d6 chi La m(>t phan nho boi chiem mau sac chit dc;w trong buc
tranh tong the cua doi song van La nhii:ng gia tri tot d~p. Do c6 the La nhung gia
tri san c6 hol;lc do con nguoi tgo ra nhung deu huong toi cai d~p, cai thi~n.
Nhiing gia trj tot d~p khien ta tin tuang han ve m(>t CUQC song ht:tnh phitc, tie'p
them d(>ng h;cc.de ta phan dau tra thanh mt)t nguoi tot va tt:to nen nhieu dieu co
:Y nghia. Trong hoan canh kh6 khan, chimg co vai tro nhu nhiing tia hi v~mg,
khoi d~y d(>ng h;cc giitp con nguoi no h;cc vuqt len chong gai, chien thang thu
thach. Chung ta dang phai doi ml;lt voi rat nhieu kho khan do dich Covid-19
nhung trong hoan canh tuong nhu chi co mat mat va dau thuang, con nguoi van
vvc dqy khOng ngimg tgo ra nhii:ng gia tri tot d~p. Nhii:ng chiec ATM ggo, nhii:ng
bua cam khong dong, nhung d(ji ngu tinh nguy~n, ... tat ca chung ta deu dang
dong Long huong ve tam dich. Moi day Dai truyen hinh Vi~t Nam vua cho ra mat
b(> phim tcH Li~u "Ranh gioi" ghi Lgi canh nhung nguoi bac si cimg b~nh nhan doc
sue gianh giqt S'l/ song til: tay than Chet, nhung thuac phim chan thqt va xuc
d(>ng khong chi tai hi~n gian Lao, kho khan cua mQi nguoi md con chung minh
aUqc SUC mt:tnh CUa nhiing gia trj tot a~p trong CUQC song, do ld tinh ngUOi, ld
trach nhi~m, ld s¥ chung tay cua cd m(Jt cQng d6ng. Ben cgnh do, nhiing gia trj
tot d~p con co y nghia day lui ctH xau vd giup nhiing con nguoi ldm li1 ldm lt:ti
tu dau. Toi tin ding nhiing dieu tot d~p co sue cam hoa, no cht:tm din trai tim
va thuc tinh chitng ta khoi nhung dieu sai trai. Trang boi canh hi~n tqi, xa h(>i
doi m(tt voi nhieu hi~n tuc;mg nhieu nhuang, phuc tqp, ranh gioi thqt - giii, tot -
xau rat mong manh cho nen nhii'ng dieu tot d~p rat can thie't, khien cho ta tin
tuong hon ve m(jt xii h(>i d>ng bang, van minh. Khong gioi hgn boi bat ki ai a
m(jt khong gian nao, nhfrng giCt tri tot a~p can clUQC nhan r(>ng va lan toa, khong
chi m(it nguoi ma con ca quae gia va toim the gi6i cung no Lvc tgo ra nhieu dieu
COy nghia Vi S'l! phat trien cua moi ca nhan cilng nhU xa h(ii.
 Cau 2. Phan tich CUQC aoi thot;ti giua hon va xac, tu do nh~n xet S'J! tran tro ue
con ngu:O'i cua Luu Quang Vii

Luu Quang Vu la m()t nha viet ktch tai ba, la m()t trong nhung cay but
tieu bieu cua van hQC dan t(}c nhung nam 80 cua the ki XX, dUQC xem [a nha viet
ktch tai nang nhat cua van hQC hi~n dqi. Ong dUQC m~nh danh [a "ngoi but vang
cua nen san khau Vi~t Nam". Va ktch "Hon Truong Ba, da hang thtt" [a m()t trong
nhfrng sang tac "de dcJi' cua Luu Quang Vu, khi mUQn cau truy~n co tich dan
gian de xay dv;ng nen m(}t tac pham mang gia trt nhan van sau sac. Do la CUQC
doi thoqi dan chu cua Luu Quang Vu ve Wi song va [e song cua con nguai trong
CUQC dai. VO k}ch dq,t ra nhieu van de co tinh triet li sau sac til chuy~n Hon
Truong Ba song tru ngv trong xac anh hang thtt a~c bi~t ld dot;tn doi thot;ti giua
hon va xac, khi xac khdng ajnh vai tro cua minh.
Chu ttch H(}i ly luQ,n phe binh van hQc, Nguyen
The Ky danh gia ktch cua Luu Quang Vu rang: "Khong chi dong gop trong doi
mai tu duy ngh~ thuQ,t san khau, ktch cua Luu Quang Vu con dong gop theo m(}t
each rieng, an tUQng va hi~u qua nhat d}nh trong S'f:( nghi~p doi mai dat nUOC 0
m(}t giai doqn kho khan". Va dieu do, dUQc the hi~n trong va ktch "Hon Truong
Ba, da hang thtt" dUQc viet nam 1981. Sue hap dan [am nen thanh cong cua va
k}ch la S'f:( ket hQp gifra tinh hi~n dqi VOi cac gia tr} truyen thong, S'l:£ phe phan
mqnh me, quyet [i~t va chat trfr tinh dam tham, bay bong; gifra k}ch ban van hQC
va ngh~ thuQ,t san khau. Doqn trich trong sach Ngfr van 12, thu()c canh VII va la
doqn ket cua va ktch mang nhieu triet ly nhan sinh can con nguai suy ngam.

Tac pham [a nhfrng CUQC xung d()t xoay quanh S'f:(

song va cai chet. Nguyen nhan dan den cai chet cua Truong Ba la do sv; tac trach
cua Nam Tao, Bac Dau. De sua sai, hQ da cho hon Truong Ba nhQ,p vao xac anh
hang thtt vita mai chet. Do phai song nha trong the xac anh hang thtt, hon
Truong Ba phai chieu theo m(}t so nhu cau ti ti~n cua xac thtt. Linh hon nhan
254
hQ,u, trong S(!Ch, thanh khiet, bQ,n Linh ngay thang trU<Jc kia nay vi song muqn,
song t(tm bq ma bi nhiem thoi dung tlJC cita xac. Hon Truong Ba gQ,p rc1t nhieu
phien toai: H truong sach nhieu, chi hang thit doi chong, nguoi than xa Lanh, ...
Ban than Truong Ba cilng dau kho vi phai song gia t(to, song ben trong m()t dang
ben ngoai m()t neo. Truong Ba dan vQ,t, dau kho, quyet dinh chong tra bang each
tach ra khoi xac thit. Cu()c dau tranh gifia hon va xac khien chimg ta khang khoi
ngQ,m ngui cho tinh canh tro treu, khoc cuoi khang ra nude mat nay.
l
Trang phan hai cita CUQC doi tho(ti giua xac hang thit va Hon Truong Ba, xac
eta khang dinh sire m(tnh, vai tro cua minh trong vi~c chi phoi tam hon. Xac
khang c1inh no La cai hoan canh ma Hon Truong Ba phai quy ph1Jc: "Tai La hoan
canh ma ang bu()c phai quy phvc" va thang than hon se cha La gi neu ma tach
khoi xac boi no La "cai binh chua c11:[ng" de hon ng1:[ tri. Nhu vQ,y, xac du sao ciing
quan tn;mg, bi'Ji khang co xac, hon khang co chon dung than va chi La S'l:i mo nh(tt,
ngUQC L(ti khang co hon thi xac tro nen dui mu. Hon du co noi m(tnh the thai, co
noi cao Lon the thai, hon cu noi nhung dieu to tat nhung khang co xac thi cilng
khang ai biet den sv ton t(ti cita hOn. Xac da qua quyet nhu the: "Nho tai ma ang
co the Lam Lvng, cuoc xoi. Ong nhin ngam troi ddt, cay coi, nhung nguoi than ...
Nho co doi mat cita tai, ang cam nhQ,n the gioi nay qua nhung giac quan cua
tai ... ". Nhu vQ,y, khang co xac thi hOn cung hoa hu khang. Xac La cai vo vQ,t chat
cua hOn, vi the, hon khang dUQC choi be) xac, coi thuong, khinh mi~t xac nhU the.
The La bat cang bang voi xac. Boi xac va hOn "tuy hai ma L(ti la m()t", cung nhau
gan b6, hoa hQp de ton t(ti.
Boi "xac La binh chua Linh hon" nen cung can phai tran trQng. Xac cung co
nhung nhu cau rieng cua minh, nen da chat van hon rang: "Moi bua tai doi an
tam, chin bat com, tai them an thit, hoi co gi La t()i lOi nao? Loi La o cho khang
c1u tam, chin bat com cho tai an chi!". Phai chang, khi con nguoi muon hanh h(t
tam hon thi nguoi ta xuc phgm the xac ... Hteu dUQc c1ieu do, xac da thang than
chi trich: "Hiiy cong bang voi toi ong Truong Ba g! Til: nay den gio chi co ong
n(ing loi voi toi, chu toi thi van nhii nh(in voi ong day chu". Loi noi cua xac la s1;(
_,__,
ae cao
ciing co dai song rieng cua no, vi the nhung doi hoi an uong cilng khong he qua
dang. Qua dung La nhu v4y, trong cu9c song doi khi vi qua chiim chut cho linh
han nen con nguoi eta bO be, khong quan tam den vi~c cham lo cho nhu cau cua
ve be ngoai, khong quan tam den nhung gia tri v4t chat lam kho ban than va gia
dinh. Han va xac deu dang quy, vi v4y phai hai hoa gifra the xac va linh han, hai
hoa gifi:a cai ben trong va ben ngoai, giua nQi dung va hinh thuc de tro thanh
con nguoi dung nghia, hQp vai le tv nhien. Tgi sao lgi bO be than xac? Bo be than
xac [a cai each nhanh nhat de nguoi ta tha hoa. Do cilng La dieu xac muon noi:
"Nhung vi lam chu nhieu sach nhu cac ong La hay vin vao cai co tam han La quy,
khuyen con nguoi ta song vi phan han, de rai bO be cho than xac kho so, ... ".
Xac thit tiep Loi: "Toi rat biet each chieu chuQng linh han, toi thong cam vai
tro choi tam han cua cac anh". Xac con vuot ve Truong Ba, thoa hi~p: "Lam xong
vi~c gi xau ong CU vi~c do tQi cho toi, de ong dUQC thanh than", boi "Tam han [a
thu lam si di~n". Bit lgi, han phai thoa man xac: "Ong muon thanh cao thi cu
vi~c thanh tao, bao nhieu t9i Wi cu do Uh cho toi" ... mien la ong chi can tho a man
cho toi. Xac dang tV hao ve vai tro cua no trong vi~c thoa man nhung nhu cau
cua [inh han. No phe phan, che gieu S'IJ coi thuong cua linh han truac nhung nhu
cau cua the xac va dau tranh cho nhung nhu cau chinh dang cua minh. Sau CUQC
noi chuy~n xac thit eta khang dinh gia tri cua no vai hai van de: Xac La hoan
canh mahan phai quy phl:LC va xac rat biet each chieu chuQng Linh han. Man doi
thogi ket thuc, xac thang the, han thua va tuy~t VQng: "Li le cua anh th4t de ti~n".
Truong Ba ng4m ngui tinh canh tham thia cua minh, bUQC long phai nh4p vao
xac hang thit.

Nha van Nguyen Khai cho rang: "Gia tri cua m9t tac pham ngM thu4t truac
het La 0 giit tri tu tuong cua no. Nhung La tu tuong eta dUQC rung len 0 cac b4c
tinh cam, chu khong phai La cai tu tuong nam thang do tren trang giay", vai tu
tuong tien bQ cua minh Luu Quang Vil da chung cat Len thu tu tuong ngh~ thu4t
XUat phat tU tam long nhan ago cung nhfrng triin trO ve gia tri CUQC song CUa
con nguoi. CUQC doi thogi cho thay sv; dau dan cua Han Truong Ba va bUQC phai
cong nh4n xac hang thit dung La cai hoan canh ma ong phai quy phvc. Truong
255
Ba dUQC tra Lq,i CUQC song nhung do La m¢t CUQC song dang ho th~n vi phai song
trong cai dung t~,tc cita xac va bi chi phoi bOi nhung dung tl;LC do. Qua do, Luu
Quang Vu dd di sau them m()t buck bu¢c chung ta phai nhin thang vao cai ban
chat moi quan Mgiua han va xac, va sau xa han La moi quan Mgiua nhung m(tt
doi Li~p cua chung ta trong CUQC aoi nay. Vgy cai tieng noi xac thit ma Luu Quang
Vu muon the hi~n trong CUQC aoi thoq,i nay La gi?
Tieng noi cita xac thit La tieng noi cita cai xau, ti ti~n, dang sQ; cai tieng noi
cita nhung cai nhu cau ban nang; tieng noi cita nhung dieu ma den toi, va khuat
Lap. Neu hieu thea dieu nay, thi ta se thay cai mau thuan giua han va xac chinh
La mau thuan giUa hoan canh nghi~t nga v6i cai no Lv;c dUQC song thanh cao.
Vi~c de cho tieng n6i cita xac thit Len tieng, d6 chinh La sv; thang the cita chit
nghia vgt chat. Coi tieng n6i cita xac La tieng n6i cita cai xau xa, ti ti~n, ... Luu
Quang Vu dd the hi~n m¢t hi~n thv;c het sue gai g6c: Khi muon c6 m¢t Linh han
thanh cao chung ta phai aoi di~n v6i m¢t hoan canh vo citng nghi~t nga, neu
khong can thgn thi Chung ta thua CUQC trUOC S'l:{ thang the cita cai chit nghia vgt
chat Len ngoi. Cu¢c aoi thoq,i giila han va xac thv:c chat La mau thuan giUa tinh
each va hoan canh. Luu Quang Vu cung da the hi~n m¢t cai nhin rat aa chieu,
rat ila di~n, rat phong phu va rat nhieu nguoi da thay: Tieng n6i cita xac thit
khong chi La cai tieng n6i bi coi La thap kem ma d6 chinh La tieng noi ban nang
khuat Lap, n6 [a tieng n6i sau tham [uon [uon ton tq,i trong moi chung ta. "Khong
c6 gi thu(jc ve con nguoi ma xa Lq, v6i toi", tieng n6i eiy La tieng noi ban nang, no
bi coi [a theip kem nhung khong he xa [q,. No [a m¢t phan khong the choi bo cita
con nguoi, cita chinh ban than chung ta. Chi c6 aieu [a khong phai [uc nao ta
cung dam nhin thang vao n6, khong phai [uc nao ta cung dam aoi di~n, cung
dam thanh th'l:{c, dam phoi trai no. Luu Quang Vu aa noi dung, chinh vi chung
ta khong bao gio dam nhin thang vao n6 cho nen n6 tro thanh m¢t phan am u
aui mit cita minh, cang am u, aui mit cho nen n6 c6 sue mq,nh, ghe g6m [an at
ca Linh han thanh cao.
Nhu vgy, CUQC aoi thoq,i nay khong don gian chi La mau thuan giUa hoan canh
va nhiin each ma La miiu thuan trong cung m()t ban the cita con nguoi: hai cai
COY'l
gia eta lam cho chung ta chgt sv;c tinh ra: m()t trong nhung sai lam dau tien cita
chung ta khi muon thocit ra nghich canh la VQi vang do lOi ngay cho hoan canh,
cho khcich quan "toi khong co lOi". Nhung Luu Quang Vil noi ding: "Co thqJ the
khong?" hay la m()t trong nhung dieu dau tien khien cho chung ta thua nghich
canh la chua baa gia chung ta dam di den tQ,n cimg cita con nguai minh? Chua
baa gia chung ta hieu dugc n1ng: Ban than chung ta la nhung mang mau khcic
nhau; chua baa gia chung ta hieu rang: Ban than chung ta cung chua dv;ng ca
phan sang lan phan toi ma nguai ta chi co nhu cau nhin vao phan sang ma
khong co nhu cau nhin vao phan toi, doi m(lt vbi nhung goc toi. va cang khong
baa gia doi di~n vbi goc toi thi cang khong baa gia chung ta se vuon ra dugc cinh
sang vi thu bong toi no eta chi phoi ta.
Tieu ket: Voi Luu Quang Vil khi de cho xcic thit cat tieng noi, ong khong don
gian chi la de canh baa chung ta ve hi~n thv;c day nghi~t nga, ma dieu quan
trQng han la Luu Quang Vil muon chung ta phai canh gicic, va tinh tao vbi chinh
ban than minh, vi rat co the do La m()t cai tieng noi am tham trong chinh ban
than ta. Neu ban than ta khong co sv; dung cam de khcim phci con nguai minh,
de di den tQ,n cimg con nguai minh, de dam doi di~n vbi chinh minh thi se khong
baa gia chung ta dam doi di~n vbi nhung dieu do.

Qua do(ln trich, Luu Quang Vil canh bcio: Khi con nguai phai song trong
hoan canh dung tvc thi tat yeu cai dung tvc se ngv; tri va tan phci nhung gi cao
quy, d~;p de cita con nguai. ThQ,t dang ho th~;n khi phai hoa tam han thanh cao,
thanh khiet cita minh vao vbi nhung thai dung tvc, tho thien. Tcic gia canh bcio
con nguai vbi hi~n tr(lng: "Gan mv;c thi den, gan den thi sang", khi con nguai
phai song trong S'IJ dung t'lJC thi ccii dung t'lJC se dong hoa, Se ng'IJ try, se dan dan
thang the, lan at va tan phci nhflng gi trong S(lCh, d1;p de, thanh cao trong tam
han con nguai. Nha van len cin cho nhilng nguai chi li thuyet suong, de cao tam
han ma khong chu y tbi than xcic. Day la bteu hi~n cita chit nghia duy tam. Phai
thau hieu the xac hay dai song tinh than cita no deu co tieng noi rieng cita ban
niing, dam me dai thuang. Vi the, linh han can dcip ung nhu cau cita the xcic. Tcic
gia phe phcin nhung ke lay cb la tam han la thanh cao, khong cham La ve dai song
v~t chat cua the xac, khong phan (tau vi hc;mh phuc trQn v~n. Day con La bieu
hi~n cua sv Luoi bieng. Luu Quang Vu cung bcm din van de nang bong cua con
nguoi trong xa hQi Lite bay gio va omQi thoi aqi. Xac hang thit xui give Truong
Ba Lam aieu xang b~y roi do tQi cho than xac. Dieu nay phim imh mQt hi~n thvc:
ae
C6 nhitng ke eta song bat chap tat ca aqt auqc danh va lqi. Luu Quang Vu
nhac nho m¢t con nguoi chan chinh phai co m¢t tam hon tinh tao, mqnh me,
Luon aau tranh de vuon Wn nhitng aoi hOi sai L~ch cua the xac.
Danh gia chung: Qua CUQC aoi thoqi giita hon va xac, tac gia aa cho chung
ta co mQt cai nhin th~t thu vi ve nhitng aieu ma truoc a6, neu khong co Luu
Quang Vu thi chung ta se c6 m9t cai nhin day phien di~n, m9t chieu. Nhung Luu
Quang Vu voi sv nhqy cam cita nguoi ngM si eta cho chung ta thay auqc m¢t
quan ni~m mOi ve van ae tUong chifng nhU aa rat on ainh. VOi CUQC aoi thoc;ti
a6, cau chuy~n eta khong ket thuc nhu mong dqi cua hon Liw ban aau. Hon cu
nhitng tuong rang: chi can thoat ra khOi xac thoi La hon se quay tro Lqi cai linh
hon trong sqch, nguyen v~n va thang than. Nhung khong, cau chuy~n eta khong
M don gian nhu v~y. No eta chuyen sang m¢t huong khac, bOi tieng n6i cua xac
eta mqnh me hon hon tuong n1t nhieu; bOi tieng n6i cua xac eta khien cho hon
ban than, khien cho hon eta phai tV nguy~n nh~p vao than xac. Tu m()t no htc
ban aau "ta chi tach ra khoi may thoi, ta se La cai linh hon nguyen v~n" the ma
din cuoi CUQC aoi thoqi thi sau m¢t Loi thu nh~n "Ly Le cita anh th~t La de ti~n"
roi [qi ban than nh~p vao xac. Nhu v~y, ta se thay rang m(>t CUQC aau tranh
khong baa gia la don gian, aau tranh v6i ngoqi canh eta La m¢t cai kh6 khiin, o
aay con La aau tranh v6i chinh ban than minh thi khong phai don gian chut nao.
Ket bai: Nguyen Minh Chau tung n6i: "Phai day t6i chop ainh cua mau thw1n
thi SV song nhieu hinh m6i vera". Va CUQC aoi thoqi giita hon va xac aa auqc
day len den cao trao, de hon bu¢c phai nhin lqi minh ai den quyet ainh "chet
han". "Xet den cimg, y nghia thVc Sl! cua van hQC la nhan aqo h6a con nguai".
Thong qua nhitng triin tro cita Nguyen Minh Chau ve CUQC dai, ta can suy ngam
Lc;ti bim than de co the thimh thvc va hoan thi~n ban than hon moi ngay. Chinh
kha nang "nhan dc;to h6a" a6, Nguyen Minh Chau dii thvc sl;( La nguoi cam but
 DETHITHU KY THI THPT QUOC GIA 2022
Mon: Ngiivan
Tran Thity Duong Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phth de
DQC do~n trich sau va thl,(c hi~n cac yeu d.u:
Toi chua bao gia tuyen b6 minh La ngual thgp toan. Toi luon cho ding minh
khong phai chuyen gia gi ca, va chac chan, toi chinh La m(>t cong trinh con dang
dang do. M(>t nguoi n1t binh thuong. Toi co nhung diem mc;tnh va cii nhung
khiem khuyet (giong nhu bao nguoi khac). M(jt trong nhung diem yeu cua toi La
tinh nang nay. Toi luon cam thay bOn chon muon s1:( vi~c hoan thimh. Toi khong
the chtu a1:(ng nhung thay doi chgm ch(tp. Toi muon gay anh huang va the hi~n
tai nang (mQi nguoi deu co tai). Ngay lgp tuc.
Giang nhu nhung diem yeu khac, no cilng [a nguon sue mc;tnh cua thanh cong.
Toi vgn a(>ng mQi vi~c rat nhanh chong. Toi yeu toe a(>. Chi co ket qua mbi la
dieu quan trQng (noi m(jt each khai quat la nhu the). Dieu do khien toi nhb den
loi cua dien vien Clint Eastwood viet tren tc;tp chi Best Life: "Doi khi neu muon
thay sv: thay doi tot d~p, bgn phai dich than nam sv vi~c trong tay". Chinh xac.
Tat nhien ta can dong a(>i. Can sv c(>ng tac. Can giao vi~c cho nhung nguoi
co tai nang ma ta khong co. Nhung vao nhung luc mQi nguoi khac deu cho dc;Ji
ai do dan bubc dau tien, bgn phai la nguoi dan dat sv thay doi. Doi vbi toi, no
chinh la sv can dam. La each song co y nghia. La vai tro liinh ago. La dgi di~n
cua sv xuat chung.
(Trich "Doi ngan dung ngu dai", Robin Sharma)
Cau 1. Neu phuong thuc bieu d<;~-t cua do<;~-n trich tren. (0.5 diem)
Cau 2. Hinh anh "toi la m(>t cong trinh dang do" duqc nhac den trong do<;~-n
trich duqc hieu the nao? (0.75 diem).
Cau 3. Cau n6i: "Doi khi neu muon thay sv thay doi tot d~p, bgn phai dich than
nam sv vi~c trong tay", muon di<~n d<;~-t n9i dung gi? (0.75 diem)

260
 Ky ruing xu lj va luy~n ae man Ngii van 2022 Tran Thuy Duong

Cau 4. Quan diem: "Nhung vao nhfrng lite m<;>i nguoi khac aeu cho aQi ai ao
dan buck aau tien, bq,n phiii la nguoi dan dat sv thay aoi" muon n6i den dieu
gi? Neu y nghia cua n6. (1.00 diem)
Ph§.n II. rAM VAN (7.0 di~m)
Cau 1. (2.0 diem)
Ttr n<)i dung phan DQc hieu, anh/cht hay viet doC;ln van (khmlng 200 chfr)
ve sue mq.nh cua vi~c kiem che cam xuc nhat thai.
Cau 2. (5.0 diem)
Lan lan, may nam qua, may nam sau, b6 Mi chet. Nhung Mi cilng khang con
nghi aen Mi co the an la ngon tv tit. 0 lau trong cai kho, Mi ciing quen kho roi.
Bay gio Mi tuang minh cilng la con trau, minh cilng la con ngva. Con ngva chi
biet an co, biet ai lam ma thai.
Mi cui m(it, khang nghi ngQi nua, lite nao ci!ng nho lq,i nhfrng vi~c gi6ng
nhau, moi nam m(>t mita, moi thang lq,i lam ai lam lq,i: Tet xong Len nui hai thuoc
phi~n; gifra nam thi git;it aay; tUn mita ai nuong be bap. Va dit ai hai cui, bung
nga, lite nao ciing gai m(>t bo aay trong canh tay ae tude sQi. Bao gio cilng the,
su6t nam, suot aoi the. Con ngva, con tniu lam co lite, aem con aUQC aitng giii
chan, nhai co, aan ba con gai nha nay viti vao vi~c cii aem cii ngay.
Moi ngay Mi cang khang noi, lui lui nhu con rita nuai trong xo cua. a
buong Mi nam, kin mit, co m()t chiec cua so m()t lo vuang ay ma trang ra. Den
bao gio chet thi thai.
(Trich "VQ ch6ng A Phil", trich "Truy~n Tay Bac", To Hoai)
Phan tich S1:( te li~t sue song cua nhan vc;it Mj trong doC;ln trich tren. Tlr
d6, nh~n xet ngoi but hi~n th1:(c cua nha van To Hoai.

261
Ky nang xu ly va luy~n de m.On Ngii van 2022 Tran Thuy Duong

DAP AN VA THANG DIEM

Ph~n cau NQidung Di~m
I DQCHIEU 3.0
1 - Phuong thuc bieu d~t: Ngh! lu~n 0.5
2 - Hinh anh "toi la m<Jt cong trinh dang do" dl!QC nhac 0.75
den trong do~n trich dtrQc hieu:
+ Con nguoi la m(>t chinh the c6 m~t tot va m~t xau,
c6 nhiing diem m~nh va khiem khuyet, khong the tn;m
v~n va hoan hao dtrQC.

3 - Cau n6i: "Doi khi neu muon thay S'l! thay doi tot d~p. 0.75
bt;m phiii dich thdn nam S'l! Vi~C trong tay" muon de C~p
den n(>i dung:
+ Muon ban than thay doi de tro thanh phien ban tot
hon, chung ta can nam r6 nhiing diem yeu cua minh
de biet minh the nao .
. + Muon ban than tot hon, chung ta can hanh d()ng
de ~0 ra ket qua tot d~p.
4 - Cau n6i: "Nhung vao nhilng lite mqi nguai khac deu 1.0
cha dQi ai do dan buac ddu tien, bq,n phiii la nguai dan
ddt S'l! thay doi" dl!QC hieu: Khi tru6c nhiing thoi khac
can S\f thay doi, trong khi ngtroi khac con "chan chU''
thi b~n phai la nguoi "xung phong", b~n phai la nguoi
di tru6c va duong dau.
- Ynghia:
+ Giup chung ta chu d()ng hon, t\f tin hon va dam
nghi, dam lam, dam btr6c ra khoi vling an toan va san
sang thay doi de tot hon.
+ Do la suy nghi tich C\(C, la each song CO y nghia va
la yeu to de tro thanh ngtroi xuat chung ho~c c6 the
thanh cong.

262
II LAM VAN 7.0
1 Viet do~n van v~ sue mt:tnh cua vi~c kiem che cam xuc 2.0
nhat thai.
a. Dam baa yeu cau ve hinh thuc da(tn min: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each dit~n d!ch, quy n9-p,
tong- phan - hQp, moe xich, song hanh.
b. Xac ainh dung van de nghi [uQ,n: suy nghi ve sue 0.25
m(tnh cua vi~c kiem che cam xuc nhat thai.
c. Trien. khai van cte nghi [uQ,n: · 1.00
Thi sinh c6 the h,ra ch<;>n eac thao tac l~p lu~n phu hQp
de trien khai van de ngh! lu~n theo nhieu each nhung
ph~li lam r6 dUQC SUC m(tnh cua vi~c kiem che cam XUC
nhatthoi.
C6 the theo huang: Sue mt:tnh cua vi~c kiem che cam
xuc nhat thai la giup chung ta khong de 19-i nhfrng h~u
qua khon luong; la du ly tri de nhin nh~n van de m9t
each thau dao; la hQC each binh tinh trUOC m<;>i van de
xay ra; tr{mh nhfrng quyet d!nh thUQC ve cam tinh.
d. Chinh ta, ngii phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang t(ta 0.25
The hi~n suy nghi sau sac ve van de ngh! lu~n; c6 each
dien d9-t m6i me.
2 Phan tich st;C te li~t ve sue song cua M j va nht:\n xet ngoi 5.0
but hi~n tht;Cc cua nha van To Hoai.
a. Dam baa cau true bai nghi [uQ,n 0.25
Mo bai neu dUQC van de, Than bai trien khai dUQC van
de, Ket bai khai quat dUQC van de.
b. Xac atnh dung van ae can nghi LuQ,n 0.25
 SV te li~t sue song cua Mj va ngoi but hi~n thVc cua
nha van To Hoai.
c. Trien khai van de thcmh cac LuQ,n diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhung dm
v~n dt,mg tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch<)t che
gifra li le va dan chung, dam bao yeu dm sau:
* Giai thi~u khai quat ve nha van To Hoai, truy~n ngan 0.5
"Vq chong A Phu" va doc;tn trich.
* Cam nhQ,n sv: te Li~t sue song cua Mt: 2.5
- S\1' te li~t cua M! xuat phat ttr CUQC song thong kho 0.5
khi bj bat ve lam dau g<;tt nQ cho nha thong li Pa Tra:
kho ve the xac (Lam vi~c quan quQ,t ca ngay Uin aem,
CUQC song khong bang kiep con tr<IU, con ng1:(a... ); kho
ve tinh than: khong c6 tV: do, A Su vai Mi khong c6 Long
ma van phai 0 vai nhau...
- Va Mj date li~t sue song cua minh: 1.5
+ Mj te li~t, chai S(;ln cam xuc: khong con nghi den an
La ng6n tV: tu; o tau trong cai kho Mi quen roi; Mt tuong
minh cung La con trau, con ngv:a chi biet an co, biet di
Lamma thoi ...
+ Mj te li~t ve nh~n thuc: khong nghi den ban than,
Luc new cung chi nghi den nhung vi~c giong nhau, LQ,p
di LQ,p Lc;ti; suot nam, su6t doi nhu the; khong khac gi kiep
mQt con sue no.
+ Mj te li~t ve tinh than, buong xuoi: moi ngay Mi
cang khong n6i, Lui Lui nhu con rita nuoi trong x6 cua;
0 trong cai can buong kin mit ma trong ra, den bao gio
chet thi thoi.
0.5
- Slf te li~t cua Mj dUQc mieu ta mQt each chan thvc
va tinh te; v6i each tran thu~t uyen chuyen, linh ho<;tt;

254
dan dat tinh tit~t kheo leo, tv nhien; ngon ngfr sinh
dQng, ChQn lQC, sang t(;lo; dlU van giau tinh t(;l.O hinh va
d~m chat tho.
* NhQ,n xet ngoi but hi~n th'l;(c trong van To Hoai 1.00
- f) a lam noi b~t che dQ phong kien mit~n nui tan b<;lO,
dQC ac luc bay gid v6i the l\fC CUdng quyen va than
quyen cling nhfrng hu tv-c l9-c h~u: cho vay n~ng lai,
cling trinh rna, ...
- CUQC song thong kho b! b6c 19t cua nguoi dan mien
nui bdi cuong quyen va than quyen, hu tvc an mon ve
nh~n thuc, chai S(;ln ve tinh than, ... Nhung an sau trong
hQ van la ffiQt sue song manh li~t, n6 am i va chd thdi
co de bung phat.
- Cang lach sau vao hi~n thVc thi tam long nhan d9-0
cua nha van To Hocli cang hi~n len r6 hon du6i noi dau
cua nhan v~t M!.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;to 0.25
The hi~n suy nghisau sac ve van de ngh! lu~n; c6 each
dien d<;lt m6i me.
TONG DIEM 10.0
 BAI VIET THAM KHAO

Cau 1. Phuong thuc bieu dc;tt chinh cita doc;tn trich la nght lu(m.
Cau 2. Hinh anh "toi la m(>t cong trinh dang do" dUC)C noi den trong doc;tn
trich due)c hieu: "dang do" la chua tn;m v~n, chua hoan chinh. Va con nguai
chung ta la m(>t cong trinh dang do, la noi den nhitng m(Jt chua tot, nhitng
tQt xau, nhitng khuyet diem trong ta. V(ty nen, muon "hoan thanh" cong trinh
ay con nguai can phai co gang vun dap va hoan thi~n biin than moi ngay.
Dung quy chuan hoa, dung bang long vai biin than va khong thay doi.
Cau 3. Cau noi: "Doi khi muon thay sv thay doi tot d~p, bc;tn phiii dich than
nam sv vi~c trong tay" da khang dtnh khi con nguai ta muon tro thanh phien
biin tot nhat cita chinh minh, truac het ta can phiii hieu ri5 nhitng uu, khuyet
diem cita biin than, hieu ri5 nhitng mong muon, dv dtnh, nhitng gi ta khao
khat de co the di dung duang, phat trien dung huang. sv tot d~p khong bao
gia tv tim den vai con nguai chung ta, muon nhin thay no, ta can phiii tv
minh no lvc, chiem nghi~m, tv minh kham pha, h<;>c hoi th(tt nhieu, phiii kien
tri hanh a(>ng den cung de ac;tt dUC)C nhitng m'I;LC tieu [On lao phia truOc.
Cau 4. Quan diem: "Nhung vao nhitng lite m<;>i nguai khac deu cha dc;Ji ai do
dan bUOC dau tien, bc;tn phiii la nguai dan dat SV thay doi" dUC)C hieu la con
nguai chung ta thuang ngc;ti la nguai tien phong dan duang, chung ta thuang
mang tam the SC) hai nhitng vap nga phia trUOC ma cha dc;Ji m(jt ngUOi "dan
buac dau tien". Nhung thay vi cha dc;Ji theo dam dong, tac giii Robin Sharma
muon khuyen moi chung ta hay tv bien minh thimh ng<;>n duoc dau tien thap
sang Len vung trai do rvc day nhi~t huyet, hay dam dan than va thay doi, bOi
do la biin linh, la sv can aiim, can truang trong to chat cita m(>t nguai lanh
dc;to xuat chung. Ynghia cita vi~c tien phong thay doi giup taco the chit d(>ng
quyet atnh CUQC dai minh, nam ri5 ban than, am hieu CUQC song, giup ta tV tin
han, mc;tnh me han tren nhitng con duang chong gai phia truac. Dam buac ra
khoi vung an toan de don nh(tn nhitng thu thach va san sang thay doi de tot
han Se ren luy~n cho ta m(>t tU duy tich CVC, m(jt tinh than cau tien tc;w nen
thanh nam cham hut mQi thanh cong va hc;tnh phuc 0 dai.
 Cau 1. NLXH: Sue mt:tnh cua vi~c kiem che cdm xuc nhat thai.
M()t can tuc giQ,n c6 the khien con nguoi ta danh mat di Ly tri, mat di
co h()i va mat di nhieu thu quan trc;mg khac. M()t Sl;( rung d()ng trong khoiinh
khac ngan ngui c6 the khien con nguoi trao di con tim ma khong can dan do
suy nghi. Nhiing cam xuc nhat thai co the ld nguon con va dan loi con nguai
gij.p vo so nhiing dieu khong nhu y. Chinh vi the vi~c kUm so«it nhiing cdm
xuc nhat thai hoij.c ld mc)t dieu het sue quan tr<,mg. Ciim xuc nhat thoi la
nhung tn;mg thai cam xuc den vai moi con nguoi trong m()t khoanh khac ngan
ngui va cung bien mat rat nhanh. The nhung nhitng dieu ma khi ciim xuc ay
qua di roi vade Lqi thi Luon La nhitng dieu het sue khan Luong. Nhitng cam xuc
nhat thoi khien con nguoi khong kiem soat duQc nhung himh vi hay suy nghi
cua minh. Khi con nguai bat dau de y den nhiing cam xuc nhat thai va hQC
each de kiem che chung cilngld lite con nguai bat dau bie't binh tinh han. sv
binh tinh ay giup moi chung ta co thai gian cilng nhte du ly tri de nhin nh~n,
suy xet va gidi quyet van de. Khong nhitng the, nhitng cam xuc nhat thai ay
con La Sl;( thuc ep con nguai dua ra quyet dinh hay himh d()ng, va roi d6 hau
nhu deu la nhitng quyet dinh va hanh d()ng ay deu la sai lam khi con nguai
thvc hi~n chung bang cam tinh. Chinh s1:{ kiem che truoc nhiing cam xuc giup
con nguai tinh tao va tranh du(}c nhiing quyet djnh, hdnh dc?ng vc?i vci Danh
hoq noi tieng the giai Vincent van Gogh dii cat di m()t ben tai cua minh vi can
tuc giQ,n khi nguai bqn cua ong la hoq si Paul Gauguin bO di. M()t ben tai mat
di La hQ,u qua cua nhung cam xuc nhat thoi khong dttQC kiem soat, de lqi noi
dau cho khong chi the xac ma la ca tam han cua nguoi ngM si. Cam xuc chi
thf:lt S1:{ trQn v~n khi con ngteO'i bie't kiem che va kUm soat no, de cdm xuc
khong phai dieu chi phoi CUQC dai ma la SUC mt;tnh de con ngteai VtCQt qua CUQC
song. Trong CUQC song se c6 nhieu lite chung ta can phiii kiem che cam xuc
nhat thai, nhung aoi khi cam xuc ngan ay lqi phan anh tinh cam cua con
nguai ta chinh xac nhat. Khong phai luc niw ta cilng may moe gifla khu khu
cung cam XUC, ma can biet kiem che nhitng cam XUC theo hung tieu C'I:(C.
 Cau 2. Phan tich sv; te li~t sue song cua nhan vQ.t Mi va nht;tn xet ngoi but
hi~n thv;c cua nha van To Hodi.

Ta da tung x6t xa cho nhung trang dai dam [~ cua nang Kieu,
tung ai oan cho hoan canh ma nguai con gai Nam Xuong tung ganh chtu, co
[e kiep "hong nhan bQ,C m~nh" [a the! VQ,y nen, khi den v6i van hQC hi~n dQ,i,
cai cam giac x6t thuong, dau don van cu dai dang bam [dy con nguai khi ta
chil:ng kien noi dau kho khi phai ban con cua chi DQ,u, roi "gui han len Tay
Bac" ta cilng khong tranh khoi S'f! thuong cam dy khi dQc "Vc;1 chong A PhiL"
cua To Hoai. Cau chuy~n ve m¢t nguai con gai ten Mi da [am ta rung len
nhilng nhip dqp than thuc. Duong vao d¢ thanh xuan nhdt, co gai tre [Q-i phai
chon VUi CUQC dai minh trong bOng den CUa che dQ phong kien mien nui VOi
nhilng hit tvc [Q,c hQ,u. Va sv; te li~t y thuc cua Mj khi "lam dau gQ-t ng" dade
lQ,i trong ta nhieu am dnh.
To Hocii dUQc coi [a nha van xudt sac cua van xuoi
Vi~t Nam hi~n dQ,i. Ong sang tac theo xu huang hi~n thvc, di sau vito trong
dai song thv:c tQ,i, va dien ta S'f! thqt cua dai thuang. To Hodi quan ni~m: "Viet
van ld mc)t qua trinh dau tranh de noi ra sv; thQ.t. Da ld sv; t~t thi khong tam
thuang, cho du phdi aQ.p vo nhiing than tuqng trong long nguai dqc". V6i y
thuc do, giao su Nguyen Dang MQ,nh tung nhQ,n xet: "To Hocii [a nha van cua
nguai thuang, c10i thuang, truy~n thuang". Von hUu biet sau r{jng, cung nen
tang tri thuc uyen tham, uyen bac To Hoai thau hieu sau sac tu phong t'~:tc
tQ.p quan den aat va nguoi nai nhiing reo nui cao Tay Bac. Cho nen, manh
ddt dy da khong qua xa [Q, de tro thanh ru¢ng dong tuoi tot cho nha van cay
x6i vun trong nen nhilng hQ,t mam xanh non.
To Hoai tung tam sv: "Oii ket qua [on nhdt va
truck nhdt cua chuyen di tam thang dy [a ddt nu6c va con nguai mien Tliy da
de thtwng, de nh6 cho toi nhieu". Niem thuang noi nho ay aa thoi thuc de To
Hoai ket thanh tQ.p "Truy~n Tay Bac" trong do co truy~n ngan "Vq chong A
Phu". Do la ket qud cua chuyen di thv;c te cuoi thang tam, nam 1952. Nha van
268
ctuoc m~nh danh La "nguoi con ca cua manh dat Tliy Bac" Linh thieng ay eta
cho ta m(jt cai nhin toan sac han Ve CUQC song Va COn ngUOi nai mien nui cao
ray Bac.

li~t sire
Nhan v~t chinh La linh han cua tac pham,
voi "VO chong A PhiL", Linh hOn ay bien dai thea tam tn;mg nhan v~t Mi. 0 Mi
ta cam nh~n tham thia han het CUQC song CUa ngUOi lao d(>ng mien nui T£iy
Bac "til: so ph~n dau kha eli tim CUQC doi moi" nhU each ma To Hoai eta lai con
thuyen "van anh" til: "dong suoi nho hf;p ra bien Lon tim den nhitng chan troi
CUa tl;[ do, CUa khat VQng".
Khtii nJuin v~t Mj: Truoc khi ve lam con dliu nha thong li Pa Tra, Mi
La m(>t co gai xinh df;p, tl;[ do, hieu thao, Mi con "thai La hay nhu thai sao, co
biet bao nguoi me. Ngay Clem thai sao eli thea Mf'. Nhu v~y, Mi day ctu yeu to
cte xung ctang ctuoc huang hgnh phuc. Ay v~y ma, cai che ct¢ thvc dan mien
nui eta lOi dung cuong quyen, than quyen va nhilng hit tl!C eta day c1Qa Mi, day
Mi vao chon "ng1fc that tinh than", lam chi dan mat cay thuc dau tranh, bao
man eli sl;{ song va y thil:c vuan Len. Che c1(> phong kien mien nui voi chinh
sach cho vay nQ,ng lai citng t~p tl!C "cuop vo" eta tr6i Mi vao man no truyen
kiep khong co Loi nguyen chi nhilng mong uoc xau xa, ma loi nguyen khong
the giai thoat loi nguyen.
ve tinh than (khong muon chet; tuong ciing
con trau, con ng'I:Ca)
Mj trubc het dUIJC hi~n len voi S'l:{ te H~t ve tinh than. Neu truoc ctay, khi
moi bi bat ve nha thong li, Mi con phan ung bang each tim den La ng6n tv: tii
de khong phai song kiep "lam dau ggt no" thi nay, "Lan lan, may nam qua,
may nam sau, bo Mj chet. Nhung Mj ciing khong con tuong din Mj co the an
la ngon t'l:€ til" nua. Boi "o tau trong cai kho, Mj quen kho roi". Cl!m tit chi
thoi gian "Lan lan", "may nam qua", "may nam sau" eta nhan mgnh trinh tl;[
Lulin hoi cua thai gian. N6 Ly giai cho thai a(> khong muon chet nii:a cua Mi:
"
bie't bao chua xot, dang cay cua mc;>t kiep nguai. Nguai ta thuang quen vai "an
ngon m(ic d~p", "an sung m(ic suang", dang nay Mi lQ.i quen vai "cai kho". Kho
la dieu ma VQ.n kiep nhan sinh deu muon tranh, ay vQ.y ma Mi lQ.i coi no nhu
mc;>t le duang nhien cua cuc;>c dai minh. Thv;c ra, do khong phai la do Mi muon
nhu vQ.y, ma co gai ay da bi te li~t ve cam xuc. Mi khong con muon chet nua,
bai neu con muon chet nghia la con muon song. Chet chi la each duy nhat
giup Mi thoat khoi "tron dia ng~c" nay. Nhung bay gia, Mj dii te li~t den muc
khong con muon chet. Mj bay gio, "tuong minh cung ld con trau, minh cung
ld con ng'I;Ca". Kiep con tniu, con ngv;a thi chi biet "di theo duoi ngv;a cua
chong" ma thoi. "Ngh~ thuQ.t la S'l}: mo phong chinh xac nhat cua t'l}: nhien", no
"bao giO cilng la tieng noi CUa tinh cam con ngUOi, la S'l}: t'l}: gidi bay Va gui
gam tam tu". Nha van To Hoai da kham pha xuat sac the giai n(Ji tam nhan
vQ.t Mi chi bang m(Jt cau van ngan dien ta tam trQ.ng cua Mi lite nay, buong
xuoi, vo dinh, cam chiu va chap nhQ.n.
2.
Mi dii tung rat tha thiet song va y thuc ve con nguai minh. Khi bi bat ve
lam dau "nha giau", Mi quyet li~t phan ung bang each "co den hang may
thang, dem naoMi cilng khoc. M(Jt hom, Mi tron ve nha, hai trong mat con
do hoe. Trong thay bo, Mi quy lQ.y, up m(it xuong ddt, nuc no". Khi con khoc,
tuc lay ni~m ve s'l}: song van con. Nhung do, la co Mi cua nhieu nam ve truac,
laco Mi khi bo van con song. Con Mj bay gio chi "cui mt;tt, khong nghi nggi
nua". Mi co y thuc, vi co ay van con ton tQ.i. Nhung dau dan thay, do lQ.i lay
thuc ve nhiing cong vi~c noi tiep nhau den nham chan, "lite nao ciing chi nhb
di nhbli;ti nhung vi~c giong nhau, tiep nhau ve ra trubc mt;tt, moi niim mqt
mua, moi thang lc;ti lam di ldm lc;ti: Tet xong thi len nui hai thuoc phi~n; giUa
nam thi giQ.t day, xe day, den mua di nuang be bap". Hang chuoi nhung cong
vi~c cu nhu cai "vong quay ken", an vao nha to, an vao nha to. No quan quanh,
no nham chan, no te nhQ.t nhu chinh CUQC dai Mi. Quan trQng han lei no l(ip
di lQ.p lQ.i nhu m(Jt vong twin hoan khong loi thoat dii aUQC an dinh cho Mi,
"du di hai cui, bung ngo, lite nao cilng gai m(Jt b6 day trong canh tay de tuac
s(Ji. Bao gia cung the, suot nam, suot dai the".
Ky nang xu ly -va luy~n ae mon Ngii -van 2022 Tnin Thuy Duong

Himg Loc;tt cac cong vi~c aUQC Li~t ke dai "nhu ban an" to cao S'f! "a(jc ac" cua
cha con thong Li Pa Tra. The nhung, ocai xa h{)i thvc dan mien niti ay, Lam
sao co the mang ra to cao? Ma no chi cang Lam cho noi thong kho trong Mi
nhan Len. No la minh chung cho s1:( day dQa ve the xac, khi Mj phdi lam vi~c
qudn qu~t cd ngay lan dem. "Con ng1:(a, con trau lam co luc, dem no con dUCJC
dung gai chan, nhai co, dan ba con gai nha nay" trong do co Mj chi bie't "-viti
ddu vao vi~c" khong bdng kie'p con trau, con ng1:(a.
Th(!m chi, Mi chi nho ai nho Lc;ti, Lam ai Lam Lc;ti nhilng vi~c noi tiep nhau.
Noi La Mi nho nhung khong phai La nhilng rung cam, cam xitc binh thuong o
m(jt con nguoi binh thuong. Mi chi nho m(jt each may moe nhilng gi dien ra
theo m(jt thoi quen voi S'f! LQ,p Lc;ti quan quanh. Mi nho m(jt each vo hon vo cam
tva nhu m(jt vong trcm tu tung khong Loi thoat.
Lu~n diem 3: Mj te li~t ve nh~n thuc (buong xuoi khong noi va cho chit).
Qua th(it tren CUQC aOi nay, khong CO noi aau nao bang "noi aau nhan the,
S'f! aoi eo Le". Chinh 81:( te li~t v~ the xac va tinh thdn aa lam Mj mat ddn di
n~n thuc v~ con nguoi minh, va do cilng chinh la 81:( te li~t v~ "nh~n thuc" -
la lan ranh de mqt con nguoi tung rat quyet H~t cau xin bo "dung ban con cho
giau" tro thanh "go aa vo tri". Dieu ao aUQc hi~n Len quay van: "Moi ngay Mj
cang khong noi, lui lui nhu con rna nuoi trong xo cUa". Mi aa thvc S'f! bien
thanh "con v(it mang ten nguoi". Viet ve chi tiet nay, nha van To Hoai ad danh
nhieu S'f! cam thong voi noi aau cua nhan v(it Mi. Chinh xitc cam ve noi aau
ay aa thoi thitc nha van Lam nen "nhung aieu ki di~u La dau trong cung C'f!C
aen v(iy, mQi the tvc cua t(ji ac ciing khong giet aUQC sue song con nguoi. Lay
tat, aoi kho, nh'f!c nhd, Mi van song, am tham, tiem tang va mdnh Li~t". Nhung
ao La cau chuy~n cua aem tinh mua xuan, cua aem aong cat day coi troi cuu
A PhiL; La khi site song trong Mi ad troi d(iy va Luang tri cua Mi ad thitc tinh.
Con tc;ti aay, voi hinh anh Mi buong xuoi, cho chet, Mi ngoi im trong can
buong kin mit "co m(jt chiec cil:a so m(jt tO vuong ay ma trong ra. Den bao gio
chet thi thoi" La m(jt chi tiet nhu "giay xeo" tam can nguoi aQc. BO'i no khong
don thudn chi ld mieu td can buong Mj ndm, ma no con la s1:( hi~n than cho
chon dja ng'l;tC trdn gian - noi chon VUi di tuoi XUan, "hut" ddn nh'l;(a song
 cua Mj. Hinh anh co gai yeu dai, nay buong xuoi ngoi im trong ciin buong u
toi, "luc nao trong ra cilng chi thay triing trang khong biet la suang hay la
nang" cho thay SUC mt:tnh cua than quyen sinh ra tU hu t'l:f.C "cung trinh ma".
Cai con ma nha thong li co sue mt:tnh tht:lt ghe gam, no da in han va an sau
vao tam tri cua Mj, an mon nht:tn thuc cua chj, de Mj mai dam chim trong
suy nghi "da cung trinh ma nha no thi chi co nuoc rU X'IWng (J day thoi". Nen
Mt, dii "ngoi trong d6 ma trong ra. Bao gia chet thi thoi", mat het tinh than
phan khang, mat het y nghi ve SlJ tlJ do hay cay ni~m ve SlJ Vtmg len.
Nhilng trang viin dUQC "cat xe" ra tu CUQC dai nguai
con gai Tay Bac dii dang trao len m(jt thu cam xuc "xon xang" trong long biet
bao the h~ bQ,n dqc. Thanh cong cua To Hoai nam trong vi~c xay d¥ng nhan
vt:tt Mj cimg bi~t tai mieu td tam ly nhan vt:tt sac sao nhat la dien bien tam
trt:tng trong tam hon co gai tre dang dan danh mat di chinh minh, khong con
ld minh. Nhilng cau viin duqc gQt deo ti mi, chin chu tQ,O nen m(jt dong trQ,ng
thai cam xuc bien doi khong ngung. Li~u n1ng m(jt co gai han nhien, vo tu c6
thuc dQ-y tro lQ-i trong tam han Mt? So phQ,n cu()c dai Mt se di den dau? To
Hoai dii tQ,O nen nhilng nhtp tho day thao thuc, ngon ngang bao suy nghi trong
long ngUOi dQC nhU the!
2.
Qua vi~c mieu td cu(jc dai va so pht:ln cua Mj, nha van To Hoai da lam
song lt:ti quang dai tam toi, co qcc cua nguai lao d{jng mit~n nui duoi ach thong
trj d{jc ton cua b<,>n chua dat th1:(c dan. Dong thai khdng djnh sue song tiem
tang, manh li~t khong gi huy di~t dugc cua kiep no l~ nhu Mj. D6 chinh la gia
tri hi~n thv;c sau sac, gia tri nhan dQ-o lan lao, tien b(j cua "Vq chong A Phil".
"Van hQC la CUQC dai, CUQC dai lanai xuat phat cfi,ng la dich di tai cua van hqc"
(To Hilu), y thuc dUQc vai tro cua hi~n thv;c dai song trong sang tac viin
chuang, To Hoai dii lc;tn sau vao dQ,i duang CUQC dai de tim kiem huang vt mgn
moi cua bien, tim nhilng khoi tinh con ket tinh tu mau huyet cua loai trai can
cit nhan nQ,i. Nhiing noi dau thuong hi~n th¥c ay da dugc bao trum phu len
CUQC dai day tam toi cua Mj. S¥ hao mon dan cua y thuc tinh than chinh ld
noi dau lon nhat dai nguai ma Mj da trai qua.
272
Ky niing xu ly va luy~n de m.On Ngii van 2022 Tran Thuy Duong

"Nha van la nha thu ki trung thanh cita thai dc;ti" (Ban-zac), hi~n th¥c aOi
song rung nui Tay Bac dugc nhin qua doi mat To Hoai da tro thanh cau
chuy~n day cam dijng ve so ph~n nguoi lao dijng mien nui luc bay gio. v6i loi
ke chuy~n nh~ nhang ma tinh te, hap dan ma lOi cuon, To Hoai da t~p trung
khac hqa noi b~t noi thong dau kho cua Mj. Day ciing lti so ph~n dc;ti di~n cho
nhiing nguoi ph¥ nii, nhiing nguoi lao dijng tren mien nui Tay Bac. To Hoai
da ven man bi an de giup cho bc;tn dQC khap Vitng mien VUa hieu, VUa ciim
thong, vita them gan gui, gan b6 v6i CUQC song con nguai Tay Bac han. Ta
nhQ,n ra so phQ,n, CUQC dai cita Mi cung rat gan, rat quen thUQC nhu bao nhiing
so phQ,n cdnh dai da xuat hi~n tren van dan van xuoi Vi~t Nam. Nhung To
Hoai da danh rieng m(Jt "oc ado" de nhan mc;tnh han, de khang dinh ro han sv
quan tam sau sac den so phQ,n dau thuang cita nguai lao dQng phong kien
mien nui Tay Bac luc bay gia bang thien truy~n "VQ chong A Phit".
Ket btii: Nguyen NgQc khang dinh: "Ngh~ thuQ,t la sv vuan t6i va niu giil
mai mai tinh nguai cho. con nguai.. Oii cot l6i cita ngh~ thuQ,t la tinh nhan
dc;to". Xet den cimg, van hQc khong chi la hi~n thvc ma con mang y nghia
"nhan dc;to h6a" con nguai. /"M<;t tac pham ngh~ thu~t chan chinh phai la
tie'ng noi vi con nguoi, ca nggi va bao v~ nhiing ve ~p va ban chat tot d~p
cua con nguOi, gift lQ.i luang tri", voi "VCJ chong A Phu" cua nha van To Hoai,
no khong chi kheo leo neu len cai ban chat xa hiji luc bay gio, ma ngoi but To
Hoai con nang con nguai len tren doi canh coo tinh thuong. C6 levi the ma
"nguai ra di, chii con mai", van To Hoai van la thu van de nguai dQc chiem
nghi~m va suy tu, n6 "giil lc;ti cho chung ta dai song, phd lc;ti nhip dQ,p cita lich
sit, n6i len cau chuy~n muon dai cita kiep nhan sinh". (Nha bao Hoa Binh).

273
 DETHITHU KY THI THPT QUOC GIA 2022
Mon: Ngicviin
Tr~n Thuy Drrong Thai gian: 120 phitt, khong ke thai gian phat de

DQC ao~n trich sau va thlfc hi~n cac yeu c~u:

Ai trong so chimg ta cilng co nhung uu diem va nhuqc diem. Nguc)i ta dv:a vao
UU diem lam nen mong cho S'IJ t'IJ tin va thu<'Jng che giau nhU<JC diem VOi ngUOi
ngoiti, phan nao vi sq bi ton thuong, sq bi danh gia thap, sq bi mat hinh anh. Vi
nh~n thuc ban than con chua vung' da so nguai tre chang dam doi mqt vai nhuqc
diem cua minh, tim mQi each de la no di, dim no xuong. Nhung chang hieu sao
cang de nen, cang choi bO, nguai ta cang cam thay bat an vai chinh minh.
[...] Chang hieu tu lite nao, nguai ta co thien huang nghi rang can phai
nghiem khac, khat khe vai ban than de co the phat trien duqc. Cilng chinh vi
dieu nay, cai con nguai hay chi trich, phe binh trong ta cang mQ,nh me, cang
khien chung ta kho sa, tv ti va cam giac tieu eve ve chinh minh.
Toi cilng dd tung bi am anh bi'Ji S'IJ kem coi va ghet bo ban than vi nhung
nhuqc diem cua minh. Mdi ve sau toi mai nh~n thuc duqc: Nhuqc diem thv:c chat
la uu diem ngv,y trang. Va "no chi thich song trong the giai cua rieng no".
(Trich "Nhuqc diem co dcmg ghet den the?", Tran Th! Thuy Trang)
Cau 1. Thea do9-n trich, nguoi ta thuong che giau nhuQc diem v6i nguoi khac
khi nao? (0.5 diem)
Cau 2. Neu tac dvng loi chia se chan thanh cua tac gia o phan cuoi do9-n
trich. (0.75 diem)
Cau 3. Hinh anh "nhuqc diem thV:c chat la uu diem ngv,y trang" ,anh/ch! hieu
nhu the m\o? (0.75 diem)
Cau 4. Anh/ ch! suy nghi the nao ve y nghl: Khi can phai nghiem khac, khat
khe v6i ban than cling la h1c cai con nguoi hay chi trich, phe binh trong ta
cang Ion? (1.00 diem)

274
 Cau 1. (2.0 di~m)
Tu n9i dung phtm D<;>c hieu, anh/ cht hay viet do9-n van (kho?mg 200
chfr) trinh bay suy nghi ve gioi ht;m cua ban than.
Cau 2. (5.0 di~m)
Phan tich s'l:( hi sinh cua nguoi linh Tay Tien qua hai hinh anh sau. Tu
d6 nh~n xet but phap ngh~ thu~t cua Quang Dung:
Anh b(m diii dau khong buck nita
Gl:LC len sung mil bO quen doi!
Chieu chieu oai linh thac gam thet
Dem aem Muong Hich cQp treu nguoi

Va: Riii rae bien cuong mo vien xi£'

Chien truong di chang tiec doi anh
Ao bcw thay chieu anh ve ddt
Song Mii gam len khuc d(jc hanh.
(Trich "Tay Tien", May aau o, Quang Dung)

DAP AN VA THANG DIEM

Ph~n cau N9idung Di~m
I DQCHIEU 3.0
1 - Theo do9-n trich, nguoi ta thuong che giau nhuQc 0.5
diem VOi nguoi khac khi: SQ bi ton thuong, SQ bi danh
gia thap, SQ bi mat hinh anh.
2 - Loi chia se chan thanh cua tac gia: Toi cilng dii tung 0.75
bi am iinh boi S'l:( kem COi Va ghet bO ban than minh Vi
nhiing nh11QC diem. Miii ve sau toi moi nht;m thi!c dUQc:
Nh11QC diem th'l:(c chat la uu ttiem ngvy trang, va "no chi
thich song trong the gioi cua rieng no" c6 tac dvng:
 + Giup chung ta c6 S\1' dong d.m ve S\1' kern coi va
d.m giac chan ghet ban than khi mang trong minh
nhfrng nhUQc diem.
+ Dua ra loi khuyen de nhan m(;lnh: Neu chung ta biet
bien nhUQC diem thanh UU diem bkmg S\1' no lt,rc; biet
cai thi~n nhfrng diem yeu thi chac chan chung ta se
danh th(rc ban nang von c6 trong minh.
3 - Hinh anh "nhuqc aiem th'ljc chat la uu aiem ngvy 0.75
trang" nghia la:
+ "Nhuqc aiem" la nhfrng dieu chua tot cua ban thfm,
khien chung ta ch~m ghet va muon lo(;li bo.
+ Tuy nhien, neu chung ta dung cam nhin vao thi d6
se la co h<)i de con nguoi cai thi~n, Iuy~n t~p n6 nhieu
de bien chung thanh tot hon. Va khi da "thanh thvc"
nhUQC diem thi CO h<)i se mO ra tlr nhfrng nhUQC diem
d6. Vi chung da dUQC ta "trui ren" thanh l1U diem.
4 - Cau n6i: "Khi can phai nghiem khac, khat khe voi ban 1.0
thiin cung [a h1c cai con nguoi hay chi trich, phe binh
trong ta cang [on", nghia la:
+ Khi ta nghiem khac, khat khe v6i ban than la h1c ta
th~ng than nhin vao con nguoi minh, nhfrng dieu tot,
xau dang ton t<;li.
+ Thuong c6 xu hu6ng phe binh, chi trich nhfrng m~t
xau nhieu hon, th~m chi cling khong "hai long" v6i
nhfrng m~t tot va muon tot hon. Nen luc d6, ta nhac
nho ban than phai co gang hon, phai thay d6i de tot
nhieu hon nfra.
+ D6 chinh la suy nghi cua nhfrng nguoi c6 chi tien
thu va tinh than cau tit~n; la luc chung ta muon thay
d6i de hoan thi~n ban than hon.

275
II LAM VAN 7.0
1 Viet do~n van suy nghi ve gioi h~n cua ban thdn 2.0
a. Dam bao yeu cau ve hinh thuc doc;tn van: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each dien dich, quy nc;tp,
tong - phan - hQp, m6c xich, song himh.
b. Xac dinh dung van de nghi Lu~n: suy nghi v~ gioi hc;tn 0.25
cua ban than.
c. Trien khai van de nghi Lu~n: 1.0
Thi sinh c6 the h,ra chQn thao tac l~p lu~n phu hQp
de trien khai van d~ nght lu~n nhung phai lam r6: suy
nghi ve gioi hgn cua ban than.
C6 the theo hu6ng: Gioi h~n cua·bdn thdn gifr con
nguoi ton dQng trong nhfrng suy nghi hc;tn h~p; niu
chan vao vung an toan; lam ta thu minh vao m9t
khoang khong rna gi6i hc;tn; gifr ta trong cai VO bQC
qw1n quanh va tu tung ...
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap W~ng Vi~t.
e. Sang tgo 0.25
The hi~n suy nghi sau sac v~ van d~ nght lu~n; c6 each
dien dc;tt m6i me.
2 Phan tich sl,{hi sinh cil.a nguai linh Tay Tien qua do~n 5.0
trich va nh~n xet but phap ngh~ thu~t Quang Dung.
a. Dam bao cau true bai nghi Lu~n 0.25
Ma bai neu dUQC van d~, Than bai trien khai dUQC van
d~, Ket bai khai quat dUQC van d~.

b. Xac dinh dung van de can nghi LuQ,n 0.25

SV hi sinh cua nguoi linh Tay Tien va but phap ngh~
thu?t Quang Dung.
 c. Trien khai van de nghi luQ,n thcmh cac luQ,n diem ro
rang: Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each,
nhung d.n v?n dt,mg tot cac thao tac l?p lu?n, ket hQp
ch~t che gifra li le va dan chung, dam bao cac yeu cau:
* Giai thi~u khai quat bai tha, doqn trich va nha tha 0.5
Quang Dung.
* Phan tich Sl! hi sinh cua nguoi linh Tay Tien:
- Sl,l' hi sinh cua nguoi linh o doc;m trich 1: Con duong 2.0
hanh quan dfr d<}i:
+ Hi sinh cua nguoi linh tren con duong hanh quan
day chong gai, dfr d(}i: "dai dau khong bUOC nfra"; "gl;LC

len sung mil; "bO quen doi".

+ Hi sinh tru6c nhfrng gian kho luon rinh r?p: "thac
gam thet"; "cqp treu nguoi".
- St,r hi sinh cua nguoi linh o do<;~.n trich 2: Ve d~p li
tuong cua thai d<;~.i:
+ San sang dang hien, quyet tfr cho To quae quyet
sinh, coi ccli chet nh~ tt,ra long h6ng: "RiH rae bien
cuang"; "Chang tiec doi xanh". 0.5
+ Hi sinh trong gian kho thieu than: "Ao baa thay
chieu", "song Ma d(jc hanh".
- Ngfm ngfr, hinh anh an tUQng; thu phap cuong di~u,
tuong phan; to d?m hi~n tht,rc, lam noi b?t nhfrng ve
d~p cao ca trong li tuong; lam nen btrc tUQng dai sung
sfrng ve hinh anh nguoi linh hao hoa rna kieu dung;
xuat phat tu h6n tho ph6ng khoang, lang m<;~.n, tai hoa
cua Quang Dung.
* NhQ,n xet but phap ngh~ thugt cua Quang Dung 1.00
- Khuynh huang sfr thi (khong ne tranh sv thQ,t, nhin
thang vao hi~n thvc, vao nhung mat mat dau thuang)

/_78
 Ky niing xu ly va luy~n ae m.On Ngii van 2022 Tnin Thuy Duong

va cam hung lang m~n (nang dB ta VUQt len nhilng dau

thuong va huang tai ngay mai).
- Gop phan noi b~t chat hao hoa, kieu dung cua ngu<Ji
linh Tay Tien (dit mat mat, hi sinh nhung van hien
ngang, hung dung); the hi~n hon tho ph6ng khoc'mg,
lang m~n, tcli hoa Quang Dung.
d. Chinh ta, ngil phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngu phap tieng Vi~t.
e. Sang tq,a 0.25
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nght lu~n; c6 each
dien d~t moi me.
TONGf>lEM 10.0

BA.I VIET THAM KHAO

Ph~n I. DQC HlEU
Cau t. Thea daq,n trich, nguai ta thuang che giau nhuqc diem vai nguai khac
khi: SQ bi ton thUOng, S(J bi danh gia thap, S(J bi mat hinh anh.
Cau 2. L<Ji chia se chan thanh cua tac gia c6 tac dvng: Giup chung ta co sv
dong cam ve sv kem coi cua ban than. vatu do hieu rang: "khong ai la m(Jt phien
ban haan haa ca". Qua do, tac gia khuyen va nhan mq,nh vi~c chung ta can "cam
on" nhuqc diem. Boi nha chung ma ta co y thitc biet cai thi~n de danh thitc ban
nang von co trang minh.
Cau 3. Chung ta thuang co cam giac chan ghet ban than vi nhilng nhuqc diem,
vi do la nhilng dieu chua tot, no khien ta tv ti, khien ta thay minh kem coi. The
nhung, "nhuqc diem thvc chat la uu diem ng¥y trang" neu nhu ta biet each khai
thac va phat trien no thea chieu huang tich eve. Khi nhQ,n thitc dUQC ve nhUQC
diem, khi ta biet cai thi~n, khac ph¥C va lam cha no tro nen tot han moi ngay,
co the no se khong the bien thanh uu diem ngay lQ,p tU:c, nhung cai uu lan nhat
ma ta nhQ,n duqc chinh la sv ren luy~n m(Jt tu duy dung dan, m(Jt y chi, tinh
than vilng vang, khong baa gia vi m(Jt lO hong nho be ma pha nat ca cong trinh
Vi dq_i cua CUQC diJi ta.
Ky nang xu ly 'Va luy~n demon Ngfc 'Van 2022 Tran Thuy Duong

cau 4. "Khi nghiem khac, khat khe vai biin than cilng La lite cai con nguoi hay
chi trich, phe binh trong ta cang lan". Thvc vqy, qua trinh chitng ta nghiem khac,
khat khe vai biin than chinh la lite ta thang than nhin vao trong sau tham con
ng110i minh ae chiem nghi~m, kham pha, de nhqn ra nhftng 11U, nhU:QC diem ma
kip thoi phat huy hay khac phvc. Khi con ngu:oi hay chi trich, phe binh trong ta
troi dqy, ta thu:ong co xu huang danh gia tot hon, toan di~n hon ve chinh minh.
Ta chi trich nhftng mc;lt xau con ton tQ.i de tv nhac nho biin than phiii no Lvc, co
gang nhieu hon nita de co the ciii thi~n va phat trien. Ta nghiem khac vai nhftng
mt;lt tot, nhftng thanh tvu minh dQ.t du:Qc de khong bao gio ngu quen tren chien
thang, khong bao gio vi tv cao, tv phv ma ngimg thil thach biin than trong nhftng
triii nghi~m mai. Con ngu:oi hay chi trich, phe binh cang lan, ta cang co y thuc
trong Vi~C tich CVC hQC hoi, tich CVC kham pha de hoan thi~n ban than va chinh
phvc nhftng mvc tieu lan lao phia tru:ac.
Phdn II. LAM VAN
Cau 1. NLXH: Suy nghi v~ gioi h~n cua ban than
Nhftng nam gan day, chung ta chung kien sv len ngoi cua dong phim sieu
anh hung, khi moi nhan vqt deu so hftu nhftng nang lv;c dt;lc bi~t ma ngu:oi
thu:ong it ai co dUQC. Chung ta bj hap dan 'Va tea chuqng no, boi chung ta deu
mang trong minh nhiing gioi h«;tn. Do la nhftng phQ.m vi hay muc d¢ ma con
ngu:oi chang the VU:Qt qua cii ve nang Lvc, the chat lan tinh than. Gioi h«;tn d:y giii
con nguoi l«;ti nhfcng dieu md ta co the ldm 'Va nhfcng dieu khong duqc phep. De
roi moi chung ta se khong Vi muon V11Qt qua nhftng giai hQ,n ay ma song m()t
cu()c doi l~ch lQ.c. Gioi h«;tn cho ta bUt 'Ve nhfcng dieu md ta dang so hiiu, tich lily
cang nhieu, gioi h«;tn cang rqng mo. The nhung, chinh giai hQ.n ay doi khi lQ.i niu
chan con nguo1 vao nhftng vung an toan. Ta lo sq 'VtCqt qua nhfcng ranh gioi 'Vi
theta quyet djnh thu minh 'VaO mqt khoang khong ma gioi h«;tn cho phep. Dan
da, ta song m()t CUQC doi quan quanh va tu tung nhu: chang Belikov trong tac
pham cua nha van Chekhov. Toi nha hinh iinh cua chang trai Tran Dt;lng Dang
Khoa vai CUQC hanh trinh khong giai hQ,n han 1000 ngay vong quanh trai dat.
Hanh trang it oi, m()t chiec xe may va nhftng gicJi hQ.n bi can do, chuyen hanh
trinh ay chi con lQ.i sv; but pha va triii nghi~m day mai me. Co le moi chung ta
280
cilng can nhitng suy nghi thgt ctay au cho gioi hc;m cita chinh minh. Hay de gioi
ht:tn nhu mgt hoi chuong nhac ta ve nhung dieu khong du:gc phep tam, de ta bie't
minh can gi va phdi ldm gi. Nhung chinh ta ciing chang the b6 minh trong
nhitng gioi hc;m ay, ae roi CUQC aai ta nhU "tau khong aoi chuyen".

Cau 2. Phan tich S'l! hi sinh cua ngu:oi linh Tay Tie'n va n~n xet but phap
ngh~ thu(it cua Quang Diing.

"Cach mQ-ng bung Wn roi khang chien truang ki

Que toi aay bOng giQ,c
TU: bi~t m~ toi ai"
(Trich "Que huang" - Giang Nam).
Que toi day bOng giQ,c, chiec noi xinh em aem cita tuoi tho toi aii bt nguai ta
giay xeo, lang que bt bom dQ,n bita vay. Nhitng nam thang aau thuong va mat
mat ki~t cung ay, anh Len trong ki tic moi ngw]i qua nhitng van tho. Toi tung
tha thiet hinh iinh nguai linh, "Ao viii chan khong ai lung giQ,c aanh" trong "Nho"
cita Hong Nguyen, say me "Len Tay Bac" cua To Hitu. Cho den khi clQC "Tay Tien"
cita Quang Dung hinh iinh cua nhitng nguai chien si tren chQ,ng auang trw]ng
chinh dai vc;m dQ,m voi nhitng kh6 khan, hiem nguy cgn ke dii thgt sv song dgy
trong long toi. va cai dqng lt:ti nhieu du uj nhat ld S1:( hi sinh cua nguoi Hnh:
"Anh bQ,n diii dau khong buoc nita
G1;tc len sung mu bO quen dai!
Chieu chieu oai linh thac gam thet
Dem aem Muong Htch CQp treu nguai"

Vd: "Riii rae bien cuong mo vien xu'

Chien truang di chang tiec aai anh
Ao baa thay chieu anh ve dat
Song Mii gam Len khuc d()c hanh"."
M()t trong nhitng de tai chu yeu cita van hQc 1945 - 1954
chien si- nhung "con ngu:oi Vi~t Nam d~p dla the XX )
anh La "hqt giong de mua sau", La "diem tva cua Lich su", La "dang dung Vi~t
Nam" ... Chinh vi vl:ly, hinh tUQng anh thu hut nhieu but l'l:(c nhat cua cac vein
ngh~ si. "Tay Tien" cua Quang Dung La m¢t trong so bai tho da tai hi~n hinh iinh
CUa dat nUOC ngay dem danh gi(J,c VOi khi the mgnh me Va hao hung trong CUQC
hanh quan khong ngicng nghi. MQi khung ciinh, am vang cua thai dgi dUQC don
nhl:ln va tcii hi~n trong nhung van tho co sue ngan vang trong tam khiim. Quang
Dung La the h~ nha tho trui'Jng thimh tic cu¢c khcing chien chong Phcip, mang
m¢t tam hon trung hl:lu, yeu thiet tha que huang, aat nuoc minh. Trang tho
Quang Dung co hinh iinh cua ccii hao hoa, giau chat Lang mgn, nhqy ciim voi ve
a~p tinh te cua thien nhien, con nguai. "Tay Tien" aa the hi~n day au nhung ve
a~p ay, va "tri'J thanh bile tUQng aai bat tu ve nguai linh vo danh".
Nha tho Anh NgQc tung tram tro khi aQc "Tay Tien":
"Tay Tien hay den noi ta khong khoi nggc nhien ma nghi ding: Tgi sao trong
nhung ngay aau non not cua nen tho khcing chien va each mgng ma chung ta
lgi CO aUQC mi)t tac pham tho tuy~t di~U aen the, kinh aien den the ma cung hi~n
aqi den the''. "Tay Tien" truoc tien La ten mQt don vi quan ai)i aUQc thanh ll:lp
1947 co nhi~m V'l;t phoi hQp voi b¢ ai)i Lao biio v~ bien gi6i Vi~t- Lao, aanh tieu
hao Lvc lUQng cua quan a¢i Phcip i'J ThUQng Lao va mien Tay Bac B¢, Vi~t Nam.
Niim 1947, Quang Dung gia nhl:lp doan quan Tay Tien, La agi a¢i trui'Jng. Toi cuoi
niim 1948, chuyen ve don vi moi, nho don vi cu, Quang Dung aa viet bai tho "Nho
Tay Tien". Niim 1957 in lqi trong tl:lp tho "May aau o" - chinh nha tho aa aoi
nhan de thanh "Tay Tien". Bai tho da khac hQa noi nho da diet cua nha tho ve
don vi cu va miinh aat mien Tay day ki ni~m. Noi nho aa tri'J thanh dong ciim
xuc bao trum, triii dai cii bai tho, trong noi nho ay co thien nhien mien Tay
hoang so, du d¢i, noi aau xot xa truoc sv hi sinh cua nguai linh. "Tay Tien" chinh
La "thu quii trai mua lq lam cua tho ca khcing chien chong Phap trong nhung
ngay aau" (Vuong Tri Nhan).

"Tay Tien" La m¢t l~ch chuan, tai hoa, ai)c acio cua Quang Dung va cua nen
tho khcing chien chong Phcip. Nhu biet bao bai tho khang chien, Tay Tien aa
mang hon thai dQ,i, Quang Dung da gui cai hon thieng ay trong s'l:( hi sinh bi
trang cua nguoi linh tren cht;ing duong hdnh qulin day chong gai, thu thach.

"Anh bQ,n diii dau khong buck nua

Gvc len sung mu bO quen doi".
DQc "Tay Tien" ta de dang nh~n ra retng: Quang Dung khong it lan viet ve
cai chet vd chua bao gia ne tranh nhiing gian kho md nguoi Hnh phdi duong
dau. Cu(>c "vQ-n ly truong chinh" voi "nui cao, roi LQ,i nui cao ch~p trimg" khien
khong it chien si trong "doan quan moi" phcii ngii xuong. Hai cau tho gQi nhieu
each hieu. "Khong buoc nua" phcii chiing La hinh cinh ngu:oi Linh trong phut dung
chan nao do VOi S'l;{ hon nhien, ngay thO quen ai m~t nhQC, quen di bom rOi dQ,n
LQ,c, quen di chien truong ac Li~t kho dau nhanh chong chim vao giac ngu. Hinh
cinh do gQi Len nen ve hon nhien, ngay tho nhu:ng rat ngang tan cua nguoi Linh.
Tuy nhien, dQ,t s'l;( hi sinh ay trong khung ccinh thien nhien mien Tay du d(>i, y
tho cho phep chung ta nghieng ve each nghi thir hai. Do La hinh cinh ngu:oi Linh
dang hien trQn v~n cho Li tuong cao d~p. Nhii:ng cu(>c hanh quan gian nan, khac
nghi~t, trien mien dii khien cac chien si phcii vat ki~t sire l'l;(c, khong it ngu:oi dii
ngii xuong tren con du:ong hanh quan. Cam hung Liing mQ,n cua Quang Dung
khong he bO qua s'l;( khoc Li~t ay. Thuong nho vo cimg hai chU "anh bQ,n" ma nha
tho dii noi ve dong d(>i cua minh, boi do La nhung nguoi bQ,n aii nam lQ,i dQc
au:ong hanh quan. Cai du d(ii cua nui rung aii vat ki~t tam sire ngu:oi.
"Diii dau" La dam mu:a diii nang, kho nhQc; "Gvc Len sung mu" La ngii xuong,
"bO quen doi" La mat mat, hi sinh. Bi~n phap noi gicim noi tranh Lam cho cau tho
dit dien tel cai bi nhung van hao hung. Nguoi Linh ra ai "nh~ t'l;(a LOng hong", bOi
hQ dii khoac Len minh doi canh cita Li tu:ong: "Quyet ti! cho To quae quyet sinh".
Do La sv ra di thanh than nhu nguoi nang dan cam sung quen minh vi To quae
trong tho "To Huu" tung viet:
"Vui ve chet nhu cay xong thi!a ru¢ng
Anh dan que mim cu:ai sung suong
Ngi!a minh tren liep co ngu ngon lanh
ma m6J "
 2
Oii du d(ji hoang vu va am u, bi an cua thien nhien mien ray duqc dien ta rc1t
an tuqng trong hai cau tho tiep thea:
"Chieu chieu oai linh thac gam thet
Dem dem Muong Hich cQp treu nguai".
Do cung [a nhitng an tuqng in dQ,m trong ki uc cua nguai [inh ray Tien ve
mien ray qua nhung cu(jc hanh quan dQ,c bi~t [a anhung chieu, nhung dem. Co
[e chinh bOi trong nhung thai khac nay, cai hoang dii, bi an am u cua rung nui
mai hi~n ra ro nhat. Cach noi "chieu chieu" rai [Q,i "dem dem" gqi ra thai gian
khac nghi~t vai biet baa hiem nguy rinh rQ,p. Am thanh thac gao hoang dii "gam
thet", rai "cQp treu nguai" ay dii diem to vao buc tranh thien nhien ray Bac von
dii hung vi, trang [~ nay [Q,i cimg them bi an, hoang so han. Do chinh [a dQ,c trung
cua chon han thieng nuac d(jc, [am son chuang khi nay. Tuy nhien, doan quan
van tien buac, nguai noi nguai van bang len phia truac.

Nha giao Luong Duy Can tung say sua ca ngqi ray Tien: "Co nhung ngay thang
khong the nao quen, nhung gian kho ac li~t khong the nao quen. May man thay
gifla nhung ngay thang khong the nao quen ay, co nhung bai tho khong the nao
quen nhu ray Tien cua Quang Dung". Va yeu to tc;w nen sue ngan vang cua bai
tho co le ngai [en ve d~p [i tuong cua thai dQ,i: "Quyet til cho To quae quyet sinh":
"Rai rae bien cuong ma vien xu
Chien truang di chang tiec dai xanh".
cau tho toan tu Han Vi~t gqi ra khong khi co kinh, trang nghiem: "bien cuong";
"vien xu" [a noi bien iii xa xoi, noi heo hut hoang [Q,nh. Tung cau, tung chit duang
nhu moi l11c m(jt nhan them not nhQ,C buan vao khuc hat "han St til". Chang phai
the sao? Noi ve nhung nam ma ma [Q,i [a nhung nam ma rai rae de gqi sv hoang
[Q,nh, cang nhan [en cam xuc bi thuong ay. Nha tho nhin thang vao Slf khoc li~t
cua chien tranh, mieu ta cai chet nhung khong ne tranh hi~n th'lfc. Nhung nam
ma hoang [Q,nh, VO danh mQC len dQC dUOng hanh quan nhUng khong [am chitn
buac chan ray Tien. Khi mieu ta nhung nguai [inh ray Tien ngoi but cua Quang
Dung khong he nhan chim nguai dQc vao cai bi thuong bi h:ty. Cam hung cua ong
284
 Ky niing xu ly t1d luy~n demon Ngii t~cin 2022 Tran Thuy Duong

moi khi chim vao cai bi thuong Lc;ti dw;1c nang dB bang doi canh cua Htuong cua
tinh than Lang mc;tn. Chinh vi vQ,y, ma hinh anh nhilng nam mo chien si rai nic
noi rU:ng hoang bien giai xa xoi da bi mo di truac Htuong quen minh vi To quoc
cita nguoi Linh Tay Tien.
C4u thO khdng ajnh mt:tnh me khi phach CUa tuoi tre me)t thai khong chi t':(
nguy~n chap nh4n md san sang hie'n dang sue song ciia tuoi tre: "Chien truong
di chang tiec doi xanh". Van tho ay khien ta Lien tuong tai hinh anh nhilng chang
trai "chua tra nQ anh hung" trong tho Chinh Huu. Bon chu "chang tiec doi xanh"
vang Len khang khai, vU:a gQi ve phong tran, dong thOi mang ve d~p cita thoi dc;ti.
Biet bao xot thuong, tv hao an chUa trong nhilng van tho mau Lixa ay. Quang
Dung La nha tho dau tien cita nen tho ca khang chien noi rat cam d{)ng ve Slf hi
sinh anh dung cita cac chien si vo danh. De roi han hai muoi nam sau, nhilng
thi si thoi chong Mi mai viet nhilng van tho cam d{)ng den the:
"H9 dii song va chet
Gian di va binh tam
Khong ai nha m(lt dt;lt ten
Nhung hQ dii Lam nen Ddt Nuac"
(Ddt nuac - Nguyen Khoa Diem).
"Chien truong" La noi bom dQ,n khoc Li~t, La cai chet cQ,n ke, La dfl d{)i nguy nan
nhung sao ta thay nhu co gi diem tinh qua. Hai til "chang tiec" vang Len chac
nich mang cai ve ngq,o nghe rat Linh. Phai chango hQ, cai mau anh hung cita
thoi dc;ti dii ngam sau da in dQ,m vao trong tam tri, vao "dong mau Lc;tc Hong"
may nghin nam fich sil. Hieu Lam chu, biet Lam chu nhung con nguoi cita thoi
dc;ti anh hung, trong hq chi c6 m{)t dieu tam ni~m do La To quoc - tieng gqi than
thiet ma gan gui nhu Loi tho CheLan Vien:
"Oi To quoc ta yeu nhu mau thit
Nhu m~ cha ta nhu vQ nhu chong
Oi To quoc neu can ta chet
Cho moi ngoi nha, ngqn nui dong song".
Chet cho To quoc La chet cho Li tuong, con quyet tam nao cao quy va thieng
Lieng han the nua chang?
285
 Nha phe binh Phqm Xuan Nguyen dii tung danh gia rat cao ve bai tho Tay
Tien: "Tay Tien giong nhu mt;)t vien ngQC cimg mai thi cimg sang, cang lap lanh
va hap dan". Va yeu to lam nen C(ii dij,c sac va hap dan ay la nhiing hinh dnh
ve
noi 81:( hi sinh bi trang cua nhiing nguai linh:
"Ao bao thay chieu anh ve dat
Song Mii gam len khuc dc;>c hanh".
N6i nhu Phan Que: "Cau tho nhu mc;>t tuy~t but thien nhien ve song Mii. Toi
chua dQC cau tho nao viet ve song Mii hay han the. Am vang cua cau tho la khi
tiet cua con song chien tr(tn, qua cam va dung miinh trong dc;>c khuc binh lua
cua minh ma tqo nen chat hi~p si cua tu tho". Cung hiem co trong tho nhung
cau tho ta tyVc tiep gia phut vinh bi~t nhung nguai dong ac;>i, nhu hai cau tho.
Nguai linh ngii xu6ng nai chien truang thieu than, dong d¢i chi co the kham
li~m bang chinh quan ao dan sa cua nhung nguai chien si ay. "Ao bao thay chieu
anh Ve dat" cung CO nguai hieu la dung chieu thay cho ao bao "bQC thay", nhung
each hieu ay co le khong dung vai hi~n th'l;!c cua doan quan Tay Tien. Chit "ao
baa" gqi len m()t net co kinh, vua trang trQng nhung khong qua xa each. Chu
"ve" gqi tinh cam gan giii, yeu thuang, nguai linh hi sinh la tri'J ve vai dat m~, ve
trong long To quae. Trang giay phut "vinh quyet" nhung nguai dong dc;>i vang
len tieng gam cua dong song Mii nhu mc;>t "khuc dc;>c hanh" bi trang. Chi bang
am thanh ay, Quang Dung dii truyen vao nhung cau tho tat ca cai bi trang cua
S'l;! hi sinh va noi aau xot trong long nguai chien si khi vinh bi~t dong d()i. To
Huu aa khang djnh s1;{ bat tu cua nhung nguai each mqng dii hi sinh bang nhung
hinh anh thien nhien rc;>ng lan, truang ton:
"Nhung han Tran Phu vo danh
Song xanh bien ca cay xanh ngut ngan".

Oi thqJ cam d¢ng va biet an baa anh hung, nhung con nguai dii lam nen lich
su, dii lam nen tuqng dai Vi~t Nam bat tu vai thai gian. vang! Thai gian dii di
qua, b'l!i thai gian c6 the day len thea nam thang nhung tinh than cua m¢t thai
dqi thi van con song miii tai muon dai. Gia trj cua bai tho chinh la i'J day. Thanh
cong cua doQ,n tho noi rieng va bai tho noi chung chinh La vi~c sil dv,ng cac phep
tuong phan, doi L(tp gay an tUQng mQ,nh. Doi L(tp gifla cai nguy hiem, khac nghi~t
cua thien nhien, cai du d¢i, khoc Li~t cua xe tang dQ,i bac quan thu voi tinh than
chien dau mgnh me, ngoan cUeing cua nguai Linh. Quang Dung da rat tinh te,
kheo Leo trong vi~c sil dv,ng tu Han Vi~t gQi sac thai co kinh; bi~n phap tu tu
nhan hoa, an d1;t tQ,o nen ve d~p vua Lang m(Ln vua hao hung. Cam hung Lang
mQ,n va ngoi but tai hoa cua Quang Dung aa khac hQa S'l;( hi sinh cua nguai Linh
nhung khong he bi thUOng ma tQ,O nen cai hao hung, hao hoa CUa tam hon hQ.
Pauxtopxki tung that Len: "Nhflng chu xo xac nhat ma chung ta da noi den
CQ,n cung, mat SQ,Ch cac tinh chat hinh tUQng doi VOi chung ta, nhflng chf1 ay
trong tho ca LQ,i sang Lap Lanh, LQ,i keu gion va toa huang". Voi "Tay Tien", Quang
Dung da ve nen ca bau trai thanh sac cua ngon ngf1, no mang ve d~p toa ra tu
day V'I;(C tam hon cua cam xuc, cua suy tu thong qua S'l;( mai dua va tinh Luy~n
cua nha tho. "Bai tho thanh cong nha ket hQp hai hoa but phap Lang mQ,n va hi~n
thv;c. Neu chi co hi~n thv;c tran trv,i, chac "Tay Tien" khong the co sue cuon hut
mQ,nh me. Tuy nhien, neu chi co chat Lang mQ,n thi "Tay Tien" cung kho ma duqc
don nh(tn r(>ng rai nhu the. Chat hi~n thv;c va Lang mQ,n da Lam cho bai tho co
gian kho, mat mat, hi sinh nhung cung tran day niem LQ,c quan, khoe khoan.
GiQng tho vua chan thanh vua bi trang, hao hung, phan anh hao khi va chat
Lang mQ,n m¢t thai gan voi Lich sir khang chien anh dung cua dan t¢c" (Vu Nho).
· "Nha tho Quang Dung nhu bong may qua dinh Vi~t va la ang may bay
qua song nui nuoc Vi~t. May Quang Dung bay den dau, hoa La co cay va nui song
nhu co hon theo den do", bOng may cua Quang Dung cu the bay vao tho, di cung
voi niim thang, mQ,c cho LOp b1;ti cua thai gian van Lam sang mai ve d~p bat til,
sv hi sinh cua nhflng nguai anh hung "cui cut Lam iin, toan Lo ngheo kho".
 DE THI THU KY THI THPT QUOC GIA 2022
Mon: Ngiivan
Tr~n Thuy Dtrong Thoi gian: 120 phitt, khon 9 ke thoi gian phat de

I.
D<,>c dot;tn trich sau va th1:(c hi~n cac yeu cau:
Dem clQC sach soi minh vao cciu chu
HQC hoi them duqc rat nhieu dieu
Hieu da dgng nhieu chieu the sv
HQC uyen thcim cua tri thuc loai nguoi

Dem clQC sach gQ,p lgi Thay lgi bgn

Hieu ro ra minh dot nat vo cung
Con ngu mu()i u me chua sang
Biet co len huang thuqng den muon trnng
Dem clQC sach biet minh con song
Dau gia di tung sat na buon
Tung trang sach la kho cong lao a()ng
Cua baa nguoi cua tac giii cua ngan phuang

Dem clQC sach tcim vo cung hgnh phuc

Dam minh trong the giai cua ngon tu
HQc lang nghe hQc nhung aieu nhan nhV-c
Biet yeu thuang thong ciim hot nhien cuoi.
(Bai tho "Dem dQc sach", Tdm Minh Hi~n)
Cau 1. Neu phuong thuc bieu d9t cua do(;ln trich tren. (0.5 diem)
Cau 2. Chi ra nhfrng cam xuc cua tac gia khi dQC sach dem. (0.75 dit~m)
Cau 3. Anhjcht hieu "cong lao a()ng" hai cau tho sau the niw? (0.75 diem)
Tung trang sach La kho cong lao a()ng
Cua bao nguoi cua tac giii cua ngan phuang

288
Cau 4. N9i dungy tho sau gQi cho anhjcht suy ngh1 gi? (1.00 diem)
Dam minh trang the giai cua ngon tu
HQC Lang nghe hQC nhii:ng dieu nhan nhl;LC.
It
Cau 1. (2.0 diem)
Tu n9i dung phan D<;>c hh~u, anh/ cht hay viet m9t do~n van (khoang
200 chfr) trinh bay ve sue m~:tnh cua thoi quen UQC sach moi ngay.
Cau 2. (5.0 diem)
Thgch trQ.n dan bay vua xang thi cai thuyen vvt tai. Phoi hQp vai da, nuac
thac reo ho Lam thanh vi~n cha da, nhii:ng han b~ v~ aai phong lam li~t. M(>t han
ay trong nghieng thi y nhula dang hat ham hOi cai thuyen phai xung ten tuoi
truac khi giaa chien. M(>t han khac lui lgi m(>t chut va thach thuc cai thuyen co
gioi thi tien gan vaa. 6ng do hai tay giii: mai chea khoi bt hat Len khoi song trQ.n
dta phong thang vaa minh. M(lt nuac ho la vang dQ.y quanh minh, ua vaa ma
be giiy can chea vo khi tren canh tay minh. Song nuac nhu the qwin lieu mgng
vaa sat nach ma da trai ma thuc g6i vaa bvng va hong thuyen. Co luc chung
d(>i ca thuyen len. Nuac bam lay thuyen nhu do vQ.t tum that lung ong do doi lQ.t
ngua minh ra gifra trQ.n nuac vang troi thanh la niia bgt. Song thac dii danh
den mieng don hiem d(>c nhat, eel cai luang nuac vo sd bat chi ay bop ch<;Lt Lay
hq, b(> nguoi lai do [...]. M<;lt song trang tich tac loe sang len nhu m(>t cua be dam
dom rung ua xu6ng ma cham lila vaa dau song. Nhung ong do co nen vet
thuong, hai chan van k~p ch<;lt lay cu6ng lai, m<;lt mea b~ch di nhu cai luang
song danh hoi lung, danh don tia, danh don am vaa cho hiem. Tang them miii
len tieng han chien cua nuac cua da thac. Nhung tren cai thuyen sau bai chea,
van nghe ro tieng chi huy ngan gQn tinh tao cua nguoi cam lai. VQ.y la pha xang
cai trung vi thgch trQ.n vong thi! nhat. Khong m(>t phut nghi tay nghi mat, phai
pha luon vong vay thu hai va doi luon chien thuQ.t.
(Trich "Nguoi lai do Song Da", Nguyen Tuan)
Phan tich hinh tugng nguai lai do vuQt thac trong do~n trich tren. Tu d6,
nh?n xet each mieu ta thien nhien va con nguoi trong phong each ngh~ thu?t
Ky nang xu ly uti luy~n de mon Ngii udn 2022 Tnin Thuy I>trong

DAP .AN vATHANG DIEM

Ph~n cau Nqidung Di~m
I DOCHIEU 3.0
1 - Phuong thuc bieu d;;tt chinh: Bieu dim 0.5
2 - Nhfrng dim xuc cua tic gia khi d<;>c sach dern: hieu ro 0.75
rninh dot nat vo cling, bic~t co len huang thw;mg; biet
rninh con song; thay tarn h;;tnh phuc; biet l<ing nghe,
yeu thuong.
3 - "Cong lao d()ng" trong y tho duoc hieu: 0.75
+ Moi trang sach la rn9t trang kien thuc rut ra ttr thlfc
tien, phai may rno nghien ctru va trai nghi~rn.
+ La qua trinh lao d<)ng bang sue llfc va tri 6c, trai tim
va cai tarn cua nguoi viet.
4 - N9i dungy tho g<;Ji suy nghi ve vai tro cua vi~c d<;>c 1.0
sach, giup con nguoi:
+ Uing nghe kinh nghi~rn, bcli h<;>c.
+ "Nhan nh\lc" khi sach trang bi cho ta each doi nhan
xu the, nhuong nhin va irn l?ng khi d.n.
+ Sach khong chi la b;;tn, la tri thuc va con la nguoi
d6ng hanh, tri ki rna ra chan troi rnoi.
II LAM VAN 7.0
1 Viet do~n van suy nghi v~ sire m~nh ciia thoi quen dqc 2.0
sach m6i ngay.
a. Dam bao yeu cau ve hinh thuc doQ,n Vtin: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each dien dich, quy n;;tp,
t6ng - phan - h<;Jp, moe xich, song hanh.
b. Xcic dinh dung van de can nghi luq,n: Sue mQ,nh cua 0.25
th6i quen dqc scich moi ngay.
c. Trien khai van de nghi luqn: 1.0

290
 Thi sinh c6 the llfa chQn cac thao tac l~p lu~n phu hQp
de trien khai van de nght lu~n theo nhieu each nhung
phC:ti lam fO Sl:{ can thiet cua Vi~C cong hien.
C6 the theo hu6ng: Sue mt:tnh cua thoi quen dQc sach
moi ngay giup rna ra m9t chan trdi m6i; mang theo mot
luong kien thuc r9ng 16n cua nhan lo<;~.i; cho ta nhfrng
kinh nghi~m, b:li hQC Vel kham pha nhfrng vung dat m6i;
ngam nhin va hieu bit~t hon; tv suy ngam ve nhfrng gi
da hQC, bien no trO thanh ffiQt phan CUQC song cua
minh; hoan thi~n ban than hon va song c6 ich hon.
d. Chinh ta, ngil phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap ti<~ng Vi~t.
e. Sang tqo 0.25
The hi~n suy nghi sau s~k ve van de nght lu~n; c6 each
dien d<;~.t m6i me.
2 Phan tich Hinh t11c;1ng nguoi lai do trong dot:tn trich va 5.0
nh~n xet each mieu td con nguoi trong phong each ngh~
thu~t cua Nguyen Tuan.
a. Dam baa cau true bai nghi luQ,n 0.25
Mo bai neu dUQC van de, Thein bai trien khai dUQC van
de, Ket bai khai quat dUQC van de.
b. Xac djnh dung van de can nghi LuQ,n 0.5
Hinh tUQng nguoi lai do va each mieu ta con nguoi trong
phong each Nguyen Tucin.
c. Trien khai van de thanh cac luQ,n diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhung ca.n
v~n dl).ng tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch~.t che
gifra li le va dan chung, dam bao cac yeu dm sau:
* Gibi thi~u khai quat ve nha van Nguyen Twin, tuy but 0.5
"Nguai Lai do Song Da" va doq,n trich.
i
 * Hinh tw;mg nguai lai do song Da dung si VUQt thac
- Trung vi 1: The hi~n sv binh tinh, diem d9-m 2.0
+ Tam the giao chien cua nguoi lai do: binh tinh, diem
d9-m truoc con thac dfr "thqch tn;ln vua bay xong con
thuyen aa v1:1-t tai".
+ Trai voi con song hung han: bay th9-ch tr~n v6i vi~c
huy d(>ng binh hung tu6ng m9-nh, "phoi hQp vai da, nuac
thac reo ho lam thanh vi~n cho da"; da oai phong lam
li~tbay th?ch tr~n, nghenh chien voi tam the chac
thang: nghieng hat ham hoi cai thuyen phai xung ten
tuoi; thach thuc co gioi thi tie'n vao gan ... ; mqt nuac ho
la vang dQ,y, ua vao be can cheo; song nuac nhu quan lieu
mqng vao sat nach thuyen da trai, da phai, thuc goi...
+ Nguoi lai do: "Hai tay giU chq,t mai cheo khoi bi hat
len khoi song trQ,n dia", ngay d. khi b! danh m6n don 0.5
hiem (danh khuyp quQ,t vu hoi, bop lay hq bQ) van binh
tinh co nen vet thtrong, hai chan k~p lay cuong Lai; du
mqt mea b~ch di van giU chqt sau bai cheo, ngan gQn va
tinh tao.
- Trung vi 2: cho thay sv be day kinh nghi~m
+ 6ng lai do chu d(>ng buoc vao tr~n chien:
khong mQt
phut nghi tay nghi mat, pha luon trimg vay thu hai va
aoi luon chien thuqL
+ Con song hi em d(>c mang binh phap than Song, than
Da; quy Iu~t phl).c kich cua Hi da noi ai nu6c.
- Ngh~ thu~t: Ve d~p con nguoi hi~n len trong ve tai
hoa, ngh~ si; ket hQp cac bi~n phap d6i l~p ttrong phan,
so sanh, nhan h6a, an dl). gQi cam giac m?nh; ngon ngfr
tinh te, tai hoa cua b~c thay ve tri tu~, kien thtrc lien
nganh; tinh yeu tha thiet cua Nguyen Tuan voi que
huong, dat nu6c.

292
Ky nang xil ly va luy~n de mon Ngii van 2022 Tnin Thuy Duong

* Nhc;in xet ve con nguai trong phong each ngh~ thuc;it 0.5
cua Nguyen Tucin sau Cach mc;mg
- Mieu ta con nguoi o phuong di~n tai hoa, ngh~ si,
truac each mq.ng huang den ve d~p "Vang bong m<)t
thai", sau each mq.ng huang den nhfrng con nguoi lao
d<)ng dang ngay dem gop phan vao cong CUQC xay dl,ffig
xa h9i chu nghia.
- Phat hi~n ve d~p trong chat tai hoa, tai tu, sau each
mq.ng huang den ve d~p cua con nguoi lao d<)ng trong
CUQC song binh di hang ngay; trong CUQC song mai, con
nguoi mai.
- Quan ni~m ve cai d~p khong chi dUQc Nguyen Tuan
the hi~n 0 linh VI;(C ngh~ thu~t rna con dUQC to d~m
trong doi song con nguoi.
d. Chinh tii, ngit phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tQ-o 0.5
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nght lu~n; co
each dien dq.t mai me.
TONG DIEM 10.0

BAI VIET THAM KHAO

' ,/!
Phan I. DOC HIEU
cau 1: Phuong thuc bieu dQ-t chinh cua doQ-n tho tren La bieu cam.
cau 2: Nhitng cam xuc cua tac giii khi dQC sach dem: hieu ra nhieu dieu trong
the sv; "hieu ro ra minh dot nat VO cimg", "Biet co Len huang thuqng den muon
trnng"; biet minh con song; hQC Lang nghe va "biet yeu thtwng".
cau 3: "Cong Lao d()ng" duqc n6i den trong y tho duqc hieu:
"Tung trang sach La kho cong Lao d()ng
Cua bao nguai cua tac giii cua ngan phuong"

293
 "Cong lao a{)ng" aUQC nhac den trong hai cau tho tren La qua trinh vat va
nghien CUU, tim toi CUa nhfrng tac gia ngan phUOng de t(tO nen m{)t CUOn sach
co gia tri. Do La sv: ket tinh cua tri tu~, cua tai niing, tam huyet va S'l! trai dai sau
sac cua bao the M cam but ae co the trcii tong tren nhung trang viet tnu nQ,ng
nguon tri thuc, triu ngng nhung suy tu, triin tro cd m¢t cu{)c aai. "Cong lao a{)ng"
La tai san quy gia nhat can clUQC clQC gia nang niu, tran trc;mg.
Cau 4: N¢i dung y tho sau gQi suy nghi:
"Dam minh trong the giai cua ngon tu
HQC lang nghe hQC nhung aieu nhan nh'l;tc"
Hai cau tho tren khang dinh vai tro quan trQng cua vi~c clQC sach aoi vai viin
hoa ung xi! va each song cua moi con nguai. DQC sach va dam minh trong the
giai cua ngon tU, ta se hQC clUQC each lang nghe Va thau hieu, lang nghe nhfrng
chuyen a{)ng cua the giai xung quanh, lang nghe nguai khac va hon the nua La
lang nghe chinh minh. DQc sach giup ta lang nghe, va lang nghe l(ti giup ta biet
nhin nhgn, aanh gia Va rut ra nhfrng bai hQC quy bau cho hanh trang tUOng lai
phia truac. Khong chi lang nghe, ta con hQC aUQC each tiet che cam xuc, each
nhan nh't;LC de tranh nhfrng mau thuan, xung clQt khong dang CO tU Vi~c clQC sach.
Do La m{)t phong each, m{)t viin hoa ung xi! day kheo leo, tinh te moi con nguai
chung ta aeu phai hQC hoi de CUQC song trd nen binh yen, h(tnh phuc hon. Tom
l(ti, sach chinh La nguai tri ki chan thanh nhat ta can phai biet nang niu, tran
trQng tren hanh trinh kham pha the giai va hoan thi~n ban than.
v
Cau 1. NLXH: Sue mt:tnh cua thoi quen dQc sach moi ngay.
Vai moi nguai, hieu biet, trai nghi~m hay tri thuc luon La nhung aieu
quan trQng can phai bOi dap moi ngay. Toi bat ggp khong it nguai chQn each tim
thay nguon tri thuc ay thong qua vi~c clQC sach. Moi cuon sach "ld mt;)t chan troi
moi miJ ra", du iJ bat ky the lot:ti nao sach cung deu mang theo mt;)t luqng lon
nhiing kien thuc rieng bi~t va dij,c thu cua no. Do La ca m{)t hanh trinh dai ma
tac gia day cong nghien CUU va chap but. Thai gian CUQC aai moi nguai luon hfru
h(tn va sue tv:c moi nguai cilng khong nam ngoai quy lugt khac nghi~t ay. Chung
ta chang au thai gian hay aieu ki~n de tv minh agt chan den nhung vimg dat
294
khac nhau. Hay de co dUQc hieu biet sau r()ng ta can thai gian tich Lily. Nhung
khi cam tren tay mc}t cuon sach ta co duqc tat thdy nhiing thu minh kho co the
t1:( dan than trdi nghi~m duqc. Th(it ki di~u phiii khong! DQc m()t cuon tit: dien,
ta biet them ve ngon ngii. DQC m()t cuon du ky, taco triii nghi~m ve nhiing vimg
dat hay con nguai khac nhau. ·Ta CO the nhin ngam the gioi, hieu biet ve CUQC
doi bang chinh nhiing dieu duqc mora tu mc}t cuon sach. Khi dQC Slich tro thcmh
thoi quen ta de dcmg Linh h()i tri thuc de tit: do mo r()ng tam mat cua chinh minh.
Ta hQC duqc them ve S1:( suy ngam ve nhiing gi ta dQC, de roi bien no tro thdnh
nhiing phan trong CUQC song ciia ta. Do La each Do Phu - nguai dUQC m~nh danh
La "thi thanh" cua nen tha ca Trung Quae tich Lily dUQc qua tung trang sach ma
ong dQC. De roi chinh ong quan ni~m: "DQC nat V(tn quyen sach, di;it but nhu co
than". Do cilng La Ly do t(ti sao nguai Do Thai Luon khuyen khich con cai dQc sach
va phuang ray thi co th6i quen, ra duang La cam thea m()t cuon sach. Hay de dQC
sach tro thanh m()t thoi quen tot vai moi con nguai, de tiep thu tri thuc, de khai
mo chinh minh.
Cau 2. Hinh tuqng nguoi tai do vuqt thac trong dot:tn trich. Tu do nh~n xet
each td thien nhien vd con nguoi cua Nguyen Tuan.

Ban ve qua trinh Lao d()ng ngh~ thu(it cua nha V£in, MarceL Proust cho
n1ng: "M(>t CUQC tham hiem th1:[c Sl! khong 0 cho can m()t vimg dat mai, ma can
m()t doi mat mai". Dieu ay khang djnh reing S1:{ sang t(tO trong van chuang khong
phiii acho phiin anh hay viet ve m()t de tai mai Li;t ma chinh acai nhin d()c dao,
tinh te cua nha van truac hi~n thvc CUQC song. Doi vai nha van di;ic bi~t nhu
Nguyen Tuan, ta nh(in ra do La m()t nha van Luon huang ngoi but cua minh vao
nghien m1:{c CUQC dai, VaO COn nguai bang nhflng net ve th(it tai hoa, mOi me va
khong kem phan d()c dao. Neu truac each m(tng, ong thuang di tim ve df;p aqua
khu, ca t'l;tng tai nang, nhan each cua nhilng con nguai "vang bong m()t thai" thi
sau each mc;Lng, ong huang tai ve df;p cua nhiing con nguai binh di, tham [gng.
Vd tuy bitt "Nguoi l~:H do Song Dd" ld m~?t trong nhi!ng tac pham xuat sac cho
Ky niing xuly vd luy~n ae m.On Ngiivan 2022 Tran Thuy Duong

S1:£ thay doi do rna Nguyen Tuan, khi ong huang ngoi but coo minh den con
nguoi Tay Bac, vd the hi~n chung bdng thu ngon tu "lap lanh anh tho".
Dot;r,n tac gid: Nguyen Twin la guang mQ,t "dQC - lq,'' tren thi van dan van hQc
Vi~t Nam hi~n dc;Li. Van rna ong the hi~n phong each ciia mqt nguoi tdi hoa,
uyen bac; ta con nguoi song het minh cho ngh~ thu~t. Nguyen Tuan ld mqt djnh
nghia chuan ve "cai d~p". Ong coi CUQC dai cam but cua minh la mQt hanh trinh
khong m~t moi de kham pha cai d~p cua thien nhien dat trai, cua song nui que
huang dat nuoc ciing nhu con nguai minh. Nguyen Tuan la nha van luon nhin
con nguoi {J phuong di~n tdi hoa ngh~ si, titp c~n s1:£ v~t {J phuong di~n van hoa
- tham mi. 6ng la nha van sinh ra de viet my but va la nha ao thuqt ve ngon tu.
Dot;r,n viet ve tac pham: Tuy but "Nguoi lai do Song Dd" noi rieng vd T~p "Song
Dd" noi chung ld thdnh qud ngh~ thu~t tieu bieu ciia Nguyen Tuan sau Cach
mt;r,ng. Tac pham cho thay di~n mc;LO cua mQt nha van moi me, khao khat hoa
nhip VOi COn ngUOi, dat nUOC va CUQC song, Ca ng(Ji Ve d~p CUa COn ngUOi mOi.
Tac pham van the hi~n nhung thien huang c6 san trong con nguai Nguyen Tuan,
tuy nhien khong phu nhqn s1:( moi me, tien bQ trong chieu sau tU tUCJng, danh
dau buoc truong thanh trong s1:( nghi~p cam but cua Nguyen Tuan. 0 tuy but
ndy, nhd van da xay d1:£ng dugc hai hinh tugng ld con song Dd vua hung bt;to, dii
ddn, vua tho mqng trii tinh vd hinh tugng nguoi lai do tren nen song nuoc menh
mong. Day la hai hinh tuqng de lc;Li dau an sau dqm trong long nguai dc;>c, mang
dqm phong each cua nha van hQ Nguyen.
Ph~n than
Khai quat vd dan dat vao phan tich: Nguai lai do la hinh tuqng trung tam cua
tuy but nay, d6 la ly do tc;Li sao Nguyen Tuan lc;Li dQ,t ten bai ki la "Nguai lai do
song Da". Va cung d6 la nguyen cO de trong lai de tU ve S1:( dQC dao cua dong song
Da, Nguyen Tuan viet: "Chung thuy giai dong tau, Da giang dQc bac luu", la lai
de tu thil: hai, con lai de tu thil: nhat la "D~p vqy thay tieng hat tren dong song".
Day la cau tha cua nha tha each mc;Lng BaLan, nhung Nguyen Tuan to ra rat
tam dac voi n6 khi khong duoi hai lan ong dua n6 vao trang van cua minh. "D~p
v~y thay tUng hat tren dong song", khong phdi mieu td ve d~p ciia dong song
md ld tUng hat tren dong song. Nhu v~y, linh hon ciia dong song chinh ld tUng
296
hat. Do La tieng hat cua nguoi Lai do hay tieng hat ca ngqi nhilng con nguoi tham
LQ,ng ay, thi m'I:Lc dich cilng chi huang ve nhilng con nguoi tham LQ,ng ay. Va
Nguyen Tuan noi ve song Da an tugng bao nhieu, ky cang, cong phu din bao
nhieu ciing chi ld cai cfJ de lam noi b~t len ve d«;p cua nguai lai do song Da.
t Yeu chinh: Phlin hinh nguoi lai
thi~u lai Nhan VQt ong [ai do chac chan se bt mo nhQt neu nhu
Nguyen Tuan chi mieu ta ong trong CUQC muu sinh phang LQ,ng tren song nuac
hien hoa. Nguoi Lai do trong tac pham th'l;(c s'l;( dii tra thanh hinh tw;mg chan th(lt
va song d(jng, La s'l;( ky thac y tuong tham my cua Nguyen Twin. Hinh tw;mg ong
Lai do dE;p m(jt each kieu hiinh trong moi tuang quan dong hi~n vai song Da hung
bQ,o ma dil dan. Do cilng chinh La dl:Lng y ngh~ thu(tt cua Nguyen Tuan, khi ong
muon "ghi" a doQ,n nay cai hinh anh chien dau gian Lao cua nguoi Lai do tren
chien truong song Da, tren m(jt quiing thuy chien a mQ,t tr(tn song Da.
Luey:n diem 1. Tinh than giao chien ngu:oi lai do: diem dt:tm, binh tinh
Tam the: Canh vuqt thac duqc coi La m(jt canh tuqng xua nay chua tung co -
a do La ve dE;p tai hoa, muu tri; s'l;( thong minh, Linh hoQ,t cua nguoi Lai do. Chat
tai hoa ngh~ si ay duqc the hi~n trong ban [inh chien ctdu va tinh than dung cam
phi thuong. 6ng xung tr~n voi khi the nghenh chien quyet thang, nhung lt;ti duoi
s¥ tHem dt;tm, binh ttnh cua m()t nguoi day dt;tn kinh nghi~m vugt thac, "thQ,ch
tr(tn vila bay xong thi cai thuyen vvt tai'. Trai han vai s'l;( hung hiin, bay binh bo
tr(ln m(jt each th(tn trQng, huy d(jng het cac binh hung tuang mQ,nh ra giao chien
cua song Da, thi nguoi Lai do rat LQ,ng Le buac vao tr(ln chien. M(jt minh m(jt con
thuyen, m(jt mai cheo xong vao tr(tn dta da, vai ca m(jt "phiw dai da". Dieu nay,
ldm nen S1! tuang phdn gifra con nguO'i va thien nhien. Con nguoi nho be truoc
thien nhien trong khi song Da bay het nao La da, La nuoc, La thac, bay ca m(jt sa
do thQ,ch tr(tn ba tuyen. Con nguoi be nho, nhung khong tam thuong.
Tr~n chien: Nguoi aQC aQ,c bi~t an tUQng vai nhilng cau van ta aa duqc nhtin
hoa nhu m(jt a(ji quan hung dung: "da tang, da han" .. , "da tien v~" aa bay ra
thQ-ch trQ,n voi nam cua, trong do co bon cua tu va m(jt cua sinh LQ,p to phia ta
ngQ,R Ben CQ,nh a6, nha van su dvng m(jt LoQ,t a(jng til trimg di~p ae to d(lm sue
ca
thich", "an che't", "canh cita", "hat ham"... C¢ng huang vai nhflng a¢ng tic la
nhung tinh tic lam noi bQt tinh hung bqo cua dong song "ngo ngUQc", "nhan
nhum", "meo mo" ... Tat cd lam noi bQt the va l~c cua da song Da vica dong vica
mqnh, vica hung tQn, lqi vica ghe sq tc;w thanh the khong can sue vai ong lai do
"dan thUOng dQC ma" de gieo vao long ngUOi dQC bao phap phong, hoi hQp, lo liing
cho ong lai. Ben cc;mh da la nuac, "phoi hQp vai da, nuac thac reo ho lam thanh
vi~n cho da", tqo nen am thanh du d¢i tang them khong khi chien dau ac li~t.
Song nuoc "nham hiem" tung ra cac don danh "d¢c" nhu danh giap la ca, danh
khuyp quQt vo hoi, da trai, thuc goi... Co the noi Nguyen Tuan da r¢ng mo s~
uyen bac tai hoa cua minh de kho ngon tic phong phu sinh d¢ng day ap trong
mQi linh v~c cua s~ song, tuon chay khong ngicng cua cac ngon ngu; linh v~c
the thao, quan S~ ciing dUQC huy dQng vai tan SO d(im d(Jc de C~C td da nUOC song
Da. Day chinh la ngh~ thu(it "ve may day trang" de gian tiep ca ngQi "tri dung
song toan" cua ong lai do. Nguy hUm nhu vf:ly nhung ong lai van rat binh tinh
"hai tay giii mai cheo khoi bj hat len khoi song trf:ln dja phong thdng vao minh".
Co nhung luc trung don hiem, dau dan den "m(Jt meo b~ch di", nhung ong khong
he buong long mai cheo, chi co nhin dau ma "k~p ch(Jt lay cuong lai", binh tinh
vuQt qua trimg vi thqch tr(in, the la qua duQc m¢t di. Khong m¢t phut nghi tay
nghi mat, 0 trimg vi thqch tr(in thu hai ong l(ip tuc thay doi chien thu(it "danh
nhanh thang nhanh", khong cho con song Da c6 m¢t ca h¢i phai kich nao. Chinh
S~ diem tinh giup ngUOi lai do VUQt qua S~ hung hang cua song nUOc, lam cho
s~ hung hang tro nen n~c cuai, tro thanh rat doi tre con.
· Neu nhu o trung vi thu nhat, dong song Da dung sicc thi nguoi lai do
da the hi~n Sl:( dung cam, binh tinh trong tam the de chien thang no. Nhu the,
Sl:( dung cam khong phai ld Sl:( hung hang, rna la xuat phat tU vi~c hifu minh,
hieu nguO'i. Tqi sao nguai lai do c6 the lam nen m¢t tr(in chien ngoqn mvc nhu
the? Tqi sao nguai lai do c6 the thang m¢t each ngoqn mvc nhu the? Vi ong rat
hieu minh, hieu nguai, biet minh, biet nguai. Ong rat nhan nqi de VUQt qua s~
hung bqo cua thien nhien, de chien thang no.

2S8
 2
CUQC chien chua dung lc;ti va van tiep t'f:tC, cang di sau vao tn;tn dia, nguy
hiem cang nhieu, kho khiin cang tiing. Sang trimg vay thu nhat vo cung hiem
tra, song Da bo tri nhieu ciia til han de danh lila con thuyen, duy nhat mQt cila
sinh l~ch phia huu ngc;tn song. Dei nuoc song tiing them nhieu "dong thac hum
beo dang hong h9c te mc;tnh", "bon niim thuy quan khong ngot khieu khich" ...
DQng til mc;tnh van tiep t'f:tC mc;tch chay CQng huang voi phep so sanh nhan h6a
dQC dao giup nha van bien song nUOC thanh hum thieng, song nUOC tang them
sue mc;tnh den dinh diem cua Da giang de tiep tvc ton len tu the hao hung cua
ong lai do.
Neu a trung vi mQt, ong lai buck vao tr~n chien voi tam the binh tinh, diem
dc;tm cua mQt nguai dii am hieu dong song. The nhung den voi trung vi thu hai,
sau khi dii nam chile binh phap cua than Song, than Dei, nam chac quy lu~t phvc
kich cua lu da nai ai nuoc hiem tra. 6ng lcH do chu d()ng nghieng chien, "khong
chut nghi tay, nghi mat pha luon uong vay thu hai va doi luon chien thuc;tt", ong
chu d()ng, t'i! tin, nhanh nh(m tam chu tinh the ubi quan ni~m "cuoi len thac
song Da nhu cuoi ho". MQt con nguai tung trat, hieu biet, rat thanh thc;to trong
nghe lai do, va dii dc;tt den trinh dQ "bQ,ng each lay mat va nho ti mi nhu dong
danh vao long tat ca nhung luang nuoc cua tat ca nhung con thac hiem tra. 6ng
lai do nhu mQt vi tuong tai v~n dvng xuat sac binh phap Ton Til ''biet dich biet
ta, triim tr~n triim thang", lc;ti cilng nhu mQt nguai ngh~ si chuyen nghi~p nam
ro cai mt;tt tr~n ngh~ thu~t day cam go ma ong dii theo duoi gan het dai nguai.
Chinh vi the ma ong lai do dii che ng'l:( dUQC S'l:( hung bc;to cua dong song Da. Ong
chi la mQt nguai lao dQng binh thuong bang xuang bang thit nhung voi "tri dung
song toan" nen ong Van chien thang thien nhien nghi~t ngii de ton tc;ti trong CUQC
song lao dQng, trong cong CUQC xay d'l:(ng bao v~ To quae.
Thc;tch tr~n song Da, nguy hUm la v~y, du tQn La v~y nhung ong lai
do 'ba:ng muu tri, M:ng s~ diem dC:tm, dung cam ud kinh nghi~m uuqt thac cua
minh, van chien thang m9t each day qud cam. Qua a6, phai chang nha viin
muon chimg tang hien ngam m¢t triet ly: Giua cai the gioi d(lc dit va nham hiem,
cam con nguoi
tim thay Luong sinh! Nguoi lai cto La mOt nguoi lao dOng vo danh, lam Lvng iim
tham, giiin di, nhO lao dOng ma chinh ph'f!C ClUQC dong song dil, nhOy chi kien
cuong, ben bi, quyet tiim ma chien thang sue mc;mh cua thien nhien. Do chinh La
yeu to lam nen chat "vang muoi" cua con nguoi Tiiy Bac. Noi bgt nhat, dOc ctao
nhat o nguoi lai do song Da La phong thai cua mOt ngh~ si tai hoa.
DQC "Nguoi lai do Song Da, ta co an tUQng ro r~t ve s'l:(
tv; do cua mOt tai nang, cua mOt Clang hoa cong thv;c sv: trong ngh~ thugt ngon
tii" (Phan Huy Dong). Nguyen Tuiin eta khac hQa thanh cong hinh tUQng nguoi
lai do tai hoa trong ciinh vuQt thac. Ve ct~p tai hoa ngh~ si cua nguoi lai cto ctuQc
Nguyen Tuiin kham pha va ngQi ca duai sv; ket hQp cua nhilng bi~n phap ngh~

thugt so sanh, nhiin hoa, an dv gQi len cam giac manh li~t, hoi hOp cho nguoi
ClQc. Oinh vUQt thac la bai ca chien trQ,n hao hung, mOt bile tranh hoanh trang
ve dung si VUQt thac. Tat ca dUQC tc;w nen boi cai tai, cai tiim, cai tri tu~ uyen
bac cung von hieu biet siiu rOng tren nhieu linh vv;c nhu the thao, Cli~n iinh, quiin
SlJ... cua Nguyen Tuiin.
cao Tonxtoi co noi rang: "Khi mOt nha viin mai
xuat hi~n, ciiu Clau tien ma toi hoi anh ta la, anh eta mang ClUQC gi mai cho van
hQc". Nguyen Tuiin khong phiii La mOt nha viin mai, nhung nhilng dong gop cua
ong cho nen viin hQC each mc;mg con non tre La nhilng dong gop cua ke mo ctuong.
6ng eta ctQ,t niem sang cho mOt dong tuy but ma sau nay se tuon chay bat tgn -
dong tuy but ma cam hung tril tinh chu yeu La ngQi ca Clat nuac, con nguoi Vi~t
Nam. Va chinh ong vai vai Song Da, eta chung minh n1ng, co mOt ve ct~p chinh o
nhilng noi nhilng con nguoi giiiri di, binh tiim. Qua hinh tUQng ong lai do trong
ciinh vuQt thac, tac giii eta niing nhilng con nguoi lao dOng binh thuong trong do
co nhilng nguoi cheo thuyen, vuQt thac hi~n Len Clay tai hoa va ngh~ si. Hinh
tUQng ong lai do cung khang Clinh rang nguoi anh hung khong chi co trong chien
Clau macon co trong cuoc song hang ngay. Ong La nguoi lao dOng nhung LQ,i
mang cot each cua mOt tiim han ngh~ si. Trang ngh~ thugt VUQt thac leo ghenh
ong la mOt con nguoi phi thuong, tai hoa. MOt ngh~ si co phong thai ung dung,
nhan nha, khiem ton. Ong chinh La hinh tuQng con nguoi lao dOng La bieu tuQng
cho tri dilng song toan trong hanh trinh di tim cai ct~p.
300
 xii:

thien con
"Ngh~ thuq,t Luon aoi hoi sv sang tc;w, sang tq,o so voi chinh minh va nguoi
khac". DQc "Nguai lai do song Da", ta thay augc nhitng net moi trong quan diem
sang tac cua Nguyen Tuan. Til Huan eao cho den nguai Lai do ta khong chi thay
nhitng age diem phong each aQ,m net van augc bdo Luu ma hon nua con thay
dugc S'l:! chuyen bien tich q.cc trong quan ni~m ve con nguoi cua ong. Nguyen
Tuan luon nhin con nguO'i {1 phuang di~n tai hoa, ngh~ si. Truoc va sau each
mq,ng ong aeu co nhitng thong nhat rieng' tuy nhien truoc each mc;mg ong huong
toi ve dE;p "Vang bong m(jt thai", con sau Cach mt:tng ngoi bitt cua ong huang tbi
con nguO'i lao d(>ng. The nhung Nguyen Tuan khong con ai tim ve dE;p cua nhilng
con nguai cua "Vang bOng m(jt thai", ma phat hi~n ve d~p do ngay tt:ti day, ngay
trong CUQC song binh dj nay. Day chinh La diem chuyen bien Lon nhat trong quan
ni~m ngh~ thuQ,t ve con nguai cua ong. HQ la nhung con nguO'i lao d(>ng binh dj,
thc:lm chi VO danh, nhteng chinh lei nhfrng ngteOi da gop phan VaO cong CUQC xay
d1:(ng dat nubc. Truoc each mq,ng, Nguyen Tuan La m(>t nguOi ngh~ si tai tu,
thich choi ngong, thich chiem nguong, chat chiu cai dE;p thi sau each mt:tng ong
lt:ti nht:ty cam voi con nguoi mbi, CUQC song mbi tu goc dg lao d(>ng. Ong nhin cai
d~p cua con nguoi lei ctH d~p ga:n voi nhan dan lao at)ng, vbi CUQC song dang nay
sinh soi d(>ng. Ong quan ni~m n1ng ve dE;p tai hoa cua nguai ngM Sl khong chi
the hi~n trong Linh vvc ngh~ thuQ,t ma no con augc the hi~n trong tat cd mQi
linh vvc cua aai song con nguai. Khi con nguai aqt den trinh a(> dieu Luy~n trong
cong Vi~C cua minh thi khi do ve dE;p tai hoa ngh~ Sl se toa sang.
Ket bdi: "The gioi khong chi augc tqo LQ,p m(jt Lan ma moi tan nguai ngh~ si
a(>c aao xuat hi~n La the gioi Lqi augc tqo lQ,p". eu(>c song quanh ta Luon vQ,n a(>ng
voi theo vong quay cua dat trai, nhung suy cho cung ngay lq,i qua ngay, may van
bay va gio van thai nhung chinh Nguyen Tuan da mang den cho ta mgt the gioi
mbi, tinh khoi vd ki di~u. Song, ong ciing ld m()t nha van gop phan "sang tt:to lt;ti
the gibi". Viin chuang cua Nguyen Tuan eta mang den cho chimg ta m(>t chan
trai huyen bi rieng bi~t, hap dan va a(>c dao. Do La chan trai cua ccii a~p, cua S'IJ
tai hoa va uyen bac.
 DETHITHU KY THI THPT QUOC GIA 2022
Mon: Ngfcudn
Tr~n Thuy Duong Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat de

DQC dot:tn trich sau ud th'I!C hi~n cac yeu cau:

Ke khong aocm ket cilng nhu chim lQ,c aim
Chong hoQ,c chay roi se trimg ten
Vi aan a()c se lam moi cho hiem hoQ-
Til ket aoan hQ,nh phuc se sinh soi.
Chung ta phai lam sao aoan ket?
Hiiy Lien ket nhu the thiin minh
Ngil quan cimg voi tay chiin dinh Lien
Tach roi nhau thoi khong the song
Chi cimg voi nhau sue l1Jc moi sinh soi
Nao ta hiiy cimg yeu thuang aoan ket
Cho ham lqi Phap ma phan b()i SlJ nghi~p
Hiiy aoan ket tuang trq lan nhau
T1Ja tu chi ket lQ,i ta se thanh cong
Dat nuoc ta, ta xiiy m()t thien auong

Hiiy yeu thuang nhau va cung nhau aoan ket

Nghia V'IJ m()t nguoi diin la phai yeu To quoc
Mau cai thi~n tiim, tai, L1Jc cho diin
Vi SlJ nghi~p chung hiiy cho hQC song va hQC chet
Hoi aong baa yeu quy hiiy lang nghe toi hat
Roi hQC thuang yeu nhau aoan ket cung nhau.
(Trich "Hiiy yeu thuang nhau va cung nhau aoan ket",
Chu t~ch H6 Chi Minh)
Cau 1. Chi ra hai hinh anh doi l~p ve doan ket duqc nhac trong do<;~-n trich.
Cau 2. Hi~u qua cau hoi tu tl:r dUQc dung trong do<;~-n trich. (0.75 aiem)
Cau 3. Anh/ cht hieu n(>i dungy tho sau the nao? (0.75 aiem)

302
 Ky niing xu ly va luy~n de mon Ngic van 2022 Tran Thuy Duong

"Tach roi nhau thai khong the song

Chi cung vai nhau sue htc mai sinh soi"
Cau 4. sv tha thiet cua tac gia the hi~n trong do;;tn trich gQi cho anh/chj
suy nghi give tinh yeu cua Nguoi doi voi dat nuoc? (1.0 iliem)
Ph~n II. LAM VAN (7.0 di~m)
Cau t. (2.0 diem)
Tu n9i dung phan DQc hieu, anh/chj hay viet do;;tn van (khoang zoo chfr)
trinh bay suy nghi ve y nghia cua hanh dqng quan tam.
Cau 2. (5.0 diem)
Ngay lite ay, chiec thuyen dam thang m1o tru:ac cho tOi dung. Mqt nguoi dan
ong va mqt nguoi dan ba roi chiec thuyen. HQ phai lqi qua mqt quang bo pha
nuac ngQ.p cten qua dau goi. Bat giac toi nghe nguoi dan ong noi cho len thuyen
nhu quat: "Cu ngoi nguyen aay. Dqng d;Q.y tao giet eel may di bay gio".
Chac chan hQ khong trong thay toi. Nguoi dan ba trq,c ngoai bon muoi, mqt
than hinh quen thuqc cita dan ba vimg bien, cao lan vai nhilng duong net tho
k~ch. M¥ ro m(lt. Khuon mc;tt m~t moi sau mqt dem thuc trang keo luai, tai ngat
va duong nhu dang buon ngit. Nguoi dan ong di sau. Tam lung rqng va cong nhu
lung mqt chiec thuyen. Mai toe to quq,. Lao di chan chu bat, buac tung buac chac
chan, hang lOng may chay nang rit xuong hai con mat day ve dqc dii: lite nao cilng
nhin dan vao tam lung ao bq,c phech va rach ru:ai, nua than duai uat sung cita
nguoi dan ba.
[ ...] Lao dan ong lQ.p tuc tra nen hung ho, mc;tt do gay, lao rut trong nguoi ra
mqt chiec that lung cita linh ng¥y ngay xua, c6 ve nhu nhilng dieu phai noi vai
nhau hQ da noi het, chang n6i chang rang lao tritt con giQ.n nhu lila chay bang
each dung chiec that lung quQ,t tai tap vao lung nguoi dan ba, lao vua danh vua
tho hong hqc, hai ham rang nghien ken ket, cit moi nhat quat xuong lao lq,i
nguyen rita bang cai gi<;>ng ren ri dau dan: "May chet di cho ong nho. Chung may
chet het di cho ong nho!".
(Trich "Chiec thuyen ngoai xa", Nguyen Minh Chau)
Phan tich hinh dnh nguc1i ddn ong hang chai qua do;;tn trich tren. Tu d6 nh~n
xet s1:( triin trO' cua nha van Nguyen Minh Chau ve con nguoi.

303
 DAP AN vA. THANG DIEM
Ph~n cau Nc}idung Di~m
I D()CHIEU 3.0
1 - Hai hinh anh doi l~p gifra cua ke khi doan ket va 0.5
khong do;;tn ket dUQc n6i den trong do;;tn trich:
+ Khi khong doim ket "nhu chim LQ,c aim".
+ Khi doim ket "hQ,nh phuc sinh soi".
2 - Cau hoi tu tu: "Chung ta phai lam sao doan ket?" 0.75
- Tac dvng: Nhan m;;tnh vi~c d.n lam de nang cao tinh
than doan ket; T;;to giQng di~u tran tro.
3 - N9i dungy tho duQc hieu: 0.75
+ Khi "tach roi nhau" la luc con nguoi chia re, rna
chia se thi khong the song.
+ Chi "cimg nhau sue Lvc" la chi khi con nguoi doan
ket, luc d6 CUQC song Se "sinh soi".
4 - sv tha thiet cua tic gia ve tinh yeu thuong va cling 1.0
nhau doan ket, da the hi~n tinh yeu nuoc nong nan
va mong muon dan tQC ta se tro thanh ffiQt khoi doan
ket, cac dan tQC yeu thUdng nhau.
II LAM VAN 7.0
1 Viet do~n van v~ y nghia hanh di)ng quan tam 2.0
a. Diim biio yeu cau ve hinh thuc ao(tn van: 0.25
· Thi sinh c6 the trinh bay theo each diE~n dtch, quy
n;;tp, tong - phan - hQp, m6c xich, song hanh.
b. Xac dinh dung van de nghi LuQn: y nghia cua hanh 0.25
d<)ng quan tam.
c. Trien khai van de nghi [uqn: 1.0
Thi sinh c6 the Iva chQn cac thao tac l~p lu~n de trien
khai van de nhung phai lam r6 suy nghi ve ynghia cita
hanh a{)ng quan tam.

304
Ky niing xu ly va luy~n ae man Ngic viin 2022
C6 the thea huang: Y nghia cua hanh d9ng quan
tam giup ta Vl,(C d~.y sau moi Ian vap nga; cam thay
h:;mh phuc khi co ddn; x6a tan di buc tuong l;;mh va
keo con nguoi l;;ti gan voi nhau; c6 sue m;;tnh phi
thuong; hanh dong quan tam giup chung ta "san sinh"
ra bit~t bao S\f song
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngu phap tieng Vi~t.
e. Sang tQ.o 0.25
2 Phan tich hinh anh nguoi tb\n ong hang chai va nh~n 5.0
xet S\1' tran tro ciia Nguy~n Minh Chau.
a. Dam bao cau true bai nghi lu~n 0.25
Mo bai neu dUQC van de, Thein bai trien khai dUQC van
de, Ke't bai khcli quat dUQc van de.
b. Xac dinh dung van de can nghi lu~n 0.25
Hinh anh nguoi dan ong hang chai va sv: tran tro ve
con nguoi cita nha van Nguyen Minh Chliu.
c. Trien khai van de thanh cac lu~n diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai thea nhieu each, nhung can
v~n dt,mg tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch~t che
gifra li le va dan chung, dam bao yeu cau sau:
* Gi<Ji thi~u khai quat ve nha van Nguyen Minh Chliu 0.5
va "Chiec thuyen ngoai xa", hinh anh nguoi dan ong
hang chai.
* Hinh anh nguoi dan ong hang chai: 2.5
- Hi~n len qua ccli nhin cua Phung: 0.5
+ La mot toi nhan, la S\1' hi~n than cua ccli ac, cai xau,
ccli vo d;;to: Danh VQ mot each de dang, danh d mtrc 0.5
do da man va doc ac.

305
 + La n9-n nhan cua dli ngheo, cai d6i, cai that hQc: vi
ngheo d6i rna ap h,tc den danh VQ, Vi that hQC rna CU
XU VOi VQ nhU ffiQt thlr ke thu ... 0.5
- Hi~n len qua cai nhin cua nguoi dan ba hang chili:
+ La m<)t an nhan (khi da cho ffil,l cai quyen dUQC
lam VQ, lam m~), n(;ln nhan CUa CUQC song ngheo doi,
nha dong con; la nguoi trv c9t cheo chong con 0.5
thuyen gia dinh h1c phong ba...
+ La nguoi almg thuong han dang trach: vi ap lv;c ma 0.5
phai danh VQ, khong uong rugu ...
- DUQC d~t vao tinh huang d~c bi~t de lam noi b~t y
nghia kham pha, phat hi~n ve ddi song cua nha van;
t(;lO Sl,l' tran trO, XOt Xa, day chi em nghi~m Ve CUQC ddi
nha van Nguyen Minh Chau.
* NhQ,n xet sv; tran tro ve con nguoi cua nha van 1.00
Nguyen Minh Chiiu:
- The hi~n cai nhin moi me, sau sac, mang tinh thdi
sv cua nha van ve sv tha h6a cua con nguoi truoc
ho~m dmh song: nguoi dan ong hang chai tu nguoi
"hien lanh khong bie't dimh vg baa gio" tro thanh nguoi
danh VQ thanh thoi quen "bat ke luc nao thay kho qua
lao lc;ti xach toi ra danh".
- Qua ngh~ch ly ve CUQC ddi, nha van the hi~n tinh
cam chan thanh voi nhfrng nguoi lao d<)ng ngheo kho;
canh bao ve thl,l'C tr(;lng b<;lO hanh gia dinh Va gop phan
li giai nguyen nhan cua thvc tr(;lng ay.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;~-o 0.25
TONG DIEM 10.0

386
 BAI VIET THAM KHAO
t
Cau 1. Hai hinh anh doi lQ,p cua ke khi doan ket va khong doan ket dUQC n6i
den trong do(tn trich la "chim l(tC dan" Va "h(tnh phuc sinh soi".
Cau 2. Oiu hoi tu tu: "Chung ta phai lam sao doan ket?", co tac d~ng nhan
m(tnh vi~c con nguoi can phai suy nghi xem lam the nao de nang cao tinh
than doan ket. TU do t(to giQng di~u suy tU, tnin tn) cua tac gia.
Cau 3. Hai cau tho tren la S'f:( khang dinh, nhan mqnh vai tro vo cung quan
trQng cua vi~c doan ket de t(tO nen sue mqnh. Moi con nguoi chung ta deu chi
la m(>t ca the yeu at khong the ton tqi va phat trien m(>t each don d(>c. Neu
nhu tach roi, chia re, chung ta se de tro thanh "mieng moi ngon" cho nhilng
hiem hQa luon rinh rQ,p phia truac. Chi bang each doan ket, gan b6 cung nhau
trong m(>t tQ,p the, hay r(>ng han la m(>t c(>ng dong, xa h¢i, ta mai co the hQp
l(ti tqo nen SUC mqnh to lCJn danh bqi mQi kho khan, thu thach trong CUQC dOi.
Khi ay, s'f:( song mai co the ton tqi va tiep tr~c sinh soi.
Cau 4. Trang doqn trich tren tac gia dd the hi~n s'f:( tha thiet ve tinh yeu
thuong, doan ket, tuong trQ Uin nhau giila nhilng con nguoi trong m(>t tQ,p
the, m(>t c(>ng dong, xa h(>i, va han the con mo r(>ng ra phqm vi cua quoc gia,
dan t(>c. sv tha thiet ay da the hi~n tam long cua m(>t con nguoi yeu que
huang, yeu ddt nuac sau nQ,ng, luon khao khat, mong muon ddt nuac mai la
m(>t khoi thong nhat doan ket khong tach roi, toan quan, toan dan cung m(>t
long huang den nhitng m~c tieu lan lao phia truac, huang den d(>c lQ,p, w do
va S'f:( phat trien van minh, phon thinh. Tinh cam ma tac gia danh cho dat
nuac con la khat VQng dang hien, khat VQng dUQC hoa nhip vao nhitng yeu
thuong, san se cua dong baa, khat VQng duQc cai thi~n chinh minh de dong
gop vao S'f:( nghi~p chung Vt dqi CUa toan dan tQC.

Cliu 1. NLXH: Ynghia cua hanh d(}ng quan tam

Dd baa liiu roi chung ta chua tung om nhung nguoi than trong gia dinh? Dd
baa tau chimg ta quen mat m(>t loi hoi tham SUC khoe, CUQC song CUa nhilng
ta
?

cua~
 hanh d()ng quan tiim? Quan tiim co [e [a m(jt phuang thuc bieu hi~n day dQ,c
trung cua tinh yeu thuang. Do chi don gian ta khi ta quan sat nhfrng nguai
xung quanh minh, cham soc, a ben, an ui, hay do?ng vien hq khi can thie't.
Quan tiim xuat phat tit nhitng dieu rat nho be va binh di. Nhung phai chang
vi the' ma con nguai chung ta Uing quen di. Nhip song cang hoi ha, con nguai
lQ,i lao phiing di nhu nhitng miii ten. Chung ta nghi dtng CUQC song chang co
quan tiim thi van luon on thoa. Ta thu minh LQ,i, moi nguai song trong nhitng
can phong vuong vue voi nhitng vach ngan cua S'l/ tho a. Nhung chi m(>t cai
om khi yeu long ciing co the V1:{C dij,y con nguai. Mo?t lai hoi han, nhac nhu
dlng khie'n ke co dan cam thay ht:tnh phuc. MQt cai "cht:tm" nh~ cua the xac
hay tinh than thi deu co sue mt:tnh xoa tan ai buc tw1nglt:tnh va keo con nguoi
lt:ti gan vbi nhau. Chung ta chdng the song ma thie'u di yeu thuong va quan
tam chinh ld dieu dan gidn nhat. Chac han chung ta dii quen voi m()t dieu rat
dQ,c trung cua duang pho Sai Gon, do La nhitng binh tra da mien phi avia he
hay nhitng tu quan ao tit thi~n dw;c dQ,t a khap nai. Chinh nhiing S1:{ quan
tam tham l~ng ay da de S'I;C am ap den the gi&i nay. Hay de mQt hanh d(Jng
quan tam tra thanh nhiing dieu nho be nhung co sue mt:tnh phi thuang. Bai
hanh do?ng quan tam giup con nguai gan con nguai hon; chung ta nhu mo?t
mam qua "san sinh" ra bUt bao S'I;C song. Cu(jc song se the tham biet baa khi
nhung C'l;t gia neo dan acac trQ,i duBng [iio, nhitng em be mo coi a[ang tre sos
bi bO quen, khong co hanh d()ng quan tiim cua m<;>i nguai? Tinh than cac em
se khong dUQC V'f/C dQ,y, [a tre mo coi dii bat hQ,nh, khong nhQ,n dUQC S'l/ quan
tiim con bat hQ,nh biet baa!
Cau 2. Phan tich hinh anh nguai dan ong hang chai. Tu do, nhij,n xet s'l:(
tran tro cua nha van Nguyen Minh Chau ve CUQC dai.
BAIVIET

Den voi van h<;>c va cam nhQ,n, giao su - tien si Nguyen Thi Minh
Thai dii dung chiin anen van h<;>c thai ki doi moi va dam minh vao ti~m van
cua Nguyen Minh Chiiu ma co doi Lai: "Trang tat ca nhitng tac pham van xuoi
cua Nguyen Minh Chiiu, du nhiin v(lt nit abat cu vi tri nao deu La nhitng nhiin

308
vqt kho quen". Nhung de nhan vqt nfr dUQC toa sang thi khong the khong noi
den nhan vqt "don bay" la nhfrng nguai cimg gop chung vao mc;tch chuy~n ay.
Neu Nguy~t trong "Manh triing cuoi ricng" dUQc to dc;im bOi nhan vqt Liim, thi
den vai nguai dan ba hang chai trong "Chiec thuyen ngoai xa", ta khong the
khong nhac cUn nguoi dan ong vii phu. Qua hinh anh nguai dan ong hang
chai voi canh danh VQ tren biii bUn da the hi~n tran tra ve con nguO'i trong
nha van Nguyen Minh Chau.
Do~n Nguyen Minh chau- nguO'i duqc coi ld mc)t
trong nhiing "nguai mo duang tinh anh va tai nang nhat" cua van h«;»c Vi~t
Nam thai ki d6i moi. S1;! "tinh anh" do xuat phat tit cam hung the sv, dai tu
mang dqm chat triet ly nhan sinh, khac xa vai cam hung sir thi liing mc;m quen
thu(jc truac niim 1975. Truy~n ngan "Chiec thuyen ngoai xa" La sang tac thu(jc
giai doc;tn thu hai cua Nguyen Minh Chau, truy~n ad di lt;ti nhieu suy nghi,
tran trG cua CUQC dai. "Chiec thuyen ngoai xa" luc dau dUQC in trong t(lp "Ben
que", sau duQc nha viin lay lam ten chung cho m(jt t(lp truy~n ngan (in niim
1987). Truy~n in d':im phong each t'l;( S'l:l trie't ly cua Nguyen Minh Chau, tieu
bUu cho huang tie'p c~n dai song tic goc de) the S'l:€ cua nha van cung nhiing
chiem nghi~m sau sac cua ong ve moi quan h~ "ngM thu':it va cu«)c dai".
Ph.in
t hinh nguoi ong hang chai
Trang tac pham, nguai dan ong hang chai La nhan vqt xuat hi~n khong
nhieu tren trang viin. Hinh nhu ong ta chi xuat hi~n hai lan: lan thu nhat,
duai doi mat cua Phung khi chung kien canh danh VQ tim bc;to cua han va [an
thu hai La qua lai ke cua nguai dan ba (vQ han) otoa an huy~n. Nguoi dan ong
hang chai la nguai vo danh, khong ten, khong tuoi, la nguai gay ra baa dau
kho cho vQ con, cilng la m()t trong nhfrng nhan vqt chinh cua tac pham. Chi
bang vai net mieu td ngoc;ti hinh ve ga dan ong hang chai, khi chiec thuyen
aam thang vao bO, nha van aii cho ta biet dUQC CUQC song d6i ngheo, lam Lil,
chqt ch(>i quan quanh han in len dcmg ve khac kho cua ong ta: "Lung r{)ng va
cong nhu mOt chiec thuyen, mai toe to qug, chan ai chu bat, buac tung buck
if~
COTl vtOC
Ky niing xu ly va luy~n ae man Ngii viin 2022 Tran Thuy Duong

Lut;ln diem 1. Nguoi dan ong duoi goc nhin ciia Phung
Hi~n len voi cai ac, cai xau: Duai aoi rriat cua Phung, nguai aim ong hang
chai la m(>t con nguai hung du, tho b~o, vai nhung lai CQC can. Ong xuat hi~n
vai an tuc;mg aau tien la tieng noi len thuyen nhu quat: "Cu ngoi yen day.
D(>ng aQ,y tao giet ca may ai bay gia". Lai chui rita thoat ra nhu lai cua m(>t ke
dang khon cimg hoQ,c dang buac vao auang cung thi mai mo mi~ng ra la aoi
giet. Va chinh lai ae dQa dang s(J, t~o nen cai am anh rat rove cai xau, cai ac.
Cach XUat hi~n nhU vQ,y, khien ngUai clQC to mo Ve nguai aan ong nay hem,
khong hieu vi nguyen do gi ma lao l~i hung ho den the.
Hi~n len voi ngo~i hinh ciia m(>t nguoi vat vd, lam lu: De "khoa lap" sv
to mo cua nguai ac;>c, Nguyen Minh Chau khong ai vao ly giai luon ma nha
. van ai khac hQa ve be ngoai cua lao. Tu ve be ngoai ta eta dan dan tiet l(> cau
chuy~n ve CUQC aai va lai nguyen rita lite ban nay. Do la m(>t nguai aan ong
mang aQ,m dau an cua nguai vung bien vai "tam lung r(>ng va cong nhu m(>t
chiec thuyen. Mai toe to qu~. Lao ai chan chu bat, buac tung buac chac chan,
hang lOng may chay nang rit xuong hai con mat aay ve clQC dfi lite nao C'ilng
nhin dan vao tam lung ao b~c phech va nich ru:6i, nua than duai uat sung cua
nguai dan ba". Cai anh mat ay aU(Jc vi "nhu m(>t con gau dang ai tim nguon
nUOC uong". Rieng cai dang ve be ngoai aa he l(> ve CUQC song aoi kho, lam lu,
chQ,t vQ,t quan quanh, be tac cua ong.
Hi~n len la m(>t nguoi chong vu phu, d(>c ac, danh vg thuong xuyen: Neu
cht dung l~i 0 vi~c mieu ta ngo~i hinh va lai nguyen rita lite ban aau, thi
chung ta hoan toan co the thong cam, va nguai dan ong Ha cung se dan lu
ma bOi nhung cau chuy~n khac. Tuy nhien, neu nhu vQ,y thi truy~n ngan nay
cung se ma nh~t theo sv aao thai khac nghi~t cua manh aat van chuang ma
khong ae.l~i m(>t aieu gi aQ,c bi~t. Cau chuy~n ve CUQC aai nguai aan ba hang
chai cung khong co gi noi bQ,t de phai ton nhieu but mvc den the! M(>t nguai
aan ong quat mang V(J con aau clO trong CUQC aai nay van la chuy~n thuang
xay ra, nhung chui mang va nguyen rita v6i nhung lai day nghien thi qua la
phai can suy ngam, can ai tim hieu nguyen do. Cai ve clQC ac cua lao hi~n Len
khi "lao ngay lQ,p tuc tro nen hung ho, mt;lt ao gay, lao ritt trong nguai ra m(>t
310
chiec that Lung cua linh ng'f:iy ngay xua, co ve nhu nhung dieu phai noi voi
nhau hQ da noi het, chang noi chang rang tao trut con giqn nhu Lira chay bang
each dung chiec that Lung quqt toi tap vao Lung nguai dan ba, Lao vua danh
vua tho hong h¢c, hai ham riing nghien ken ket, cu moi nhat quat xuong tao
Lg,i nguyen rua bang cai giQng ren ri: May chet di cho ong nha. Chung may
chet het di cho ong nha!". Den day ma mai den sau nay, khi gQi nguai dan ba
hang chai Len de giiii quyet Ly han thi trong mat Phung d6 Luon La hinh anh
m¢t nguai dan ong, tu Lai n6i cho den hanh d¢ng, tu ve ngog,i hinh cho den
nhan each thi 0 g6c d¢ nao, phuong di~n nao ciing khong thay co m¢t diem
c¢ng nao, chi thay diem tru. Do La m¢t t¢i nhan hi~n Len duoi cai dang ve cua
m¢t ke vii phu, mr;tn rQ va tan br;to, d¢c ac.
dd'tt Va dau an ve nguai dan ong ay, se
mai nhU v{j,y, mai [a mQt Sl! tran tri'J, [o SQ cho nhung ngUOi song cung han.
Nhung sau khi duqc nguai dan ba hang chai Ly giiii, thi Phung da co sv thay
doi. Do khong phdi ld nguoi dan ong hoan toan co loi, ma ong ta dang tnich
th~t adiy, nhung ciing th~t dang thuong. Chinh cai doi, cai khat, cai ap Lvc ve
CUQC song mUu sinh, cua mQt gia dinh dong con va kem thea cai Sl! that hQC
da Lam cho m¢t nguai dan ong tu "hien tanh nhung eve tinh, khong baa gia
danh vq" tro thanh ke vii phu, tan br;to. Nhung dit nguai dan ba co baa chua
den aau, baa chua xuat sac den muc nao thi ong ay van dang trach. Boi khong
phai cu ap rvc, cu kho khan thieu than, cu La nguai trv CQt trong gia dinh thi
dUQC quyen, va dUQC phep doi XU br;to fl!C VOi VQ, con.

Du trong mat Phung, nguai acm ong do co ac, co vii phu, co tan br;to, co
danh v<;1 "nhu com bua", "ba ngay m¢t trqn nh~, niim ngay m¢t trqn nqng" thi
ong van khong phdi ld ciia bO di doi vai nguoi dan ba hang chdi. Boi thea each
fy giai CUa m'f:i, ong tala CUQC aai, la an nhan va cfingld n~n nhan CUa ngteoi
md ong ta danh. Dieu do aUQC "giiii ma" qua hanh d¢ng "nguoi dan ba dung
Lr;ti, nguoc mat nhin ra ngoai mqt pha nuoc cho chiec thuyen dQ,u m(lt thoang,
roi dua m(Jt cimh tay Len, co le dinh gai hay sua lqi miti toe nhung roi [Q,i
 nh(m. Nguoi dan ba chap nhQ,n de dw;c chong dimh. ThQ,t vo ly, nhung lr;ti
khong he vo ly. Boi nguoi dan ba ay eta Ly giiii dtng, vi~c ba de chong dcmh
minh, do la each duy nhat de chong giiii toa nhung ap buc trong long, giiii toa
nhflng ap [lJC CUa m(}t ngUOi tr'l;L CQt trong gia dinh dong con "tren dUOi dQ,ng
m()t sap con". Ba hieu n1ng, "neu dan ong khac tren thuyen uong ruc;u thi
chong mv lr;ti khong uong", vQ,y nen each duy nha:t cte ru bO nhung ap l"lfc de
tiep t¥c cheo chong con thuyen thi chi co each duy nhat la danh vq. Giua hQ
duong nhu eta thanh "t'l;LC W' nen "co ve nhu nhung dieu phiii noi voi nhau hQ
eta noi het, chang noi chang ding Lao chong trut can giQ,n nhu Lua chay len
vc;J", COn m'l;L VQ thi dung im "vOi mQt ve cam chiu day nhan nh'l;LC, khong he
keu m()t tieng, khong chong trii, cung khong tim each chr;ty tron".
M¥ vq chap nhq,n va cam chju, vi thic nhat nguai dan ong vu phu ay dii
cho ba duqc quyen lam vq, ldm m~. Khi ba xau khong ai them ngo ngang, thi
nguai dan ong ban chat hien lanh ay dii dang tay cUOi vot CUQC dai m¥. Roi
ong con la nc;m nhan khi mv de qua nhieu. Han nua, do con La nguoi cheo
chong con thuyen luc song to gio LOn, luc bien d()ng phong ba, tren thuyen can
co canh tay cua "nguoi dan ong de cheo chong khi phong ba", can nguoi cung
mv nuoi LOn tren duoi chvc dua con, chen chuc nhau tren m()t chiec thuyen
nho quanh nam suot thang troi dr;tt tren bien.
Qua loi bao chua t()i do cho chong, thi Uio dan ong chi biet cam dau ra
bien, vQ,t l()n VOi song gio, luc khong the chiu dv;ng dUQC hQ chi biet "hoQ,c uong
rUQU hoQ,c danh VQ", khong uong rUQU thi each duy nhat de giai toa la danh
VQ, eta khang dinh rtlng aanh VCJ chi l£t hanh a(}ng do ap l"lfC CUQC song mUU
sinh gay nen ma thoi, chic khong ban la ban chat d()c ac. Lao danh VQ cung
khong phiii vi thu gMt VQ, ma vi lao khong con hoQ,c khong biet each nao khac
de giiii thoa moi "hQ,n doi" eta dang den eve diem.
2. con
Bang cai nhin sau sac, nhieu chieu, bang ngh~ thuQ,t tr;to dv;ng tinh huang
truy~n d()c dao va su dvng ngon ngu tran thuQ,t linh hor;tt, nha viin Nguyen
Minh Chau dii xay d'l:(ng thanh cong chan dung nguai dan ong hang chai voi
nhieu an y. Thu nhat, ong ta vua za n~:tn nhan cua CUQC song khon kho vua za
312
thu pht;tm gay nen bao noi dau kho cho chinh nhung nguoi than trong gia
dinh. Phiii chang ke bi danh da dau ma nguai danh ciing dau dan khong kem?
Nhung win uc, ap Lv;c trong CUQC song muu sinh khong dUQC giai toa khien
con nguai ta tro nen cung quan, tha h6a La vi v~y. Thu hai, hanh d(}ng danh
vg cua nguoi dan ong tho bt;to can phai len an, du c6 tram ngan Ly do de ng1;ty
bi~n hay giai thich cho sv cam thong ciing khOng the tha thu cho thai bc;w
hanh trong gia dinh. Tuy nhien, xau chuoi LQ,i cac sv; ki~n, chi tiet, tim hieu
tam Ly, tinh each nhan VQt nay m(jt each tWJng t~n, chung ta se phan nao vai
bat di cai nhin cam phan de ma vua gi(tn vua thuang, vua Len an, vua x6t xa,
tran tro: Phdi ldm sao de nang cao phan thi~n, phan nguoi trong ke tho bt;to
ay? Khong chi dung LQ,i o d6, nha van Nguyen Minh Chau con len an thoi vu
phu va gian tUp bao a(}ng ve tinh trt;tng bt;to h:cc gia ainh dang co chieu huang
gia tang giup ngttiJi dQC thfiy dttgc goc khuat cua CUQC song. Hay nhin sau vao
tUng bi kich Cl;L the de tim ra trong nhfrng cai ta dang fen an CO nhfrng dieu
rat can sv; cam thong. Nha van da chi ro cai xau, cai ac khong phai La ban
chat ma n6 nay sinh tu bi kich khong Loi thoat cua con nguoi. Hinh anh nguai
dan ong hang chai gQi nhac xa h(}i can phai CO CUQC "each mt;tng" Ue dt;to dUe,
Ue van hoa phu hgp VOi CUQC song "hi~n at;ti".
Nhu the, nguoi dan ong hang chai trong tac pham "Chiec thuyen ngoai
xa" vua dang bi Len an bOi sv; d¢c ac, thai vii phu, tinh ich ki, tv; cho phep minh
cai quyen dUQC bc;w hanh nguc'Ji khac, nhung 0 anh ta cilng CO cho CO thi cdm
thong, chia se boi xet den cung ong ta cung chi ld mqt nt;tn nhan cua hoan
cdnh song khac nghi~t. R6 rang, khong the nhin nguoi va nhin doi m(jt phia.
Phai tim hieu nhung nguyen nhan sau xa dan den nhung hanh vi cua con
nguai truac khi ket [u~n ve tinh each hay phan xet hQ. Qua nhlin v(tt nguoi
dan ong thuyen chai, Nguyen Minh Chau ciing muon gfri din chimg ta mqt
thong tti~p: TrUO'c m<,>i S'i! v~t, hi~n tugng noi chung va CUQC song con ngttai
noi rieng, chung ta can phdi co cai nhin da di~n, nhieu chieu. Dung nhu tac
gia da tung tam sv;: "Nha van khong co quyen nhin sv; v~t m(jt each dan gian,
va nha van can phan dau de aao xai ban chat con nguoi vao cac tang sau Lich
nhin cua cac nhan v~t khac nhu Phung, Dau, nguoi dan ba hang chai, thang
Phac ... Nho v~y, ma nhan v~t nay du chi xuat hi~n "thoang qua" nhung di~n
m<tO, ngon ngfr, hanh d(>ng, tinh each C'I},C can, tan nhan CUa han dUQC b(>c l(>
m(>t each toan di~n, ro net va khach quan nhu chinh chung ta cung thuong
bat gc;lp aau do hinh anh nay trong CUQC song. M(>t thanh cong nila cua
Nguyen Minh Chau aa hQc onha van Nam Cao trong vi~c dien ta nhilng hi~n
tUQng luang tinh (tinh chat luang phan) 0 nhan v~t nguoi dan ong thuyen
chai vila tan nhan nhung cilng vila dau don, xot xa cua m(>t ph~n nguoi khan
kho. 6ng ta cung la m(>t ke dang thuang!
"Tac pham ngh~ thu~t se che't neu no mieu ta CUQC song chi de
mieu ta, neu no khong phai la tieng thet kho dau hay loi ca tvng han hoan,
neu n6 khong dc;lt ra nhilng cau hoi hoQ,c tra loi nhilng cau hoi do" (Belinxki).
Tim den manh dat van hQC, nguoi clQC aau chi mong cho vai phut giay thang
hoa trong cam xuc, ma con 0 kha nang "nhan ago hoa con nguoi" cua no.
Trang sach dong lgi, tac pham ngh~ thu~t semora "cu(>c doi la diem khoi dau
va la diem di toi cua van chuang". Va truy~n "Chiec thuyen ngoai xa" aa bat
dau mo ra cu(>c suy ngam nh~n thuc trong chung ta.
 DETHI THU KY THI THPT QUOC GIA 2022
Mon: Ngiivan
Tran Thuy Duong Thoi gian: 120 phut, khong ke thai gian phat de
I.
Dgc do~n trich sau va th'l:(c hi~n cac yeu cau:
Tc;ti aao Song Tu Tay (Truong Sa) co m(jt loiti cay dUQc cong nh~n La di san
tren aao, a6 La cay phong ba. cay phong ba co kha nang tai sinh bang hc;tt va
choi, bien a(> sinh truong r(>ng, co the phat trien tot 0 cac vung bien aao, chiu
dUQc gi6 bao, nUOc mt;ln. Boi v~y, cac aao oTruong Sa, tinh Khanh Hoa, cac the
h~ chien si Hai quan n1t chu trQng phat trien cay phong ba cung voi m(>t soloc;ti
cay a(ic hitu khac nhu bang vuong, mu u, bao tap, ... de cai tc;to moi truong, lay
bOng mat va chan gi6, cat. Du thoi tiet khac nghi~t nhung cay van chong chQi
va vuon minh xanh tot.
0 Truong Sa, trung binh m()t nam hon 20 tr~n bao quan thao. Ngoai bao to,
ban ngay nhi~t a() co khi nang hon 40°C, cung voi gi6 Tay Nam thai mc;tnh mang
theo hoi nuoc m(in moi, ham h~p lam cho khi h~u vo cung khac nghi~t, aat aai
thi kho can soi aa. Tuy v~y, nhung loai cay phong ba van sinh truong manh li~t,
luon xanh tuoi day site song, no cho aoi nhitng chum hoa trang nho, aua nhau
khoe sac duoi nang gi6 ham h~p cua dc;ti duong.
Ngoai to diem cho aao them xanh, them d~p, khong biet tv bao gio,
phong ba aa tro thanh nguoi bc;tn tam tinh, La bieu trung cho khi phach kien
cuong, tinh than bat khuat cua nguoi linh aao, khong khuat phvc truck kh6
khan gian kho, de lam trcm nhi~m vv bao v~ chit quyen bien aao cua To quae.
(Theo "Nhiing nguoi hung "phong ba" tham lc;tng", Minh Quan)
Cau 1. Theo do9-n trich, "cay phong ba" c6 kha nang gi? (0.5 diem)
Cau 2. Neu sl_! gan b6 gifra cay phong ba va nguoi linh hai quan dUQC n6i den
trong do9-n trich? (0.75 diem)
cau 3. Neu diem tuong dong gifra nguoi linh hai quan va cay phong ba trong
do~m trich? (0.75 diem)
 Cau 4. Hinh anh d.y phong ba "Du thai W~t khac nghi~t nhung cay van chong
chQi va vuon minh xanh tot", gQi cho anh ch~ suy nghi give tuoi tre cua minh?
(1.00 diem)

Cau 1. (2.0 di~m)

Ttr nQi dung phan DQC hieu, anhj ch! hay viet doc;tn van (khoang 200
chfr) neu y nghia hanh d<)ng thoat ra khoi vimg an toan cua con nguoi.
Cau 2. (5.0 di~m)
Hon Truong Ba: Ong De Thich Q,, toi khong the tiep t1;tc mang than anh hcmg
thit auqc nii:a, khong the auqc!
De Thich: Sao the? C6 gi khong on aau!
Hon Truong Ba: Khong the ben trong mQt aang, ben ngoai mQt neo duqc. Toi
muon duqc La toi toan v~n.
De Thich: The ong nga tat eel mQi nguai deu duqc La minh toan v~n eel u? Ngay
eel toi aay. 0 ben ngoai, toi aau CO aUCJC song thea nhii:ng dieu toi nghi ben trong.
Ma eel NgQc Hoang nii:a, chinh nguai Lam khi cilng pheli khuon ep minh cho xung
vai danh vi NgQc Hoang. Duoi aat, tren trai cteu the eel, nii:a [a ong. Ong dii bi
gQ,ch ten khoi so Nam Tao. Than the thQt cua ong aii tan rii:a trong bun dat, con
chut hinh thu gi cua ong dau!
Hon Truang Ba: Song nha vao ao dQ,c, cua celi nguai khac, aii [a chuy~n khong
nen, aang nay aen cai than toi cung phai song nha anh hang thit. 6ng chi nghi
don gieln [a cho toi song, nhung song nhu the nao thi ong chang can biet!
(Trich ktch "Hon Truong Ba, da hang thjt", Luu Quang Vii)
Phfm tich quan diem song giiia ben trong va ben ngoai cua nhan v~t hon
Truong Ba va De Thich trong doc;tn trich. Ttr d6 nh~n xet quan diem ve CUQC
song cua Luu Quang Vii .

.316
Ky nang xu ly va luy~n de mon Ngii van 2022 Tran Thuy Duong

DAP AN VA THANG DIEM

Phin cau NQidung Di~m
I DQCHIEU 3.0
1 - Theo do~m trich "cay phong ba" co kha nang: 0.5
+ "tciisinh" ' "phat trien tot a cac vimg bien ado" ' "chiu
.
aUQC gio bclo, nUOC m(ln".
+ "Dit thai tiet khac nghi~t nhung cay van chong chQi
va vuon minh xanh tot", "sinh tru:ang miinh Li~t, luon
xanh tuoi day sue song".
2 - sv gan bo gifra cay phong ba va nguai linh hai quan: 0.75
cay bieu trung cho nguoi.
3 - sv tuong dong gifra nguoi linh hai quan va cay phong 0.75
ba: cling moi truong song khac nghi~t; cling co y chi
vuonlen.
4 - Hinh anh cay phong ba, "dli thai tiet khac nghi~t 1.0
nhung cay van chong chQi va vuon minh len xanh tot",
gQi suy nghi:
+ y chi kien cuong, san sang vuon len ffiQi hoan canh
cua con nguoi.
+ Thoat ra khoi vling an toan va thu thach ban than.
+ Theo duoi dam me den cling.
II LAM VAN 7.0
1 Viet cto~n van v~ y nghia cua hanh dQng thoat ra khoi 2.0
vU.ng an toan.
a. Dam bao yeu cau ve hinh thuc do~n van: 0.25
Thi sinh co the trinh bay theo each dien dtch, quy nii!p,
tong- phan - hQp, m6c xich, song hanh.
b. Xac dinh dung van de can nghi luQ,n: Ynghia cua hanh 0.25
a(jng thoat ra khoi vitng an toan.
c. Trien khai van de nghi luQ,n: 1.0

317
 Thi sinh c6 the h,ra chQn cac thao tac l?p lu?n phu hQp
de trien khai van de nght lu?n theo nhieu each nhung
ph~li Utm ro y nghia cua himh d(>ng thoat ra khoi vimg
an toan.
C6 the theo hu6ng: Ynghia cua hanh d9ng thoat ra
khoi vung an toan la giup ta thoat ra khoi nhfrng thu cu
kl, quen thu<)c; lo(;li bo IOi tu duy SQ hai, 16i song tl! ti de
san sang doi m~t, kham pha nhfrng dieu m6i me, nhfrng
trai nghi~m CUa CUQC song.
d. Chinh ta, ngit phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang t£;to 0.25
The hi~n suy nghl sau sac ve van de nghi lu?n; c6 each
dien d<;lt m6i me.
2 Phan tich quan diem song giiia ben trong va ben ngodi 5.0
cua hon Truong Ba va De Thich, nh~n xet quan diem ve
CUQC song cua Luu Quang Vu.

a. Dam bao cau true bai nght [u~n 0.25

MO bai neu dtrQC van de, Than bai trien khai dt!QC van
de, Ket bai khai quat dtrQC van de.
b. Xac dtnh dung van de can nght lu~n 0.5
Quan diem song giita ben trong va ben ngoai cua Han
Truong Ba va De Thich, nh~n xet duqc quan diem ve
CUQC song cua Luu Quang ViL

c. Trien khai van de nght lu~n thanh cac [u~n diem

Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhung ca.n
v~n dvng tot cac thao tac l~p lu?n, ket hQp ch~t che
gifra li le va dan chung, dam bao cac yeu cau sau:
* GiOi thi~u khai quat Luu Quang Vu, ktch "Han Truong 0.5
Ba, da hang thtt" va doc;tn trich can phan tich.

313
Ky nang xu ly va luy~n ae mon Ngfl van 2022 Tran Thuy Duong

* Quan diem song giita ben trong va ben ngoai cua hon
Truong Ba va De Thich:
- Hon Truong Ba:
+ "Khong the song ben trong m9t dang, ben ngoai m(>t 0.75
neo", ph:li hoa hQp, can bang ca. trong lan ngoai.
+ Day la khat v<;>ng hai hoa gifra tam hon va the xac, 0.75
n9i dung va hinh thuc, ben trong va ben ngoai.
- DeThich:
0.75
+ Lam sai thi c6 the chap va bang m9t vi~c sai khac,
mien sao thoa man nhfrng thu vui ddi thudng.
0.75
+ Day la CUQC song gia t(,lO, guQng ep, chap va.
* Quan diem ve CUQC song va triet ly nhan sinh cua LUU
Quang Vii.
- Con ngudi can dUQC song la chinh minh, hoa hQp gifra
tam hon va the xac, gifra ben trong va ben ngoai.
- Phe phan nhfrng ham mu6n tam thudng ve v~t chat;
each song gia t<,lO, trfli t\{ nhien, khong dam song th~t
la chinh minh.
d. Chinh ta, ngft phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;w 0.5
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nghi lu~n; c6
each dien d<,it moi me.
TONG DIEM 10.0
 BAI VIET THAM KHA.O

Cau 1. Thea doc;tn trich, "cay phong ba" co kha nang: "tai sinh", "phat trien
tot o cac vung bien dao", "chiu dUC;JC gio baa, nUOc m(in", "Du thai tiet khac
nghi~t nhung cay van chong chQi va vuon minh xanh tot", "sinh truong manh

li~t, luon xanh tuoi day sue song".

Cau 2. Trang doc;tn trich, tac gia neu ra S'l;{ gan b6 giua cay phong ba va nguai
linh hai quan: tro thanh nguai bc;tn tam tinh, la bieu trung cho khi phach kien
cuang, tinh than bat khuat cua nguai linh dao, khong khuat phv,c truoc kho
khan gian kho, de lam trim nhi~m vv, baa v~ chu quyen bien dao cua To quae.
Cau 3. DoQ,n trich chi ra S'l;{ tuong dong giila nguai linh hai quan va cay
phong ba dieu ay rat giong voi nguai linh, du phai song va chien dau duoi dieu
ki~n gian kho, nhung hQ van luon khong chtu khuat phvc truoc thien nhien,
van Luon hien ngang, kien cuang song va chien dau nhu nhung cay phong ba
cung coi truoc baa gio ...
Cau 4. Hinh anh cay phong ba "Du thai tiet khac nghi~t nhung cay van chong
chQi va vuon minh xanh tot" gqi Wn trong ta nhung suy ngam sau xa ve CUQC
dai va tuoi tre cua chinh minh. Se co hk ta phai chap nhgn buoc ra khoi vung
an toan da tru ngv, bay rau de thu thach ban than voi nhung trai nghi~m moi,
nhilng con duang moi luon tiem an vo van kho khan, gian kho. Thay vi sq hai
Va ne tranh, ta hay hQC each song nhU cay phong ba VUOn minh trong baa to,
du phai sinh truong duoi m(jt moi truang khac nghi~t van cung cap va xanh
tuoi, van no cho dai nhilng chum hoa aua nhau khoe sac duoi nang gio ham
hgp cua dc;ti duong. Cang tre, ta lc;ti cang phai biet ren luy~n y chi, nghi L'l;{c va
CO gang het minh ae thea duoi nhilng dam me, khat VQng lon lao phia truck
Kho khan se chang la gi khi quyet tam ta au lon. Vuqt qua duqc nhilng kho
khan, thu thach, bong hoa CUQC aai ta se bung nova toa ngat cho aai nhilng
huang thom.

32C
 Cau 1. NLXH: Ynghia hanh d:()ng thoat ra khoi vU.ng an toan.
Trang chuyen vien du cua minh, nha tham hiem C. Colombo eta VUQt qua
Dqi Tay Duong va tim ra Chau My, chuyen hanh trinh ay co le la m(Jt chuyen
hanh trinh VUQt thoat ra khoi vimg an toan. Co Le moi chimg ta cilng giong
nhu Colombo trwk chuyen hanh trinh. Chung ta co m()t vimg an toan cua
rieng minh, ma 0 noi a6 ta c6 nhung dieu von eta quen thu()c, nhung dieu ma
ta eta biet. v a moi chung ta deu rat sq hai neu phiii vuqt ra khoi vung an to an
ay. Nhung chuyen hanh trinh cua Colombo dua ong ra khoi vung an toan cua
minh va tro thanh m()t trong nhung nha hang hiii vi dqi cua the giai. Neu
chimg ta mai f1;tt re va e sg, se chdng khi nao ta kham pha dugc nhiing dieu
mai me. The giai thi luon r()ng Lon, luon ton tqi nhung ciieu mai me va thu vi
han nhitng aieu ta eta biet. Neu mai quan quanh trong vimg an toan cua minh,
con nguc:Ji se chi CO mQt CUQC dc:Ji te nh~t va nham chan. Dung trUOC m()t CUQC
doi buon te nhu the, khong it nguoi muon vuqt ra khoi vung an toan cua minh.
Nhung roi ciing chinh chung ta lqi lo sq. Ta lo lang truac nhung aieu ta khong
the hinh dung ben ngoai vung an toan. Ta sq quyet djnh bict pha cua minh ld
mQt quyet djnh sai tam dem den nhieu nli ro. The roi ta chap nhgn song m()t
CUQC aoi trong "ao tu" nhU the. CUQC dc:Ji ta vi khong bict pha nen luon 0 l~i
dang sau nhiing nguoi dam bict day md song. Vong quay lich sii chi ghi ten
nhung con nguoi dam thu thach chinh minh va tro thanh nguc)i dau tien kham
pha. Nhung ta se luon lei ke ai sau neu cu song mai trong m()t vung an toan.
Vimg an toan roi se tro nen nguy hUm va se bOp ngh~t S'l:( song cua ta khi ta
y l~i vao vimg an toan fi:y va song nhu mQt ke hen nhat. Colombo tim ra Chau
My khi buac ra khoi vimg an toan, moi chung ta cilng co the tim thay ctuqc
thanh cong cho rieng minh khi dam song het minh, song but pha. V(ly chung
ta lam gi de tim thay vung aat cua minh? Chac han, buac dau khi ra khoi vung
an toan se lam chimg ta ciim giac bat an, chung buac, nhung neu khong ai lam
sao de toi. Co nguoi aa tirng noi vai toi the nay: "Khong co con duong kho, chi
co con duong kh6ng ave bat a&u". Co Le, quan tn;mg han cii La ta co dung ciim
~"
aau con
Cau 2. Phan tich quan di~m song gifra ben trong va ben ngoai cua H6n
Truong Ba va De Thich. Nh~n xet quan di~m song cua Luu Quang Vii.
BAIVIET

''Van chuang dung cai d~p de tieu di~t cai ac, gqn LQC CUQC song,
gift Lay cai due thi~n; giu Lqi nhung gia tri chan th'l,(c, nhung chan Li cua CUQC
song". Vai y ni~m do, va kich "Hon Truong Ba, da hang thif' cua Luu Quang
Vu da th'l,(c sv La m(>t tac pham de dai, khi neu bQt duqc nhung van de gifta sv
song va cai chet, duqc the hi~n bang nhung triet Li nhan sinh muon dai cua
con nguai. Trang va kich nay, "nha soqn kich taiba" eta viet ve CUQC doi thoqi
giua hon Truong Ba va De Thich. Qua quan diem song giua ben trong va ben
ngoai cua nhan vt:tt Truong Ba ta thay duqc nhung tritt H nhan sinh ma tac
gid Luu Quang vu gfri gam qua nhan v~t.
Luu Quang Vii La m(>t trong nhung cay but
tieu bieu cua van hQC dan tQC nhflng nam 80 cua the ki XX, auqc xem La "nha
viet kich ted nang nhat" cua van hQc hi~n aqi. Ong duqc m~nh danh La "Ngoi
but vang cua nen san khau Vi~t Nam". Kich "Hon Truong Ba, da hang thif' La
m(>t trong va kich xuat sac, duqc d'l,(ng til: cau chuy~n trong kho tang truy~n co
tich Vi~t Nam. Luu Quang Vii eta d'l,(a vito cot truy~n nay de viet thanh va kich
cimg ten vao nam 1981, duqc cong chieu [an dau nam 1984. va kich ra dai trong
boi canh xa h(>i Vi~t Nam thai doi mai- thai ki hQ,u chien. Tac pham ld CUQC
doi thot;ti dan chu cua Luu Quang Vu ve loi song vale song con ngui1i trong
CUQC doi. Dot;tn trich thut)c cdnh VII vd la aot;tn ket cua va kjch, a~t ra nhieu

van de co tinh tritt H sau sac tu cau chuy~n Hon Truong Ba song trn ng¥
trong xac anh hang thit.

"Nha van sang tqo nhan vQ,t de gui gam tu tu6ng, tinh
cam va quan ni~m cua minh ve CUQC ctoi''. Viet van La m(>t qua trinh khai pha
nhung "via quQ,ng" cua CUQC dai, nhung moi thu kim Loqi quy hiem nha van
tim thay Lqi Lap tanh m(>t sac mau rieng bi~t. Moi hinh tuc;mg nhan vQ,t auqc
nha van nhQ,t nhqnh, nhao nQ,n trong tu tuang va dua vito tac pham duai goc

322.
nhin chit quan d<;ic dao. Nha viet kich Luu Quang Vu bang con mat nhin doi
tinh te cung da sang tc;w nen Truong Ba - m<;;t nhiin vq,t dien hinh de tu do
mang tOi cho ngUOi dQC bai hQC Ve CUQC doi.

Truong Ba [a m<;;t nguoi Lam vuon Luang

thi~n, co tai danh co gioi. Song, khong may bi chet oan vi sv; tac trach cita quan
thien dinh. De Thich la m<;it ong tien cao co, vi yeu quy va men m<;; tai danh co
cua Truong Ba nen da giup han Truong Ba song lc;ti trong xac cita anh hang
thit vua moi chet. Tuy nhien, hanh d<;ing tuong chung nhu gQi la "long tot" nay
lc;ti vo tinh day han Truong Ba vao m<;it bi kich dau don den nghi~t nga. Do phai
song nho trong the xac anh hang thit, han Truong Ba phai chieu thea m<;;t so
nhu cau de hen, dung tvc cua xac anh hang thit nen linh han trong sc;tch, ban
tinh ngay thang, tiim han thanh cao Truong Ba xua nay bi nhiem d<;;c boi sv;
tam thuong, dung tvc cua xac anh hang thit tho pham. Tu diiy han bi tha hoa,
bi the xac sai khien dan trd nen tam thuong, bi nguoi than hat hiti, xa lanh,
noi dung hon la cv; tuy~t. Truong Ba rat lay lam dau kho, tuy~t VQng va quyet
ae
dinh chet tro lc;ti dung voi tiim han thanh cao von co cita minh. Quyet dinh
ay thai thuc han Truong Ba lay huang thap gQi De Thich de nho ong tien nay
giup do. Doc;tn trich thu<;;c doc;tn giUa phiin 3, canh VII, gan man ket cita vo kich,
tai hi~n lc;ti CUQC doi thoc;ti gifla han Truong Ba voi De Thich, to dQ,m bi kich va
ve d~p tiim han cita nhiin vqt chinh. Qua phiin doc;tn nay, nha viet kich tai ba
Luu Quang Vii da gui tai d<;;c gia nhieu tu tuong mang tinh triet ly nhiin sinh
siiu sac. Han Truong Ba da bay to tinh canh bi kich cita minh khi phai song
trong thiin xac cita anh hang thit. Qua do, cho thay tan bi kich khi phai song
nho, song gui, song tc;tm bQ vao thiin xac nguai khac va ve d~p tiim han cao quy
cua nhiin vQ,t nay.
Vi~c mang thiin xac anh hang thit khien hOn Truong Ba roi vao trc;tng thai
m~t moi, chan truong cimg Cl!C VOi tiim tn;mg "aau kho, tuy~t VQng, be tac",
cam thay song khong bang chet. Truong Ba bay to nguy~n V(;mg voi De Thich:
Loi thogi co tai hai Lan phil ainh "toi khong the'', "khong the aUQc" cho thay
quyet tam roi bo xac anh himg thit Lay chi sat eta cua Truong Ba khi tham thia
nghfch canh trO treu cua minh. Bi nguoi than ra sUe CV tuy~t, tU VQ con aen ca
aua chau n<)i het mvc yeu thuang ong. Tncang Ba neu len doi hoi chinh dang,
quan diem song cao dE;p, phdi ld chinh minh: "khong the ben trong m(jt dang,
ben ngodi m()t neo. Toi muon ld toi trc;m v~n". Cau noi the hi~n nghjch cdnh
cua Truong Ba, s1:( bat nhat cua cai ben trong va cai ben ngoai. "Ben trong" la
Linh hOn cam xuc, tu tuong cao a~p cua Truong Ba. "Han" La sv tinh anh chi
phoi aieu khien the xac. Doi lgp vai ben trong la "ben ngoai" - xac anh hang
thit tho pham. Cai ben ngoai octay chinh la hoan canh song, ban nang, nhu
cau tv nhien... sv; tha hoa cua Linh han Truong Ba La do han eta nhuQng b¢, thoa
hi~p vai nhu cau ban nang. Do chinh la sv dan v(lt, aau kho cua Truong Ba. Ca
hai khc3ng the hoa hQp bi'Ji m¢t ben la m¢t tam han thanh cao va m¢t ben La the
xac t<)i lOi. Truong Ba Len tieng aoi nhu cau chinh dang cua ban than: "Toi
muon aUQc la toi trQn v~n". Day La khat VQng manh Li~t cua Truong Ba, khat
VQng aUQC song hoa hQp. "Toan v~n" La sv hai hoa gifla ben trong va ben ngoai,
n<)i dung va hinh thuc, the xac va linh han. Khong the CO CUQC song thea aung
tv nhien nao ma lgi "han nay xac kia". CUQC song khong thugn thea tv nhien,
khong la chinh minh La m¢t bi kich.
Truoc nhitng yeu cau cua Truong Ba, De Thich lgp Lugn, khuyen Tncang Ba
nen chap nh~n CUQC song do vi "duai dat tren troi deu the ca". De Thich lay
tam ly aam aong ae ap a(lt len quan aiem song cua minh. 6ng lay dan chung
chinh ong ta va NgQc Hoang cilng khong la chinh minh. Do la quan ni~m song
hoi hQt dang len an. Han nita, sv ton tgi cua De Thich cot la ae "dan chung hQ
tho", lam vi~c nay sai thi co the chap va bang m<)t vi~c sai khac, khong ai trach
moe, cilng khong phai dung hoa vai bat ki ai, song chi ae thoa man nhitng thu
vui aoi thuong. Chu khong nhu nguoi tran, song phai co sv an nhgp, phai hoa
hQp voi c<)ng dong, phai xoay quanh giita cac moi quan h~.
Hanh ac)ng Truang Ba l~p c~p nhung qua quyet den ben c()t nha li!y m()t
nen huang cham lua roi gQi De Thich cho thay: Hon Truang Ba da bj giang xe
quyet H~t vi khong muon danh mat minh. 6ng quyet atnh tva chQn cai chet
32.4
Kj nang xu ly ud luy~n demon Ngft van 2022 Tnin Thuy Duong

de giiii phong cho minh, khong chap nh(m loi song "ben trong m(Jt dang, ben
ngoai m(Jt neo". Do la loi song giii doi, gay phien toai cho chinh minh, dau kho
cho nguai than. Dieu do chung to Truong Ba dii dung cdm doi m~t uoi hoan
canh nghi~t nga, dam tU bo CUQC song khong phai CUa chinh minh, chien thang
S1:{ hen nhat, tam thuong, yeu duoi, khong chju lui buoc tncoc xac anh hang

thjt. Khat UQng song la chinh minh, trQn u~n cii linh hon va the xac la loi song
d~p, coy nghia, dem lQ,i hQ,nh phuc cho mQi nguai. Doi voi Truong Ba, song
khong la chinh minh ma phiii song nha vii chang qua la sv ton tQ-i vo nghia. Vi
the, Hon Truong Ba dam ditt bO cu(Jc song khong phiii cita minh de trii lQ,i S'lf
song cho anh hang thit. Truong Ba khong chi cao thuc;mg ma con rat vi tha.
Quan diem cita Truong Ba kh6ng chap nhQ,n CUQC song giii tQ,O, guc;mg ep, chap
va ma khao khat la chinh minh de song trQn v~n the xac va tam hon. Do la loi
song d~p de, quan ni~m song dung aan dang tran trQng.
2. Yeu cau ph¥: Quan diem song ud triet ly nhdn sinh cua Luu Quang Vii
Voi tinh than thang than cita m(Jt ngh~ si hiing hai qua tientrinh ciii each
xii h(Ji, vo kich noi chung va doQ,n h(Ji thoQ,i noi rieng dii phe phan mqt so bieu
hi~n tieu C1:{C trong loi song luc bay gio. Luu Quang Vii dii phe phan nhiing
ham muon tam thuong ue u~t chat chi muon huang th¥ den muc pham phu,
tho thien. Phe phan nhiing ke cu lay tam htin minh ld thanh cao rna bo be,
khong cham lo doi song u~t chat, khong phan ctau ui h~nh phuc toan u~n. Day
la bieu hi~n cita chit nghia duy tam chit quan, cita sv huh bieng khong tuong.
Ben CQ,nh do, ong phe phan tinh tr~ng con nguoi song gid t~o, trai t1:( nhien,
khong dam song th~t la chinh minh. Nha viin dii dua ra nhilng bai hQC nhan
sinh sau sac. DUQc song la m(Jt dieu may man, nhung song nhU the nao moi la
dieu quan trQng. Con nguoi chi th1:(c S1:( h~nh phuc khi dt!<JC song la chinh
minh, co dugc s1:( hoa hgp giiia the xac ud linh htin, giiia ben trong ud ben
ngoai, giiia nqi dung ud hinh thuc trong m(Jt the thong nhat toan v~n chit
khong phiii la CUQC song chap va "ben trong m(Jt dang, ben ngoai m(Jt neo".
Ph§.n ket
Danh gia thanh cong ue ngh~ thu~t: DoQ,n trich dii the hi~n dUQC ciinh ng(J
dang thuong ciing nhu nhilng net d~p dang tnin trQng, dang quy trong tam
325
han cilng nhu nhan each nhan vgt han Truong Ba. Qua ao, nha kich gia xuat
sac gui gam nhieu tu tuc]ng mang tinh triet Ly sau sac, y nghia. Trong tac pham
kjch, hanh dqng ud ngon ngii kjch dugc dQ.t len hang dau. Luu Quang Vil aii
xu Li yeu cau nay m<)t each tai ba. Hanh dqng cua nhan vt;tt phu hgp voi hoan
cdnh, tinh each, the hi~n dugc S'l! trc;mg tam cua tinh huang kjch. Ngon ngii
sinh dqng, gan UOi tinh each va hoan canh C¥ the; ngh~ thu(it d'l!ng canh tai
tinh, xay d¥ng xung dqt cdng thdng, kjch tinh, each gidi quyet bat ngo, t¥
nhien, ca tinh. Ket cau logic chQ.t che tgo nen chat tho sau Uing vai thong ai~p
cua cai thi~n chien thang cai ac. Thong qua CUQC aoi thogi, tac gia aii cai nut
that cho xung a<)t Lon nhat cua tac pham.
' "Tac pham ngh~ thugt se chet neu no mieu ta CUQC song chi ae
mieu ta, neu no khong phai La tieng thet kho aau hay Loi ca tlJ,ng han hoan, neu
no khong aQ,t ra nhung cau hoi hoQ,c tra Loi nhung cau hoi ao" (Belinxki). Tim
aen van hQC, moi tac pham nhU m<)t nac thang nang aO bUOC chan ngUOi aQC
sach phan "con" ae ai den phan "nguoi". Cang ciQC nhieu chung ta cang thay
ban than minh han m<)t trang sach CUQC aoi Lgi aUQC ma ra Lgi m<)t uac ma m<)t
khat VQng m<)t niem tin mai bat aau. Cuqc doi thof:ti giiia Truong Ba ud De
Thich nhu mqt ldn gio, mang tO'i cho tam hon con nguoi thu mat ldnh cua
nhiing triet li song dang quy, gap trang sach lf:ti md ngQn gio ay van khong
ngung thai muon doi.
 DETHITHU KY THI THPT QUOC GIA 2022
Mon: Ngic van
Tnin Thuy Duong Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat de

DQC dot:tn trich sau va th'I!'C hi~n cac yeu cau:

Oii gQi [a khong ngiing phan aau, thu thach ban than th'l!c ra chinh La dam
ru bO "vimg de chiu tam LY'' von aii qua quen thu()c voi ban than.
Cac nha tam Ly hinh tuqng hoa nh~n thuc cua con nguai voi the gioi ben
ngoai giong nhu vimg bien, chia ra Lam ba khu V1;(C: bO bien, vimg bien nang va
vimg bien sau. Trang ao, vimg bO bien La "vimg de chiu tam ty''. Neu khong biet
bai, han bc;m se thay L()i nuoc o vung bO bien La de chiu nhat, an toan nhat. Cang
ra xa bO, tam Ly bat an va khung hoang cang tiing Len. V~y nen rat nhieu nguai
chi muon bi bom Loanh quanh vimg de chiu gan bO.
Nhflng nguai chim aam trong "vung de chiu tam W' co the La nhflng nhan
vien bat miin voi hi~n tn;mg cua ban than, muon aoi vi~c nhung Lq,i khong dam;
co the La m()t thanh nien tre clQC than khao khat cong hien, nhung hang ngay chi
thich ru ru trong nha; hoc;lc co the chinh La chung ta, nhung nguai khong hai
Long voi dimg voc ban than, muon giam beo nhung Lq,i khong kien tri. RaLph
WaLdo Emerson tiing noi: "Ngoi tren ghe n~m em ai thuang de ngu quen". Thl;lc
Sl! rat co li. Nguy hiem nhat trong CUQC song chinh La tuong rang luon co m()t
chiec "quan truqng" co the chong cia, baa v~ cho ban than. Nhung chang co chiec
"quan truqng" nao ae chung ta miii miii tl;la vao. Muon aq,t auqc thanh cong,
nhat ciinh phai tl;l minh phan aau.
(Trich "S'!!' an nhan th'l:(c ra rat nguy hUm", Diing Ll;la chc;m an nhan)
Cau 1. "Vung an toan" duQc n6i den trong do~m trich hi tr9-ng thai tam ly
niw cua con nguoi? (0.5 diem)
Cau 2. T9-i sao n6i, rat nhh~u nguoi chi muon bi born loanh quanh vling de
chtu gan bo? (0.75 aiem)
Cau 3. Hinh anh chiec "quan trw;mg" duqc n6i den trong do9-n trich c6 y
nghia gi? (0.75 diem)
 Cau 4. Cau n6i cua Ralp Waldo Emerson: "Ngoi tren ghe n~m em ai thuong de
ngu quen", gQi cho anh ch~ suy nghi gi? (1.00 diem)

Cau 1. (2.00 diem)

Tu n9i dung phtm D<;>c hieu, anh/ chi hay viet do<;~-n van (khoang 200 chfr)
neu nh~n thuc ue trach nhi~m cua tuoi tre.
Cau 2. (5.00 di~m)
0 ngoai kia dc;ti duang
Tram nghin con song do
Con nao chang toi bo
Du muon vai each tro

Cu(>c doi tuy dai the

Nam thang van di qua
Nhu bien kia dau r(>ng
Mliy van bay ve xa

Lam sao dUQc tan ra

Thanh tram con song nho
GiUa bien LOn tinh yeu
De ngan nam con vo
(Trich "Song", t~p Hoa dQc chien hao, Xuan Quynh)
Phan tich titng long cua nguai phl:f, nu trong tinh yeu qua do(;ln trichtren.
TU d6, nh~n xet tu duy hi~n dq,i cua nfr sl Xuan Quynh.

328
 mon Duong

DAP AN vA THANG DIEM

Ph~n cau N()idung Di~m
I DQCHIEU 3.0
1 - "Vung an toan" duQc n6i h1 tq.ng thai tarn ly ngl:rng 0.5
phan dau, khong darn thfrthach bfm than, loanh quanh
gan bo, khong dam vuon xa.
2 - N6i nhh~u nguoi chi muon bi born loanh quanh vung 0.75
de chiu gan bo, la boi: Vi d6 la noi an toan, de ch!u
nhat; La noi ch{mg ta khong phai ch!u cam giac bat an
va khung hoang den tl:r bien.
3 - Hinh anh chiec "qwln truqng" dUQC n6i den trong 0.75
do(;ln trich c6 ynghia:
+ "Quan truqng" la v~t chong do, bao v~. Va chung ta
thuong tin rang con nguoi se dUQC an toan, dUQC bao
v~ khi song trong vung "tam ly de chiu".
+ Nhung chinh vi an toan va de ch!u rna n6 lam chung
ta ao tUong, lam chung ta khong the thoat ra dUQC cai
VO bQC cua minh rna tien xa hon dUQC.
4 - Cau n6i: "Ngoi tren ghe em ai thU<Jng de ngu quen" 1.0
cua Ralph Waldo Emerson la mot loi nh~k day ynghia
va thl,fC S\f sau sac:
+ "Ngoi tren ghe em ai" la chi dieu ki~n song thu~n lQi,
de dang; "Thuong de ngu quen" la chi chung ta se bt n6
loi cuon, de bi dam chim sau trong d6 rna khong muon
buoc ra.
+ Cau n6i g<;>i nhac ve Slf an to~m, de dang rna con
nguoi dang "tru ngv" 0 d6 rna khong dam buoc, khong
muon bUOC ra Vl SQ phai doi m~t v6i hi~n thl,fc; SQ doi
m~t voi kh6 khan thach thuc.
II LAM VAN 7.0
i "1 · Viet do~n van v~ tnich nhf tuoi
i i
 a. Dam bao yeu cau ve hinh thuc doq,n van: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each dien dtch, quy n<;~.p,
tong - phan - hQp, m6c xich, song hanh.
b. Xac dinh dung van de nghi lut],n: nh~n thtrc ve trach 0.25
nhi~m tuoi tre.
c. Trien khai van de nghi lu(ln: 1.0
Thi sinh c6 the Iva ch<;m cac thao tac l~p lu~n phil hQp
de trien khai van de nght lu~n theo nhieu each nhung
phai lam r6 nh(ln thuc ve trach nhi~m tuoi tre.
C6 the theo hu6ng: NhQ,n thuc ve trach nhi~m cua
tuoi tre tran trQng tung phut, tling giay, khong song
lang phi hay "thoai thac" ban than; xac dtnh r6 ffi\1-C
tieu de no Ivc thvc hi~n; lam trcm bon ph~n v6i gia
dinh, xa h(>i va ban than; song v6i tinh than cau tit~n,
khong ich ky, khong vi ban than rna hu6ng t6i cai ta
chung; g6p phan sue l\fc cua minh cho qua trinh h(>i
nh~p va phat trien dat nu6c.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta., ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tq,o 0.25
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nght lu~n; c6 each
dien d<;~.t m6i me.
2 Phan tich tieng long cua nguai ph1,1 nii' trong tinh yeu 5.0
va ttr duy hi~n d~i cua Xuan Quynh.
a. Dam bao cau true bai nghi lu(ln 0.25
Md bai neu dUQC van de, Than bai trien khai dUQC van
de, Ket bai khai quat dUQC van de.
b. Xac dinh dung van de can nghi lu(ln 0.5
Tieng long cua nguoi phv nfr trong tinh yeu va tu duy
hi~n d<;~.i cua Xuan Quynh.

330
c. Trien khai van de thimh cac lu~n diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhi~u each, nhung dm
v~n dvng tot cac thao tac l~p lu~n, ket h<;.lp ch~t che
gifra li le va dan ch{mg, dam bao yeu d.u sau:
* Giai thi~u khcii quat ve nha tho Xucin Qu)mh, bai tho 0.5
Song va doQ-n trich.
* Phcin tich tieng long cua nguai phv nu: 2.0
- Ni~m tin manh li~t, m9t ni~m tin c6 thvc trong tinh
yeu: Dau "tram ngan song do", thi "con nao chang tai 0.5
bO" du "muon vai each tnJ''.
- Chap nh~n va san sang doi m~t v6i Slf hfru h(;ln cua
cu9c doi, cua con nguoi tru6c vfi. trv bao la, nhung 0.5
khong bang long rna song trQn v~n, song het minh, coi
d6la IDQt le thUOng: CUQC dai tuy dai the, nam thang CU
troi; bien dau r<)ng' may van ve xa...
- Ut khao khat dUQC hoa minh vao bien 16n, dUQC dang
hien ca CUQC doi cho tinh yeu dich thlfc: tnin trd "lam
sao dUQC tan ra", thanh tram con song nho, de ngan 0.5
nam con vo ...
- Tieng long cua nguoi phv nfr trong tinh yeu qua tho
Xuan Quynh dUQC the hi~n m<)t each nh~ nhang, tha
thiet, hl.c d<;lt dao luc manh li~t nhung khong mat di 0.5
tinh tao bC;l.O, quyet li~t CUa no; nhO the thd nam chfr,
cling ngh~ thu~t an dl)., nhan h6a, doi l~p ...
* Nh~n xet tu duy hi~n dQ-i cua nu si Xucin Qu)mh 1.00
- VU<;.lt qua nhfrng lo au, tran trO de VUdn t6i IDQt tinh
yeu cao ca, r<)ng 16n; VUQt qua cai phap phong lo au;
VUQt len cai vo t~n cua thai gian de co the bat tfr h6a
cho tinh yeu; la khat vc;mg dang hien d. cu<?c doi cho
ffiQt tinh yeu dich thl,fc: Vdi each nghi tao b<;l.O "[am sao
 - MUQn hinh anh song va khai thac tri~t de sue chua
an dv nay de giai bay tn,rc tit~p tinh yeu d!u dang rna
manh li~t, gan gui, rieng tu rna r9ng mo, ph6ng khoang
cua nguoi phv nfr.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;w 0.5
The hi~n suy nghi sau s;ic ve van de ngh! lu~n; c6 each
dien d~t moi me.
TONG DIEM 10.0

BAI VIET THAM KHAO

L
Cau t. "Vimg an toan" duQc n6i (ten trong doc;m trich La tn;mg thai tam ly ngilng
phan aau, khong dam aoi m(tt voi thu thach; chi loanh quanh gan bo ma khong
damvuonxa.
Cau 2. N6i "rat nhieu nguc1i chi muon di loanh quanh vimg de chiu gan bo"
bai: Do La noi cho ta cam giac an toan, La noi khong phai co gang hay no Lv;c dung
sicc cua ban than de "chong chQi" voi v~t can; Lata khong phai chiu cam giac bat
an nhu "uong nuoc bien" neu chang may say chan, La bi cuong chan khi buoc ai
duoi sicc can cua nuoc bien; La phai co gang dung m(>t lv;c mc;mh hon de boi.
Cau 3. Hinh anh chiec "quan trUQng" aUQC n6i aen trong doQ,n trich aUQC hieu
La v~t chong do co the bao v~ cho ban than moi con nguoi. Khi co m(>t chiec "quan
trUQng", ta se luon bi giam cam trong vung trQ,ng thai tam ly "de chiu", luon nghi
minh an toan, minh duQc bao v~ amQi luc, mQi noi. D6 La li do khien con nguoi
chung ta ngilng co gang, no lv;c, ngilng thu thach ban than trong nhung trai
nghi~m m6i, va dan dan ta tro nen ao tuong ve nguon sicc mQ,nh vo hinh cua
"vung an toan" ma khong the tien xa hon den nhfrng aam me, khat VQng.
Cau 4. Qua thv;c: "Ngoi tren ghe n~m em ai thuang de ngu quen", cau noi cua
Ralph Waldo Emerson nhu m(>t lai canh tinh siiu sac den moi con nguai chung
ta, dt;tc bi~t La nhung ai luon thoa miin voi "vung an toan" cua ban than. "Ngoi

332
 Ngu Thuy

tren ghe n~m em ai" fa hinh anh an dV cho m()t CUQC song thoai mai, m(jt CUQC
song vbi dieu ki~n VQt chat va tinh than thuQ,n fqi, de dang. Do [a nai ta se "de
ngu quen", de cam thay thoa man, hai Long ma quen di gia tri va y nghia thv;c
sv; cua nhitng co gang, no rvc, quen di vi~c phai dan than, phai thu thach de hoan
thi~n chinh minh. "Ghe n~m em" hay "vimg an toan" chi c6 the dap ung nhu cau
tQ,m thoi cua moi chimg ta. su m~nh cua con nguoi sinh ra van [a de chinh phvc
nhitng dam me, khat VQng Wn lao, tQ,O nen nhitng gia tri quy bau cho CUQC song
xung quanh. Nup sau cai bong cua nhitng "vimg an toan" vi ngQ,i kh6, ngQ,i kho
chinh [a con duong nhanh nhat de danh mat chinh minh, danh mat co h(>i chQ,m
tbi thanh cong va hQ,nh phuc.
Ph~n II. LAM VAN
Cau t. NLXH: Nht;in thicc ve tnich nhi~m cua tuoi tre.
Toi nhb c6 bQ,n tre tung n6i vbi toi: "Chung ta chi song den nam 25 tuoi,
con sau d6 chi fa ton tQ,i". C6 the d6 fa m(>t suy nghi thQ,t khac bi~t, nhung n6
th1;{c S'l:f thicc tinh nht;in thicc ve tnich nhi~m cua tuoi tre. Khi chung ta con tre,
chung ta c6 trong tay nhieu thu: thoi gian, siic khoe, Li tuong va ca S'l:( nhi~t
huyet. Neu khong tt;in d1:tng chung de song mt)t CUQC dai j nghia thi co le chimg
ta da lang phi tuoi tre va bO quen nh'ling tnich nhi~m cua chinh minh. Moi
nguoi tre trubc het phai La nguoi c6 y thuc trach nhi~m vbi chinh minh. Trach
nhi~m vbi ban than giup nguoi tre hieu ve minh, y thuc ve con nguoi, trach
nhi~m va bOn phQ,n cua minh. Do se la m(jt S1! song cua nhiing ca nhan co ca
tinh Va long t'I:C tr~>'ng sau sac, de r6i ngUOi tre chung ta XaC djnh ro rdng ffi¥C
tieu, ubc mo cua minh va san sang bubc vao hanh trinh theo duoi no. Han het,
ngteai tre can CO j thicc tnich nhi~m vO'i gia dinh va xa h(ji - C«ii noi CUa moi con
nguoi. Chi khi ay, nguoi tre mai song co tinh than cau tien, quyet tam xay d:~ng,
kUn thiet nh'ling gi xung quanh minh. Se khong c6 Loi song ich ky, ca nhan nao
ton tc;ti khi nguoi tre y thiic rang minh c6 tnich nhi~m ca vbi nhitng nguoi khac.
Bat dau v6i nhung y thuc trach nhi~m ma chang trai Nguyen Tran Hoang Vi~t
- sinh vien Dc;ti hQC Hoa Sen aa tQ,O ra cay "Tri thuc", d6 la m(>t gia sach cong
CQng dUQC d(tt tgi sanh Ctta ngoi truong de mQi ngUOi cung chia se dam me UQC
'ae
'
muon xay dv;ng m<)t c<)ng dong song chit d<)ng, co tnich nhi~m voi minh va ca
nhung nguai xung quanh. Tnich nhi~m cua tuoi tre co le ld ngqn hdi dang dan
duong cho CUQC song cua moi nguoi tre, de biet song nhi~t huyet voi tat cd
nhung gi minh co, nhat La trong boi canh toan cau hoa, thai diem nguai tre can
tQ,n dv,ng sue minh cho qua trinh hQi nhQ,p va phat trien.
Cau 2. Phan tich tUng long cua nguoi ph¥ nu trong tinh yeu qua kho 7.8.9
va nh~n xet tu duy hi~n d~i cua nu si Xuan Quynh.

Raxun Gamzatop titng vi: "Van hQc ngh~ thuQ,t nhu m<)t cay dan
pandur moi ngh~ si chinh La m<)t day dan trong do co the hoa di~u thanh m<)t
chuoi am thanh. Nhilng am thanh ay co Lite hoa vao nhau co Lite ngan Len nhung
cung bQ,c khac bi~t". Cimg viet ve tinh yeu, neu The Lu viet ve:
"Cai thuo ban eMu Luu Luyen ay
Nghin nam ho de de ai quen"
Voi sac di~u em dem, nh~ nhang thi den voi tieng tho Xuan Qujmh ta LQ,i bat
gQ,p mc;>t khao khat tinh yeu chan thanh nhung cilng khong kem chay bong, vita
nong nan LQ,i vita da diet. Tat ca dUQc h()i t'l;t trong "Song", dQ.c bi~t ld ba kho tho
cuoi khi to d~m tUng long cua nguoi ph¥ nu trong tinh yeu.
Le NgQc Tra titng khang dtnh: "Tho La tieng
noi cua tinh cam La sv; gidi bay va gil:i gam tam tu". Tho chinh La con de cua
nhilng trQ,ng thai cam xitc", "La san pham tinh than cua nha tho". Moi m<)t cau
tho chinh La sv; c<)ng huang cua trai tim thi si "voi tieng doi Lan nao nile". Den
voi tUng tho Xuan Quynh - m()t nha tho xuat sac cua nen van hqc hi~n d~i Vi~t
Nam, ta bat gQ,p nhilng Lai tho "chin do trong cam xitc" (To Huu). Xuan Quynh
za nha tho cua ~nh phuc doi thuong. Tho Xuan Quynh ta the hi~n tUng long
cua m()t tam hon ph¥ nu vU:a hon nhien, tuoi tan, vU:a chan thanh dam tham va
luon da diet trong khat vqng h~nh phuc binh dj, doi thuong. "Song" ta bong hoa
xinh xan, dang yeu b~c nhat ma Xuan Quynh hai duqc nhan chuyen di toi vung
bien Diem Dien Thai Binh nam 1967, bai tho dugc in trong t~p "Hoa dqc chien
hao". Thong qua hinh tUQng song va em, thi si dd gidi bay nhilng cung bQ,c cam
334
 Ky nang xu ly va luy~n ae mon Ngii van 2022 Tran Thuy Duong

xuc va ve d~p tam hon cita ngu:ai phv, nil khi yeu. Thi nhan cia "huy dl)ng tat ca
cac giac quan, thu thQ,p cam giac mai bat tr<;>n lan song tin hi~u chuyen giao
trong tam hon" minh roi hoa di~u chung thanh nhilng van tho co kha nang
"thieu chay Ca ril:ng cay, kho CQ,n dong SUOi, lam nhiln ai tung ynghi Va me hoQ,c
ca go cia vo tri" (TQ- Ty).
Ph~n than
t. Yeu d.u chinh: Phan tich tieng long cua ngtroi ph1,1 nii' khi yeu
Dot;tn dan dat udo n()i dung phan tich: Tran Dinh Su cho rang: "Van h<;>c
dung hinh tU:Qng de phan anh CUQC song va. tdm hon con ngu:ai". Sac di~u tril
tinh cita "Song" du:qc d~t nen tu hinh tu:Qng song va em. Ca bai tho la nhilng con
song tam tinh xon xao trong long ngu:ai con gai dang yeu tru:ac bien cd ngam
nhin nhilng con song bat tQ,n, vo hoi. Song ld hinh dnh an d'f:t, ld S'f:C hoa than cua
cai toi trii tinh cua nii si lUc thi hoa nht;ip, luc lt;ti phan than cua cai tOi "em".
Song cia khoi gQi ml)t hon tho hon nhien, tu:oi mai, soi noi khat vc;mg tinh yeu.
Vai hinh tu:Qng song Xuan Qu)mh cia co ml)t each noi rat hay, rat mai ve tUng
long nang nhi~t cua nguoi ph'f:t nii trong tinh yeu. No cia gop phan "danh thuc
bao an tU:Qng von cia ngit quen trong long ngu:ai d<;>c".
Lut;in diem 1. TUng long ue niem tin manh li~t trong tinh yeu cua nguoi ph'f:t nii
(duqc the hi~n qua kho 7)
Tinh yeu cia tro thanh de tai de "gui gam tam hon" cita biet bao nhieu thi si.
Ta cia tung bat gQ.p ml)t tinh yeu mang yeu to triet li, nhu:ng cilng dong day cam
xuc trong tho Tagore; ml)t tinh yeu nong nan, dam say ngay ngat trong tho cita
mQ,t trai thi ca Nga - Puskin; ml)t tinh yeu day ban khoan nhu:ng cilng khong
kem phan rQ,o ri:{C trong tho Xuan Di~u va den vai "Song" cita Xuan Qu)mh ta
lQ,i bat gQ,p nhilng cam xuc chan thanh, tha thiet, nhilng noi long ve ml)t khat
v<;>ng tinh yeu du:qc tan ra, du:qc hoa than trong tam hon cita ml)t ngu:ai phv, nil
khiyeu.
Nhu:ng tru:ac khi den du:qc cai dich cita hanh trinh dem trai tim du:qc "tan
ra" thi ngteoi ph'f:t nfc cilng aa CO nhfcng thon thUc, m(}t S'f:C t1:( nhu, t1:( d(in long ue
niem tin manh li~t trong tinh yeu:
"0 ngoai kia UQ,i du:ong
 Triim ngim con song do
Con nao chang tai bO
Du muon ngan each tra".
Giii:a dQ,i duang baa Lava biii bo cat trang, La m()t khocing each khong gian vo
cung r()ng Lon, trong khocing khong ay La muon van nhung kho khiin, trac tra,
nhung ctieu bat ngo ma chung ta khong the doan truac dUQC. Nhung du co gQ,p
song to gio Lon den dciu, du phcii trcii qua doQ,n duong triim nghin hcii ly den xa
xoi thi song van luon huang ve bO, bO La dich den cu6i cung cua song. No the
hi~n niem tin miinh li~t vao diem giao thoa cu6i hanh trinh dai dang dQ,c nay.
Bai c()i nguon yeu thuang cua song chinh La bO. An dang sau song, La hinh cinh
nhan v~t tru tinh em. Tinh yeu cua em, niem tin cua em gui vao anh cung nhu
song v~y! Em hieu rang: Gian nan, thach thuc La dieu khong the thieu trong tinh
yeu, nhung em cung tin rang khi eta cung nhau VUQt qua thi se La tinh yeu ben
vung. Niem tin cua Xucin Qu)mh cho ta cung dii bat gQ,p trong ca dao:
"Yeu nhau may nui cung tn~o
May song cung l()i, may deo cung qua."
No cho chung ta nh~n ra quy lu~t huyen bi, sv v~n d()ng den ki di~u trong
cai dich den cua tinh yeu. Chinh nhung gian nan va thach thuc, nhung khocing
each xa xoi La thuac do gia tri cua m()t tinh yeu ben vung. Neu chung ta au tin,
tinh yeu trong ta au Lon thi tat cci se chang La gi.
Xucin Qu)mh La m()t nguoi phv nu sau sac, chi lam tho de "giiii bay long minh,
giiii bay nhung tam tu tham kin dang than thuc" nai day long kia. va neu tinh
te han m()t chut, lang sau han m()t chut ve "nhung cau til xuan Qu)mh da xep
thanh van", chung ta se nh~n ra net dQ,c sac a kho tho nay. Neu ta dua cau tho
cu6i kho "Du muon voi each tra" Len dau thi lap nghia cua kho tho se khac di,
nghia La "Du muon voi each tra, nhung triim ngan con song do. Con nao chang
t6i bO". "Du" La til chi aieu ki~n, nhu v~y neu dcio vi tri dieu ki~n len dau thi kho
those nhan mQ,nh den hoan ccinh, nhan mQ,nh den sv khac nghi~t cua khocing
each dia ly. Nhung trong lap tho cua Xucin Qu)mh, chi lQ,i khong lam nhu v~y,
dieu chi muon nhan mQ,nh a aay La niem tin, niem tin vao m()t tinh yeu thuy
chung, son sat. Ma dii thuy chung thi du La dieu ki~n hay hi~n thv;c, hay kho
336
 Ky nang xu ly va luy~n de m0n NgiC van 2022 Tnin Thity Duong

khan thi cung chi la thu yeu, khong dang bQ,n tam. Ben ct;tnh do, con la sv; tinh
te trong each su d'l!ng "so tit" cho cac dinh lugng hinh anh "tram ngan con song"
va "muon vai each treY'. "Tram ngan" la m¢t con so C\L the, con "muon vai" la con
so ang chU:ng, khong ro rang. "Tram ngan con song" truac "muon vai each tro"
cho ta hieu hon ve quy luQ,t bat thuang giua CUQC dai nay, ding: Cai co dinh, cai
C\4- the la niem tin trong tram ngan con song dii thang dugc, dii VU(/t qua dugc
cai muon vai bat nga, khong lUang tYUOC cua d'i! cam, lo au, lQ,ng le trong CUQC
dai. Chinh vi khong the dinh lugng dugc cai bat thuang trong CUQC dai VO thuang,
nen thay Vi hU VO tYUOC no thi ta d(mh niem tin cho nhfrng cai C'!! the, ro rang.
ve
Luf:in diem 2. Tie'ng long s'l:( chap nhf:ln va san sang doi mt;lt ubi S'l;C hiiu hc;tn
cua thai gian (the hi~n qua kho 8)
Vao dQ tuoi hai mUOi lam, gia nhU trong CUQC dai chi khong CO nhfrng lan
trac tro, mang qua nhieu dau thuong thi co le tho chi se mang mQt mau sac khac,
co the lt;tc quan nhieu hon, tin yeu nhieu hon, trong sang va day m¢ng mo hon.
Nhung nhung mat mat dau thuong trong qua khu dii lam cho trai tim Xuan
Qu)mh khao khat day, miinh li~t day, con cao thQ,t day nhung song song vai no,
van la cai cam xuc ta von kh6ng muon thay. £>6 ld nhiCng ban khoan, lo lang,
nhiing tr1:(c cam trong tinh yeu:
"Cu¢c dai tuy dai the
Nam thang van di qua
Nhu bien kia dau r¢ng
May van bay ve xa"
Nhung cung thQ,t hay, chinh vi do va nhieu nen thi dan van hQc hi~n dt;ti
mai CO mQt hon thO day chiem nghi~m, suy tU Ve CUQC dai. Xuan Qujmh dii cho
ta ro hon ve CUQC song, ve tinh yeu, ve hanh trinh con ngUai dang bUOC. Chang
co ai ma khong di gifra hai bO "buon - vui", "dugc - mat", "ht;tnh phuc va kho
dau". Nhilng tit "tuy dai tht' - "van di qua" - "dau r¢ng" chua dv;ng noi au lo, sv
ngQ,m ngui. "CUQC dai" la quy thai gian ngan ngui cua mQt kiep nhan sinh; "nam
thang" la quy thai gian vo ht;tn cua ddt trai; "bien ca" dau la khong gian menh
mong, nhung bien cung co chan trai giai ht;tn; roi nhilng ang "may trai" phieu
du quen liing biet dau la diem dung chan? Kho tho chat chua noi Lo au, sv buon
337
ba, chay troi cua thai gian va cai hfru hc;m cua dai nguai. Kiep nhan sinh tuy dai
nhung ciing th~t ngan khi so vai cai vo hc;m cua thai gian, nhu bien ca dau co
r()ng lan nhung khong the dang tay om trQn dUQC may trai.
Xudn Qu)mh da noi ve s1;{ hiiu ht:tn cua doi nguoi nhu the! Doi nguoi du co
tram nam van cu la hiiu ht:tn, roi cuoi cung ta van phdi dung chdn. Cung nhu
bien kia dau r{jng, r{jng lam! Nhung ciing khong the chua het hanh trinh cua
m{jt dam may. sv huu hc;m nay, ta cu,ng tung bat gQ,p trong nhung cau tho rat
"v()i vang" cua Xuan Di~u:
"Long toi r()ng nhung luQng trai cu ch~t
Khong cho dai tuoi tre cua nhan gian
Noi lam chi dtng xuan van twin hoim"
Co le, nhung nguai cang tha thiet, cang manh li~t, cang ham song, ham yeu
thi sv nhgy cam vai thai gian trong hQ lgi cang ldn. M()t ong hoang Xuan Di~u
say me den the! MQt ba hoang tho tinh tha thiet den v~y! HQ lgi co nhung giay
phut yeu duoi den v~y sao? Nhung khong, khi nguai ta yeu tha thiet, con nguai
ta luon huang den sv trQn v~n, sv vinh cuu den bat di~t de roi chQt nh~n ra dtng:
Nhfrng dieu do rat kho ton tgi trong CUQC dai. Cu()c dai luon co nhfrng cai bat
thuang truac sv vo thuang. Nen trong nhip tho cua minh, Xuan Di~u da nhanh
chong, gap gap, VQi vang de t~n huang, de ngau nghien cilng gi xuan sac nhat
cua tqo hoa:
"Tamuonom
Ca sv song mai bat dau mon man;
Ta muon riet may dua va gio lUQn,
Ta muon say canh buam vai tinh yeu
Ta muon thau trong m()t cai hon nhieu
Cho chenh choang mui thom, cho dii day anh sang.
Cho no ne thanh sac cua thai tuoi"
Nhung Xuan Qu)mh lgi khac, chi noi ve sv huu hgn bang m()t giQng noi rat
diem dqm, rat nho nh~, rat khe khang. Chi noi vai each noi cua m()t nguai da
doi di~n vai rat nhieu "khuon mQ,t dai thuang ngon ngang". Bai don gian vi, chi
nh~n ra do la quy luqt ma da la quy lu~t thi nghia la chung chile chan se den,

3.38
 Ky nang xu ly ud luy~n ae mon Ngic van 2022 Trdn Thuy Duong

chac chan se xay ra chi La sam hay muqn, truac hay sau ma thoi! Nen tq,i sao
phai cuong quyt, tq,i sao phai vqi vel, tq,i sao phai hap tap roi Lo sQ? Thay vi, cu
gong minh Len de chong ch<;>i thi hay cil vui ve don nhQ,n, cu LQ,ng Lerna sau Lang,
cu tha thiet va chay bOng, song tr<;>n v~n tung gidy tung phitt. xuan Qu)mh noi
nhu: vQ,y, khong phai til sv chu quan cua tuoi tre ma til chinh cuqc dai minh.
VU:Qt Len dau kho, aut gay, chay troi til thuo mai L<;>t Long roi vap vap ngay chinh
Lan aau VV-ng dq,i. Han ai het, xuan Qu)mh hieu, hieu tat thay nhilng dieu do.
Lu~n diem 3. Tie'nglong ue khao khat dugc hoa minh vao bien lbn (kho 9)
Del di qua nhilng nam thang hon nhien cua tuoi tre, gia aay Lang d<;>ng trong
nhilng van tho cua Xudn Qu:)mh La khat v<;>ng dang hien cho tinh yeu dich th'f!c.
Du trai tim nho be cua chi khong du:ai mqt Lan rl mau, nhu:ng khong vi the rna
chi buong xuoi, chi La each doi mQ,t cua chi co phan nil tinh, dam tham han.
Chinh vi the ma, sau bao c6n cao mong ngong, khac khoai lo au, manh l~t nhb
nhung, da diet ubc vqng, ket lt;ti bai thola m.Qt du am th~t ngqt ngao ma khong
kern phdn chay bong. Do ld khao khat dang hien, dang hie'n cd cuqc doi cho tinh
yeu dich th'l:{c.
"Lam sao du:Qc tan ra
Thanh tram con song nho
Giila bien Lon tinh yeu
De ngan nam con vo."
Mo dau kho tho mang noi niem ban khoan, suy ngam. Xudn Qu:)mh tran tro
"Lam sao" de "dU:Qc tan ra". "Tan ra" thanh tram con song nho de hoa minh vao
bien Lon. Do La mqt tran tro thQ,t dang cam dqng, dang ngu:ang mq cho mqt trai
tim yeu nho be. Boi, bai tho nay aU:QC viet vao nam 1967, khi CUQC khang chien
chong Mi dang roi vao giai doq,n ac Li~t nhat. Ngu:ai ta thu:ang tran tro vai nhilng
dieu gi do Lon Lao, to tat, bat tit, nhu:ng xuan Quynh chi mong du:Qc tan ra thanh
con song nho cilng phai tran tro. Chinh vi khao khat cua chi nho be nen no mai
cam dqng, no Lam cho chitng ta nhQ,n ra rang, nhilng dieu nho be nhu:ng Lq,i thQ,t
phi thu:ang, nhilng thu nho nhoi nhu:ng Lq,i thQ,t dang quy. Boi the, ngu:ai ta van
vi chi La ngu:ai ph\1- nu Luon khao khat hq,nh phitc binh di dai thu:ang, han cilng
co can nguyen.
339
 Khao khat cua Xuan Qu)mh ld chu dQng duqc "tan ra, thanh tram con song
nho" de dang hUn, hoa s'f:C nho be mong manh cua minh vao bien lon tinh yeu
nhan lot:ti de bat tu hoa gia trj, site song, tinh yeu cua minh. Khao khat ay, Lam
ta nha ain "Nang tien ca" trong truy~n co tich cua Andersen, nang aa tu bO tat
ca dedi thea tieng gQi cua tnii tim minh. Nang chap nhQ,n tan thcmh bQt bien de
song trQn v~n vai tinh yeu cua minh, de bat tit tinh yeu trong sv trinh nguyen.
Chang biet rang, khi dung truac bien lan, khi viet nhfrng cau tha nay Xuan
Qu}mh co nh6 den Nang tien ca, co mong muon tro thanh "nang tien ca" gifra
thi dan tha ca Vi~t Nam hay khong? Nhung chile chan rang, cht aa rat hc;mh
phuc truoc khao khat cua minh. Cht aa chung minh cho the h~ cht, the h~ sau va
muon dai sau rang: Con nguai nho be, nhung khong he hu vo, song Xuan Qu:)mh
tuy nho be nhung khong he vo nghia. Boi, do La con song tQ,n hien cho m()t Le
song tan, tQ,n hien cho m()t tinh yeu Lon. Va do cilng La each ung xu cua xuan
Qu:)mh tru6c sv hitu hc;m trong cu()c dai duqc dQt okho tha truoc do.
Bai tha co m()t am di~u kho quen, da diet, dao dc;tt trien
mien. Do la sv hoa quy~n gifra song dc;ti duang va song Long, d()i len nhfrng con
song yeu, nhung con song tam tinh. A.m tti~u ao den tu the tho nam chu cimg
each to chicc, xay d'f!ng ngon tu, hinh dnh trnng tti~p, ho ung, cac lien tuang moi
lt:ti day hap dan duqc truyen tai qua phep an d1;t, nhan hoa. Ngon ngii giau cam
xuc, sau sac va triet li. Do La nhii:ng Li te cua trai tim va cua m()t tri tu~ vo cung
sac sao. De cho den hom nay "Song" van La thi pham gay xon xang cho nhieu the
h~. Song khong chi la bieu trung cho m()t tam han chua tung nguoi yeu, song
con an chua m()t nguan song, nguon nang luqng bat di~t ve tinh yeu ma thi si
truyen den mai hQ,u.
2.
Noi ve "Song" co Le dung baa nhieu cau tu cilng khong au de nhqn xet ve cai
hay, cai d()c ciao, cai dQ,c sac cua no dii to diem cho nen tha ca Vi~t Nam hi~n
dc;ti. Chi biet muc;m doi Lai cua tien si Chu Van San de noi Len net hi~n dc;ti trong
tu duy ngh~ thuqt Xuan Qu}mh rang: "Song khong chi La ten m()t thi pham aa
gay xon xang cho nhieu the h~ bc;tn clQC. Song khong chi la bieu trung cho m()t
han yeu chua tung ngu()i yen. Song con La m()t nguan song, nguan nang luqng
340
 Ky ruing xu ly va luy~n de mon Ngic van 2022 Tran Thuy Duong

ma nil thi si ay dii truyen lc;ti cho the M sau qua moi tieng tho cita minh". Nhu
v~y, qua "Song" ta khong chi thay dteC}c nhicng ve d~p truyen thong cua ngteai
ph" nii trong tinh yeu ma con thay net d~p hi~n i.U:ti cUa nguai ph'l:t nii: yeu tao
bt:to, manh li~t, dam vtCCJt qua mqi trO' ngt:ti de giii gin ht:tnh phuc, du phap phong
truO'c cai vo ~n cua thai gian, nhung van viing tin vao sue mt:tnh cua tinh yeu.
Ket bai:
"Cai ket tinh cita moi van tho va muoi be.
Muoi lang a one, tho dQng a be sau"
xuan Qu)mh dii tc;to ra cho a<)c giii m<)t thu muoi lang dQng trong long ve m<)t
tinh ciim dc;tt dao, m<)t noi nha tran qua cii bO ngon til, m<)t noi nha miinh li~t
ma ngay cii con song tv; nhien dau co tha thiet den aau cilng khong the miinh
li~t bang con song trong long em. Do la xet rieng ve goc a<) bai tho, nhung neu
xet 0 goc a<) CUQC aiJi Xuan Qu)mh, ta cilng CO the hieu do COn la con "song thO"
nau san trong tam hon chi, chimg dii soi duang dan loi de xuan qu)mh vuon ra
bien lan thi ca de tra thanh m<)t nha tho co ten tuoi, co sue song miinh li~t tren
thi dan tho ca Vi~t Nam hi~n dc;ti. Bai nhu chinh chi dii noi: "Neu khong lam tho
nita, xuan Qu)mh khong con la minh. Tho thv;c sv la nghi~p di cita cu<)c dai chf'.
Nhu trong lai "Tv; hat" chi dii viet:
"Em tra ve dung nghia tnii tim em
La mau thit, dai thuang ai chang co
Cilng ngung dQ,p lite cu<)c dai khong con nita
Nhung biet yeu anh cii khi chet di roi".

341
Ky nang xu ly ud luy~n de mc>n Ngii uiin 2022 Tran Thuy Duong

I>E THI THU KY THI THPT QUOC GIA 2022

S018 Mon: Ngii uiin
Tran Thuy Duong Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat de

Ph~n I. DOC HI:EU (3.0 di~m)

Dqc do~n trich sau ,a, th'f:CC hi~n cac yeu cau:
Dung nhin roi nguang me) ai
Tl! minh, minh ngam... chinh minh ma thoi
Tl! minh Lam tam guang soi
Tl! minh danh gia xem "toi hay xinh"

Nguoi doi khoe cai de nhin

Xau dem giau nh~m, m<)t minh tl! om
Nguoi quake lg,i ng6, dam
Cay kim trong bQC, cilng chom dau ra.

The nen dung ngam dau xa

Tl! minh co gang, "thiing hoa" chinh minh... !!!
(Trich "Tl! minh", trong "Nhung dieu ban than co gang")
Cau 1. Neu nt)i dung tac gia muon the hi~n trong do~n trich. (0.5 diem)
Cau 2. Theo anhjchi yeu to "toi hay xinh" the hi~n trong do~n trich duQc hieu
nhu the ml.o? (0.75 diem)
Cau 3. Neu hi~u qua phep di~p duQc sfr dvng trong do~n trich. (0.75 diem)
Cau 4. Nt)i dung ca.u tho: Tl! minh co gang, "thiing hoa" chinh minh, gQi cho
anhjchi suy nghi give dieu nh~n dUQC khi CO gang? (1.00 diem)
Ph~n II. LAM VAN (7.0 di~m)
Cau 1. (2.00 diem)
Tu nt)i dung phan DQc hieu, anh/chi hay viet do~n van (khoang 200 chfr)
trinh bay suy nght ve gia try ban than minh trong CUQC song.

342
 Cau 2. (5.0 aie'm)
Umg atrong tam aQ,i bac cua don giQ,c. Chung no ban, aa thcmh l~, moi ngay
hai [an, buoi sang sam va xe chieu, hoQ,c dung bOng va xam t6i, hoQ,c nua aem va
tro ga gay. Hau het aQ,n rlQ,i bac aeu roi VllO ngQn aoi xa nu CQ,nh con nuac Wn. Ca
rung xa nu hang VQ,n cay khong co cay nao khong bi thuong. Co nhflng cay bi chQ,t
aut ngang nua than minh, ao ao ao nhu m<)t trQ,n bao. 0 cho vet thuong, nhva ua
ra, tran tre, thom ngao ngQ,t, long lanh nang gay gat, roi dan dan bam lQ,i, den va
aQ,c qu~n thanh tung qtc mau lOn.
Trong rung it co cay sinh soi nay no khoe nhu vQ,y. CQ,nh m<)t cay xa nu mai
ngd gvc, ad CO bon nam cay COn mQC [en, ngQn xanh ran, hinh nhQn miti ten [ao
thang len bau trai. Cilng it coloQ,i cay ham anh sang mQ,t trai nhu the. No phong
len rc1t nhanh ae tiep lay anh nang, thu anh nang trong rung rQi tu tren cao xu6ng
tung Luong lOn thang tap, long lanh vo s6 hc;tt bvi vang tu nhv:a cay bay ra, thom
mB mang. Co nhung cay con vua lan ngang tam ngv:c nguai lQ,i bi dQ,i bac chQ,t aut
lam doi. 6 nhung cay do, nhva con trong, chat dau con loang, vet thuong khong
lanh aUQC, cu loet mai ra, nam muai hom thi cay chet. Nhung cilng co nhii:ng cay
VUQt fen dUQC cao han aau ngUOi, canh [a XUm XUe nhU nhflng con chim ad au lOng
mao, lOng vil. DQ,n dQ,i bac khong giet noi chung, nhung vet thuong cua chung
chong lanh nhu tren m<)t than the cuang trang. Chung VUQt len rat nhanh, thay
the nhung cay aa nga ... Cu the hai ba nam nay, rung xa nu uan tam ngvc lan cua
minh ra, che cho cho lang ...
(Trich "Rung xa nu", Nguyen Trung Thanh)
Phan tich hinh tugng cay xa nu trong do(:ln trich tren. Tu d6 nh~n xet
tinh sfr thi trong van cua Nguyen Trung Thanh.
 DAP AN VA THANG DIEM
Ph~n cau NQidung Di€m
I DQCHIEU 3.0
1 - N<)i dung tac gia the hi~n trong doc;tn trich: ban 0.5
than d.n chu d<)ng nhin nh~n, danh gia ve minh.
2 - Yeu to "toi hay xinh" the hi~n trong doc;tn trich: 0.75
+ Hai m~t tot xau, uu diem nhuqc diem trong moi
con nguoi.
+ Ban than phai tv nhin nh~n ra dieu hai m~t d6 de
khac phlfC cai "toi", phat huy c:ii "xinh".
3 - Hi~u qua cua phep di~p tu "tV minh": 0.75
+ Nhan mc;tnh sv chu d<)ng, tv giac nhin nh~n lc;ti ban
than, xem xet lc;ti minh.
+ Tc;to gi<;mg di~u thoi thuc, nhac nho.
4 - Cau tho: Tv minh co gang, "thiing hoa" chinh minh, 1.0
gQi suy nghi ve dieu nh~n dUQC khi CO gang:
+ Khi co gang ta se biet sue mc;tnh ban nang cua
minh; biet duqc nang Ivc thvc sv; chung ta y thuc
dUQC mvc tieu de VUOn len moi ngay.
v
+ a "tv minh" nh~n ra chu khong phai nho sv nhac
nho cua nguoi khac thi cling la luc truong thanh, ta
y thuc duqc minh va "hcin hoan" v6i thanh qua minh
da co gang.
II LAM VAN 7.0
1 Viet do~n van v~ gia trj ciia ban than minh. 2.0
a. Dam biio yeu cau ve hinh thuc dogn van: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each dien d~ch, quy
nc;tp, tong - phan - hQp, m6c xich, song hanh.
b. Xac djnh dung van de nghi Luqn: suy nghi ve gia 0.25
tri cua ban than minh.

344
 c. Trien khai van ae nghi luQ,n: 1.0
Thi sinh c6 the llfa chQn cac thao tac l~p lu~n phu
hQp de trien khai van de theo nhieu each nhung phai
lam ro suy nghi ve gia tri cua ban than minh.
C6 the theo huong: Gia trj cua ban than nam o
vi~c nh~n th{rc dUQC Slf ton t(;li, nang h,rc, tri tu~
trong con nguoi minh; la biet song va tran trQng
chinh minh, 00 la dieu t(;lO nen Slf khac bi~t.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chm1n chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;w 0.25
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nght lu~n; c6
each dien d?t moi me.
2 Phan tich hinh tuqng cay xa nu vd nh~n xet tinh su 5.0
thi trong van Nguyen Trung Thanh.
a. Dam bao cau true bid nghi luQ,n 0.25
MO bai neu dUQc van de, Than bai trien khai dUQC
van de, Ket bai khai quat dUQc van de.
b. Xac dinh dung van de can nghi luQ,n 0.25
Hinh tuQng cay xa nu va nh~n xet tinh su thi trong
van Nguyen Trung Thanh.
c. Trien khai van eM thcmh cac luQ,n diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhung
d_n v?n dvng tot cac thao tac l?p lu~n, ket hQp ch~t
che gifra li leva dan chung, dam bao cac yeu d.u sau:
* Giai thi~u khai quat ve nha V<in Nguyen Trung 0.5
Thanh, truy~n ngan "Rilng xa nu" va aoQ,n trich.
* Cam nhQ,n ve hinh tuc;mg cay xa nu aUQC mieu ta 2.0
trong doQ,n trich. 0.5
 - Cay xa nu la loai cay W~u bieu cho ve d~p cua nui
rung Tay Nguyen: voc dang, hinh kh6i, mau sac, 1.00
huang thom ...
- Hinh anh dmh rung xa nu bt tim pha Ia bieu tU<;mg
cho noi dau thuong, mat mat cua nguoi dan Ta_y
Nguyen trong chien tranh:
+ Rung xa nu la doi tUQng cua Slf huy di~t, mQi Slf
sinh ton dang dung tru6c moi de dQa cua di~t vong:
Lang o trong tam agi bac cua cion giQ,c; hau het agn
agi bac aeu roi vao ngQn aoi xa nu ...
+ Noi dau thuong hi~n ra trong nhieu ve: c6 cai x6t
xa cua nhfrng ca_y con (nhv:a con trong, chat dau con
loiing ... ), c6 cai dau dfr d9i tren nhfrng than cay
truong thanh (bi chQ,t aut ngang nil:a...), c6 noi dau
chung cua ca m9t canh rung (hang vgn cay khong co
cay nao khong bi thuong ...) 1.00
- Rung xa nu mang sue song manh li~t tUQng trung
cho tinh than kien cuong bat khuat cua con nguoi
TayNguyen:
+ La lo;;ti cay khao khat song, khao khat tl! do, luon
VUdn len cao de tiep nh~n anh sang m?t trdi: phong
Len rat nhanh ae tiep Lay anh nang ...
+ Rung xa nu bat khuat tru6c born d;;tn: cac the h~
cay xa nu van CUdng trang m;;tnh me VUdn len, noi
tiep nhau thach thuc ke thu: cgnh mQt cay xa nu mdi
ngii g'I;LC, aii CO bon nam cay con mQC len; hinh nhQn
mui ten Lao thang Len bau troi; uan tam ng'l:(c Um che
cho cho Lang; nhung aoi xa nu n6i tiep t6i chan troi ...
0.5
- Cay xa nu dUQC the hi~n bang loi van giau sue t;;to
hinh, giau nh;;tc di~u; Slf hai hoa Ve mau SaC, dtrong
net, hinh khoi trong but phap mieu ta hinh tUQng

346
gop pha_n lam cho do(;ln van mang am huang Slr thi;
cling cac bi~n phap tu tu nhan h6a, so sanh, li~t ke,
an dv ...
* Nh4n xet chat sic thi trong Rung xa nu 1.00
- Sfr thi la ang van tl! Slf c6 khong gian hung trang,
mieu ta va ngQi ca nhfrng Slf ki~n trQng d<;li doi VOi
c9ng dong; ca ngQi nguoi anh hung mang sue m(;lnh
tieu bieu, mang ve d~p tieu bieu cho pham chat va
khat VQng cua con nguoi. Chat Slr thi lam nen gia trt,
sue song cho nhfrng trang viet, lam song l(;li khong
khi hung trang cua m9t thai d<;li anh hung.
- Chat sfr thi trong van Nguyen Trung Thanh dUQc
dvng len tu khong gian ngh~ thu~t la buc tranh thien
nhien hung vi, trang 1~ d~m chat tho cua nui rung
Tay Nguyen; la Sl! noi tiep cua CQng dong nguoi dan
langXo-Man anh dung, kien cuong, day qua cam qua
hinh anh cay xa nu noi tiep nhau dung len bao v~
buon lang...
d. Chinh tii, ngil phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tqo 0.25
The hi~n suy nghi sau sac v~ van d~ nghj lu~n; c6
each dien d<;lt moi me.
TONG DIEM 10.0
 BAI VIET THAM KHAO

Cau 1. N(ji dung tac giii the hi~n thong qua doq,n trich La vi~c biin thiin can chu
d(jng trong each nhin nh4n, danh gia ve biin thiin minh.
Cau 2. Yeu to "toi" va "xinh" dugc noi den trong doq,n trich la chi hai ml;tt doi
ngugc ton tqi trong con nguai chung ta. Do La nhilng uu diem va nhUQC diem, [a
nhilng m~;tt tich C'I;(C va tieu C'I;(C, La nhilng tot xau ma chung ta can nhin Lqi de
phat huy va ciii thi~n cho biin thiin hoan thi~n han.
Cau 3. Phep di~p dugc tac giii su dl:tng La di~p tu "tv; minh" ("tv; minh" nhin
ngam chinh minh; "tV minh" La tam guang soi Lq,i ban thiin minh; "tv minh" danh
gia nhilng tot, xau cua ban thiin).
Bi~n phap di~p ngil vua de tqo nen nhip di~u thai thuc, nhac nho vua La sv
nhan mc;mh ve vai tro cua chinh minh trong vi~c chu d(jng, tv; giac nhin nh(tn,
kham pha ban thiin, t1! giac soi xet, danh gia de aua ra m(jt huang phat trien
dung dan nhat, v~n toan nhat.
Cau 4. Ciiu tho "Tv; minh co gang thiing hoa chinh minh" La canh cua khep lqi
doq,n trich nhung dii mo ra trong ta vo van suy nghi ve y nghia thv;c sv; cua
nhilng CO gang, no ll:(c trong CUQC song. Moi ngUOi den VOi CUQC doi deu mang
m(jt su m~nh, m(jt gia tri noi bQ,t rieng, cai ma nguai ta thuang gQi [a dau an ca
nhan. Ban than dau an ca nhiin khong bao gia tV no the hi~n dUQc ra ben ngoai
ma Luon can den S'l;( co gang, no rvc het minh cua chu the nhilng nguai muon tq,o
augc dau an ca nhiin giila m<;Jt the giai da sac mau, da gia tri. Chi khi co gang
het minh, chi khi dam dan thiin vao nhilng trai nghi~m, ta m6i co the kham pha
augc trQn v~n nhilng tinh tuy cua bcm than, ta mai y thuc dugc con auang den
VOi nhfrng dam me, khat VQng, vatU do [qi tiep tl:LC CO gang de dam me, khat VQng
dugc nO hoa. Dung bao gia cha den sl:( nhac nho, thuc gil:LC ti£ nguai khac m6i
chiu suy nghi, hanh d(jng, moi chtu no Lv;c, co gang. Khong ai co the hieu dugc
chung ta bang chinh ban than minh, chi bang each dva vao ban than, khi chung
ta chqm dugc vao nhilng vqch dich, hqnh phuc va niem t1:( hao moi dW;JC nhiin
Len gap b¢i.

348
Ph~nii.
Cciu 1. NLXH: Suy nghi ue gia trj cua ban than
C6 m(jt cau n6i duong nhu aa tro nen rat quen thu(jc vai nhieu nguoi:
"Bqn sinh ra La m(it nguyen ban, dung chet nhu m(jt ban sao" (You were born an
original, don't die a copy). Dung v~y, moi nguoi chung taLa m(>t ca the rieng bi~t
va mang trong minh nhung chat gia trj rieng. D6 La khi con nguoi nh~n ra tam
quan tr«;mg cua chinh minh, hifu dugc y nghia S'l:( song cua minh giiia CUQC doi.
Boi the ma gia trj, cua ban than La nhi1ng aieu ma con nguoi iuon can hQc each
nh~n ra va tran trQng n6. Khi chung ta hieu aUQC ban than minh c6 nhi1ng gia
tri rieng, ta se dan dan thoat khoi loi song uo nghia. Gia tri cang cao ta cang
phai no l'l:(c de khdng djnh no. Til: aay ma moi chimg ta y thuc han ue minh, ta
hieu nhiing dUm mt:tnh, diem yeu cua ban than va roi co gang phat huy hay cai
thi~n n6. Va toi Luon tin rang, khi con nguoi biet minh c6 gia tri ciing La khi con
nguoi bie't tran trqng chinh minh. Nhi1ng suy nghi tieu eve ve ban than duong
nhu bi xoa mo, nhuong cho cho nhiing buac tien de aqt aen thanh cong bang gia
tri ca nhan. Cimg vai c16, trong m(jt the giai phang nhu ngay nay, mQi ranh giai
gan nhu: bi san bang. Con nguoi duang nhu dii trO' thanh nhung "ke dong d~ng".
Va gi(J day, chi CO "gia trj cua ban than" mOi ld thU danh dau S1;{ rieng bi~t CUa
moi nguoi. Nhiing gia tri eiy cho phep con nguoi song dung voi "ban nga" cua
minh, rieng bi~t va dt,>c l~p. Hon the, khi cemg nhieu nguoi c6 xu huang song va
tro thanh ban sao CUa ke khac, Vi ngUiJng m(j thanh cong, Vi UOC ao CUQC song
nhu nhiing con nguai ay, thi c16 chinh fa khocmh khac ta aanh mat minh, aanh
mat gia tri cua minh. Hay nha ding: "Toi La toi, toi La aQ,c bi~t va duy nheit" nen
airng Lam man gia tri cua ban than bang vi~c so sanh bqn vai nguoi khac. Boi vi
moi nguai trong chung ta aeu La nhi1ng nguoi aQ,c bi~t.
ve
Cau 2. Phan tich hinh tu«;~ng cciy xa nu va nh«:tn xet tinh siC thi.
BAI VIET

Van hQc tva nhu m(jt ian gi6 thai va khoi gqi nhiing khat khao trong
tdm han con nguoi. Va c6 Le, [an gi6 ay aa thai qua nhung canh rung bgt ngcm,
cor~
qua cam. Dung nhu sue song cua cay xa nu, chung van hien ngang chay sang
duai ngoi but cua Nguyen Trung Thanh trong truy~n ngan "Rung xa nu". Mo
canh cua buac vao nhitng trang viin ay, Nguyen Trung Thanh dave ra m(>t
khong gian r(>ng lO'n, da chi~u mang clen cho nguai dQC nhfrng cam nh~n sau
sac v~ hinh tugng cay xa nu nhu m(>t bie"u tugng v~ lang Xo - Man.
"Canh cua cua nen viin chuang duang
dq,i Vi~t Nam da mo rabat dau til Nguyen NgQc", loi nhQ,n xet cua Do Kim Hoi
da khcmg dtnh vt tri quan trQng cua Nguyen Trung Thanh trong nen viin hQc
nuac nha. Nguyen Trung Thanh ta nha van cua manh dat Tay Nguyen, ong
viet hay, viet stiu sac va viet chan th1:(c v~ con nguai va manh dat Tay Nguyen
hung vi. 6ng "la nha van suot dai di tim cai hung", quan diem ngh~ thuQ,t ay in
dQ,m dau an trong truy~n ngan "Rung xa nu". Tac pham dugc xem ld dua con
tinh than tieu bie"u cua Nguyen Trung Thanh khi viet v~ Tay Nguyen vO'i cam
hung d~m chat su thi. DQ,c bi~t tac gia eta xay d1Jng thanh cong hinh tuqng cay
xa nu mang dQ,m ban chat, chi khi cho con nguoi song tren manh dat nay. "Rung
Xa Nu" ra doi niim 1965 khi de quae Mi bat dau cu<:)c chien tranh eve b<:). Tac
pham duqc in trong tQ,p "Tren que huang nhitng anh hung Di~n NgQc". Lay b6i
canh la manh dat Tay Nguyen vai nhitng con nguoi anh hung, kien trung, bat
khuat Nguyen Trung Thanh eta dvng len ca m<:)t toa thanh tri ngon ngit vitng
chac va dieu luy~n hap dan den tung chi tiet de hinh anh cay xa nu tro thanh
m<:)t bieu tuqng thieng Lieng bat di~t.

!lU
Xuyen suot truy~n ngan "Rung xa nu" la hinh anh
1111:

cay xa nu, co the xem day za hinh tugng trung tam, lam n~n mong vung chac
va ciing za nguon cam hung bat t~n de nha van chap but va viet nen thien su
nay. Xa nu von la loai cay pho bien o nui rung ray Nguyen, deo dai, kien cuong
va bat khuat. Nhac den rung xa nu, nguoi ta se lien tuong den nhitng con nguoi
ray Nguyen bat khuat, kien cuong, khong chtu dau hang, luon huang ve phia
truac va vuan len toa sang duai anh sang mQ,t troi.
 Ky nang xU' ly va luy~n demon Ngii van 2022 Tran Thuy Duong

Khai quat tac pham va dan vao n()i dung phan tich: Den vai miinh ddt Tay
Nguyen cua Nguyen Trung Thanh ta bat gQ,p hinh iinh Rung xa nu til nhilng
dong van dau tien. .An tw;mg dau tien cua nha van ve hinh anh nay 1a m()t
khong gian ngh~ thu~t r()ng mo, bq,t ngan vo t~n, ngay l~p tuc ua v~ trong tam
tri ong, nay sinh nhiing y tuong khi viet v~ "thien anh hung ca" Tay Nguyen.
Co the noi, Rung xa nu la hinh anh khai nguon cho dong cam xuc de nha van
sang tq,o, la mq,ch tham mi de dan dat nha van mieu ta, ke chuy~n, dung nhu
tcic gia tam sv: "Bat dau til ngoi but, gan nhu khong he tinh truac la m()t rilng
xa nu, nhilng cay xa nu... Toi hinh dung cau chuy~n cot truy~n , nhung toi dii
thay ro cai thien truy~n ngan nay se bat dau bang m()t rU:ng xa nu va se ket
thuc bang m()t rUng xa nu vo tQ,n ...". Vai ngteoi dQc, "R'Iing xa nu" ctich th1:{c ld
m()t hinh tuqng tham mi, ctanh thuc nhiing suy nghi, cdm th¥ thu vi khi vao
nhiing dOng van aau tien. Qua thQ,t, ngh~ thuQ,t khi dq,t aen dinh cao co kha
nang danh thuc nhilng an tuc;mg von dii ngu quen trong long nguoi dQC.
Lu~n diem 1. Hinh dnh rung xa nu bj tan pha la bieu trung cho noi dau thteong
cua nguoi dan tang Xo - Man.
Rung xa nu truac het la m()t buc tranh thien nhien, dQ,c trung cho thien
nhien Tay Nguyen nen no gQi ra cai ve df;p hung vi, trang l~. Canh r'ling xa nu
dtC<}C mieu td trong doq_n van 1a m()t canh rUng "nam trong tam tlQ.i bac CUa
git;tc, ngay nao ciing bi ban hai tan". Nguyen Trung Thanh quan ni~m: "Cau
dau trong doan thien lam m()t thu am chuan cho toanb() tac pham". 0 day nha
van cilng dii lam nen m()t thu am chuan ay, hua hf;n ve m()t khuc bi trang trong
chien tranh. Nha van da xay d1:{ng len sue song, tu the doi mt;tt vai cai chet, s1:{
sinh tan dang dung truac moi de dQa bi huy di~t nhteng van rat hien ngang va
qudcdm.
Phan tich noi dau cua cay: DQ,t doq,n van trong toan tac pham, ta nhQ,n thay
Rung xa nu co ket cau hay noi dung han la m()t loi vao de rat mai lq,. "Lang o
tam dq,i bac cua don giQ,c", chitng no ban dii thanh l~, moi ngay hai lan, hoQ,c
sang sam va xe chieu, hoQ,c dung bOng va sam toi, hoQ,c nfra dem va tro ga gay.
Neu nhu giai thi~u theo loi co dien, Nguyen Trung Thanh se giOi thi~u ten lang,
nguon goc roi mai noi den van de ong muon noi. Nhung khong, vao ae ong noi
35:!.
ngay cten vi tri nguy hiem trong "Tam dc;ti bac cua dich" cua lang Xo - Man, ma
khong he nhac den dia danh cua lang. Trang each ke cua nha van, duong nhu
chung ta deu biet cai lang do rai, nhu nguoi di xa rau ngay khong gQ,p chi nao
nuc muon biet tinh trc;tng sue khoe cua nguoi than gio nay ra sao. Va lang Xo -
Man trong tiem thuc moi chung ta, du co the chua m<;Jt lan dQ,t chan den van
thay co chut gi do than quen gan gui. Trong chien tranh, d<iu chi co rieng lang
Xo - Man mbi ru1m trong tam dt;ti bac cua don giij.c. Tat cd lang, tren khap dat
nubc Vi~t Nam nay deu chht chung noi dau thuong do. Ta dlng thay long co
chut gi do dong di~u.
Nhung day khong phai La lang que cua ta, neu nhu Hoang Cam nha tha thiet
manh aat Kinh Bac vai "huang Lua nep tham nang", tranh Dong Ha ga Lqn tuoi
trong; hay Nguyen Dinh Thi mo mang nho ve Ha NQi voi "Gio thoi mua thu
huang com moi"; thi Lang Xo - Man duoi anh mat cua Nguyen Trung Thanh lc;ti
hi~n Len kieu hiinh va gan goc vai "nhitng ngQn dai xa nu cqnh nhitng con nuoc
Lon". Ta nhQ,n thay day chinh la Lang Xo - Manchu khong phai La m<;Jt ngoi lang
bat ki nao tren mQi mien dat nuoc. Co le vi tinh chat rieng moi Lc;t va dQ,c sac,
co tinh dgi di~n pho quat cao cho eric dan tQC ray Nguyen ma rung xa nu duqc
Nguyen Trung Thanh mieu ta sinh d()ng va gai goc, nhu mQt sinh the co han.
Til am hinh chu ago cua rung xa nu qua cau tho mo dau, ta tuong nhu cai
cam hung bi trang ay dtU)C nen, tich t~ trong c£iu Viln cam trich, se aUQC thi
trien trong nhitng cau con [gi cua thien truy~n ngan ma truoc het [a nhitng cau
van ngao nggt, nang nan, n:rc ro nhu tam ngvc rilng xa nu vi dc;ti choi chang
duoi cai nang gat rvc ro. Hinh tUQng cay xa nu qua ngoi but cua Nguyen Trung
Thanh dii trO thanh mqt thanh lily vfrng vang, bdo V~ CUQC song cho buon lang.
Manh dat aa chju nhieu aau thuong, chet choc. Moi ngay giij,c ban dt;ti bac ba
tan vao lang, nhung lang Xo Man van binh yen, boi "Hau het dt;tn dt;ti bac ba
Zan vao ngQn aoi xa nu ct;tnh con nuoc lbn". Doi lC;ti, vi bdo v~ cho dan lang nen
canh n!ng xa nu lt;ti chju nhieu dau thuong mat mat". No La doi tUQng bi tan
pha va huy di~t. No dau dan bai: "Cd rUng xa nu hang VC;tn cay khong co cay
nao khong bj thuong" nhung no hao hung ngay cd trong dau don. "Co nhung
cay bj dt;tn dc;ti bac cht;tt dut ngang nita than minh, do ao ao nhu mqt tr~n bao".
ocho khac, "Co nhiing cay con vua lO'n ngang tam ng'l:(c dii bi dt:tn dt:ti bac cht;tt
lam doi, {J nhiing co:y nay nh1:(a con trong, chat dau con loang, chi nam muoi
hom la cay chet".
con Bang ngh~ thuq,t nhan hoa va and~ tuc;mg
trUng, but phap SU thi, Ldng mQ,n tac gia del noi [en dUC,JC noi dau thUOng, mat
mat cua dan Lang Xo - Man va to cao t(ji ac cua ke thit. Viet ve noi dau cua cay
ma etc ngii noi dau cua con nguoi, mc)t cay nga ta cic ngii nhu m<}t nguoi dan
lang Xo - Man nga xuong. Phdi chang do ld hinh dnh cua anh Xut, ba Nhan,
m~ con Mai, anh Quyet... nhitng nguc]i del ngii xuong vi chinh nghia duoi ban
tay tan bQ,O cua ke thit. Nhung trong dau thuong, cay xa nu van hi~n Len voi
nhitng ve d~p thang hoa den sitng so. D~p trong dang ve kieu hung, bat khuat
de roi "do ao ao nhu m(jt trQ,n bela". Den khi chet di van mang m(jt sue song
mQ,nh me, mdnh [i~t mang cai tinh than bi trang. Phai chang do ciing La an d~
cho hinh anh cua biet baa con nguoi Vi~t Nam del nga xuong trong nhitng CUQC
chien tranh v~ quae vi dQ,i. La dang nga cua anh Linh tren duong bang Tan Son
Nhat de "To quae bay Len bat ngat mita xuan".
Lu~·n diem 2. Rung nu mang s·U:c miinh li~t
Van hQc La phuang thilc phan anh va chiem Linh thV:c tQ,i xii hQi, van hQc
phan anh CUQC song bang hinh tuc;mg. 0 day Nguyen Trung Thanh dii tai hi~n
hinh tuqng rung xa nu trong dau thuang van d~p bai nhiing duong net, mau
sac, hinh khoi, trong dau thuang ma van hi~n hiiu huang thom va anh sang.
Phai thi!a nhQ,n rang, trong nen van xuoi hi~n aQ,i, kh6 co the tim dau dUQc
nhitng cau van ta canh "xuat than" den the. Tuong nhu nha van del di chuyen
tat ca cac giac quan, don nhQ,n cam giac moi de bat trQn ti!ng khoanh khac cua
thien nhien trQ,m tro nen bile phit dieu tuy~t mi. Nha van del rat day cong ki
cang de cdnh vl;tt duqc noi bt;lt hdn len duoi ngoi but biet tt:to hinh khoi va duong
net, bie't t~o ra cai huang tham ngao ng~t, long lanh cua nang he gay gat, roi
"dan dan den bam lc;ti, den ud dc;tc quy~n thanh tung C¥C mau lon". Chi voi m(jt
cau van ma nha van da tai hi~n len truac mat canh ca m(jt khu rung xa nu sau
moi Lan "chung no ban". Nhung ve d?p va sv; gQi cam cua moi cau van khong
"M<,)t tac pham se chet neu no mieu ta chi de mieu ta, neu no khong phai La sv
thai thuc mg,nh me, se mang tinh chu quan cua thoi dg,i" (M.Gorki), "neu no
khong phai La niem vui noi dau kho, La nv cuoi". cay xa nu khong chi La S'IJ phan
anh t<,)i ac cua giQ,c, khong chi La sv mat mat hoan toan. Nguyen Trung Thanh
da mieu td nhfrng cay xa nu khong chi ld nhfrng lot;ti cay thong thuang ma duoi
goc di} khac, goc di} cua nguai Tay Nguyen gan goc do la S'l! khai quat cao di}
cua hinh tuqng cay xa nu dong dao, toan di~n. Lodi cay ay ciing nhu con nguai:
Bj thucmg va chet di, "Nh'l:(a cua no chay ra, dan dan den lt:ti, den va quy~n
thanh tung c~c mau lon". Day khong phai La phep so sanh gian don ma duong
nhU trong tiem thUC CUa ngUOi ngh~ si, cay Xa nu gan gili than yeu th'IJC S'IJ chU
khong phai [a VQt vo tri, vo giac, ong tin do La m<,)t sinh the, La m<,)t con nguoi.
Le di nhien trong van chuang co nhitng dieu bat kha ly giai, chi co the cam
nhqn bang cam giac, doi khi rat kho tin, thqm chi khong co "sv trimg khit giita
cai mieu ta va cai duc;JC mieu ta" nhung cai tai cua Nguyen Trung Thanh chinh
La ong dii tg,o dUQC ao tuang giong h~t nhu thi~t cua S'IJ vqt dUQC phan anh. Ong
dii truyen rung cam tu con tim chu quan sang moi chung ta La nguoi tiep nhqn,
khien chung ta khong chi yeu ma con tin vao sue song cilng nhu ve d~p n1t
ngUOi tiem an trong moi cay Xa nu tUi'Jng nhU het SUC than thUQC binh di.
COl'!. Betong Brecht cho rang: "Cac nhan vqt cua tac pham
ngM thuqt khong phai gian don La nhitng ban dqp cua nhitng con nguoi song"
maLa hinh tUQng dUQC khac hQa phiL hQp voi ydo tu tuang cua tac gia". Nguyen
Trung Thanh dii d¥ng len hinh dnh cua cay xa nu co sue song bat di~t, manh
li~t tuqng trung cho sue song va pham chat nguai dan lang Xo - Man noi rieng
va Tay Nguyen noi chung. Bang but phap mif~u ta tac gia dii mang den cho
nguoi dQc, sue song hoang dg,i, miinh [i~t cua "Rung xa nu":· "Trong rung co it
lot;ti cay nao sinh soi nay no khoe nhu v~y", sicc song manh li~t cua cay xa nu
chinh ld v~y, nam trong S'l:( noi tUp "ct;tnh mi}t cay xa nu moi g~c dii co bon,
nam cay con mQc len, ngQn xanh ron, hinh nhqn miH ten lao thdng len bau
troi". Dau thuong noi dau thuong, sv song noi tiep mua bam, biio dg,n nao cua
ke thu co the huy di~t dUQC. Sue song ay giong nhu sue song ngan nam vitng
chiii CUa dan tQC ta, nOi ma:
 Ky niing xu ly ua luy~n demon Ngii van 2022 Tran Thity Duong

"Lap cha di tru:ac lap con sau

Da thanh dong chi chung cau quan hanh"
Sue song cua cay xa nu vuan len m~nh me hay chinh la sue song, tiem tang,
miinh li~t cua nhiing con nguoi noi M.y? Nguoi dan noi day cilng "dung miinh
nhte cay xa nu dat ta", ubi "hinh nhQn mui ten dam thdng len bau troi". Sue
mq,nh cua ngoi but Nguyen Trung Thanh chinh la a cho ong nam bat nhuan
nhuyen dc;ic bi~t la nhilng diem nhin tai hoa ua day tinh te. sv ket hQp hai hoa
giila thien nhien va con nguoi ray Nguyen khien ta thay thap thoang an hi~n
sau moi cay xa nu ld S'I;C gai goc, SUC song m~nh me ua n'l;t CtCOi citi mit cua dan
lang Xo - Man. The h~ nay ngii xuong, the h~ sau dung len, tiep t1;tc chien dau:
"M¢t cay nga cd ril:ng mc;>c lc;ti - Nguoi n6i nguoi da may vq,n mua xuan". Buc
tranh ril:ng xa nu chinh la sv n6i tiep mai xanh tuai theo thoi gian giila bao
bom dq,n cua ke thu.
Lu~n diem 3. Rung xa nu bat khuat truoc bom d~n.
"Viin hc;>c chinh la di tim tu tuang trong anh sang, chieu rc;>i chung xu6ng
khap nhung hang cung ngo hem". Moi nha van gom nhc;tt tung gic;>t tu tuang
chat chiu, hun due thanh nhilng cau van day sue gQi. Ve d~p niia cua rung xa
nu la loai cay ham anh sang ~t troi, yeu t'I;C do. S'I;C song cua no la S'I;C uteon len
de sinh t6n. DVa vao dc;ic diem do, Nguyen Trung Thanh lq,i them lan nila khien
nguoi dc;>c phdi rung dqng truoc nhiing cau ucin day anh sang ua huang thom.
cay xa nu rat ham sang ua khi troi: "no phong len rat nhanh de don lay anh
nang, thu anh nang rQi tU tren cao xuong tUng lu6ng lon, thdng tap. Vo so h~t
b1;ti uang bay ra tu nh1;ta cay thom ma uang". Nhu mang bie'u tte(Jng cho khat
UQng t'I;C do nhiing con ngteoi Xo- Man yeu t'I;C do". "Nhilng con nguoi san sang
cam giao, cam guam quyet tam bdo v~ vung troi tV do ay". Cd canh ril:ng xa nu
nhU dUQC gia tang SUC song, pho ra tat ca nhfrng ve d~p cua tam VOC, cua sac
mau va huang tham ... Thq,t la m¢t loai cay ki di~u!
Dc;>c "Rung xa nu" tuang nhu tac gid khong he "de sen" chat vang son cua
ngon til: de quyet lam cho buc tranh thien nhien phai tra nen d~p de tva nhu
tam thdm nhung khong lo dVng Len giila troi. Va khi khep trang sach lq,i, trong
tri nha moi chung ta han van chua the het lung linh v6c dang xa nu day sue
355
['f:(c, trim tn~ mui nh'f:(a tham nang, chung cu ngai ngai xanh tuai duai imh sang
he nang gat, trong suot va quy gia t'f:(a vang. Phai chang cung cay xa nu gia coi
m<)t dai, nhflng cay xa nu xanh non man mi'm sue song dang cang minh don
anh m(tt trai [a hinh anh d~p de nhat khai gc;Ji [i tUong, khat VQng, niem tin Va
thai d¢ ve tuang Lai, m<)t tinh than each mgng vflng ben.
Va o "Rung xa nu" con xuat hi~n nhiing cay khac viing chai, khong chju
khuat ph1:te truac giong bao, dt:tn bao cua ke thu. "Co nhflng cay xa nu [a canh
xum xue nhu nhflng con chim aii du LOng mao, lOng vii, dgn dgi bac khong giet
noi chung. Nhflng vet thuang cua chung chong tanh nhu tren m<)t co the cuang
trang. Cu the ba nam nay, rung xa nu uon tam ng'f:(c L6n cua minh che cho cho
dan [ang". Hinh dnh ay khien ta lien tuong den hinh dnh cua C'l:f. Met, cua Tnu.
Canh rung xa nu ay [am ta nh6 ve nhflng canh rung Vi~t Bac nhflng canh rung
dii tro thanh ao giap chong Lgi quan thu ma To Hflu dii tung say sua ca ngc;Ji:
"Nui giang thanh Lily sat day
Rung che b¢ d<)i, rung vay quiin thu".
Va cic the "hai ba niim nay rung xa nu uon tam ng¥c lan cua minh ra, che
cho cho lang". DQC til dau tac pham cho den nhflng dong van nay, chung ta cam
nhQ,n thay rat ro rang rung xa nu khong chi la m(jt loai cay vo tri vo giac rna
da tro thanh m(jt sinh the song d()ng, gqi nhieu lien tuong va suy ngam tang
sau. Co Le ban than nhflng cau van tren cung noi Len sue song cung ban chat
ham song miinh Li~t tuy~t vai cua cay xa nu. Nha van khong mieu ta phien di~n
den noi kho tin [a tat ca cac [ogi cay duai tam dgi bac cua gi(tc deu con song va
troi Len vai m<)t sue mgnh ki di~u. Tam ng'f:(c tan cua no khong chi the hi~n sue
mgnh c<)ng dong nhu ca dan Lang Xo - Man ma con the hi~n chan th'f:(c den say
Long nguai cung niem tin miinh Li~t ve anh sang each mgng.
2.
Hinh tuqng rung xa nu ld m(jt sang tt:to ngh~ thw;tt d(jc dao cua Nguyen
Trnng Thanh. No duqc dung nhu mc)t an d1:t de nguoi dc;»c gqi ve con nguoi Tay
Nguyen yeu t¥ do, doi dao sicc song manh li~t. Thanh cong tan oaogn van chinh
[a hinh tUc;Jng cay xa nu dii dien ta sau sac va tinh te dung nhu nha nghien CUU
phe binh van hQc Le NhQ,t: "D¢ nen cua truy~n khong the [Uat qua, cuoi ng'f:(a
356
xem hoa ma can ch(lm rai nghien ngam tung chi tiet, hinh anh, cau van". Lai
van ay nhu mang m(jt sue hut Lc;t ky, m(jt manh Lvc phi thuang khien bat cu ai
ciing khong the rai mat. Hinh tuc;mg rung xa nu tro thanh "thien su thi ngan
thai danh Mi". Su thi La ang van tv sv co khong gian hung tning, mieu ta va
ngQi ca nhii:ng sv ki~n trQng dc;ti doi voi c(>ng dong; ca ngQi nguai anh hung
mang SUC mc;tnh tieu bieu, mang ve d~p tieu bieu cho pham chat va khat VQng
cua con nguai. Chat su thi Lam nen gia tri, sue song cho nhii:ng trang viet, Lam
song Lc;ti khong khi hung trang cua m(jt thai dc;ti anh hung. Va chat su thi trong
van Nguyen Tn.mg Thanh augc d'l!nglen tu khong gian ngh~ thu~t la buc tranh
thien nhien hung vi, tning l~ d~m chat tho cua nui rung Tay Nguyen; ld S'l! noi
tie'p cua c{jng dong lang Xo - Man anh dung, kien cuong, cttiy qua cam qua hinh
anh cay xa nu noi tiep nhau dung len bao v~ buon lang ...
Ket Duoi anh sang each mc;tng, hinh tuqng cay xa nu dii vuqt qua tam
voc ngoi lang ma no sinh ra, vuon len va trO' thanh bieu tuqng a~p de, hung vi
cho con nguoi Tay Nguyen noi rieng va dan t{jc Vi~t Nam noi chung. Lim gio ·
van chuang cua Nguyen Trung Thanh thai toi dau, deu day [en niem tv hao toi
do. Co Le no da thai sau vao trong tam kham bat cu nguai dan Vi~t Nam nao,
rung Len trong tam hon nguai nhii:ng hinh anh kh6ng the nao phai nhoa de hinh
tuqng cay xa nu tro thanh m(jt hinh tuqng bat hu trong Long moi nguai nuoc
Vi~t. Va manh dat Tay Nguyen, con nguai ray Nguyen se cu the, mai the o trong
tim ta. Xin muqn Lai tho cua nha tho Van Liem trong "Len Tay Nguyen" de ket
cho nhii:ng tinh cam chan thanh nay:
"NgQn Lila rung chay do
Anh mat nhu sao trai
Ruqu can cay dau [uBi
rhuang [am ray Nguyen ai!"
 DE THI THU KY THI THPT QUOC GIA 2022
Mon: Ngic van
Trfin Thuy Duong Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat de

Dc;>c dot;tn trich sau va th'J!C hi~n cac yeu cau sau:
Song oi! Song dung di nguQc dong nhe!
Tren duang dai dung te nga kho dau
Hay dung len vi mQi thu mai sau
Co y chi se lam nen tat ca
Dung tra ve la niing l1Jc khong du
Se khong the lam chit duQc tuong lai.
Neu ngay mai ma ta gvc nga
Dung do cho s6 ph(m la sai
Chinh lata khong kien cuang y chi
Bi lang phi ca m(>t tuong lai
Khong! Ta se khong gvc nga
Se quyet tam di het tren duang dai
HBi tnii tim con dang non tre
Hay ben bi y chi ma di
Hay co gang VUQt qua tat ca
Se nhQ,n dUQC ket qua thanh cong.
(Trich Nhflng bai tho hay dang suy ngam)
Ctiu 1. Bai tho tren dUQc viet theo the thO ml.o?
Ctiu 2. Anh/ cht hieu n<)i dung cac dong tho sau nhu the m1o?
Tren duang dai dung te nga kho dau
Hay dung len vi mQi thu mai sau
Co y chi se lam nen tat ca.
Ctiu 3. Hay neu hi~u qua cua phep di~p trong hai ca_u tho:
Hay ben bi y chi ma di
Hay co gang VUQt qua tat ca.
 Cau 4. Thai dQ song cua chu the trfr tinh dUQc the hi~n trong do;;tn trich gQi
cho anh/ chi suy nghi gi?
v
Cau 1. (2.0 dUm)
Tu n9i dung do;;tn trich opharr DQc hieu, anh/ cht hay viet m9t do;;tn van
(khoang 200 chfr) ve dieu nh~n dtCCfC khi chung ta quyet tam.
Cau 2. (5.0 di~m)
Sang hom sau, m(tt trai Len bang con sao, Trang mai tra dQ,y. Trong nguai em
ai Lung La nhu nguai vua a trong giac ma ai ra. Vi~c han co vq ain hom nay han
van con nga ngang nhu khong phiii.
Han chap hai tay sau Lung LUng thitng buac ra san. Anh nang buoi sang miLa
he sang Loa xoi vao hai con mat con cay se cita han. Han chap chap Lien hoi may
cai, va bong vua chqt nhQ,n ra, xung quanh minh co cai gi vua thay aoi mai me,
khac Lc;t. Nha cila, san vuan hOm nay aeu auqc quet tuac, thu dQn sc;tch se gQn
gang. May chie'c qwin ao rach nhu to aia van vat khuam muai nien a m(>t goc
nha aa thay aem ra san hong. Hai cai ang nuac van ae kho cong a duai goc oi
aa kin nuac day am ap. Dong rae mitn tung hoanh ngay Loi ai aa hot sc;tch.
Ngoai vuan ngw)i m~ aang Lui hui giay nhitng bui co mQc nham nha. Vq han
quet Lc;ti cai san, tieng choi tung nhat keu san SQ,t tren m(tt aat. Ciinh tuqng thQ,t
dan giiin, binh thuang nhung doi vai han Lc;ti rat tham thia ciim a(>ng. Bong nhien
han thay han thuang yeu gan b6 vai cai nha cita han Lc;t Lung. Han da co m(jt gia
dinh. Han se citng vq sinh con de cai aday. Cai nha nhu cai to am che mua che
nang. M(jt nguon vui suang, phan chan d(jt ng(jt tran ngQ,p trong Long. Bay gia
han mai thay han nen nguai, han thay han co bOn phQ,n phiii to Lang cho vq con
saunay.
(Trich "Vq nh(tt", Concho xau xi, Kim Lan)
Pharr tich tam tr~ng Trdng trong doe;m trich tren. Tu d6, nh~n xet niem tin
vdo khd nang vuan d~y cua con nguai duoi ngoi but nhan d;;to cua Kim Lan.
 DAP AN vA. THANG DIEM
Ph~n cau N9idung Di~m
I DQC HIEU 3.0
1 - Bai tho duc;c viet theo the tho tV do. 0.5
2 - N<)i dung dtc dong tho duQc hieu: 0.75
+ Khi vap nga tren duong doi ta khong dUQc ng1,1c
nga, rna hay dung len vi m<)t tuong lai phia tru6c dang
cho d6n.
+ Va tuong lai ay se dUQC xa_y dlfng tlr "y chi" hi~n t9-i.
3 - Phep di~p dUQc sfr dvng trong do9-n trich: Di~p ngfr 0.75
v6i tu "hay": "Hay ben bi y chi..."; "Hay co gang ... "
- C6 hi~u qua:
+ Nhan m9-nh dvng y n<)i dung cua tac gia: khuyen
chung ta hay kien tri, vfrng chi de vuQt qua nhfrng kh6
khan, thach thl:rc.
+ T9-o giQng di~u khich 1~, co vii tinh than.
4 - Thai d<) song cua chu the trfr tinh dUQC the hi~n 1.0
trong do9-n trich rat r6 rang, rna tham thia:
+ 86 la loi khuyen ve sv kien cuong, ben chi tru6c
kh6 khan thach thuc.
+ La loi nhac nhd ve Slf co gang; co gang hQC t~p tich
them tri thl:rc, co gang vuon len bang nang lvc cua
chinh minh.
+ Can phai quyet tam doi v6i moi mvc tieu, va co
gang vuon len.
II LAM VAN 7.0
1 Viet do~n van suy nghi v~ ctieu nh~n augc khi con 2.0
nguoi quyet tam.
a. Dam bao yeu cau ve hinh thi!c doqn viin: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each dien d~ch, quy
n9-p, tong - phan - hQp, m6c xich, song h~mh.

360
 Ngu

b. Xac atnh dung van de nght Luc;tn: di~u nh~n dUQC khi 0.25
con nguoi quyet tam.
c. Trien khai van de nght Luc;tn: 1.0
Thi sinh c6 the Iva chQn cac thao tac l~p lu~n phu
hQp de trien khai van d~ nghi lu~n theo nhi~u each
nhung phai lam ro suy nghi v~ ctieu nhc;tn duQc khi con
nguai quyet tiim.
C6 the theo hu6ng: Dieu nh<;in dugc khi con nguoi
quyet tam Ia thau hieu va nh~n ra y nghia trong moi
quyet dtnh; xac dtnh r6 mvc tieu; t(;l.O d<)ng Ivc de co
gang; thoi thuc ta VUQt len hoan canh, gi6i h(;ln va
thoat ta khoi vung an toan.
d. Chinh ta, ngil phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;w 0.25
The hi~n suy nghi sau sac v~ van d~ ngh! lu~n; c6 each
dH~n d9-t m6i me.
2 Phan tich tam trt;tng Trang vao buoi sang hom sau ud 5.0
nh<;in xet niem tin vao khd nang vuon d<;iy cua con
nguoi duoi ngoi but nhan dq,o Kim Lan.
a. Dam bao cau trite bai nght Luc;tn 0.25
Mo bai neu dUQC van d~, Thein bai trit~n khai dUQC van
d~, Ket bai khai quat dUQC van d~.

b. Xac atnh dung van de can nght Luc;tn 0.25

Tcim trc;mg Trang vao sang hom sau va nhc;tn xet niem
tin vao kha nang vuon dQ,y cua con nguai.
c. Trien khai van de thanh cac Luc;tn diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhung can
v~n dl,mg tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch<)t che
gifra li le va dan chung, dam bao yeu cau sau:
'
Ky nang xu ly va luy~n demon Ngii van 2022 Tnin Thuy Duong

* Giai thi~u khcii quat ve nha van Kim Lan, truy~n 0.5
ngan "VQnhq,t" va doc;Ln trich.
* Tam trc;Lng cua Trang vito buOi sang hom sau: 2.5
- Ng;;tc nhien, ngo ngimg, ltrng lo, khong dfun tin vao 0.5
mat minh: trong nguoi nhu vtra ttr giac mo di ra; ngo
nhu khong phai. ..
+ Khong dam tin da c6 vQ: vi~c han co vQ den hom
nay han van con nga ngang nhu khong phiii...
+ Ngo ngang truoc sv thay doi canh v~t xung quanh:
chop chop lien hoi khi nh~n ra xung quanh vtra c6 ccli 1.5
gi thay doi mOi me "nha cita san VUOn deu dUQC quet
tUOC, thu dQn Sc;!Ch se; quan ao reich nhU to dia ad aUQC
dem ra hong kho; hai cai ang day nUOc; rae mim dUQC
dQn Sc;!Ch ...
- Ng;;tc nhien truoc svthay doi cua vQ: ngoai vuan m~
dang lui hui giay CO mQC nham nhd; VQ quet cai san,
tieng choi ticng nhcit keu san sc;Lt tren mqt ddt...
- Cam thay cam d<)ng, tham thia va thuong yeu,
truong thanh:
+ Cam xuc: canh tUQng don gian, binh thuong
nhung d6i voi han l;;ti rat tham thia, cam d<)ng; thuong
yeu gan b6 voi cai nha cua han l;;t lung; m<)t nguon vui
suong, phan chan tran ng~p ... 0.5
+ Hanh d<)ng: xam xam chc;Ly ra giila san, lam m(>t
vi~c gide d'lf, phan tu sua lc;Li can nha, co bon ph4n lo
cho vQ con; se cimg vQ sinh con de ccii...
- D?t nhan v~t trong tinh hu6ng d<)c dao; di~n bh~n
tam ly dUQC mieu ta chan thQ:c, tinh te nham bQC lQ
tinh each nhan v~t; ngon ngu m<)c m;;tc, gian dt; phu
hQp voi tinh each va n<)i dung truy~n.

362
* NhQ,n xet niem tin vao khii nang vuon dQ,y cua con 1.00
nguai duoi ngoi but nhan dc;w Kim Lcin.
- Niem tin vao kha nang vuon d~y cua con nguoi: gifra
thoi buoi d6i khat nhung con nguoi van huang ve
tuong lai; van muon song cho ra con nguoi; van yeu
thuong dum b9c Ian nhau, cling nhau vuon len hoan
canh tam toi.
- D6 chinh 1<1 sv nang niu, tran tr9ng nhfrng ve d~p
trong tam hon con nguoi; tin vao kha nang vuon d~y
cua hQ.
d. Chinh tii, ngfl phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang t(lo 0.25
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nghi lu~n; c6
each dien d;;tt moi me.
TONG DIEM 10.0
 BAI LAM THAM KHAO
L
cau 1. B!li tho tren dUQC viet thea the tho: TV do.
C.iu 2. NQi dung cac dong tho:
"Tren duong doi dung te nga kho dau
Hay dung Len vi mQi thu mai sau
Co y chi se Lam nen tat ca"
Nhung dong tho tren khuyen moi chung ta khi vap nga hay kien cuong doi
mqt, kien cuong dung Len vi ngay mai tuoi d~p phia truoc, dung de that bc;ti, kho
dau Lam ta chQ,m buoc, chi can coy chi, nght Lvc, taco the Lam dUQC tat ca de dqt
dUQC ml:LC tieu. VUQt qua dUQC nhung kho khiin, thir thach, ta se thay anh sang
huy hoang cua mQi thu mai sau.
C.iu 3. Phep di~p dUQc sir d'l:Lng trong hai cau tho La di~p ngfr voi tic "Hay ... "
(hay ben bi y chi ma di; hay CO gang VUQt qua tat ca)
Tac gia eta kheo leo sir d'l:Lng bi~n phap di~p ngu voi til "hay" actau moi cau tho
viia de tqo nen giQng di~u khich L~, co vii tinh than vU:a La sv nhan mqnh, khang
dtnh gia trt cua sv kien tri, ben bi, dong thai khuyen moi con nguoi chung ta hay
biet nuoi duang m()t y chi sat da, kien cuong, hay biet co gang, no Lvc het minh
de vuQt qua nhung kho khiin, thir thach trong cu()c doi.
C.iu 4. Thai dQ song cua chu the tru tinh trong doqn trich tren the hi~n sv trai
doi sau sac cua m()t con nguoi mang trong minh y chi sat da, mang niem Lqc
quan, niem tin vao chinh minh va tin vao tuong Lai tot d~p phia truoc. Thai a()
song ay eta giup cho moi nguoi tre chung ta biet nhin nhQ,n [qi minh, nhin lc;ti
nhfrng chQ,ng duong ta da di qua de co gang nhieu han nua, ren Luy~n nhieu han
nfra cho nhfrng mvc tieu Lon Lao phia truoc. Se co Luc ta vap nga, that bc;ti nhung
do khong phai La canh cira khep Lc;ti CUQC doi ta. Vap nga, that bqi chinh La co hQi
de mai giiia y chi, nght L'f:(c, de kham pha ban than Va chiem nghi~m CUQC song.
Hay thQ,t dung cam de doi mQ,t, hay thQ,t kien cuong de vuon Len, dung oan trach,
dung do LOi ma chi bQ,ng each nhin nhQ,n Lqi chinh minh de co gang, de hoan
thi~n moi co the giup ta truong thanh va cung cap han. MQi sv no Lvc deu dUQC
den dap xung dang, hay cu u6c mo, hay cu hanh d()ng thea tieng gQi cua con tim!

364
Ph~n VAN
Cau 1. NLXH: Di~u nh~n duqc khi con nguoi quyet tam.
Se the nao khi chung ta dang Lam roi lc;ti chim bu<k? Se ra sao neu chung ta
cu mai suy nghi ma chc'ing dam hanh a(jng? Co le thu con nguO'i can nhi~u han
cd ld Sl;C quyet tam. Do [a S'l:( qua quyet trong suy nghi va hanh a(jng, khi aa quyet
atnh aieu gi ta se gang sue de th'l;[c hi~n no. sv quyet tam cho phep con nguoi
thau hie'u va nh~n ra nhung y nghia trong moi quyet ajnh cua minh. NhO' co
quyet tam, ta xac djnh ro rang m'l;tC tieu cita ban than ae roi tU ao ma nhin nhQ,n
ro nhi1ng buck ai tuang Lai de thvc hi~n m1JC tieu ay. Cimg voi do S'l:( quyet tam
cho chung ta d(>ng l'l:(c de th'l:(c hi~n nhung di~u minh mong muon. Khong mai
me dam chim trong nghi suy, bai Le suy nghi qua nhieu se Luon khien con nguoi
chim buoc va khong hanh a(jng. Han the CUQC song muon hinh VQ,n trc;tng [uon
"hi~n ton" day ray nhi1ng kho khiin, con nguoi Luon phai doi di~n voi chung.
Nhi1ng kho khiin ay Lam con nguoi cam thay chan nan va m~t moi, sv that bc;ti
Lam con nguoi ta Lo S<;1 va ngung buoc. Nhung chinh S'l:( quyet tam thoi thuc con
ngtCOi VtCQt qua kho khan, no V1:(C d~)l COn ngtCOi khi that bt:ti. Va roi tren con
auong thvc hi~n uoc ma, hoai baa, con nguoi cung phai aoi di~n voi khong it
nhi1ng rao can, nhi1ng atnh kien til: xa h()i. Tat thay tro thanh nhi1ng gong cim
niu chan ta, nhUng VOi S'l:( quyet tam san CO, chung ta pha VO nhiing giO'i ht:tn,
nhiing lan ranh va vimg an toan dang bo bu()c ta. Chung ta VU<;1t qua tat ca
chung de chc;tm tay rUn voi thanh cong. Do chinh La each ma co gai tre Nguyen
Tht Anh Vien eta Lam de til: m(jt co gai nho thea ong minh di bai tro thanh nil
kinh ngu cita Lang bai L(ji Vi~t. sv: quyet tam vu<;1t qua kho khiin dua co gai tre 18
tuoi thoat khoi nhi1ng cai ao, con song que de den voi nhi1ng Lan nuoc xanh va
gianh 8 Huy chuang vang va pha va tam ky htc tc;ti SEA Games 28. Chc'ing co con
aUOng nao dan din thanh cong ma khong CO S'l! quyet tam CO gang.
 Cau 2. Phan tich dien bien tam trt;tng Trang vao buoi sang hom sau va nht:tn
xet niem tin vao khd nang vuon dt:ty cua con nguoi dubi ngoi but nhan dt;to cua
nha van Kim Lan.

Dieu gi thoi thuc nguai ngh~ si cam but? Dieu gi bu<)c nha van phiii
lao vao qua trinh sang tc;w de cho ra dai dua con tinh than cua minh? Voi
Nekratxtop do la "noi dau kho til lciu bt kiem che, nay soi svc dcing len trong
long"; Voi Lepmontop la "nhung dem khong ngu, mat rl:(c chay long ngQ,p tnin
nho nhung". Con voi Kim Lcin- nha van duqc m~nh danh la "con de cua dong
ru<)ng" thi do lc;ti la nhftng tran triJ Ve CUQC dai, Ve SO phqn cua ngUOi nong dcin
ngheo duoi cai phong nen day u am cua nc;tn doi nam 1945. Tat thiiy deu duqc
gui gam qua truy~n ngan "Vq nhc;IJ"- m¢t cciu chuy~n co tich giua dai thuang
duqc vun dap len til tinh yeu thuang giUa con nguai voi con nguai. va do, ngoia
but cua Kim Lcin dii tt:lp trung khac hQa sl;{ thay doi lbn trong hQ khi co tinh yeu
thuong vun dap, do la khung cdnh buoi sang ngay hom sau dulfc the hi~n qua
dien bien tam trt;tng anh cu Trang.
· Nhac den Kim Lcin, ta yeu sao m<)t nha van duqc xem
nhu "con de cua dong r()ng". 6ng la nha van chuyen viet ve nang than va dong
bang Bac BQ. Nhung trang viet ve lang que cua ong dciu dciu cung la ddt, la huang
vt, la nep song lang que Vi~t Nam phil vao dung dt va chcin chat. Nha van Nguyen
Hong tung nhqn xet: "Kim Lan ld nha van m()t long di ue ubi dat, voi nguoi ubi
thuan ht:tu nguyen thuy nang than". 6ng za maunha van. "Quy ho tinh, bat quy
ho da", "viet ki luang, viet tu gan ru()t, khong chap nht:tn sl;{ nht;tt nheo, gid tt;to"
(Do Kim Hoi). Sv; nghi~p sang tac cua ong khong "do s¢" nhung dii de lc;ti m<)t so
tac pham co gia trt. "Vq nhi!f' la m¢t tac pham nhu the! vq nh(tt duqc coi la m¢t
ki~t tac trong sv; nghi~p sang tac cua Kim Lcin, cilng nhu la m<)t truy~n ngan
xudt sac cua van xuoi Vi~t Nam hi~n dc;ti. Tien thcin cua "Vq nh(tt" la m<)t chuang
trong tieu thuyet "Xom ngv cu" viet ngay sau 1945. Toi nam 1954, Kim Lcin dv;a
vao m<)t phan cot truy~n cu de hoan thanh truy~n ngan "Vq nh(tt".
 ' "Van hQC la CUQC doi,
CUQC doi la noi xuat phat cung la dich di t6i cua van hQc" (To HU:u). Va cole neu
ngoi but cua nguoi ngM si khong cham vao nghien mv;c CUQC dai thi se khong de
ra nhU:ng tac pham mang d~m dau an thai dq,i den v~y. Trong cai gam mau u
toi, xam xjt cua buc tranh nong thon Vi~t Nam nam 1945, noi ma cai doi hoanh
hanh nhu m()t con loc to nhan chim con nguoi vao coi bi thuong, "VCJ nht;i.t" cua
nha van Kim Lam luc bay gio nhte mqt tia chO'p loe len giiia man dem toi cua
doi ngheo, kho dau. VO'i but phap hi~n th'J!c dt;i.c sac, Kim Lan da mieu td S'J! hi~n
hinh cua cai doi giong nhte mqt thdm hqa, can quet huy di~t mqi sinh linh. Tu
am thanh, miti vi den hinh anh deu lam song d~y hinh anh lang que Vi~t Nam
giong nhu chon dia ng1;tc tnin gian, dau dau cung La miti gay cua xac nguoi,
"nguoi chet nhu nga rq,", gay an tuc;mg ve m()t coi duong sQ,c miti am khi. Tuy
v~y, nhd van van lam bt;it len trong nhiing con ngteoi lam lui di trong bong dem
ay S'J! song dang tiem tang nay nO', "Du trong tinh huong bi thdm den dau, du
ke ben ld cai chet van khat khao h~:tnh phuc, van hteO'ng ve anh sang ' van tin
vao S'J! song va hy vqng 0' tteonglai, van muon song, song cho ra ngteoi". Nha van
dii kheo leo dv;ng len khung canh buoi sang hom sau, khi Trang nhQ,t dUQC VQ.

, Cole tinh
yeu aii tro thanh lieu thuoc tinh than cho tam hon nhung nguoi nong dan ngheo
kho, thoi thuc cac nha van chap but viet len nhU:ng ang van tuy~t di~u. Neu Nam
Cao mieu ta sue song cita Chi Pheo sau cai dem tinh ay v6i Thi No bang sv; tinh
rUQU, tii tinh r'UQU han m6i tinh ng(), m6i nh~n ra nhieu dieu, Chi cam nh~n anh
mc;tt troi phat quang rv;c ro, Chi nh~n thay nhU:ng am thanh vui ve, riu rit xung
quanh minh La tieng chim, tieng cua nhU:ng nguoi ai chQ ve ... Thi den v6i trang
van cua Kim Lan, ta dii thay hoi tho mbi cua Trang sau dem tan hon la ng~p
tran hq,nh phuc va sv; ngo ngimg. Trang hom nay nhu bi cuon viw cac giac mo
"co vg" ma chim dam trong giac m¢ng, miii den khi "m(it troi Len bang con sao,
ai lung la nhu nguoi vua 0' trong giac ma di ra", day chinh ld cam giac h~nh
phuc tu tinh than toat ra. Cai giac ma "co vQ'" den hom nay "han van ngii ngang
nhu khong phai". "Tning ngo ngh~ch hom nao, nay dii c6 VQ roi u?" Cau hoi ay
cu vang Len trong dau Trang lam cho anh cu ngan ca nguoi ra, than tho trong
khuc nhQ,c "th(Jt ma, ma th(Jt". Boi m(>t nguoi duoi day cimg cua xii h(>i nhu Trang
lam sao dam nghi den Vi~C CO VQ, dQ,c bi~t la trong cai hoan canh, ngUOi ta chi
nghi den mieng an de song, de ton tQ,i, de viu vao ma let qua cai "tao doQ,n" nay.
tich ra Ngoi but tinh te
cua Kim Lan dii khong di sau vao khac hQa cho ki dUQC nhung net trQ,ng thai
tam ly dien ra trong Trang, ma ong chi khac hQa Trang qua vai net ve the hi~n
qua hanh d(>ng ben ngoai "lung thung buoc ra san" hit tho bau khong khi cua
m(>t ngay moi va S'l:( ng~c nhien truO'c quang canh nha cua thay doi. Sau cam
giac ngo ngQ cua "vi~c c6 vQ". Trang "chap hai tay lung thung buoc ra san" nhu
the muon kiem chicng giac ma xem c6 dung hay khong?. Nhung vua thoat ra
khoi "giac ma" nay Trang lQ,i tiep t'I;LC den voi "giac ma" khac, n6 lam cho anh di
til nggc nhien nay den ngQ,c nhien khac, lam Trang phai "chap chop lien hoi
may cai" xem CO dung hay khong? Trang CUQC doi, doi khi CO nhung hQ,nh phuc
qua Wn, lQ,i den m(>t each nhanh chong lam cho nguoi ta khong the va khong
dam tin vao mat minh, va S'l:[ ngo ngang cua Trang tQ,i giay phut nay cung dien
ra dung thea tuan tv: nhu the!
Dieu tac dQng vao Trang truoc tien la khung canh "xung quanh nhu co C(H gi
vua thay doi mbi me, khac l~. Nha cua, san vuon hom nay deu duqc quet tube,
thu dQn s~ch se gQn gang. May chiec quan ao rach nhu to dia van vat khuom
muai nien 0' mQt goc san nha dii thay dem ra san hong. Hai cai ang nuac van de
kho cong {J duai goc oi dii kin nuO'c day am ap. Dong rae mim tung banh ngay
lOi di dii hot s~ch". Chua baa gio Trang thay canh tuQng xung quanh minh dang
song den the, mQi thu dau vao day, ngan nap gQn gang. Moi chieu toi hom tru6c,
khi dan thj ve voi loi n6i vila thanh minh, vila gui tat thay niem tin ve tuang lai
vao tay thj: "Khong c6 nguoi dan ba, nha cua n6 the day". Ay v(Jy ma, chi ngay
sang hom sau, cai mong uoc "thj xep lQ,i CUQC doi" trong Trang dii thanh hi~n

.~'CO
500
 vd

thv;c. Trang hgnh phuc Lam! Trang nhu duQc thap ten m(jt ngQn Lua tuang Lai
phia truck dUQC ro han.
Noi tiep sv;
nggc nhien truoc khung canh, Trang lt;t.i thay tham thia va cam df;ng vai nguoi
than, khi cham cham nhin m~ "dang Lui hui giay nhllng bui co mQc nham nho".
Ca CUQC doi dai dang d(lc cua m~, Trang chua bao gio gui dUQC m(jt niem vui nao
vao nguon song cua m~. Nen, trong ccH giay phut ngung lgi nay, Trang nhu cam
thay co LOi. Roi cai nguoi dan ba chao chat kia, moi hom qua van con sung sia,
cong con nay Lgi dang "quet Lgi cai san, tieng choi tung nhat keu san sgt tren
m(it ddt" roi di thang vao coi long Trang. No nay sinh i1 do mf;t S'J! tran tr~mg!
"Canh tu:qng thc;tt don gian, binh thuang nhu:ng doi vai han lt:ti rat tham thia
cam df;ng". Cu(jc doi nay, von thai vo Ly lam, nguoi ta cu mai miet di tim nhii:ng
"hgnh phuc cuoi chan troi" ma quen di nhii:ng thu xung quanh. Au cung Lam sao
trach duQc, khi nguoi ta con phai to mieng sinh nhai giii:a thai buoi doi khat. Noi
nhu vQ,y, chi La Loi thanh minh, nhung cung co nguyen co cua no. Boi nguoi ta
chi co the thay doi nhanh chOng nhu the, tran trQng mQi thu xung quanh trong
khi von di thuong ngay "phot to" La Mi trong hQ dang co m(jt sv; thay doi Lon. V a
Trang o day cilng dang co m(jt sv; thay doi Lon nhu the!
thaJ! d6i nh~n M(jt noi Long yeu thuang, mf;t nguon vui suang,
phan chan df;t ngf;t tran ng(ip trong Umg Trang: "bOng nhien han thay han yeu
thuang gan b6 vai ctii nha cua han lt:t lung". Khi con nguoi ta biet yeu thuong,
yeu minh, yeu nguoi cilng la Luc hQ yeu va tran trQng nhii:ng gi Lagan b6 voi hQ.
Can nha ay binh thuong chi La noi tru ngv,, gio day no con c6 bOng hinh nhii:ng
nguoi than yeu, Lam sao khong men khong yeu cho dUQC. Chinh cam xuc ay dii
khien Trang df;t ngf;t truang thanh: "Han dii co gia dinh. Han se cung vq sinh
con de cai a day. Cai nha nhu: cai to am de han che mua che nang". "Han thay
han co bon ph(in phai lo lang cho vq con sau nay". Do La suy nghi, lay thuc cita
nguoi dan ong truong thanh nghiem tuc trong hon nhan. "Ngh~ thu0t baa gio
cilng [a tieng n6i cita tinh cam La sv; tv; giiii bay va gui gam tiim tu" (Le NgQc
Tni), nhllng xuc cam, tiim trgng cua Trang aii aUQc Kim Liin tnii dai trWJc
Ta
xtt cua nQ,n doi nam ay van co m()t thu huang au lam ta say me, do la huang vi
aUQC ChUng cat tU thanh ai~U cua niem tin va hy VQng ve tUOng lai.
Giua cai ngay "doi chua qua, cai chet dii cQ,n ke", vi~c Trang nghi den mc;>t sinh
linh, nght den Vi~c "sinh con de cai" la m(>t UOC ma rat con ngudi, no VUQt len
tren tat ca "bd coi va giai hQ-n". No ldm cho Trang "bay gio han moi thay han
nen nguoi, han thay han co bon phl;tn phdi lo lang cho vq con sau nay". Chao oi!
Cai uac ma nho be con con ay trong Trang lam ta nha den uac ma thoi trai tre
cua Chi Pheo lam sao! Cai con quy du cua limg Vu DQ,i niim ay, cung tung co uac
ma ve mc;>t "gia dinh nho nho. Chong cuoc muon lam thue, VQ d~t vai". Con nguoi
sinh ra va chet di trong coi ddi nay la cat bvi, nhung do e la thu "bvi vang" neu
aUQC cau thanh tU nhiing giac mO gian dan nhU the! "Tren trang sach CUQC song
tuy~t voi biet bao nhung cung bi tham biet bao. Cai d~p con trc;>n lan noi niem
sau muc;>n. Cai nen tho con long lanh giQt nuac mat odoi" cung chi can nhu the!
Va roi, khong chim dam miii trong giac ma d~p, Trang thuc
tinh bang hanh d(>ng, "Han xam xam cht;ty ra giiia san, han ciing muon ldm m()t
vi~c gi de d'l! phan tu sU'a lt;ti can nha". Buoc chan "xam xam" ay mang m(>t S'l!
hao hue lt;t thuong, khong co nhiing lo liing van va, tam hon Trang gio day la S'l!
dong day cua tinh yeu va ht;tnh phuc. Suy nghi luc nay la lo cho VQ co m()t mai
am va "dv; phan tu sua can nha". Anh hieu ding mai nha chinh la mon qua tinh
than quy gia ma anh c6 the danh cho nhiing nguoi than yeu cua minh. D6 se la
mai am cua tinh thuang, nai vun trong nen hQ,nh phuc cung la nai anh se don
nhiing sinh linh be nho. Co le nghi den aay, niem hQ-nh phuc dii dang ngQ,p ben
bo trong long nguoi con trai ngo ngMch, xau xi ay. Cuc;>c song d6i kho, noi lo
thuong trv;c ve mieng cam, manh ao dii tan bien danh khong gian cho cam xuc
lang dQng. Van hQc suy cho citng, deu vi con nguoi, cho con nguoi. Nhu Nguyen
Minh Chau tung aanh gia: "Van hQC va CUQC adi la hai vong tron dong tam ma
tam diem chinh la con nguoi".

"Tren doi nay khong co con duong citng, chi co nhiing ranh giai, dieu cot yeu
la phai c6 sue mqnh de buac qua ranh giai ay". Va Trang dii bubc qua cai ranh
gioi cua minh de nam giii lay nguon song bang niem tin vao tuang lai. Kim Lan
dii dung khi khdng djnh rang: "Khong phcii mUng cam manh ao moi cho con
nguoi ta dugc ht;mh phuc", ma n6i nhu Nam Cao thi "mieng cam manh ao con
khien chung ta ky ten vao so til" trong "M¢t bua no" Con cai giup cho chung ta
"song cho ra con nguoi", song cho dung ld m{)t con nguoi theo hai chi! viet hoa
thi do la khat vQng, ld niem tin vao khcl nang vuon dQ:y ciia con nguoi, ma Kim
Lan dd truyen tai qua do~n trich n6i rieng va thien truy~n "VQ nhc;It" n6i chung.
Kim Lan khong chi La nha van cua ngh~ thul;lt, ma ngoi but cua ong dd ham chua
sv thuc tinh con nguoi tim ra loi thoat cho nguoi nang dan. Neu trnac day ta
thay m<?t cht D~u ch~y vimg ra ngoai troi v6i dem toi nhu dem ba muai, m¢t Chi
Pheo chet tuc tuoi tren cai nguiJng cua lam nguoi luang thi~n, thi nay ta l~i dUQC
thay Trang dd sang len trong hoan canh boi nhan each va khat VQng huang ve
COn dUOng t1:( do giai phong tren nen nh~C CUa niem tin Vel khat VQng, tinh ngUOi
va sv bao dung.
Ban chat cua van hQc la sang t~o, moi nha van buac
len van dan La cat len tieng n6i cua ri€ng minh truac CUQC song. Kim Lan ciing
v~y, khac voi cac nha van hi~n th1:(c khac, giua cai ngheo doi dai ddng duong
nhu nha van nao cung chQn cai chet nhu m{)t phuong thuoc huu hi~u de cham
dUt CUQC song doi kho ciia hQ.,MQt cai chet dau dan x6t xa cua Lao H~c trong
truy~n ngan citng ten cua Nam Cao, m(>t cai chet day tuc tuoi cua cai Ti trong
"M<?t bua no" ciing du de bat cu ai quc;Ln that Long. Nhung Kim Lan da khOng di
theo loi man ay, ong dii tim ra lOi thoat cho nhan v~t cua minh, huang nhan v~t
den con duong mai cua chan li, huang toi anh sang cua Ddng voi hinh dnh la co
do sao vang bay phap phoi tren de S{)p. Tat ca deu dUQc hi~n len m(>t each th~t
hai hoa thong qua each xay d1:(ng tinh huong, ngh~ thu~t tran thu~t, mieu.td
tam ly nhan v~t tinh te cung tam long nhan d~o ciia m{)t nha van lan.
Kim Lan truyen tai vao Trang nhilng khat VQng ma nha van muon
gui gam: "Toi muon con nguoi du trong bat cic hoan cdnh nao con nguoi cung
khao khat duqc song, song cho ra song". N6i nhu Sekhop: "M()t nha van chan
chinh phai la nha nhan dc;w til trong cot tuy", Kim Lan da ldm trim su m~nh ii:y
trong nhfrng trang van da diet nhftng dang cay chua XOt CUa CUQC aoi COn ngUoi
 DETHITHU KY THI THPT QUOC GIA 2022
Mon: Ngiivan
Tran Thuy Duong Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat de

t
Dc;»c dot:tn trich sau va th'I:CC hi~n cac yeu cau:
M(it ngay qua ta dang song ch(lm
Thich thi Lam, tha Li'mg tam tu
M(it ngay qua ta song hien til
Quen tat ca vui nhu con tre
M(it ngay qua chiim to sue khoe
Yeu tamjthan roi se tinh sau
M(it ngay tn3i nhe nh~, em, mau
Thocing sau sac, ngQt ngao, ho hung
M(it ngay troi, ta nhu chqt dung
De nhin quanh, quen bot bang khuang
Quen m(it cay ma nho ca rung
Umg phoi phoi ctem tung buoc ch(lm
M(it ngay qua, moi hong mat tham
Hc;mh phuc nh~ heu ma ngo triim niim
Doi van vui etau dqi triing n1m
Vang duong rgng tv; tam ta trQng.
(Trich "M(it ngay song ch(lm", Donna Mai Hong Thu)
Cau 1. Trong doe;m trich, ngay song ch(lm ta se lam gi? (0.5 diem)
Cau 2. Chi ra nhfrng xuc cam d~c bi~t khi ta song ch~m l<;~.i. (0.75 diem)
Cau 3. Anh/ ch~ hit~u n<)i dungy tho nay nhu the nao? (0. 75 diem)
Doi van vui dau dqi triing ram
Vang duong rgng tv; tam ta trQng
Cau 4. Anh/ ch~ nh~n xet v~ cam xuc cua tac gia doi v6i CUQC song dUQC the
hi~n trong do<;~.n trich. (1.0 diem)

372
 II.
Cau 1. (2.00 diem)
Tl:r n9i dung phan DQc hieu, anh/cht hay viet do;;tn van (khoang 200
chfr) ve y nghia vi~c song ch~m trong con nguoi.
Cau 2. (5.00 diem)
Hinh anh chie'c thuyen: Co Le su6t mQt doi cam may anh chua baa gio toi
duqc thay m9t canh "dat" troi cho nhu vgy: trwk m~t toi lei m9t buc tranh m~c
tau cua mQt danh hQa thoi co. M!li thuyen in mQt net mo ho loe nhoe vao bau
suong mit trang nhu sua co pha doi chut mau hong hong do anh m~t troi chieu
vao. Vai bOng nguoi lan lan tre con ngoi im phiing phac nhu tuqng tren chiec
mui khum khum, dang huang m~t vao bO. Tat ca khung canh ay nhin qua nhung
cai mat luai va tam luai nam gifra hai chiec gQng vo hi~n ra duai mQt hinh thit
y Mt canh m9t con doi, toan b9 khung canh tu duong net den anh sang deu hai
h?a va d~p, mQt ve d~p th~c don gian va toan bich khien dung truac no toi tro
nen b6i r6i, trong trai tim nhu co cai gi bop that vao? Chang biet ai dolan dau
dd phat hi~n ra ban than cai d~p chinh lei dc;w due? Trang giay phut b6i r6i, toi
tuong chinh minh vita kham pha thay cai chan ly cua s~ toan thi~n, kham pha
thay cai khoanh khac trong ngan cua tam han.
Canh b«:to h;cc: Uio dan ong lgp tuc tro nen hung ho, m~t do gay, liio rut trong
nguoi ra m9t chiec that lung cua linh ng'l:ty ngay xua, co ve nhu nhung dieu phai
noi vai nhau hQ dii noi het, chang noi chang rang liio trut con gign nhu lira chay
bang each dung chiec that lung qugt tai tap vao lung nguoi dan ba, liio vua danh
vua tho hong hQC, hai ham rang nghien ken ket, cu moi nhat quat xu6ng Liio lq,i
nguyen rua bang cai giQng ren ri dau dan: "May chet di cho ong nho. Chung may
chet het di cho ong nho!".
(Trich "Chiec thuyen ngoai xa", Nguyen Minh Chau)
Phan tich S'l! aoi l~p giiia ve a~p cua hinh anh chie'c thuyen ngoai xa va canh
bt:to l'I!C 0 gia dinh hang chai trong hai doq,n trich tren. TU do nhgn xet moi quan
h~ CUa ngUOi ngh~ si vai CUQC aoi.
Ky niing xu ly va luy~n de m.On Ngii van 2022 Tran Thity Duong

DAPAN VA. THANG DIEM

Ph~n cau NQidung Di~m
I DOC HIEU 3.0
1 - Trong do<;1n trich, nhfrng vi~c rna "ngay song ch~m" ta 0.5
se lam la: 'Thich thi lam, tha long tam tu", "song hien tu",
"Quen tat cd vui nhu con tre" "cham lo sue khoe" "nhin
' '
quanh, quen Mt being khudng".
2 - Nhfrng dim xuc d~c bi~t khi ta song ch~m l<;1i dUQC 0.75
neu trong do<;1n trich la: "vui nhu con tre", "ngay troi nhe
nh~, em, mau", "Long phai phai", "Hqnh phuc nh~ heu".
3 - NQi dungy thd c6 the dUQC hieu: CUQC song c6 vui ve, 0.75
an nhien hay khong la phv thu{>c vao "cai tdm" cua
chungta.
4 - Cam XUC cua tac gia d6i voi CUQC song dUQC the hi~n 1.0
trong do(;ln trich: Ch<;>n CUQC each song ch~m, an nhien
va tV t<;1i; G<;1t bo mu{>n phien, au lo.
II LA.MVAN 7.0
1 Viet cto~n van v~ y nghia cua vi~c song ch~m 2.0
a. Dam bdo yeu cau ve hinh thuc doqn van: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each di~n djch, quy n<;1p,
tong - phan - hQp, m6c xich, song hanh.
b. Xac dinh dung van de can nghi lu~n: Ynghia cua vi~c 0.25
song ch~m.
c. Trien khai van de nghi lu~n: 1.0
Thi sinh c6 the Iva ch<;>n cac thao tac l~p lu~n phil hQp
de trien khai van de nghi lu~n theo nhieu each nhung
phili lam r6 ynghia cita vi~c song ch~m.
C6 the theo huang: Ynghia cua vi~c.song ch~m giup
ta nh~n ra dUQC nhfrng dieu nho be dang nam th~t binh
yen quanh minh; c6 thdi gian yeu thuong va quan tam

374
 den nhfmg nguoi xung quanh, cham s6c b~m thfm minh;
c6 khoang l~ng an yen, de Hlng nghe tnii tim minh,
nhfrng mong moi Va U6C VQng; cho phep ta t~n huang
CUQC song.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;to 0.25
The hi~n suy nghi sau sac v~ van d~ ngh! lu~n; c6 each
di<~n d<;lt m6i me.
2 Phan tich sl! doi lq.p giiia hinh anh chie'c thuyen ngoai 5.0
xa va cdnh bt:to ll!c gia dinh. Tu do nhq.n xet moi quan h~
giiia ngh~ St Va CUQC dai.
a. Dam bao cau trite bai nghi [ugn 0.25
Mo bai neu dUQC van d~, Than bai trien khai dUQC van
d~, Ket bai khai quat dUQc van d~.
b. Xac dinh dung van de can nghi Lugn 0.5
Sv; doi Lgp giila hinh anh chiec thuyen ngoai xa va canh
bc;to tvc gia dinh va nhgn xet moi quan h~ giua ngh~ si
Vel CUQC doi.

c. Trien khai van de thanh cac Lugn diem ro rang.

Thi sinh c6 the trien khai theo nhi~u each, nhung can
v~n dvng tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch~t che
gifra li le va dan chl:rng, dam bao cac yeu cau sau:
* Giai thi~u
khai quat ve Nguyen Minh Chau, truy~n 0.5
ngan "Chiec thuyen ngoai xa" va doc;tn trich.
* sv doi lgp giua chiec thuyen va canh bc;to lv;c:
- Hinh anh chiec thuy~n khi o ngoai xa: 2.0
+ La caj d~p toan bich: tu duong net den mau sac, tu
imh simg denbo C\lC, tat ca deu hai hoa, gian di rna toan
I I
bich nhu m{>t buc tranh m\fc tEm cua m9t danh hQa thoi
 co; Ut bieu tnrng cua c<ii thi~n, cua d9-0 due, cua Sl,f
thanh lQC Vel gQt rtra tam hon.
+ Mang den cho Phung m9t thu gi "bOp that" tnii tim,
giup anh nh~n ra cai d~p chinh la d9-0 due.
- Hinh anh chiec thuyen khi l9-i gan: cai xau, cai ac, dmh
b9-o Ivc gia dinh.
+ D6 la dau an cua cai xau (vq chong nguoi dim ba
hang chai), cai ac, cai v6 d9-o: la sv quat n9-t, de dQa, la
canh chong danh VQ ("Cu ngoi nguyen day. D(>ng dl;ly tao
giet ca may di bay gio''j "May chet di cho ong nho. Chung 0.5
may chet het di cho ong nha"... )
+Cam xuc cua nguoi ngh~ si Phung: chacing ngQp, ha
hoc mom, khong khoi ngr;tc nhien, silng so, khong tin
dUQC vao nhilng gi minh chung kien.
* NhQ,n xet ve moi quan h~ giila ngh~ Sl va CUQC doi 0.5
- Ngh~ thu~t va hi~n thl,fc CUQC song la ffiQt S\f tUOng
phan, trai ngUQc; la Sl,f doi l~p gifra ban chat va hi~n
tU<;mg ben ngoai.
- Nha van phai biet xuc d9ng tru6c cai d~p, nhung
cling phai tinh tao; phai ng\lp lciin vao hi~n tUQng rna
tim cho ra c<ii ban chat.
d. Chinh ta, ngil phap 0.25
Dam bao chuan chinh til, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tqo 0.5
The hi~n suy nghi sau sac ve van de ngh! lu~n; c6
each dien d9-t m6i me.
TONG DIEM 10.0

375
 BAI VIET THAM KHAO

Cau 1. Trang do<;tn trich, nhung vi~c ma "ngay song ch~m" ta se Lam La: 'Thich
thi Lam, tha Long tam tu", "song hien tu", "quen tat ca vui nhu con tre", "cham
Lo sue khoe", "nhin quanh, quen bat bang khuang".
Cau 2. Nhitng cam xuc dQ,c bi~t khi ta song ch~m L<;ti dUQC neu ra trong do<;tn
trich la: "vui nhu con tre'', " ngay troi nhe nh~, em, mau", " Umg phoi ph6i",
"H<;tnh phuc nh~ heu". V~y nen con nguoi can phai song ch~m LQ,i, tinh tam va
cam nh~n nhiing niem VUi nhO be trong CUQC song ae tam hon dUQC nh~ nhom,
thanh than.
Cau 3. "Doi van vui dau dQi trang ram
Vang duong rQ,ng tl:[ tam ta trQng"
Hai cau tho tren gQi Len nhung suy ngam sau xa ve each ta t~n hu6ng nhitng
niem vui trong CUQC song. Khong can aQi den Lite "trang ram", khong can cho
nhitng khoanh khac dUQC coi La chuan ml:{c cua Sl:{ am no, hQ,nh phuc, niem vui
den v6i moi con nguoi chung ta dva vao each ta don nhQ,n va tran trQng no.
Niem vui co the xuat phat ti! nhitng dieu binh di, don gian nhat, niem vui kt
khi kmg ta Li;tng gio, khi tam hOn ta cam thay an nhien, thoai mcii nhat.
Cau 4. Trang do<;tn trich tren, tac gia dii the hi~n m¢t cam xuc hai Long va
tran trQng v6i CUQC song hi~n tQ,i gian don, binh di. ChQn each song ch~m
khong phai La vi~c ne tranh va co LQ,p ban than khoi dong chay cua nhii:ng
dUOng dua CUQC aOi, ma thVC chat moi COn ngUOi chung ta deu CO m(jt dUOng
aua cua rieng minh, va vi~c ta song nhu the new chinh La ca tinh a¢c aao cua
ta auqc the hi~n trQn v~n tren hanh trinh trai nghi~m duong dua ay. each
song ch~m cua tac gia dii truyen nhung nang Luqng tich Cl:{C den baa the h~
bQ,n dQC chung ta ve cam giac an nhien, tv tQ,i trong tam hon. Nho each song
ch~m, ta cam nh~n aUQC ci;tn ke han tifng hOi thd, tifng nhip d~p CUa CUQC Song,
ta biet g£;tt bO di nhii:ng mu¢n phien, biet thu tha va tran trQng nhieu han nhitng
gi minh dang c6. Til: d6, ta se song tot len moi ngay, nhu nhung doa hoa ch~m
riii toa huong thorn.
 Cau 1. NLXH: Y nghia cua vi~c song ch~m cua con nguoi.
Suot m(>t thai gian dcti, cac bc;m tre ail dua cau noi: "Song chqm lc;ti, nghi
khac di. Yeu thuong nhieu hon" tro thimh m(>t cham ngon song cho minh. Cu(>c
song thi luon v(>i va, con nguai thi cu mai me buck nhanh, chqy duoi thea no.
Chung ta day minh thea nhitng guong quay khong diem dung cua CUQC dai, de
roi trong ta chang ai may may dung lc;ti m(>t phut giay de ngam nhin the gioi.
Cuoi cimg chung ta vi hoi ha, v(>i va ail bo di nit nhieu thu. Hay m()t lan "bubc
cht;im lq,i giiia the gian u()i va" de thay duqc nhiing dieu nho be va dang nam
tht;it binh yen quanh ta. Hay m(>t lan dung ai "chuyen tau toe hanh" con duang
cao toe, ma thfr tha bq xem sao! Mt)t zan cht;im rai de quan tam va yeu thuang
mQi nguO'i, nhiing nguO'i ma khi ta bt;in rgn ita chdng he cU tam. Chi khi biet
song cht;im lq,i, ta mbi khong bolo nhiing nguO'i ma ta yeu thuang, nhung ctieu
ma ta tntn quy. M()t phut giay ta dung lq,i de danh cho minh nhiing khoang
tinh lij.ng an yen, de yeu thuang va liing nghe chinh minh. Chinh S'f! song chqm
ay cho phep con nguO'i tt;in huang CUQC song m()t each trQn v~n nhat. Nhu cai
each ma rat nhieu nguai tre gi{i ti£ CUQC song ao thi on il, bO thanh pho va Ve
que. Nhu co etc nhan nganh "Thiet ke do hQa" cua Dc;ti hQc Kien true Ha N(>i -
Nguyen Ngoan la m(>t trong so do. Rai xa Ha N(>i, rai xa nhitng v(>i vil cua chon
phon hoa, co gai tre tro ve vimg que Thai Nguyen voi m(>t ngoi nha nho, m(>t
manh vuan con va nhitng a(>ng vqt nho. Nguyen Ngoan tqo d'f!ng cho minh
m(>t cfra hang nho chuyen ban san pham tqo hinh cac loc;ti ca bang go do t'l! tay
CO thiet ke~ aeo gQt va ve.·Mqt CUQC song yen an, binh diva nh~ nhang ay khong
chi aem aen cho CO gai tre niem VUi CUQC song va hc;tnh phuc ma con truyen
cam hung song milnh li~t cho bat cu ai dang moi m~t trong m(>t dai v(>i va.
Chung ta chi co m(>t lan de song, hily ai nhanh va chqy nhanh cilng nhitng uoc
mo, nhung hay biet chqm trong tung khoanh khac va nang niu, tran trQng
nhung gi minh aang co. Hily nho rang: Nhitng thu qua di roi se khong baa gia
co the lay lqi aUQC, chi de lc;ti trong chung ta S'f! nuoi tiec. Ca aai aung nuoi tiec,
ta li~u con thai gian de tien buoc ve phia truoc

373
 Cciu 2. Phcin tich S'i! doi l(tp giiia con thuyen va cdnh b~o h;tc, va nh(in xet
moi quan h~ giiia ngh~ siva CUQC aOi.

Nha van Nguyen Minh Chau tung n6i ve con mat cua ngw:Ji cam but
rang: "Nha van khong co quyen nhin sv VQt m(jt each don gian, va nha van
can phan dau de aao xoi ban chat con nguai vao cac tang sau ltch sit, nghia
La phai co cai nhin aa chieu, nhieu chieu aoi voi sv VQt, hi~n tw;mg trong CUQC
aai. Khong aUQC nhin hay aanh gia m(jt each hoi hQt, thea quan tinh. Va do
cung chinh La aieu ma "nguai ma tinh anh" cua nen van hQC moi huong den
qua truy~n ngan "Chie'c thuyen ngoai xa" - dica con tinh than ki thac het thdy
nhiing gi nha van tran trO' ve ngh~ thu(it va CUQC aoi. D~c bi~t, ld nam {J S'l! aoi
l(ip giiia ve d~p cua hinh dnh chie'c thuyen ngoai xa va cdnh b~o h;cc 0' gia dinh
hang chai tren bien.
Nguyen Minh Chau aUQc coi La mQt trong nhiing cciy
but tien phong cua van hQc Vi~t Nam thai ki doi moi. Nhitng sang tac cua ong
aeu XUat phat tU cam hung the S'l!, aO'i tU mang a(im chat trie't ly nhcin sinh,
khac xa voi cdm hung su thi Uing m~n quen thUQC truoc nam 1975. Truy~n
ngan "Chiec thuyen ngoai xa" La m(>t sang tac thu(>c giai ao(ln thu hai cua nha
van. Nhan v~t trung tam trong cau chuy~n chinh La ngw1i dan ba hang chai,
nhan v~t aii de L£;Li trong Long nguai dQc rat nhieu suy nghi, tran trove nhitng
cau chuy~n dai.
Truy~n ngan "Chie'c thuyen ngoai xa" luc dau duqc in trong t(tp "Ben que",
sau dugc nha van lay ldm ten chung cho mQt t(tp truy~n ngan (in nam 1987).
Trny~n in d(tm phong each t'l! S'l! trie't ly ciia Nguyen Minh Chciu, tieu bieu
cho htidng tiep cQ,n aai song tu goc a(> the S'lf CUa nha van cung nhitng chiem
nghi~m sau sac cita ong ve "ngh~ thu~t va CUQC aai". No khac hoan toan voi
cam hung va huang ai trUOC nam 1975 cua ong. Co le, S'l! khac nghi~t cua CUQC
song buqc nhitng nguai ngh~ si chan chinh nhin L£;ti huong di cua minh.
 Bcm ve nhan VQt trong tac pham,
coy kien cho rang: "Nha V£in sang tc;w nhan v4t de gui gam tu tw]ng, tinh cam
va quan ni~m cua minh ve CUQC dai". Va nha van Nguyen Minh Chau ciing da
gui gam tu tuong cua minh vao nhan v4t Phung. Phung La nguai ngM si nhiep
anh. Do cung La s'l;{ do bOng cua nguyen Minh Chau, ong de cho Phung [a nguai
ke chuy~n xuyen suot to an tac pham. voi tinh huang nh4n thuc, vua chua
a'l;{ng nhflng nghtch li, vua mang tinh chat kham pha, nhan v4t Phung augc
Nguyen Minh Chau pho thac cho vai tro tim kiem ve dE;p ngh~ thu4t chan
chinh trong CUQC doi. Phung [a ngh~ si nhiep anh, theo yeu cau cua truong
phong, anh phai toi m9t vung bien tung La chien truong xua cua anh de chvp
nhung buc anh cho tam Ltch ngh~ thu4t thuyen va bien. TQ,i aay anh da nh4n
thuc dugc nhieu dieu ma truoc do anh chua baa gia nghi toi.
xa
Nha van ThQ,ch Lam noi: "Cong vi~c cua nha van la pha,t hi~n ra cai dE;p o
cho khong ai nga toi, tim cai dE;p kin dao va che Lap cua S'l;{ v4t, de cho nguai
ciQC mQt bai hQC trong nhin Va thUong thuc". Qua cai nhin tinh te CUa ngh~ Sl
Phung - nguai ngM si giau tam huyet, co tam hon nhQ,y cam va say me cai
dE;p, nguoi clQC cung augc ngam nhin m¢t buc tranh tho mQng. Sau m¢t tuan
le "ph'IJC kich" dQC ba bien, nguoi ngh~ Slay dii phat hi~n va thu aUC)C mQt canh
dE;p "dat" trai cho. Do la hinh anh con thuyen ngoai xa dang an hi~n tren m(tt
bien mO SUOng, mQt ve dE;p ma CO [e ca CUQC aai bam may anh chi g(tp mQt fan.
Nguyen Minh Chau dii mieu tarat xuc dQng ctii giay phut nguai ngh~ si
xuc di;ng trubc cai d~p ma minh vua ch~m vao no. Chi tiet nay augc mieu ta
rc1t am anh, rat an tugng. Boi le Phung la nguoi ca doi ai san cai dE;p, ca doi
anh thu VaO trong cai ong kinh cua minh nhii:ng cai Ve UE;p cua CUQC song, CUa
CUQC aai. Do do, anh aau co lQ, trUOc cai d~p. The made mQt nguoi ngh~ sica
aoi di thu vao trong ong kinh cua minh cai a~p, ma [gi xuc dQng den muc dQ
nhu the thi cai d~p day no phdi d~t din ctii muc dQ 1'tnic tuy~t" nhu the nao.
380
Ay the nhung, cai a~p ay Lgi khong phiii La "tranh tinh xiio voi hoa cong", md
ld cc:H d~p cua nhiing dieu rat gidn dj. Khung ciinh r()ng LOn cua bien voi chiec
thuyen ngoai xa ma "mui thuyen in m(jt net mo ho toe nhoe vao bau suong mu
trang nhu co sua pha aoi chut mau hong hong do anh m£;1t trai chieu vao", tren
thuyen La vai bOng nguoi ngoi im phiing phac. No chi ld mgt C«ii thuyen luai
vo binh thuong, chi ld nhiing thu het sue gidn dj. Tat cd hi~n len duai anh
suong mai hong hong, nhung c«ii gidn dj d:y lt;ti hoa hqp cte'n muc dg toan bich,
cai S'I;C gidn dj ay lt;ti dUCJc hoa hc,1p tU duong net tlen mau sac, tU anh sang den
bo C'J:tC. Oii gi cilng dt;tt den dg "trc;m v~n". Chinh vi cai ve d~p giiin di agt den
muc a() toan bich ay aa tgo nen m()t bieu trung cua cai a~p (Mi). Do La cai d~p
khien cho trai tim cua Phung nhu co cai gi do bop that chgt Lt;ti. Lan aau tien,
Phung hieu cai a~p chinh La dr;w due (Thi~n). Chung ta nh~n ra rang: Khi ndo
cai d~p tro thanh dt;to dice, va mc}t khi dt;to dice la cai d~p thi do dich th'I;Cc la
d~o dice.

Va tan aau tien nguai ngh~ si ai san Lung cai a~p aa xuc d()ng nh~n ra, cai
a~p chinh La ago due. Dung truoc cai d~p tam han tro nen a~p de hon, thanh
tao hon. Dung truoc m(jt san pham ngh~ thu~t tuy~t voi cua hoa cong, nguoi
ngh~ si tro nen boi roi va "trai tim nhu co cai gi bop that vao". Chua het, trong
giay tat, ngUOi ngh~ si con kham pha thay cai chan Li cua S'l;l hoan thi~n, kham
pha thay cai khoanh khac trong ngan cua tam han. Khong can Lv;a chQn xe
dich gi nita, anh "bam lien thanh m()t hoi het m()t phan tu cuon phim, thu vao
chiec Pra-ti-ca cai khoanh khiic hgnh phuc tran ng~p tam han". Day chinh La
sv; nhgy cam cua trai tim nguai nguai ngh~ si. Duong nhu trong hinh anh chiec
thuyen giil:a bien trai ma suong, anh eta bat g(ip cai "t~n Thi~n, t~n Mi", thay
tam han minh nhU aUQC g(jt rua, tro nen trong treo, tinh khoi bOi cai a~p hai
hoa, tang mgn cua CUQC doi. Nguoi ngh~ si cam thay hgnh phuc do La niem
hc;mh phuc cua S'l;l kham pha va sang tt;to, cua S1;{ cam nh~n cai d~p tuy~t di~u.
De CO dUQC niem hgnh phuc ay, ngUOi ngh~ si phai kien tri, phai VUQt kh6, phai
dam me het minh vi ngh~ thu~t. Va cai a~p ki di~u c6 khi LQ-i din voi nguoi
ngh~ si vao luc khong ngo nhat. Do La cai a~p t1;[ nhien, hoa hQp ki lg giil:a canh
COT~
 "Co nhung hinh anh thoQ,t moi nhin thi d~p, thQ,m chi la rat d~p, nhung
neu nhin ki ben trong, di sau vao ban chat cua no thi hoan toan ngUQC lQ,i".
Cu(jc song nhieu khi thuong "danh lua" ta nhu the. VQ,y nen, con nguoi phai co
con mat tinh tUOng, nhin thau "gan ru(jt" CUQC song de kham pha, phat hi~n
thi moi mong tim ra dung ban chat cua no. "Chiec thuyen ngoai xa" cua
Nguyen Minh chau la m()t truy~n ngan nhu vQ,y. Vi~c ngh~ si Phung bat ngo
phat hi~n m()t canh d~p "troi cho" - la canh chiec thuyen ngoai xa giua bien
mit suong, khien cho tam hon anh nhu duQc thang hoa trong cai d~p, trong
niem hQ,nh phuc ngQt ngao. The nhung, dlng chinh chie'c thuyen ay, anh lt:ti
bat ngo chung kie'n cdnh bt:to hanh trong gia dinh hang chai, khie'n cho anh
phdi siing so, kinh ngt:tc.
Nguai ngh~ si dii tQ,n mat chung kien, til: chiec thuyen ngu phu d~p nhu
trong mo buoc ra m(jt nguai dan ba xau xi, m~t moi va cam chiu; m(jt lao dan
ong tho k~ch, dil dan, dQC ac, coi Vi~C danh VQ nhU m(jt phuong each de giai toa
nhitng uat uc, kho dau ... Day la hinh dnh dang sau ctii a~p "toan bich, toan
thi~n" ma anh vua bat g(tp tren bien. No hi~n rabat ngo, trO' treu nhu tro dua
quai ac cua CUQC song. Chao oi! Cung la buc anh ay, cung hinh anh ay, boi anh
ay chi can no tinh tien ve phia Phung gan han thai thi no lQ,i pho ra m(jt dau
an, m(jt hinh anh khac. Khi cai thuyen ay, dam thdng truO'c m(tt Phung thi no
la cai dau an cua cai xau, cai ac, cai vo d~o. Do la nguai dan ba trQ,C ngoai 40,
m(jt than hinh quen thu(jc cua nguai vung bien, cao lon, voi nhung duang net
thO k~ch, m(lt ro, khuon mgt tai nhQt. Nguoi dan ong ai sau, lung r()ng va
cong ... Ca hai con nguai nay, deu gQi den nhitng dieu tho k~ch, xau xi chic
khOng he d~p nhu hQ ngoi im phiing phac tren mui thuyen nhu nhung buc
tUQng. Nhung khong sao, neu chi la nhitng duang net nay thai, thi chung taco
the de dang nh(ln ra, no la nhilng Ve d~p tho rap, lam lap efta CUQC dai, CO gi
phai ngQ,c nhien qua doi den the? Nhung cai sung so nam acho, cai d~p "toan
bich" khi lt:ti gan ld cai ac. Chinh lai noi cua nguai dan ong noi VQng len thuyen
ail "xe toQ,c" buc tranh ve cai d~p, "CU ngoi yen day. D(jng dQ,y tao giet ca may
di bay gia". Cai loi noi mo dau cho hi~n thl;{c CUQC song, lQ,i La m(jt lai noi gQi
382
rlen cai ac, m()t Loi de dQa dang SQ, tqo nen noi am anh ve cai ac n1t r6. Phung
eta chung kien tu chiec thuyen a~p nhu trong mo ay bwk ra m()t nguoi aim ba
xau xi, m~t moi, cam chiu va m()t lao dan ong tho k~ch, du dan, a()c ac, coi vi~c
aanh VQ la m()t phuong thuc de giai toa nhung uat uc, aau kho, "Chang noi
chang rang, Lao trut con giQ,n nhu Lila chay bang each dung chiec that lung
quQ,t tai tap vao lung nguoi dan ba, lao vua aanh vua tho hong h()c, hai ham
rang nghien ken ket, cu moi nhat quat xuong Lao Lc;ti nguyen rita bang cai giQng
aau dan: May chet ai cho ong nho, chung may chet ai cho ong nho". Va Phung
se con aau don ma nhQ,n ra rang, do khong chi La cai ac, macon la m()t sv vo
aqo. Boi vi nguoi dan ong ay khong he xa lc;t voi nguoi dan ba, nguoi dan ong
ay chinh La chong cita nguoi dan ba, va aay chinh La m()t trqn bc;to hanh gia
ainh. Nhu the, no khong chi dung Lc;ti acai ac, ma no la bieu trung cita m()t Sl:{
vo aqo. Neu nhu cai a~p La bieu trung cita aqo due thi cai cau chuy~n bqo hanh
cita nguoi chong voi nguoi vg La bieu trung cita cai vo aqo. Va tat ca nhung
aieu do, aeu eta phoi bay truoc mat nguoi ngh~ si Phung- m()t nguoi ngh~ si
ma vua moi do each may phut thai, anh con dang me mai truoc cai ve a~p ma
chiec thuyen eta aem Lqi cho anh.

Tqo ra tinh huong aoi lQ,p ay, nha

van muon truyen tOi nguoi UQC thong ai~p ve moi quan h~ giUa ngh~ siva CUQC
aoi. Nhung tac pham ngh~ thu~t vo gia khong phdi t'l:( dung ma tUn, do la ket
qud cua qua trinh lao dQng mi~t mai hang say. Khi bat g(tp canh a~p nguoi
ngh~ si thay tam hon minh trong sang vo ngan. Tu day nha van muon nhan
mqnh den kha nang nhan dqo hoa con nguoi cita ngh~ thuQ,t chan chinh: "Cai
a~p cuu vat con nguoi". De co aUQC phat hi~n thu nhat, nguoi ngh~ si phai tran
tro tim kiem va tva chQn, canh a~p a rat xa nhung vi niem dam me va khat
VQng cong hien cho ngh~ thuQ,t nen phai di tim kiem. Phat hi~n thu hai lq,i i'J
n1t gan, ngay ben C(;tnh CUQC song moi nguoi, nhung do Lgi la S'lf thQt tran trl;ti
va tho rap, chi mang nhung noi kho aau, bat binh. Doi khi ta cu mai miet thea
&uoi DO
' 0
hi~n deu co hinh iinh chiec thuyen, khi o ngoai xa, chiec thuyen La ve d~p cua
ngh~ thuQ,t lung Hnh, huyen iio, khi ve gan cilng [a lite S1:{ thQ,t CUQC doi hi~n ra.
Nguyen Minh Chau dci noi voi chung ta rang: "Ngh~ thutj,t khong bao gia dung
lt;ti {J eai ve d~p ben ngoai, niu chi dung lt;ti {J eai ve dE;p ben ngoai thoi thi
nguai ngh~ si da chdng phdi la mqt nguai ngh~ si tai nang roi". Nhung nguoi
ngh~ si con can phiii vUQt qua cai ve d~p ve ngoai ay, cai ve d~p ma Thc;tch Lam
trong tieu luQ,n "Thea giong" da noi: "Do lave d~p cua hoa, cua lieu de di tim
aUQC cai hc;tt ngQC trai, an giau ben trong cai VO be ngoai XU xi cua [Op VO trai".
Dung nhu Thc;tch Lam aa noi: "Cai d~p man mac khap vii trv, len Loi khap
cac hang cung ngi5 hem, tiem tango nhii:ng vgt tam thuong. Cong vi~c cua nha
van La hieu cai a~p o cho ma khong ngo toi, tim kiem cai d~p kin dew va che
Lap, cho nguoi dQC m(jt bcli hQC trong nhin va thuong thuc". Xoa mo ai cai mo
ho, loe nhoe cua man suong hong sam mai, ciinh bc;to L'l;[c trong gia dinh hang
chai khien Phung nhQ,n ra rang:De hieu duqc S'i:C thq,t dai song khong the nhin
mqt each don gidn, nguO'i ngh~ si phdi co cai nhin da chieu ud sau sac han.
Ngh~ thu(tt chan chinh phdi luon gan bO ubi cuc)c dai ud nguai ngh~ si khong
the nhin aOi mqt each don gian, can phai nhin CUQC Song va COn nguai mc)t
each da di~n, nhieu chieu. Boi, hoa ra dang sau ve a~p "toan bich" day ngh~
thuQ,t ma anh vua chvp dUQC tren mc;tt bien lc;ti chang phiii La "dQ,O due" hay
"chan ly cua sv toan thi~n", ma La sv ton tc;ti cua cai ac, cai xau, cua noi dau
kho, tui nhvc.
Nhu vQ,y, thong qua sv doi LQ,p trong hai phat hi~n cua ngh~ si Phung,
nha van Nguyen Minh Chau muon neu ra m<;)t ctieu chiem nghi~m sau sac:
Can phdi gan ngh~ thuQ.t ubi cuc)c dai, bai "ngh~ thu~t chan chinh luon dtUJc
khai d(iy tic CUQC aai va quay tr«J lt;ti CUQC dai". NgUOi ngh~ St khong aUQC phep
nhin sv vQ,t m(jt each don giiin, de dcii, phiii co tam Long biet tran tro ve con
nguoi, phiii dao xoi vao nhii:ng tang siiu cua doi song de lam he l(j nhilng "hc;tt
ngQc trong tam han" co the con mang nhii:ng Lam lap cua cat bvi doi thuong.
Ngh~ thut;it va CUQC song luon luon co quan h~ mq,t thiet voi nhau. Neu ngh~
thuq,t khong bam sau vao doi song thi ngh~ thuq,t se nhu cai cay bi heo kho vi
thie'u nhiing mt;tch nuac ngam. Hi~n thvc xa h(ji La miinh dat song cua van
384
chuang, La chat mgt Lam nen tinh chiin thvc, tinh tv nhien, tinh dung dan, tinh
th'lfc te cua tac phdm van hQc. MQt tac phdm co gia tri hi~n thvc baQ gio cung
giup nguoi ta nhgn thuc dUQC tinh quy Lugt cua hi~n thvc va chiin Ly doi song.
Nguoi ngh~ si phai "L0n ngl:tp" siiu vao CUQC aoi de Lam sang Len cot Loi cua
CUQC song. Neu xa roi CUQC song, nguoi ngM si cung se danh mat di thien chuc
cao quy nhat cua ngM thugt: Ngh~ thugt vi nhiin sinh.
Ket "Tac phdm ngh~ thugt se chet neu no mieu ta CUQC song chi de
mieu ta, neu no khong phiii La tieng thet kho dau hay Loi ca t1:tng hiin hoan, neu
no khong dQ,t ra nhung ciiu hoi hoQ,c trii Loi nhung ciiu hoi do" (BieLinxki). Tim
den nhung tac phdm van hQc, nguoi dQc diiu chi mong cho vai phut giiiy giai
tri biing qua. Trang sach dong Lr;ti, tac pham ngM thugt moi mo ra va "cu<)c
doi La diem khoi dau va La diem di toi cua van chuang". Nguyen Minh Chiiu
tung khang dinh: "Nha van khong co quyen nhin sv vgt m<)t each dan giiin, va
nha van can phan dau de dao xoi ban chat con nguoi vao cac tang siiu lich sir".
Truy~n ngan "Chie'c thuyen ngoai xa" mang clen mqt bai hQc dung dan ve each
nhin nh~n giiia CUQC song va COn ngteiJi, mqt each nhin da di~n, nhieu chieu,
phat hi~n ra ban chat th¥c s¥ sau ve ngoai d~p de cua hi~n tuqng.
 DE THI THU KY THI THPT QUOC GIA 2022
Mon: Ngiivan
Tran Thuy Duong Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat de

l
DQC dot;tn trich sau va th'l!c hi~n cac yeu cau sau:
Ngay hom nay bc;m song vai Long yeu thtwng, chile chan rang bc;m se nh4n Lq,i
dUQC yeu thuang VCW ngay mai. S~ khoi dau hom nay cua moi ngUdi khong phai
bat dau til nhung dieu xa rdi th~c te, ma hay bat ttau bang nhung gi chan th~c
nhat cua tinh yeu thuong va Long bao dung cao ca.
Tinh yeu thuong vo cimg don gian va rat gan gui vai tat ca mQi nguoi. No
xay d~ng nen moi quan h~ than thi~n giUa nguoi vai nguoi; no Lam cho CUQC
song tro nen am ap han, vui ve va hq,nh phuc hon. Nguoi co nhan each d~p La
nguoi Luon biet yeu thuong mQi nguoi va Luon huang den chan- thi~n- my. Man
qua cita s~ yeu thuong khong nhat thiet phai La v4t chat, ma chi don gian La Loi
d<)ng vien, La cai nhin day thi~n cam, m()t Loi cam on chan thanh ...
Yeu thuong va dUQC yeu thuong, do La dieu ma mQi nguoi Luon luon mong
muon. Chinh yeu thuong da giup chung ta co dUQC niem tin, nh4n ra dUQC re
song, nhin ra cai d~p, thay dUQC nhung dieu tich c~c xung quanh minh. Vi v4y
hay Luon co gang tro thanh m<)t nguoi huang thi~n, m()t nguoi Luon biet yeu
thuong va tran quy CUQC song. Hay de cho the giai nay Luon dUQC toa sang bang
tinh yeu thuong va hay nuoi duong no bang each lam nhieu vi~c tot, yeu thuong
mQi nguoi, san long giup do nguoi khac bang kha nang co the.
(Theo "Doi xu bang tinh yeu thuang", Thu Uyen)
Cau 1. Thao tac l~p lu~n cua do:;tn trich tren la gi? (0.5 diem)
Cau 2. Theo tac giii, "ngay hom nay" chung ta nen bat dau ttr dieu gi de CUQC
song tot d~p hon? (0.75 diem)
Cau 3. Theo anh/ cht, "man qua yeu thuong" dang quy nhat cua con nguoi
trong CUQC song la gi? (0.75 diem)
Kj niing xu ly ud luy~n demon Ngii van 2022 Tran Thuy Duong

Cciu 4. Cau n6i: "Chinh yeu thuong da giup chung ta co dWJC niem tin, nhQ,n
ra duqc Le song, nhin ra ccii d~p, thay duqc nhfrng dieu tich cv:c xung quanh
minh", gQi cho anhjchj suy nghi gi? (1.00 diem)
Ph~n II. LAM VAN (7.0 di~m)
cau 1. (2.0 diem)
Tu n()i dung phan DQc hieu, anh/chj hay viet do(;ln van (khofmg 200 chfr)
trinh bay suy nghi ve SUC mt;tnh cua 'Vi~c lan toa yeu thteong trong CUQC s6ng.
cau 2. (5.0 ttie"m)
Con song duai Long sdu
Con song tren mgt nuac
Oi con song nha bo
Ngay dem. khong ngu duqc
Long em nho den anh
Cii trong mo con thilc"

Dau xuoi ve phuong bac

Dau nguqc ve phuong nam
Noi nao em ciing nghi
Huang ve anh - m(>t phtwng
(Trich "Song", Xuan Quynh, sach Ngfrvan 1)
Phan tich n6i nho cua nhan v't trii' tinh va nh~n xet each bay to tinh
cdm cua Xuan Quynh trong bcli tho "Song".
 DAP AN vATHANG DIEM
Ph~n cau N()idung Di~m
I DOCHIEU 3.0
1 - Thaa tac LQ,p LuQ,n cua aac;tn trich: Binh LuQ,n. 0.5
2 - Theo tac gia "Ngay hom nay" chung ta nen: "song vai 0.75
Long yeu thuang", "bat aau bang nhitng gi chan th1;ic
nhat cua tinh yeu thuong va Long baa dung caa ca" ae
song tot han.
3 - "Man qua yeu thuang" dang quy nhat cua con nguoi 0.75
trong CUQC song:
+ Tinh cam chan th::mh, khong toan tinh.
+ sv quan tam gifra mQi nguoi.
4 - Cau n6i: "Chinh yeu thuong da giup chung ta c6 1.0
dUQC niem tin, nh~n ra dUQC le song, nhin ra cai d~p,
thay dtrQc nhfrng dieu tich eve xung quanh minh", gQi
suynghi:
+ Cho thay r6 vai tro va y nghia to 16n cua tinh yeu
thtrong trong CUQC song COn ngtroi.
+ Han gan, xoa dtu vet thuong.
+ C6 d<)ng Ivc, niem tin bu6c tiep.
II LAM VAN 7.0
1 Viet GOl[lD van v~ sire ml[lnh cua vi~c Ian toa yeu 2.0
thtrong trong CUQC song.
a. Dam baa yeu cau ve hinh thuc aac;tn van: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each dit~n dtch, quy n~p,
tong - phan - hQp, m6c xich, song hanh.
b. Xac dtnh aung van ae can nght LuQ,n: Sue mgnh cua 0.25
vi~c Lan toa yeu thuang trang CUQC song.
c. Trien khai van de nght Lugn: 1.0

388
 Thi sinh c6 the h,ra chQn ca.c thao tac l~p lu~n phu hQp
de trien khai van de nght lu~n nhung phai 1:1m r6 sue
mc;mh cua vi~c [an toa yeu thuang.
C6 the theo huang: Sue mt:tnh cua vi~c lan toa yeu
thuong h6a giai mQi h~n thu, giup con nguoi lam l9-i
CUQC ddi neu CO sa nga; khoi d~y d{)ng h,tc, tiep them
niem tin, chap dmh VUQt qua giong bao CUQC doi; cam
thay tam hon binh yen, trong sang, rfra troi ich ki,
"tham- san- si"; giup con nguoi truong thanh va chin
chan hon; nh~n ra duQc gia trt cua ban than, khong
danh mat chinh minh; hoan thi~n nhan each, tam hon
con nguoi.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngu phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;w 0.25
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nghi lu~n; c6
each diE~n dC;I.t m6i me.
2 Phan tich noi nha cua nhan v~t tru tinh em 'Va nh~n 5.0
xet each bdy to tinh cam cua Xuan Qujmh.
a. Dam bao cau true bai nghi [u(tn 0.25
MO bai neu dUQC van de, Than bai trien khai dUQC van
de, Ket bai khai quat dUQC van de.
b. Xac dinh dung van de can nghi [u(tn 0.5
Noi nha cua nhan vc;tt trii: tinh em va each bay to tinh
cam cua xuan Qu)mh.
c. Trien khai van de thanh cac [u(tn diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhung d.n
v~n dvng tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch?t che
gifra li le va dan chung, darn bao cac yeu cau sau:
Ky niing xu ly ud luy~n de mon Ngfc van 2022 Tran Thuy Duang

* Gidi thi~u khai quat ve nha tha Xudn Qu)mh, bai tha 0.5
Song va noi nhd kho 5 va kho 6.
* Noi nhd cua nhdn vqt trn tinh em: 2.0
- Noi nho dUQC the hi~n trong khong gian doi l~p:
"du<1i Umg sdu" - "tren mqt nude"; thoi gian: "ngay" -
aem"; noi nho luon thuong tn.rc "cd trong ma con thuc".
- Bay to tn,rc tiep, tao b~o, khong giau giem: "Long em
nhd aen anhj Cd trong ma con thuc"
- Noi nho duQc the hi~n qua vi~c khiing dtnh tinh dim
thuy chung son sat: "Xuoi Bac" - "ngUQc Nam" van
"nghi ve anh mQt phuang.
- The tho 5 chfr nhu la tieng long, tieng song d~t dao;
cac bi~n phap ngh~ thu~t an dv, nhan hoa, gQi hinh,
0.5
gQi ta, doi l~p, song doi...
* NhQ,n xet ve each bay to tinh cam Xudn Qu)mh: 0.5
- The hi~n loi tu duy hi~n d~i cua Xuan Qu)lnh: manh
li~t, tao b~o, tn.rc tiep, chan thanh khong giau giem,
khong che d~y.
- Tuy nhien, van co net kin dao, dtu dang, de thuong
cua nguoi phv nfr khi yeu.
d. Chinh td, ngil phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tq,o 0.5
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nght lu~n; co
each dien d~t moi me.
TONGI>I:EM 10.0

390
 BAI VIET THAM KHAO
L
Cau 1. Thao tac LQ,p luQ,n cua doc;tn trich: Binh luQ,n.
Cau 2. "Ngay hom nay" chung ta nen: "song vai long yeu thtwng", "bat dau
bang nhung gi chan thv;c nhat cua tinh yeu thuong va long bao dung cao ca"
de song tot han.
Cau 3. Theo toi, "mon qua yeu thuong" dang quy nhat cua con nguoi trong
CUQC song khong phai nhfrng thU VQ,t chat xa hoa CO the dung tien mua, ma
chinh la nhung tinh cam, sv; quan tam xuat phat tu trai tim chan thanh cua
con nguoi. Nhung mon qua ay ta khong the cam, nam nhung no tra thanh sqi
day gan ket nguoi voi nguoi, la diem tv;a moi khi vap nga hay kho dau ta luon
co the nhanh chong vuqt qua con dau de buoc tiep.
Cau 4. cau noi: "Chinhyeu thuong dii giup chung ta co duqc niem tin, nhQ,n
ra duqc le song, nhin ra cai d~p, thay duqc nhung dieu tich eve xung quanh
minh" gqi len trong ta bao suy ngam sau xa ve gia tri .cua nhung yeu thuong
trong CUQC song. Tinh yeu thUOng CO vai tro VO cimg quan tr<;mg trong Vi~C
nuoi duong the giai ben trong tam hon con nguoi. Khong co tinh yeu thuong,
trai tim ta se tra nen kho heo, ta se khong the nhQ,n ra duqc nhung gia tri tot
a~p van luon ton tc;ti xung quanh, khong the CO duqc niem tin, niem hy VQng
vao nhung dieu tich eve trong CUQC song. Tinh yeu thuong giong nhu m<)t sqi
to ki di~u keo gan khoang each giUa nhung con nguoi tuang nhu xa lc;t, noi ket
ca nhung trai tim tuang nhu da tan tc;t, vo cam vi nhung vet xuac kho phai
trong CUQC doi. Song voi tinh yeu thuong va biet lan toa yeu thuong, con nguoi
chung ta se duqc soi rQi bai thu anh sang cua niing luqng tich eve, cua niem
vui va hc;tnh phuc moi ngay.
 Cau 1. NLXH: Sue m.;tnh cua vi~c lan toa yeu thuang
"Tinh yeu lon len nho S'f! cho di. S'f! yeu thuang ma chung ta cho di la S'f!
yeu thtWng lon nhat ma chung ta nh(tn dU(Jc", cau noi ay nhu thuc tinh chimg
ta ve sue m.;tnh cua vi~c lan toa yeu thuang din voi mqi nguoi Lan toa yeu
thuang la bie't se chia, quan tam, giup do, cam thong, no den nhu ngQn lua
hong sucH am nhilng tnii tim gia l£;tnh va la s(Ji day vo hinh keo chung ta xich
l£;ti gan nhau han. Khi yeu thuang duqc trao di, mqi h~n thu se dugc hoa gidi,
va tinh cdm di~u ki ii:y se giup cho nhung con nguoi lam li1 co co ht)i ldm lt;ti
CUQC dai. Trong CUQC song, kho tninh khoi nhilng luc ta rai vao ho sau cua

tuy~t VQng. Khi ay, sue mt;tnh cua vi~c lan toa yeu thuang nhu chia khoa khai
d~y dt)ng l1fc, tie'p them cho ta niem tin de viet tie'p uO'c ma con dang dli va
chap cho ta aoi canh thien than bang qua mqi giong to cua CUQC dai. "Du
nang hoa Se no, du yeu thuang h£;tnh phuc Se dong day", CUQC song se af;p va y
nghia han biet may neu sue m£;tnh cua tinh yeu thuang Luon hi~n hilu, noi kho
dau va bat h£;tnh cung se vai ai nhieu phan. Khi trao diva nh(tn l£;ti yeu thuang,
ta se cdm thay tam hon binh yen, trong sang, n1:t cuai ht;tnh phuc se luon nli
tren moi va bong dem cua ich ki, vo cam se bf day lui. Nhu canh cay dam choi
nay lQC nhO dat sinh SOi nay no Va dang hien mO mau, ta se dan truling thanh
va chin chan han neu co sue mt;tnh di~u ki cua vi~c lan toa yeu thuang lam
anh sang soi duang dan lOi. Khong chi v(ty, khi ta lan toa tinh cam aimg quy
nay, ta se nh~n ra dugc gia tri cua bdn than, khong danh mat chinh minh
truoc nhung cam do, ct;tm bay va lqc lua. Sue m£;tnh cua lan toa yeu thuang
du(Jc bieu hi~n rB nhat trong mua dtch, khi nhieu ca nhan t(tp the dd chia se
v(tt chat den nhilng nguoi co hoan canh kho khiin, chinh phu Vi~t Nam dang
tay don dong bao til vung dtch trove, nhilng hinh anh cao df;p ay la tam guang
sang cho gi6i tre soi vao va nhac nho chung ta phai biet song yeu thuang de
xa hQi tro nen am tinh nguoi va ngay cang tot df;p han.

392
Ky nang xu ly va luy~n ae mon Ngic van 2022 Tran Thity Dtcong

Cau 2. Phan tich noi nho cua nhan v~t trii tinh em va nh~n xet each bay to
tinh cdm ciia nha tho Xuan Quynh trong bai tho "Song".
BAIVIET
Ph~n mo
"Em trove dung nghia tnii tim em
Biet khao khat nhilng dieu anh ma uac
Biet xuc aqng qua nhieu nht;ln thitc
Biet yeu anh va biet dugc anh yeu"
Neu lang tai nghe va cam nht;ln bai tho tren, ta se ngam ra dugc mqt khuc
ca da diet va cho day khat VQng tinh yeu cua nil si xuan Quynh. Von la me)t
nguoi khat khao mdnh li~t nhung chiu nhieu lt;ln dt;ln trong tinh duyen, xuan
Quynh gui ca noi long ay vao ngM thut;lt, d~t nen nhilng van tho thiet tha
thay cho tieng long day thon thitc cua minh. D~c bi~t han, loi tho ay khong
chi la noi long cua chi ma con la tieng long chung cua nguoi phv nil hi~n dq,i
trong tinh yeu. Neu nhu o nhilng kho tho tren, tac gia di vao nh~n thuc va li
gidi ve tinh :yeu thi din hai kho 5 va kho 6, Xuan Quynh lt:ti ai sau vao noi
nho, tUng long thiiy chung sdt son ciia nguOi ph'l:t nic khi yeu. Tung tUng
song vif ra nhu tieng long cua nguoi con gai fly
Dot:tn viet ve tac gid: Nhdc aen Xuan Quynh, ao 1a mQt trai tim :yeu tha
thiet, aam thdm, dju dang, aay nic tinh nhung van khong kem phan quyet
li~t va khong luc nao nguoi khao khat, khao khat aen chay bong. Vai chi, dugc
yeu la ca me)t niem hq,nh phuc, the nhung til tham sau tam han, nhilng linh
cam mong manh, sg hai, truac "xa tap duong minh", thi thoang lq,i dqi Len
mq,nh me. "Xuan Quynh chang khac nao me)t cay xuang rang kien cuong va
ki di~u tren sa mq,c, da vat ki~t site minh de no nhilng bOng hoa quy cho doi"
(Nguyen Thu Phuong). Do la aieu tht;lt dang quy, dang kinh trQng cua mqt
nguoi yeu van chuang, va dugc van chuang "vt;ln" vao nguoi nhu the. Du CUQC
doi co nhieu trac tro, gt;lp ghenh thi 0 xuan Quynh van chay manh li~t cho
thO Va cho nhilng khat VQng.

393
 Bid tho "Song" la m9t trong cilng "dua con tinh than" khang
dinh vi the cua Xuan Qujmh tren thi dan van hQc Vi~t Nam hi~n dQ,i. Bai tho
dUQC sang tac vao nam 1967, in trong tQ,p "Hoa dQC chien hao". Bai tho dUQC
vi nhU mQt bong hoa lQ, ma Xuan Qu)mh hai dUQC khi di dQC chien hao dat
nuoc. Dung nhu lai Giao su Nguyen Dang Suyen khang dinh: "Bdi tho Song
la m(}t CUQC hanh trinh khoi aau tU S'I;C tU bo C(ii ch(tt ChQi, nho h~p de tim (ten
m(}t tinh yeu bao la r(}ng lon, CUOi cung ld khat uc;mg atCCJC song het minh
trong tinh yeu, muon hoa than vinh vien thanh tinh yeu muon thud'".
Phiin than

Song la hinh tuqng xuyen su6t, dong hanh cimg hinh tuqng em. Hinh
tUQng song khong chi tQ,O ra lop nghia an d'l! dQC dao maCOn cho thay cai nhin
tinh te cua Xuan Qu)mh khi nhQ,n thay S'lf tuong dong giila song va em. Phai
La nguai nhQ-y cam va co nhieu tam tu moi co the co nhilng hinh dung lien
tuong thit vi den the. Hinh tUQng song tiep tvc duqc sic dvng thanh cong va
tc;w ra nhieu gia tri ngh~ thuQ,t trong ytho:
"Con song duoi long sau
Con song tren mc;lt nuoc"
"Song" dUQC lay lam nhan de cho bai tho va cung chinh hinh tUQng dUQC
nha tho su dvng xuyen su6t tac pham. 0 doQ,n tho tren, song khong con la
m9t thlfc the tlf nhien ma duqc xem nhu m9t sinh the co han duqc tach ra tii
long dQ-i duong. Nha tho khong gQi song la "ngc;>n song" hay "gQn song" ma LQ-i
uu ai gQi no La "con song". Truoc het t~ "con song" gQi ra Slf sinh dQng. Ngoai
ra "con song" con the hi~n duqc, no khong phai la mQt hi~n tuqng tlf nhien vo
thUc ma CO han, CO tam tU Va CO tinh cam. Cach SU dvng til ngii: dQC dao do dd
khoac len cho hinh tUQng song ynghia thQ,t dc;lc bi~t. Di~p ngii: "con song" duqc
lc;lp di lc;lp lQ-i hai lan nhu muon nhan mQ,nh hon toi d6i tuqng duqc nhac toi.
Chua diing lQ-i o do, nha tho vQ,n dvng linh hoQ,t phep d6i "duoi long sau" -
"tren m(lt nuoc" tQ,O nen gia tri bieu dQ,t cao. Hinh anh tho tren gQi cho chitng
ta lien tuong tOi mc;lt nuoc khong ngiing vQ,n d9ng, dich chuyen. Tuy nhien,
neu chi nhu vQ,y thi chua du de "giai ma" tu tuong ma nil si xuan Qu)mh
 muon gui gam toi d¢c giit. Phai chang, "con song duoi long sau" chinh La an
d1:t de chi noi long cua em luon dUC)C giau kin trong long, giong nhU nhitng
con song duc;Jc giau kin "duoi long sau" vqy nhi! Bao nhieu lop song cilng chinh
La bay nhieu noi nho dUC)C gui gam sau tham trong long. Con con song tren
mqt nuac chinh La nhitng tinh cam co the nhin thay, duc;Jc bieu l¢ ra. Qua each
.noi an d1:t day dQC dao nhU theta cang thay dUC)C tai nang quan sat cua Xuan
Qujmh. Nha tho dung truoc bien r¢ng Lon menh mong, hoa than vao nhitng
con song de roi thay dUC)C tam han minh trong do. Qua do cang ldm ngO'i sang
hon ve d~p tam hon cua nguO'i ph¥ nii khi yeu. Du cat len thanh lO'i hay chon
ch~;tt trong tim thi tUng yeu ay van m9t long mgt dt:t huang ve anh.
Neu nhu song ocau tho tren dUC)c mieu ta nhu m¢t sinh the co han thi hai
cau tho tiep theo cang khang dtnh han cho dieu do:
"Oi con song nho ba
Ngay dem khong ngit dUC)c"
Song khong con tht;m thung giau kin tinh cam nita ma b¢c l¢ m¢t each
tnfC tiep. Than tU: "oi'' nhu m¢t each bieu dc;tt tao bc;to cita nha tho khi noi ve
trgng thai cam xuc cua song. Duong nhu song dii co giau minh nhung chinh
noi nho bO khien song bqt Len day tha thiet: "Oi con song nho ba". Song va ba
La hai doi tUC)ng m¢t m'l;{C huang ve nhau. D¢ng tU: "nh6" nhu se)i day ket noi
song voi bO, nhung dong thai cfing chinh se)i day ay dii tc;to ra khoang each
giil:a song va ba. Hinh tUC)ng song dUC)c nhan hoa va gan cho nhitng dqc diem
cita con nguai. Nhung no se cang them sinh d¢ng han khi noi nho ay dUC)C cv
the hoa:
"Ngay dem khong ngit dUC)c"
Trc;tng tU: chi thai gian "ngay dem" lam cho tinh chat noi nho dUC)c day len
cao. "Ngay dem" chinh La thai gian tuan hoan cua m¢t ngay, dien ta noi nho
tU: ngay sang dem, va tU: ngay dem nay sang ngay dem khac. Chinh each dien
dqt ay dii lam cho chung ta cam nh(tn ro han noi nho bO cua song. Do ld mgt
noi nho thuong tTJ!c, d(tm sau, luon luon hi~n hiiu. Noi nho if:y cu dang trao
manh li~t khUn cho song "khong ngu duqc". MQt noi nho con cao den thon
Ky nang xu ly va luy~n de mon Ngfc viin 2022 Tran Thuy Duong

Hinh tuc;mg song chinh la don bay de nha tha gqi ra noi nha cita em:
"Long em nha den anh
Ca trong ma con thuc."
MQi sv khac h<;>a ve hinh tuqng song cilng chi de huang tai vi~c the hi~n
tinh cam cho hinh tuqng nhan vqt em. Nha van Nguyen Minh Chau cilng eta
tung nhQ,n dinh rang: "Van hQC va CUQC song la hai vong tron dong tam ma
tam diem la con nguoi". Dit xuan Qujmh co huang tai mieu ta hinh tuqng
song nhung cai dich cuoi citng ma nha tha huang den van la con nguoi, trai
. tim cita nguoi ph~ nit. va cung vi the ma "tha la sv hi~n than cho nhitng gi
tham kin nhat cita con tim, thieng lieng nhat cita tam hon con nguoi"! Noi tai
hinh tuqng song chinh la each noi an d~ de chi hinh tuqng em. Neu nhu song
nha bO den mil:c "khong ngit duqc" thi noi nha cita em danh cho anh cung
khong kem phan "th6n thil:c". No cung da diet nhu the! No cung cil: con cao
mai khOng yen! Noi nha bOi hoi ay cung chinh la m()t trong nhitng ve d~p cita
tinh yeu. Ca dao eta tung co cau:
"Nha ai b6i h6i bOi hoi
Nhu dung dong lua nhu ngoi dong ram"
Nay trong tha Xuan Qu)mh noi nha ay lg,i duqc tai hi~n m()t lan nita. Cung
nhu song va bO, em va anh each nhau boi m()t noi nha. Noi nho chinh la trQ.ng
thai cam xuc thuong tn:cc chay trong sau thdm trai tim em suot hanh trinh.
Toi dtiy, hinh tugng em khong giau minh sau hinh tugng song nfca ma tn:cc
tie'p bqc lq cam xuc. Duong nhu noi nha ay qua manh li~t khien em khong the
kim lg,i minh ma bay to het long minh vai song, vai bien eel bao la va vai anh.
M()t net tuang dong nita gifra em va song duqc nha tha gqi ra. Neu nhu song
nha bO ca ngay lan dem, thi em nha den anh "ca trong ma con thil:c". Van la
noi nha thuong trvc, nang chay nhung 0 em, noi nha ay duong nhu duqc mieu
tel manh li~t han. Song nha bo khong ngit duqc con em thi nha anh tai noi ke
eel trong ma van nha ve anh. cau tha duqc viet rat tinh nhung lg,i the hi~n
aUQC noi nha sau xa. Vai m()t trai tim nhg_y cam va mang nhieu khat VQng
tinh yeu, xuan Qujmh eta the hi~n noi nha ay thqt sau sac. xuan Qujmh hoa
than vao song, vao em de cat len tieng long cita minh.
396
 Nha thai thi chua au gia vi cua tinh yeu. Tinh yeu se cang m(ln nang thiet
tha hon khi noi do ton tQ,i tam long sat son, chung thuy:
"Dau xuoi ve phuong bac
Dau nguc;1c ve phuong nam
Noi nao em cung nghi
Huang ve anh- m()t phuong"
Ve a~p cua tam han nguoi ph1:t nu khi yeu khong chi co noi nhO' macon
co tam Umg sat son, mgt Umg mgt d~ ubi nguoi minh yeu. Ve a~p nay cang
Lam cho hinh iinh nguai ph'l;l nit cang Lung Linh U1p lanh hon. Noi ve ve a~p sat
son cua nguai ph'l;l nit, Ho Xuan Huong cung aii tung viet trong bai tho "banh
troi nuac":
"Than em vi!a trang lQ,i vi!a trim
Biiy noi ba chim vai nuac non
Ran nat m<;tc dau tay ke nqn
Ma em V<in giit tam Long son"
Ve a~p ay tiep t'l;f,C clUCJC the hi~n trong tho xuan Qu)mh. Cung giong nhu
tho Ho Xuan Huong, ve d~p sat son cua nguoi con gtii d«;p han khi trdi qua
muon tnlng thu thach. C<;tp til trai nghia "xuoi" - "nguQc" gQi ra sv kh6 khan,
each tro trong tinh yeu. Chua dung LQ,i o do, c(lp til "phuong Bac - phuong
Nam" cang gQi ra S'l;( xa xoi, each tro hon. Tuy nhien dau cho muon trung each
xa, dau cho kho khan thi em van m<)t long mc)t dQ, huang ve anh:
"Noi nao em cung nghi
Huang ve anh mc)t phuong"
Du {J bat etc khong gian, thai gian nao thi tinh yeu em danh cho anh van
luon thuong tri!C va chay bOng. Do uua za net d~p uua za khat vc;mg trong tinh
yeu cua Xuan Qu)mh noi rieng ud trai tim nguoi ph¥ nu noi chung. Von co
nhieu khat khao trong tinh yeu nhung duyen solQ,i dua day khien tinh duyen
cua nang th~t L~n d~n. Nhii:ng noi Long ay, nay dUQc nha tho gfri trQn vao
nhii:ng van tho, biJi gia "Tho phat khoi til: kmg nguoi". Tho dinh mau CUQC aai
xuan Qu)mh, nen nhitng van tho ay cang tQ,O ra sue dong ciim Lon cho nguai
bao
 huang den duy nhat van chinh la "phuang anh". So til "mc;>t" nhu mc;>t lai khang
dtnh tam long sat son thuy chung cua nguai con gai khi yeu. "Mc;>t long mc;>t
dQ," VOi tat Ca nhflng khat VQng miinh li~t, nguai COn gai luon song trQn V~n
vai nhung cung bQ,c cam xuc tuy~t vai. Song VUQt hanh trinh xa xiim de tim
ve vai bO con em VUQt muon van each tra de den ben anh. Tinh yeu ay thQ,t
nang nan va ngQt ngao, "Du co nhung gian truan each tra nhung tinh yeu
baa gia cilng d~p, cilng den duqc tQ,n cung hQ,nh phuc giong nhu con song nha
den vai ba xa".

Trai qua nhung lan khong trQn v~n, khat khao ve tinh yeu trong Xuan
Qu)mh lQ,i cemg lOn han. Khong it lan nha tho dii bay to khat VQng nay tren
nhung trang tho cua minh. Vi vt:ty, tho Xuan Qujmh cilng chinh nhu cu9c doi
cua chj vt:ty. Lite soi noi, khi dju dang, lite thiet tha, roi cd nhung da diet, con
cao... Tat ca nhung cung b«:tc trong tinh yeu deu duqc nha tho t'H hi~n day
tinh te, nh~ nhang nhung khong kem phan tao bt:to, miinh li~t. Khi nhQ,n xet
ve Xuan Qu:)mh, thay Chu Viin San cilng dii tung noi rang: "Xuan Qu:)mh sinh
ra de viet tho tinh. Vai nguai phv nu ay tho cava tinh yeu cole la ly do de
ton tQ,i. Bai the ma dQC bed tho nao cua Xuan Qu)mh ta cilng thay nang lUQng
tich C'l:{C cua tinh yeu. Xuan Qu:)mh yeu miinh li~t "du d(>i - on ao" (Song),
thQ,m chi la chu dc;>ng de yeu "Em yeu anh, yeu anh nhu dien" (Tho viet cho
minh va nhung nguai con gai khac), doi khi con the thot "biet yeu anh ca khi
chet di roi" (T'l:( hat). Dau viet the la phi ly nhung cilng khien nguai ta phai tin
vi no dUQC viet bai m(jt trai tim yeu chd,n thanh". Tinh yeu la CUQC song, la
khat VQng la net d~p tam han dang quy cua nha tho. Day cilng chinh lave d~p
chung cua nguai phv nu hi~n dQ,i. Chap nh«:tn song het minh vai tinh yeu, nha
din thon thuc va m9t Umg m9t dt:t sat son. Net d~p ay dii ldm nen ve d~p
muon doi cua nguoi ph¥ mi. Du kho khan each tro nhung tam long ay nguy~n
m9t Umg "huang ve anh m9t phuong". Tinh cam ay hoa thanh nhung khat
VQng CaD d~p a kho thO CUOi, va a ngay trong chinh khat VQng muon dai cua
con nguai trong tinh yeu.

398
 Neu vi n()i dung cua m()t tac pham nhu m()t canh
dieu, thi ngM thu(!t chinh La tan gio mat tanh dua canh dieu eiy bay caa, bay
xa. "Song" khong chi La hinh tuc;mg trung tiim, La canh dieu bay trong nang
noi giong bela eua CUQC doi, ma con la Linh han Xuan Qujmh ki thac nao do,
ki thac tung hoi tho udo tung nhip tho. Do ld nhung con song Umg ngu:O'i thi
si dang bung chay dang khat khao chc:tm toi tinh yeu tuy~t dich. Cac bi~n
phap ngh~ thu~t gqi hinh, gqi td and¥, nhan hoa, doi l~p dii tt:to nen nhiCng
trt:tng thai bien doi khon lu:O'ng cua song. Nhu the, sue hap dan cua song khong
chi nam trang n()i dung tu tuong, ma con nam 0 hinh thilc ngh~ thu~t. Qua
"Song" cua Xuiin Qu)mh, ta del dUQc kham pha nhi1ng cung b~c cam xuc va ve
dt;p tiim han cua nguoi phv nil khi yeu. Do ld thu tinh cam vua chan thdnh,
vua hon h~u, vua u:oc muon hoa than miinh li~t voi thO'i gian, khong gian
cong hie'n t~n citng cho tinh yeu. De rai tU: baa gio den biiy gio, "Song" van
mang m()t "sue mc;mh manh Li~t quang dc;ti, no ra dOi truoc nhi1ng buan vui
cua Laai nguoi, no se ket bc;tn voi laai nguoi cha den ngay t~n the''.
Nhu v~y, bang trai tim nhc;ty cam, tinh te cimg tai nang ngh~
thu~t cua minh, Xuan Qujnh dii cat len titng long khdng dinh tinh yeu thiiy
chung sat son cua nguO'i ph¥ niC. Dong thO'i thong qua do, nha tho ciing bay
to khat VQng cua minh ve mqt tinh yeu tuoi tre. Dam yeu, dam the hi~n va
b()e lQ no m()t each manh li~t chinh La net dt;p eua nguoi phv nil ma chi co
duoi ngoi but Xuiin Qu)mh no moi dUQc b()e LQ mdnh Li~t nhu the.
Ky ndng xu ly va luy~n cte m.On Ngic van 2022 Tran Thuy Duong

DETHITHU KY THI THPT QUOC GIA 2022

8022 Mon: Ngic van
Tran Thuy Duong Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat cte

Ph~n I. DOC HI:EU (3.0 cti~m)

Dqc van bdn sau va th¥c hi~n cac yeu cau:
Con yeu q... Ngoi sat day m~ bclo
Nay manh qwin tam ao mQ,c hom nay
Nguoi thQ kia do cong sue dem ngay
Chu dau phai tV nhien ma co dUQC

Trong CUQC song ai ciing tung mo uck

Tuong Lai minh chi mQt bwk Len may
Nhung con a... nen mong chang kheo xay
Thi cho dung sau nay e kh6 vung

Luc con be mai tQ,p ngoi, tQ,p dung

M~ dqy con chQ.p chung buac dau doi
Dqy con ba,ng nhung cau hat a oi
Nay doc het nhung toi tu tim m~.
(Trich "Loi dqy con", True Thanh)
Cau t. Neu phucmg thuc bieu dc,tt chinh cua doc,tn trich tren. (0.5 diem)
Cau 2. Chi ra hai hinh anh dUQC nhac trong doc,tn trich chi S\1' "ky cong" cua
con nguoi. (0.75 diem)
cau 3. Nhfrng dong tho sau giup anh/ chi hieu gi v~ sl,( dc,ty bao cua nguoi m~?
M~ dqy con chQ.p chung buac dau doi
Dqy con ba,ng nhung cau hat a oi
Nay doc het nhung toitu tim m~.
cau 4. Anh/ chi nh~n xet gi v~ loi tra.n tinh cua nhan v~t trfr tinh doi voi nguoi
con cua minh duQc the hi~n trong doc,tn trich? (1.00 diem)

400
 LAM di~m)
Cau 1. (2.00 diem)
Ttr nQi dung phan DQC hieu, anh cht hay viet do(;ln van (khoang 200
chfr) ve uai tro cua nhiing dieu nho be trong CUQC song.
Cau 2. (5.00 diem)
Thuyen toi troi tren Song Da. Olnh ven song odiiy LQ,ng to. Hinh nhu tii
doi Li doi Tnin doi Le, qudng song nay cilng LQ,ng tO den the ma thai. Thuyen toi
troi qua m<;>t nuang ngo nhu Len may La ngo non dau mua. Ma tjnh khong mQt
bOng nguoi. Co gianh doi nui dang ra nhung non bup. M<;)t dan huau cui dau
ngon bup co gianh dam suang dem. Bo song hoang dQ,i nhu m<;>t bO tien sir. Bo
song hon nhien nhu m<;>t noi niem co tich tuoi xua. Chao oi, thay them dUQC gi(Jt
minh vi m<;>t tieng coi xup Le cua m<;>t chuyen xe Lira dau tien duong sat Phu ThQ
- Yen Bai - Lai Chiiu. Con huau tha ngQ ngang dau nhung khoi ang co suang,
cham cham nhin toi khong chOp mat Lii Lii troi tren m<;>t mui do. Huau venh tai,
nhin toi khOng chap mat ma nhu hoi toi bang cac tieng noi rieng cua con vl;lt
tanh: "Hoi ong khach Song Da, co phai ong cung viia nghe thay m<;>t tieng coi
suang?". Dan ca dam xanh quay VQt Len m(lt song bung trang nhu bQ,C rai thoi.
Tieng ca dl;lp nuac song duoi mat dan huau Vl;tt bien. Thuyen toi troi tren "Dai
Song Da bQt nuac Lenh denh - Baa nhieu canh bay nhieu tinh" cua "m<;>t nguoi
tinh nhiin chua quen biet" (Tan Da). Dong song qudng nay Lung Lo nhu nha
thuang nhung han da thac xa xoi de LQ,i tren thUQng nguon Tiiy Bac. Va con song
nhu dang Lang nghe nhung giQng noi em em cua nguoi xuoi, va con song dang
troi nhung con ao minh no chQ,y buom vai no khac han nhung con do auoi en
that minh day co dien tren dong tren.
(Trich tuy but "Nguoi Lai do Song Da", Nguyen Tuiin)
Phan tich hinh tugng song Da trii tinh trong do9-n trich tren. Tu d6
nh~n xet ve ngoi bitt tdi hoa cua nha van Nguyen Tuan.
 DAPANVATHANGDIEM
Ph~n ca.u N9idung Di~m
I DOCHIEU 3.0
1 - Phuong thuc bieu d~t chinh: Bieu dim 0.5
2 - Hai hinh anh chi sv "ky c{)ng" cua con nguoi: "manh 0.75
quan tam cio" va "nen mong uac ma".
3 - y tho giup hieu ve sv d~y bao cua nguoi m~: 0.75
+ Kien tri, nhan n~i v6i nhfrng bu6c di "ch~p chfrng"
dau doi cua con.
+ Doc het nhfrng loi tu tim de ru nhfrng "ca_u hat a oi"
cho con say giac nong.
4 - Loi td_n tinh cua nhan v~t trfr tinh doi v6i nguoi con 1.0
cua minh the hi~n trong do~n trich gQi:
+ sv bao ban d~y do kY cong cua nguoi m~: tlr vi~c
d~y con muon d~t duQc vi~c gi cling phai gang "do
Cong SUC dem ngay" m6i hy VQng CO ket qua tot d~p;
muon d~t dUQC U6c mO phai xay dvng th~t vfrng chac
nenm6ng...
+ sv bao ban cua m~ chan chua tinh yeu thuong v6i
con; cham chu vi~c nuoi duang tam hon con.
II LAM VAN 7.0
1 Viet do~n van v~ vai tro cua nhfrng di~u nho be. 2.0
a. Dam bao yeu cau ve hinh thuc doQ,n van: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each dien d!ch, quy n~p,
tong - phan - hQp, m6c xich, song hanh.
b. Xcic atnh dung van de can nght [uQ,n: Vai tro cua 0.25
nhfrng dieu nho be trong CUQC song.
c. Trien khai van ae nght [uQ,n: 1.0
Thi sinh c6 the Iva chQn cac thao tac l~p lu~n phu hQp
de trien khai van de nghi lu~n theo nhieu each nhung

Ll02
 phai lc}m r6 dUQC vai tro cua nhilng dieu nho be trong
CUQC song.
C6 the trienkhai theo huang: Vai tro ciia nhiing dieu
nho be trong CUQC song gop phan CaU th.:mh nen nhfrng
dieu to Ion; nho be nhung khong he vo nghia boi n6 la
nen tang de nhfrng dieu to Ion hinh thanh; ttr d6 giup
con nguoi tra.n quy hon gia trj cua nhfrng dieu nho be;
biet each sfr dvng va d~t chung vao dung vj tri de phat
huy chuc nang cua n6.
d. Chinh tii, ngil phap 0.25
Dam bao chw1n chinh ta, ngu phap tieng Vi~t.
e. Sang tgo 0.25
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nghj lu~n; c6
each dien d<;lt moi me.
2 Phan tich hinh tuqng song Da trii tinh. Tu do, nht:in xet 5.0
ngoi but tai hoa ciia Nguyen Tudn.
a. Diim biio cau true bcH nghi luQ,n 0.25
Ma bai neu dUQC van de, Thein bai trien khai dUQC van
de, Ket bai kh:ii quat dUQC van de.
b. Xac dinh dung van de can nghi luQ,n 0.5
Hinh tUQng song Da tril tinh (ciinh doi bO song) va nhQ,n
xet ngoi but tai hoa cua Nguyen Tuiin.
c. Trien khai van de thanh cac luQ,n diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhung can
v~n dvng tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch~t che
gifra li le va dan chung, dam bao cac yeu cau sau:
* Gi6i thi~u khai quat ve nha van Nguyen Tuiin va tuy 0.5
but "Nguoi lai do Song Da" va dogn trich:
* Hinh tuqng song Da (canh d~p doi bO song)
Kj nang xu lj ud luy~n demon Ngii uiin 2022 Tran Thuy Duong

- Ve tinh lQ,ng nhung lt:ti tran day sue song cua biii ~0' 2.0
song £>a.
+ "Thuyen toi troi tren Song Da. Ciinh ven song oddy
LQ,ng ta. Hinh nhu til: dai Li dai Tran dai Le, qudng song
nay cilng LQ,ng ta den the ma thai."
+ "Thuyen toi troi qua m(>t nuang ngo nhu len may La
ngo non dau mita. Ma tinh khong m(>t bong nguai. Co
gianh doi nui dang ra nhfrng non bup. M9t dan huau cui
dau ngon bup co gianh dam suang dem."
+ "Ba song hoang dqi nhu mQt ba tien sit. Ba song hon
nhien nhu m(>t noi niem co tich tuoi xua."
+ "Chao oi, thay them duqc giQt minh vi m(>t tieng coi
xup le cua mQt chuyen xe lila aau tien duang sat Phu
Th<;> - Yen Bai - Lai Chdu." 0.5
- Cu()c doi thot:ti gid djnh giiia ong khach song £>a ua
con huou tho ng().
+ "Hoi ong khach Song Da, co phiii ong cilng vita nghe
thay m(>t tieng coi suang?".
+ Danh thuc CUQC doi thoc;ti: Dan ca dam xanh quay
VQt len mQ,t song bung tning nhu bqc rai thoi. Tieng ca
dQ,p nUOC song duoi mat dan hUOU V'l:Lt bien.
- Cu()c h(>i ng(> giiia Nguyen Tuan ua nguO'i b«;tn uong
nien Tdn £>a:
+ Thuyen toi troi tren "Diii Song Da bQt nuac lenh
denh - Bao nhieu ciinh bay nhieu tinh" trong thu "nguai
tinh nhdn chua quen biet" (Tfm Da).
+ V?t cling nho nhfrng him da thac xa xoi tren doc;tn
thtrQng nguon.

404
 nang

* Nh~n xet ngoi but tai hoa cua Nguyen Twin 0.5
- Nguyen Tuan la nha van cua nui cao, thac dfr, doc
deo hiem tro; la nha vfm cua cam gi<k dfr dQi, cua cai
phi thuong nhung khi ong d~t but vit~t v~ cai trfr tinh,
tho m<)ng cling khong kern phan an tuc;mg va d~c sac.
- Van Nguyen Tuan la S\1' hi~n than cho cai d~p, cho Slf
hoan mi; van giau hinh anh va gQi cam; giau lien tuong
so sanh m6i me, d9c dao.
d. Chinh ta, ngi1 phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tQ,o 0.5
The hi~n suy nghi sau sac v~ van d~ nghi lu~n; c6
each dien dq.t m6i m~.
TONG DIEM 10.0

BAI VIET THAM KHAO

Ph~n I. 1-HEU
Cau 1. Phuong thuc bieu dQ,t chinh cua doQ,n trich: Bieu cam
Cau 2. Hai hinh anh chi Slf" ky cong" cua con nguoi "manh qwin tam ao" va
"nen tang uac ma".
Cau 3. y tho noi ve Slf dQ,y baa cua nguoi m~:
M~ dQ,y con ch~p chitng buac dau doi
DQ,y con bang nhitng cau hat a ai
Nay doc het nhitng loi til tim m~
Giup chung ta hieu han ve bai hQc "duong doi dau tien" m~ dQ,y la ve vi~c
chung ta phai kien tri, nhan nQ,i vai nhitng buac di "ch~p chitng" dau doi. Con
co the ngii vi chua buac thQ,O, nhung ngii roi con hiiy dung Len, ciing nhu sau nay
tren duong doi, con vap ngii vi that bQ,i, kho khan. Con hiiy mQ,nh me dung len
nhu xua con dii tung dung. Ben CQ,nh do, m~ con doc het nhung Loi til tim de ru
nhitng "cau hat a ai" nuoi duang tam han cho con. Roi mai nay khi Lon Len, con
hay chu tam dieu do, dung vi nhung hew nhoang ben ngoai ma danh mat di tam
hon cua minh con nhe!
Cau 4. Doqn trich la nhung dong tam Slf chan thanh nhat tu trai tim cua nhan
vqt tru tinh - trai tim m(jt nguai m~ thuong con va thau hieu le dai sau sac. Tu
hinh anh "manh quan tam ao" hay "nen mong" cua nhung uac mo, nguai m~
muon dqy con bai hQC ve hanh trinh chinh phl;LC nhftng dam me, khat VQng lan
lao cua dai nguai. Dai xay vqn trw;mg bat dau tu nhung vien gqch nho be, duang
xa vqn dQ,m cung bat dau tu nhung buac chan chqm rai nhat. Qua trinh chqm
tay tai nhung dieu vi dqi luon doi hoi 0 moi con nguai chung taLa Slf kien tri,
ben bi, la nhung co gang, no lv:c phi thuang, phai do mo hoi soi nuac mat mai co
the dqt dw;Jc. Lai tran tinh cua nguai m~ cung chinh la Slf the hi~n mong muon
dW;JC nuoi duong trong con m(jt tam hon sau sac, m(jt tinh than va y chi t1:[ l1:(c
canh sinh de co the song tot khi thoat khoi vong tay an toan cua cha m~. "Nay
doc he't nhung lai tu tim m~", mong con thau hieu va tran trQng mai sau!

Cau t NLXH: Vai tro cua nhung dieu nho be trong CUQC song.
The gian nay von di dW;Jc tqo nen tu nhung dieu nho be. Nhung dieu nho
be La nhung thil ma co the mat thuang chung ta khong the thay dUQC, hoQ,c co
the chung ta khong de y den no. Nhung tat cd nhung thic nho be do deu quan
tn,mg, boi chinh nhung thic nho be moi tq,o nen dugc nhung dieu lon lao. M(jt
chiec dong ho, m(jt cai may tinh hay m(jt chiec 0 to ... tat ca aeu aUQC cau tqo tU
nhung banh rang, vi mqch di~n, nhung b(j phqn thqt nho nhung khong the thieu.
M(jt tac pham van hQC aUQC tqo nen tu nhung cau van, nhung cau van dUQC tqo
nen tu nhitng tu nhung con chit va cac dau cau nho be. Nhung thu nho be la
nhung thu khong the tach bi~t, chi khi tij.p hgp lq,i, sap xep, cau tq,o ch(it che voi
nhau mbi co the tro nen ynghia. Nhin tu goc d(j sinh hQc, mQi sinh vqt song tren
the gian deu dUQC cau tqo tu m(jt don vi co ban nhat: te baa. Ma te bao thi ta
khong the de dang nhin thay, vi no qua be nho. Nhung thieu no, chung ta lqi
khong the co Slf song. Neu coi xa h(ji La m(jt co the song, thi moi cong dan nho be
nhu chung ta La m()t phan til. Moi phan tu co vai tro rat quan trQng, neu moi te
baa nhU chung ta ung thU thi ca CO the ay se suy nhUQC, m~t moi dan dan dan
406
cten ki~t qu~ va chet. Tu do, cho thay nhung dieu tuy nho be nhung co vai tro rat
Lon trong cau thanh m(it dieu to lon. Nhu cac nha khoa hQC, de co the dc;tt dUQC
giai NobeL hoqc cac giai thuc]ng cao quy thi ciing phiii bat dau tu nhung vi~c nho
be truoc tien, hQC an, hQC n6i, hQC dQC, hQC viet, ... Tinh yeu ddt nuoc, cong hien
cho to quae la m(it tinh yeu to iOn, the nhung cilng phiii bat ctau tu nhung hanh
d(ing nho la tgp ve la co do sao vang de dinh hinh ve chit quyen dan t(ic, va luon
khac ghi "Hoang Sa, Truong Sa la cita Vi~t Nam!". Nhu vQ,y, da au de con nguai
co nhin nhgn dung dan ve vai tro cita nhung dieu nho be! Nho nhung khong co
nghia la vo nghia!
cau 2. Hinh tuqng song Dd trfr tinh (cdnh d~p doi bo song) va nh~n xet ngoi
but tdi hoa cua Nguyen Tuan.

"Diii song Da bQt nuoc lenh benh

Baa nhieu ciinh bay nhieu tinh"
Thi si Tiin Da da khOng ngan ngc;ti ngan len nhfrng cau tho day sl;( ngQi ca,
them phl!C trUOC ve d~p tinh tU cita dong song bat nUbc cho tmyen thuyet dan
gian "San Tinh, Thuy Tinh" ay. Va cole, thgt dqc bi~t han khi o diem giao thoa
gifra khuc thu:Qng luu va hc;t luu song Da, ta lc;ti cimg Nguyen Tuan gqp gB nguoi
bc;tn tri am tri ky cita minh - Tiin Da de cimg hoa minh vao cdnh d~p cua mgt
"bO' tien siC". Ccii dang ve thuat tha, trii tinh, tho mgng cua dong song ay mgt
tan nfra a:U:CJc but htc cua Nguyen Tuan ngqi ca trong "Nguai lai do Song Dd".
Nha van Pautopxki tung quan ni~m: "Niem vui
cita nha van chan chinh la niem vui cita nguoi dan duong den xu so cita cai a~p".
Va Nguyen Tuan chinh la m(it nha van nhu the! Ong la nha van suot doi m(ing
mi trong giac mo cita ve a~p tran gian, m(it nha van n6i nhu Thc;tch Lam "su6t
doi di tim cai d~p", va ci!ng chinh ong aa "coi cai d~p nhu ton giao cita minh"
(Tran Dinh SU:). Hau he't cac sang tac cita Nguyen Tuan truoc Cach mc;tng cteu La
the gioi nhan v<Jt cua nguoi ngM si; cua nhung con nguoi thu¢c ve "vang bOng
m{)t thai", hOQ,C song trong hi~n tc;ti nhung cung ba va, lc;tc LOng nhu nhung ke
ve va tai sinh tren trang giay. The nhung sau Cach mt;tng, ngoi but cua Nguyen
Tuan lt;ti t~p trung titp c~n the giai tren phuong di~n van hoa ngh~ thu~t, tiep
c~n con nguoi o phuong di~n tdi hoa ngh~ si. Nhan v~t chinh cua nhung trang

viet nay la t~p the dt;ti chung, nhan dan, chi dan quan, anh b(J d()i. 6ng tim ve
cai d~p 0 nhung nguoi phi thuong voi nhung cong vi~c binh thuong nhu hinh
anh ong Lai do trong "Nguoi Lai do Song Da".
Voi tuy but "Nguoi Lai do Song Da" Nguyen Tuan Lqi
say me ve d~p dQC dao cua con nguoi va CUQC song Tay Bac. Tac pham La ket qua
cua chuyen di Tay Bac xa xoi niim 1958 dugc in trong t(tp "Song Da"(1960). Ham
thich xe dich, Luon tim kiem kham pha nhung ve d~p d(Jc dao cua thien nhien va
CUQC song, Nguyen Tuan da bat gQ,p song Da nhu mQt nguoi bqn "tinh khoi chii:
nay but". Tat ca nhung ve d~p d(Jc dao, cuon hut cua song Da dugc Nguyen Tuan
phoi bay, ph6ng but ky cong va ti mi. Nguyen Tuan daddy cong "timan" to
d~m song Dd vbi ve d«;p trii tinh va tho m(Jng cua no. Moi Lan cten voi dong song
nay buoc chan Nguyen Tuan nhu bi niu giU boi canh sac thien nhien noi day,
con song Tay Bac duyen dang ma tinh tit qua!

" Dong Da giang cit ngB nhu da hut trQn mat nguoi dQc bang dang
ve hung vi, du dQi, hiem ac tu nhilng dong van dau tien. Song co Le ta cang say
me hon ve d~p tru tinh cua n6 khi Nguyen Tuan dung nhii:ng hinh anh diu dang,
trong sang nhat de mieu ta ve canh d~p doi bO song Da. D6 La thai diem cho cau
chii: Nguyen Tuan "Lai Lang chat tho" chap canh cho ve d~p cua dong song bay
Len tung cau chu, bang cai nhin va tinh cam cua mQt con nguoi coi song Da nhu
m(Jt "co nhan".
ti.nh
Ve d~p cua dong song Da dugc toat Len til khong gian tinh LQ,ng. Voi ban tay
tai hoa cua bt;tc thay ngon ngu Nguyen Tuan, canh doi bo song da dugc mieu ta
hi~n Len tht;tt an tugng. Nguoi dqc nhu lt;tc vao the gibi co tich, the gibi cua m(jt
"bo tien su". cau van "thuyen toi troi tren Song Dd" dugc gieo len boi todn
thanh bQ,ng, kit t~o nen khong gian nhu trdi ddi tO'i vo t~n. Dong song Dd tt;to
408
 Ky niing xu ly va luy~n demon Ngic van 2022 Tn1n Thuy Duong

cho ta cam giac yen a, thanh binh va tinh lt;tng, duong nh1l no da dl;tng den vung
cam xuc sau kin nhat cua tam h6n con nguoi. Khe Lay tam hon theo dong song,
"nguai thQ hoan kim cua cau chii" dii dan dat chung ta di sau vao "Lap tram tich"
dUQC phu kin boi ve d~p nh~ nhang ay - ve d~p cua Lich su nhiing buoi dau dv;ng
nuac va giii nuac: "Hinh nhu tu ttoi Tran, doi Ly, doi Le quang song nay ciing
l«:tng le nhu to den the ma thoi". Cai tinh lt;tng von co cua dong song nay da khoi
dQ,y ta tro v~ vai qua khU', noi hqi t1;t ket tinh ve d~p cua ljch su ngan ttoi. Khong
Lien tuong bang cam xuc doi dao, nhung Nguyen Tuan Lc;Li gQi cho chung ta m(}t
thu cam xuc th(Jt khac Lc;t den tu ve d~p mqng mo, huy~n do, h6n nhien, hoang
da c'lla song £>a: "Be} song hoang dt:ti nhu mqt be} ti~n su, be} song h6n nhien nhu
noi niem co tich tuoi xua". Nguyen Tuan La nha min cua "cai dii: d()i", cua cai
phi thuang, the nhung den vai canh tha m(}ng hay tinh tu cilng kh6 La "thach
thuc" vai ong. Nguyen Tuan eta co mqt each noi thQ,t dqc aao khi so sanh s1:( yen
tinh cua bo bai song £>a. Mqt each viet rat rieng cua Nguyen Tuan. Boi Nguyen
Tuan chua bao gia, va it khi "c~ the h6a" mc;>t hinh anh Lien tuong nao trong van
cita minh. Tat ca nhiing hinh anh Nguyen Tuan dua ra deu La nhii:ng hinh anh
mang tinh "trilu tUQng h6a" va bu(}c nguai dQc phai tuong tUQng va vQ,n dc;>ng
theo ngoi but cua ong. VQ,y nen, Nguyen Tuan dii khong ngan ngc;ti khi nhan h6a
dong song Da nhu m(}t sinh the song d(}ng, day man dc;ti va ph6ng khoang, so
sanh dong song ay nhu mc;>t dieu thieng Lieng va ki bi.
Den vai ngh~ thuQ,t, doi vai Nguyen Tuan La tim den sv; tim toi, sang tc;to. Boi
vi, "nha van La nguai sang tc;to Lc;ti the giOi". Di tim "thu vang muai" cua mitu sac
song nui, ba song Da dUQc nguyen Tuan khai pha noi bQ,t ten ve d~p cua nhii:ng
tham thv;c vQ,t va muong thu. Trang canh lt;tng nhu to c'lla thien nhien, trong
canh suong dem chua tan het, nguc1i ngh~ si ay da phat hi~n va ve nen mqt ve
d~p day sue song: "Mqt nuong ngo nhu len may ta ngo non aau mua. Ma tjnh
khong mqt bong nguc1i. Co gianh d6i nui dang ra nhicng non bup". Canh tUQng
d6 con dam suang dem, m()t ve d~p ay th~t aay chat tha, chat hQa. Thien nhien
giong nhu mqt bU'c tranh thuy m«:tc lqng tay; thien nhien nhu mqt buc tranh cua
mqt danh h9a thai co, nhung la co cua mqt mi~n "co tich". Canh sac nhu nang
tam han con nguai Lc;tc vao chon tien du. Nguyen Tuan dii thi trien tri~t de cac
409
giac quan de tqo nen mc;>t kh6i quan sat tinh tuang, Ly thu cu6n hut bat cil ai khi
dQc nhung ciiu van viet ve canh d~p bO bai song Da. Chat tho trong van Nguyen
Tuiin, co Le cilng toat Len til dien tich ay. No gqi Len ve d~p cua dong song Tiiy
Bac - noi khoi nguon cho tinh yeu dat nuoc.
Trong cai dinh cao cua ngh~ thuiJJ ngon til, Nguyen Tuiin da mai giila cho
ciiu van minh mc;>t ca tinh dQ,c bi~t, giau nhqc tinh va tro tren gqi cam hon bao
gio het. Dong Da giang tro thanh mc;>t Linh han rieng, chat chua nhung tram tich
ve van hoa, La S'l;( hoa quy~n giua nien dqi thoi gian, dong chay Lich su cimg voi
net d~p huyen bi cua no. Chi bang mc;>t ciiu van, Nguyen Tuiin aa au sue d~t nen
mc;>t bile tranh thuy mQ,c, 6ng kinh cua nha tho aa phat hi~n ra ve d~p tru tinh,
tho mc;>ng cua dong song Da voi ciinh sac ven song d~p nhu trong huyen thoqi,
co tich. De roi, them giQJ minh khoi di Lqc vao mien co tich ay: "Chao oi, thay
them duqc giQJ minh vi mc;>t tieng coi xup Le cua mc;>t chuyen xe Lua dau tien
duang sat Phu ThQ - Yen Bai - Lai Chiiu".
2:
Con huou tho ngc;> ngang dau nhung khoi ang co suong, cham cham nhin toi
khong chop mat Lil Lil troi tren mc;>t mili do. Huou venh tai, nhin toi khong chop
mat ma nhu hoi toi bang cac tieng noi rieng cua con VQJ Lanh: "HBi ong khach
Song Da, co phiii ong cilng vita nghe thay mc;>t tieng coi suong?". "Tieng coi
suong" xuat hi~n a diiy vvt Len ngiin vang nhu mc;>t khat VQng, khat VQng danh
thilc minh ra khoi mien co tich day de cho minh biet dang ton tqi acoi thvc chil
khong phai La mc;>t giac chiem bao, ... Nhung ciiu van vila co kinh, vila hi~n dqi
no chat chUa nhfrng hoi tho CUa CUQC doi, CUa COn ngUOi phii VaO nhip dQ,p CUa
CUQC song.
Bile tranh song Da a quang trung Luu d~p de, diu dang va tho mc;>ng khien
bat ai cilng phai ngam nhin va thang that truoc ve d~p me say, nang nan, y vi
cua no. Nguyen Tuiin aa dua ta chqm den ranh gioi giUa th'l;(c va mo, mo va th'l;(c.
Nhd van dii kheo leo t~c duqc mt)t giac mo ngay giiia ban ngay de roi sau do
nhu S1;t'C tinh ubi tUng cua "dan ca dam xanh quay UQt len mt;it song b¥ng tning
nhu b~c roi thoi. TUng ca dq,p nuO'c song duoi mat dan huou Ut:tt bien". Phut S'l;(C
tinh cung La giiiy phut nha van hien cho dc;>c gia mc;>t hinh iinh C'l;(C ki song dc;>ng.
 monNgu

But phap lay d()ng ta tinh dii dUQC v~n dl!ng het sue dac dia. Canh tinh l(Jng den
muc chi tieng ca quay cung du khien ta phai gi~t minh. Nhung dieu dQ,c bi~t La
duoi ngoi but cua Nguyen Tuan, cai tinh khong di cimg voi phcmg lQ,ng, don di~u
ma luon ham chua bat nga, khong ngung bien hoa.
_r,'
ua
Giila Luc dam chim trong canh sac thien nhien, Nguyen Tuan lgi cat tho Tan
Da - nguai bgn tam giao, tri am, tri ky cua ong. Co le, chat "Nho giao" trong
Nguyen Tuan du co thay doi trong doi tuQng hay nhan v~t cua minh thi "s'l;( do
bong" ay van luon ro net nhu v~y. Vbi nhiing nguoi tri am, hQ luon bitt each
nho ve nhau ud vjnh tho theo mc)t each rieng. Cho nen, udo giay phitt "co canh,
co tinh" thi khong the nao thie'u "bt;tn hien" nen Nguyen Tuan dii nho den "bt;tn
hien" cua minh ba.ng hai cau tho: "Dai Dd bQt nuoc lenh denh - Bao nhieu canh
bay nhieu tinh" trong "Tho trach nguai tinh nhan chua quen biet" cua thi si Tan
Da. Va cote, chinh nguon cam xuc nho thuang ay, dii in udo cam xitc cua dong
song quiing nay, khi no lung lo nho thuong "nhiing honda thac xa xoi de lt;ti
tren thuqng nguon Tay Bac". Va con song nhu dang "lang nghe nhflng giQng noi
em em cua nguai xuoi, va troi nhflng con do minh no chgy buom vai no khac
han nhung con do duoi en that minh day co dien tren dong tren". Duong nhu
canh nao v~t nao dUQc "ngoi but nhu than viet" cua Nguyen Tuan go den cung
deu c'l;(a qu~y khong ngung, khOng chiu ep minh xuong trang giay ma song d()ng
tren tung cau chu. Boi chung tai tinh qua!

Voi tai ngM cua "b~c thay ngon ngu" Nguyen Tuan dii bay ra truoc mat
chung ta m{)tbfla ti~c ngon tU thinh SOc;tn, S'J! giau CO Ue ngon ngfi da lap day Ca
nhiing V'J!C sau hun hut, dua song Dd len tren ue d~p ki vi. DQC "Nguoi lai do
song Dd" ta cam nh~n duqc hoi tho ph~p phong cua Nguyen Tuan de roi thay
thu ngon ngii "nong nay S'J! song". Sue nong ay toa ra xung quanh, nung dot ud
toa sang len ve d~p cua con nguoi trong hanh trinh vuqt thac. De roi hom nay
nguai dQC chung ta co m<)t song Da de thuang de nho, de yeu, de chiem nghi~m
va say dam. Dong song in dau a(l.m net ca tinh sang tg,o cua Nguyen Tuan. Le
Ky nang xu ly ud luy~n ae m.On Ngii uan 2022 Tran Thuy Duong

co m9t thu van chu khong trQn Uin". Thu van chu ma Nguyen Tuan xay dv;ng
nen "giau co va diJ,c sac ve giCt tri tq,o hinh". Truac het, no bieu hi~n mQt cdm
quan tham mi di;c ctao trong each nhin ua quan sat S1:{ ut:tt, S1:{ ti mi ua chi tiet
tam cho nguoi ta co cdnh giac S1:{ vt:tt dang song dQ:y tu nhiing trang uan buoc
ra CUQC dOi. DQC dao thoi chUa du, von hieu biet sau TQng mai la chia khoa de
Nguyen Tuan khai thac chat xam trong bQ ntio cua chinh minh. Nguyen Tuan
da SU d1;tng hang loQ.t cac tri thUc lien nganh tU quan S1:{, am nhQ.C den the thao,
hi;i hqa tQ.O nen mi;t mon ngh~ thul:lt thU bay lung linh duoi anh hao quang
chie'u sang choi lqi. Nguyen Tuan xung dang la "Nguai thay kim hoan cua chu"
hay chinh la "ca si cua ve d~p tinh khoi tuy~t dinh cua tq,o hoa".
Ph~nket:
Danh gia ngh~ thut:tt: Nhiing cau van xuoi cua Nguyen Tuan vut len nhu
van tho m~m mQ.i, du duong nhu net ve thanh nh~ voi nhiing bien do khong
ngung. Nguyen Tuan dti dv;ng len eel "M9t the giai song, mQt the giai biet noi".
Va co le, chinh tu nhiing dong van ay phong each ngh~ thut:tt cua Nguyen Tuan
dii dUCJC khitc tQ.C ro rang trong nhiing cau van day tinh te. Duoi ngoi but dQ.t
dao chat tho, chat hqa ve d~p cua dong nuoc song Da hi~n len nhu mi;t buc tranh
ky thu nhu nhiing thuoc phim huy~n do. Nguyen Tuan nhu dua nguai dc;>c vao
trong the giOi cua than tien, co tich, tha m9ng canh vua hoang sa, co kinh vua
tha mQng trU tinh, tinh liJ,ng va yen a nhung an chua sue song tuai non, mQt
mq,ch chay mtinh li~t khong bao gia vai cq,n. Nguyen Tuan da tam ta say trong
the gioi ngon tU day sac mdu r1:{C rO CUa cau chii song di;ng, ve d~p CUa con
ngUOi dUCJC.
Ket bai: Ve ~p trii tinh, tho mi;ng cua Da giang duoi ngoi but cua Nguyen
Tuan da tro nen gan bo, quy~n hoa voi dang hinh dat nuoc. Dong song ay la
dong song giUa dai, giUa thien nhien bao la TQng LOn, dUQC xay dv;ng, vun dap
nen tu m9t tam long tran gian. "Nguai lai do song Da" chinh la mQt giai pham
diJ,c sac bQ,c nhat ma Nguyen Tuan dti to diem cho van hQc Vi~t Nam- mQt net
Ve dQC dao, mai lq_ nhung citng khong kem SV: hap dan va lUU luyen! Va chung ta
se nha ve song Da - m9t dong song day bi an!

412
 DETHITH"lr KY THI THPT QUOC GIA 2022
Mon: Ngicvdn
Tran Thuy Duong Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat de
DQC do«:tn trich sau va th¥c hi~n cac yeu cau sau:
17 tuoi Long ai khong hoi hc)p
Khi ngoi trong rQ,p hat dqi man Len
Tuoi tho bO ta bay mat nhu chim
Tieng bom no nhilng khu nha do svp.

Chung ta ra di chien tranh mua dong

Ta ktp biet gi dciu
Vita het tre con eta La nguai Linh
Co bQ,n gai canh tay tnin ram nang
Nglfc phQ,p phong tha mQ,nh den Lo au
Dung noi voi ta nhilng Lai hao nhoang ve chien tranh
Tuoi tre ta eta qua bc;tn be ta eta chet
Ta eta vuqt bao deo cao chot vot
Bao dieu nha truong chang dQ,y cho ta
Nghi lQ,i gieu cuai nhilng giac mc)ng tuoi tho
Gia trong ta vui buon deu nin LQ,ng
Mc)t the h~ cling di nhu thai sat
Nhung xoay ngam van CUQn a Long song.
(Trich Nhilng bOng hong khong chet, Luu Quang Vii)
Cau t Theo do9-n trich, tuoi 17 h6i hQp voi nhfrng dieu gi? (0.5 diem)
Cau 2. T9-i sao l9-i khong n6i "nhfmg loi hao nhoimg ve chien tranh? (0.75 diem)
Cau 3. Ytho sau gQi cho anh/ cht suy nghi dieu give the h~ cua nha tho?
M(jt the h~ cicng di nhu thai sat
Nhung xoay ngam van CUQn a Long song
Cau 4. Anh/ chi nh?n xet gi ve tinh d.m cua tac gia gfri nhan den the h~ sau
thong qua doan trich?
 Cau 1. (2.0 diem)
Tu n9i dung phan DQc hieu, anhjchi hay viet do9-n van (khoang 200
chfr) trinh bay suy nghi v~ sue m~nh cua vi~c no h:tc het minh.
Cau 2. (5.0 diem)
Bua cam ngay doi trong th(tt tham hQi GiUa cai m~t reich co d¢c m(Jt litm rau
chu6i thai r6i, va m(Jt dia mu6i an vai chao, nhung ca nha deu an rat ngon lanh.
Ba C'f! vua an vua ke chuy~n lam an, gia canh vai con dau. Ba liio noi tocm chuy~n
vui, toan chuy~n sung suang ve sau nay:
- Trang Q,. Khi nao co tien ta mua lay doi ga. Tao tin n1ng cai cho dau bep kia
lam cai chuang ga thi ti~n qua. Nay ngoanh di ngoanh lQ,i cha may ma co ngay
dan ga cho ma xem ...
Trang chi vang. Trang vang rat ngoan ngoiin. Chua bao gio trong nha nay
m~ con lQ,i dam am, hoa hQp nhu the. cau chuy~n trong bua an dang da vui bong
ngi!ng lQ,i. Nieu chao long bong, moi nguoi aUQC co lung lung hai bat dii het nhan.
Ba liio agt dua bat xu6ng, nhin hai con vui ve:
- Chung may dQi u nha. Tao co cai nay hay lam ca.
Ba l(tt a(tt chgy xu6ng bep, le me bung ra m(Jt cai noi khoi b6c len nghi ngut. Ba
liio a(J,t cai noi XUong ben CQ,nh m~t cam, cam cai moi VUa khuay khuay VUa CUOi:
- Che aay. - Ba liio mite ra m(Jt bat - Che khoan aay, ngon ciao de ca.
Nguoi con dau don lay cai bat, dua len mat nhin, hai con mat tht t6i lQ,i. Tht
diem nhien va vao mi~ng. Trang cam cai bat thu hai m~ dua cho, nguoi m~ van
tuai cuoi, don da:
-Cam day may Q,, hi. Ngon ciao de, cu thu an ma xem. Xom ta kh6i nha con
chaco cam ma an day.
Trang cam aoi dua, gQt m(Jt mieng bO VQi vao mi~ng. Mc;it han chum ngay lQ,i,
mieng cam dang chat va ngh~n bu trong co. Bua cam til day khong ai noi cau gi,
hQ cam dau an cho xong lan, hQ tranh nhin mc;tt nhau. M(Jt noi titi hon len vao
tam tri mQi nguoi.
(Trich "VQ nhc;tt", "Concho xau xi", Kim Lan)

414
Ky niing xilly va luy~n ae mon Ngii van 2022 Tran Thuy Duong

Phan tich hinh anh biia com ngay aoi trong doc;tn trich tren. Tu d6, nh~n xet
ngoi but hi~n th'l:(c ctla nha van Kim Lan.
, , ' .R
I>AP AN VA THANG I>IEM
Ph'n cau N()idung l>i~m
I I>OC HIEU 3.0
1 - Theo doc;tn trich, tu6i 17 hoi h9p voi: ngoi dc;Ji trong 0.5
rq,p hQ,t len man hinh; tuoi tha bo ra; tieng bom no.
2 - "Khong n6i nhung lai hao nhoang ve chien tranh", vi: 0.75
Nhieu bc;tn be ta da chet. Dieu khac nghi~t nhat trong
chien tranh.
3 - The h~ ctla nha tho duQc hi~n len qua y tho: 0.75
+ D6 la m9t the h~ duQc kh6i dc;tn ctla chien tranh
nung ren de ctrng nhu sat truoc gian kh6.
+ D6 la the h~ du phai song trong gian kh6, hi sinh
nhung van luon "cu(jn" nhfrng khao khat chay bong,
nhfrng uoc mo dUQc cong hien cho T6 quoc.
4 - Tinh cam ctla tac gia gtli nhan den the h~ sau qua bcli 1.0
tho la nhfrng cam xuc rat chan thanh xuat pliat tu day
long nha tho ve:
+ Buoc "qua vong tha be" ctla tu6i 17 ai cling khong
tranh dUQC cam giac boi hoi, nhung CUQC song se ffiO
ra nhieu dieu thu vi.
+ Nhfrng kh6 khan thach thuc den tU hoan canh da
"trui ren" ra nhfrng con nguoi "cung nhu: sat''.
+ Con nguoi du trong hoan canh nao cling ca.n gifr
cho minh sv nhi~t huyet.
II LAM VAN 7.0
1 Viet cto~n van v~ sire m~nh efta n6l\{e bet minh 2.0
a. Dam bdo yeu cau ve hinh thilc aoq,n van: 0.25

415
 Thi sinh c6 the trinh bay theo each dien d~ch, quy n~p,
tong - phan - hQp, m6c xich, song himh.
b. Xac dtnh dung van de can nght LuQ,n: Sue mQ,nh cua 0.25
vi~c no rvc het minh.
c. Trien khai van de nght LuQ,n: 1.0
Thi sinh c6 the llfa chQn cac thao tac l~p lu~n phu hQp
de trien khai van de ngh~ lu~n theo nhieu each nhung
phai lam r6 sue mQ,nh cua no rvc.
C6 the theo hu6ng: Sue mt:tnh cua no h:tc het minh
giup chung ta c6 them d9ng llfc de vuQt len ngh~ch
dmh va tien bu6c xa hon; t9-0 niem tin va thoi thuc ban
than hanh d9ng; tin tuong va tran trQng ket qua,
khong b~ lung lay ychi, khong gvc nga tru6c kh6 khan.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chw1n chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tq,o 0.25
2 Phan tich hinh dnh bua com ngay doi va nht;tn xet ngoi 5.0
but hi~n th'I;Cc cua nha van Kim Lan.
a. Dam bao cau true bai nght LuQ,n 0.25
Mo bai neu dUQC van de, Than bai trien khai dUQC van
de, Ket bai khai quat dUQC van de.
b. Xac dtnh dung van de can nght LuQ,n 0.5
Hinh anh bua com ngay d6i va ngoi but hi~n thvc cua
nha V£in Kim Lan.
c. Trien khai van de thanh cac LuQ,n diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhung can
v~n dvng tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch~t che
gifra li le va dan chung, dam bao cac yeu cau sau:
* Gioi thi~u khai quat ve nha van Kim Lan, Truy~n 0.5
ngan "VQ nh(Lt" va doQ,n trich (bila com ngay d6i)

416
Ky nang xi ly ua luy~n cte mon Ngfc van 2022 Tran Thuy Duong

* Hinh anh bua cam cita gia dinh ba cv, Til::

- Hi~n len th~t tham h(:li, c6 d(>c m(>t hJ.m rau chuoi 2.0
thai roi, m(>t rna muoi an voi nieu ch<~I.O long bong
nuoc ... an toan nhfrng m6n an cho d(>ng v~t.
- Truoc khi nieu chao cam xuat hi~n: Ca nha deu rat
vui "eel nha deu an n1t ngon lanh", khong khi dam am,
hoahQp.
+ Ba Cl). Tu: vl:ra an vl:ra ke chuy~n lam an, gia canh
voi con dau; ba toan n6i nhfrng chuy~n vui, toan
chuy~n sung suong ve sau nay (mua lay doi ga; sua l(:li
nha; ...); sau d6 cling rat rat vui ve vi da chucin bt bat
ngo cho cac con: noi che khoan ...
+ Anh cu Trang huang (mg truoc nhfrng suy tinh cua
my cho tuong lai: Trang vang rat ngoan ngoan.
+ Tht ngoi im l~ng Hlng nghe cau chuy~n. 0.5
- Sau khi noi chao cam xuat hi~n:
+ Ba Cl). Tu: van rat don da, vui ve de keo l(:li cam xuc
cho cac con vao bfra com dau tien.
+ Anh cu Trang: chun m~t l(:li vi mieng chao cam
dang chat va nghyn b{:r trong c6.
+ Nguoi VQ nh~t: van diem nhien va vao mi~ng.
- Ket thuc bfra com: m(>t noi tili hon len vao tam tri
m<;>i nguoi: khong ai n6i cau gi, h<;> cam dau an cho
xong Ian, tranh nhin m~t nhau.
* Nhq,n xet ve ngoi but hi~n th'l,lc cita Kim Ldn. 0.5
- Da lach sau vao hi~n thl,l'c, phan anh cho ki thl).'c,
cho dung nhat cai canh the tham cua con nguoi, den
muc phai an chao cam, an muoi, an rau chuoi song qua
ngay;. ph:li tim den nhfrng m6n an danh cho d(>ng v~t
de duy tri sv song.

417
 - Tam long nh~m tin, ni~m khat vQng, sv vuon len
ho~m dmh de hu6ng t6i tUOng lai, hU6ng t6i Stf song
cua con nguoi gifra n9-n d6i.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tqo 0.5
The hi~n suy nghl sau s;ic v~ van d~ ngh~ lu~n; c6
each dien dqt m6i me.
TONG DIEM 10.0

BAI VIET THAM KHAO

Cau 1. Theo do9-n trich, tuoi hoi hQp v6i: ngoi dQi trong r9-p hat len man hinh;
tuoi tho bo ta; tieng born no.
Cau 2. Chung ta "khong n6i nhung lai hew nhoang ve chien tranh", boi: Chien
tranh la dau thuang mat mat; La sv: hi sinh xuang mau cua biet baa the h~, doi
vai tac gia la sv nam xuong cua nhung dong d(Ji than yeu; la danh cua tuoi tre
de dcing hien. Tu d6, tran trQng han nhung nguai linh dii baa v~ que huang, dat
nuac va thay auqc sv khac nghi~t cua chien tranh.
Cau 3. N(Ji dung y tho:
"M(Jt the h~ cung di nhu thai sat
Nhung xoay ngam van cu(Jn oLong song."
Da the hi~n va ngqi ca sau sac huang den the h~ cua tac gia - m(Jt the h~ con nguai
sinh ra giita bam de;tn khoc li~t cua chien tranh, m(Jt the h~ du trai qua bao nhieu
thuang dau, kh6 nhQC van Luon ngang cao dau vai tinh than quyet thang, vai y chi
kien cuang va long qua cam dii an sau vao mau thit. Dau c6 nhung hi sinh, gian
kho, dau htem nguy van luon rinh rQ,p tren khap muon neo duang aai, con nguai
cua the h~ ay van mang m<)t niem khao khat cu(Jn trao miinh li~t, khao khat rvc
sang giua man dem u toi cua chien tranh, a6 la khao khat duqc song va cong hien
het minh cho To quae, cho nhan dan.

418
 Cau 4. Trong doQ,n trich, tac gia dii the hi~n S'l/ tran trQng, ngqi cava niem tv
hao khan xiet ve mc;>t theM nhung nguai tre anh dung, can dam, san sang chien
aau, san sang hi sinh vi ac;>c l(tp, tv: do cua aat nude, vi hoa binh, hQ,nh phuc cua
nhan dan. Til: nhung tam guang sang ch6i cua the h~ ai tru6c ay, tac gia ciing
muon hu6ng dln gi6i tre chung ta ngay nay v6i mc;>t niem tin yeu miinh Li~t,
mc;>t Lai co vu, khich l~ chan thanh nhat de ta vung bu6c tren hanh trinh chinh
phl:LC nhfrng dam me, khat VQng Va hoan thanh SU m~nh thieng lieng CUa chinh
minh trong CUQC dai. Bu6c qua vimg an toan ta dii tru ngv bay rau, se luon c6
nhung kh6 khiin, thu thach, thqm chi la ca nhung hiem nguy dang don dqi, va
chi bang each dung cam duang dau roi no lvc het minh de vuqt qua tat ca, ta
m6i c6 the trd nen trubng thanh va cung cap han. Dung SQ hiii, tuy~t VQng v6i
nhung cu ngii dau dai a tuoi muai tam, doi muai ma hiiy de dam me dan loi,
hiiy de khat VQng VQ,Ch ra nhfrng con dUOng Vi dQ,i dUa ta den S'IJ cong hien CO y
nghianhat.
Ph~n LAM
Cau t. NLXH: Sue mt:tnh cua vi~c no l1:(c het minh.
C6 bao gia chung ta cam thay m~t nhoai va muon til: bo tat ca nhun~ dieu
dang lam? D6 c6 le la cam giac khi con nguai thieu di s1:{ no l1:{c het minh. Nhung
dieu chung ta can han ca la khi con nguai mang theo mc;>t tam tri day quyet
tam, CO gang cho chinh UdC ma, cong Vi~c hay CUQC song cua minh. Bdi trUdc
nhfrng kho khan cua CUQC song, S\( no l1!C het minh cho phep con ngUOi VUQt
qua nghjch cdnh va tie'n bwk Moi con nguai deu khao khat thanh cong, va
chang co thanh cong nao den vdi ta mathieu vang di S'l/ no lV:c. Hanh trinh cua
con nguai se dugc noi dai hon ta quyet tam dan than va theo duoi. Nhung bu6c
chan cua S'l/ no f'I/C luon [a nhung bUdc di vfrng chac nhat. Bdi fe no dUQC tQ,O
dv:ng bang tat ca nhung gi chung ta co, bang niem tin va sv tran trQng vao
chinh ban than minh. Con duong ay dau co gian nan vat va nhung lacon duang
cua chinh ban duin moi nguoi va khong the bj hmg lay boi nguoi khac hay
nhung ajnh kien xii hqi. Hon the, sy: no h:tc tro thanh nguon dqng h:cc cho moi
nguoi D~ roi khi m~t moi chim bu6c, con nguoi nhin vao nhii:ng co gang CUa
Ky niing xu ly ud luy~n ae mon Ngii uiin 2022 Tran Thuy Duong

tncbc, chung ta se khong g¥c ngii. Tung co m¢t sv no Lvc chang he nho tren con
duong thimh cong cua danh hoQ. Picasso. Danh hoQ. Tdy Ban Nha ay tung chi La
m¢t hoQ. si uo danh va ngheo tung. Nhung roi vai sv no Lvc khong ngil:ng nghi
dii thOi thuc ong tQ.o ra ca h¢i cho rieng minh. Ong thue nguoi hoi tat ca nhilng
ti~m tranh trong thanh ph6: "0 ddy co ban tranh cua Picasso khong?" Va roi tit
do nhilng bite tranh cua ong duQc chit y cho den tQ,n ngay nay. Khong thdnh
cong ndo khubc tu nguoi no h:cc. Quan trc;mg minh dii co gang het sue hay chua!
Cau 2. Phan tich hinh dnh biia com ngay doi ud nhQ.n xet ngoi but hi~n th'I!C
cua nha uan Kim Lan.
BAIVIET
Ph~nmo
MO' bdi: Hi~n thvc CUQC song Luon La manh aat mau mo de cac nha van kiem
tim chat Li~u sang tac. Nam trong mQ.ch nguon cam hitng ay, nQ.n doi nhilng
nam ddt nuac doi ngheo aa tro thanh chu ae ma nhieu van ngM si huang tai.
Neu cai doi trong truy~n cua Nam Cao Luon dc;lt nhdn vQ,t vito nhilng tinh huang
day thu thach. Cai doi trong van ThQ.ch Lam dc;tt con nguoi giila ranh giai mong
manh giila nhu cau xac thit va nhdn pham cua nguoi chong Sinh trong truy~n
ngan "Doi"... thi cai aoi trong "VQ nhc;lt" LQ.i dUQc nha van Kim Ldn khai thac o
khia cQ.nh r¢ng han. Thong qua tac pham, Kim Lan khong chi g<Ji ra bUc tranh
hi~n th'I!C CUQC song nhiing nam 1945 ma con lam anh len anh sang CUa tinh
nguoi cao cd qua hinh dnh biia com ngay doi cua gia dinh ba C¥ Tu.
Dot;tn uiet ue tac gid: La m¢t cdy but nc;lng tinh nghia vai nguoi nong ddn,
Kim Ldn dii liich sdu viw tdm Ly va canh ng¢ cua hc> ae Lay nguon cam hitng cho
nhftng trang van cua minh, boi the ong dUQC coi La nha uan "m(>t long di ue ubi
dat, ubi nguoi, ubi thuan hQ.u nguyen thuy nong thon". Nhac den Kim Ldn La
nhac "con de cua dong r¢ng". Ong chuyen uUt ue nong thon ud dang bdng Bac
B(>. Nhilng trang viet ve Lang que cua ong ddu ddu cung La ddt, La huang vi, La
nep song Lang que Vi~t Nam pha vito dung diva chdn chat. Ong La mau nha uiin
"Quj h6 tinh, bat quy h6 da", "-viet ki luang, uiet tu gan ru(>t khong chap nh.Q.n
s¥ nht;tt nheo, gid tt;to" (Do Kim Hoi).

420
 Tht'ty Duong

Kim Lan viet it, nhung mi)t khi clii cam but thi tac
an
· pham nao cii.ng ld m()t "dua con" tuqng. Vd truy~n ngan "VQ nh(it" La m(jt
tac pham nhu the'! Truy~n co tien than La tieu thuyet "Xom ngv cu" duQc viet
ngay sau each mQ,ng thang 8, nam 1945. Nhung do mat ban thao, nen mai den
1954, Kim Lan dv;a vao phan cot truy~n cii, ma viet nen "VQ nh(it". ''VQ nhc;it" da
tro thanh m(jt tac pham kinh dien trong van xuoi Vi~t Nam the ki XX, tieu bieu
cho m(>t tam Long "khac khodi sau xa vd chan thdnh cua nguoi ngh~ si" luon
huang ngoi but cua minh ve phia nhung nguoi nong dan ngheo kho, huang ve
noi co tinh yeu thuong. Thong qua tac pham cua minh, Kim Lan thap sang len
trong long moi bt;tn dQC ngQn lira cua niem tin, tin rdng, nt;tn doi khong chi la
doi kho, do ld lite con nguai ta dat toa tinh yeu thuong len buc tuong thdnh cua
CUQC doi.

Ph~n than
l Yeu cau chinh: Phan tich hinh dnh bi!a com doi
Dan vdo dung phan Mo dau tac pham, nha van Kim Lan dii mo
ra bicc tranh xom Ngv Cu day u am xam xtt. Trang bicc anh ay co hinh anh con
nguoi duQc mieu ta nhu nhung bOng ma v(tt vo, nhilng cai xac nam cong queo
ben duong. Th(tm chi, bifc tranh CUQC song ay con bf am anh boi mui gay cua
xac nguoi. Chi qua nhung cau mieu ta ngan gc;m nhu the nhung nha van Kim
Lan eta ve ra bile tranh baa quat hi~n thv;c CUQC song nhilng nam a6i 1945. Ccmg
ai sau VCW tac pham, ngUOi dQC cang bf tran tro, am anh biJi cai aoi ngheo aeo
bam nhilng so ph(m ngheo. D(tc bi~t, trong bua com ngay doi khi tht ve Lam dau
nha Trang aa phcm anh chan th'l:(c CUQC song cua nhfrng ph(l,n nguoi bf cai aoi
day vo den tan tQ,, cung ki~t.
canh bi!a com tham h~i ngay aoi
Bi!a com (laU con dau ve ra mat, va ciing chinh [a bi!a com aau tien trong
gia dinh ba Cl;L Tit day au thanh vien thea dung nghia cua m(jt gia dinh. Dang
ra, mam com ay phai th(l,t th}nh SOQ,n, phai th(l,t tuom tat. The nhung bua com
ay dUCJC tac gia khai quat trong m(jt cau chan th1:(c din xot xa, "Biia com ngay
aoi trong th~t thdm h~i'9• Hai tic "tham ht;ii" dii noi len tinh chat bua com hay
com
Ky nang xu ly va luy~n demon Ngic van 2022 Tran Thuy Duong

chi co von VE;n "m(jt lum rau chuoi thai roi, va m(>t ctia muoi an vai chao". DQC
cten cau van nay chac han ai trong moi chimg ta cilng thay song mui cay cay,
thuang cho so ph~n nhung con nguai ngay truac each mt;tng. Rau chuoi thai
roi an vai muoi, kem nieu chao thi long bong nuac dii phiin anh duqc sv thieu
thon den eve kho cita gia dinh Trang noi rieng va nhung con nguai song trong
xii h(>i hie bay gia noi chung. B(> mgt dan t(>c duqc tai hi~n chan thvc qua cau
van mang tinh khai quat r(>ng lan. Nha tho CheLan Vien cung dii tung tong ket
hoan ciinh cita dat nuac ta trong m(>t cau tho day dau dan: "Cii dan t(>c doi
ngheo trong ram rq,".
Kim Lan rat tai nang khi ita phdn anh hi~n th'J!c itoi ngheo m()t each chan
th'J!C. Nha van nhu tham nh~p vao chinh CUQC song cita nhung nguai nong dan
ngheo, cung triii nghi~m nhung kho khan vat vii mai co the hieu biet va phiin
anh chan thVc CUQC song ngheo kho den v~y. Chi khi nha van chiu ma long don
nh~n, triii nghi~m mQi tieng vQng cita dat trai thi khi do, dua con tinh than cita
nha van mai thVc Sl:£ la lai hoi dap cita nha van truac CUQC dai. Kim Lan thVc
Sl:£ dii hoan thanh SU m~nh khi dii phiin anh chan thl:£C hi~n thl:£C CUQC song "nha
van la nguai thu ki trung thanh cita mQi thai dq,i".
Luc;in ttie'm 2. Tinh than con nguO'i khi itoi di~n vO'i biia iin thdm ht;ti.
Vui ve: Doi lc;ip vO'i ctia chuoi thai roi itang ngat, vO'i bat chao long bong
nuac, khong ttu lap b1;tng la m()t khong khi gia itinh vo cung am ap. Thi ra, trong
khan cung thieu than van co nhung trai tim yeu thuang dit day tq,o nen khong
khi am cimg, than yeu. Nhung con nguai ay, nhung trai tim ay khien cho mQi
nguai duang nhu quen di cai doi va "cd nhd iteu an rat ngon ldnh". Hi~n thvc
dau kho khan den the nao nhung long nguai van khong bi cai doi ngheo an mon
ma nguqc lt;ti, hQ dii cung nhau thap len ngQn lua am cho ngoi nha dan sa. Xen
lan giiia biia com ay ld nhiing cau chuy~n chan thanh va itong itay tinh yeu.
Nguai mE; gia ay khong ngan ngq,i make cho dua con dau mai ve hoan ciinh cita
gia dinh. Chinh nhung chia se ay dii lam cho hQ thuang yeu va gan ket han.
Cung chinh trong hoan ciinh khan cung ay, tinh ciim ma con nguai trao cho
nhau th~t chan thanh va sau n~ng. Hoan ciinh thu thach con nguai nhung
chinh trong thu thach ay, con nguai lt;ti cang tran quy nhau han. Biia com ngay
422
doi do do khong chi phan anh hi~n th1;(c CUQC song ban han, doi ngheo ma COn
an chua gia trj nhan van sau sac. Tinh yeu thuang, dong cam giila con nguoi
vai con nguoi lam bung sang tinh than nhan dc;w va gia tri nhan van cua truy~n
ngan "Vg nh~t".
· Bita cam ngay doi cang giau gia tri bieu dc;tt han khi the
hi~n duqc cd nhung uoc mo, niem tin cua nhung mdnh dai ngheo doi nhu m~
con ba Cl;t TU. Trong biCa com, ba khong chi ke ve hoan canh gia dinh ma con ke
ve nhiCng chuy~n sung suong sau nay. Ke ve hoan canh gia dinh nhung khong
phai de ma than kho trach phQ,n ma La tren nen hi~n thv;c ay, con nguoi ma
nhiing giac ma df{p ve m(jt CUQC song am no, au day han trong tuang lai. Roi
ady nha Trang se co m(jt con ga lam von, roi no lc;ti tiep tV-C sinh soi "ngoanh di
ngoanh lc;ti cha may ma co ngay dan ga cho ma xem... ". ThQ,m chi, ba CV- Tu con
nham dugc cho lam chuang ga m~c du con ga lam von ay van chi La dieu cua
"sau nay". Dau biet trong hoan canh hi~n tc;ti, ca gia dinh khong biet co the song
qua noi miLa doi nay hay khOng nhung ba mff van ma ve tuang lai. Bang tat ca
tam long cua m(jt nguoi mf{, ba mong CUQC song sau nay cua gia dinh Trang _se
kham kha han. M(jt uac ma gian dan nhung thQ,t kho de thv;c hi~n. Tuy nhien,
niem tin tuong, lt;tc quan ay dii the hi~n duqc pham chat d~p de cua nguai nong
dan. Du song trong vat vd, ban cung nhung trong he;» van anh len nhung ve d~p,
niem tin dang nguiing mq. Bita cam ngay doi d~t nhan vQ,t vao hoan canh kho
khan va Lam nen cho nhitng pham chat tot dffp cua nhan vQ,t dugc toa sang.
Phiii La m(jt cay but day tam huyet thi mai co the "kham pha hc;tt ngQc an chua
trong be sau tam hon con nguoi".
Van La bita cam doi ngheo nhu baa ngay nhung khong khi gia dinh hom nay
co sv khac lc;t bOi co sv gop m~t cua con ddu mai. Neu nhu truac aay, chi co hai
m~ con thi bay gio ngoi nha nay cang am han bOi co thi. Phiii noi rang, sv xuat
hi~n cua thi aa tac a(jng Lon va Lam thay aoi Trang. Duong nhu ke tu khi co thi,
Trang cdm nh~n duqc noi lang que am am vd gay gay mui xac nguai lt:ti co
nhung huang vj, am thanh tuai df;p cua CUQC song. Trdng ciing vi the md tro
nen "rat ngoan ngoiin". Nha van To Hoai aa viet '~Chua bao gio trong nha nay
trong mam cam a:y l.;ti dong day. Chinh tinh cam dii giup hQ VUQt qua doi kho,
cimg quay quan vui ve trong bita cam gia dinh.
3.
Tuy nhien, khong khi vui ve bOng bi ngung LQ,i khi "nieu chao Long bong nuac,
moi nguai hai Lung da het nhan". Biet day [a bita cam dau tien cua cac con khi
"nen VQ nen chong", du khong co nhung ba cv Til cilng co chat chiu het nhitng
gi "an dUQc" trong nha de chuan bi mQt bita cam thinh SOQ,n cho cac con. Co
man chinh va ca man phl;L. Ba C'I;L Til nhu muon tQ,o bat ngo, nen vui ve nhin hai
con rave hao hue: "Chung may dQi u nha. Tao co cai nay hay lam!". Ba l(Jt d(Jt
chQ,y xuong bep, [e me bung ra m<)t cai noi kh6i boc Len nghi ngut- che khoan.
GQi ld che nhung th~t chat do chi ld mQt noi chao cam. Neu nhu a tren, bita
cam chi co moi rau chuoi thai roi, muoi va chao nhin den tham hQ,i thi aday,
chi tiet noi che khoan cang khien nguai dQc ngh~n long han. Chi tie't bat "chao
cam" dang ngat nhU chinh huang V~ CUQC song CUa nh'frng con nguai luc nay.
No cay dang qua. No x6t xa ma nh6i Long qua! Trang khan cung, nguai ta phai
an ca cam ae song sot qua ngay. Bat chao cam khong chi Lam cho bita an dang
VUi bOng kh'l;(ng [Q,i ma con om fay tam tri ngUOi dQC m<)t noi niem cam thong
sau sac.
mO' ra chan th1:(c han tu chi tie't nay. Duong
Hi~n th1:(c CUQC song ciing duqc
nhu Kim Lan da tham nhQ.p vao chieu sau CUQC song cua nhan dan Lao d<;>ng de
roi thau hieu nhitng kh6 khiin thieu than ma hQ phai trai qua. Chi khi chiu dan
minh vao CUQC song cua nhitng COn ngUOi nang dan thi nha viin mai CO CO hQi
hieu ro han ve CUQC song CUa hQ. Van chUang chiin chinh phai [a "tieng aau kho
kia thoat ra tu nhi!ng kitp lam than" va ngoi but Kim Lan dii thl:Cc hi~n duqc
sic m~nh do. Ma long radon nhQ.n mQi vang d<;>ng, bien co cua hi~n th'l;(c CUQC
song, thong qua nhitng chi tiet nho be nhung co sue chua d'l;(ng gia tri hi~n th'l:(c
lan lao. "Vf! nh<;lt" cua ong xicng dangld tam guang phan anh di~n m.;to ljch su
dat nubc nhung nam 1945.
N6i them S'l:( dang quy cua con nguai trong bita cam ngay d6i. Neu ba cv Til
thap sang Len ngQn lila niem tin cho cac con, thi S'l;( ung xi£ cua nguai VQ nhc;tt,
nay [a VQ Trang cilng [a m<)t "hQ,t ngQc dang quy". Trang bita cam ngheo doi ay,
424
 Ngii:udn

tht hi~n fen fa m<)t nguoi hoan toan khac. Nguoi dQc khong con bat gQ,p hinh
anh nguoi dan ba chong Lon, tham an, vo duyen, an m<)t chQ,p het bon cai banh
due nua maLa m<)t nguoi dan ba hien dtu, tu ton va hieu chuy~n. Bua com ngay
dau tien ve Lam diiu tuy ngheo va doi nhung tht Lqi thau hieu, cam thong vai tat
ca nhung aieu do. DQ,c bi~t, khi nh~n bat chao khoan tu tay m~ chong, tht tu ton
"don Lay cai bat", roi nh~ nhang "aua mat ten nhin". Tac gia dii th~t tinh te khi
nh~n ra anh mat cua tht Luc nay. "Doi mat La cua so tiim hon" va aoi mat toi
sam di cua tht bieu LQ nhieu dieu siiu sac. Doi mat toi [qi nhu nhin thay duqc
bong toi dang bua viiy va baa trum Lay nhung con nguoi o aiiy. MQ,t khac, aoi
mat toi day u sau ay con the hi~n duqc tiim trqng tui buon va La Lang cua tht ve
CUQC song gia ainh minh sau nay. Nhung aieu Lam ta triin trQng tht La du nhu
the, nhung tht "van than nhien va vao mi~ng". Hanh a<)ng do cho thay, tht eta
thvc sv La thanh vien trong gia ainh Trang, cung nem nhung dang cay, cung
vui buon vai gia ainh chong. Chi qua m<)t anh nhin ay, ta eta co the nhin ra ca
bau troi suy tu dang tran day trong tri oc tht. M()t fan nua phai khang dtnh Kim
Liin La b~c thay trong quan sat, mieu ta tiim Ly nhiin v~t. Bi~t tai ay eta aua
ngUOi dQC ai siiu vao the nghi~m Va tiep nh~n nhil:ng gia trt nhiin van ma nha
van gui gam trong tac pham.
2. Yeu cau ph1;t: Nh~n ngoi but hi~·n th~c cua nhd van Kim Lan
Co the noi, bua com ngay d6i dii Lam b~t ten n<)i dung chu de, tu tuong cua
"Vq nhQ,t". Biia com d:y vita ggi ra hi~n th¥c Cl:t the, vita khtii quat nen gia tri
tU tUdng cua nha van. Biia com if:y lam ngoi sang len ve d~p cua con nguoi lao
dqng. Neu nhu 0 tren, ba C'IJ Tu gqi ra nhung uac mo, hy VQng ve tuong Lai thi
den aiiy, bam~ Lqi ngoi sang m<)t niem tin Lqc quan manh H~t. Du dii khon kho
den noi cd nha phai an chao cam nhung ba van tuoi cuoi. Phai chang nv cuoi
ay La de xua tan ai cai kho dang phai ganh chtu va cung de d<)ng vien cac con.
Th~m chi, ba con Lqc quan cho ding gia dinh minh van con han "khoi nha con
cha co ma an day". Trang t~n cung d6i ngheo, nguoi nang diin van ngoi Len
nhilng ve d~p dang quy, Lam nen net d~p nong diin Vi~t Nam.
Nha van Kim Liin cung co lan tiim S'l! rang: "Khi viet ve ~n doi nguoi ta
khan cung Khi ~Je con
ta hay nghi din nhiing con nguoi chi nghi tUn cai chet. Toi muon viet mQt
truy~n ngan vai y khac. Trong hoan cdnh khon cung, du c~n ke ben cai
chet nhung nhiing con nguoi ay khong nghi tUn cai chet ma van huang toi s1:(
song, van hy vqng, tin tuO'ng 0' tuong lai. HQ van muon song, song cho ra con
nguoi". va tu tuong ay eta chi phoi nha van trong qua trinh sang tac de roi
chung taco m¢t "VQ nh(Jt" giau gia tri nhu ngay hom nay. Neu khong co tu
tuong sau sac, UQC aao thi thiet nghi, "VQ nhgt" se khong tgo aUQC dau an rieng
vade lgi nhieu an tUQng voi UQC giii den the. Nguoi UQC den voi van chuang
ngoai kham pha nhung cau chuy~n, nhung gia tri ngh~ thu(lt thi con den de
kiem tim nhung aieu moi me. Mgt khac, nguoi dqc den vai "Vg nht;it" con dugc
nhin mQt each tong quat bQ mt;it dat nuac ta nhiing nam doi 1945. Tac pham
xung dang za mQt ang van xuat sac vua giau gia trj hi~n th1:(c va d~m gia trj
nhan van. Kim Lan va "Vc;1 nhgt" xung dang la nhung bong hoa df;p no tuai giua
canh dong van chuang Vi~t Nam.
Nhu vQ,y, bang tai nang ngh~ thu~t dQC dao, each xay d1:(ng tinh
huong dt;ic sac, con mat quan sat tinh te cung trai tim cua mQt con nguoi gan
bO ruQt thjt vai lang que, Kim Lan da gui het tam tu vao dua con tinh than cua
minh. Qua bfta cam ngay aoi, hi~n thv;c CUQC song kho khan, aoi ngheo hi~n len
m¢t each chan thv;c va sinh a¢ng. Dong thoi biia com ngay doi con lcim nen cho
nhiing ve d~p lt:tc quan, niem tin cua con nguoi toa sang. Trong tQ,n citng vat
vii, ve df;p con nguoi van thap sang nhilng hy VQng cua tac pham. "VQ nhQ-t" vi
the ma cho den nay, triii qua lOp b'I:Li thoi gian nhung van con nguyen gia tri
trong Umg nhung d¢c giii yeu van chuang.

426
Ky nang xu ly va luy~n ae man Ngic van 2022 Tran Thity Duong

I>E THI THU KY THI THPT QUOC GIA 2022

SO 24 Mon: Ngii van
Tran Thity Duong Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat a~
Ph~n I. I>OC HIEU (3.0 di~m)
f>QC dot:tn trich sau Vel th1:(C hi~n cac yeu cdu:

Me; toi ao trang, ao dai

Me; ai! Thuc suot dem dai me; ai
Me; toi tuoi mai aoi muai
Me; toi tuoi qua nua aai xuan xanh
Dich Corona me; la chien sy
Khong ngq,i hi sinh, me; chang nghi rieng minh
Quan quqt ngay aem xong vao chien dich
Chang biet minh song chet con hay
vu khi la khoi 6c, ban tay
Mat me; nham quan thit ae ban
Me; la cuu tinh cua muon nguai hoq,n nq,n
Me; la niem tin cua muon vq,n con nguai
Xung cau huyen thoq,i muon aai
"Luang y nhu tit mau"
("Me; toi", Nguyen Dinh Thai)
C4u 1. Do~n trich tren dUQC viet theo th~ tho mlo?
cau 2. Khi d~i djch Corona, nguoi m~ trong doq.n trich da lam nhung gi?
cau 3. y tho sau giup anh/ch! hi~u them gi ve nhiing tinh than chong djch
cua chien binh ao trang?
Khong ngq,i hi sinh, me; chang nghi rieng minh
Quan quqt ngay aem xong vao chien dich
Chang biet minh song chet con hay.
 Cau 4. Anh/ chi cam nh~n the nao ve tinh cdm ella tic gia d6i voi "m~" dUQC
the hi~n trong doc;tn trich .
.0
cau 1. (2.0 ctiem)
Tu n9i dung Phan DQc hh~u, anh/ chi hay viet doc;tn van (khoang 200 chfr)
ve tam quan tr~mg cua lOi cam on trong nh~n thuc ella con nguoi.
Cau 2. (5.0 diem)
Trong truy~n ngan "Vc;J chong A Phu", nha van To Hoai da mieu ta ve nhan
v~t Mt:
Dot:tn trich 1: Moi ngay Mi cang khong noi, Lui Lui nhu con rua nuoi trong xo
cila. 6 cai buong Mi nam, kin mit, c6 m<?t chiec cila so m<?t LO vuong bang ban
tay. Luc nao trong ra cilng chi thay triing trang, khong biet La suong hay La nang.
Mi nghi rang, minh cu chi ngoi trong cai LO vuong ay ma trong ra, den baa gia
chet thi thai.
Dot:tn trich 2: Bdy gia Mi cilng khong noi. Mi den goc nha, Lay ong mB, xan
m<?t mieng, bO them vao dia den cho sang. Trang dau Mi dang rQ,p ron tieng sao.
Mi muon di choi. Mi cilng sap di choi. Mi quan Lq,i toe. Mi voi tay Lay cai vay hoa
vat phia trong vach.
(Trich "Vc;1 chong A Phu", To Hoai)
Cam nh~n ve hinh tu~ng nhan v~t Mi trong hai doc;tn trich tren. Tl:r d6, nh~n
xet sue song manh li~t cua nguoi lao di;ng mien nui duoi tam long nhan dc;to
ella nha van To Hoai.
DAP AN VA. THANG DI:EM
Ph~n cau NQidung Di~m
I DQCHIEU 3.0
1 - Doc;tn trich duQc viet theo the tho: Tlf do 0.5
2 - Khi dc;ti dtch Corona dien ra, nguoi m~ trong doc;tn 0.75
trich da kh6ng ngc;ti hi sinh; da lam tang cuong "quan
quQ,t ngay dem"; da kh6ng ngc;ti gian kho xong vao
chien dtch.

428
 3 - Ytho da giup chung ta: 0.75
+ Hieu han S\1' vat va, t~n tam t~n tinh v6i nghe cua
nhfrng chien binh ao tra.ng.
+ Nang niu, tran trQng S\1' hi sinh cua hQ.
4 - Tinh dim cua tac gia doi v6i "m~" duqc the hi~n 1.0
trong do~n trich:
+ Umg kinh trQng, yen men tinh cam thieng lieng,
cao ca cua "m~" du 0 nhfrng d9 tuoi khac nhau nhung
van d~p chung m9t tinh yeu doi v6i "nghe".
+ Biet on tam long "Luong y nhu til: mau".
+ D()ng h,rc de ta vuQt qua d~i d!ch.
II LAM VAN 7.0
1 Viet do~n van v~ t~m quan trqng cua lai dim an 2.0
a. Dam baa yeu cau ve hinh thicc aoqn van: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each dien d!ch, quy n~p,
tong - phan - hqp, m6c xich, song hanh.
b. Xac ainh aung van ae can nghi Lugn: Tam quan trQng 0.25
cua L6i cam on.
c. Trien khai van ae nghi Lugn: 1.0
Thi sinh c6 the h,ra chQn cac thao tac l~p lu~n phu hqp
de trien khai van de nghj lu~n theo nhieu each nhung
phai lam ro tam quan tn;mg cua Lai cam on.
C6 the thea hu6ng: Loi cdm an co tam quan tn;mg la
boi n6 bieu hi~n cho st,r biet on; n6 la tieng n6i cat tl:r
sau tham trai tim ta tru6c sv giup dB cua mQt ai d6;
Loi cam on se keo gan khoang each, c6 them d<)ng l\fc
de ta trao di nhieu han.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngu phap tieng Vi~t.
e. Sang tqo 0.25
 The hi~n suy nghi sau sac ve van de ngh! lu~n; c6
each dit~n dc:tt moi me.
2 Cam nh~n v~ hinh ttr<;Jng nhan v~t M! trong do~n 5.0
trich, nh~n xet sire song manh li~t cita ngtroi lao
dQng mi~n nu.i.
a. Dam bao cau true bai nghi luQ,n 0.25
Ma bai neu dUQC van de, Than bai trien khai dUQC van
de, Ket bai khai quat dUQc van de.
b. Xac dinh dung van de can nghi luQ,n 0.5
Hinh tuc;mg nhan vQ,t Mi va sue song mdnh li~t.
c. Trien khai van de thanh cac luQ,n diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhung ca.n
v~n dvng tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch~t che
gifra li le va dan chung, dam bao cac yeu cau sau:
* Giai thi~u khai quat ve nha van To Hoai, truy~n ngan 0.5
"VQ chong A Phu" va hinh anh nhan vQ,t Mi trong hai
doQ,n trich eta cho.
* Hinh anh nhan cQ,t Mi
- DoQ,n trich 1: Sv; xuat hi~n day am anh cua Mi sau khi 2.0
lam dau nha thong li Pa Tra.
+ Xuat hi~n: Cam nin, chap nh~n, buong xuoi: "Mi
cang khong noi, lui lui nhu con rita nuoi trong xo cua" ...
+Nguyen nhan: do kho qua, kho ca the xac Ian tinh
th<fm: "0 tau trong cai kho, Mi quen roi. Mi tuang minh
cung la con trau, minh cung lacon ngv;a"; tinh than "A
Sit vai Mi khong co long ma van phai song vai nhau",
"Mi eta bi cung trinh cai con ma nha nay roi, thi co co
nuac ru xuang a day thai".
¢ M! buong xuoi, cam nin, lui lui la do bi ap buc
b6c l(>t, b! vui d~p.
- DoQ,n trieh 2: Sv; troi d~y trong hanh de)ng eua Mi. 0.5
+ Mi thap den cho sang nhU thap sang CUQC doi tam
toi cua minh: "Bay gia Mi cilng khong n6i. Mi din g6e
nha Lay ong mB, xan me)t mie'ng, bO them vao dia den
eho sang"...
+ Mi thuc tinh, Mi nh~n ra Slf song va sue tre cua
minh, Mi quyet li~t v6i suy nghi cua minh: "Mi muon
di ehoi, Mi eung sap di ehoi. Mi quan Lc;ti toe, Mi v6i tay
Lay eai vay hoa vat ophia trong vaeh... "
¢ Sl! troi d~y trong hanh dt)ng cua Mi chinh 1<1 sue
song W~m tang da an chua r:lt lau trong Mi.
* Nh~n xet ve site song miinh Li~t eua nguai Lao de)ng 0.5
mien nui.
+ Du trong hoan canh nao h<;> van lu6n huang v~ slf
song; lu6n khao khat song, cho co ht)i de bung chay
sue song. D6 chinh la ve d~p tam h6n cua h<;>.
+ Tam long nhan d(;lo cua nha van To Hoai: Ong lu6n
tran tr<;>ng, nang niu nhfrng ve d~p trong tam h6n
nhfrng con nguoi lao dt)ng ngheo kho; qua d6 len an
to cao b<;>n chua dat tho ti da lQi dvng hu tvc ap buc
b6c lt)t nguoi lao dt)ng.
+ The hi~n ni~m tin manh li~t vao sue song b~n bi,
cling kha nang vuon d~y cua h<;>.
d. Chinh ta, ngft phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;to 0.5
The hi~n suy nghi sau sac v~ van d~ nghi lu~n; c6
each dien dl;lt m6i me.
TONG DIEM 10.0
Ky nang xu ly va luy~n tte mon Ngii viin 2022 Tran Thuy Dtcong

BA.I VIET THAM KHAO

Ph~n I. DOC HI:EU
Cau 1. Dot;m trich duQc viet theo the tho: TV do.
Cau 2. Trong dot;In trich, khi dt;Ii dich Corona, nguoi m~ dii: "Khong ngt;Ii hi
sinh", tang cuong lam vi~c "quan qu{Jt ngay dem", khong ngt;Ii nguy hiem, gian
kho "xong vao chien dich". Tat ca nhung vi~c lam do, lam chimg ta cam ph\Lc
truck tam long "luang y" cita d<?i ngu y bac si.
Cau3. Ytha:
"M~ la cuu tinh cita muon nguoi hot;In nt;In
M~ la niem tin cita muon Vt;In con nguoi"
Dii cho thay tinh than chong dich cita nhung chien binh ao trang. Nhiin vc;tt
tru tinh "M~", la hinh anh cac y bac si dang ngay dem lam vi~c chong dich
Corona. HQ chinh La nhung con nguoi dem lt;Ii sv song, het minh cuu chua
nhung nguoi "hot;In nt;In" dang "duang tinh" vai chitng virus nay. Bang tinh
than dung cam, hQ chinh la nhung nguoi truyen cam hung, tt;Io niem tin se
vuQt qua duQc dich b~nh.
Qua do, ta thay duQc vai tro quan trQng quan trQng cita nhung "chien binh
ao trang", hQ VUa la nhilng ngUOi bac St CUU "muon dcin", VUa la nhilng ngUOi
dem lt;Ii niem tin, hy VQng cho nhung nguoi xung quanh.
Cau 4. Qua dot;In trich, ta thay dUQC tinh cam cita tac gia doi vai "m~" -
hay n6i chinh xac han la t~nh cam thieng lieng nhu doi vai m~, gfri den d(ji
ngil y bac si trong dich Corona. Qua nhung dong tho, tac gia lam hi~n len
hinh anh nhung nguoi m~ dit onhung a<? tuoi flhac nnau "tuoi mai doi muai",
"tuoi qua nila doi xuiin xanh" nhung dii trd thanh nhung chien si "qua cam"
trong dt;!i dich. Dich nguy hiem la vc;ty, chong dich vat va lathe, nhung "m~"
dii khong ngt;Ii hi sinh gian kho, quen di ban thcin lao vao cong CUQC chong
dich. "Luang y nhu til mau" - ciiu tho the hi~n sv biet an, kinh trQng cita tac
gia vai nhung nguoi bac si tc;tn tiim ay, chinh hQ tr{J thanh niem tin cho sv
chien thang dich b~nh.

432
 Cau 1. Tam quan tn,mg cua loi cam an trong nh~n thuc con ngu:O'i.
Bc;tn co tin m1o sue mc;tnh cua m(jt loi n6i? M(jt loi cam On khong? Trang
CUQC song, aoi khi m(jt [Oi noi, hay m(jt [Oi cam On CO the thay aoi ca the giai.
Nhung, cole ch{mg ta du:ong nhu: dii bo quen di sue mt:tnh an giau cua mi)t loi
cdm an ma khong nh~n ra tam quan tn;mg cua no. Lai cam on La bieu hi~n
cua sl:( biet On. Khi moi chung ta ghi nha ue nhiing dieu ngudi khac dii lam
cho minh, ta cat mi)t lO'i cdm an xuat phat tu t~n day long. Cu(jc song VQi va
duong nhu ad lam moi nguoi chung ta bO quen ai loi cam on va sue mc;tnh cua
chung. Chung ta than nhien nhc;tn sv giup do, hi sinh cua nguai khac va coi
a6la le auong nhien. Va roi cu the, the giai con nguoi day khoang each, chung
ta ngc;ti se chia va giup do. Vi ta biet se chang ai may may biet on bOi sv giup
do cua ta. Nhung khong, loi cam an luon co sue mt:tnh de ton tt:ti trong cuc}c
song cua moi nguoi. Mc}t ldi cam an xuat phat tu tam long chan thanh se
ve
giup moi ngu:O'i y thUC han Sl! biet an. Va roi khi lO'i cdm an d:U:(JC g'fri tai
ngu:oi XUng dang aU:(JC nh~n se giup con ngteoi CO them ac}ng ll!C de ra SUC
giup do, hi sinh, cong hUn cho cuc}c doi. Vi chung ta bitt mQi hanh ai)ng cua
chung ta trO' nen day :Y nghia khi no co :Y nghia vbi nguoi khac ud du:gc hQ
nha den. Khi nhitng ngay aat nuoc oan minh chong dich, thi chinh Loi cam on
ad tiep sue cho tat thay mQi nguai. Nhitng y bac si, nhitng can bQ cap cao,
nhitng ban nganh dia phuong, ... aeu La nhitng nguoi ra sue de cong hien cho
cong CUQC day Lui dich b~nh. va chinh nhitng Loi cam on ad cho hQ c6 them
sue m<;tnh, vi hQ biet dang sau minh la hang tri~u dong baa Vi~t Nam vai m(jt
tam long chan thanh dang doi theo hQ. Loi cam on giit cho CUQC song cua con
nguc'Ji day tinh yeu thuong va tran trQng lan nhau. Hi~n nay, de nang cao
nhc;tn thicc ve lai n6i, aQ,c bi~t La long biet on, cam on trong CUQC song. H~
thong giao d'f.:tC mam non ad Yilt chu trQng va nang cao ky nang song cho tre,
a(J,c bi~t ia ngon ngil giao tiep. Hdy nho rang: "Dung bao gia qua b('m r<)n de
quen n6i ioi "lam on" hay "cam on".
 Cau 2. Cdm nh(ln ve hinh tugng nhan v(lt Mj trong do~n trich, nh(ln xet
sue song manh li~t cua nguai lao d9ng mien nui.

Nha van Th~ch Lam tung noi: "Thien chuc cua nha van ciing nhu
thien chuc cao quy khac la phdi nang do nhiing cai tot d~p trong dai co nhieu
cong bang thuong yeu han." To Hoai la mQt nha van nhu the! Ong ld cay but
co but h;tc doi dao b(lc nhat cua nen van hQc Vi~t Nam hi~n d~i. Trong st:t
nghi~p sang tac cua minh, To Hoai ciing da "de thuong de nho", de luu luyen,
de van VUOng bUt bao hon nguoi dQng l~i tren nhiing ang van chuang cua
minh. Trong so do, phai ke den "VQ chong A Phu", cau chuy~n viet ve cu(jc dai
nguai con giti H'Mong ten Mi. MiLa m(jt bOng hoa ban tinh khiet, trinh nguyen
va day kien cuang giila nui rung Tay Bac. Qua nhan vqt Mi, To Hoai da cho
thdy dUQC sue song manh Li~t cua nguai Lao d(jng mien nui Luc bay gia. cv the
nam ohai chi tiet Mj cam nin trong ocua so lo vuong bang ban tay va Mj
troi d(ly trong dem tinh mua xuan de hanh dQng di choi Tet. Do la sue song
tiem tang rna nha van To Hoai da the hi~n cho ngoi but nhan d~o cua minh.
Nha phe binh Vuong Tri Nhan nhqn xet ve
To Hoai rang: "Quen biet nhieu, tung trai Lam, To Hoai da tro thanh m(jt cuon
tu dien song cua nghe van. Thai gian se sang LQc de chQn ra nhilng gi tinh hoa
ma To Hoai da viet, Lam giau cho van hQc Vi~t Nam". Dung the, van chuang
cua To Hoai ld s1:( trQn lan mQt each tai tinh, bien hoa giiia hu cau va st:t tht:tc,
khong chi hap dan ngUOi dQC 0 nguon tU li~U tUOi roi Ve dai song van ngh~
mQt thai ma con a giQng ke va each t~o khong khi truy~n ke. Neu Nguyen
Tuan Len Tay Bac de c6 "Nguai Lai do Song Dei", Nguyen Khai ve v6i nang
truang Di~n Bien de c6 "Mua Lc;tc" thi nhflng trai nghi~m sau sac trong chuyen
di dai tam thang, cung an, cung ov6i nhan dan Tay Bac da nuoi duBng tam
han To Hoai de dua con tinh than "Truy~n ray Bac" ra dai, trong d6 c6 "VQ
chong A Phu". Truy~n co hai phan, phan dau viet ve cu(jc dai cua A Phu va Mi
oHong Ngai v6i than phqn no L~ trong nha thong Li Pa Tra, phan hai ke ve Mi
va A Phu o Phieng Sa tro thanh du kich va nen vQ nen chong.
 Mt La co gai tre d({p, giau tai nang, nhieu
nguai thea duoi nhung phiii chtu dv;ng m(>t CUQC song thong kho, bt Lang nhvc,
bt day dQa cii ve the xac [an tinh than khi bt bat ve [am dau gc;tt nQ cho nha
thong HPa Tra. Chinh cai m6n nQ truyen kiep, tli hoi cham({ Mt Lay nhau nhu
sQi day oan nghi~t bu(>c chQ,t cu(>c dai Mt vao nha thong Li. 0 trong nha thong
li, Mj khong khac gi kiep con trau, con ng~a, th.;lm chi khong bang cd con
trau con ng~a. Can buong Mj nam nhu chon dja ng'l:f.c tran gian, giam cam
chon vui tuoi xuan cua Mj, de co gai riy "suot doi nhu the'" den noi buong
xuoi, cam nin, im LQ,ng den mile "moi ngay Mt cang khong n6i, Lui LUi nhu con
rua nuoi trong x6 cira".

Nha van To Hoai dd cho nguai dQc ciim nhQ,n dUQc hinh iinh co Mt cua hi~n
tc;ti, sau bao nam [am dau gc;tt nQ cho nha thong Li hi~n Len m(>t each thQ,t xot
thuong: "Moi ngay, Mj cang khong noi, lui lui nhu con rna nuoi trong xo cua.
Can buong Mj nam kin mit, chi co o vuong bang ban tay. Lite nao trong ra
cung chi thriy trang trcing, khong bUt ld suang hay ld nang. Mj cu ngoi day
ma trong ra ngoai, den khi nao chet thi thai". Hinh iinh co Mt hi~n ten giUa
m(>t khong gian day sue gQi, no khien nguai ta Lien tuong den thu "ngvc that"
dang giam ham dai Mt. Do La m(>t khong gian nho be, tro trQi; ng(>t ngc;tt, tu
tung, no doi LQ,p hoan toan voi m(>t the gioi ben ngoai Long L(>ng may trai, gio
nui, huang hoa cua nui rling Tay Bac; n6 doi LQ,p voi cai giau co, tap nQ,p cua
nha thong Li Pa Tra. Noi ocua Mt, khong phiii La can buong cua co con dau
nha giau "co nhieu tien nhieu thuoc phi~n nhat vung" ma do La cho ocua con
o, thQ,m chi khong bang con a.
Trong can buong ay, chan dung ve mgt nguoi ph¥ nii mang ph~n kho so
dau duqc To Hoai khac hQa th~t ro net: Mj song cam lQ:ng nhu da nui "moi
ngay Mj cang khong noi, lui lUi nhu con rna nuoi trong xo cua". Neu otren,
Mt co luc tuong minh la "con trau, con ngv;a" thi do chi La hinh anh gQi noi
,
so
Ky niing xu ly ud luy~n de mon Ngii van 2022 Tran Thuy Duong

anh het sue xot xa ve thc1n phQ,n bi de nen, bi bo quen. Do la mQt co Mi mat
het y ni~m ve khong gian, thdi gian, va co ay chi ngoi trong can buong kia ma
trong ra "trang trang khong biet la StWng hay la nang", la ngay hay dem, la
sang hay toi. Mi con khong coy thuc ve sv song, nhQ,n thuc hay suy nghi nua,
ma chi biet "minh cu chi ngoi trong cai lO vuong ay ma trong ra, den bao gid
chet thi thoi". Ct:tm tu chi trQ.ng thai "Mj nghi v~y", dii cho thay cai sue mQ.nh
ghe gam cua bqn chua dat th1:(c dan. No dii rat thanh cong, khi bien con ngudi
ta til mQt co gai "nhu bong hoa rilng khoe sac", til mQt co gai dii tung rat gay
gat, rat quyet li~t, tha thiet cau xin bo: "Bo dung ban con cho nha giau" de
dUQC song tV do. No dii lam cho CO gai dii tung phan uat truac CUQC ddi, truac
so phQ,n ngang tnii "co den hang may thang, dem nao Mi cung khoc". Mi giau
nam la ngon trong tay, ve quy le:ty bode di chet. f...y vQ-y ma, bay gio, co gai
ham song ngay nao, le:ti mat het nhQ,n thuc, chap nhQ,n va buong xuoi, cam
chiu song trong nha thong li "den bao gid chet thi thoi", suot nam nhu the,
suot ddi nhu: the. Trnac mat Mi, trong y nghi cua Mi bay gid la mQt bOng dem
bao trum, ngQ,p dan day. Mi thvc sv khong con thiet song nua, ma chi con la
mQt sinh the ton tQ,i vo hon. Cach ap che cua cha con thong li Pa Tra, dii tQ,o
ra nhung h~ qua ghe gam, no dQ,p va tam hon von trong nhu pha le cua co gai
tre trung, yeu ddi. Vd hinh dnh Mj cilng tro thanh hinh dnh khai quat cho
nhiing than ph~n ngheo hen no l~ noi mien dat nui rung am u, tu hiim. Con
duong md hq di chi ld hanh trinh roi vqt cuong quyen, trong cai nha tu ngqt
ngQ.t khong lo la xii hqi phong kie'n mien nui.
b. DoQ.n trich 2: Mj troi d~y trong dem tinh mua xuan va hanh dqng.
The nhung, vai tam long nhan de:to cua mQt nha van chan chinh, To Hoai
dii thoi hon vao Tc1y Bac nhung ban tinh ca thQ,t nong nan. Va ban tinh ca ay
dii duqc ca len vao dem tinh mua xuan tren dat Hong Ngai. To Hoai phat hi~n
ben trong cai vo rna lui lui, van la mQt con ngudi khao khat tinh yeu, khao
khat tv do, khao khat vuon len va cho co hQi bung chay. Neu khi d<;>c "Chi
Pheo", ngudi d<;>c dii chung kien mQt con quy du ciia lang Vu De:ti thuc tinh va
muon lam ngudi luang thi~n chi qua "mQt bat chao hanh" thi den vai "Vf!
chong A Phu", chung ta cung tim duqc "hon than" nhan tinh ay trong Mi. Mi
436
dii hoi sinh, Mi troi dQ,y trong ca nhQ,n thuc liin hcmh d(>ng, Mi khong con la
co gai tho a, cam nin nhu truoc kia nii:a. Va tac nhan danh thuc Mi, chinh [a
tieng sao - tieng sao [a m(>t phan ki ire tuai d~p trong Mi. Chinh vi the, nen
khi nghe thay tieng sao, Mi dii "thie't tha boi hoi", Mi "nham tham" bai hat
cua nguoi dang thai. Ben cq,nh do, men say cua rUQU cung Lam cho Mi troi
dgy miinh h~t han. Ruqu vd tieng sao chinh ld chat tac nhan danh thuc phan
dai dii mat cua Mj, de Mi hoi sinh, Mj duqc song ve nhung ngdy truac ma
troi d~y mc)t each miinh li~t hon bao gio het cai sue song tiem tdng cua minh.
Con gi hq,nh phitc han khi minh tim [q,i dUQC chinh minh? Cho nen, con rita
hH lUi nuoi trong xo cua ay dii khong con lui lui nua, no dii pha vo buc tuong
vo cdm de khao khat tim ra thien duang mua xuan cua tuoi tre ht;tnh phuc.
Tieng sao gQi bq,n yeu ngoai kia dang reo rat qua, no khien Mi "bay gia Mi
cung khong noi", ma Mi hanh d(>ng, "Mi den goc nha, lay ong ma, xan m(>t
mieng bO them vao dia den cho sang". Dii baa Uiu roi Mi khong cony thuc ve
S't;i troi chay CUa thai gian, CO am tham song trong can buong am U, chq,ng
vq,ng. Gio day, Mi ch<;1t nhQ,n ra rang minh dang song trong bOng toi. Mi muon
dUQC nhin thay anh sang va song trong anh sang. Mi quyet li~t, nguoi ph'!;t nii
ay thap h!a cho can buong hay dang t'l:( suoi am lt;ti long minh. Hdnh dc)ng
thap den cua Mi nhu muon khdng djnh, Mj se thap sang cuc)c doi minh, Mi
se troi dQ,y nhU ngQn den dUQC them mO, chU khong chiu dl;ing va cam nin nhu
truocnii:a.
Khi van con mien man trong suy nghi, Mi dii cam nhQ,n dUQC sue song cua
minh, nhung van nhu con e de, SQ s~t. Nhung tieng sao "rQ,p ran", no dii thai
thuc Mi quyet Mt han, hanh dc;>ng m(>t each nhanh chong va gap gap han cho
vi~c song lq,i voi nhfrng thang ngay tl;i do cua minh, "Mi muon di chai, Mi cilng
sap di chai. Mi quan lq,i toe, Mi voi tay lay cai vay hoa vat (J phia trong vach"
. 0 day, ngon ngii: tran thuQ,t dii hoa quy~n VOi tieng noi VQng ve tU sau tham
tam hon, Mi van i'J trong can buong nho, nhung tam han dang bay thea tieng
sao. To Hoai rat tai hoa khi huu hinh hoa am thanh "lap lo, rgp ran", no tha
thiet, thuc gi¥c, tva nhu chinh tam han Mi dang ngan nga. Lan aau tien, sau
tat cii dang bung dQ,y. Mi sua soc;tn dedi chai voi khat khao miinh li~t cua tuoi
tre, voi sv: nao nile cua nguai eta tim ra anh sang sau dem dai. "Mi hanh d(>ng
trong rc;to r'l:(c me say dung v6i tam hon cua m(>t nguai con gai tre. Hanh d(>ng
Mi sua soc;tn di chai nga nhu a(>t ng(>t, nhung no La ket quii tat yeu cua sv: tac
d(>ng qua Lc;ti giUa hoan ciinh va tam Ly nhan vQ,t. Lai van khong con dUQm
buon hiu hat ma nhu dUQC suoi am bang chinh tam Long dong ciim ma nha
viin danh cho nhan vQ,t cua minh. Khat VQng tv: do troi dQ,y khien hanh a(>ng
cua Mi cung gap gap, miinh li~t han. Hang Loc;tt d(>ng tu dUQc To Hoai dung de
mieu tii hanh a(>ng eta dien tii duQc sv: quyet Li~t cung nhu long yeu tv: do dang
thuc gi~c ben trong cua Mi.

Nha phe binh nguoi Nga, Belinxki quii quyet rang: "Tac pham ngh~ thut;tt
se chet neu no mieu td cu()c song chi de mieu td, neu no khong phdi la tie'ng
thet kho dau hay lai ca tl:tng han hoan, neu no khong dQ.t ra nhiing cau hoi
hoQ,c tra loi nhiing cau hoi do". Qua hai dot:tn van, ta thay duqc sue song
manh li~t cua nguoi lao di)ng mien nui duai tam long nhan dt:to cua nha van
To Hoai. Hai doC:tn van ma ra hai hinh dnh doi lQ,p nhau cua nhan vQ,t Mj.
Neu nhu adoc;tn viin thil nhat ta thay hinh iinh m(>t co Mi th~ d(>ng, cam chiu
SO phQ,n, chap nhQ,n buong XUOi CUQC song thi aln aoc;tn van thU hai, do la m(>t
co Mi v6i sv noi Loc;tn, sv troi dQ,y, dau tranh de thay doi CUQC song. Do La sv
thay doi tich C'l:(C trong Mi, La sue song tiem tang trong nhilng con nguai Luon
khao khat sv song. No La baa hi~u cho sv: khong cam chiu, ma se but dQ,y, vuan
len de thoat khoi kho dau va tim den hqnh phuc khi co co h(>i. Trang dem tinh
mua xuan, lan dau tien sau baa nhieu niim cam nin, Mi Lc;ti muon di chai; lan
eMu tien sau baa nam bi iin man nhQ,n thilc, Mi aa troi dQ,y de khang djnh sue
song cua minh. Do la ket qud cua Umg ham song thoi thuc, cua qua trinh
chuyen bie'n trong con nguai, ld sue song manh li~t cua nhan vQ,t Mj noi rieng
va nguoi lao d{jng mien nui noi chung. Du dau don tQ,n cimg, du bj cha dQ.p
den day tQ,n cung CUa V1!C sau, nhiing nhiing COn ngUOi ay, chUa bao gio thoi,
chua bao gio ngicng huang ve S1! song. Mi trong dem tinh mua xuan, du khong
thay doi duQc c~c di~n cu(>c dai minh, nhung chile chan no se La "biin Le'' vilng
chac cho lan sau vao dem dong cat day coi troi cuu A Phu, Mi se quyet li~t
han, miinh li~t han, mc;mh bqo han.
Van chuang chan chinh phiin anh CUQC song khong
chi de phan anh m('>t each don thuan, ma qua hi~n th'I/C aUQC phan anh trong
tac pham, nha van n6i them m()t dieu gi vai bqn dQC. Thong qua hi~n thv;c
phong kien ma bQn chua dat vung cao La dqi di~n cho the l'lfc boc l()t, nha van
To Hoai dii Lam ngai sang ve df{p cua nguai lao a()ng ngheo kho. Dold mQt sue
song ben bi, dai ddng va luon cim i chay trong con nguai hQ. Cimg ubi do,
btl.ng tdi nang ngh~ thu.;it tinh te cimg trai tim gan bo nghia tinh ubi vung
dat Tay Bac, To Hoai viet ve no bang tat ca tinh thuang yeu va s1;{ tin tuong
vao con nguO'i lao di;ng va CUQC song t'l;( do. Noi niem, khat VQng nay ciing
dUQC nha van gifi ca vao trong tac pham.
Nha van Nam Cao noi ve dqo cam but ding: "Song dii, roi hiiy viet".
CheLan Vien thi khang dinh: "Chang co tho dau giila long dong khep". Nhi~m
V'f}, CUa nha van la phai lqn vao bien sau hi~n th'I/C de kham pha ra nhfrng hqt
ngQc lap lanh nhat, ban chat nhat de dua vao tac pham. "Nguai lam nen tac
pham la nha van, nguoi quyet ainh so phqn tac pham La bc;m dQc" (Gorki), tac
pham muon ton tqi, phai co sue song miinh li~t trong long bQ,n dQC. Ma chi
nhfrng vien ngQC trai tinh chat clUQC g(m [QC tU bien sau hi~n th'I/C, bang cong
sue Lao d(>ng nghiem tuc day mo hoi nuac mat, mai c6 the [am aUQC dieu a6.
Vai mijt tac pham chdn chinh d~t din aij xuat sac, bat nguon tic chinh hi~n
th1;{C CUQC song Va CUQC song ciing chinh ld dich din CUOi cung CUa no, sau
han nita the ki, "Vf! chong A Phu" van con nguyen gia try.
 DETHITHU KY THI THPT QUOC GIA 2022
Mon: Ngiivan
Tran Thuy Duang Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat de
L
DQC dot:tn trich sau va th1:(c hi~n cac yeu cau:
Hgnh phuc u dung tim kiem dc1u xa
No chi o ngay cgnh ta anh g
La nhung tieng cuoi vui dua tre nho
La nhung bua cam dong au mQi nguoi
Hgnh phuc a La nhung Luc thimh thai
Tro chuy~n cung Ba cham Lo cho M~

Dua hQ di chai giong hoi ta con be

Cung duQc Nguoi cham bOng be yeu thuang
Hgnh phuc la khi bat chQt tren duong
Ta thay mQi dieu tro nen dan gian
Mim cuoi bo qua Wi Lam chang dcmg
Giup do baa nguoi khi hQ kh6 khan
Hgnh phuc tu trong chinh nhung nhQc nhan
Anh hay hieu rang vi ai ta co gang
Doi khi am tham dau di khoang LQ,ng
Baa nguoi dUQC vui ta cung hgnh phuc ma
Hgnh phuc th0t gan chu chang c6 xa
Xin dung ma chi nhung dieu cao VQi
Baa nguoi nhin ta hQ muon chgm t6i
VQ,y tgi sao ta chua chiu bang Long
Lgi cu di tim hgnh phuc vien vong?
(Trich "Hgnh phuc gian dan", Quy Phuong)
Cau 1. Do9-n trich dUQc viet theo phong each ngon ngu nao? (0.5 diem)
Cau 2. Neu hi~u qua cua ca.u hoi tutu trong do9-n trich. (0.75 diem)
Cau 3. Nhung dong tho sau giup anh/ cht hieu gi ve h9-nh phuc?

440
 HQ,nh phuc u dung tim kiem dciu xa
No chi (J ngay cQ,nh ta anh Q,.
Cau 4. Anhjcht c6 suy ngh1 give quan dit~m h(;l.nh phuc cua tac gia dUQc the
hi~n trong do<;m trich? (1.00 diem)
n.
Cau 1. (2.0 diem)
Tu n<)i dung phan DQc hieu, anh/cht vit~t do;;tn van (khoang 200 chfr)
ve dieu ban than can ldm de h;;tnh phuc moi ngay.
cau 2. (5.0 diem)
Ba Liio cui dau nin LQ,ng. Ba Liio hieu roi. Long ngu6i m~ ngheo kho ay con
hieu ra biet baa nhieu CO S'l:{, VUa ai oan VUa XOt thUOng cho SO kiep dUa con
minh. Chao oi, nguoi ta d'l:(ng VQ gil chong cho con la luc trong nha an nen lam
noi, nhitng mong sinh con de cai mo mc;!J sau nay. Con minh thi ... Trang ke mat
kem nhem cua ba ri xuong hai dong nuoc mat... Biet rang chung no co nuoi noi
nhau song qua dUQC COn doi khat nay khong?"
Ba liio khe tho dai dung len, dam dam nhin ngu6i dan ba. Thi cui mQ,t
xuong, tay vein ve ta ao dii rach bQt. Ba liio nhin thi va ba nghi: NguOi ta co gQ,p
buoc kho khan, doi kho nay, nguai ta moi lay den con minh. Ma con minh moi
co VQ dUQC ... Thai thi bOn ph(ln ba la m~, ba dii chang lo lang dUQC cho con... May
ra ma qua khoi dUQC cai tao aoQ,n nay thi thang con ba citng CO VQ, no yen be no,
chang may ra ong gioi bat chet cung phai chiu chu biet the nao ma Lo het dUQc?
Ba Liio khe dQ,ng hang m<)t tieng, nh~ nhang noi voi "nang diiu m6i":
-u, thai thi cac con eta phai duyen phai kiep voi nhau, u cung mung long ...
(Trich "VQ nhQ,t", Kim Lan)
Phfm tich dien bien tam trt:tng ba C'IJ. Tic trong do(;l.n trich. Ttr d6 nh~n xet tam
Umg nguoi m~ thuong con qua ngoi but nhan dt:to cua nha van Kim Lan.
Kj ruing xii ly va luy~n cte mon Ngii van 2022 Tran Thuy Duong

DAP AN VA THANG DIEM

Ph~n cau Nqidung Di~m
I DQC HIEU 3.0
1 - Do(,ln trich dU<)C viet theo phong each ngon ngfr: 0.5
Ngh~ thu~t.
2 - Cau hoi tu tl:r du<)c nhac trong do9-n trich: "Lt;ti cu 0.75
ai tim ht;tnh phuc vien v6ng?"
- Hi~u qua:
+ Nhan m9-nh dt,Ing y, con nguoi cu mai miet di tim
thu h<,lnh phuc xa voi, vi en vong rna quen rang, h(,lnh
phuc ngay c9-nh ta, 6 xung quanh ta.
+ T9-o giQng di~u tran tr6, lo tang, nhac nh6.
3 - H9-nh phuc rut ra tl:r n<)i dung y tho: 0.75
+ H9-nh phuc khong 6 xa, n6 6 ngay cq.nh ta, hi~n
hfru trong nhfrng di~u binh dt, thuong nh~t.
+ Nen khong can phai gong minh de tim kiem, rna
hay nang niu tran trQng nhfrng thu quanh minh.
4 - Quan diem h(,lnh phuc cua tac gia the hi~n trong 1.0
do(,ln trich la IDQt bai hQC SaU sac va can suy ngam:
+ H9-nh phuc 6 quanh ta, 6 ngay trong nhfrng di~u
gian dt, gan gfii trong CUQC song thUong nh~t.
+ H9-nh phuc la khi mim cuoi va bo qua nhfrng tam
loi ch~ng dung; giup do nguoi khac; h(,lnhphuc la khi
con dU<)C song va dU<)C doi m~t VOi kh6 khan.
+ Tl:r d6, giup chung ta nghi~n ngam va hieu hon v~
gia tri cua h(,lnh phuc; v~ vi~c nang niu, tran trQng
nhfrng gi dang c6.
II LAM VAN 7.0
1 Viet cto~n van v~ cti~u ban than cin lam ct~ h~nh 2.0
phuc m6i ngay.
a. Dam bao yeu cau ve hinh thilc dot;tn viin: 0.25

442
 Thi sinh c6 the trinh bay theo each dien d!ch, quy
n9-p, tong - phan - hQp, m6c xich, song himh.
b. Xac dinh dung van de can nghi Lu(tn: Dieu ban thiin 0.25
can Lam de hc;mh phuc.
c. Trien khai van de nghi Lu(tn: 1.0
Thi sinh c6 the h,ra chQn cac thao tac l~p lu~n de
trien khai van de nghi lu~n theo nhieu each nhung
phai lam ro dieu ban thiin can Lam de hc;mh phuc.
C6 the theo hu6ng: Dieu ban than can ldm de ht:tnh
phuc moi ngay chinh la yeu thucmg chinh minh, tran
trQng va U1ng nghe tam h6n, cam xuc cua chinh
minh; yeu thuong, cho di, va gfri t~ng nhieu hon;
qwl.ng ganh lo au va t~n huang tung khoanh khik;
kham pha va trai nghi~m de hoa minh vao CUQC song.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;w 0.25
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nghj lu~n; c6
each dien d9-t m6i me.
2 Phan tich dien bien tam trt:tng bd cy, Tu vd nh~n xet 5.0
tam long nguoi mff thuong con qua ngoi but nhan dt:to
cuaKimLan.
a. Dam baa cau true bai nghi Lu(tn 0.25
Mo bai neu dUQc van de, Thiin bai trien khai dUQC
van de, Ket bed khai quat dUQC van de.
b. Xac dinh dung van de can nghi Lu(tn 0.5
Dien bien tiim Ly va C'l;t Til (trong doc;tn trich) va tam
Umg nguai m~ thuang con hi~n Len qua ngoi but nhiin
dc;to cua Kim Liin.
Ky nang xii ly ua luy~n de man Ngii udn 2022 Tran Thuy Dtcong

c. Triin khai van de thimh cac luQ,n diem ro rang.

Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhung
ca.n v~n dvng tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch~t
che gifra 1i leva dan chling, dam bao cac yeu cau sau:
* Gioi thi~u khai quat ve nha van Kim Ldn, truy~n 0.5
ngan "VQ nhq,t'' va doQ,n trich.
* Dien bien tdm trQ,ng ba cv Tu trong doQ,n trich:
- Hieu ra co sv: 2.0
+ X6t thuong cho chinh minh: ba ldo cui dau nin
lq,ng, long nguai m~ ngheo kho con hieu ra biet bao
nhieu co sv vua ai oan, vua xot thuang ...
+ Han trach ban than: Khong lam trcm bon ph~n
v6i con (nguai ta dv;ng vQ gil chong cho con la luc
trong nha an nen lam noi... con minh thi.. .).
+ Va tui han: trong ke mat kem nhem cua ba ri
xuong hai dong nuoc mat. ..
- Lo cho tuong lai, thuong cac con:
+ Lo cho CUQC song cua cac con gifra hoan canh d6i
kern: biet rang chung no co mioi noi nhau song qua
duQc can doi khat nay khong?
+ Thuong cho nguai dan ba xau so, thuong cam va 0.5
biet on: ba dam dam nhin nguai dan ba, nguai ta co
gQ,p buoc kho khan, doi kho nay, nguai ta moi lay dln
con minh. Ma con minh moi co vQ dttQc ...
- The hi~n cam xuc, "mung long" v6i quyet djnh cua
cac con: "V, thai thi cac con da phiii duyen phiii kiep
voi nhau, u cung mung long ... "

444
 Tn1n

* NhQ,n xet ve tam Long nguoi m~ thuang con qua 0.5

ngoi but nhan ac;w cua nha van Kim Lan.
- Tfim long nguoi m~ thuong con, hi sinh tat ca cho
con, d6la ve d~p cua nguoi phv nfrVi~t Nam bao doi
nay. D6la "giQt chau cua loai nguoi", giQt nu6c chan
chua tinh nguoi trao ra tu tam hon nhfrng bam~ giau
long vi tha, due hi sinh.
- Ngoi but nhan d<;to cua nha van Kim Lan: the hi~n
tam long thuong ciim doi v6i COll ngUOi va Sl,( tran
trQng ve d~p tinh doi, tinh nguoi.
d. Chinh ta, ngit phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;w 0.5
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nghi lu~n; c6
each dien d<;tt m6i me.
TONG DIEM 10.0

BAI VIET THAM KHAO

Ph~n I. BQC HH~U
Cau 1. Doq,n trich aUQc viet thea phong each ngon ngu: Ngh~ thuQ,t.
Cau 2. cau hoi tutu aUQC noi den trong doq,n trich: "Lq,i cil: di tim hq,nh phuc
vien vong?", co hi~u qua:
Nhan mq,nh d'f},ng y cua tac gia ve vi~c con nguoi cu mai me di tim nhung
thu hq,nh phuc vien vong, ma ho, iio tuong cuoi troi xa, ma quen mat n1ng:
hq,nh phuc ton tq,i quanh chimg ta, La nhii:ng ciieu binh di trong CUQC song
thuong ngay. Ben cq,nh d6, tq,o giQng ai~u tran tro, Lo Lang, nhac nho chimg ta
hiiy song vi hi~n tQ,i, hiiy niing niu, tran trQng nhung gi minh dang co.
Cau 3. HQ,nh phuc rut ra tu nc)i dung y tho:
Hq,nh phuc u dung tim kiem dau xa
N6 chi ongay cq,nh ta anh (L
 Thu nhat, "Hc;mh phitc u" dii the hi~n sv tran tro cua tac gia ve vi~c
chung ta dii dinh nghia dung the nao La hc;mh phitc thvc sv chua, hay con
nguoi con dang mai miet vai nhitng dieu "xa voi" ma chua dung Lgi "tv van"
chinh ban than minh xem "hgnh phuc thvc sv La gi?" Vi the, mai co hi~n trgng
"tim kiem dau xa". Thu hai, qua do, tac gia nhac nho chung ta ve gia tri cua
hgnh phitc, ve nhitng dieu mang den hgnh phuc cho con nguoi nam 0 xung
quanh minh, nam 0 nhitng dieu gian dan, nam 0 ngay trong CUQC song thUOng
nhQt. Neu ta biet nang niu, tran trQng CUQC song, chung ta se cam nhqn duqc
hgnh phitc ma khong can phai tim kiem dau xa.
Cau 4. Quan ni~m ve hgnh phuc cua tac gia dua ra trong dogn trich La mc;>t
bai hQc y nghia va sau sac, mang nhieu gia tri nhan van. Dieu do giitp chitng
ta nhin nhqn Lgi ban than, nang niu, tran quy nhitng dieu nho be, gan gili
trong CUQC song hang ngay, ma VO tinh Chung ta dii "phat L(J" di; giitp chitng
ta "rii be)" nhitng "tham - san - si" de "an nhien" trong CUQC dOi.

Cau 1. NLXH: Dieu ban than can lam de ht:tnh phuc moi ngay.
Toi con nha cau chuy~n ngay be ve mc;>t chu cho, chu ta tuong rang neu
co the bat duqc chiec duoi La co the co duqc hgnh phitc. Vi the chit ta ca ngay
cu chgy vong quanh cho den khi m~t nhoai cilng chang bat duqc duoi chinh
minh. Co Le moi chimg ta ciing giong nhu chit cho kia, chung ta khat khao
hgnh phuc tung ngay. Hgnh phitc La trgng thai cam xitc co duqc khi ta duqc
thoa miin mQi nhu cau, mong muon, khi ta dgt den thanh cong, duqc yeu
thuang, ... Hgnh phuc Luon Luon ben ta trong mQi khoanh khac, va chang kho
de ta thay hgnh phitc moi ngay. Bat dau tu ui~c yeu thuong chinh minh. Ta
tran trc;mg minh, tang nghe tam hon va cam xuc cua chinh minh, khi ay hgnh
phuc dam choi. Khi ta bat dau yeu thuang ban than cilng La Luc ta hQc duqc
each yeu thuong va tran trQng nguO'i khac. Tinh yeu thuang ket noi moi nguoi
va nhu the chitng ta hgnh phuc. Hay moi ngay qua di, ta hQC duqc them m(>t
chut, kie'n thuc van hoa, tu duy ngh~ thu~t, tai le ren luy~n, ... Hgnh phitc nay
sinh khi con nguoi ta hieu biet. Hay do La s¥ h~nh phuc den tu trai nghi~m,
nhung trai nghi~m cua chinh chung ta ubi CUQC song ttay sac mau. Ta di, ta
Ky ruing xu ly ud luy~n de man Ngfc min 2022 Tran Thuy Duong

kham pha, trai nghi~m ttay "balo" ta va hg,nh phuc ngQ,p day tam tri. Them
m(Jt ngay hg,nh phuc khi ta buang nhfcng bqn &e, lo toan ud ddnh ra phut ngoi
nghi, "qudng ganh lo au" ud ta uui song. Toi bat gQ,p nhilng dieu dy trong
nhilng hanh trinh cua co gai yeu kieu vai but danh "Travelling Kat", nhilng
chuyen di chieu chu(Jng cam xuc va lam day trai nghi~m. Nhilng cu6n du ky
viet ra de dong chua hg,nh phuc chinh minh va lan toa vai nguoi khac. Co gai
dy nhin "The giai nho xinh nhu ban tay con gai" de thdy tat ca nhilng dieu
minh lam, minh co va cam nhQ,n deu thQ,t de thuong. Co le chung ta deu co
the bat dau hanh trinh hg,nh phuc moi ngay cua minh til nhilng dieu nho be
vagian don.
cau 2. Phan tich tam trq.ng bd C¥ Tu trong doq.n trich ud nhc;in xet tam long
nguoi m~ thuong con qua ngoi but nhan dq.o c1ia Kim Lan.
BAIVIET
Ph~n mo
Mo bdi: "Van hQC cren ubi CUQC song nhu each cua ngQn lila nung dot ud
suoi am, thieu huy ud chay sang" (Le Thdnh Nghj). Den vai nhilng trang van
Kim Lan nguoi dQC dUQc nung dot boi ve d~p tam hon, tinh each "trong nh11
ngc;>c sang ngoi" cua nhilng con nguoi trong CUQC aoi lam than. Nhan vQ,t ba
C'f! Tu trong truy~n ngan "VQ nhQ,t" chinh la m(Jt hinh tUQng dien hinh cho
nguoi m~ ngheo kho den citng eve nhung co tinh yeu thuong con vo bo ben.
Trong truy~n ngan "VQ nhQ,t", nha van Kim Landa di sau vao mieu tel tam
trg,ng cua ba C'f! TU trong buoi chieu khi bie't con trai dat uq ue nha bang ngoi
but mieu td tam ly dQ,c sac, dieu do duqc the hi~n ro qua doq.n trich: "Bd lao
cui dau ... mung long".
Doq.n viet ve tac gid, tac pham: Kim Lan dUC)c danh gia la m(Jt trong nhilng
guong mQ,t xudt sac cua van hc;>c Vi~t Nam hi~n dg,i. Kim Lan sang tac truac
va sau Cach mg,ng, so truong cua ong la viet truy~n ngan. 6ng la nha van
chuyen viet ve nong thon va dong bang Bac BQ. Nha van Nguyen Hong tung
nhQ,n xet: "Kim Lan la nhd van mqt long di ue ubi dat, ubi nguoi, ubi thuan
hc;iu nguyen thuy nang than." 6ng la mau nha van "Quy h6 tinh, bat quy h6
da", "uie't ki ltei1ng, viet tu gan ruqt, khang coop nhc;in S1:{ nhq.t nheo, gid tq.o"
(Do Kim Hoi). SV nghi~p sang tac cua ong khong "do sc;f' nhung cung de Lc;ti it
nhieu tac pham c6 gia tri, "VQnhgt" La m(lt tac pham nhu the'! "VQnhgt" duQc
coi La m(lt ki~t tac trong S'l:( nghi~p sang tac cua Kim Lan, cung nhu la m(lt
truy~n ngan xuat sac cua van xuoi Vi~t Nam hi~n dc;ti. Tien than cua "VQ
nhgt" La m(lt chuang trong tieu thuyet "X6m ngv cu" viet ngay sau Cach mc;tng
thang Tam, nhung bi mat biin thiio. Toi nam 1954, Kim Lan dl}:a vao m(lt phan
cot truy~n cu de viet "VQnhgt".

Nc;tn d6i khung khiep va dfi d(li nam

1945 dii han in trong tam tri Kim Lan - m(lt nha van hi~n thv:c co the xem La
con de cua dong ru(lng. N6i dln miinh dat hi~n thvc dii dUQC cay xoi ki cang
duoi nhilng trang van cua Nam Cao, Ngo Tat To, Kim Lan van c6 m(lt mua
b(li thu. "VQnhgt" luc bay gio nhu m(lt tia chop L6e len giii:a man dem toi cua
a6i ngheo, kho dau. Kim Lan dii khong chi tai hi~n buc tranh hi~n th'l:(c doi
song khach quan ma qua lang kinh chu quan cua minh buc tranh ay co nhfing
net kham pha, cai nhin moi Lc;t day hap dan. Cai nhin do la gi? Viet ve cai d6i
nha van muon gil:i den m(lt thong di~p khac: "Khi d6i, nguoi ta khong nghi
dln con duong chet ma chi nghi den con duong song. Du i'J trong tinh huang
bi tham den dau, du ke ben cai chet van khat khao hc;tnh phuc, van huang ve
anh sang, van tin vao S'l:( song va van hi VQng d tUang lai, van muon song,
song cho ra con nguoi". Kim Lan dii de chan li ay truyen tiii trong nhan vgt
ba cv Tu.

Nha van Kim Lan dii rat kheo Leo khi tva chQn
thoi diem de ba C'l;L Tu xuat hi~n, tc;ti sao khong phiii d dau cau chuy~n ma La
d gan cuoi cau chuy~n. Ba Cl;L TU xuat hi~n khi Trang dua VQ ve nha va dien
bien tam trc;tng cua ba Cl;L TU thay doi lien t'l;LC khi co nguoi dan ba khac xuat
hi~n trong nha cua minh. Vao m(lt buoi chieu chc;tng vc;tng, sau m(lt ngay dai,
ba Cl;L tri'J ve ciin nha toi tan CUa minh va bat ngO trUOC S'l:( XUat hi~n CUa m(lt
nguoi dan ba lc;t trong nha. Nhin thay S'l:( sot sang hi~n ra ro net tren guong
mgt con trai, ba khong khoi ngc;tc nhien, ban khoiin, phap phong, lo au. Cho

448
toi khi Trang giiii bay cau chuy~n M trQng cua dai minh, nguai m~ ngheo kho
ay moi vB Le va ngon ngang bao cam xuc.
t ra co
Mieu ta nhan v~t ba cv Tu, ngoi but cua Kim Lan nhu ngung dQng nhung
giQt nuoc mat tren trang giay. Kim Lan dii khong ta them nhitng suy nghi
nhitng can dgn trong tiem thuc cua nhan v~t, hay nhung hanh d(ing co tac
d(ing tam ly phuc tQ,p khac rna don gian chi la cai "cui dau nin lgng". Khong
chi la cau tran thu~t, trong cau van ngan nay con rung rung m(it tam long
hoai cam day an tinh cua Kim Lan. Ctii cui d&u ri:y chat chua bao suy nghi,
cd nhiing noi niem khong the noi thanh lai. Co chut gi do chua xot, chut gi
do tui han, va cd nhiing ngh~n ngao khien nguai m~ nin lt;tng bai cau chuy~n
con trai vica giiii bay. CcH im l(ing day tui ph~n, cam chiu va xot xa. Nguai
m~ nhanh chong thau hieu S'l:( tinh, "ba liio hieu roi", ba liio hieu vi sao hom
nay con trai minh h~t nhu m(it aua tre cha m~ di chq ve. Ba liio hieu vi sao lQ,i
co nguai dan ba lQ, trong nha. sv tung trai aii giup ba thoat ra khoi sv ch~m
chQ,p cua m(it nguai gia de l~p tuc hieu ra "biet bao co sv:" cua con trai, nguai
dan ba kia va cilng la cua chinh minh. Cung vO'i S'J! thau hie'u za niem ai oan,
xot thuong "cho so kiep dua con minh" chju nhieu lao kho, thi~t thoi. Chi voi
hai cau van ngan, Kim Lan aii lam noi b~t ve d~p tam han cua ba C'IJ Til, ve
d~p cua m(it nguai m~ luon yeu thuong, bao dung, lang nghe va thau hieu con.
Tic thuong con, ba lao huang ve minh: "Chao oi, nguoi ta d1:(ng vq ga chong
cho con la luc trong nha an nen lam noi, nhiing mong sinh con de cai ma m(it
sau nay. Con minh thi ...". TU cam than "chao oi" dung aau cau tQ,o nen m(it
giQng di~u than oan, the hi~n trQn v~n cam xuc chua xot cua ba. Ba khong
khoi chQ,nh long khi nghi den nguai ta, roi ngam so sanh voi chinh minh Mi
d'l:(ng VQ ga chong cho con la chuy~n MtrQng cua aai nguai. Khi gia ainh co
dieu ki~n cham~ se lo cho con m(it dam cuoi chu toan au le nghi. The nhung
cai kho khiin khan cung khOng cho phep ba Liio lam trim trach nhi~m cua m(it
nguai m~ voi con. Bao nhieu tui eve, ngh~n ngao chua x6t, dang cay nen sau
chil "thi" vo VQng ay! Ba xot xa vi khong the lam tron bOn ph~n cua m()t nguai
clai CO'r1.. chet
nga rl;!" Ll;!i co nguoi thea con trai minh Lam vc;1. Dau cham Lilng "... "the hi~n
sv: bat Lv:c nhu m(jt tieng tho dai day tam trl;!ng cua nguoi m~ gia co tam nhung
ll;!i khang au sue. Neu "Van chuang la ljch su tam tr~ng con nguoi thi Kim
Lan qua la nha van dich th'l;Cc tren ccii y nghi ay" (Tran Ninh Ho).
Nha van Nam Cao tung quan ni~m: "Nuoc mat La giQt chau cua Loai
nguoi". 0 aay, nha van cua nang than Bac B(j aa cho ta thay giQt chau, hl;!t
ngQc trong tam han nguoi m~ qua nhfrng giQt nuoc mat hiem hoi: "Trang ke
mat kem nhem ri xuong hai dong nuoc mat", Htri aa khong the ngiin noi tinh
cam ba khoc vi thuong con va tui nhv,c cho chinh minh. Kim Lan aa nhu m(jt
nha quay phim tai ba khi Lia ong kinh cua minh chop Lay nhung net than tinh
do La nhung thuoc phim cl;ln canh Lam hi~n Len doi mat han in dau chan chim
vat va m(jt doi cua nguoi m~ gia. va trong cai ke mat nut ne thea thoi gian ay
rqn ra m(jt dong nuoc mat kho heo. Nuoc mat cua nguoi gia ma nhu Nguyen
Khuyen aa tung viet trong "Khoc Duong Khue:
"Tuoi gia giQt L~ nhu suong
Hoi aau ep Lay hai hang chua chan"
Tuy nhien, ba khong chi thuong cho so kiep cua dua con minh ma voi tam
Umg nhan ht;tu, bao dung, vi tha, ba con thuong cd nguoi dan ba xa l~ bj hoan
canh xo day mbi thanh con dau minh: "... Biet rang chung no co nuai noi nhau
song qua dUQC con doi khat nay khong?", dieu do chung to ba Lao aii chap nhl;ln
nguoi VQ nh(lt La thimh vien trong gia dinh roi nen Lo Lang cho hqnh phuc cua
cac con giua canh khon cung cua CUQC song, chu khong rieng gi anh cu Trang.

Va roi: "Ba Lao khe tho dai dung Len, dam dam nhin nguoi dan ba" tieng
tho dai nhe nh~ ay La tieng tho cua baa Lo toan, uat uc ca m(jt aoi. Ba "dam
dam" nhin nguoi dan ba nhu de nhin nguoi bqn se dong hanh cung minh
trong cu(jc doi kho cv:c phia truoc. Duong nhu thi e th~n qua, chi biet dung im
day "van ve ta ao aa reich bc;Jt". va cung til do trong tam han nguoi m~ ay nhu
aa thuc dl;ly baa ynghi nhan dqo va ca Sl! ham on: "Ba Lao nhin thi va ba nghi:
Nguoi ta co g(!,p buck kho khan, doi kho nay, nguoi ta moi Lay den con minh.
Macon minh moi co VQ aUQc ... Thai thi bOn phl;ln ba Lam~, ba aa chang lo lang
dUQC cho con.. ". Nhiing lO'i df;c thoC:ti ii:y cic nhte nhiing dqt song cuf;n trdo,
dang ng(#,p len trong long ngteO'i m«; vua khac khoai vua ddo dC:tt vua bao la,
dong day tinh mau til, hoa vdo trong do ld nhiing rung cam xot xa trong tnH
tim nhan dQ,o cua Kim Lan. Ma vua nhoi nhoi tinh cam tui hc'm, ai oim cho
so kiep, vua nhu mQt cai nen bat di trwk S'lf vi~c da roi L<;ti vua rung rung, xao
xuyen niem vui.
Nhung suy nghi doi thuong ma don hQ,u yeu thuang cua ba cv Til: khien
trai tim ngUOi dQC than thUc cung VOi nhfrng tnln trd binh dj va xiet bao an
tinh. Hai chii "mung long" cua bd lao noi ra voi con. Chii "mung" th(#,t ld dac
dja. No lf;t td dung ctii than thcii cua mf;t tam long vj tha cao quy dang
ngteQng ng(#,p, V\tng Ve tim each giau di giQt ntCOC mat XOt thtCOng Vt SQ phien
long cho chinh ngteO'i dang thuong xot. Nguoi m~ gia nhu co nuot nuoc mat
vao trong, co nen noi dau trong Long de tinh yeu thuang cua minh an ui cac
con. Nguoi m~ ay chang muon con buon, chang muon con dau, chi mong con
hay huong trQn v~n h<;tnh phuc Lua doi. Quen Lam sao dUQC cu chi an can ma
xiet bao thuang men cua m~ voi con dau ta tuong nhu co cai vay tay day than
thuang dang sau cau noi: "Con ngoi xuong day. Ngoi xuong day cho dB moi
chan". Gio day khong con ranh gioi giita m~ chong - nang dau. Duong nhu
tinh yeu thuang, Sl;{ bao dung CUa ngUOi m~ gia da xoa nhoa tat Ca.

Co the noi "VQnh~t" khong dan thuan la nhitng trang doi tham dam
nUOC mat va tui Cl;{C, xot xa, phap phong cho hoan canh th'lfC t<;ti eo le ma nha
van con de cao tinh mau tu thieng Lieng. 0 do nha van aa Lam sang Len hinh
anh nguoi m~ voi tam long thuong con tha thiet. Nguoi m~ ay chinh La anh
sang le Loi trong bOng toi cua nhitng kiep nguoi ngheo kho. Nhan vQ,t ba cv Til:
eta lam cho gia tri nhan d<;to cua tac pham tro nen tham thia va cam dQng
han. Hinh anh ba Cl:t Til: mang thong di~p nhan ban hon: Du ke ben cai doi,
cai chet con ngw)i van khong bi mat dive d~p ban chat luang thi~n cua minh.
Van fuon khat khao h<;tnh phuc van khong thai mong uoc move tuang Lai tuai
sang va tot d~p. Kim Lan vile do aa de "VQ nhgt" tro thcmh m¢t tac pham
Ky niing xu ly va luy~n ae mon Ngfc van 2022 Tran Thuy Duong

dQ,O due, lQ,i uua phan khoi, no ea t¥ng Umg thuong, long bae ai, Sl! eong binh,
no lam eho nguoi gan nguoi han" (Nam Cao)
Ph~nket
Danh gia ngh~ thu~t: C£ii tai cita Kim Lcin La mieu td nhdn u~t nh~ nhu
khong, ngoi but ong luon laeh t~n sdu nOi day CUa han, bat ngUOi dQC phai
cimg cUOi, cung khoc vai nhcin VQt. Nha van dii mieu td th~t sdu sde tdm ly
ay qua mqt h~ thong ngon ngfc gidn dj nhung giau sue g(}i, the hi~n tung loi
noi, cu chi, hanh dqng. Phiii la nha van co von hieu biet phong phu, thau hieu
va cam thong, yeu men va trcin trQng CUQC song thi Kim Lcin mai co the viet
nen nhung trang van co sue lay d()ng han nguai den vQ,y.
Ket bdi: Ai do dii tung noi rang: "Hay huang ue phia m~t troi, bong toi se
nga sau lung bQ.n". Nha van Nguyen Khiii ciing tung khang dinh: "Sl! song
nay mam tu cai chet, hQ,nh phuc hi~n hinh tu nhiing gian kho, hi sinh. 0 doi
khong co. con duong cung, chi co nhiing ranh gioi, dieu cot yeu la ta phdi co
au sue mQ,nh de uU(}t qua nhiing ranh gioi do". DQC "VQ nhqt"- Kim Lcin, ta
them m(Jt lan nua hieu sau sac them ve chan li nay duqc the hi~n trQn v~n
qua nhcin VQt ba C¥ TU. Chung ta chang the bat CUQC song dung lq,i, hay bat
no thay doi vi ta. Chi biet rang, khi con dUQC song nghia la con dUQC cho di.
The la dii du day hq,nh phuc rai!

452
 van

DETHITHU KY THI THPT QUOC GIA 2022

Mon: Ngiivan
Trfin Thuy Duong Thai gian: 120 phut, khong ki thai gian phat de

I.
DQC van ban sau va th'l:(c hi~n cac yeu cau:
Bc;m oi nho nhe dung quen
Oic y, bac si i'J tren tuyen ctau.
Da nhieu ngay Lam, rat tau
HQ La chien si doi ctau kh6 khan.

Cam on Thu tuong quyet tam

Dtch nhu giQ,c den, toan dan Len duang.
Chong ngay giQ,c d6 khan truong
Khong cho dc;ti dtch c6 duang vao ta.

Nhieu ngay, vai thang da qua

Trung tam chong dtch nuoc tarat ci!.
Dieu hanh nhanh nhc;ty giong nhu
Tuong quan i'J be) chi huy chien truang.

Cam on nhieu Lam Trung uong

Cam on nhieu Lam dta phuong, nhieu nganh.
Cam on cac Mgnh thuang quan
Chung tay ca nuoc gop phan thang to.
(Trich "Vi~t Nam chong dtch", Do L~nh Di~n,
nguyen Hi~u trui'Jng Truong chuyen Ha N<)i -Amsterdam)
Cau t Neu nhfrng nguoi chung ta dung quen d.m on duQc nhac trong do9-n
trich. (0.5 diem)
Cau 2. Chi ra cac cv.m tu the hi~n sv "nhanh nhgy" trong cong CUQC chong
d~ch duQc de c?p den trong do9-n trich. (0.75 diem)
Cau 3. Hieu qua phep di~p duQc sfr dl,mg trong do;;~.n trich. (0.75 diem)
 ca.~ 4. Cam xuc cua anh/ chive Sl! t~n tam cua nhfrng nguoi dung dau dUQC
noi den trong do(;ln trich trong cong CUQC chong dich. (1.00 diem)

Cau 1. (2.0 di~m)

Ttr n9i dung Phan DQc hieu, anh/chi hay viet do(;ln v{m (khoang 200 chfr)
ve 81:( can thie't CUa loi cam on trong CUQC song.
Cau 2. (5.0 di~m)
Lite ay da khuya. Trong nha da ngil yen thi Mitro dgy thoi lua. NgQn lua
bgp bung sang len. Mi le mat trong sang, thay hai mat A Phil ciing vua mo, m¢t
dong nu:oc mat lap lanh bO xuong hai hom ma da xam den lqi. Nhin thay tinh
canh nhu: the, Mi chgt nho lqi dem niim tru:oc A Su troi Mi, Mi ciing phai troi
dung the kia. Nhieu lan khoc, nu:oc mat chay xuong mi~ng, xuong co, khong biet
lau di du:gc. Trai ai, no bat troi dung ngu:ai ta den chet, no bat minh chet cung
thOi, no da bat troi den chet ngu:ai dim ba ngay tru:oc cung o cai nha nay. Chung
no thgt dQC ac. Ca chung nay chi dem mai la ngu:ai kia chet, chet dau, chet doi,
chet ret, phai chet. Ta la than dan ba, no da bat ta ve trinh ma roi thi chi con
biet dgi ngay ru xu:ang o day thai... Ngu:ai kia vi~c gi ma phai chet the. A Phil...
Mi phang phat nghi nhu: vQ,y.
Dam than da vqc han lua. Mi khong thoi, cung khong dUng len. Mi nho
lqi doi minh, Mi lqi tu:ong tu:gng nhu: co the m¢t lite nao, biet dau A Phil chang
dd tron dU:Qc roi, lite ay bo con Pa Tra se bao la Mi dd coi troi cho no, Mi lien
phai troi thay vao day, Mi phai chet tren cai CQC ay. Nghi the, trong tinh canh
nay, Lam sao Mi cung khong thay sq...
(Trich "Vg chong A Phil", "Truy~n Tay Bac", To Hoai)
Phfm tich hanh at)ng cuu A Phu cua Mj trong do(;ln trich tren. Ttr d6,
nh~n xet niem tin vao con nguoi cua nha van To Hoai.
Ky ruing xu ly va luy~n d~ mon Ngic van 2022 Tran Thuy Duong

DAP AN vA. THANG DIEM

Phin cau NQidung Di~m
I DOC HIEU 3.0
1 - Nhfrng nguoi chung ta dling quen ciim on duQc n6i 0.5
o
den trong do«itn trich: "cac y, bac si tren tuyen dau",
"Thu tuang", "tuang quan o b() chi huy chien truong",
cac cap Trung uang, dia phuang, cac nganh, cac Mg,nh
thuong quan.
2 - Cac C\).ffi ttr the hi~n S\1' "nhanh nh«ity" trong cong 0.75
CUQC song djch dUQC de C~p den trong dO«itn trich: "doi
dciu kho khiin", "quyet tam" vai phuang cham "dich nhu
giij,c den, toan dan len duong", "khan truang", "dieu
hanh nhanh nhg,y" va "chung tay".
3 - Phep di~p duQc sfr dvng trong do«itn trich: Di~p ngfr 0.75
voi tll' "Cam an" (4 Ian).
- Hi~u qua:
+ Nhan ID«itnh cac doi tUQng can cam on trong d«iti
djch Covid vtra qua.
+ The hi~n tinh cam chfm th~mh cua nguoi viet den
sv hi sinh cua nhfrng nguoi vi sv "binh yen" cua nhan
dan rna chien dau d«iti djch.
4 - Cam xuc ve Sl! t~n tam cila nhfrng nguoi dling dau 1.0
duQc n6i den trong do«itn trich:
+ TV hao ve Sl! quan tam cila chinh phil nha nuoc doi
voi nhan dan.
+ Biet On Vel tran trQng S\1' hi sinh trong cong vi~C CUa
nhfrng nguoi dling dau.
+ can phai co gang y thuc, quyet tam, doan ket,
chung tay day lui d«iti djch.
II LAM VAN 7.0
1 Viet QO~ii-D van v~ s~ can thie't cua loi cam on. 2.0
 a. Dam baa yeu cau ve hinh thuc doc;tn van: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each dien dtch, quy n(;lp,
tong - phan - hQp, m6c xich, song hanh.
b. Xac dinh dung van de can nghi LuQ,n: SV can thiet cua 0.25
Lai cam an trong CUQC song.
c. Trien khai van de nghi LuQ,n: 1.0
Thi sinh c6 the h,ra chQn cac thao tac l~p lu~n phu hQp
de trien khai van d~ nght lu~n theo nhi~u each nhung
phai lam r6 Sl:[ can thiet cua Lai cam an trong CUQC song.
C6 the theo hu6ng: S'J! can thiet cua loi cam on trong
CUQC song the hi~n long biet on; CO SlrC m(;lnh de COn
nguoi t6n t(;li; giup y thl!c hon v~ sv quan tam cua
nguoi khac; giup con nguoi c6 them d<)ng Ivc de giup
do, nguoi khac; lam cho mQi hanh d<)ng cua chung ta
tro nen day y nghi khi n6 c6 y nghia v6i nguoi khac va
duQc hQ nh6 den.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;to 0.25
The hi~n suy nghi sau sac v~ van d~ nght lu~n; c6 each
dien d9-t m6i me.
2 Phan tich hanh d:Qng ciru A Phu cua Mt va nh~n. xet 5.0
ni~m tin vao con nguoi cua nha van To Hoai.
a. Dam baa cau true bai nghi LuQ,n 0.25
Mo bai neu dUQC van d~, Thiin bai trien khai dUQC van
d~, Ket bai khai quat dUQC van d~.
b. Xac dinh dung van de can nghi LuQ,n 0.5
Hanh dQng cuu A Phu cua Mi va nhQ,n xet niem tin vao
con ngu:ai cua nha min To Hoai.
c. Trien khai van de thanh cac LuQ,n diem ro rang.
Thi sinh c6 the trien khai theo nhi~u each, nhung d.n
v~n dt,mg tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch~t che
gifra li le va dan chung, dam bao ca.c yeu d.u sau:
* Giai thi~u khai quat ve nha van To Hoai va truy~n 0.5
ngan "VQ chong A Phu", aoq,n trich.
* Hanh a(>ng coi troi cuu A Phu cua Mi:
- Tam tr:;tng M~ trong dern coi tr6i cUu A Phu: 1.0
+ Luc dau: M~ dfrng dung, vo cam, than nhien thai lfra
ho tay (dau hi~u cua te h~t tinh than)
+ Luc sau: Mi thtrc tinh, troi d~y tinh nguoi va ctru A
Phu (khi nhin thay dong nuac mat A Phu, nha [q,i minh,
nguai dan ba aai truac va A Phu ... nh(m ra "Chung no
th q,~t a~QC ac
' .I"...)
- Dien bien hanh d(>ng cua Mt:
+ Luc dau: Mt sQ "bo con Pa Tra se baa [aMi aii coi troi
1.0
cho no, Mi [ien phai troi thay vao day ... "
+ Nhung, tinh nguoi trong Mt da troi d~y: "Nghi the,
trong tinh canh nay, [am sao Mi cilng khong thay sq ... "
Mi quyet dtnh cat day coi tr6i ctru A PhiL
- Ngh~ thu~t: ngon ngfr tran thu~t tinh te, linh ho:;tt,
uyen chuyen; each gioi thi~u nhan v~t day bat ngo; kha
nang phan tich mieu ta tam ly nhan v~t sac sao; ngon
ngfr d~m chat tho; ...
* NhQ,n xet niem tin vao con nguai cua To Hoai: 0.5
-Tin vao kha nang vuon d~y, khao khat song, khao
khat yeu va SUC song manh li~t, Sl,f phan khang efta
nguoi dan lao d9ng mi~n nui bay gio.
- Tin vao con duong giai ph6ng, anh sang cua Dang
voi chan ly: 6 dau c6 ap btrc bat cong thi 0 d6 c6 sv
 dau tranh chong l;;ti n6. D6 la con duong dau tranh di
tt1 tv phat den tv giac dung len.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;w 0.5
The hi~n suy nghi sfm sac ve van de ngh! lu~n; c6 each
dien d;;tt m6i me.
TONG DIEM 10.0

BAI VIET THAM KHAO

Cau 1: Nhilng nguai chung ta dung quen cam an aUQC nhac trong doQ,n trich
la "cac y, bac si atren tuyen aau", Thu tuong, "tuong quan abQ chi huy chien
truang", cac cap trung uang, dia phuang, cac nganh, cac Mqnh thuang quan
dii chung tay gop sue de ca nuoc chien thang dQ,i dich.
Cau 2: Cac Cl;tm til the hi~n sv "nhanh nhqy" trong cong CUQC chong dich
aUQC de cQ,p den trong aoqn trich la: "aoi aau kho khan", "quyet tam" VOi
phuang cham "dich nhu gi(Lc den, toan dan len duang", "khan truang", "dieu
hanh nhanh nhqy" va "chung tay".
Cau 3: Trang bai tho "Vi~t Nam chong dich" cua nha tho Do L~nh Di~n, tac
gia dii su d1;tng bi~n phap di~p ngil voi til "Cam an". Tac d1;tng cua phep di~p

khong chi tqo nen nhqc di~u nhip nhang, sau lang cho y tho, ma con nhan
mqnh tam long cua nhilng con nguai anhilng vi tri khac nhau chung tay chong
dich. Do la sv ghi nhQ,n, tran trQng cong lao cua "nhilng anh hung" dii khong
ngqi kho, ngQ-i kho dung tren tuyen dau chong dich mang lQ,i binh yen cho
nhan dan. Han the, con the hi~n S'l;£ tV hao ve dan t(jc Vi~t Nam, m(jt dan t(jc
doan ket m(jt long, luon giup do Uin nhau trong luc kho khan hoqn nqn.
Cau 4: M(jt nam chong dich Covid, dat nuoc ta dii dong long dong sue, duoi
sv dan dat tQ,n tam cua nhilng nguai dung dau. Ca h~ thong chinh tri san sang
buoc vao CUQC chien "chong gi(Lc" Covid-19. Nhieu CUQC hQp til Trung uang den
dia phUOng aUQC to chifc VOi nhfing chi ago sat sao, Cl;t the cho cong tac phong
chong dtch. Voi phuong cham "chong dtch nhu chong gi4c" tat ca deu tich eve
phoi hQp va tham gia. Toi da tung b~t kh6c khi nhin thay hinh anh Lo Lang, tieu
tu:v. cua bac Vii Due Dam khi c6 ca mac moi, gic;>t nuoc mat cua bac da danh
thuc con tim cua tri~u tri~u con nguoi Vi~t. Dtch b~nh hiem ac, nhung ychi S'l!
quyet tam cua con nguoi con mQ,nh me han. Khi chimg ta doan ket khong gi La
khong the. Vi~t Nam eta Lam duQc, dan t(Jc ta eta chien thang thu gi4c LQi hQ,i
han chung ta. Chung ta da chong giQ,c bang tat ca S'l! no lvc va hi sinh cao ca,
nhilng nguoi anh hung, nhung nguoi dii am tham dung otuyen dau chong giQ-c
ay xung dang itUQC ton vinh va ngqi ca.

Cau 1. NLXH: S1! can thiet cua loi cdm on trong CUQC song.
Da bao tau roi chung ta khong noi loi "cam on"? Li~u chung ta c6 dang
coi nhilng hi sinh cua cham~ La dieu hien nhien? Hay chung ta c6 dang ich ki
macho rang chong djch la nhi~m Vl;L bat bUQC cua nhfrng chien si ao trang, ao
xanh noi tien tuyen ma phot to di vi~c phai n6i Loi "cam on"? Truoc sv giup do
cua bat ke ai, Loi n6i "cam on" c6 S'l! can thiet dQ,c bi~t trong CUQC song con
nguoi tu nhilng hanh d(Jng nho be nhat. Loi noi "cdm on" vua la each ta the
hi~n long bUt on, tran tr()ng voi S'l! giup do cua nguoi khac vua la sqi day noi
kit trai tim va tam hon cd nhiing con nguoi tuong nhu xa lt;t. Loi n6i "cam on"
den VOi CUQC doi nhU bong hoa CO SUC mQ,nh lan toa huang thOm, [an toa cai
d~p tOi the giOi xung quanh, no giup ta y thUC han ve S1:( quan tam, giup dO
CUa ngUOi khac, la d(>ng l'I!C khich l~ con ngUOi ta phai biet song de tUOng trc;1,
de san se va yeu thuong. Nho c6 loi n6i "cam on", nhilng moi quan M tot d~p
dii dan duqc hinh thanh, c6 nhilng co duyen gan b6 ca cu(Jc doi ciing eta tung
duqc ben Len tu m(Jt Loi n6i cam on chi von v~n vai giay. Sue mt;tnh cua loi noi
"cam on" khUn cho mQi hanh a(>ng cua chung ta tro nen co y nghia, khUn ta
co dugc mc)t tam hon thanh than, mc)t trai tim dong da:y yeu thuong va song
m{)t CUQC doi tr~m u~n hon, gia trj han. Khi nhflng suat com tinh nghia duqc
gui den tQ,n nha de tiep te cho bacon kh6 khan trong dQ,i dtch Covid-19, nhung
loi noi "cam em" hay don gian chi La m(Jt n1,t cuoi n;mg ro han in nhitng vet
an
Kj nang xu ly va luy~n demon Ngfc van 2022 Tnin Thuy Duong

cho nhung tinh nguy~n vien tiep t1:tc vung buck tren hanh trinh ciing minh
chong dich aay vat va, m~t nhoai. Lai noi "cam an" du chi la nhung thanh am
nh~ nhang thoang qua nhung cai aQng lq,i trong tam han con nguai lq,i la triu
nqng yeu thuang, triu nqng nhung tam long, nhung khat khao chay bOng muon
aUQC noi ket, aUQC tUang trQ va aUQC khang ainh gia tri song cao quy cua minh.
Lai noi "cam an" tq,o nen dau an, tq,o nen nhung hinh anh tot a~p cua moi
chung ta trong mat mQi nguai xung quanh. Do phai la nhung lai noi chan th(lt,
XUat phat tU S'J! thanh tam muon the hi~n long biet an, tran trQng chi£ khong
phai la sv v<)i vang, hoi hQt cho co, cho qua, cho khong phai tro thanh m<)t ke
vo an. Khi ta trao ai aoa hoa cua nhung lai hay y a~p, tam han ta cilng se
phang phat huang tham!

Cau 2. Phiin tich hanh d{jng cuu A Phu cua Mj va nh~n xet ni~m tin vao con
nguoi cua nha van To Hoai.
BAI VIET
Ph~nmo
"Tciy Bac u? co rieng gi Tay Bac
Khi long ta aii hoa nhung con tau
Khi To quae bon be len tieng hat
Tcim han ta la Tay Bac, chi£ con aciu."
("Tieng hat con tau", CheLan Vien)
Do la nhung lai tha tha thiet cua nha tha Che Lan Vien khi viet ve manh
aat va con nguai Tciy Bac. Vung aat "Sam suang muoi, toi suang mu - Trua
hoe hoe nang, chieu tu mu may", aii tro thanh nai gui gam tam tinh cua biet
bao trai tim ngh~ si. To Hoai aii tung that len retng: "Ddt va nguai Tay Bac aii
ae nho, ae thuang trong toi nhieu qua". Niem thuang noi nho ay aii tq,o nen
nhung ang van chuang lay a<)ng bao trai tim a(jc gia. Va "VQchong A Phit" la
m(jt tac pham nhu the! M(jt tac pham viet ve manh aat Tay Bac r<)ng lon, lap
lanh ve d~p cua nhiing con nguoi {J vung nui cao khong cam chju kie'p no 1~,
khong cam chju S'l:' cha dQ.p CUa bqn chua dat phong kie'n ma van VU<1n len de
tim t¥ do, hQ.nh phuc cho rieng minh. Sue song ay dUc;Jc To Hoai truy~n tdi ro

460
Ky niing xu ly va luy~n ae mon Ngic van 2022 Tran Thity Duong

net trong hanh aqng cuu A Phil cila Mi vao aem tinh mua dong tren mdnh
aat Hong Ngai.
Dot:tn viet ve tac gid: Nha viin hoa, phe binh viin hQc Vuong Tri Nhan tung
khang dinh: "Quen biet nhieu, tung trai long To Hoai dii tra thanh cu6n tu
dien song cila nghe viin". Buc tranh doi song trong van To Hoai la nhicng trang
van hap dan ngteOi aQC bdng VOn kien thUc phong phu, CUQC song Va Con ngteoi
mien nui da tra thanh mdng sang tac chinh, quan trQng va co gia try cila To
Hoai. La nha viin tung co gan b6 sau sac voi ddt va nguc)i Tay Bac. To Hoai
viet rat hay, rat sau ve de tai nay. Noi nhu Phq,m NgQc San, ay dii khang djnh
vi tri cila To Hoai trong nen viin hQc hi~n dq,i Vi~t Nam. Mi;t nha van "cila
nguoi thuong, truy~n thuong" (Nguyen Dang Mq,nh).
Dot:tn viet ve tcic pham: Viin cilng nhu tho, "La ket tinh, viin La ngQc dQc, La
phien ky nam trong rung tram huang", va coLe nhung ket tinh ma To Hoai
thu hot:tch duqc sau chuyen di th'l:(c te thang 8 nam 1952 len vung nui Td:y Bac
la tQ.p "Truy~n Td:y Bac" - mqt thanh qua lao aqng d~p trong mua thu hot:tch
dau tien "tren que huang van hQC mcJi'' cila ong. Cho den tt;ln hom nay, nguai
dQc van danh nhieu yeu men cho "Vq chong A Phil" - tac pham tieu bieu nhat
trong tQ.p truy~n nay. Do La co gcH ten Mi - nhan vt;lt trung tam ma nha viin
To Hoai danh nhieu tcli nang va tam huyet de xay dvng, qua do Lam noi bt;lt
Len .sue song tiem tang va khat vc,ng song h«;tnh phuc cila con ngteoi lao di;ng.
Ve df;p va niem khat khao eiy dW;JC h()i t'l! va toa sang qua dien bien tam trq,ng
cila Mi trong dem dong cai troi cho A Phil.
Ph~n than
Khai quat vao nqi dung phdn tich: Truoc To Hoai de tai mien nui la m()t
khoang tr6ng trong viin hQc Vi~t Nam. Viet "VQchong A Phil" To Hoai dii tim
kiem va phat hi~n ra m()t de tai moi. Do la bile tranh dai song cila con nguai
mien nui Tay Bac. Mu6i Lang a one, tho dQng a be sau, duoi lop ngon ngu lap
lanh anh sang tq,o nen tu CUQC dai Mi, nha viin dii lay do Lam dOn bay phoi bay
ban chat thai nat cila xii h()i, nha viin khong chi to cao, Len an bQn phong kien
chua dat ma COn ngQi ca ve df;p Ve khat VQng t'Jf do, hq_nh phuc, cung SUC song
miinh li~t trong tam hOn nguoi lao dc?ng qua CUQC doi va so pht;ln cila Mi.
461
:t A
DQC mc;>t tac pham, cai dQng lQ,i sau sac nhat trong tam
han la cam xuc, so phc;tn, suy tu cua nha van ve nhan vc;tt. To Hoai cho rang:
"Nhan vc;tt la noi tc;tp trung het thay, giai quyet het thay trong mc;>t sang tac".
Den vai nhan v(tt Mi, truac het bQ,n dQc an tugng nhat do chinh la hinh anh
cua co gai tre d~p cua nui rung Tay Bac vai nhieu tai nang lam bao chang trai
me dam. The nhung man ng truyen kiep cua b6 m~ nhu sqi day oan nghi~t troi
Mi vao nha thong li. Mi buc;>c phai lam con dau gQ-t ng. Cuc;>c song a nha thong
li Pa Tra nhu mc;>t chon dia ngvc tnin gian ma Mi la ten tu kho sai vai ban an
chung than. Song trong than phc;tn no l~.

Nha van To Hoai khang dinh: "Cai kho cai

nhvc ma Mi ganh chiu nhu lOp tro tan phu khuat che lap sue song tiem tang
trong long Mt. Va chi can co mc;>t luang gio mQ,nh du sue thai di lOp tro buon
nguQi lQ,nh ay thi dam lua ay se bung chay Va giup Mt VUc;Jt qua CUQC song den
toi cua minh". Va cuoi cung, luang gio ay cilng den. Do chinh ld nhfrng dem
mua dong ddi va buon tren nui rung Tay Bac dang ve. Mua dong ret buot nhu
cat da cat thjt, vi the dem ndo Mj ciing ra ben ngoai bep lfra de thoi lfra ho
tay. Trong nhung dem do, Mt gi;tp A Phu "dang bi troi dung cha chet'' giii:a trai
gia ret, vi tc;>i de ho bat mat mc;>t con bO. Chinh trong dem dong ay, khat khao
hQ-nh phuc tQ-m ngu yen trong hoan canh nghi~t ngii cua Mt tra nen tran ve
va bung toa sue song. Neu nhu a CUQC "noi loQ,n" lan thu nhat, khong khi tung
bung cua dem tinh mua xuan, dem say nang ben bep Lua hay tieng sao gQi bQ-n
tinh dii bao hi~U trUOC mQt CUQC thay da doi thit mOi trong CUQC song lQ,p di lQ,p
lQ-i nham chan tam toi cua Mi, thi o lan hoi sinh thu hai trong dem dong khong
he co sv bao truac bang bat ki "tin hi~u" nao. No den thc;tt bat chgt, bat nga, vai
nguai dQC va vai chinh ban than Mt.
Sau dem bi troi dung, Mi roi vao cai chet tinh
than nQ,ng ne, dau dan. Nguai phv nil co don, bat hQ,nh ay dii hoan toan tach
bi~t vai xung quanh chi biet "chi con o vai ngQn W:a". Lua thong thuang de suoi
am cho con nguai nhung khi gia lQ,nh, vi the no cilng co tac dvng tuong tv doi
 vai tam han moi khi co cam giac trong trai, co dan. Mt bam viu Lay bep Lua
.khong chi vi cai Lc;mh cua nui cao ma con vi S'J! buot gia trong long minh "neu
khong co bep Lua suoi kia thi Mt cilng den chet heo. Moi dem, Mt dii dQ,y ra thai
ha tay, ha Lung khong biet bao nhieu lan". Co dem, A Su bat gQ,p aanh Mt ngii
ngay xuong cc;mh bep nhung dem sau Mt "van ra suoi nhu aem truoc". VQ,y
nen, neu A Su danh chet, thi Mj ciing se l{!.ng thinh va tho o, than nhien den
muc l~nh lung nhu the. Boi gio, den cai than "bt danh" Mt con chang thiet noi
gi den mQi thu xung quanh, nen khi tQ,n mat chung kien canh tuc;mg A Phu chet
dan trong doi ret, aau dan, Mi van dung dung: "Neu A Phu la cai xac chet
dung d&y, cung the thai". Vbi nhiing cau van tnin thu~t l~nh lung, nha van
dii l(>t ta hinh anh m(>t con nguoi vo cam, hanh d(>ng theo thai quen chu khong
phai ta m(>t sinh the dang song. Canh tuc;mg ay von dii rat quen thu()c trong
nha thong Li, "song tau trong cai kho Mt quen roi", tam han Mt tuang nhu chai
sqn truoc tat ca mQi thuang dau cua nguoi khac. ram han von nhan hQ,u dii
rai vao vo cam, Mt chi con biet a vai ngQn Lua, ngQn Lua chay sang, nhung Long
Mt ngvp day bong toi.
~ A
Mieu ta cai chet tinh than ay, To Hoai eta t1,l dQ,t minh truoc m(jt thu thach
Lon. Lam sao nha van Lc;ti khien nguoi dQc tin retng, tu trqng thai vo cam kia,
Mt co the thuc tinh, cat day troi cua A Phu de t1,l cuu chinh minh? Lam sao nha
van co the tim aUQC "chia khoa" demo lqi canh cua cua m()t coi Long ca ho eta
chet? Cole, truy~n ngan "VQ chong A Phu", dii chet neu "no mieu ta CUQC song
chi de mieu ta, neu no khong phai La tieng thet kho dau hay Loi ca tvng han
hoan, neu no khong dQ,t ra nhitng cau hOi va tra Loi nhitng cau hoi do"
(Bielinxki). The nhung, To Hoai dii chinh minh thao gii nut that cho cau
chuy~n bang chi tiet gic,t nubc mat cua A Phu, "m(jt dong nubc mat Uip M.nh
bo xuong hai hom ma dii xam den l~i" cua A Phu dii cuu roi tam hon Mj. "Dong
nuoc mat" ay khong phai la cua ke hen nhat hay yeu duoi, do khong phai la
giQt L~ van xin, cau khan tong thuang hc;ti cita Mt. No chat chua noi dau don,
S'J! uat h(tn tham [c;i,ng ma dfr dQi CUa m(jt COn ngUOi tran aay SUC mqnh, CO thUa
A
Ky nang xu ly vd luy~n de m.On Ngic van 2022 Tran Thuy Duong

"Dong nuac mat" kia chinh la giQt nuac mat cuoi citng lam tran day bo cam
xuc cua nhan v~t A Phu.
Lul;ln diem 3. Dien bien tam tn;mg Mj khi cat day coi troi cuu A Phu
Chi tiet tuang chung nhu khang co gi dang ke nay lq,i la chi tiet quyet dinh,
xoay chuyen so ph~n cua nhan v~t Mi. No d~p mq,nh vao trcii tim bang gici cua
Mi - m()t trcii tim duong nhu chi con chi chit nhung vet thuang tam han cte lq,i,
chai sq,n va va cam. No lam cho Mi nha raMi, xot thuang cho chinh Mi nhung
dem ngay truac, "Nhin thay tinh canh nhu the, Mi chQt nha lq,i aem niim truac,
A Sil troi Mi, Mi citng phai troi dung the kia. Nhieu lan khoc, nuac mat chay
xuong mi~ng, xuong co, khang biet lau ai dUQc". Tam han Mj hoi sinh tn.coc
het trong s1:( t1:( y thuc, t1:( thuong chinh ban than minh. Day cung ld quy lu~;tt
tam ly von co cua con nguoi. GiQt nuoc mat cua A Phu dua Mj tu coi quen tro
ve coi nho, ltim tan di gia bang trong trai tim co ho dii chet cua Mj. Tu cho
thuang minh, trong long Mi dang Len noi xot xa, thuang cam cho baa kiep
nguoi bi day dQa: "Troi ai, no bat troi dung nguoi ta den chet, no bat minh chet
cilng thai, no bat troi den chet nguoi dan ba ngay truac cilng a ccii nha nay".
Tu nhl;ln thuc ve than phl;ln minh, than phl;ln nguoi chj dau bj troi den chet,
Mj nguyen rua cha con nhd thong li vd nhl;ln ra: "Chung no thl;lt dqc ac". Khi
m()t ke dang trong tinh trq,ng mat het y thuc lq,i nh~n ra nguyen nhan cua ccii
kho ma minh ganh chiu thi aung la CUQC hQi ngQ ngUQC dong CUa y thUc, la S'lf
nh~n thuc mang tinh li tri chu khong phai la cam tinh nila. Mi d(>c thoq,i vai

chinh minh, "Chi dem mai la nguoi kia chet, chet dau, chet doi, chet ret, phai
chet...". Nh~n thuc ve ccii "chet" cu tra ai tro lq,i trong dau lam Mi sQ. Nhung
"ta la than dan ba, no bat ta ve trinh ma nha no thi chi con biet dQi ngay ril
xuang a aay thai... Nguoi kia vi~c gi phai chet tht', dii lam cho Mi nhin thay
S'!f phi li trong so ph~n A Phu. Trong khodnh khac troi d.Q,y cua tinh nguoi,
nguoi con gai co tam han trong sang, nhan hc;iu cua ngdy xua dii lq,i trO' ve. No
thai thuc Mi dung len.
Nhung suy nghi ay mai chi la dau hi~u cua long thuang cam ma chua hat
bO dUQC bong ma nha thong li: "Ta la than dan ba, no dii bat ta ve trinh ma
nha no roi thi chi con biet dQi ngay ril xuang a aay thai". The lVc than quyen
464
nhu mc?t thu gong xieng troi buc?c tiim hon con nguoi den chet. Mi nha lc;ti doi
minh, lo SQ "mc?t Lite nao, biet diiu A Phu chang da tron aUQC roi, lite ay bo con
Pa Tra se bao La Mi eta coi troi cho no, Mi lien phai troi thay vao day, Mi phai
chet tren cai CQC ay". T1:( aQ,t minh trong tinh the xau nhat la ccii chet, limg Mj
khong con sQ niia. Trcii tim nhan tii cua Mj thoi thuc Mj hanh d{jng. Co the Mi
cuu aUQC A Phu nhung chinh Mi se chet tren cai CQC ay, nhung Mi diiu co SQ.
Bay gio Long thuong nguoi eta iOn han tat thay mQi noi sQ hai. Cuoi cimg, Mi
da coi troi cho A Phu. Hanh dOng do La ket qua tat yeu cua tinh thuong, long vi
tha, cua sv; bung sang ve nht;in thuc, cua long ham song manh h~t trong Mi ...
Van La cai quy Lut;tt bat di~t muon thuo cua tinh nguoi bat di~t "Thuong nguoi
nhu the thuong thiin", nhung qua ngoi but tai hoa cua To Hoai, no da mang
dt;im sac mau rieng cua tinh canh, tiim hon Tiiy Bac - chiin chat, mQC mc;tc ma
nang nan, siiu sac.
To Hoai hieu rang: "Nha van ton tc;ti tren doi truac het de Lam cong vi~c
giong nhu ke niing giac cho nhii:ng nguoi cimg duong tuy~t LQ, bi cai ac hoQ,c
so pht;in don den chiin tuong, nhii:ng con nguoi ca tiim hon va the xac bi hat
hui va day dQa den e che .. ", To Hoai da nang Mj len tren hoan canh eo le, de
trao cho Mj ccii khat khao do, khat khao ht:tnh phuc manh li~t. Doc;tn van
t1:(
mieu ta tam trc;tng Mi trong dem dong coi troi cho A Phu giup ta phan nao
hinh dung ve kiep song no L~ tui nh1;tc cua Mi, khong chi bi day dQa ve the xac
ma con bi giam ham ve tinh than bOi nhii:ng hu tv,c Lc;tc ht;iu. Mi chinh La nc;tn
nhan cua che dQ cu bat cong vai than quyen va bc;to quyen Lc;tc ht;iu. Khac hQa
so pht;in nhan v~t Mi, nha van vua Len an to cao the lv;c phong kien vua cat
tieng benh VlfC cho con nguoi. Qua do nha van bay to Long yeu thuong sau sac
vai CUQC aoi nguoi phv, nii:, tnin trQng nhii:ng ve a~p, khat khao tam hon hQ. Do
chinh La tam long nhan dc;to cao ca cua tac gia doi vai nhan vt;it cua minh.
gia "Tac pham ngh~ thu~t chiin chinh bao gio cilng La sv:
ton vinh con nguai qua nhung hinh thuc ngh~ thu~t dc?c dew". To Hoai dii
thanh c6ng xiiy d'lfng nhan vqt Mi qua vi~c mieu td dien bien tam ly day phicc
tq,p qua do~n trich aem dong coi tr6i cho A Phu. Ngoi but To Hodi nhu mo xe
toi", aem den cho nguai clQC bcti hQC trong nhin va thuang thuc" (Thc;tch Lam).
Ngh~ thu~t tran thu~t uyen chuyen, linh hot;tt, each gioi thi~u nhan v~t day
bat ngo, mieu td dien bien nqi tam bien hoa da dt;tng nhung van nam trong
vong tinh li cua S'l:( song. Ong da tuan theo nguyen tac cua phep bi~n chung
tam hon de tai hi~n cht;tng tam ly day phuc tt;tp nhung van hgp li, mt;tch lt;tc.
Van phong cua To Hoai trong sang, bieu ciim, aQ,m cia sac mau van hoa Tay
Bac. Lai van bay bOng, giau chat tha mara cii m()t khong gian Tay Bac vai vqi,
xa xoi rna day cuon hut.

0 nhan v(l,t Mi, To Hoai aii cho bc;tn clQC thay niem tin cua ong ve biin chat
cua con nguai. Ve a~p tiem tang an sau trong tam han tuang chilng chi con La
Lop tro tan ngu()i Lc;tnh cua Mi, La khat khao duqc song, duqc yeu va sue phiin
khang miinh Li~t. Tu chap nh~n cam chfu den phdn khang, tu vi~c quen di noi
dau khong con uoc mo den khat khao song. Til CUQC noi Loc;tn cua Mi, To Hoai
aii khang afnh clUCJC chan Li muon aai: 0 dau CO ap bUC bat cong thi 0 do CO S'l:(
dau tranh chong lt;ti no du do la S'l:( vung len mqt each t'l:( phat nhte Mj. S1;l aau
tranh ay cua Mi La net a()c ciao ma nha van To Hoai sang tc;to tren nhan vQ,t
cua minh. Truoc 1945, cac nha van hi~n thv;c nhu Ngo Tat To, Nguyen Cong
Hoan, Nam Cao chi coi con nguai La nc;tn nhan cua hoan ciinh. Cac nhan vQ,t
cua hQ du a trong ciinh ng() nao cilng deu co ket eve bi thiim: chi DQ,u bi suu
thue don den duang cung; anh Pha bi Lila gc;tt, uc hiep den mat cii vq con, biin
than tu t()i; Chi Pheo bi xii h()i cuop ai cii nhan hinh Lan nhan tinh, phiii ket
Lieu bQ,ng cai chet. Nhung To Hoai, voi cai nhin cua mqt nha van each mt;tng
da dem anh sang cua CUQC doi moi chieu rQi vao nhiing than ph~n no l~ va tim
huang gidi thoat cho CUQC diJi Mj. Day chinh la net mOi me trong tinh cam
nhan dt;to cua To Hoai so voi cac nha van hi~n th'l:(c truoc do. Con duang den
voi anh sang cua tv; do, xuat phat til nhu cau tv; giiii phong minh va do chinh
La con auang aau tranh tv; phat den tv; giac, duoi sv; soi auang dan Loi, duoi
anh sang cua Dang.

456
 Ban-zac tung khang dinh: "Nha van phai La thu ki trung
thanh cua thai dc;ti". Sau 1945, dQ,c bi~t La giai doc;tn van hQc 1945 - 1975, cac
nhd van di sau khai thac hi~n th1:(c cut)c song, huang ngoi but ue nhiing con
ngUOi kho C1:{C, cam chju, nhan nhy.c nhU bao nt;tn nhdn CUa cheat) CU vung len
phdn khang dau tranh. Mi noi rieng, va so phQ,n cua cac nhan vQ,t til dau kho
tui han noi chung, hQ biet huang ve tuong Lai de thap Len hy VQng, huang ve
anh sang tv do. Nguyen nhan cua sv; chv,yen bien nay do co s1:( soi duong cua
anh sang each mt;tng, van hQc thai ki nay phat trien duoi s1:( lanh dt;to cua
Ddng, Lai con thuyen til "thung Lung dau thuong den canh dong vui". Qua do
the hi~n cai nhin Lc;tc quan, niem tin va cam hung nhan dc;to cua nha van dUQC
khoi gQi. Dong thai, no huang nha van thea huang giai phong La m(jt quy LuQ,t
tat yeu. Cac nhan v(lt nhu anh hung Nitp trong "Dat nuac dung Len" cua
Nguyen NgQc, chi Su trong "Han dat" cua Anh Due, chi Ut Tich trong "Nguai
m~ cam sung" cua Nguyen Thi La sv; tiep noi tv; nhien cua Mitra thanh nhilng
anh hung each mc;tng.
· Co m(jt nha phe binh cho retng: "Van hQc nam ngoai quy LuQ,t cua sv
bang hoc;ti, chi minh no khong chap nhQ,n quy LuQ,t cua cai chet". Nhilng tac
pham van hQC chan chinh baa gia cilng CO sUe song Lau ben, "vUQt len nhilng
bO coi va giai hc;tn". Bang tat ca trai tim, toi tin rang "VQ chong A Phu" se miii
ta m(>t tac pham Lam say nguai dQc qua nhilng the h~ voi:
"Niti xoe dang nui song LuQn nhanh
May mong canh ban gio dan duang."
 DE THI THU KY THI THPT QUOC GIA 2022
Mon: Ngfcvdn
Tnin Thuy Duong Thoi gian: 120 phut, khong ke thai gian phat de

L
D<,>c van ban sau va th'l:i'C hi~n cac yeu cau sau:
Cho eli m<)t it. Tiep them giQt mau
Se nhgn Lgi nhieu. Hoi sinh kiep nguoi.
The ma eli tinh ... Se chia cay dang
Se con bao nhieu? Lay Lam niem vui.
*** ***
Ta chia tam banh. Cho dieu taco.
Nhgn Loi biet on. GiUa the gian nay.
Chia Long an ui Nhgn ve cai due
Nhgn ve yeu thuong. De doi sau vay.
*** ***
Nencho ao am Trao thuyen hgnh phuc.
Giua tiet troi dong. Cho ai co don.
Nen chia chut gi6 Nhgn phan mat mat.
GiUa buoi trua nang. Cho c1oi chut on.
*** ("Cho va nhgn", Thuy Trang)
Cau 1. Neu phuong thuc bieu dgt chinh cua dogn trich tren? (0.5 diem)
Cau 2. Theo aogn trich, khi cho di con nguoi se nhgn dieu gi? (0.5 diem)
Cau 3. Anhjchi hieu the nao ve hanh trinh vun clap "cai due" ay tho:
Cho dieu ta co.
Giii:a the gian nay.
Nhgn ve cai due
De aoi sau vay.
Cau 4. Anhjchi hay nhgn xet ve thong ai~p tac giii the hi~n trong dogn
trich tren. (1.00 diem)

468
 Nguvdn2022

Ph~n di~m)
cau t (2.00 diem)
Ttr n<)i dung phan DQC hieu, anh/ ch! hay viet do9-n van (khoang 200 chfr) ve y
nghia CUa hanh di)ng cho ai trong CUQC song.
Cau 2. (5.0 di~m)
Hung vi cua Song Da khong phai chi co thac da. Ma no con la nhung canh
da bO song, d1Jng vach thanh, mQJ song cho ay chi lite dung ngQ mai co m(7t trcJi.
Co vach da thcmh ch~t long Song Da nhu m{)t cai yet hau. Dung ben nay bo nh~
tay nem han da qua ben kia vach. Co quang con nai con ho da co lan VQt tic bo
nay sang bO kia. Ngoi trong khoang do qua quang ay, dang mua he ma cilng thay
[g,nh, cam thay minh nhU dung 0 he m{)t cai ngo ma ngong VQng len mQt khung
cua so nao tren cai tang nha thu may nao vua tat phvt den di~n.
Lg,i nhu quang m(7t ghenh Hat Loong, dai hang cay so nuac xo da, da xo song,
Song XO gio, CUOn CUQn luang gio gun ghe SUOt nam nhU [uc nao cung doing xuyt
bat cu nguoi lai do Song Da nao tom dugc qua day. Quang nay ma khinh suat
tay lai thi cilng de lQt ngua bvng thuyen ra.
(Trich tuy but "Nguoi lai do Song Da", trich "Song Da", Nguyen Tuan)
Phan tich hinh tuqng dong song Da trong do9-n trich tren. Tu d6, nh~n xet net
ai)c ttao trong phong each ngh~ thu~t cua Nguyen Tuan.
 DAP AN THANG DIEM
Phan cau N(}idung Di~m
I DOCHlEU 3.0
1 - Phuong thuc bieu d<;~t chinh: Bieu cam. 0.5
2 - Theo do<;~.n trich, khi cho di con nguoi se nh~n l<;~.i duQc 0.75
nhit~u thu. Trong d6 c6: Loi biet an; yeu thuang; niem
vui; cai due; nh(ln phan mat mat.
3 - H~mh trinh vun dap "cai due" trong ytho: 0.75
+Bat dau tuhanh d9ng cho di (cho di thuta c6, cho di
dieu nguoi khac can... ).
+ Nh~n "cai due" khong phai cho ta huang, rna la
"phuoc phan" ta gfri l<;~.i mai sau, d6 moi la gift trt dich
thvc cua n6.
4 - Thong di~p cua tcic gia dua ra la IDQt loi song d~p ve 1.0
S\1' cho di va cong hien. Ttr d6, cho ta bcli hQC ve yeu
thUOng, chia Se, dong cam VOi IDQi ngUOi xung quanh;
tim dUQC ynghia CUa CUQC song.
II LAM VAN 7.0
1 Viet do~n van v~ y nghia ciia hanh d:Qng cho di trong 2.0
CUQC song.
a. Dam baa yeu cau ve hinh thuc doc;tn van: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each diE~n dtch, quy n<;~.p,
tong - phan - hQp, m6c xich, song hanh.
b. Xac dtnh dung van de can nght Lu(ln: Ynghia cua hanh 0.25
d<)ng cho di trong CUQC song.
c. Trien khai van de nght Lu(ln: 1.0
Thi sinh c6 the Iva chQn cac thao tac l~p lu~n phu hQp
de trh~n khai van de nght lu~n theo nhieu each nhung
phai lam r6 ynghia cua hanh a<)ng cho di.
Ky nang xu ly ud luy~n ae mon Ngii van 2022 Tran Thuy Duong

C6 th~ theo hu6ng: Ynghia ciia hanh d:i)ng cho d:i la

giup ta trao di long tot tinh yeu thuong kip thoi; ta nh~n
l:;1i S\f binh yen, thanh than trong long; Clru Vdt S\f song
doi Vdi nguoi khac; cho nguoi khac CO hQi lam l:;1i CUQC
doi; d~ con nguoi gan con nguoi hon.
d. Chinh ta, ngii phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tc;w 0.25
Th~ hi~n suy nghi sau sac ve van de nghi lu~n; c6 each
dH~n d:;1t rn6i me.
2 Phan tich song Dd trong d:of:tn trich (d:a d1:(ng vach thanh 5.0
va mt:tt ghenh dii d()i) va nh~n xet net d:i)c d:ao trong
phong each ngh~ thu~t ciia Nguyen Tuan.
a. Dam bao cau trUe bai nghi lw~n 0.25
Mo bai neu dUQC van de, Than bai tri~n khai dUQC van
de, Ket bai khai quat dUQC van de.
b. Xac dinh dung van de can nghi lu~n 0.5
Hinh tUQng song Da (vach da hiem tro va mqt ghenh
du d¢i) va nh~n xet net d¢c dao trong phong each ngM
thu~t cua Nguyen Tuan.
c. Trien khai van de nghi lu~n thanh cac lu~n diem
Thi sinh c6 th~ tri~n khai theo nhieu each, nhung d.n
v~n dvng tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch?t che
gifra li le va dan chtmg, darn bao cac yeu cau sau:
* Giai thi~u khai quat ve Nguyen Tuan, t~p Song Da, tuy 0.5
but "Nguoi lai do Song Da" va doQ-n trich.
* Cam nh~n hinh tUQng song Dei:
- Hinh tUQng song Da hung b:;10 d nhfrng khoi da d\fng 2.0
vach thanh nguy hi~rn:
 + Vach da sau va ht:;p, khoi da to 16n; t?O cam giac n;m
ngQp, sQ, nguy hi<~m.
+ DUQC SO sanh, lien h~ v6i nhfrng hinh anh thUQC ve
khong gian (cai yet hau, nem hon da qua ben kia vach,
bo nay sang bO kia), thai gian (dung ngQ m6i thay m(tt
troi, mua he) va cam giac (6n [c;mh, cam giac ghe SQ nhU
dung 0 m(jt cai he nao do cua tang nha thu may v1Xa phvt
tat den di~n).
- Hinh tUQng song Da hung b?o 0 m~t ghenh Hat Loong
dfr d9i:
+ Dfr dQi d S\1' cuon CUQn cua nU6c, da, song, gi6 noi 0.5
tiep nhau.
+ Am thanh: gun ghe; cam giac de dQa den tinh m?ng:
doi nQ xuyt bat cu ai qua quang ay.
-Hung b?O song Da dUQC the hi~n bang hang lo?t cac
so sanh, lien tuong d9c dao va m6i 1?; giQng van hap
dan, loi cuon vao kho cam giac; cau van d~m chat tUQng
hinh; ngon ngfr da nganh.
* NhQ,n xet net d(>c dao trong van Nguyen Tuan: 0.5
- Nguyen Tuan ua cam giac manh li~t, dfr d9i; ong
thuong ta gi6, bao, nui deo, ta thac ghenh; luon kham
pha doi tuQng o phuong di~n tai hoa tham mi.
- Tai hoa, uyen bac: chat uyen bac the hi~n o be r9ng
va chieu sau van h6a: von kien thuc phong phu cua
minh de kham pha doi tUQng ho~c the hi~n nhieu llnh
vvc kien thuc khac nhau.
- Khong ngung lam m6i, luon thay doi trong hanh trinh
lao d9ng ngh~ thu~t de phu hQp v6i tung thoi ki van
hQc, de khong l~p l?i chinh minh.
d. Chinh ta, ngfi phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
.
'-tiL
;
 e. Sang tc;to 0.5
The hi~n suy nghi sau sac ve van de ngh~ lu~n; c6
each dien d<;tt m6i me.
TONG DIEM 10.0

BAI VIET THAM KHAO

Ph~n I. HI:EU
Cau 1: Phuong thuc bieu dc;tt chinh cua doc;tn trich tren: Bieu cam.
Cau 2: Thea doc;tn trich, khi cho di con nguai se nh~n Lc;ti nhieu thu nhu lai biet
on; tinh yeu thuong, triin trQng; niem vui; cai due i'J dai.
cau3: Ytho:
"Cho dieu ta co
Giua the gian nay
Nh~n ve cai due
De dai sau vay."
Hanh trinh vun dap "cai due" dugc the hi~n trong y tho tren xw1t phat til hanh
a(jng cho ai nhung aieu taco i'J dai, nhung dieu se sui'Ji am cho biet bao nhieu trai
tim co quc;tnh, nhung dieu se La niem an ui, a(>ng vien y nghia nhat cho nhung
manh dai kem may man con vat vui'Jng trong CUQC song thuang nh(Tt. Nhung dieu
ta cho di dan dan se auQc vun dap thanh "cai due" thieng lieng, cao quy, do La
"cai due" khong phai ta tich gop cho rieng minh ma chinh [a "cai due ae aai sau
vay", de hanh trinh cho di lq,i tiep t~c dugc noi ket va Lai tq,o dUQC nhung gia tri
CO y nghia cho CUQC song con ngUOi.
Cau 4: Doq,n trich tren chinh La m(jt Lai tiim sv chiin thcmh cua tac gia muon
lai tq,o nhieu hon nhii:ng hanh a(jng cho di trong CUQC song. Cho di khong phai La
each ta chap nhc;tn mat mat m<)t aieu gi do de diing ti;tng cho nguai khac, ma ban
chat cua S'l/ cho di chinh la qua trinh ta thay mau cho trai tim ae tri'J nen nhi~t
huyet, lanh mc;mh hon. Cho ai khien ta co cam giac au day bi'Ji nhitng gi ta nhc;tn
[(ti aUQC khi cho ai chinh [a yeu thUOng, la hc;mh phuc, [a S'l/ thoa man ve m<)t CUQC
song VC?n, y nghia. sv di ton tQ,i otren aoi ae ket con nguai
Ky nang xu ly va luy~n de m.On Ngii van 2022 Tran Thuy Duong

m()t each ta cong hien cho c()ng dong, xii h()i, la each ta tra mon nq duqc song va
duqc trai nghi~m nhii:ng dieu thu vi cua the giai song xung quanh. Hiiy biet cho
di, du chi la nhii:ng dieu nho nhQt nhat de tam hon duqc giai phong vai nhii:ng .
nang luqng tich eve, ynghia.
Ph~n II. LAM VAN
Cau 1. NLXH: Ynghia ciia hanh dQng cho di trong CUQC song.
"Yeu thuang cho di la yeu thuang co the giii: duqc miii miii", cau noi ay nhu
m()t sv nhac nho moi con nguai chitng ta phai biet song de cho di va phai hieu
duqc y nghia cao d~p cua sv cho di de nang niu, tran trQng no. sv cho di ton tq,i
o dai chinh la lieu thuoc chua lanh cho hang tri~u tnii tim giii:a nhii:ng dau
thUOng, mat mat. Nghich canh la thU luon rinh rQ,p 0 khap mQi nOi trong CUQC
song va ta can den S'J! cho di de cung se chia, thau hieu, giup diJ nhau di qua
nhiing ngay giong bao. Cho di chinh la each ta thay mau cho trai tim dang ndm
sau trong lOng ng'J!c minh. Luc ai do gQ,p kho khan, hoq,n nq,n, ta san sang cho di,
san sang la bo vai viing chac hq co the nuong t'~;Ca thi se khong bao gio ta cam
thay co d(>c, tuy~t vqng trong nhiing kho khan, hot:tn nt:tn cua chinh minh. Tro ve
vai trQ,n lu lich sil omien Trung vao cuoi nam 2020, dong bao ca nuac dii m()t
long gay quy ung h¢ va chia se nhii:ng kho khan, nhii:ng dau thuang, mat mat ba
con mien Trung phai ganh chiu. Va gia day, khi Thanh pho Ho Chi Minh tro
thanh tam dich cua ca nuac, ba con mien Trung lq,i gop mi, gop gq,o, bat ke thai
tiet nang nong de chuan bi thuc an kho dong h(>p va nhiing nhu yeu pham can
thiet gui VttO vung tam djch. Ynghia lon nMt CUa S'J! cho di chinh la de noi ket,
de keo gan khodng each giiia con nguoi voi con nguoi, de hinh thanh nhiing nhan
each cao d~p, nhiing tam han vj tha va de vun dap, xay d'J!ng m()t xa h(>i van
minh, giau d~p. ThQ,t ich kiva nho nhen khi chung ta chi biet giii: cho rieng minh,
va thQ,t tan nhan, xau xa khi co nhii:ng nguai san sang cha dq,p len mieng cam
manh ao cua nguai khac chi vi lqi ich ca nhan. Hanh d(>ng cho di "lai tt:to" S'J!
song cho bUt bao nhieu mdnh doi lam lem, bat ht:tnh, dong thai cilng lai tt:to S'J!
song cho trai tim dang ndm trong long ng'J!c c11a chinh chung ta. Khong bao gia
ta thi~t thoi khi cho di ma chi thi~t thoi khi giii: cho rieng minh, nhu each bien

474
Chet dii dan tro nen mQ,n chat va khong the ton tc;ti sv song vi chi nh4n nguon
nuac o song Jordan ma khong san se cho nhung bien ho khac. Cho di chinh lacon
miii, hiiy hQC each cho di de nuoi duong dua tre Luong thi~n ran len trong ta moi
ngay! "MQi thu roi se qua di, chi con tinh nguoi o lc;ti".
Cau 2. Phan tich hinh tUCJng song Da (da d1;tng tuich thanh va m(tt ghenh dii
d()i) va nh(in xet net dc)c dao trong phong each ngh~ thu(it Nguyen Tuan
BAI VIET

ChCing biet til khi nao, nhung dong song dii tro thanh sqi thuong, sqi
nha, nhan len thanh tinh yeu trong trai tim nhilng nguoi ngh~ st. De roi, tinh yeu
ay gqi tinh, gqi nhc;tc cho nhung cau hat; la dong sua ngQt ngao nuoi duong nhung
van tho; la lan gi6 am thai vao tung ang van chuong. Va Nguyen Tuan- nguoi
ngh~ si chan chinh "suot doi di tim cai d~p" mc)t each nghiem tuc va kho tinh
cung bt "dam say" truac ve d~p cua dong Da giang, de roi khong kim long ma viet
nen tity but "Nguoi lai do Song Da". Viet ve m¢t dong song, nhung trong ang van
cua Nguyen Tuan, d6 la dong song c6 linh hon va nhieu net tinh each doi nguqc
nhau. D6 cung la nguyen do, ma n6 hung bc;to chCing kem gi con nguoi luc duong
dau vai song gi6, dQ,c bi~t la do~n aa bo song d1;tng vach thanh hUm tro va quang
mt;tt ghenh Hat Loong dii dc)i.
Giao su Nguyen Dang Mc;tnh tung nh4n xet ve
Nguyen Tucin vai thu ngon til n1t hoa mi: "Khi thi trang nghiem co kinh, khi thi
dita cqt bong pheng, khi thi thanh that tram bOng, khi thi xo bO bila biii nhu la
nem ra trong mQt con say chenh choang, khinh bc;tc day, nhung bao gio cung rat
doi tai hoa". Nhac den Nguyen Tuan la nhac den m()t nha van danh cd cuc)c doi
de sang t~o ra nhiing tac pham mang tinh duy my va hoan thi~n. Dieu do auqc
the hi~n ro nhat o phong each ngh~ thu(it ai)c dao cua ong. Nguyen Tuan la mQt
cay but c6 sire viet doi dew. Truac va sau Cach mgng, ong deu co nhitng tac pham
gia trt de lc;ti dau an sau d4m, bOi no mang auqc ket tinh til sv tai hoa, uyen bac,
ca tinh cua nguoi sinh thcmh ra no. Nguyen Twin ua loi viet lien tuong mang
Ky ruing xu ly va luy~n cte mon Ngfc van 2022 Tran Thuy Dtcang

nhte con viet bang nhan quan, bang ngoi but cua mqt hQa si, nha dieu khiic nen
van cua Nguyen Tuan rat giau mau sac, hinh khoi, rat giau chat di~n dnh.
Dot;tn viet ve quan dUm ngh~ thut,tt va tac pham: Den vdi ngh~ thu~t, Nguyen
Tucin rat sq minh cua ngay hom nay giong vdi minh cua ngay hom qua, sq S'l:£
trimg lQ,p tam thuong. Chinh vi the, ong dii lay "chit nghia xe dtch" lam de tai cho
de
tcic pham, lam mv.c dich cho cu<)c doi minh. Song lade di, tim hieu nhilng dieu
mdi lQ-. Trude Ccich mQ,ng, m<)t minh vdi chiec vali, Nguyen Twin bOn ba tren
nhieu mien que dat nude nhung vdi tam trQ-ng cua ke "thieu que huang", bat miin
vdi CUQC doi. Sau Ccich mQ,ng, ong cilng xuoi nguqc nhieu nai, nhung vdi tinh
than CUa ngUOi yeu que huang XU SCJ, muon gop phan vao cong CUQC xay d1:£ng To
quae. Chinh nha van dii tung noi, ong den Tay Bac ld de "di tim cai thu vang
muoi cua mau sac song nui Tay Bac, va nhat la cai thu vang mteoi mang stin
trong tam tri tat ca·nhiing con nguoi ngay nay dang nhi~t tinh gan bO vai cong
cuqc xay d¥ng cho Tay Bac them sang sua, tteai vui va ben viing". Vdi tinh yeu
que huang sau nQ,ng va bau nhi~t huyet soi noi ay, Nguyen Tuan dii sii dv.ng uyen
chuyen, tinh vi von ngon ngil phong phu cua minh de viet nen nhilng to hoa tham
thao ve con nguoi va thien nhien cua mien song nui nay. Nhilng con chil dii no
hoa tren giay va ket thanh t~p tuy but "Song Da" (1960), trong do bOng hoa d~p
nhat duqc mang ten "Nguoi lcii do Song Da".
Ph~n than
1. Yeu cau chinh: Phan tich dot;tn trich (da d¥ng vach thanh hUm trO' va mt;tt
ghenh Hat Loong diid9i)
Dot;tn van giai thi~u khai quat ve song Dd: "Niem vui cua nha van chan chinh
la duqc lam nguoi dan duong den xu so cua ccii d~p", va ngay til: nhilng trang van
dau tien, Nguyen Tuan dii dan chung ta den vdi xu sCJ mdi vdi hinh anh song Da
hung bQ,o. Nguon goc hung bt;to cua song Da dtCCJc Nguyen Tuan cong phu khdo
CUU ljch SU, dja li, van hoa, tU do dem den cho ngteoi dQC tam tri thUc SUU rqng.
Song Da bat nguon til: van Nam (Trung Quae), di qua m<)t vung nui cic, den niia
duong, tQ-i bien gidi Vi~t Trung, xin nh~p quae ttch Vi~t Nam. Tinh til: bien gidi
Vi~t Trung den ngii ba Trung Ha, song Da dai SOOkm, luqn qua nhieu nui non

476
Ky niing xu ly va luy~n demon Ngii van 2022 Tran Thuy Duong

hiem tr?J, qua mien ray Bac, Vi~t Nam. Song Da xua co ten Ly Tien. Nhung chi
tiet nay cho thay Nguyen Tuan tv:a nhu m(>t nguoi cha ae aang Lam khai sinh cho
. aua con tinh than cita minh. Co the noi, ong aii khai sinh ra dong song Da m(>t
tan nua - m(>t dOng song a(>c aao cho van chuang Vi~t Nam. Tu khi sinh ra, song
Da "Lam minh Lam may vai nguoi dan Tay Bac", tr?J thanh thil "ke thu so m(>t cita
con nguoi" noi aay.
Phdn tich doc;tn: Da d1;tng vach thanh hUm tro
Doc;tn dan dat vao nqi dung phdn tich: Oii hung bc;w cita con song Da khong
chi (J nhung con thac, ma con (J quang canh hung vi vai ve huyen bi, hoang so cita
dong song chay giila ai~p tritng rang nui Tay Bac. Nhu m(>t nha quay phim Liio
Luy~n, vua cho nguoi xem thay bao quat khung canh Song Da, thinh thoang tac
gid LQ-i dung LQ-i, cho khan gia nhung pha "cl:ln canh" thl:lt tieu bieu ve sv: hung du
cita song nay.
Luf:ln diem 1. Khoi da bo song Da dugc mieu td bang thj giac.
Nha van ThQ,ch Lam noi rang: "Cong vi~c cita nha van La phat hi~n ra cai a~p
(J cho khong ai ngo tai, tim cai a~p kin aao va che lap cita sv: vl:lt ae cho nguoi c1Qc

m(>t bai hQc trong nhin va thu?Jng thilc". C6 le khi mai nhin vao song Da, nguoi
ta se co Lite cam thay SQ hiii Mi sv: hung bQ,O cita no. The nhung, vai tai nang va
cai nhin cita m()t nha van tai hoa, Nguyen Tuan LQ,i thay chinh Sl:£ hung bQ,o ao La
ve a~p rieng bi~t va a(>c aao cita con song. Bang sue tu?Jng tUQng phong phu, cung
loi hanh van nhQ-y ben aay ca tinh, song Da hung bQ,o hi~n len truac mat nguoi
aQc vai niem aam me hiii hung nhung thich thu, to mo vo cung. Cai hung bc;to
dugc nha van mieu td mit dau bang cdnh "da bo song d'l;(ng vach thanh" voi hang
loc;tt cac so sanh lien tuong thi khong gian den thai gian, tu thj giac den cdm
giac. Ngh~ thul:lt an dv nhilng khoi aa be} song aUQc Nguyen Tuan vi nhu nhilng
thanh tri kien co, vung chiii va aay ray sv nguy hiem, bi an, ae dQa aang trvc cho.
Do ld nhiing cdnh thf:lt hUm thay nhu cdnh aa bo song d1;tng vach thanh tam cho
"mt;it song cho d:y chi luc dung ngQ moi thay mt;tt troi", nghia La giua trua khi mc;tt
trOi rQi aung ainh, cho ay mai CO nang. Cach SO sanh tren tQ,O aUQC an tUQng kha
al:lm net ve vach aa dvng aung vai c1Q cao hun hut khan cung. Co cho vach "da
477
thanh ch~t long Song Dd nhu m(jt ca.i yet hau". Vi the, dong chiiy cua con song bi
thu h~p [qi, h~p din muc "dung ben nay bo nh~ tay nem honda qua ben kia vach",
h~p tUn muc "co quang con nai con ho da co tan vgt tu bo nay sang bo kia".
2.
An tw;mg ve ct¢ cao cua vach eta ba song cemg ctw;c to ctQ-m hon qua m¢t chi tiet
tieu bieu xuat phat tu loi Hen tuong Cl()c ctao cua Nguyen Tuan - thien nhien
hoang so voi doi song hi~n dt:ti cua con nguoi qua so sanh gqi cdm giac: "Ngoi
trong khoang do qua quang ay, dang mua he ma cilng thay [qnh, ciim thay minh
nhU ClUng 0 he m<')t cai ngo ma ngong VQng [en m<')t khung cfra SO nao tU cai tang
nha thu may nao vua tat phvt den di~n". Cau van mieu td day tao bt:to, md khong
mat di s'l;( tinh te cua Nguyen Tuan. No ldm cho song Dd d~p, nhteng d~p i1 ve
hung vi, hoang dt:ti va nguy hUm. Nha van gQi Len m()t noi long song nho h~p, luu
toe dong chiiy Lon voi nhung vach eta cao vut, vung chili gia day dang tro nen
nguy hiem VO cung. CU thfr tUong tUQng con thuyen naoma k~t vao cai khe ay thi
"tien khong dUQC, [ui cilng khong xong", chi cha song nUOC va eta dQ,p cho tan xac.
Khac voi Song Huang, Song Da othUQng nguon ct~p trong ve hung
vi, trang [~, trong khi do song Huang 0 thUQng nguon [qi vua hung bqo, CUQn xoay
nhu nhung con lac xoay, vua [a biin truang ca cua rung gia, [qi co ve ct~p cua co
gai Digan man dqi, phong khoang. So sanh nhu vQ,y, de thay ding, Nguyen Tuan
m(jt khi dii viet la viet trgn, viet cho ra, viet cho noi b(tt dieu dij,c bi~t cua doi
tuqng, bai Nguyen Tuan luon huang tai nhiing ve d~p ki vi, khong thich nhiing
cai li1 ci1, lung ch·ung. Dieu nay cho ta thay ro hon trong phong each, citng nhu
ca tinh cua Nguyen Tuan.

Voi m()t nha van tai hoa, uyen bac, cung von tri thuc sau r()ng nhu Nguyen
Tuan, bay nhieu thai chua du de ta ciim nhQ,n het nhung gi ma ong viet ve song
Da trong luc "tinh khi that thuang, va Clang lam minh lam may". Boi vQ,y, ong tiep
tvc ctua chung ta vao hanh trinh kham pha con song vai ve d~p hung bt:to i1 cai
dii dan cua "nuac - da - song - gio", "hang cay so nuoc xo eta, eta xo song, song xo

478
gio, cuon cu(jn luang gio gun ghe suot nam nhuluc nao cilng aoi nQ xuyt bat cu
nguoi lai do Song Da nao tom auQc qua day". Thu phap ngM thu~t tang tUn
"nuoc xo da, da xo song, song xo gio" nhu mo phong hinh dnh nhiing con song dii
cuon CUQn chom len nhau theo chieu ngang, VUt len cao theo chieu dQC roi do ~p
xuong, ghe n;m tren mgt ghenh. 0 goc cam giac, cau van nhu bi chgt aut ra thanh
nhieu khuc ngan, gQn, dien c1q,t bang ai~p til, ai~p cau true va tang tien, tq,o nhip
c1i~U khan trUang, don dQ,p, gap gap nhU S'f:( chuyen a(jng cua gio to Va song lon.
Song, gio, da nhu phoi hgp voi nhau m{jt each cht;tt che de tang them sicc m.;tnh
uy hie'p, de dQa con nguoi. Song Da hi~n len nhu m(jt ke bat chap het, co the lay
ai tinh mq,ng cua nhung ai vo tinh ai qua ctay "lite nao cilng aoi nQ xuyt bat cu
nguoi lai do Song Da nao tom aUQc qua day". Ghenh song nhu soi len, cu{jn chdy
dii tgn, ld mc)t moi de dQa th1:(c S1:( doi voi bat ki nguoi ltH do nao "quang nay ma
khinh suat tay lai thi ciing de l~t ngua b1;tng thuyen ra". D(jng til "xo" c1UQC ngiin
each bai nhieu dau "phay" tq,o nen S'f:( trung ai~p, lam cho dong song dfr d(ji lq,i
cang du d(ji han.
2, Yeu ph~"':
Nhu the, chi voi hai aoq,n van ngan, ta thay Nguyen Tuan ld nguoi luon
huang din ctH phi thuong, dii dc)i; cua doc cao, deo thdm, cua cai t.;to nen cdm
giac m.;tnh. Dang sau hinh tUQng con song Da lam thac nhieu ghenh la m(jt nha
van ham cam giac lq,, va khong ngq,i lam moi minh. Dieu nay it nhieu do anh
huang til thu "thich xe dich" cua ong. De thoa man "thu ham cai moi lq,", Nguyen
Tuan khong chiu noi cai binh thuong, nhq,t nheo, binh di, phc'ing lgng nhu "ao ho
mua thu".
Nguyen Tuan quan ni~m: "Van chuang trnoc het phai la van chuang, ngh~
thuQ,t trnoc het phai la ngM thuQ,t, va aa la ngh~ thuQ,t thi phai co phong each
a(jc aao". Voi tuy but "Nguoi lai do Song Da", ngoi but Nguyen Tuan nhu nO' hoa
trong S1:( hoa phoi ki di~U gifra cai d~p cua ngon tU VOi Ve d~p tuy~t mi CUa hinh
dnh, mang cUn cho nguoi dQc m{jt hinh dung mai me, d{jc dao trong duit vang
cua thien nhien, dong thai ld chat uang muai da qua thic lua nai tdm hon con
tdi hoa qua nhiing rung af;ng, say me cua nha van truac ve a~p hung viva mi l~
CUa thien nhien aat nuac; aS'l;! phat hi~n va ngQ'i ca pham chat tai hoa ngh~ si
CUa nhfrng COn ngUOi lao a{jng; anhfrng trang van a~p nhU the1, nhU nhl:tC, nhU
hot:t. Nha van aii phat hi~n va mieu ta song Da nhu mf;t sinh the song, vai tinh
each hung bl:tO va trfr tinh, ae tU ao tau len mQt khuc tning cave con song dung
miinh tren chon thuqng nguon; dong thai ngan nga nhung thanh am diu dang,
trong treo, em ai chon hQ, luu. Tu do, nha van dii t~c d15ng hinh anh nguoi ltii do
trong cu~c vuqt thac day kjch tinh vd ciing th«:tt ngol:tn m¥c. Nguyen Tuan to ra
hung thu ai;ic bi~t trong vi~c kham pha, the hi~n "chat vang muai aii qua thu Lua"
trong tam han con nguai Tay Bac. Tat cii aii chota thay oNguyen Tuan m<)t "cai
toi" titi hoa, tinh te.

Biehnxki tung noi: "NQi dung va hinh thuc gan bo nhu

tam hOn Va the xac". S'l;( gan bO nay [a ket qua sang tQ,O chUa av;ng tai nang va
tam huyet cua nha van. Va nhung tac pham van hQC co gia tri Lon thi cang chung
to Sl;{ thong nhat cao dQ giua nQi dung va hinh thuc. VOi m()t nha van luon hubng
tai S'!f hoan mi nhu Nguyen Tuan, chac chan moi tac pham cua ong deu phai
luon tn;m v~n trong n«)i dung va ca hinh thicc. Tuy but "Nguai Lai do Song Da"
khong ngoQ,i [~,ben CQ,nh n<)i dung hap dan thi do la aQ,c sac ve ngh~ thuQt. Bai
tity but dii su d'l!-ng nhiing kien thuc lien nganh aa dt;mg: ljch su, aja li, uo thu«:tt,
di~n dnh, h¢i hc;>a, llieu khac ... cimg cac phep nhan hoa, so sanh rat tao bt;to. Moi
so sanh hi~n ra th15c S'l! ld m¢t phat hi~n sac sao, df;c dao ve song Da. Ngon ngii
rat phong phu, tinh te, chinh XaC, CUU van giau tinh ti;tO hinh, giau nhl:tC ai~U.
Do chinh [a each tac giii in dQ,m hinh iinh con song Da trong tam tri nguai dQc.
Voi "Nguai [ai do Song Da", ta biet them m<)t Nguyen Tuan uyen bac,
tai hoa, a<)c dao. Tii ciinh thi bien hoa, trong bon mua, trong mQi thai gian va
khong gian, da thanh va phuc di~u luc noi ve thac, ghenh ... Nhung lien tuang ay
ubi cdm giac mt;tnh aay mau sac va goc Cl:tnh vai m(>t kho chii nghia giau co. Tat
cii cho thay ritng: Van cua Nguyen Tuan dung La nhung giQt mQ,t cua con ong yeu
hoa, can man va sang tQ,O, aem tham thao cho dai.

480
 xit Ngii:

DE THI THV KY THI THPT QUOC GIA 2022

Mon: Ngiivan
Tnin Thuy Duong Thai gian: 120 phut, khong kg thai gian phat de

Ph~n L Hn~u
DQC dot:tn trich sau va th1:(c hi~n cac yeu cau:
Giac mo nguoi hat xam nhl;LC nhan
Thirc dQ,y giila tau aai rt:fC ro
Thang be mo coi Lr;mh gici
Thay trong tay chiec bcinh khong La
Tren aci L£;tnh nguoi tit
GQ,p bay chim ccinh trang
Ke u toi su6t aoi cui m(tt
Bong thimh thai clung duoi mQ,t troi.

Giac mo aem ciru vat cho ngay

Trang hu ao nguoi song phan thvc nhat
Ccii khong the nao toi aw;c
Dfi gi1;tc con nguoi
Vuon aen nhilng aieu c1£;tt toi
Nhilng giac mo em aem
Nhilng giac mo noi Lo(tn
Nhu ccinh chim vay gQi nhitng ban tay.

Doi song La bO
Nhitng giac mo La bien
Bo khong con neu chang co khoi xa.
(Trich "Giac mo cua anh he", Luu Quang Vil)
Cdu 1. Neu n9i dung cua do<;~.n trich tren. (0.5 diem)
Cu:u 2. Theo anh/ ch~, "uoc mo dem cuu vot cho ngay" nghia 1<1 the nEl.O?
 Cau 3. Hinh anh "be)" va "bien" trong ytho sau anh/ chi rut ra dUQc bai h<;>c gi?
(0.75 diem)
Doi song La bO
Nhfrng giac maLa bien
Bo khong con neu chang co khai xa.
Cau 4. Anhj chi suy nghl gi ve Sl,f trfm trd cua tac gia ve nhung giac mO dUQC
the hi~n trong do<:tn trich tren? (1.00 diem)
('!
',s

cau 1. (2.0 diem)

Tu nQi dung Phan D<;>c hieu, anhjchi hay viet do<;1n van (khoang 200 chU')
ve gidi phap de tra thanh phien ban tot hon cua chinh minh.
Cau 2. (5.0 diem)
Trang bai tho "Vi~t Bac", nha tho To HU'u c6 viet:
Nha gi nhu nha nguoi yeu
Trang Len dau nui nang chieu Lung nuang
Nha tung ban khoi cimg suang
Sam khuya bep Lila nguoi thuang di ve
Nha tung rung nua bo tre
Ngoi Thia, song Day, suoi Le vai day
Ta di ta nha nhfrng ngay
Minh day ta do dang cay ngQt biti ...
Hay lam r6 phong vt dan gian duQc To Huu the hi~n trong do<:tn trich tren.

DAP AN THANG DIEM

Ph§.n cau N()idung Di~m
I DQCHIEU 3.0
1 - NQi dung do?n trich kh~ng dtnh tam quan tr<;>ng cua 0.5
giac mo doi v6i the gi6i tam hon con nguoi.
2 - C6 the hh~u: "Giac ma dem cuu vat cho ngay" la sQi day 0.75
neo nang do chung ta VUQt len nhfrng ap ll,fc be bQn
trong CUQC song.
Ky nang xu ly va luy~n ae mon Ngfc van 2022 Tran Thuy Duong

3 - Himh trinh "bo" va "bien" trong y tho c6 y nghia: 0.75

+ "Ba" la nhfrng th(:r nho be, co dinh, vfrng chac khong
the thay doi, nhu hi~n thvc tu tung, ch~t ch<)i con
nguoi dang song.
+ "Bien" lathe gioi bao la r<)ng Ion, la uoc mo, hmii bao
CUa Chung ta tren "duong bien CUa CUQC doi".
4 - S\f tran tro cua tac gift ve nhfrng giac mo cua con 1.0
nguoi duQc the hi~n trong do9-n trich:
+ Hi~n th\(c CUQC song cua con nguoi qua lam lem,
nhQC nhan va vat va.
+ Con nguoi th~t dang quy khi doi m?t voi CUQC song
be b<)n nhung van luon nuoi duang uoc mo, khao khat
cua chinh minh, van huang toi nhfrng dieu tot d~p.
+ Tac gia nang niu, tran trQng nhfrng mong moi, khao
khat CUa con nguoi trong CUQC song.
II LAM VAN 7.0
1 Viet do~n van v~ gilli phap d~ tra thanh phien ban tot 2.0
bon ciia chinh minh.
a. Dam bao yeu cau ve hinh thuc doc;tn van: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each dien dich, quy n9-p,
tong - phan - hQp, m6c xich, song hanh.
b. Xac dinh dung van ae can nghi lut;tn: Giai phap de trd 0.25
thimh phien ban tot han cua chinh minh.
c. Trien khai van de nghi lut;tn: 1.0
Thi sinh c6 the l\fa chQn cac thao tac l~p lu~n phu h<;lp
de trien khai van de nghi lu~n theo nhieu each nhung
phcli lam r6 giai phap de trd thcmh phien ban tot han
chinhminh.
c6 the theo huang: Gidi phap de tro thanh phien ban
tot hon chinh minh, truoc tien d.n phcli hieu ban than,
 hieu nhfrng mong muon, khao khat; hieu diem m<;tnh,
diem yeu va xac dtnh ml).C ti(~u ro rang cho tUdng lai.
Sau d6, nghiem tuc, ki lu~t hanh d<)ng va phai kien tri,
no ltfC theo duoi den cling, khong chan nan hay ttr bo
neu g~p kh6 khan, thach thlrc. Song song v6i d6, hQc
t~p, ren luy~n, tiep thu nhfrng tri thuc xung quanh.
d. Chinh tii, ngfi phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang t<;to 0.25
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nght lu~n; c6 each
dit~n d<;tt moi me.

2 Phan tich phong vj dan gian trong dot:tn trich "Nha gi 5.0
nhu nha ngw1i yeu... dang cay ngQt bui", trong bai tho
"Vi~t Bac" cua To Hiiu
a. Diim biio cau true bai nghi lu~n 0.25
Md bai neu dUQC van de, Thein bai trien khai dUQC van
de, Ket bai khai quat dUQC van de.
b. Xac dinh dung van de can nghi lu~n 0.5
Phong vi diin gian dtUJC the hi~n trong do<;tn trich.
c. Trien khai van de nghi lu~n thanh cac lu~n diem
Thi sinh c6 the trit~n khai theo nhieu each, nhung ca_n
v~n dvng tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch~t che
gifra li le va dan chung, dam bao cac yeu cau sau:
* Gioi thi~u khai quat ve nha tho To Hfiu, do<;tn tho va 0.5
bai tho "Vi~t Bac".
* Phong vi diin gian trong do<;tn trich dUCJC the hi~n qua
cac yeu to: 0.75
- The thd truyen thong: h,Ic bat cling each ngat nhtp
d~c trung "2/2/2/2", "4/4"

484
 - Ngu6n m;;tch cam xuc: To Hfru da mu<;m tieng n6i cua 0.75
tinh yeu doi l(ra de the hi~n tinh cam each m;;tng (so
s{mh noi nh6 each m(;l.ng v6i noi nh6 "nguiJi yeu").
- Cach n6i ca dao dan gian: mUQn thien nhien de the 0.75
hi~n tinh cam con nguoi; su dvng eac hinh anh gan gui,
quen thu9c (dau nui, rung nua, bo tre, ng6i Thia, song
Day, suoi Le).
- Cau tu: l6i doi dap giao duyen, each xung ho "minh -
0.75
ta", "ta - minh" mang d~m sac mau ca dao trfr tinh
truy~n thong.
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tqo 0.5
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nght lu~n; c6
each dien dC;lt m6i me.
TONG DIEM 10.0

BAI VIET THAM KHAO

L
Cau 1: Do(ln trich tai hi~n Lqi giac ma cua tung Lap nguoi khac nhau trong xii
hc)i, tu do khang atnh tam quan trQng cua nhung giac ma aoi voi the gioi tam
hon Va CUQC song con ngUOi.
Cau 2: "Giac ma aem cuu vat cho ngay" co nghia La nhung giac ma tuai a~p ve
aem chinh la "Lieu thuoc an than" XUa tan ai mQi Lo toan, vat va, nhQC nhan CUa
m()t ngay lao ac)ng m~t nhoai, lam Lu. Giac ma giup ta giiii toa auQc he't nhii:ng
ciing thang luon deo bam, giup ta auqc song La chinh minh, song voi nhung dam
me, khat VQng ta hang mong UOC nhUng Vt ganh nQ,ng COm ao gQ,O tien ma khong
the thl;[c hi~n au(Jc.
Cau 3: Ytho: "Doi song La bo
Nhung giac mo bien
 Hinh elnh "ba" va "bien" a nhilng cau tho tren gqi len trong ta nhilng bai h9c va
cung quy giit Ve y nghia cua hi~n th'I;(C va nhilng giac mO trong CUQC song COn
nguai. "Ba" luan la cai nho be, co dinh, .trong khi do "bien" l<ti bao la, r(>ng LOn
khan citng. Cung giong nhu dai song hi~n th'l;(c luan quan quanh trong nhilng
gioi h<tn chq,t h~p, tam thuang, con nhilng giac mo l<ti mara m(>t the gioi va citng
da dc;mg, phong phu, noi con nguai duqc song trQn v~n tung khoelnh khac, duqc
tgn huang den sau citng nhilng aieu ki di~u, li thu tren CUQC aai. Neu khong co
"bien", s'l;( ton tQ,i cua "bO" se tra thanh vo nghia. Va neu khong co nhilng giac mo,
nhilng khat VQng huongaen m(jt the gioi tUOi a~p, CUQCSOng COn ngUOi se tra nen
te nhgt, vo vi biet nhuang nao.
Cau 4: DoQ,n trich tren La S'l;( b(jc bQ,ch chan tinh cua tac giel ve y nghia cua
nhilng giac mo doi voi dai song con nguai, ma age bi~t la nhilng con nguai mang
so phgn khan citng trong xa h(>i. Do vua la s'l;( tran trQng khi h9 biet uoc mo, vua
la S'l;( triin tra khan nguai khi aqt UOC mO vao giila m(jt hi~n th'l;(c con lam lem
nhilng vat vel, nhQC nhan. Cu(jc song chi th'l;(c S'l;( y nghia khi co nhilng uoc mo.
Bai le uoc mo chinh la day cot vgn hanh cua mQi S'l;( vi dQ,i, uoc mo La niem tin, la
hy VQng, la buoc a~m cua bao nhieu aich den thanh cong va hQ,nh phuc. Doi voi
nhilng con nguai a tang lop thap co be hQng, dit cho noi lo com ao gQ,o tien luan
de nqng, h9 van biet UOC mO, biet nuai dUOng nhilng dam me, khat VQng, biet tim
den UOC mO de XUa tan ai mQi vat vel, nhQC nhan, de aU(,)C song la chinh minh,
song tr9n v~n trong tung phut giay. Nhilng uoc mo ay, dit khong biet den khi nao
moi co the thvc hi~n, nhung con nguc)i ta van khang thoi hy v9ng, khong thai
huang den m(>t ngay mai duqc doi dai, m(>t ngay mai tQ,m bi~t nhilng dau thuong,
mat mat, m(jt ngay mai chi co niem vui va hQ-nh phuc. Do la nhilng uoc mo xung
dang duqc ngqi ca va tran trQng sau sac nhat.

Cau 1: Giai phap de tro thanh phien ban tot han cua chinh minh.
Chan li CUQC aai ad khang dinh, dit chung ta co tai gioi den aau cilng se
luon co nguai xuat sac hon ta a m(jt linh V'I;(C nao do. Chung ta khong the tro
thanh phien ban tot nhat cua the gioi nhung co the tro thanh phien ban tot nhat

486
cua chinh minh. Nuac ai khon ngoan nhat cua nhung con nguai vi dc;ti chinh lei
co gang tot han ban thiin minh cua ngay hom qua chu khong phai La tot han bat
ki mQt nguai new khac. va di tot han moi ngay, dieu dau tien chung ta can phdi
thay doi chinh ld nh~n thicc. BOi le nh(m thuc quyet dtnh den hanh d9ng, chi khi
nhc;tn thuc dung dan, ta mai co the nuoi duang dupe nhfrng hcmh dQng thiet thvc,
coy nghia. Dung baa gia lay tieu chuan cua nguai khac [am trv CQt cho CUQC song
CUa chinh minh, dung quen ban ngii cao quy Vel nhfrng ca tinh rieng bi~t dang
cha ta to Len buc tranh the giaida sac mau. Xac djnh duqc con nguoi ta muon trO'
thanh trong tuang lai chinh ld buoc di quan trqng nhttt trong vi~c xay d'l:(ng
phien bdn tot han cua chinh minh. Phien ban ay se miii chi nam trong tiem thuc
neu chung ta khong chtu hanh dQng de thay doi. Hay ngoi xuong va viet ra m(>t
ke hot;tch th~t chi titt, ti mi, viet ra m(}t moe thoi gian·Cl:t the de dt;tt dUCJC. ml:tC
tieu. Do lei phuang phap giup chung ta di nhanh han, hi~u qua han so vOi vi~c
tha troi chiec thuyen CUQC dc'Ji tren bien nUOC menh mong, VO dtnh. Moi ngay chi
can co gang han mQt chut, tot Len mQt chut, ta se mau chong dupe nhin thay
phien ban dang mong dpi nhat cua chinh minh, mQt phien ban mang dau an d(tc
trung cua chinh ta, khong phai lei sv sao chep, xao tr9n tu nguai khac. Thay doi
tu duy, tam nhin va loi song m()t each nht;ty ben, linh hot;tt han chinh ld chie'c
chia khoa vang mO' ra canh cua cua dam me, khat vqng. Tin vao chinh minh va
tin VaO nhfrng dieu tot d~p luon nay nO' trong CUQC song, ta se khong baa gic'J bt y
nghi tieu eve keo lui lc;ti phia sau, khong baa gia bt can buac bai cai xau, cai ac
luon quan quanh, rinh rc;tp. The giai quanh ta La mQt dong chay luon bien d9ng
khong ngung, chinh bai vc;ty ma vi~c hQc hoi, vi~c dan thiin trai nghi~m lei m9t
buac di khong the thieu tren hcinh trinh tv hoan thi~n ban thiin cua moi con
nguai. vd dieu cuoi cung, chung ta khong bao gio co the trO' nen tot han neu thieu
di S1:( no h!C. Bat ki mQt phien ban hoan hao nao cilng dupe go due tU mo hoi, nUOc
mat va th(Lm chi la eel mau cua chit the muon khoac len minh phien ban hoan
hao ay. Khong co dieu gi de dang ma cao eel, khong co con duong new tran lang
ma vi dc;ti. Chi bang each kien tri, ben bi va no lvc den cimg, ta mai co the chinh
the gioi Picasso da di Len tic m(jt nguai ve dgo vo danh, ngheo tung o Paris, co
gang ho(m thi~n biin than moi ngay de dgt dtU)C nhilng dam me, khat VQng. Moi
chung ta, hay mgnh dgn tro thcmh con nguai ma ta mong muon, hay biet uoc mo
va bien nhilng uoc mo thanh hi~n thvc theo each ma con tim ta dang ngay dem
reo gQi! Hay de biin than minh cua ngay hom nay tot hon phien biin cua minh
ngay hom qua.
Cau 2. Phong vi dan gian duQc the hi~n trong dogn trich, bai tho "Vi~t Bac".

Maksim Gorky- nha van noi tiitng cua nen van hQc Nga tung khcmg
dinh: "Nha van khong biet cten viin hQc dan gian ld m«_>t nha van toil". ThQt vgy,
van hQC dan gian La miinh dat ngQt ngao nuoi duong nguon ciim hung dgt dao
sau sac cho biet bao thi nhan, van nhan tic bao dai nay. v a den voi nhilng van tho
trong bai tho "Vi~t Bac" cua To Hilu, nhilng van tho cua m(jt thi si "dam minh
trong long dan t(jc", ta nhgn m cai phong vi dan gian tuong chung nhu la bau
khi quyen om trQn lay tung dong tho, tung cau chit, quy~n hoa tinh te trong dong
cam xuc chan thanh, manh Li~t cua thi nhan:
"Nho gi nhu nho nguai yeu
Trang Len dau nui, nang chieu Lung nuong
Nho tung ban khoi cimg suong
Som khuya bep h1a nguai thuong dive.
Nho tung rung nica ba tre
Ngoi Thia song Day suoi Le voi day.
Ta di ta nho nhung ngay
Minh day ta do, dang cay ngQt bui ... "
To Huu La m(it chien si - thi si, Lam tho truoc het La de phvc vv
S'!f nghi~p each mgng, cho Li tuong cua Dang, cho c6ng CUQC dau tranh bao v~ To
quae. Hon tho To Hilu thuang vo cung tinh te va nhgy ben voi nhung sv; ki~n
trQng dgi trong dai song dan t(Jc va each mgng, cat Len nhilng khuc ca dgt dao
ciim xuc thai dgi va tieng Long cua dong diio nhan dan trong nhung S'!f ki~n quan

488
tn;mg. Xuan Di~u dii tung khang dinh: "To Hiiu da dua tho chinh tri len trinh dc)
ta tho rat doi trii tinh".
Do(tn tho tren duQc trich tic biti tho "Vi~t Bac" trong
tQ,p tho cung ten, La m{)t dinh cao cua tho To Huu, La mc?t trong nhung thi pham
xuat sac cua tho ca each mqng Vi~t Nam, dUQC sang tac thang 10/1954 khi mien
Bac giai ph6ng, trung uong Dang va chinh phu chuyen ve Ha NQi. Vi~t Bac [a ban
truong ca day an tinh que huong, dat nuoc, tinh nghia giua can be? each m(tng va
nhung con nguoi khang chien.

Nhac den To Hil:u, nha tho Nguyen Dinh Thi nht;m xet the
nay: "Tu cuc)c song hi~n dt:ti, tho anh bat ngu6n trO' lt:ti vao hon tho co dUn cua
dan tc)c". Va qua doqn tho trong bai "Vi~t Bac", ta thay phang phat aau d6 phong
vi dan gian ngQt ngao, di~u han, am huong cua nhung cau ca dao truyen thong,
tinh dan tQC het SUC dQ,m da va nhuan nhi.
t tu
N6i dln phong vi dan gian trong bai tho "Vi~t Bac", ta khong the khong nhac
deny nghia quan trQng cua the tho [~c bat, Mi nhu gicw su Tran Dinh Si! cho
rang: "Gan nua the kj qua, tho To Hfru trO' thanh mc)t be) ph~n khong the tach
rai cua dai song tam hon Vi~t Nam, mc)t phan lbn la nhO' sue cdm hoa cua nhiing
sang tac tho htc bat". Tho [~c bat La the tho c6 truyen cua dan tQC, de thUQC, de
nho. To Hil:u dii kheo leo su d'!J,ng the tho l'!J,c bat cung voi each ngat nhip chan n1t
truyen thong 2/2/2, 2/2/2/2 hay 4/4, khien bai tho c6 am huang tru tinh rat
ngan vang, khi trong sang tuoi vui, khi diu dang tham thiet, co te, khi noi ve tinh
thuang, noi nh6 hay nhung dtm xuc ngQt ngcw, tha thiet thi khong co the tho nao
co khii nang cam hoa Lon nhu Lv,c bat:
"Ta di ta nho nhung ngay
Minh day ta do, dang cay ngQt biti...
Thuang nhau chia cu san Lui
Bat com se nira, chan sui dap cung."
Ky nang xu ly va luy~n de mon Ngic van 2022 Tran Thuy Duong

Lu~n diem 2. Phong vi dan gian tu cdm xuc "nlH nha".

Tuy nhien, yeu to phong vi dan gian khong chi dUQC the hi~n qua hinh thuc
ngh~ thut;tt, ma no dd triJ thanh net rieng cua hon tho T6 Huu, no tham nhuan
trong me:tch nguon cam xuc. Hdy cimg lang nghe noi nho dang dang tran trong
Umg thi nhan:
"Nho gi nhu nho nguai yeu
Trang len aau nui, nang chieu lung nuong"
Di~p til "nha" triJ di triJ le:ti te:to thanh m{lt giai di~u luyen lay dam tham, trai diti
khap ca doe:tn.tho. Noi nho da diet citng voi am di~u ngQt ngao, em ai dd dua
nguai dqc vao m{lt the gioi tam tinh day ynghia. Cam xuc nho nhung nay chang
phai ta da tung thay trong nhieu cau ca dao:
"Nha ai boi hoi boi hoi
Nhu dung dong lua, nhu ngoi dong than"
Noi nho cua To Hfru danh cho Vi~t Bac dUQc so sanh voi noi nha nguai yeu con
cao, da diet, khac khoai. T6 Huu dd tung tam sv; voi nha nghien cuu van hqc nguai
Phap Mireille Gansel: "Toi yeu dtlt ntCO'c va nhan dan toi, toi viet ve dat nteO'c va
nhdn dan toi nhte viet ve ngteoi dan ba toi yeu". Noi nho cua m{lt mien que, m{lt
vitng dat dd dUQc T6 Huu so sanh voi noi nho cua m{lt con nguai c~ thl Den day,
nhung tinh cam chung cua c{lng dong da triJ thanh tinh cam rieng tu lila doi, no
khong con chung chung ma nong nan, da diet, khac khoai.
Lu~n diem 3. Phong vi dan gian dte(,lc the hi~n qua nhilng hinh dnh gan giii,
quen tnu<}c.-
Tiep theo noi nho ay La m{lt loe:tt cac hinh anh "trang", "nui", "nang", "nuong".
Vang trang nho len bao hi~u m{lt dem thanh binh yen a, anh nang vang gc;Ji lien
tuiJng ve m9t thien nhien tho m{lng, tru tinh. Anh nang vang van con ma toa,
nhung vang trang aa lap lo dau ngqn nui, hai hinh anh citng xuat hi~n vao m{lt
khoanh khac tht;tt d~p duQc soi chieu qua tam hon tinh te cua nha tho. Tat ca
nhung canh vt;lt gian di tham dam vao tam hon nha tho, lam nen m{lt mien ki uc
ve manh ddt an tinh, an nghia:
"Nho tung ban khoi citng suong
490
Ky niing xuly ud luy~n demon Ngii viin 2022 Tnin Thuy Duong

Sam khuya be'p lila nguai thuang di ve.

Nha tilng rilng nita ba tre
Ngoi Thia, song Day, suoi Le vai day."
Trang "Tieng hat con tau", CheLan Vien eta tilng viet:
"Khi ta {J, chi ld noi ddt {J
Khi ta di, dat da hoa tam hon!"
Cu(jc song va nhung hinh anh qua thai gian eta bien ndi ctay thanh ky ni~m,
thanh tinh cam, lite ro net, tham thia, lite ma mang, xa vai, chung rat chung, ma
rieng thi cilng rieng den tilng chi tiet. Hai chu "nha tilng" clUQC sit d'!fng rat a(jc
ciao va gQi cam. Do la noi nha rat C'lf the, chi li, ro rang den tilng duang net ma
ta van thuang bat gQ,p trong nhung cau ca dao xua. Nguai ta chi "nha tilng" khi
eta song rat sau vai ky ni~m, khac sau ki ni~m vao long minh. Gia day, khi sap xa
Vi~t Bac,.To Huu lq,i nha nhung ban lang trong man khoi suang ma ao, nha rilng
nita, ba tre nai del in sau ky ni~m giua "minh" va ''ta".
Dieu dQ,c bi~t o ctay la To Huu eta su d1:tng rat thanh cong each noi cua ca dao
dan gian, mUQn thien nhien de noi ve tinh cam cua .con nguai. "Dau niti", "lung
nuang", "riln;g nita", "ba tre", "ngoi Thia", "song Day", "suoi Le" khong con lanai
chon binh thuang; ma no la khong gian tinh nghia, hoa cam vai con nguai, lanai
che cho con nguai, gan bo mciu thit vai con nguai. Nha thien nhien ciing la nha
con nguai, boi con nguai Vi~t Bac khong tach rai ma luon gan bo vai thien nhien
nai ctay. Tilng ky ni~m an tinh an nghia chi co the da diet, khac khoai den the khi
aQ,t VaO thien nhien trfr tinh, tha m(>ng, va cai VUng aat kia mOi th'I:{C S'l:{ trO thanh
trang tha khi soi vao nhung tamhon day yeu thuang, gan bo cua con nguai Vi~t
Bac. Du dong thai gicm co the doi thay, CUQC khang chien co nhfrng lite thiing tram
nhu nuac "suoi Le vai day" thi long nguai se khong bao gia thay doi:
"Ta di ta nha nhung ngay
Minh ctay ta do, dang cay ngc;>t bui"
Lu~n dUm 4. Cach doi dap giao duyen, cimg d~i tu xung ho "minh - ta", "ta -
minh" trong ca dao, dan ca. Phong vi dan gian con aUQC the hi~n qua ket cau doi
clap giao duyen: ket cau thuang clUQC dung trong ca dao trU tinh truyen thong, va
491
dQ,c bi~t La ca dao ve tinh yeu. To HU:u rat kheo khi dii bien nhung cau chuy~n cua
c(>ng dong, van de cua [tch sil:, chinh tri thimh cau chuy~n rieng tu cua Lua doi va
bc;m be tam tinh trong buoi chia Li. Nha tho da tam mat nhung cau chuy~n cua
Lich sil: trong khong khi tru tinh dam tham voi dqi til: "ta" - "minh" - cQ,p dqi til:
quen thu(>c trong ca dao, La each xung ho cua nhung chang trai - co gai dang yeu.
"Minh" - "ta" dUQC sil: dvng trong "Vi~t Bac" vo citng Linh hoqt va bien h6a, chung
quan quyt, hoa quy~n vao nhau, ngQt ngao thu thi yeu thuong, tuy n6i ve each
mqng nhung tro nen gan gui, am ap Lq thuang. Dit nguai di c6 trove thu do phon
hoa nhung cung se khong baa gia quen nhung ngay thang kh6 khan thieu than
citng nhung ky ni~m voi que huang khang chien. Den cau tho nay, ta nhqn ra cai
han dan tQC tham dUQm trong tinh cam tho To HU:u, d6 La S'l! gan b6, se chia trong
kh6 khan, de cao an tinh, dqo li thuy chung, von La nhung quan ni~m da tro thanh
truyen thong CUa dan tQC ta.
Nha phong vi dan gian the hi~n sau sac, dqm da qua the tho, hinh thuc
doi aap, giQng tho tam tinh ngQt ngao citng voi nhung tinh cam tha thiet mang
truyen thong van h6a Vi~t Nam, doqn tho n6i rieng va bai tho Vi~t Bac n6i chung
vua La khuc ca hao hung cua thai dqi each mqng, vua La khuc tam tinh thiet tha,
the hi~n S'l! gan b6 cua can b¢ khang chien voi Vi~t Bac va cua nhan dan Vi~t Bac
voi each mqng, v6i Bac Ho. Bai tho m(>t Lan nua cho thay sv; thong nhat giita mqch
nguon each mqng va mqch nguon dan t(>c lam nen sue song cho tho To HU:u: "Tho
To Hfru MtUng noi yeu thuong luon chan hoa anh sang, t1! no ciing ld anh sang,
het sicc linh h;o(tt va uyen ch:uyl-n, rt£jay cd khi no chi la khoang tning ngan vang
giiia cac dong tho".
 DETHITHU KY THI THPT QUOC GIA 2022
Mon: Ngiivan
Tran Thity Duong Thai gian: 120 phut, khong ke thai gian phat de
t
DQC doi:tn trich sau va thl!C hi~n cac yeu cau:
Toi song thoi khong the dung quay hmg
Bao bien d<?ng de dau nhin thay dUQC
Bo thc'ing han nhung canh dong hQp tac
De song Hong sau mua [il them cao

[... ] Roi thoi gian qua di roi tuoi tre qua di

Ai sau toi i'J vcw thoi sap den
Thoi khong con kho dau thoi khong con ngheo tung
DQC tho toi xin bq,n ch{J chau may.

Bc;m hay quen di vat va nhung hang ngay

Baa [o Uing doi thuong tung [am tuoi xanh ta bq,c toe
Chi Hy VQng va Niem tin giup ta them sue h!c
Cau tho nay xin bq,n nhb gium cho:

Nhitng bong hoa van cu no dung mua! ...

(Trich "Tan mq,n thoi toi song", Nguyen Tn;mg T<;~.o)
Cdu t Do<;~.n trich tren n6i v~ n<)i dung gi? (0.5 diem)
Cdu 2. Theo anhjchi, "bao bien a<?ng de aau nhin thay duqc" nghia lathe nao?
cau 3. Khi mang trong minh "Hy VQng" va "Niem tin" thi chung ta se c6 duqc
di~u gi? T<;~.i sao? (0.75 diem)
cau 4. Anh/ chj suy nghi gi v~ S\f tran tro cua tac gia voi: "Nhung bong hoa
van cu no uung
" ';t' mua.
0
' f ... "?. (1 .00 d'1em Ao )

Cau 1. (2.0 diem)

dung Phan DQc havJ
van
K)i ruing xu ly -va luy~n de mon Ngic -van 2022 Trdn Thuy Duong

cau 2. (5.0 diem)

... Giang nhu song Xen cua Paris, song Da-nuyp cua Bu-aa-pet, song Huang
nam ngay giila Umg thanh pho yeu quy cua minh; Hue trong tong the van giil
nguyen dc;tng m(>t do thi co, trai dQc hai ba song. Dau va cuoi ngo ·thanh pho,
nhilng nhanh song aao mang nuac song Huang toa ai khap pho thi, vai nhilng
cay da, cay cU:a co th¥ toa vang La u sam xuong xom thuyen xitm xit; tu nhilng
noi ay, van LQ,p toe trong aem suong nhilng anh Lua thuyen chai cua m(>t Linh hon
mo te xua cu ma khong m(>t thanh pho hi~n dQ,i nao con nhin thay aUQC. Nhilng
chi Luu ay cung vai hai hon ado nho tren song aii Lam giam han Luu toe cua dong
nuac, khien cho song Huang khi ai qua thanh pho aii troi di chQ,m, thVc chQ,m, co
ho chi con La m(>t mt;lt ho yen tinh. Toi aii den Le-nin-grat, co Lite dung nhin song
Ne-va cuon troi nhilng dam bang to xo nhap nhay tram mau duai anh sang cua
mt;lt trai mua xuan; moi phien bang cho m(>t con hai au nghich ngQm dung co ten
m(>t chan, thich thit vai chiec thuyen xinh a~p cua chitng; va aoan tau toe hanh
Lq, Lung ay vai nhilng hanh khach ti hon cua no bang bang Luat qua truac cung
di~n Pe-tec-bua cu de ra be Ban-tich. Toi vua tu trong khoi Lua mien Nam den
day, tau nam xa Hue, va chinh Le-nin-grat dii aanh thuc trong tam hon toi giac
mo L(>ng Lay cua tuoi dq,i; oi toi muon hoa Lam m(>t con chim nho dung co m(>t
chan tren con tau thuy tinh de ai ra bien. Toi cuong quyt vay tay, nhung song
Ne-va dii chay nhanh qua, khong kiP cho Lu hai au noi m(>t aieu gi vOi nguai bq,n
cua chitng dang ngan ngo trong theo. Hai nghin nam truac, co m(>t nguai Hi Lq,p
ten La He-ra-dit, dii khoc suot dai vi nhilng dong song troi di qua nhanh, the vQ,y!
Lite ay, toi nha Lq,i con song Huang cua toi; chQt thay quy di~u chay Lt;lng lO cua
no khi ngang qua thanh pho... Day La ai~u sLow tinh cam danh rieng cho Hue, co
the cam nhQ,n dUQC bang thi giac qua tram nghin anh hoa dang bong benh vao
nhilng aem h(>i ram thang bay tU: ai~n Hon Chen troi ve, qua Hue bOng ngQ,p
ngU:ng nhu muon ai muon o, chao nh~ tren mt;lt nuac nhu nhung van vuong cua
m(>t noi Long.
Phan tich ve d~p tinh tu ella song Huong trong do~n trich tren. Tu d6, nh~n
xet tinh tv sv trong ki ella Hoang Phil NgQe Tuong.

494
 DAP AN THANG DIEM
Phiin cau NQidung Di~m
I DQCHIEU 3.0
1 - N<)i dung doc:m trich n6i V~ hi~n th\l'C CUQC song thoi 0.5
CUa tac gia va nhfrng tran trO V~ CUQC song bay gio.
2 - C6 the hieu: "Baa bien d(>ng de dau nhin thay dUQc" la 0.75
nhfrng kh6 khan,. thach thuc, nhfrng bien co, doi thay
trong CUQC song la nhfrng di~U khong the nhin thay,
khong the hrong doan tnr6c duQc.
3 - Khi mang trong minh "hy v<;mg" va "ni~m tin" con 0.75
nguoi se:
+ Co them d<)ng llfc de bu6c tiep, de doi m~t va VUQt
qua kh6 khan, thach thuc.
+De nang do tinh than va thoi thuc chung ta hanh
d<)ng, tien len phia tru6c, vfrng tam va vfrng tin.
4 - Nhfrng tran tro cua tac gia v~ "Nhung bong haa van cil 1.0
no d'ung mua
? \ ... ":
+ Tin tUOng vao nhfrng di~u tot d~p trong CUQC song;
tin vao Slf vfrng tin CUa con nguoi.
+ Tin vao kha nang doi m~t, VUQt qua kh6 khan thach
thuc trong CUQC Song CUa COn ngUOi, de tiep bUdC the
h~ di tru6c.
n LAM VAN 7.0
1 Viet do~n van v~ tiim quan tn;mg cua st;( chan thanh. 2.0
a. Dam baa yeu cau ve hinh thuc dagn van: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each dien d!ch, quy nc;tp,
tong - phan - hQp, m6c xich, song hanh.
b. Xac dtnh dung van de can nght [u~n: Tam quan trQng 0.25
CUa S1:( chan thimh trong CUQC song.

!
i e, Trien khai van de nghi luqn: I
to I
Ky nang xu ly va luy~n demon Ngii van 2022 Tran Thity Duong

Thi sinh c6 the h,ra ch<,>n cac thao tac l~p lu~n phu hQp
de trien khai van de ngh! lu~n theo nhieu each nhung
phai l;3_m r6 tam quan trc;mg CUa Sl:{ chan thanh.
C6 the theo hu6ng: Tam quan trQng cua S'l! chan
thanh trong CUQC song, no giup Chung ta CO nhfrng moi
quan h~ ben villig, gfm ket con ngu<Ji Vel tq_o nen S\f tin
tuesng; nguoi chan thanh se duQc yeu thudng chan
thanh Vel dUQC yeu quy, tran tr<,>ng; chan thanh giup
chung ta OUQC song th~t v6i chinh dim xuc cua minh,
khong guQng gq.o hay phai go ep.
d. Chinh tii, ngu pha,p 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tg,o 0.25
The hi~n suy ngh1 sau sac ve van de ngh! lu~n; c6 each
dit~n dq.t m6i me.
2 Phan tich hinh dnh song Huang chdy trong long thanh 5.0
pho Hue, va nh~n xet tinh yeu tha thiet cua Hoang Phu
NgQc Tuong.
a. Dam biio cau trite bai nghi Lw;tn 0.25
Mo bai neu dUQC van de, Than bai trien khai dUQC van
de, Ket bai khcli quat dUQC van de.
b. Xac dinh dimg van de can nghi Lut;tn 0.5
Hinh iinh song Huang chiiy trong Long thanh pho va
tinh yeu tha thiet cua Hoang Phu NgQc Tuong.
c. Trien khai van de nghi Lut;tn thanh cac Lut;tn diem
Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhung can
v~n dvng tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch?t che
gifra li le va dan ch(rng, dam bao cac yeu cau sau:
* Gioi thi~u khai quat Hoang Phu NgQc Tuong, but ky "Ai 0.5
dii d~t ten cho dong song?" va dog,n trich.

496
Ky nang xu lj va luy~n ae man Ngfc viin 2022 Tran Thuy Duong

* Hinh anh song Huang chay trong long thanh pho:

- DuQc vi nhu tam tr~ng, tieng long cua nguoi con gai 0.75
huang ve nguoi tinh mong dQi - kinh thanh Hue.
+ Danh tn;m tinh yeu cho Hue: Song Huang nam ngay 0.75
gifra long thanh pho yeu quy cua minh.
+ Hoa quy~n, dam minh vao long Hue: mang nuac toa
di khap pho thi, chay ch~m thl,l'c ch~m gifra Hue. 0.75
+ Danh cho Hue m<)t th(:r tinh cam d~c bi~t: song
Huang chay lfrng lo khi ngang qua thanh pho, m9t di~u
"slow" danh rieng cho Hue.
+ Luu luyen, ng~p ngl:rng khong muon di "nhu muon
0.75
ai muon a, chao nh~ tren mQ,t nuoc nhu nhung van
vuang cua mQt noi long".
- Hinh anh song Huang chay trong long thanh pho
dUQC the hi~n bang mQt th(:r ngon ngfr tinh te, day chat
tho; loi hanh van huang n<)i, me dam va tcli hoa; hinh
anh so sanh, nhan h6a sinh d9ng nhu tam h6n cua con
nguoi; cau van mem m~i, diu dang.
* NhQ,n xet ve tinh yeu tha thiet cua Hoang Phu NgQc
Tuong vai song Huang xi! Hue.
- Tinh yeu xu Hue cua Hoang Phil Ng<.>c Tuong duQc
chung cat len tu qua trinh gan b6 va trai nghi~m cua
ong 0 manh dat nay.
- D6 la tinh yeu dUQC ket tinh tl:r chat tri tu~, cam XUC
n6ng nan, tha thiet xuat phat tu trai tim nha van.
d. Chinh ta, ngii phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang t(!o 0.5
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nghi lu~n; c6
each dien d~t m6i me.
TONG DIEM 10.0
4:!/
 BAI VIET THAM KHAO

Cau 1. Bai tho noi den hi~n thl;(c CUQC song thai tac gicl song voi nhitng kho khan,
vat Vel dong thai the hi~n niem tin, Sl;( hy VQng, [Q,C quan ve CUQC song.
Cau 2. Ytho "baa bien d(>ng de dau nhin thay duqc" nghia La nhitng kho khan,
bien co luon an nap trong CUQC song. Chung ta khong the nao Luong het duqc nhitng
tai uong cung nhu sv: khac nghi~t cua cu(>c doi. Tu do doi hoi, con nguoi phai luon
CO S'l;( chuan bf va chit d(>ng trUOC mQi tinh huang.
Cau 3. Khi co "Hy VQng" va "Niem tin" thi chung ta se duqc "sue Lv:c". Nghia [a
"Hy VQng" va "Niem tin" se giup chung ta se co them d(>ng [l;(c, nang [UQng tich cl;(c
de tiep tl;tC aoi mgt va VUQt qua nhitng bien a(>ng cua CUQC aoi. Boi suy cho cung,
tinh than [Q,C quan chinh la chiec a~m nang aO con ngUOi chien aau VOi CUQC song
khac nghi~t; Cung vai do, sl;( hy VQng se [a lieu thuoc kich thich con nguoi hanh
d(>ng, tien Len so hitu nhitng gi minh mong muon. Niem tin bOi aap them cho hy
VQng, CUU canh con nguoi khoi nhitng ho den ma CUQC song luon agt bay. Neu khong
co niem tin hi vQng, con nguoi se miii loay hoay trong ham toi.
Cau 4. Co the noi, "Tan mQ,n thai toi song" nhu m(>t cau chuy~n auqc cat len tu
day long cua nha tho Nguyen TrQng TQ,o. Dgc bi~t, cau tho "Nhitng bong hoa van
cu no dung mua!", gQi cho toi nhieu suy nghi ve nhitng tran tro cua tac gicl. VOi tu
each [a nhitng the h~ ai trUOC, tac gia nhQ,n thUc aUQC SV khac nghi~t CUa CUQC song.
Do la nhitng kho aau, ngheo aoi dai dang bam lay con nguoi. Tuy nhien tren tat eel,
ong van gui trao nang luqng tich eve toi mQi nguoi xung quanh. "Nhitng bong hoa
van cu no dung minh" nhu m(>t loi khang atnh chac ntch cua tac gicl ve sv tin tuong
vao chinh minh. VUQt qua bOng den phiL bam trong CUQC aoi, neu chung ta biet song
tich CVC, biet tin tUong va hy VQng thi hoa thOm, trai ngQt van ae danh phan ta.
Qua ao, nha thO gui nhan chung ta bUC thong ai~p aat gia ve CUQC song.

Cau 1. Tam quan tr~mg cua S'J! chan thanh trong CUQC song.
Toi rat tam aac cau: "Nguoi ta ngay ngat truoc sv hao nhoang, me man truoc sv
bong bay, nhung chi roi nuoc mat truoc sv gicln dt tv day long", boi no aii khang
498
dinh dUQC S'l/ chan thcmh co vai tro vo citng quan trQng. Trubc het, S1:{ chan thanh
chinh ld thubc do tt;to l~p nen nhung moi quan h~ trong cugc song. S1:( chan thanh
chinh ld tieu chi dau tien de gan ket con nguai, tt;to nen s'l:( tin tuong. M(jt moi quan
M dUQC xay len til S'l/ chan thimh baa gio cilng ben vung va co giCt tri han bat cii
yeu to naa khac. Them udo do, S1:{ chan thanh thUt l~p nen nhung thanh cong ben
vung. Trang bat cit cong vi~c gi, neu chimg ta dqt ca tam chan tinh cua minh vaa
do thi xac suat thanh cong se caa han b(ji phan. Nguai chan thanh se nh~n duqc
tinh yeu thUOng CUa mQi ngUOi xung quanh, con ngUOi nh~n dUCJC S1:{ chan thanh
se cdm thay minh dugc tran trQng ud trdn day niem uui. sv chan thanh con co y
nghia nhu m(jt con suoi tam mat baa tam hon dang ri mau vi thieu vang tinh
thuang. Thu nghi ma xem, khi m(jt ai do dang gong minh nen chiu nhung ton
thUang sau sac, S'l/ chan thanh nhU mgt lieu thuoc tai tt;tO tam hon, S'J! chan thanh
co khd nang gan ket cac moi quan h~ ngay cd khi no dii rt;tn nUt. Nguyen thu tuong
Tay Diic WilLy Brandt trang [an den thiim Warsaw dii quy goi truck dai tuong ni~m
nQ,n nhan Do Thai trong the chien thii hai. Hanh d(jng cui dau do chinh [a bieu
hi~n cua S'l/ chan thanh va no co gia tri gap ngan [an so tien Due dii bO ra de han
gan vet thuang cha nuoc [ang gieng. Chinh S'l/ chan thanh da gQ,t bO mQi thit hQ,n
de roi hi~n nay, hQ [a nhung "doi tac thuang mQ,i" cua nhau. S'l:( chan thanh mang
lt;ti anh sang, xoa bo mQi tam UH ud mora nhung canh cua mbi. No the hi~n cha
each iing XU CUa nhil:ng ngUOi viin minh, CO hQC thiic. Quan trQng han, chan thanh
se giup chung ta duqc la chinh minh trong mQi cdm xuc, suy nghi ud hanh cgng,
thay vi cu phdi "gong minh len" ubi cdm xuc cua nguoi khac. Nhu vQ,y, sv chan
thanh mang den cha nhan [agi nhung tia nang am va gop phan hinh thanh nen
m(jt xa h(ji viin minh. Dqc bi~t trong xa h(ji ngay nay, can phai giil sv chan thanh
Mi nose [a sQi day kea ta ve voi nhii:ng gia tri binh diva y nghia cua CUQC song.
Cau 2. Phan tich ve d~p tinh tl:r cua song Huang do(;ln trong long thimh ph6
Hue va nh~n xet tinh tV sv trong k)r cua Hoang Phu Ng<;>c Tuong.
BAIVI:ET

xua
 Them dQc m<)t doc;tn van Hoang Phu NgQc Tuong
Co ai do rot chieu vao chen ngQc
Hue diu dang xay bang khoi va suong"
Chang phai ngau nhien ma nha tho Nguyen TrQng Tqo Lq,i viet nhung cau tho
thao thuc nhu the! Co Le chinh cai tinh y Lang sau, hinh anh cua dong song xu Hue
Lung linh, trCi minh vimg vay, em dem xuoi chay giUa nhung trang van tham dam
chat tho cua Hoang Phu NgQc Tuong, tham sau vao trong tam han nguoi thuCing
thuc baa the h~. Cang yeu Hue baa nhieu ta cang yeu them ve d~p ma nha van nay
dil theu d~t cho dong song Huang m<)ng mo ay. De roi bat etc ai khi dc;;c "Ai dii dq_t
ten cho dong song?" ciing deu thtwng nha cai ve d~p tinh tu cua dong song Huang
khi chay trong long thanh pho.
Hoang Phu NgQc Tuong La nha van chuyen viet but ki, net
dQ,c sac trong but ki cua ong ld Sl! ket hqp nhuan nhuyen giua chat tri tu~ va chat
trii tinh, giica nghi lu~n sac ben vatu duy da chieu vai m(jt von kien thicc tong hqp
tu nhieu linh Vl!C va m(>t lOi hanh van huang nc)i me dam va tai hoa. Giao su
Nguyen Dang Mc;tnh khi noi ve phong each cua nha van dil tung nhc;ln dinh: "Nhung
nha Van th'l/C S'l/ CO phong each aeu mang mQt tam han mQt "chat nam cham" rieng
de hut Lay nhilng gi thich hqp voi no". Song Huang xu Hue chinh La que huang van
hQc, [a vimg tham my ma Hoang Phu NgQc Tuong ail tq,o nen cho tau dai van
chuang cua minh. Con song hi~n len nhu mQt sinh the song a<)ng, bien doi khong
ngung de thich nghi voi nhung vimg van hoa xu sCi.
Hoang Phu NgQc Tuong tung tam sv: "Nhilng dong song
Luon mang Lq,i cam xuc sang tac cho toi, ail nuoi duong tam han van hQc toi tu nho
cho den bay gio va mili mili sau nay". Va ve d~p cua xu Hue nen tho, nen hc;;a ay
dii duqc nha van can th~n goi gc;;n trong "Ai dii a~t ten cho dong song?". Tac pham
duqc sang tac nam 1981 ti;ti Hue, va duqc in trong t~p but ki xuat ban nam 1986.
Co the noi "Hoang Phu NgQc Tuong dil dua nguoi dQc xuoi thea dong song thom
ngat huang hoa, bang chiec thuyen tam han minh, co mai cheo La ngoi but LQ,ng Le,
mi~t mai. Moi trang viet La ket qua cua S'l/ soi bong tam han nguoi viet vao dong

500
 vd van

song ay, chieu sang vao trang sach, dong song nhu lung linh, hu ao bien thanh
nhieu dong chay (Pht;tm Phu Phong).
than
1. Yeu chinh: Phan ct~p tinh tu Huang.
Duoi ngoi but cua Hoang Phu NgQc Tuc1ng, m()t dong chay vo tri, vo giac ctii
bien thanh tam han con nguai, 0 do moi buoc di la m()t buoc suy tu, tnin tro, m()t
noi niem vuang van gui den thanh pho than yeu. Thea buoc chan cua dong song
Huang, ve d~p cua thanh pho Hue hi~n len ngay cang day du, v~n toan han. Di tUn
dau, dong song deu mang tam trt;mg cua "m(Jt nguoi tinh mong dqi" den do. Roi
xa tUng chuang chua Thien M1:t la cht;tm den S'l! dong due cua thanh pho, song
Huang nhu dii tim dung duong ve, no vui tuai hdn len.
dUm 1. S'!! gan b6 cua song Huang Hue t'ronglbng Hut'
M()t trong nhung yeu to rat rieng, rat Hue trong each ta cua Hoang Phu NgQc
Tuang, co le chinh ld dot;tn td nhung khuc uon luqn cua dong song v&i m(Jt h~ thong
cac hinh dnh so sanh rt!t mem, rat duyen. De co giay phut g(tp go Hue, song Huang
phai trai qua m(jt hanh trinh rat dai, vat va va gian nan. Tuy the, nhung song
Huang ciing khong ngt;ti lam mO'i minh, song Huang khong ngt;ti thay doi minh. No
tic chuyen dong cho den chuyen sac, no chuyen tu be ngoai cho tUn nhung "rt;tng
ro" b()c lg ra ngoai cai phdn tam hon sau thdm cua minh. Cuoi cimg song Huang
cilng g(tp dUQC cai dich cua CUQC dai minh, do la luc song Huang gQ,p Hue. Trai qua
baa nhieu kho khan, baa nhieu fa nhQC nhan thi cai giay phut minh hoa VaO long
Hue daden.
Lu~n dUm 2. Sl! quy~n, dam ctla song Huang xu
Pautopxki tung n6i: "Nguai ngh~ si chan chinh la nguoi dan duang cho bQ,n dQc
den voi xu so cua cai d~p". Vade khai thac ve d~p cua dong song Huang trong long
thcmh pho Hue, Hoang Phu NgQc Tuong da so sanh "nang" voi dong "song Xen cua
Pari, song Da-nuyp cua Bu-da-pet". Tat cd deu nam trong Umg thanh pho than
yeu. The nhung "Hue trong trong tong the van giii nguyen d~ng m(jt do thj co", vi
the ma song Huang mang m(jt ve dE;p rat u co kinh. Tac gia aa noi ve thcmh Le-
tac aa thu
cua minh, niem thich thu cua minh truck ve d~p cua song Ne-va. Va cai dong song
ay th1fC S1f t<;!O nen m<)t S1f sung SOt trong tam han cua m<)t COn ngUOi aii bao nhieu
nam chi trong khoi Lila chien chinh nay aUQC chung kie'n m<)t ve d~p rvc ra nhu
v~y. Chung ta se thay, trong cam nh~n cua Hoang Phu Ngqc Tuong, dong Ne-va
mang ve d~p rvc ra cua "tram mau duoi anh sang cua m(it troi mua xuan", phoi
tat ca nhii:ng cai ve d~p hap dan cua no. va chung ta se thay ve d~p cua dong song
Ne-va con ki di~u o cho: "song Ne-va cuon troi nhii:ng dam bang LO xo, nhap nhay
tram mau duoi anh sang cua mc;tt troi mua xuan; moi phien bang cho m<)t con hai
au nghtch ngQm dung co Len m<)t chan, thich thu voi chiec thuyen xinh d~p cua
chung; va docm tau toe hanh Lt;! Lung ay voi nhilng hanh khach ti hon cua chung
bang Luot qua truoc cung di~n Pe-tec-bua". Th~t thu vt, th~t ki di~u. Dong song
Ne-va trong cam nh~n cua Hoang Phu Ngqc Tuong d~p vo cung! Nhung, dung vao
Luc tac gia ngay ngat truoc ve d~p cua dong song Ne-va de aUQc tro lr;ti voi m<)t
niem ki uc cua tuoi tho, dung vao lite ve d~p cua dong song Ne-va hi~n ten l(>ng lay
nhat truoc mat cua Hoang Phu NgQc Tuong, thi nguoi con cua xu Hue ay nho song
Huang cua minh vo cung, yeu song Huang cua minh VO cung, tha thiet voi dong
song Huang cua minh vo cung. Hoang Phu Ngqc Tuong aa nho ve m<)t song Huang
a~p tva nhu "m<)t buc hqa de cam nh~n thay vi de ngam". De tic do, ta nhu them
yeu, them say sua dam chim vao trong ve d~p cua dong song nay.
3.
Song Huang trong Long thanh pho Hue "nhu di~u sLow tinh cam danh rieng cho
Hue'' dii aUQc nha van "ch(!m khac thea m<)t each rieng" (Song Hong). Trang tieng
Anh "slow" co nghia La ch~m va song Huang nhu m<)t giai di~u trii: tinh "ch~m, thvc
ch~m" danh rieng cho xu Hue. Co the thay, Hoang Phu Ngc,c Tuong dii tinh te khi
nhin ra dij.c trung rieng cua dong Huang Giang. So ubi cac dong song khac aVi~t
Nam va the gioi, hcu toe cua dong song Huang khong nhanh. Dieu nay dii dUQc nha
van Li giai tic ac;tc diem dia Li "nhilng chi Luu ay cung voi hai han ciao nho tren song
eta Lam giam han Luu toe cua dong nuoc khien cho song Huang khi di qua thanh
pho aa troi di ch~m, thvc ch~m co ho chi con La mc;tt ho yen tinh". De Lam noi b~t
han cai dc;tc trung nay, nha van aa Lien tuong so sanh voi con song Ne-va bang

502
bang Luat qua truac cung ai~n Pe-tec-bua cii ae ra be Ban -tic h. Luu toe cua con
song nay nhanh aen mice khOng kip cho lii hai au noi m<)t dieu gi vai nguoi bQ,n
cua chung dang ngan nga trong theo.
Tuy nhien, tat ca sv Li giiii va so sanh neu tren chua lQt ta duc;c het cai "hon" ma
Hoang Phu NgQc Tuong aii khai quat ve song Huang khi no chay giii:a Long thanh
pho: "Di~u tinh cam danh rieng cho Hue1 '. Muqn cau noi cua nha triet hQc Hy LQ,p
He-ra-dit, trong m<)t each n6i thq,t hinh anh "khoc suot aoi vi nhilng dong song
troi di qua nhanh", Hoang Phu NgQc Tuong da dem den m()t gidi phap het sue thu
vj va d(>c dao ve luu toe cua dong song md ong yeu quy, dold each li gidi bang tnH
tim. Song Huang chdy ch<im, di~u chay liing lo vi no qua yeu thanh pho cua minh,
no muon duqc nhin ngam nhieu han nila thanh pho than thuang truac khi phiii roi
xa. Do chinh La tinh cam cua song Huang vai Hue hay chinh La tinh cam cua nha
van vai "song Huang xu Hue m<)ng ma". Sv; ng(J,p ngilng vuang van ay Lave df;p cua
song Huang ma Thu Bon tung co lan cam nhgn:
"Con song dung dang con song khong chay
Song chay vao long nen Hue n1t sau".
Co the noi, Hoang Phu NgQc Tuong aii mieu ta song Ne-va thgt rv;c ro, mieu ta
ve af;p cua song Ne-va thgt an tuqng, mieu ta ve df;p cua song Ne-va de tat ca
chung ta (feU ngat ngay nhung khong phai lade ton vinh ve clf;p cua Ne-va made
ta cuong quyt thea Hoang PhiL NgQc Tuong ve ve df;p cua song Huang do thai! MQt
di~u slow danh rieng cho Hue, mQt dem hi)i ngij,p tran anh den hoa dang vao Clem
n:lm thang Bay, mqt ve d~p triu men nha thuang nhu nira muon trao di, nira muon
illq,i, vuang van, van vuang khong muon roil
Hoang Phu NgQc Tuong dii cho ta hieu vi ly do gi ma song Huang thu<)c ve Hue,
chua avng m()t Linh han "mo te xua cu". Vi ly do gi ma noi aln song Huang La phai
noi ve Hue, ma noi din Hue La phai noi aln song Huang? Va cai chat thgt La dtu
nh~, thgt La sau lang, thgt U1 thiet tha, thgt la nang nan cua Hue dii duqc song
Huang the hi~n m()t each thgt tinh te va neu nhu khong co m<)t nha van dii dang
tn;m han minh de thUQC Hue thi Li~u rang ta co the co nhitng ang van nirc Long ve
 Neu xem "Ai aa aQ,t ten cho dong Song" la m<)t "sv the nghi~m" cua Hoang Phu
NgQc Tuang ve dong song tam tinh xu Hue thi duang nhu "Tat ca nhitng tu tw'Jng,
tinh cam va con nguai aeu in dau vao trang sach, hat sang len nhitng trang aoi
m6i me" (PhQ,m Phu Phong). Bitt ki "Ai da d~t ten cho dong Song" tra thanh m(>t
tac pham ki mang d~m chat t¥ s¥. Qua ban tay cua nguai ngh~ si ngon tu ay,
nhitng net sinh a<)ng va tuoi moi nhat cua song Huang xu Hue aa dan hi~n ra vai
day au nhitng trQ,ng thai ca tinh, tu ve hoang so man dQ,i tai ve trit tinh, dam tham
nh~? nhang, mang thea tieng n6i vang xa sau sac cua ngh~ thu4t. Chat t'I;C S'I;C dugc
tt:to nen tU S'I;C phan anh hi~n th1;(C trong tinh khach quan. Qua cai nhin va [iing
kinh cua minh, ong ad cho ngUOi aQC thay m<)t giQng ai~U rieng bi~t "khong the tim
thay trong co hQng cua bat ki nguai nao khac". GiQng di~u ay the hi~n qua each
nhin, each cam th'l:f., phuang thtcc tU duy, nang l'!;CC tri tu~, tinh cam, b()c l() qua
ngon ngii d~m chat t¥ s'I;C.
Quan trQng han ca, neu nhu khong phai la nguai sau sac va am hieu song Huang
xu Hue, danh trQn trai tim nht:ty cam va tinh yeu cua minh cho xu Hue cua Hoang
Phu NgQc Tuang thi c6 le "Ai aa aQ,t ten cho dong Song" khong the chQ,m sau vao
trai tim nguai dQc den the. Hoang Phu NgQc Tuong aa cheo lai con thuyen cua
ngon ngfr dan clUOng cho ngUOi clQC kham pha, phat hi~n ve d~?p cua dong song
Huang, song Huang chinh La aoi tw;mg La trung tam cua cam xuc, diem tva va phat
sang ngon tU. DQC "Ai aa aQ,t ten cho dong song?" ta de dang nh4n ra chat tV SV
hoa quy~n trong chat trit tinh [a 0 a6.
C6 le Hoang Phit NgQc Tuang eta phai long con song xu Hue nhu mc;>t lan
"gQ,p go dinh m~nh" de roi gan b6 vai manh aat nay han 40 nam. Truoc nhitng rung
a<)ng cua moi tinh say dam trong nhiing trang Kieu de tu a6 nha viin danh cho
song Huang m<)t bai ki trang trQng. Moi yviin la m<)t net hQa rieng bi~t. Dong song
dai thuang khi aw;c aua vao viin chuang ngh~ thu4t lQ,i d~?p ki di~u den the!

504
 DETHITHU KY THI THPT QUOC GIA 2022
30 Mon: Ngicudn
Tran Thity Duong Thai gian: 120 phut, khong ki thai gian phat de

Ph6n I. HI:EU
DQC ngic li~u sau va tra lO'i cau hOi:
M~ La tieng aau tien tre gQi
Nghe dju dang au yem biet bao
Tieng Vi~t oi, tieng Vi~t c6 tu aau
Sau tieng M~ La tieng Yeu thanh that
Tieng Nuac nghe nhu roi tung giQt
Tieng Dat nghe chac njch vung ben
Tieng Com nghe ng(tt ngao huong thom
Nguai Giao Chi Lang nghe tieng gi6
Tieng dong song ri rao song vo
Tieng trai xanh Lcmg L()ng menh mang
Tieng xon xao cua nang thu vang
Tieng de aem triing thanh vai vqi
Tieng ho gam vang trong hoc nui
Tieng may bay VUOng van sac trai
Tieng sam ren va tieng mua roi
Tieng nhjp ac;tp tnii tim thieu nit
Tieng bc;tp bung nhen trong bep Lua
Nhilng thanh am tha thiet bOi hoi
Bc;tt ra thanh tieng Vi~t tren moi
[... ] Dem aem nhin trai sao toi biet
Nhung gi tieng Vi~t dii cho toi.
(Trich "Tieng Vi~t yeu men", Nguyen Phan Hach)
Cdu 1. N9i dung do;:m trich tren nhac den dieu gi?
cau 2. Neu hi~u qua cua phep di~p dUQC su dl;mg trong do<;m trich tren.
Ky ruing xu ly va luy~n cte m0n Ngfc van 2022 Tran Thuy Duong

Cau 3. Anh/chi thay long minh the nao khi lang nghe nhfrng "am thanh tha
thiet bOi hoi", "bilt ra thcmh tieng Vi~t tren moi"?
Cau 4. Cam nh~n cua anh/chive tinh yeu tieng Vi~t cua tac gia dUQc th~ hi~n
trong do<;~.n trich.
Ph~n II. LAM VAN (7.0 di~m)
Cau 1. (2.0 diem)
.Tu n<)i dung phan DQc hieu, anhjchi trinh bay suy nghi cua minh ve sv can
thiet phai nang cdo van hoa dan t<)c giua thai dq,i 4.0
Cau 2. (5.0 diem)
Trang bai tho "Dat Nu&c" cua Nguyen Khoa Diem co do~n:
Nhung nguai vQ nha chong con gop cho Dat Nuac nhung nui v<;>ng Phu
CQ,p VQ chong yeu nhau gop nen hon Trang Mai
Got ngva cua Thanh Giong di qua con tram ao dam cte lq,i
Chin muai chin con voi gop minh dvng dat To Hung Vuong
Nhitng con rong nam im gop dong song xanh tham
Nguai hQc tro ngheo gop cho Dat Nuac minh nui But, non Nghien.
Con coc, con ga que huang citng gop cho Hq, Long thanh thang canh
Nhitng nguai dan nao c1a gop ten Ong Doc, Ong Trang, Ba Den, Ba Diem
va adau tren khap ru<)ng dong go biii
Chang mang m<)t dang hinh, m<)t ao uac, m<)t loi song ong cha
Oi Dat Nuac sau bon ngan nam di dau ta cung thay
Nhitng CUQC dai dii hoa nui song ta ...
(Trich "Dat Nuac", truang ca "MQ,t duang khat v<;>ng")
Phan tich ue d~p tdm hon nhdn ddn qua do<;~.n trich tren. Tu d6 nh~n xet chat
suy tu sciu ldng trong tho Nguyen Khoa Diem.

506
Kj ruing xu ly ud luy~n demon Ngfc udn 2022 Tran Thity Duong

DAP AN THANG I>IEM ·

Ph~n cau NQidung l>i~m
I I>QCHIEU 3.0
1 - Nt)i dung do;;tn trich: ca ngQi, tran tn;mg ve
cua d~p 0.5
tieng Vi~t; khoi gQi chung ta niem tV hao va trach
nhi~m giii gin, phat huy ve d~p d6.
2 - Phep di~p ngii tl:r "Tieng" c6 hi~u qua: 0.75
+ Nhan m;;tnh ve d~p ciia tieng Vi~t.
+ T;;to nen mt)t giQng di~u don d~p, n6i tiep.
3 - Nhfrng am thanh "tha thiet boi hoi", "bqt ra thanh tieng 0.75
Vi~t tren moi" de l;;ti cam xuc:
+ Tham sau gia tri thieng lieng ciia dan tt)c qua tieng
n6i ciia dan t9c minh - Tieng Vi~t.
+ GQi SV tran quy, nang niu, tV hao ve thu ngon ngii
m~de.
4 - Tinh yeu tieng Vi~t ciia tac gia da gQi: 1.0
+ Tieng Vi~t chinh la tam hon, Ia dong sua mat ngQt
nuoi duang chung ta truong thanh.
+ La mau sac, gia tri va van h6a, con nguoi.
II LAM VAN 7.0
1 Viet tlo~n van v~ Sl,( c~n thiet phai nang cao van boa 2.0
dan t9c giua thai 4.0
a. Dam bdo yeu cau ue hinh thil:c aoq,n van: 0.25
Thi sinh c6 the trinh bay theo each dien dich, quy n;;tp,
tong - phan - hQp, m6c xich, song hanh.
b. Xac ajnh Clung van ae can nghi luQ,n: S'f! can thiet phdi 0.25
nang cao van hoa dan t(jc gifla thai aq,i 4.0.
c. Trien khai van ae nghi luQ,n: 1.0
Thi sinh c6 the llfa chQn cac thao tac l~p lu~n phu hQp
de trien khai van de nghi lu~n theo nhieu each nhung

507
Ky nang xu ly va luy~n de mon Ngic van 2022 Tran Thuy Duong

ph:ii l:im fO S\( ca.n thiet ph:ii nang cao van h6a dan t(>c
gifra thai d:;ti 4.0.
C6 the theo huong: S'l:{ can thie't phdi nang cao van
hoa dan t(jc giica thai dt:ti 4.0 lcl. vi~c lam het sue quan
trQng va cap bach. Bdi, van h6a dan t(>c la truyen thong,
la tinh hoa bao the h~ da gay dl,ffig nen; la ve d~p tam
hon ciia m(>t dat nuoc giau truyen thong; la tri tu~, tam
hon, la loi song ciia con nguai Vi~t Nam; la tieng n6i tl!
tin, la niem t\( hao, dong thai cling la tinh than dan t(>c
thieng lieng, cao ca.; la SQi day gan ket "tinh dong bao".
d. Chinh ta, ngu phap 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang tg,o 0.25
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nghj lu~n; c6 each
dien d:;tt moi me.
2 Phan tich ve d~p tam h6n nhan dan va nh~n xet ve chat 5.0
suy tu sau tang trong tho Nguyen Khoa Diem.
a. Dam bdo cau true bai nghi luQn 0.25
Md bai neu dUQC van de, Than bai trien khai dUQC van
de, Ket bai khcl.i quat dUQC van de.
b. Xac dinh dung van de can nghi luQ,n 0.5
Ve d~p tam hon nhan dan va nhq,ii xeYve chat suy tu
sau lang trong tho Nguyen Khoa Diem.
c. Trien khai van de nghi luQ,n thanh cac luQ,n diem
Thi sinh c6 the trien khai theo nhieu each, nhung can
v~n dt,mg tot cac thao tac l~p lu~n, ket hQp ch~t che
gifra li le va dan chtrng, dam bao cac yeu cau sau:
* Gioi thi~u khai quat Nguyen Khoa Diem, truang ca 0.5
"Mc;lt duang khat vc;mg" va dog,n trich.

508
nang vd

* Ve a~p tam han nhan dan:

- DUQC lil.ng sau trong Slfthuy chung, son sat cua nhan 0.75
dan: "nhitng nguai vc;1 nha chong, cQ,p vQ chong yeu
nhau ... " 0.75
- The hi~n b tinh than yeu nu6c, slf kien trung, bat
khuat va long biet on the h~ cha ong: g6t ngl!a Thanh
Gi6ng, chin muoi chin con voi g6p minh dlfng dat To 0.75

Hung Vuong...
- Truyen thong hieu hQc, tinh than doan ket, dlfng xay
dat nu6c: g6p dong song xanh tham, hQc tro ngheo
giup Dat Nu6c ...
0.75
- Ve d~p tam h6n nhan dan h6a than vao nhfrng nep
song dung dt: danh lam thang dmh va dta danh nhu HC;l
Long, 6ng Doc, 6ng Trang, BaDen, Ba Diem, ...
- H6a than vao di~u ho, cau hat, nhtp di~u CUQC song
thuong nh~t: ru<)ng d6ng, go bai, dang hinh, loi song,
ao U6c, nhfrng CUQC doi h6a nui song ta ...
* Nh~n xet ve chat suy tu sau lang trong tho Nguyen
Khoa Diem:
- Xuat phat ttr Slftr{m trb, th{rc tinh cua m<)t nguoi con
xuong duong dau tranh bao v~ To quoc;
- Slf thau hieu va que huong, dat nu6c, con nguoi xu
minh m<)t each sau sac.
d. Chinh ta, ngit phcip 0.25
Dam bao chuan chinh ta, ngfr phap tieng Vi~t.
e. Sang t(;w 0.5
The hi~n suy nghi sau sac ve van de nght lu~n; c6
each dien d<;lt m6i me.
TONG DIEM 10.0
Ky ruing xu ly va luy~n de mon Ngfc van 2022 Tran Thuy Duong

BAI VIET THAM KHAO

Phftn I. DOC HIEU
Cau 1: Doq,n trich tren la nhilng loi ngQi ca, tran trQng ve cif{p cita tieng Vi~t
gan VOi nhilng ctieu gd:n gili, thieng lieng nhat trong CUQC aOi moi con ngUOi. Dong
thoi qua do tac gia muon khoi gQi trong ta niem tv hao va tnich nhi~m phai gin
giil va phat huy ve cif{p cita tieng Vi~t.
Cau 2: Trang doq,n trich, tac gia dii sil dvng phep di~p ngil qua each lQ,p lq,i til
"tieng" 0 dau moi cau tho vita tq,o nen nhip di~u don dQ,p, noi tiep vita nhan mq,nh
ve cif{p cita tieng Vi~t xuat phat til nhilng hinh anh binh di, gan gili nhat nhung
cilng rat tuy~t voi va thieng lieng nhat gop phan nuoi duang tam hon mOi con
nguoi chung ta.
Cau 3: Lang nghe "nhilng thanh am tha thiet boi hoi", "bqt ra thanh tieng Vi~t
tren moi", ta cam thay long minh nhu lang lq,i truoc m<;>t gia tri thieng lieng cita
dan tQC aii trai qua hang nghin nam phat trien va gin giil. Do lit m<;)t niem tV hao
khon xiet, m<;>t tieng "yeu" bqt ra giila bao nhieu lam lem cu<;>c doi, dong thoi cung
la sv nang niu, tran trQng manh ghep thieng lieng nhat cita tam hon minh.
Cau 4: Doq,n trich tren nhu m<;>t dong chay cam xuc ngQt ngao, Lang ciQng cita
m<;>t nguoi con danh cho tieng noi mft de-tieng Vi~t than yeu. Doi voi tac gia noi
rieng cung nhu tat ca nhan dan ddt Vi~t noi chung, tieng Vi~t dii tro thanh m<;>t
phan cita tam hon, cita gia tri con nguoi. Tinh yeu cita tac gia doi voi tieng Vi~t
la sv nang niu, tran trQng va tv hao khon xiet ve m<;>t thu ngon ngil dii trai qua .
hang nghin nam hinh thanh va phat trien, clii nuoi duong biet bao nhieu nhan
each tot af{p, biet bao nhieu tinh than c<;>ng dong gan ket. Tieng Vi~t chinh la tieng
noi cita trai tim, cita tam hon nguoi Vi~t. Qua nhilng loi ngQi ca chan thanh, tha
thiet va tam long biet on "nhilng gi tieng Vi~t dii cho toi", tac gia muon huang
den tat ca moi con nguoi chung ta voi m<;>t sv keu gQi, thuc tinh su m~nh phai
biet viet tiep nen ve cif{p thieng lieng cita tieng Vi~t, dong thoi dem ve cif{p ay d~m
to len buc tranh the gidi cia sac mau, cia gia tri ngoai khoi xa.

510
Ky nang xu ly va luy~n demon Ngii van 2022 Tran Thir.y Duong

Ph~n II. LAM VAN

cau 1. NLXH: S1! can thie't phdi nang cao van hoa dan t()c giiia thai d~;ti 4.0
Thai ag,i 4.0 - thai dinh cao cua cong ngM so, thai dg,i rna CUQC song con
nguai dUQC day nhanh VOi mqt toe dq chong mc;lt theo SV bung no cua mg,ng
Internet. 0 thai dg,i ay, chung ta co the de dang tiep cQ,n vai vo van nhung nen
van hoa khac nhau tren khap the giai, cung vi le do rna van hoa dan tqc phan nao
dii dan bi "pha loiing" trong nhQ,n thuc con nguai, dc;lc bi~t la a giai tre. Bi'Ji vQ,y,
vi~c nang cao van hoa dan t()c giiia thai d~;ti 4.0 la m()t hanh d()ng vo cir.ng quan
trqng va can thiet de bdo v~ nhiing net dt;p truy~n thong md ong cha ta tlii day
cang gay d'J!ng. Van hoa chinh la bq mc;lt, la mau sac rieng bi~t toat len til: cai hon,
cai goc re cua mqt dan tqc. Vi~c nang cao van hoa dan t()c chinh la each ta dang
gieo nhiing hl;tt giong cao quj nhdt tren luong dat tam hon cua moi con ngum de
nuoi duong m()t tinh than dan t()c dc;im da, sau sac. Can thiet phiii nang cao van
hoa dan tqc bi'Ji van hOa cung ld m()t lo~;ti ban quy~n, ban quy~n v~ tri tu~, phong
each va loi song cua con nguai Vi~t Nam. Co nang cao duQc y thilc ve van hoa
dan tQC ta mOi CO the nang cao dtCQ'C long t'J! hao, t'J! ton Vtl tinh than yeu ntCOC
thieng lieng, cao ca. Triii qua hang nghin nam dVng nuac va giil nuac, nhung
ki~t tac van hoa dii aUQC hinh thanh va phat trien bang cii mau va nUOC mat cua
bao the M di trnac. Le nao chung ta - nhilng con nguai aUQC sinh ra trong thai
binh, trong am no, hg,nh phuc ngay nay lg,i khong the tim hieu va nang cao van
hoa dan tqc minh? Ben cg,nh mqt so hi~n tUQng tieu eve lam mat di sv trong sang
cua van hoa dan tqc, van con biet bao nhieu nhung ca nhan, to chile luon co gang,
no lvc de gin giu va phat huy ve d~p van hoa truyen thong cua dan tqc minh. Nhu
tg_i cac CUQC thi hoa hQ,u, chung ta luon dau tU Va chin chu trong moi bQ trang
phvc truyen thong. Han bao gia het, ta lg,i tV hao veta ao dai cua Vi~t Nam den
the. Vi~c nang cao van hoa dan t()c con ld SQ'i day gan ket gia dinh, c()ng dong,
the hi~n tinh than doan ket m()t long, the hi~n tinh dong bdo tham thie't cir.ng
chung tay, chung sue quyet khong de phai ma bat ki net van hoa dan t()c ndo, du
chi la mqt lai noi, cau hat hay nhung le nghi don giiin hang ngay. Nang cao van
hoa chinh la buac d~m de nang cao vi the cua dan tqc minh tren trnang quoc te.
511
Cau 2. Ve a~p tam hon nhan dan va nh.;in xet chat suy tu sau lcing trong tha
Nguyen Khoa Diem the hi~n qua dot:tn trich "Dat Nuoc".
BAI VIET

"Nhan dan la be
Van ngh~ la thuyen
Thuyen xo song dQ,y
Song day thuyen len"
Quan ni~m cua To Huu trong nhung cau tho tren chinh la lai khang dinh sau
sac nhat ve vai tro quan trQng cua nhan dan doi vai sv; hinh thanh va phat trien
cua nen van hQC ngM thuQt nuac nha. Nhan dan la xuong song, la trl;L CQt vung
chac, noi cat gifr mc)t kho tang chat Li~u tinh tuy de theu d~t nen nhung tac pham
van chuang co gia tri. Den vai tho ca Nguyen Khoa Diem qua thi pham "Dat
Nuac", hinh tuc;mg nhan dan cung dUQC xuat hi~n nhu mQt diem sang noi bgt
gifra man dem U toi CUa hi~n thv;c, nhung S'l! dong gop mai me, day sang tQ,O cua
thi nhan nam o cho, ong da biet nhan mQ,nh tu tuong "Dat Nuac cua nhan dan"
bang hinh thiic bieu dgt giau suy tu ket hQp vai giQng tho trfr tinh - chinh lugn
sau lang, thiet tha. Cimg vai dong chay cam nghi ve dat nuac qua nhung ve d~p
dUQC phat hi~n 0 chieu sau tren nhieu binh di~n: lich SU, dia li, van hoa, ... thong
qua nhi1ng cau tho day trau chuot, tac gia dd tai hi~n dUQC ve d~p cua tam han
nhan dan trong sv; gan bo mgt thiet, sau nQ,ng vai que huang, dat nuac. Ve a~p
ay ac;tc bi~t aUCJC lam sang t0 qua kho tha noi Ve Slf hoa than CUa nhan dan 'VtlO
dang hinh xu sO'.
gid Phong each ngh~ thuQ,t dQc dao cua nha tho
Nguyen Khoa Diem duqc the hi~n {J slf kit hqp nhuan nhuyen gii!a cdm xuc nong
nan va suy tu sau lang. 6ng la m¢t nha tho, m¢t nha chinh tri tieu bieu cua lich
su dan tQC trong nhung nam khang chien chong Mi ciiu nuac. DoQ,n trich "Dat
Nuac" nam 0 phan dau chuang v cua ban truong ca "MQ,t duang khat VQng" hoan
thanh ochien khu Tri - Thien nam 1971 va dUQc in ian ctau nam 1974. Xuat phat
til thv;c te, mc)t b¢ phgn thanh nien ovimg do thi tQ-m chiem mien Nam dang co

512
Kynangxu van

tu tteong ngu quen, huang th'I:L CUQC song day du Ve VQt chat ma quen di noi dau
mat nude, quen di su m~nh thieng lieng nhat cua the h~ minh. Tac pham ra doi
nhU mQt S'i! canh tinh sau sac cho nhfrng ngUOi tre do thj ve trach nhi~m VOi non
song dat nUde, V'I!C dq_y tinh than quyet chien de san sang xuong duong aau
tranh, hoa nhq,p vao cuQc khang chien chong de quoc Mi dang dien ra day gay
go, ac li~t luc bay gio.
Phin than
1. cau chinh: Ve d~p nhihi dan.
:Do~n quat ve ve tam hon nhdn Vdi thi pham "Dat Nude", co the
noi chat tn1 tinh - chinh luQ,n da ngam siiu vao tung ciiu, tung chi!, ngam siiu
vao ca tiim han baa the h~ thuong thuc khien ta da nhieu lan phai "chenh choimg"
ma tam tac ngQi khen mQt net but thien tai. Nguyen Khoa Diem the hi~n nhfrng
cam xuc, suy tu ve dat nude, ve nhiin diin dudi dc;mg mQt loi tro chuy~n tiim tinh
thiin mQ,t, gan gui. Mc;tch cam hung va lien tuong co ve tV do, phong tung nhu
m9t thu tuy but bang tho nhung van co h~ thong lQ,p LuQ,n ch4t che, sac ben, tQ,p
trung lam ro hinh tuQng dat nude tren cac binh di~n chit yeu nhu Lich su, dia li,
van hoa, Loi song, tiim han va tinh each diin tQC. Do la nhfrng phuang di~n duQC
the hi~n trong sv gan b6 thong nhat, khong phiin bi~t, tach roi, va du 0 phuang
di~n nao thi tu tuong "Dat Nude cua Nhiin diin" van chinh La h~ quy chieu cho
mQi cam xuc, suy tu ma nho do tac gia da co nhung phat hi~n mdi me, UQC dao,
Lam siiu sac them cho y ni~m ve dat nude trong tho ca thai ki khang chien chong
Mi. Til hinh anh dat nude gan gui, thiin thuang va trach nhi~m cua theM tre doi
vdi dat nude duQc the hi~n trong nhung kho tho trudc thi den doc;tn tho nay, tac
gia lc;ti Lam sang ro han tu tuong "Dat NUde cua Nhan dan" vdi cai nhin co chieu
sau va phat hi~n mdi me: Thien nhien, Dat nude tro nen thieng lit~ng, gan giH
han khi co S'l! hoa thiin cua nhan dan. Til do, ve df;p tam hon nhan dan duqc to
d~m trong cam xitc suy tu, sau liing cua chat tho Ngu:yen Khoa Diem.
t trong son nhan
Den vdi tam cau tho dau, ta cam nhQ,n duQc sv tinh te trong ngoi but Nguyen
khi ke can.h
dt;im dau an tam hon, lOi song cua nhan dan de ldm sang ro han tu tuang cot loi
- tu tuang "Dat Nuoc cua Nhan dan". Ve d~p ay truoc het duqc the hi~n (} S'l! tinh
nghia, gan b6 thuy chung trong tinh cdm vq chong tham thiet:
"Nhung nguai vq nha chong con gop cho Dat Nuac nhung nui V<;mg Phu
O'J,p vq chong yeu nhau gop nen han Trang Mai"
Nhan dan chinh ld diem don t1:1- cua mt:tch chity dat nuoc, la noi ket tinh nhiing
tinh cam a~m aa, CaO quy nhat trong truyen thong van hoa dan tQC, bao gom cit
tinh yeu doi lua. Nguyen Khoa Diem eta co m<)t cai nhin day kham pha, nhan van
khi khac hQa hinh tuqng "nui VQng Phu" va "han Trang Mai". Do khong chi [a
nhung danh lam thang canh to diem them cho ve d~p cua dat nuac ma sau xa
hem chinh La s'l! ngqi ca, tran trqng tinh cam gan bo thuy chung, son seit giua
nhiing cij,p vq chong phiti tt:tm chia xa vi nghia V\t thieng Heng cua doi minh.
"Nui VQng Phu" ay, "han Trang Mai" ay khong bao gia tV nhien ma xuat hi~n, no
la sv ket tinh cua m<)t tinh yeu tham thiet, cua tinh nghia vq chong gan ket tram
nam, cua nhung hi sinh, mong moi, dqi cha khong quan thang nam, khong quan
giong gio. Co the noi, tac gia eta vuqt Len tren loi li~t ke tam thuang de co m<)t cai
nhin day tran trQng truac ve d~p tam han cua nhan dan, ve d~p cua sv thuy
chung, nhan nghia aa t(tC ghi thanh net truyen thong quy bau cua dan t<)c:
"Muoi ba nam muoi dang con mc'J,n
Gimg chin thang gung hay con cay
Doi ta nghia nQ,ng tinh day
Co xa nhau ai nita cung ba V(tn sau ngan ngay mai xa."
(Ca dao, dan ca)

Khong chi co tam long nhan nghia, thuy chung, ve d~p tam han nhan dan duqc
nha tho Nguyen Khoa Diem ca ngqi con nam {1 tinh than yeu nubc, S'l! kien trnng,
bat khuat va long bUt on, huang ve c(>i nguon duqc the hi~n qua hai cau tho:
"Got ngva cua Thanh Giang di qua con tram ao dam de LQ,i
Chin muoi chin con voi gop minh dvng datTo Hung Vuong."
Ky niing xu ly va luy~n ae man Ngii van 2022 Tran Thuy Duong

Ta van luon khac ghi ve d~p cita nguoi anh hung Thanh Giang cuBi ngva sat
nho tre ben duong dcinh duoi gi(j,c ngog,i xam roi hien ngang bay ve troi vai chung
tich "tram ao dam de lg,i". Chung tich ay citng vai dau chan ngva keo di!i tit huy~n
Dong Anh qua huy~n Soc San (Ha N()i) chinh la hinh anh bat tii ve tinh than yeu
nuac nang nan va khi phcich kien cuong, bat khuat cita nguoi dan ddt Vi~t. Ta
con khac ghi ca ve d~p cita quan the niti non hung vi "chin muai chin con voi"
bao quanh niti Hi Cuang, tinh Phit Th<;>, nai aen tho Hung Vuong ngV trj,. l>o la
S1:{ bieu trung cho CQi ngufin cUa dan t(jc, cho qua trinh d1:{ng nUOC Va gift nUOC
trdi dai hon bon nghin nam ljch sit cua cha ong ta, tu thai Hai Ba Tncng cuoi
voi danh gi~c. Long bie't on va tinh than huang v~ c(ji ngut>n luon la m(jt net d~p
truy~n thong dang tran trc;mg noi bt;it len trong tam ht>n moi nguoi Vi~t Nam.
Chung ta co ngay gio To, c6 ngay ki ni~m bao chien thang huy hoang de miii miii
khac ghi, miii miii tv hao ve ml)t dan tl)c nho be dii lam nen nhung dieu lan lao,
Vi dg_i, m(}t dan tQC nho bema san sang dau tranh chong lg_i bao nhieu CUOng quoc
lan mg,nh debao v~ tung tac ddt, tac vang mciu thit cita que huang.
Lut;in diem 3. Ve d~p tam ht>n nhan dan duc;1c the hi~n otinh than doan ket, d1:{ng
xay dat nuoc.
Bang nhung loi tho cao quy ay, Nguyen Khoa Diem con muon ngc;1i cave d~p
cua tinh than doan ket, chung sue, chung long va quyet tam cao d(j cung nhau
d1:{ng nen dat To huy hoang cua nhan dan ta.
"Nhung con rang nam im gop dong song xanh tham
Nguoi h<;>c tro ngheo gop cho Dat Nuac minh niti Bitt, non Nghien"
Dat nuac ta co niti cao, bien rl)ng, song dai: Song Hong Ha "do n(j,ng phu sa",
song Mii "bom ngva phi thcic trang", song Cuu Long vai dang hinh tho ml)ng, om
ap nhung huyen thog,i kieu sa. "Nhung con rang nam im gop dong song xanh
tham", gop cho que huang nhieu nuac ng<;>t phu sa, nhieu tom cci, menh mong
bien lita bon mua. Phai chang nhan dan chinh la nhung "con rang" cao quy ay,
nhfrng "con rang" dang ngay dem hang say lao dl)ng de cong hien, de tl;f.C ghi
nhiing gia tri co y nghia nhat cho buc tranh que huang dat nuoc lon r()ng? Dat
Vi~t lanai san sinh ra nhan tai, tit Quang Nam, Quang Ngiii - goc re cita Hoang

515
Di~u, Phan Chau Trinh, Huynh Thuc Kha,ng, ... co nui An song Da, co nui But non
Nghien. Moi Lan dam minh vao chiem nguong nui But, non Nghien, Nguyen Khoa
Diem khong nghi ve dja linh nhan ki~t ma nghi ve c~u hQc tro ngheo vai tinh
than hie'u hQC, ve truyen thong ton su trQng d~o cua nhan dan ta. Tinh than hieu
hQc cung La m<)t bieu hi~n cila Long yeu nuac tham kin, sau nQ,ng. Hieu hQc de gop
nhQ,t tri thil:c, de tv hoan thi~n bim than va co cai nhin toan di~n han ve the giai,
til do de dong gop CO y nghia han cho cong CUQC dau tranh baa V~ Va xay dV:ng
dat nuac. Tinh than hieu hQc La m<)t net d~p tam han dang tran quy cila nhan
dan Vi~t Nam, dQ,c bi~t La nhflng con nguoi manh dat mien Trung vai biet baa
nhQC nhan, Lam Lu. Nhan dan Vi~t Nam Luon dUQC ngQi ca Mi sv chiu thuang,
chiu kho, sv can cu, tan tao, khong quan nhflng gian truan de tien ve phia truac,
de ngang cao dau ngay ca trong biio tap phong ba.
4. aa
ta.
Noi ve cai d~p, dau phai chi La nhflng thil: cao sang, dai cac. Cai d~p doi khi
hi~n hiiu ngay d CUQC song binh dj, doi thuang quanh ta. Cai d~p cila non song
dat nuac, cila nhflng danh Lam thang ccmh nhu Hg Long, Ong Doc, Ong Trang,
BaDen, Ba Diem deu aUQc hinh thanh nen til con coc, conga, til nhflng nguoi
dan ngheo can cu, Lam Lu. Nha tho dii co m<)t each noi binh di ma tham thia Sl:{

ngQi ca, tran trQng ve d~p toat Len til nhflng CUQC doi binh dt cila nhan dan. HQ
song kin dao, tham LQ,ng, song m<)t CUQC doi vat va, kho nhan nhung chua baa gio
ngilng cong hien, ngilng dong gop cho que huang, cho aat mtoc. HQ luon mang
trong minh tinh than gin gifc va phat huy ve d~p cua van hoa, bdn sac dan tc)c,
ve d~p cua thien nhien, nui non tren khap mQi mien To quoc.
D<)ng til "gop" dii nhieu tan dUQC nha tho su d't~ng trong tam cau tho dau nhu
m<)t sv nhan mgnh, khang dinh nhflng cong hien, hi sinh Lon Lao cila nhan dan o
mQi tang lap de gay dV:ng nen m<)t dat nuac v~n toan, Lon mgnh nhu hinh tUQng
nay day ta van thuong chiem nguong. Bang ngoi but tai hoa cila minh, Nguyen
Khoa Diem dii baa quat ca chieu dai cila dat nuac, til Bac chi Nam, til mien ngUQc
den mien xuoi va til nui non den bien ca vai hang Log,t nhflng dta danh noi tieng

516
duqc gQi nhac. Do khong dan thuan chi La cai h~t ke tam thuong, cai h~t ke de
nguoi ta nho mQJ chi ten ma han the, do La cii m<;)t ccii nhin, mc)t each dien d«:tt
day moi me, nhan van cua cay but dii tung trdi, dii tham thia den ngqn ngdnh
tung ve d~p thieng lieng nhat cua dan tc)c minh.
5,

Den voi bon cau tho cuoi doQ,n, ta l«:ti cdm nht;tn duqc mc)t giqng di~u vang len
say dam, ngqt ngdo ma chat chua bao niem t1:( hdo khon xiet danh cho dat nuoc,
cho nhan dan.
"Va adau tren khap ru<;)ng dong go biii
Chang mang m<;)t dang hinh, m<;)t ao uoc, m<;)t Loi song ong cha
Oi Dat Nuoc sau bon ngan nam di dau ta cilng thay
Nhflng CUQC doi dii hoa nui song ta ... "
Tu nhflng hinh tuQng, nhung con nguoi cv the, y tho dii duqc nang Len tam
khai quat. Tinh chinh Luqn ket hQp m<;)t each hai hoa voi chat trfl tinh dam tham
dii tau Len m<;)t khuc ca thieng heng vang vQng cii dat trai, khuc ca khang atnh
vai tro quan trQng, can thiet CUa nhan dan doi VOi S'l;( hinh thanh non song aat
nuoc. Tam han va ve d~p tiem an cua dat nuoc aUQC tQ,C ghi qua cac danh Lam
thang ciinh, qua cac di tich [ich su triii dai suot may nghin nam van hien chinh
La sv phCin chieu chan th1:[c nhat tam han va ve d~p tiem an cua nhan dan. Nhan
dan chinh la ngUOi dii t«:tO d1:(ng, d(!.t ten, ghi dau an CUQC doi minh vao moi cong
trinh, moi ngqn nui, dong song tren khap mqi mien To quoc, hq dii hoa than vao
bOng binh que huang, dan tc)c nhu mc)t sic m~nh thienglieng duqc khoac len trong
CUQC dc}i.
Hinh tuqng dat nuoc la nai gui gam tam han, phong each, uoc ma, hoai biio
cua ong cha ta suot may nghin nam Lich su. Dat nuoc khong dan thuan chi La m<)t
ccii ten, m<;)t tieng gQi ma an sau trong do La nhiing CUQC doi nhan dan dii h~a
ch,;m cong hien, nhiing so ph~n nhiin dan dii l¥a dtQn hi sinh de ldm niht "d{mg
hinh xu siJ''.
 "Oi Dat Nu6c sau bon ngan nam", nhitng cau, nhitng chit vang Len giita nui
non dat troi nhu m¢t ban nhg,c du duong, nang nan, say dam ma nQ,ng triu niem
tv hao, tv ton dan t¢c khan xiet. "Nhitng CUQC doi da hoa nui song ta ..." La m¢t
cau tho rat hay, rat d~p, rat tham, ngQi ca tam hon Vi~t Nam, nen van hoa tau
doi Vi~t Nam. GiQng tho vua dtnh dg,c, hao hung, vua thiet tha, Lang dQng dd chat
LQc nen ve d~p nhan van chan hoa tren nhitng dong tho tning L~. Tam voc cua
dat nUO'c va dan tQC dUf!C hi~n di~n mQt each sau sac, lan rQng khong chi tren
binh di~n dja li menh mong md con adong chdy thai gian va ljch sfr bon nghin
nam dang dang. Moi mQt danh lam thang cdnh la mQt buc tuqng dai bat tu ue
ve d«;p cua tam hon nguai Vi~t. Nha tho ngQi ca nui song hung vi, diem L~ thvc
chat La de ngQi ca, ton vinh tam han cua nhan dan. Khong co nhan dan thi khong
co nhitng cong trinh vi dg,i, khong co nhitng nui non ky thu de con chciu doi sau
aUQC chiem nguong, thuang ngog,n. Ngam ve cong Lao to Lon cua nhan dan, ngam
ve truyen thong cua ong cha ta thud truac, Nguyen Khoa Diem khong khoi rung
rung, bOi hoi, xuc d¢ng, rg,o rvc nhitng niem men yeu, tV hao. Nhitng tinh cam
cao quy ay dUQC b¢c L¢ ro net qua than tu "oi" ket hQp v6i dau ba cham a cuoi
dog,n dem du ba Lan sau vao coi Long baa the h~ nguoi thuc5ng thuc.

Nhan dan - nhitng con nguoi binh di, vo danh da hoa than vao Dat Nu6c, da
c6ng hien het minh va LQ,ng Le dang tQ,ng nhitng phan tinh tuy nhat de hinh thanh
nen thien nhien ky thu va be day truyen thong dang tV hao. Bang tai nang va
tam long cua m<;t nha tho, m<;t nha chinh trj tieu bie'u thai bay gia, Nguyen Khoa
Diem dii the hi~n S'I;C ngqi ca ve d«;p tam hon cua nhan dan, tU S'I;C thuy chung,
nhan nghia den tinh than kien trung, bat khuat, tu truyen thong hieu hqc, uong
nuoc nha nguon den nhiing CUQC dai gidn dj dii khong ngan ngq.i cong hien, hi
sinh vao S'I;C nghi~p chung cua dat nuac. Tat ca nhitng ve d~p ay dd ngung dQng
thanh chat suy tu sau Lang dQ,c trung trong tho ca Nguyen Khoa Diem. Til: hinh
tUQng thien nhien, dat nUOC, nha tho dd dua ra nhitng suy ngam co tinh triet Li
sau sac ve ve d~p tam hon cua con nguoi, cua Lich sic dan t¢c Vi~t Nam. Vatu
nhitng CUQC dc'Ji, nhitng hoa than CV, the, nha thO dd CO nhitng nhqn thifc sau han,
Ky niing xu ly va luy~n de mon Ngic van 2022 Tran Thuy Duong

tinh te hon ve moi quan h~ gan b6 giua thien nhien voi con ngw)i, giua dat nuoc
voi nhan dan. Do khong chi la moi quan h~ don thuan de duy tri S1:{ song con,
phat trien rna hon the la sgi day noi ket trai tim vai trai tim, tam h6n vai tam
h6n, ld bong hoa bung no nhiing nghia tinh ~m sau, ttulm thiet. Dat nuoc va
nhan dan chinh la nhung thvc the tuy hai ma m(>t, tuy ton tq,i song song ma hoa
quy~n khiing khit, chijt ben. Nhan dan chinh La nhung con nguoi luon song m(>t
cu(>c doi vo danh nhung khong bao gio vo nghia. Nhan dan ld tr1:t cqt,·la xuong
song CUa non song ddt nUOC, CO nhan dan va S1:{ cong hien nhi~t thanh cUa nhan
dan, Ddt Nuoc moi co the tn.cong t6n va phat trien mqt each van minh, ph6n
thinh. Tit moi quan h~ gan b6 sau dQ,m ay, nha tho Nguyen Khoa Diem c1ii khai
quat nen m(>t tu tudng mang chieu sau va sv phat hi~n moi me - tu tudng "Dat
Nuoc cita nhan dan". Bang tu tudng ay, chu the tni tinh aa bqc lq dugc niem t1:{
hao khon xiet ve ve dE;p cUa cdnh quan thien nhien ky. thu, ve nhiing truyen
thong quy bau cua dan tqc, d6ng thai la S'l! tran trqng, nggi ca tn.cac nhiing dOng
gop lan lao cua nhtln dan trong s1:{ nghi~p xay d1:{ng va bdo v~ To quae. Tit do
khoi dQ,y trach nhi~m cita chung ta doi voi dat nuoc, doi voi dan t(>c minh.
Ph§.n ket
Danh gia ngh~ thuf:lt: Nha viin nguoi Nga Le-o-nit Le-o-nop dii tUng n6i: "Moi
tac pham phiii la m(>t phat minh ve hinh thuc va m(>t kham pha ve n(>i dung",
chinh bdi le do ma "Dat Nuoc" cita Nguyen Khoa Diem ben cq,nh n(>i dung mang
nhung tu tudng moi me, dt;tc sac thi hinh thuc. ngM thuq,t cilng duqc nha van chit
trc;mg the hi~n m(>t each chin chu, hoan thi~n nhat. Do~n tho ld s1:{ in df:lm phong
each ngh~ thuf:lt dqc dao c11a nha tho Nguyen Khoa Diem - mqt phong each co s1:{
ket hgp nhuan nhuyen giica tinh chinh luf:ln va chdt tni tinh, giiia cdm xuc n6ng
nan va suy tu sau tang dugc the hi~n cung vai the tho t1:{ do va S'l! bien doi linh
ho~t cua am huang, nhip di~u, nhiing bi~n phap li~t ke, trung di~p d(!.c sac. Ben
cq,nh do, chat li~u van h6a dan gian duqc vQ,n d1,mg sang tq,o the hi~n mqt cdm
quan mai me, dqc dao ve hinh tugng ddt nuoc va tu tuO'ng "Ddt Nuoc cua Nhan
dan". Cau tho md r(>ng, dQ,m dt;tc chat viin xuoi lam cho dat nuoc ki vi, nhan dan
anh hung, kien trung, can CU, hieu hQC, an nghia thity chung, ... dUQC cam nht}n
519
vai tat ca Long yeu men, tV hew va tran trQng sau sac nhat. Qua hinh tuc;mg thien
nhien c:tat nuac va ve d~p tam hon nhan dan, tac gia muon khang dinh ban Linh
noi gi6ng dan t<)c, khang dinh dang dung Vi~t Nam hien ngang, day kieu hiinh
va nhan mc;mh vai tro vo cung to LOn cua nhan dan d6i vai vQ,n m~nh que huang,
datnuac.
Moi nha tho co nhfrng each cam nhQ,n khac nhau ve dat nuac, nhung
de xliy dVng dUQC m<)t tac pham de doi 0 de tai nay, tac pham do phai thVC SV
XUat sac, phai thVC SV mai me, phai toat len dUQC cai nhin rieng bi~t ve hinh
tUQng Lon Lao, vi dqi cua nhlin dan. "Dat nuac" cua Nguyen Khoa Diem chinh La
m<)t tac pham nhU the, m<)t tac pham CO SUC mqnh VUQt len tren mQi "bo coi va
giai hqn", VUQt Len ca SV bang hoqi cua thoi gian de phu nhQ,n cai chet, de truong
ton vinh cuu vai ngan doi sau. Va qua kho tho thu ba cua bai tho, ta khong chi
thay d:u:gc ve d~p tam hon cua nhan dan - nhiing nguoi da lam nen dat nuoc md
con dugc dam minh trong chat suy tu sau tang cua y tho Nguyen Khoa Diem. Do
La m<)ttrai nghi~m thieng Lieng va dang tV hao baa the h~ tre chung ta can phai
nang niu, tran trQng. Ket Loi, xin mUQn nhfrng van tho cua nha tho Nguyen Dinh
Thi trong "Vi~t Nam que huang ta" de bay to tinh yeu nay:
Que huang biet may than yeu
Baa nhieu doi dii chiu nhieu thtwng dau
MQt nguoi vat va in sau
Gai trai cilng m<)t ao nau nhu<)m bun
Dat ngheo nuoi nhfrng anh hung
Chim trong mau Lila Lqi vung dung Len ...

520
 ~

TH()I GIAN LUY~N

A

DE LUY~N LUUY

De thi thu sot.

De thi thu so 2.

De thi thu so 3.

De thi thu so 4.

De thi thu so s.

De thi thu so 6.

De thi thu so 1.

De thi thu so s.

De thi thu so 9.

De thi thu s610.

I I
Ky niing xit ly va luy~n demon Ngic van 2022 Tran Thuy Duong

De thi thu so11.

De thi thu so12.

De thi thu so13.

De thi thu so14.

De thi thu sotS.

De thi thu so16.

De thi thu so17.

De thi thit so18.

De thi thu so19.

De thi thu so 20.

522
De thi thu so 21.

De thi thu so 22.

De thi thu so 23.

De thi thu so 24.

De thi thu so 2s.

De thi thu so 26.

De thi thu so 21.

De thi thu so 2s.

De thi thu so 2e.

De thi thu so 30.

 NHA XUAT BAN D~I H(>C QUOC GIA HA N(>I
16 Hang Chu6i - Hai Ba Trung - Ha N()i

Di~n tho<;ri: Bien t~p: (024) 3971 4896

Quan ly xua't ban: (024) 39728806, T6ng bien t~p: (024) 39715011
Fax:(024)39729436

Chfu trach nhi~m xudt ban:

Giam dO'c: PRAM THl TRAM

Chfu trach nhi~m n(Ji dung:

T6ng bien t~p: NGUYEN THl HONG NGA

Bien ~P chuyen mon: DOAN THl MY - BUr THU TRANG

Bien t~p xudt ban: DOAN THl MY - BlJI NHl1 TRANG
Sil'a biti: TRAN THUY DUdNG
Che' bim: In Dl;li Minh
Trinh bay bia: Mai Chung Min

D6i bic lien ke't: Cong ty TNHH T6ng hf!p san xudt va thuong m~ D~ Minh
Dia chi: S6 29 ngo 371/2 KimMa, phuC1ng Ng<;>c Khanh, Qu~ Ba Dinh, Ha N()i

Ky nang xi'l' ly va luy~n d~ mon Ngu Van 2022

Ma s6ISBN: 978-604-342-656-4
In 2000 ban, kh6 17x24cm tl;li Cong ty CP In Sao Vi~t
Dia chi: Lo CN 7 .2.1 Khu cong nghi~p Th<;tch Thfft, Qu6c Oai, Ha N()i.
S6 xac nh~ DKXB: 3601-2021/CXBIPH/09-289/DHQGHN, ngay 15/10/2021.
Quytt dinh xufft ban s6: 1592 LK-XH/QD - NXB DHQGHN, ngay 1/11/2021.
In xong va n()p luu chiSu nam 2021.