Professional Documents
Culture Documents
Baş Ağrıları 2024 5 Sınıf 2 Versiyon
Baş Ağrıları 2024 5 Sınıf 2 Versiyon
Baş Ağrıları 2024 5 Sınıf 2 Versiyon
5. Sınıf 2023-24
•genel popülasyonda
%90’ın üzerindedir
Ömür boyu en az bir kez
•erkeklerde %93,
baş ağrısı yaşayan kişi
oranı: •kadınlarda %99
BA SINIFLAMASI
Trigeminal
Primer BA Migren GTBA Otonomik Diğerleri
Sefaljiler
Ağrılı kranial
Nöropatiler Trigeminal Glossopharyngeal Oksipital Optik İskemik oküler Tolosa-Hunt
&yüz ağrılar
Ağrı Kontrol Sistemleri
Serotronerjik sistemi
• Çıkan Sistem:
• Midbrain raphe ve talamusa, hipotalamus ve kortekse doğru yayılır.
• Bu sistem hem uyku hem de nöroendokrin kontrolü sağlar.
• inen sistem:
• Beyinsapının PAG kısımından başlar,
• medullanın rafe magnusuna ulaşır ve
• spinal kordun dorsal boynuzunda sonlanır.
Noradrenerjik sistem
• ponsun lokus seruleusundan kaynaklanır.
• İnen nöronlar spinal kordda sonlanır.
• Çıkan noradrenerjik sistem, lokus seruleustan başlar, mikrosirkülasyonu innerve eder ve
serebral kortekse yayılır.
GTBA Fizyopatoljisi
Ağrı
Mekanizmaları rol
alır
Myofasiyal
Kronik GTBA’da
dokulardan gelen
santral ağrı
uzamış nosiseptif
mekanizmalarında
uyaranlara
duyarlılaşma
duyarlılaşma.
Epizodik GTBA’da
myofasiyadan
gelen nosiseptif
uyaranlar
AURA
Aura esnasında veya
öncesinde auraya ile
ilgili bölgelerde,
arkadan başlayıp öne
yayılan ve iskemik zona
kadar düşmeyen,
arkasından hipereminin
takip ettiği, birkaç saat
süren, bölgesel bir kan
akımı yavaşlaması
vardır.
TRİGEMİNAL OTONOMİK REFLEKS
Trigeminal sinir oftalmik dalı, ponsta sup salivator
nukleus sifenopalatik ganglion, N fasialıs
•
AĞRIYA DUYARLI EKSTRAKRANİAL YAPILAR
Dişler,
Kaslar,
Muhtemelen
Kronik GTBA.
TRİGEMİNOOTONOMİK SEFALJİLER
Paroksismal
Epizodik Kronik
Hemikrania
SUNCT (Kısa süreli Konjuctial kanlanma ve yaşarmalı SUNCT Kranial otonomik SUNCT
unilateral • Epizodik SUNCT • Epizodik
nöraljiform BA
• Kronik SUNCT • Kronik
atakları)
Hemikrania
Remitting Unremitting
Kontinua
Olası
Olası trigeminal Olası hemikrania
Olası küme paroksismal Olası SUNCT
Sefaljiler kontinua
Hemikrania
DİGER PRİMER BAŞ AĞRILARI
Primer Öksürük BA
Primer Eksersiz BA
Cinsel aktivite Esnasında BA
Thunderclap (Fırtına) BA
Soğuğun Tetiklediği BA
Eksternal Basınç BA
Primer Bıçak saplanır BA
Nunmular BA
Hipnik BA
Yeni Başlangıçlı Günlük Süregen BA
Başlangıcı,
Sürekli mi?-
paroksismal
mi?
Başağrısının
tipi ve Sıklığı
karakteri
Aura ve
Şiddeti prodromal
belirtiler
Presipite
Eşlik eden
Yeri eden
belirtiler
BA’sı ile gelen hastada anamnezde neleri soracağını bilir
faktörler
BA’LI HASTAYA YAKLAŞIM
BAŞLANGIÇ YAŞI
Semptomatik
Migren, GTBA,
BA
Migren: GTBA:
Küme başağrısı
genelde düzenli, ayda 2-8 kez düzensiz atak süreleri
çoğunlukla 15 dakika ile 3 saat
ilaç kullanılmadığında 4 saat dakikalardan günler-haftalara
arası bir süreye sahiptir
ile 3 gün sürer. kadar sürebilir.
Hemikranya kontinuada
SUNCT
Paroksizmal hemikranya ağrının hiç kesilmeden
5 saniye ile 4 dakika
2-30 dakika aylardır
günde yüzlerce kez
arada şiddetlenme
Aile öyküsü
BA’sı ile gelen hastada anamnezde neleri soracağını bilir
• Başlangıç yaşı ve klinik özelliklerin tanımlanan başağrısı için
tipik olmaması, (10 yaşından önce, 50 yaşından sonra
başlaması)
• Yeni başlayan başağrısının akut ve şiddetli özellikte olması
kişinin yaşamındaki “en şiddetli ağrı” olarak tanımlanması
• Günler içinde başlamış olması veya karakter, sıklık ve şiddet
gibi özelliklerinde değişiklik göstermesi, tedaviye yanıt
vermemesi
• Hamilelik döneminde veya doğum sonrası ortaya çıkması
• Fiziksel aktivite, ıkınma veya öksürmekle artması, vücut ve
baş pozisyonu ile ilişkili olması
• İlerleyici ve tedavi edilemeyen kusmanın olması
Semptomatik • Baş‐boyun travması ile ilişkili
Başağrısı • Halsizlik, kilo kayb ile olması, sistemik bir hastalığı veya
İmmün sistemi etkileyen hastalığı olan kişilerde ortaya çıkan
yeni başağrıları
PRİMER BA İÇİN BİR TETKİKİ YOK
SEKONDER BA İÇİN.
SAK Bilgisayarlı tomografi (BT), LP, serebral anjiyografi (DSA)
Enfeksiyon MRG, EEG, LP, kan ve beyin omurilik sıvısı mikrobiyolojik tetkikleri
Sistemik Nörolojik
Muayene:, Ateş, Muayene: Göz Radyolojik
Laboratuar
TA, Ağrıya hassas dibi, KS, Sistem Görüntüleme
bölgeler Muayenesi
Migren
Benin
Paroksismal
Hemiplejik Migren Vertigo
Benin
Retinal Migren
Paroksismal
Tortikolis
Sınıflamayı sayar
Aurasız Migren Tanı Kriterleri
Olası Migren:
. • Migren Tanı kriterlerinden birinin olmaması durumu.
Serotronerjik sistemi
• Çıkan Sistem:
• Midbrain raphe ve talamusa, hipotalamus ve kortekse doğru yayılır.
• Bu sistem hem uyku hem de nöroendokrin kontrolü sağlar.
• inen sistem:
• Beyinsapının PAG kısımından başlar,
• medullanın rafe magnusuna ulaşır ve
• spinal kordun dorsal boynuzunda sonlanır.
Noradrenerjik sistem
• ponsun lokus seruleusundan kaynaklanır.
• İnen nöronlar spinal kordda sonlanır.
• Çıkan noradrenerjik sistem, lokus seruleustan başlar, mikrosirkülasyonu innerve eder ve
serebral kortekse yayılır.
MİGREN FİZYOPATOLOJİSİ
• talamokortikal devreler
Prodromal
dönemde,
• hipotalamusta önemli aktivite değişikliklerine işaret etmiştir
• Halsizlik
• Açlık, tatlı yeme isteği, iştah artışı veya iştahsızlık
Sistemik
• Aşırı su içme, vücutta su tutulması, sık idrara çıkma
• Karında şişlik hissi, kabızlık veya ishal hal
Aura uymayabilir,
• Bazı hastalarda ise BA olmadan sadece aura vardır.
Migren Semptomları
Korteks:
görsel, duysal, dil bozukluğu vb
Beyin
sapı,Diensefalon
Açlık, susuzluk idrara çıkma esneme, kusma, flushing
ve sogukluk bazen konzuktival kızalma ve sulanma
Bilinmeyen
Işık ve ses hassasiyeti, halsizlik, duygudurum
değişiklikleri
Migrende kroniobiyolojik özellik olarak mensturel sıklusda sık
Öksürme, hapşırma
Yetişkinkerde 4-72
gibi kafaiçi basıncın
Eforla artar Sabahları daha sık saat, çocuklarda 1-48
arttığında ağrı
saat
fazlalaşır
İştahsızlık, tenezm,
diyare, burun
Fotofobi, Fonofobi,
tıkanıklığı, solukluk,
Hastalar karanlık Osmafobi, Bulantı
saçlı deride
sessiz bir yerde Kusma, duysal ve
hassasiyet,
hareketsiz kalır görsel duyulamada
depresyon, yorgunluk,
artma
bellke kusuru vertigo
olabilir
Migren Ağrı Sonrası
Bazı hastalarda
Depressif
mental yavaşlama Öfori, tazelenmiş
duygular
hissi olabilir
Migren Ayırıcı Tanı
HanDL CADASİL
Tremor
• Tanım
• 72 saatten daha fazla süren ataklar status migren olarak
kabul edilirler.
• Tedavi
• Sıvı ve elektrolit replasmanı (gerekli ise), ilaç
detoksifikasyonu, ağrının kontrolü için İV farmakoterapi ve
birlikte migren profilaksisinin başlanması (gerekli ise)
tedavinin temel ilkeleridir.
• GTBA’ın zaman içinde prevelansı %30-78,
• Psikojenik (- ) Nörobiyolojik (+).
• Sık Epizodik ve Kronik GTBA, GYA’sini etkiler ve dizabilite
sebebidir
• Seyrek Epizodik GTBA’da periferik, Sık ve Kronik GTBA’da santral ağrı
mekanizmaları rol oynar.
• Perikranial kas hassasiyetinin olması önemlidir. İnteriktalde olması
ağrının sıklığının ve şiddetinin artacağına işaret etmektedir.
GTBA • Seyrek Epizodik GTBA ve Hafif Migren karışabilir
• Kronik GTBA, Kronik Migren ve İlaç aşırı doz kullanım BA’sı zaman
zaman karışır.
Seyrek Epizodik GTBA
Ayda bir, en az
4 özellikten en Aşağıdakilerden
10 BA30 dk-7
az ikisi ikisi
gün
Bulantı ve
Bilateral kusmanın
olmaması
Fotofobi ve
Fonofobinin
Pulzatif olmama
olmaması (biri
olabilir)
Yürüme ve
merdiven çıkma
ile artmaması
Sık Epizodik GTBA
3 aydan fazla 4
30 dk-7 Aşağıdakil
süredir ayda özellikten
1-14 BA gün erden ikisi
en az ikisi Fotofobi
ve
Yürüme ve
Bulantı ve Fonofobini
Pulzatif Hafif orta merdiven
Bilateral kusmanın n
olmama şiddet çıkma ile
olmaması olmaması
artmaması
(biri
olabilir)
Kronik GTBA
3 aydan
saatler ve 4
fazla ayda İkisinin
günlerca özellikten
15 günden olması
sürer en az ikisi
fazla
Ciddi
Fotofobi
Yürüme ve Ciddi ve
Pulzatif Hafif orta merdiven bulantı ve Fonofobini
Bilateral
olmama şiddet çıkma ile kusmanın n
artmaması olmaması olmaması
(biri
olabilir)
Trigeminal Otonomik Sefaljiler
• Trigeminal Otonomik Sefaljileri sınıflar
• Trigeminal Otonomik Sefaljilerin klinik özellilklerini sayar
• Küme BA tanı kriterlerini ve klinik özelliklerini sayar,
• Küme BA tedavisinde kullanılan ilaçları sayar
• Paroksismal Hemikrania Kontinua tanı kriterlerini ve klinik özelliklerini sayar
• Paroksismal Hemikrania Kontinua tedavisinde kullanılan ilaçları sayar
• SUNCT tanı kriterlerini ve klinik özelliklerini sayar
• SUNCT tedavisinde kullanılan ilaçları sayar
• Hemkrania Kontinua tanı kriterlerini ve klinik özelliklerini sayar
• Hemkrania Kontinua tedavisinde kullanılan ilaçları sayar
• Diğer Primer BA’larını sayar
• Primer BA ayırıcı tanısını yapar
Küme ve diğer otonomik sefaljiler özellikler
Sırkadian fonksiyon etkilenmiştir
Kroniobiyoloji etkindir.
Mevsimsel yatkınlık var
Gün içinde belirli saatte sabah 9 akşam 10 arası fazla ( %75’i)
Uykuya yattıktan 90 dk sonra
Sırkadien bozukluklar hipotalamus beyin sapı döngüsünde bozukluk.
Küme BA’lı hastalarda posterior hipotalamik alanda yapısal bozukluklar göstermiştir. N Aseti Asparat
Hipotalamusun derin beyin stımulusu kümede etkin
Küme REM uykusuyla ilişkili
Melatonin ve kortizol salınımında bozukluk var
Trigeminal Otonomik Sefaljiler
Aşağıdakilerden en az
biri
• Konjuctival konjesyon
ve/veya sulanma
Ciddi unilateral • Nazal konjeksiyon
B-E’e uyan 20 atak orbital, supraorbital ve/veya rinore Ağrı peryodu günde 5
ve/veya temporal • Göz kapağı ödemi den günün yarısına
ağrı, tedavi • Alın ve yüzde tereleme kadar değişir
edilmediğinde 2-30
• Alın ve yüzde flaşhing
dakika sürer
• Kulakta dorgunluk hissi
• Myosis ve/veya pitozis
Paroksismal Hemikrania
Endometasine kesin
cevap verir
SUNCT TANI KRİTERLERİ
C Aşağıdakilerden en az biri
B Ciddi veya çok ciddi unilateral • Konjuctival sızdırma ve/veya sulanma
orbital, supraorbital ve/veya • Nazal konjeksiyon ve/veya rinore
• Göz kapağı ödemi
B-D kriterlerine uyan en az 20 atak tempoarl ağrı, tedavi edilmediğinde
• Alın ve yüzde terleme
1-600 sn sürer tek veya seri halinde • Alın ve yüzde flaşhing
bıçak saplanır gibi ağrı • Kulakta dorgunluk hissi
• Myosis ve/veya pitozis
Yanıt alınamayan
durumlarda NSAİ’lara veya
Kombine preparatlar geçilir. NSAİ’ların birbirilerine
Analjezikler kontrollu olarak üstünlüğü gösterilmemişti
sedatifler ve trankilizanlar ile
kombine edilebilirler.
MİGREN BASAMAKLI TEDAVİ
Rizatriptan 5- 10
Sumatriptan 50- Zolmitriptan 2.5
en çok
100 en çok 200 -5 10
30mgr/gün
Ergotamin ve türevleri
(Ergotamin tartarat ve Dihidroergotamin)
• selektif olmayan 5-HT, alfa adrenerjik ve dopaminerjik aktiviteleri var
Ergotamin ve •
•
Yan etkileri fazladır ve non-spesifik olarak bağlandıkları reseptörlere bağlıdır.
Orta ve ağır şiddetteki migren ataklarında etkinlikleri hafif veya orta derecededir.
türevleri • Ergotamin tartaratın farklı ilaç kombinasyonları (kafein ve asetaminofen) ve
formları vardır.
O2 inhalasyonu:
• yüz maskesi ile 10-
15 Lt/dk akım
Triptanlar
hızında, %100 O2, ataklarda etkili
15-20 dakika bulunmuştur
süreyle solutulur
İntranazal DHE
Lidokain
ve İV DHE
Paroksismal Hemikrania Tedavisi
1) Endometazin
• İlk tercihtir. 25mg X 3 /gün dozunda başlanır. maksimum 300 mg/gün çıkılır.
• İndometasine yanıt alınamıyorsa tanı gözden geçirilmelidir.
• KE: Renal, hepatit, kalp ve dolaşım yetmezliği, gebelerde, laktasyon dönemlerinde ve kanamaya yatkın olanlarda
kullanılmamalıdır
2. NSAI'lar
• En sık naproksen kullanılır. • 550-1100 mg/gün .
3. Asetozolamid
• 250 mg X 3/ gün başlanır.
• Parestezi en sık görülen yan etkisidir.
4. Verapamil
• 240-480 mg/gün kullanılır.
• Günlük doz 1-2 haftada 80-120 mg artırılarak maksimum doza çıkılır
SUNCT TEDAVİ
Antiepileptik
IV PO • Lamotrigine,
IV Lidokain,
kortikosteroid, • topiramat,
• gabapentin vb
Post
Trigeminal Oksipital sinir hipotalamausa
dekompresyon, blokaji, derin beyin
stimulasyonu
Kronik GTBA Profilaktif Tedavisi
Trisiklik ve
tetrasiklik AD
• (Amitriptirin,
Mirtazapin)Venlafaksin
Günlük BA
formatında ise;
Botoks
• Antiepileptikler
Migren Profilaktik tedavisi kullanılan ilaçlar
Serotonin Botulinumtoksin
Diğer ilaçlar
Antagonistleri A
Cerrahi Tedavi:
Sinir Blokajları
hastaların 2/3 kadarında gangliyonuna yönelik
ataklarda azalma olduğu girişimler
belirtilmiştir • (mikrovasküler
dekompresyon, rizotomi,
b) Suboksipital uzun radyofrekans
etkili steroid termokoagülasyonu veya
enjeksiyonu: blokaj, gliserol enjeksiyonu)
b. Hipotalamik
stimülasyon
c. Suboksipital sinirin
stimülasyonu
Girişimsel Metodlar
Sinir blokajları
Botoks
Cerrahi Tedavi:
Sinir Blokajları
hastaların 2/3 kadarında gangliyonuna yönelik
ataklarda azalma olduğu girişimler
belirtilmiştir • (mikrovasküler
dekompresyon, rizotomi,
b) Suboksipital uzun radyofrekans
etkili steroid termokoagülasyonu veya
enjeksiyonu: blokaj, gliserol enjeksiyonu)
b. Hipotalamik
stimülasyon
c. Suboksipital sinirin
stimülasyonu
GÜNLÜK BAŞ
AGRISI