only-ariyasub Tutor P’Only คณิ ตศาสตร์ ครู P’Only 1

อัตราส่ วน และร้ อยละ

ในชีวติ ประจาวัน เราจะพบเห็นข้อมูลหรื อข่าวสารที่เกี่ยวข้องกับปริ มาณของสิ่ งของในสถานการณ์
ต่าง ๆ เช่น
ยาสี ฟัน 100 กรัม มีส่วนผสมของฟลูออไรด์ 7.6 มิลลิกรัม
น้ านมถัว่ เหลืองหนึ่งกล่องปริ มาณ 250 cc. มีน้ าตาลผสม 20 cc.
ไข่ไก่ 10 ฟอง ราคา 25 บาท
รถยนต์วงิ่ ด้วยอัตราเร็ ว 80 กิโลเมตรต่อชัว่ โมง

ความสัมพันธ์ที่แสดงถึงการเปรี ยบเทียบจานวนสองจานวนที่มีหน่วยเดียวกันหรื อมีหน่วยต่างกัน

ข้างต้น เรี ยกว่า “ อัตราส่ วน ” (Ratios)
อัตราส่ วนของปริ มาณ a ต่อปริ มาตร b เขียนแทนด้วย a : b หรื อ a
b
เรี ยก a ว่า จานวนแรกหรื อจานวนที่หนึ่งของอัตราส่ วน
เรี ยก b ว่า จานวนหลังหรื อจานวนที่สองของอัตราส่ วน
(อัตราส่ วน a : b หรื อ a อ่านว่า a ต่อ b)
b

ในการเขียนอัตราส่ วน ตาแหน่งหรื อปริ มาณของสิ่ งแรกและปริ มาณของสิ่ งหลังในอัตราส่ วนมี

ความสาคัญ ถ้าเขียนสลับตาแหน่งกันอาจทาให้ค่าของอัตราส่ วนเปลี่ยนไป
เช่น ไข่ไก่ 10 ฟอง ราคา 25 บาท เขียนในรู ปอัตราส่ วนดังนี้
“ อัตราส่ วนของจานวนไข่ไก่เป็ นฟองต่อราคาเป็ นบาท เป็ น 10 : 25 ” แต่ถา้ เขียนแทนด้วย
สัญลักษณ์ 25 : 10 หมายถึง ไข่ไก่ 10 ฟอง ราคา 25 บาท ซึ่งมีความหมายเปลี่ยนไป
การเขียนอัตราส่ วน มี 2 แบบ

1. ปริมาณสองปริมาณมีหน่ วยเหมือนกัน เช่น โต๊ะตัวหนึ่งมีความกว้าง 50 เซนติเมตร ยาว 120 เซนติเมตร

เขียนเป็ นอัตราส่ วนได้วา่
ความกว้างต่อความยาวของโต๊ะ เท่ากับ 50 : 120
2. ปริมาณสองปริมาณมีหน่ วยต่ างกัน เช่น นมเปรี้ ยว 4 กล่อง ราคา 23 บาท
เขียนเป็ นอัตราส่ วนได้วา่
อัตราส่ วนนมเปรี้ ยวเป็ นกล่องต่อราคาเป็ นบาท เป็ น 4 : 2
 only-ariyasub Tutor P’Only คณิ ตศาสตร์ ครู P’Only 2

“ อัตรา ” (Rate) เป็ นข้อความที่แสดงความเกี่ยวข้องกันของปริ มาณสองปริ มาณที่ไม่เหมือนกันอาจเป็ น

ปริ มาณที่มีหน่วยเดียวกันหรื อหน่วยต่างกันก็ได้
ตัวอย่างข้ อความที่แสดงอัตราและอัตราส่ วนดังนี้
ข้ อความ อัตรา อัตราส่ วน
จานวนปูมา้ เป็ นกิโลกรัม
1) ปูมา้ กิโลกรัมละ 250 บาท 1 กิโลกรัม 250 บาท
ต่อราคาเป็ นบาท เท่ากับ 1 : 250
จานวนเสื้ อเป็ นตัวต่อราคาเป็ นบาท
2 ) เสื้ อ 3 ตัว ราคา 300 บาท 3 ตัว 300 บาท
เท่ากับ 3 : 300
3 ) นักเรี ยนห้องหนึ่ง เป็ น
จานวนนักเรี ยนชาย ต่อจานวน
นักเรี ยนชาย 20 คน นักเรี ยน ชาย 20 หญิง 30
นักเรี ยนหญิงเท่ากับ 20 : 30
หญิง 30 คน

1) ให้นกั เรี ยนเขียนอัตราส่ วนตามข้อมูลที่กาหนดให้ในลงในตารางให้สมบูรณ์

ลาดับที่ ประเภท อัตรา เขียนในรู ปอัตราส่ วน
1 เนื้อวัว กิโลกรัมละ 90 บาท 1 ต่อ 90, 1 : 900 หรื อ 1
90
2 มะขามหวาน 3 กิโลกรัม 100 บาท
3 ขนมหวาน 3 อย่าง 19 บาท
4 ผักกาดขาว 5 ถุง 20 บาท
5 ปลานิล กิโลกรัมละ 35บาท
6 ไข่ 10 ฟอง ราคา 32 บาท
7 ข้าวหลาม 10 กระบอก ราคา 150 บาท
8 สมุดหนึ่งโหล ราคา 120 บาท
9 ปากกาหนึ่งโหล ราคา 60 บาท
10 ส้มเขียวหวาน 2 กิโลกรัมราคา 60 บาท
 only-ariyasub Tutor P’Only คณิ ตศาสตร์ ครู P’Only 3

แบบฝึ กหัดเพิม่ เติม เรื่ อง อัตราส่ วน

3. ขนมคุกกี้ 2 ถุง ราคา 40 บาท อัตราส่ วนของ จานวนขนมคุกกี้ต่อจานวนราคา ตรงกับข้อใด
ก. 2 : 40 ข. 1 : 10 ค. 1 : 30 ง. 2 : 20
 only-ariyasub Tutor P’Only คณิ ตศาสตร์ ครู P’Only 4

4. ข้อความใดต่อไปนี้ ไม่เป็ น อัตรา

ก. ปากกาด้ามละ 10 บาท ข. สมุด 2 เล่ม ราคา 80 บาท
ค. ครู 1 คนดูแลนักเรี ยน 55 คน ง. แม่ให้เงินค่าขนมมาลี 50 บาท

5. ปากกาด้ามละ 15 บาท นารี มีเงินอยู่ 300 บาท จะซื้ อปากกาได้กี่ดา้ ม

ก. 10 ด้าม ข. 20 ด้าม ค. 30 ด้าม ง. 40 ด้าม

6. เด็กชายสมศักดิ์ ทาข้อสอบ 2 วิชา ซึ่งมีคะแนนเต็มวิชาละ 30 คะแนน ปรากฏว่า สอบคณิ ตศาสตร์ได้ 18

คะแนน สอบวิชาวิทยาศาสตร์ได้ 26 คะแนน ข้อใดเป็ นอัตราส่ วน ของคะแนนที่สอบได้ท้ งั 2 วิชา ต่อ
คะแนนสอบทั้งหมด
ก. 18 : 24 ข. 24 : 30 ค. 44 : 60 ง. 60 : 44

7. แม่แบ่งเงินให้มาลี 25 บาท และแบ่งให้มาลัย 50 บาท อัตราส่ วนของจานวนเงินที่มาลัยได้รับ ต่อจานวนเงิน

ที่มาลีได้รับ ตรงกับข้อใด
ก. 1 : 2 ข. 2 : 1 ค. 2 : 3 ง. 3 : 2
 only-ariyasub Tutor P’Only คณิ ตศาสตร์ ครู P’Only 5

การเขียนอัตราส่ วนให้ อยู่ในรู ปร้ อยละ และการเขียนร้ อยละให้ อยู่ในรู ปของอัตราส่ วน

การเขียนอัตราส่ วนใดๆ ให้อยูใ่ นรู ปร้อยละ จะต้องเขียนอัตราส่ วนนั้นให้อยูใ่ นรู ปที่มีจานวนหลังของ

อัตราส่ วนเป็ น 100 แล้วจะได้จานวนแรกของอัตราส่ วนเป็ นค่าของร้อยละที่ตอ้ งการ
 only-ariyasub Tutor P’Only คณิ ตศาสตร์ ครู P’Only 6

การเขียนร้อยละให้อยูใ่ นรู ปของอัตราส่ วนทาได้โดยเขียนอัตราส่ วนที่มีจานวนแรกเป็ นค่าของร้อยละ

และจานวนหลังเป็ น 100
only-ariyasub Tutor P’Only คณิ ตศาสตร์ ครู P’Only 7
only-ariyasub Tutor P’Only คณิ ตศาสตร์ ครู P’Only 8
 only-ariyasub Tutor P’Only คณิ ตศาสตร์ ครู P’Only 9

การคานวณเกี่ยวกับร้ อยละจะพบใน 3 ลักษณะดังต่อไปนี้

only-ariyasub Tutor P’Only คณิ ตศาสตร์ ครู P’Only 10
 only-ariyasub Tutor P’Only คณิ ตศาสตร์ ครู P’Only 11

แบบฝึ กหัด ร้ อยละ

1. ร้อยละ 8 ของ 50 มีค่าเท่าใด

2. 20 % ของ 60 มีค่าเท่าใด

3. 3 เป็ นกี่เปอร์ เซ็นต์ของ 50

4. 0.5 เป็ นกี่เปอร์ เซ็นต์ของ 14

5. 9 เป็ น 18 เปอร์ เซ็นต์ของจานวนใด

 only-ariyasub Tutor P’Only คณิ ตศาสตร์ ครู P’Only 12

โจทย์ปัญหาร้ อยละ
การแก้โจทย์ปัญหาร้อยละ มีวธิ ี การดังนี้
1. อ่านโจทย์แล้ววิเคราะห์สิ่งที่โจทย์กาหนดให้ และสิ่ งที่โจทย์ตอ้ งการให้หา
2. สมมติตวั แปรแทนจานวนที่ไม่ทราบค่า
3. เขียนสัดส่ วนแสดงการเปรี ยบเทียบอัตราส่ วนในเรื่ องเดียวกัน
4. แก้สมการหาค่าตัวแปร
only-ariyasub Tutor P’Only คณิ ตศาสตร์ ครู P’Only 13
only-ariyasub Tutor P’Only คณิ ตศาสตร์ ครู P’Only 14
 only-ariyasub Tutor P’Only คณิ ตศาสตร์ ครู P’Only 15

โจทย์ปัญหาร้ อยละ

1. ชายผูห้ นึ่งได้รับเงินเดือนเดือนละ 20,000 บาท เขาต้องผ่อนชาระค่าบ้าน 40% ของเงินเดือน ชายผูน้ ้ ีตอ้ ง

ผ่อนชาระค่าบ้านเดือนละเท่าไร

2. ในร่ างกายของมนุษย์จะมีน้ าอยูป่ ระมาณ 70% ของน้ าหนักตัว ถ้าวรรณาหนัก 48 กิโลกรัม วรรณา มีส่วนที่
ไม่เป็ นน้ าอยูใ่ นร่ างกายกี่กิโลกรัม

3. ของชิ้นหนึ่งปิ ดราคาไว้ 1,250 บาท ถ้าลูกค้าซื้ อเงินสดจะลดให้ 7% ลูกค้าต้องจ่ายเงินเท่าไรเมื่อซื้ อสิ นค้า

เงินสด
only-ariyasub Tutor P’Only คณิ ตศาสตร์ ครู P’Only 16
only-ariyasub Tutor P’Only คณิ ตศาสตร์ ครู P’Only 17
 only-ariyasub Tutor P’Only คณิ ตศาสตร์ ครู P’Only 18

แบบฝึ กหัดเพิม่ เติม

1. 7% ของ 500 เป็ นกี่เท่าของ 5% ของ 1,400
1. 2 เท่า 2. 1 เท่า 3. 1 เท่า 4. 3 เท่า
2 4

2. ลุ งทองมี ไก่ เลี้ ยงไว้ใ นฟาร์ ม 500 ตัว ต่ อมาไก่ ติดโรคไข้หวัดนกตายเหลื อเพี ยง 100 ตัว จงหาว่าไก่ ของ
ลุงทองตายไปกี่เปอร์ เซ็นต์
1. 81% 2. 80% 3. 91 1 % 4. 80 9 %
11 11

3. ซื้ อของมาราคา a บาท ขายไป a – 5 บาท ขาดทุนไปกี่เปอร์ เซ็นต์

1. 5 % 2. a
% 3. 500
% 4. a %
a 500 a 5

4. ก ขายไก่ให้ ข 150 บาท , ข นาไปขายให้ ค ขาดทุ น 20% ค นาไปขายให้ ง ได้กาไร 10% ถ้า ง ขายไก่
คือให้ ก โดย ง ได้กาไร 8 บาท จงหาว่า ก ได้กาไรจากการขายไก่ให้ ข กี่เปอร์ เซ็นต์
1. 9% 2. 7 1 % 3. 11% 4. 7 1 %
11 7
 only-ariyasub Tutor P’Only คณิ ตศาสตร์ ครู P’Only 19

5. ต้นทุ นของกล้องดิ จิตอลตัวหนึ่ ง 25,000 บาท ผูข้ ายต้องการลดให้ผูซ้ ้ื อ 20% เพื่อให้ได้กาไร 20% จงหา
ว่าผูข้ ายควรปิ ดราคาไว้เท่าไร
1. 35.750 บาท 2. 36,000 บาท 3. 30,000 บาท 4. 37,500 บาท

6. ครู อุเทนซื้ อโทรศัพท์มือถื อมา 4,500 บาท โดยต้องจ่ายภาษีมูลค่าเพิ่มอีก 7% ของราคาสิ นค้า จงหาว่าครู
อุเทนจ่ายเงินไปเท่าใด
1. 4,185 บาท 2. 4,815 บาท 3. 4,750 บาท 4. 4,800 บาท

7. สี่ เหลี่ยมจัตุรัสรู ปหนึ่งมีความยาวเพิ่มขึ้น 4% ของความยาวเดิม จะมีพ้นื ที่เพิ่มขึ้นอีกกี่เปอร์ เซ็นต์

1. 81.6% 2. 86% 3. 0.816% 4. 8.16%

8. กระเป๋ าใบหนึ่ ง ติ ดราคาไว้ 220 บาท ถ้า ขายตามราคาที่ ติดนี้ จะได้ก าไร 10% ถ้า ขายในราคา 210 บาท
จะได้กาไรหรื อขาดทุนกี่เปอร์เซ็นต์
1. กาไร 10% 2. กาไร 5% 3. ขาดทุน 5% 4. ขาดทุน 10%