Ostrożnie z prądem!

Materiał składa się z sekcji: "1. Bezpiecznie z urządzeniami elektrycznymi", "2. Urządzenia
elektryczne poza domem", ''3. Pierwsza pomoc w przypadku porażenia
prądem'', "Podsumowanie", "Zadania".

Materiał zawiera 5 ilustracji (fotografii, obrazów, rysunków), 1 film "Zasady bezpiecznego

użytkowania urządzeń elektrycznych", 4 ćwiczenia, w tym interaktywne z możliwością
sprawdzenia poprawności odpowiedzi (zadanie typu prawda − fałsz i wielokrotnego
wyboru).

W materiale zwrócono uwagę na konieczność użytkowania urządzeń elektrycznych zgodnie

z instrukcją i przestrzeganie zasad bezpieczeństwa w kontakcie z prądem elektrycznym.
Opisano sposób postępowania z osobą porażoną prądem elektrycznym.
Ostrożnie z prądem!

Prąd jest nam w życiu bardzo potrzebny, ale równocześnie może być niebezpieczny. Jak
bezpiecznie korzystać z urządzeń elektrycznych? Na co szczególnie zwracać uwagę, żeby
nie doszło do wypadku? Jak udzielić pierwszej pomocy osobie porażonej prądem
elektrycznym?
Aby zrozumieć poruszane w tym materiale zagadnienia, przypomnij sobie:

jak prawidłowo udzielać pierwszej pomocy,

jakie urządzenia wykorzystują prąd elektryczny, by działać.
Twoje cele

Dowiesz się, co to jest porażenie prądem elektrycznym i jakie są jego najczęstsze

przyczyny.
Dowiesz się, jak prawidłowo i bezpiecznie korzystać z urządzeń elektrycznych.
Nauczysz się właściwie odczytywać instrukcje obsługi urządzeń elektrycznych (w
formie tekstowej oraz obrazkowej), by prawidłowo korzystać z urządzeń.
Będziesz potrafił postępować z osobą, która została porażona prądem elektrycznym.
Będziesz potrafił stworzyć prostą instrukcję obsługi domowego urządzenia
elektrycznego.

1. Bezpiecznie z urządzeniami elektrycznymi

Coraz więcej urządzeń wokół nas zasilanych jest prądem elektrycznym. O tym, jak ważne są
dla nas tego typu urządzenia, najczęściej przekonujemy się, gdy na przykład nie możemy
wjechać windą podczas braku zasilania lub gdy rozładuje się nam bateria w telefonie.
Urządzenia elektryczne wymagają jednak szczególnej uwagi – zwłaszcza te, które trzeba
podłączyć do gniazdka elektrycznego. W sieci elektrycznej płynie prąd o napięciu 230
woltów. To wystarczająco dużo, by porażenie mogło zaszkodzić naszemu zdrowiu, a nawet
życiu.

Zawsze, korzystając z urządzeń elektrycznych, zarówno w domu, jak i poza nim, należy
przestrzegać zasad bezpiecznego użytkowania. Większość z tych zasad spisanych jest
w instrukcji obsługi urządzeń elektrycznych.

Przed skorzystaniem z urządzenia elektrycznego przeczytaj instrukcję i zapoznaj się

z zasadami jego bezpiecznego użytkowania.
 Z urządzenia elektrycznego korzystaj tylko wtedy, gdy jest w pełni sprawne
i prawidłowo (zgodnie z instrukcją) podłączone do instalacji elektrycznej.
Gdy urządzenie jest niesprawne, zaprzestań jego użytkowania i oddaj je do naprawy do
serwisu. Nie przeprowadzaj samodzielnych napraw, ponieważ grozi to porażeniem
prądem.
Jeśli po włączeniu urządzenia czujesz zapach spalenizny, oznacza to, że jest ono
uszkodzone. Natychmiast je wyłącz.
Jeśli zauważysz, że kabel jest uszkodzony, np. z gumowej osnowy wystaje metalowy
przewód, nie podłączaj urządzenia do prądu.
Urządzenia elektrycznego nie wolno wkładać do wody ani dotykać go mokrymi rękami,
gdyż grozi to porażeniem.
Zanim wyjmiesz wtyczkę z gniazdka, wyłącz urządzenie. W przeciwnym wypadku
możesz je uszkodzić oraz ryzykujesz porażeniem.

Instrukcja obsługi zawiera szczegółowe informacje o tym, jak należy podłączyć urządzenie, by działało
prawidłowo, i jak należy z niego korzystać
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1ObARTu4anQF
Zasady bezpiecznego użytkowania urządzeń elektrycznych
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Film Zasady bezpiecznego użytkowania urządzeń elektrycznych

2. Urządzenia elektryczne poza domem

Poza domem również znajduje się wiele urządzeń elektrycznych, np. przewody i słupy
wysokiego napięcia, skrzynki energetyczne. Istnieją także zasady bezpiecznego
użytkowania tych urządzeń, które powinniśmy znać, mimo że nie korzystamy z nich
bezpośrednio. Pomiędzy urządzeniem elektrycznym a osobą, która znajduje się
wystarczająco blisko takiego urządzenia, może pojawić się silne wyładowanie, tzw. łuk
elektryczny. Dlatego warto zapamiętać kilka zasad.

Nigdy nie wchodź na słupy elektryczne i nie zbliżaj się do leżących na ziemi zerwanych
przewodów elektrycznych. Jeśli zobaczysz, że ktoś próbuje wdrapać się na słup,
natychmiast poinformuj o tym osobę dorosłą.
Nigdy nie wchodź do stacji transformatorowej.
Nigdy nie lekceważ tabliczek ostrzegających przed urządzeniami elektrycznymi. Nie
dotykaj słupów i przewodów zasilających pociągi i tramwaje.
Słupy wysokiego napięcia
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Transformator
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
 Skrzynka energetyczna
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ostrzeżenie przed urządzeniem elektrycznym

Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Jeśli dochodzi do porażenia elektrycznego, nie należy dotykać osoby, która mu uległa. Jeżeli
istnieje taka możliwość, trzeba natychmiast wyciągnąć z gniazdka wtyczkę urządzenia,
które razi prądem elektrycznym, lub drewnianym, długim przedmiotem odciągnąć
porażoną osobę od źródła prądu. Należy natychmiast wezwać pomoc, dzwoniąc pod numer
112 i dokładnie opisując całą sytuację dyżurnemu pogotowia.
 Ciekawostka

Dlaczego nie wolno dotykać przewodów wysokiego napięcia, skoro często siedzą na nich
ptaki? Dlatego, że nie dochodzi do uziemienia i prąd nie przepływa przez ich ciała.
Gdyby jednak ptak siedzący na jednym przewodzie dotknął drugiego, prąd by go poraził.

3. Pierwsza pomoc w przypadku porażenia prądem

Pamiętaj o zadbaniu o swoje bezpieczeństwo – nie wolno dotykać osoby poszkodowanej bez
odłączenia jej od źródła prądu. Należy odłączyć bezpieczniki i wyjąć z gniazdka wtyczkę
urządzenia elektrycznego za pomocą przedmiotu nieprzewodzącego prądu, np.
plastikowego lub drewnianego kija. Nigdy nie korzystaj z metalowych narzędzi!

Gdy osoba porażona będzie poza zasięgiem prądu, sprawdź jej przytomność (np. poprzez
zadanie pytania) i oddech, a następnie wezwij karetkę. Aby sprawdzić oddech, udrożnij
drogi oddechowe poszkodowanego poprzez odchylenie jego głowy do tyłu i zaobserwuj,
czy porusza klatką piersiową, czy słyszysz oddech i czy czujesz go na swoim policzku.

Jeżeli poszkodowany jest przytomny, należy czekać na przyjazd karetki. Jeśli nie odpowiada
na pytania i nie reaguje, np. na potrząśnięcie, ułóż go w pozycji bocznej. Jeśli natomiast nie
oddycha, rozpocznij sztuczne oddychanie.

Podsumowanie
Korzystając z domowych urządzeń elektrycznych, należy pamiętać o tym, by używać
ich zgodnie z przeznaczeniem i zgodnie z instrukcją obsługi.
Nie należy dotykać urządzeń elektrycznych znajdujących się poza domem.
W wypadku porażenia prądem należy wezwać pomoc i zawiadomić osobę dorosłą.

Praca domowa
 Ćwiczenie 1

Przeczytaj uważnie instrukcję obsługi telewizora i znajdź część dotyczącą bezpiecznego

użytkowania tego urządzenia. Wynotuj wszystkie wskazówki bezpiecznego użytkowania, które
zostały tam przedstawione. Czy zawsze ich przestrzegasz?

Przykładowe zasady bezpieczeństwa w instrukcji

Źródło: 9 Samsung Electronics Co., Ltd, tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Zobacz także
Ekologiczny prąd

Zadania
Pokaż ćwiczenia: 輸醙難
Ćwiczenie 2 輸

Przyporządkuj urządzenia do odpowiadających im zagadek.

To urządzenie takie gorące, jakby

nagrzane sierpniowym słońcem. Służy
Wyłącznik światła
wybornie do prasowania twojej bielizny
oraz ubrania.

Elektryczna bańka szklana sprytnie tak

skonstruowana, że gdy do niej prąd Żelazko
poleci, bardzo jasnym światem świeci.

By prąd się nie zachował groźnie,

zawsze ją z gniazdka wyciągnij Wtyczka
ostrożnie!

Mały klawisz tkwi w mej ścianie. Gdy

Żarówka
go wcisnę, dzień się stanie.

Ani to wąż, ani sznurówka, podłączona

Kabel elektryczny
nim pralka i lodówka.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 1 輸
Zaznacz, w którym miejscu należy trzymać wtyczkę, aby bezpiecznie usunąć ją z gniazdka.

Źródło: Pixabay, domena publiczna.

Ćwiczenie 2 醙
Określ i zaznacz, które informacje są prawdziwe, a które fałszywe.

Zdanie Prawda Fałsz

Urządzeń elektrycznych nie należy używać w wannie lub
 
pod prysznicem.
Urządzenia elektryczne można włączać do prądu, gdy
 
przewody zasilające są przetarte.
Wtyczkę z gniazdka można wyszarpywać za przewód.  
Nie należy wkładać żadnych przedmiotów do otworów
 
znajdujących się w obudowie urządzenia elektrycznego.
Nie należy wchodzić do stacji transformatorowych.  
Źródło: Dariusz Kajewski, licencja: CC BY 3.0.
 Ćwiczenie 3 醙
Wskaż poprawne odpowiedzi.
Gdy widzisz, że gumowa osłona kabla komputera jest przetarta i widać druty w środku,

musisz zakleić uszkodzone miejsce, upewniając się, że urządzenie jest odłączone od


prądu.

 nie dotykasz uszkodzonego miejsca, wzywasz osobę dorosłą.

 możesz włączyć urządzenie po upewnieniu się, że nie czuć zapachu spalenizny.

 możesz włączyć urządzenie, upewniając się, że nie dotykasz kabla.

 możesz włączyć urządzenie po upewnieniu się, że kabel jest suchy.

 naprawiasz uszkodzony kabel taśmą.

 ostrożnie odłączasz kabel od gniazdka.

 nie włączasz urządzenia.

Źródło: Dariusz Kajewski, licencja: CC BY 3.0.

Notatnik

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.