СРЦЕ (COR)

 на срцето се опишуваат: база, врв, страни и рабови  страни на срцето се: •

стернокостална (предна) (facies anterior cordis) • дијафрагматска (долна)
(facies inferior cordis) • десна и лева (пулмонална) (facies dexter cordis, facies
sinister cordis)  рабови на срцето се: • десен (margo dexter) • долен (остар)
(margo inferior) и • лев (тап) раб (margo sinister)

НАДВОРЕШЕН ИЗГЛЕД НА СРЦЕ

 срцева база (basis cordis)  срцев врв  бразди на срцето 
меѓупреткоморна бразда (sulcus interatrialis-Waterson) 
преткоморнокоморната бразда (sulcus atrioventricularis s. sulcus coronarius 
sulcus interventricularis anterior  sulcus interventricularis posterior

ДЕСНА ПРЕТКОМОРА (ATRIUM DEXTRUM)

 надворешни карактеристики • во нејзиниот горен дел (купола) се отвора v.
cava superior, а во долниот дел v. cava inferior • аурикула (auricula dextra) •
sulcus terminalis, кој на внатрешната површина од преткомората одговара на
терминалниот гребен (crista terminalis)

ДЕСНА ПРЕТКОМОРА (ATRIUM DEXTRUM)

 внатрешни карактеристики • венската компонента се отвораат v. cava
superior, v. cava inferior и sinus coronarius • предворје • аурикулата
 ДЕСНА КОМОРА (VENTRICULUS DEXTER)
 надворешни карактеристики • преден ѕид на десната комора • задниот ѕид •
левиот, септален ѕид е претставен со меѓукоморната преграда (septum
interventriculare)

ДЕСНА КОМОРА (VENTRICULUS DEXTER)

 внатрешни карактеристики • влезна компонента, која го поддржува и го
опкружува трикуспидниот залисток (valva atrioventricularis dextra s. valva
tricuspidalis); • грубо трабекулирана апикална компонента; • мускулен излез
или инфундибулум, што ги опкружува и поддржува листовите од
белодробниот залисток

Атриовентрикуларниот - валвуларен комплекс

 атриовентрикуларниот - валвуларен комплекс и во двете комори, се состои
од: • преткоморно-коморниот отвор (ostium), • неговиот придружен прстен
(annulus), • листовите на залистокот (cuspis), • потпорните chordae tendineae
од разни видови и • папиларните мускули (mm. papillares)

ЛЕВА ПРЕТКОМОРА (ATRIUM SINISTRUM)

 поседува венска компонента која ги прима десната и левата горна и долна
белодробна вена, вестибулум и аурикула. општи и надворешни
карактеристики • условно, на левата комора може да се опишат два ѕида,
внатрешен (десен, септален) и надворешен (лев)  внатрешни
карактеристики • левата комора има влезен регион, заштитен од митралниот
залисток (ostium venosum), излезен регион, заштитен од аортниот залисток
(ostium arteriosum) и апикална трабекуларна компонента
 СВРЗНО ТКИВО И ФИБРОЗЕН СКЕЛЕТ НА СРЦЕТО
• на ниво на базите на коморите, се формира комплексна рамка од густ
колаген со мембранозни, тетивни и фиброареоларни продолжетоци, која е
интимно поврзана со атриовентрикуларните и со аортниот отвор и се
означува како фиброзен скелет на срцето

СПРОВОДЕН СИСТЕМ НА СРЦЕТО (SYSTEMA

CONDUCENS CORDIS)
 синуатријален јазол (nodus sinoatrialis Keith - Flack)  предводник на
срцевата акција  sulcus terminalis  aтриовентрикуларниот (АВ) јазол (nodus
atrioventricularis Aschoff-Tawara)  триаголникот на Кох 
Атриовентрикуларниот сноп (fasciculus atrioventricularis His)  десна и лева
гранка со Пуркињиеви влакна

КОРОНАРНИ АРТЕРИИ (AA. CORONARIAE S. AA.

CARDIACAE)
 десната коронарна артерија (a. coronaria dextra)  левата коронарна
артерија (a. coronaria sinistra)  левата коронарна артерија се дели на две
главни гранки: полукружна (r. circumflexus) и преднa меѓукоморна (а.
interventricularis anterior)

ВЕНСКИ СИСТЕМ НА СРЦЕТО

 коронарниот синус (sinus coronarius) • големата, средната и малата срцева
вена, • задната вена на левата комора и • косата вена на левата преткомора
(Маршалова вена)  предните срцеви вени  најмалите срцеви вени на
Тебеси
 ЛИМФНА ДРЕНАЖА НА СРЦЕТО
 срцевите лимфни садови формираат субендокардни, миокардни и
субепекардни сплетови  одводните садови завршуваат во
трахеобронхијалните и брахиоцефаличните лимфни јазли

СРЦЕВО КЕСЕ (PERICARDIUM)

 серозен перикард (pericardium serosum)  внатрешниот (висцерален)
серозен слој epicardium  надворешниот (париетален) серозен слој 
фиброзен перикард (pericardium fibrosum)  перикардна празнина (cavitas
pericardiaca)

ВАСКУЛАРИЗАЦИЈА, ЛИМФНА ДРЕНАЖА И

ИНЕРВАЦИЈА
• артериската васкуларизацијата од десната и левата a. thoracica interna, преку
rr. pericardiacophrenicae • вените се притоки на системот на v. azygos, vv.
thoracicae internae vv. phrenicae superiores • болката од париеталниот перикард
се пренесува преку n. phrenicus, болката од серозниот перикард се пренесува
преку симпатичните влакна од цервикалните и горните торакални ганглиони
и патуваат до аортниот и срцевиот сплет • прима влакна од n. vagus и левиот
n. laryngeus recurrens