Modül 10

Manyetik AlanTerapisi
Editör – Eğitim Programı moderatörü
Dr.SAİT SEVİNÇ
Fizyoterapi Meridyen Masaj Eğitimi
• Magnetoterapi teriminin sözlük anlamı “hastalığın
mıknatıslarla veya manyetizma ile tedavisi”dir.

• Manyetik enerji ile tanışma MÖ 800lü yıllarda manyetit

(Fe3O4)in demir parçacıklarını çekme özelliğini
öğrenmeleriyle başlamıştır.
• 16yy Paracelcus ilk mıknatısla tedaviyi kullanmıştır. Manyetize
demir çubuklarının yaraları ve kırıkları iyileştirdiğini, ödemi
azalttığını, hepatitte yararlı olduğunu belirtmiştir.
• 18 yy da Franz Mesmer, insan vücudunun manyetik
akımlarının etkisinde olduğunu ve hastalıkların evrensel
manyetik akımlarla insan kutuplarının uyuşmamasından
kaynaklandığını ileri sürerek her hastalıkta mıknatıs
kullanmayı öneriyor.
• 1900lu yılların başlarında Manyetik alan tedavisi(MAT)
yeniden ilgi odağı olmaya başlamış, çoğu ülkede anemi,
arterioskleroz, korea, konvülsiyonlar, uykusuzluk, migren,
nevralji, romatizmal hastalıklar gibi birçok hastalığın
tedavisinde kullanılmaya başlanmıştır.
• Japonya ve Uzak Doğuda ağrı ve rahatlatma amacıyla günlük
giyilen bel korselerinin, bileziklerinin, tabanlıklarının içine
mıknatıs yerleştirilerek tedavide kullanılmaktadır.
• İtalya ve Almanya bilgisayarlı farklı frekanslarda MA
oluşturan cihazlar üretilmiştir.
• Manyetik Alan-Elektrik Akımı ve Manyetik Enerji
İlişkisi
• İçerisinden elektrik akımı geçen bir iletkenin etrafında
MA meydana gelir.
• İletkenin şekline bağlı değişiklikler gösterir.
• Düz bir iletkenden elektrik akımı geçtiğinde, meydana
gelecek MAnın kuvvet çizgileri, iletkenin çevresinde
dairesel bir durum oluşturur.
• İçinden elektrik akımı geçen düz bir iletken başparmak
akım yönünü gösterecek şekilde avuç içerisine alınırsa,
parmaklar MAnın yönünü gösterir.
• Bobin halindeki bir iletkende parmaklar akım yönünü
gösterecek şekilde bobin avuç içerisine alınacak olursa
başparmak MAnın yönünü gösterir.
• Telden akım geçince MA meydana gelir. Bunun tersi
de iyi bilinmektedir.
• Bir tel MA maruz kalırsa veya tel sabit bir Mada
hareket ettirilirse bir akım oluşabilmektedir.
• Dairesel halkadan geçen akım MA oluşturur. Akım
akışı başladığında ve durduğunda MA değişir.
• Bu değişen MA tel halka yakınında akım akışı oluşturur.
İnsan vücudundaki nöral dokuyu stimüle etmek için
akım akışı manyetik olarak oluşturulur.
• MAnın amplütüdü metrede amper olarak ölçülebilir
(A/m).
• MA daha çok gauss veya tesla ünitesi ile MAnın gücü
olarak tariflenir.
• 10.000 gauss 1 tesla (T)’ya eşittir.
• Tüm biyolojik materyaller diamanyetiktir. Yani, tüm
biyolojik yapılar kendi içlerinde dışarıya da yansıyan MA
oluşturabilirler.
• Ayrıca çevredeki diğer Malardan da etkilenirler.
• Son yıllarda çevrede giderek artan elektromanyetik
alanların tüm canlılarla beraber insan sağlığını
daetkilemektedir.
• Yüksek gerilim hatları, cep telefonları insan sağlığını
etkiler. Malign hastalıklarda, depresyonda artış olduğu
çalışmalarla gösterilmiştir.
• Rus araştırmacılar yüksek voltaj akımında çalışanlarda baş
ağrısı, uyku bozuklukları, yorgunluk gözlemlemişlerdir.
• Fiziksel tıpta kullanılan MA cihazları ise statik ve alçak
frekanslı MA cihazlarıdır.
•
• Fizik Tedavide Kullanılan Manyetik Alanlar
• MAnın şiddeti belirli bir düzeyin üzerine çıkarsa ısınma
meydana gelir.
• Bobinden kesikli elektrik akımları geçirilirse, MA da aynı
frekansta titreşimler oluşur.
• Bu yöntemle çok yüksek güçte MA seviyelerine
istenmeyen etkiler olmaksızın çıkılabilir.
• Burada önemli olan frekanstır.
• Alçak frekanslarda manyetik enerji kullanılırken çok
yüksek frekanslarda ısı etkisi ön plana geçer.
• Fizik tedavide kullanılan doğru akımların akım
yönüne dik olarak oluşturdukları Manın çok zayıf
olduğu ve magnetoterapi etkisi olmadığı
düşünülmektedir.
• Sinuzoidal ve diadinamik akımların 50 civarındaki
frekansların ise MA oluşturdukları ve bu akımların
etkilerinin bir kısmının MA etkisi olduğu iddia
edilmiştir.
• MA ; STATİK ve ALÇAK FRAKANSLI MANYETİK
ALAN diye 2ye ayrılabilir.
• Modern mıknatıslar, alaşımlarında bulunan kobalt ve nikel
dışında ytrium benzeri çeşitli nadir elementler sayesinde,
çelikten yapılan eski mıknatıslarla doğal mıknatıslara oranla
neredeyse 15 kat daha güçlü statik MA oluşturabilirler.
• Bu mıknatısların vücuda yapıştırılarak yapılan
tedavilere ilişkin yayınlar çelişkilidir.
• Bu yöntemler biomanyetizm, manyetik bandajlama,
biofleks ve taban mıknatısıdır.
• Taiki tedavisi veya biyomanyetizm tedavi tekniğinde
1.5mm ve daha büyük mıknatıs parçaları 2cmlik bir
flaster aracılığı ile tetik noktalar üzerine yapıştırılır.
• Statik MA tedavilerinden beklenen, dolaşımı aktive
etmek
• Ağrıyı azaltmak
• Yara iyileşmesini hızlandırmaktır.
• Statik mıknatıslar hakkındaki ciddi klinik çalışmalara
ihtiyaç vardır
• Alçak Frekanslı Manyetik Alan
• MA tedavisine yönelik çok güçlü cihazlar geliştirilmiştir.
• Magnetotron ve vitapulse gibi cihazlarla güçlü titreşimli
manyetik alanlar elde edilmektedir.
• Titreşimli MA cihazlarında
• frekans aralığı,
• akım gücü,
• elektrotların şekli,
• uygulama süresi ve kolaylığı önemli
parametrelerdir.
• Frekansın 3 herz ile 3kiloherz aralığında olduğu
durumlarda ELF (extremely low frequency range)
aralığından bahsedilir ve alçak frekansı MA
uygulamalarının bu sınırlar arasında olması gerektiği
düşünülmektedir.
• F yükselmesinin ısı etkisinin Ma etkisinden daha ön plana
geçmesine neden olmaktadır.
• Rutin uygulamalarda etkili olan F 100Herzden daha
düşüktür.
• MA cihazlarında genel kabul gören güç, 10mili tesla
dolayıdır.
• Pulse MA uygulayan farklı cihazlar üretilmiştir.
• En güçlü MA yaratanlar, ilgili vücut bölgesini
çevreleyen spiral elektrotlardır.
• Çember şeklinde elektrotlar yatan veya oturan hastaya
MA enerjisi aktarabilmektedir.
• Bu çemberler ilgili bölgeye veya vücut kısmına
olabildiğince yakın olması etkiyi arttırmaktadır.
• İlgili vücut kısımlarını arasına alabilen farklı
boyutlarda düz elektrotlar, tedavi yatağının altına
gizlenmiş minder altı elektrotlar vardır.
• Manyetik Stimülasyon
• 1) Ağrısızdır
• 2) Derin yerleşimli nöral yapıların stimülasyonu için
faydalıdır.
• 3) Uygulama esnasında stimulatör ile cildin direkt
temasına ihtiyaç yoktur.
• Ancak hedef doku MA içinde olmalıdır.
• MA duyusal ağrı reseptörlerini etkilemez. Cilt yüzeyinde
oluşan akım, ağrı reseptörlerini depolarize edecek kadar
fazla değildir.
• Geniş çaplı motor nöronlar eşik seviyede depolarize
olurlar ve motor cevaba yol açarlar.
• Derin dokularda motor depolarizasyon sağlarlar, siyatik
sinir ve brakial pleksus gibi derin yerleşimli yapıları MA ile
stimüle edilebilir.
• MA tedavisi düşünülüyorsa;
• MA puls veya değişken süreli olmalıdır. Çünkü statik
MA nöral dokularda depolarizasyona yol açmaz.
• Oluşan akım akışı MA değişim oranıyla orantılı olmak
ve oluşan akım manyetik puls oranının
karakteristiklerini taşımalıdır.
• Pulse MA’ın Etkileri
• İnvitro çalışmalar Manın potasyum, kalsiyum, magnezyum
gibi katyonların yarı geçirgen hücre zarlarından geçebilirliğini
etkilerler.
• Hücre zarı düzeyinde MA potasyum pompasını uyararak
hiperpolorizasyona yol açar.
• Pulse MA uygulamasında lizozom, ribozom ve mitokondri
stimülasyonu olduğu, enzimatik aktivite ve yapıtaşları
sentezinin pozitif yönde değiştiği belirlenmiştir.
•
• Laboratuvar şartlarında eritrosit membran potansiyeli
ve doku oksijen içeriğinin olumlu yönde arttığı
saptanmıştır.
• Pulse uygulama ile otonom sinir sisteminin
etkilenebildiği ve vazodilatasyon ile eritrosit
esnekliğinin artması ile doku perfüzyonu iyileşmektedir.
• Metabolik artıklar dokudan uzaklaşır, parsiyel O2
basıncı artar.
• Geniş vücut bölgelerine uygulanan MA solunum
volümünü arttırır
• Kalp atım hızı ve kan Phsı değişir.
• Makrofajları stimüle eder.
• Enzim miktar ve aktivitelerini arttırır.
• Antiinflamatuvar, analjezik, antiseptik, antimikrobial
değişikliklere yol açar.
• Osteoblast, kondrosit ve fibroblastların hücresel
aktivitelerini fizyolojik sınırlar içinde arttırdığı
gözlenmiştir.
• Nöral dokuların büyüme ve rejenerasyonunu arttırır.
• MA iç kulağı uyarabilir
• Adrenal glandlarda hücresel aktiviteyi arttırır
• Testisler üzerine uygulandığında kan testesteron
düzeyi artar.
• Endokrin fonksiyonlarda regülasyon yaptığı
gösterilmiştir.
• Bu kadar çok etkisi olmasına rağmen kullanım alanı
çok yaygın değildir.
• Çünkü bu etkilerin hepsi laboratuvar çalışmalarıdır
klinikte hastalar üzerinde yapılan uygulamalardan aynı
olumlu sonuç alınamamıştır.
• Günümüzde MA tedavisi bilimsel kriterlere dayanan
oturmuş kesin programlar yoktur.
• Genelde 50Hz lik düşük frekanslarla 30-60 gauss
gücünde 10-60 dakikalık 10-40 seanslık tedavilerdir.
• En yaygın kullanım:
• Akut enflamasyonlarda 3mT(30gauss) güç, 6hz ile 10
dakika, 1-2 hafta
• Kronik olgularda 6mT güç, 25-50 Hz frekansında, en
az 15 dakika, 2 hafta hergün, sonra haftada 2-3 seans.
Toplam süre yaş ve klinik tabloya göre değişmektedir.
•
• Pulse ve statik MA tedavisi hala yaygın ve tartışmasız
kabul gören uygulama değildir.
• MA tedavisi ile ilgili yayınlarda endikasyonlar, tanı
kriterleri, takip süre ve kriterleri, tedavi cihazı ve
uygulama teknikleri standart kalıplar içermediği, plasebo
karşılaştırmalı çalışmalara genelde rastlanmadığı için
metaanalizlere temel olacak çalışmalar yok denecek kadar
azdır.
• Endikasyonlar----
• 1) Lokomotor sistemin akut ve kronik hastalıkları:
• Burkulma, zorlanma, ezilme gibi yumuşak doku spor
yaralanmaları
• Tendinit, bursit, epikondilit, fasiit ve kas zedelenmeleri
• Dejeneratif ve enflamatuvar romatizmal hastalıkların akut
subakut ve kronik dönemleri
• Kırıklarda iyileşmeyi arttırır.
• Endoprotezlerin gevşemesi
• Aseptik nekroz
• Akut ve kronik kas spazmları
• Ankilozan spondilit
• Osteoporoz
• 2) Dermatolojik ve periferik vasküler hastalıklar:
• Gecikmiş yara iyileşmesi
• Kladikasyo intermittan
• Ateroskleroz
• Kol ve bacaklarda benign damar kökenli ekstremite
arteriyel ve venöz dolaşım bozukluğu
• Ödemler
• 3) Nörolojik hastalıklar:
• Nevraljiler, Ağrılı enflamatuvar periferal sinir sistemi
hastalıkları, Servikal bölge kas ve yumuşak doku kaynaklı baş
ve boyun ağrıları , Migren....
• Kompleks bölgesel ağrı sendromu
• Bell paralizisi yüzün sadece bir tarafındaki tüm kas gruplarını etkileyen, akut
başlangıçlı ve nedeni bilinmeyen fasiyal sinir alt nöron paralizisidir.

• Brakial pleksus yaralanmaları

• Optik sinir atrofisi
• 4) Diğerleri:
• Bronşit
• Sinüzit
• Diabetik anjiopati
• Lipid metabolizma bozuklukları
• Metabolik hastalıkların eklem ve damarlara ilişkin
komplikasyonları
• MA Tedavisinin Kontraendikasyonları
• Bilinen bir yan etkisi yoktur.
• Pace maker kullanmında
• Gebelikte ilk 3 trimestrda
• İmplante iç kulak işitme cihazı kullananlarda
• Küçük metalik implantı olanlarda kullanılması sorun
yaratabilir.
• Teşekkür ederim