Modül 8

Masaj Terapisi
Editör – Eğitim Programı moderatörü
Dr.SAİT SEVİNÇ
Fizyoterapi Meridyen Masaj Eğitimi
• Masaj Terapisi - Nedir
• Vücuttaki yumuşak dokuların normalleşmeleri amacıyla
bilimsel bir şekilde manipüle edilmeleridir.
• Masaj Terapisi
• Masaj terapisi, vücuttaki yumuşak dokuların normalleşmesi
amacıyla bu dokuların bilimsel bir şekilde manipüle
edilmesidir.
• Sabit ya da hareketli basınç uygulaması, tutma, vücudun
hareketi ya da vücuda doğru yapılan hareketleri içeren
manuel tekniklerden oluşur. Masaj terapisi öncelikle ellerle
uygulansa da bazen ön kollar ve dirsekler de kullanılır.
• Bu teknikler kas, iskelet, dolaşım, lenf, sinir ve diğer
vücut sistemlerini etkiler.
• Masaj terapisinin temel felsefesi vücudun kendisini
iyileştirme kabiliyetini destekleyen ve sağlığa ulaşmayı
ya da iyileşmeyi amaçlayan "Vis medicatrix naturae
(Tabiatın iyileştirici gücü)" görüşünü içine alır.
• Dokunma masaj terapisinin temel aracıdır. Masaj uygulanan
tekniklerin türü bakımından tarif edilebilse de masaj
terapisinde dokunma sadece mekanik bir yöntemle
kullanılmaz.
• Ellerin nereye koyulacağını ve hareketlerin hangi doğrultuda
yapılacağını tarif eden masaj tekniğinin bir resmine ya da
diyagramına bakılabilir; ancak bu resim iyi bir masaj için
önemli olan herşeyi ifade etmeyecektir. Masajın bir de
ustalık yönü vardır.
• Masajda genellikle belli bir dereceye kadar basınç ve
hareket ile temas uygulandığı için, masaj terapisti her
bir kişi için kullanacağı en uygun basıncı saptamak
için duyarlılılıkla dokunmalıdır.
• Örneğin çok fazla basınç kullanmak bedenin
gerilmesine neden olabilirken, çok az basıncın etkisi
yeterli olmayacaktır.
• Duyarlı dokunuşlar aynı zamanda, masaj terapistinin elleri
vasıtasıyla hastanın bedeninde kas gerginliği ve diğer
yumuşak doku problemlerinin bulunduğu bölgelerin yerini
saptamak gibi faydalı bilgiler edinmesini sağlar.
• Dokunma aynı zamanda bir iletişim biçimi olduğundan
hassas dokunuş –terapötik ilişkilerde gerekli bir unsur
olan– bakım ve ilgi hissini gün yüzüne çıkarır.
• Uygulamada pek çok masaj terapisti işlerinde birden fazla
teknik veya yöntem kullanabilir ya da bazen birkaç yöntemi
birleştirebilir. Etkin masaj terapistleri her kişinin ihtiyaçlarını
ayrı ayrı ortaya çıkarır ve daha sonra bu ihtiyaçları en iyi
karşılayacak tekniklere başvurur.
• İsveç masajı,kasların daha çok yüzey katmanlarında
sıvazlama, yoğurma ve friksiyon tekniklerinden oluşan bir
sistemdir; genellikle kalbe doğru kan akışı yönünde ve bazen
de aktif ve pasif eklem hareketleri ile birlikte uygulanır
• Genel gevşemeyi desteklemek, dolaşım ile hareket aralığını
iyileştirmek ve kas gerilimini rahatlatmak için kullanılır. İsveç
masajı en yaygın kullanılan masaj biçimidir.
• Derin doku masajı, kasların her birine yönlendirilmiş yavaş
vuruşlar, doğrudan basınç veya friksiyon uygulayarak kronik
kas gerilim modellerini gevşetmek için kullanılır. İsveç
masajına kıyasla daha derin kas katmanlarına, daha fazla basınç
uygulanır; adına derin doku masajı denilmesinin nedeni de
budur ve kronik kas gerilimi için etkindir.
• Spor masajı, İsveç ve derin doku masajına benzer
teknikler kullanır ancak özellikle atletik performansın
beden üzerindeki etkilerinin üstesinden gelmek için
ve atletlerin eğitim, performans ve yaralanmalardan
iyileşmeleri ile ilgili ihtiyaçlarına göre uyarlanır.
•
• İsveç masajına kıyasla daha derin kas katmanlarına,
daha fazla basınç uygulanır; adına derin doku masajı
denilmesinin nedeni de budur ve kronik kas gerilimi
için etkindir.
• Nöromüsküler masaj, yalnız kaslara uygulanan bir derin
masaj türüdür. Öncelikle tetik noktalarını (vücudun
diğer bölgelerindeki ağrılarla ilişkili olan yoğun kas
gerilimi düğümleri) rahatlatmak ve aynı zamanda kan
akışını hızlandırmak için kullanılır.
• Genellikle ağrıyı azaltmak için başvurulur. Tetik noktası
masajı ve myoterapi birbirine benzeyen masaj türleridir.
• Akupresür, akupunktur meridyenleri (Asya anatomi
kavramları dahilinde tanımlanan enerji kanalları)
üzerinde bulunan spesifik noktalara, fiziksel rahatsızlığa
yol açan bu meridyenler üzerinde tıkanmış olan enerjiyi
serbest bırakmak ve enerji akışını yeniden dengelemek
için parmak veya baş parmağı basıncı uygular.
• Shiatsu aküpresürün Japonya’ya özgü bir biçimidir
• Masaj terapisinin maliyeti coğrafi bölgeye, masaj
terapistinin deneyimine ve masajın uzunluğuna göre
değişir.
• Müşterinin evinde veya ofisinde gerçekleştirilen masaj
terapisi seansı, masaj terapistinin yolda geçirdiği
zamana göre daha maliyetli olabilir. Seanslar
genellikle bir saattir.
• Masaj seanslarının sıklığı büyük ölçüde değişebilir.
• . Eğer kişi belirli bir sorun için masaj yaptırıyorsa,
seansların sıklığı tıbbi duruma göre değişiklik
gösterebilir; yine de genellikle haftada bir yapılır.
• Bazı kişiler masaj ile düzenli kişisel sağlık ve fitness
programlarını birleştirebilir.
• Bu kişiler haftada bir ila ayda bir arasında değişecek
şekilde düzenli olarak masaj yaptırır.
• İlk randevu genelikle kişinin masaj terapisi alma amacı,
sağlık geçmişi ve diğer alanlar hakkında bilgi toplanması ile
başlar. Kişinin rahatlığı ölçüsünde müşteriden kıyafetlerini
çıkarması istenir.
• Müşteri kıyafetlerini çıkarırken odada yalnız kalır, ayrıca
örtünebilmesi için ona bir örtü ya da havlu sağlanmış
olacaktır.
• Masaj terapisti sadece vücudun masaj yapılan kısmını
sıyıracaktır. Müşterinin kanaatine her zaman saygı duyulur
• Masaj terapisti, kısa bir süre içinde cilde nüfuz edecek olan
bir yağ veya losyon kullanabilir.
• Masajda en fazla yararı sağlamak için masaj yapılan kişi
genellikle terapiste doğru sağlık bilgilerini vermeli, her türlü
rahatsızlığını, ister masajın kendisinden isterse de oda
sıcaklığı veya herhangi bir diğer dikkat dağıtması muhtemel
olan faktörden kaynaklansın, bildirmelidir ve sürece karşı
mümkün olduğunca açık ve alıcı olmalıdır
• Sigortanın masaj tedavisini kapsayıp kapsamadığı
durumlar değişkenlik gösterir.
• Çoğu durumda, masaj tedavisi için doktor reçetesi
gereklidir.
• Masaj tedavisi reçete edildikten sonra, kapsam kişinin
poliçesinde ya da planında açık biçimde ifade
edilmemişse sigorta şirketinden onay almak
gerekebilir
• Masaj terapisi tarihte bilinen en eski bakım
uygulamalarından biridir. 4000 yıldan daha eski Çin tıbbı
metinlerinde, masaja ilişkin referanslar bulunur.
• Masaj Batılı sağlık bakım uygulamalarında, en azından
"Tıbbın Babası” Hipokrat zamanından beri
savunulmaktadır. M.Ö. 4. yüzyılda Hipokrat, "Hekim pek
çok şeyi ve elbette ovmayı da bilmelidir" (Antik Yunan’da
masaj içim ovma terimini kullanılırdı) diye yazmıştır.
• Modern, bilimsel masaj terapisinin kökenleri masaj ile
aktif ve pasif egzersizi içeren tümleşik bir sistem
geliştirmiş olan İsveçli Per Henrik Ling’e (1776–
1839) kadar uzanır.
• Ling yöntemlerini öğretmek için 1813’de İsveç’te
"Kraliyet Merkezi Jimnastik Enstitüsü” okulunu
kurmuştur.
• Modern, spesifik masaj terapisi, İsveç’te eğitim görmüş, iki
New York’lu hekim olan George ve Charles Taylor
kardeşler tarafından 1850’lerde ABD’ye getirilmiştir.
• ABD’de ilk masaj terapisi kliniği, İç Savaş döneminin
ardından iki İsveçli hekim tarafından açılmıştır. Doktor
Baron Nils Posse, Boston’da Posse Enstitüsü’nü işletmiştir
ve Doktor Hartwig Nissen, Washington’da Hükümet Meclis
Binası’nın yakınında İsveç Sağlık Enstitüsü’nü açmıştır.
• Masajın gözden düştüğü zamanlar olmuş olsa da
1960’larda gevşeme, iletişim ve alternatif şifa için bir
araç olarak farklı bir biçimde yeniden yaygınlaşmıştır.
• Günümüzde masaj, en popüler şifa yöntemlerinden
biridir.
• Alternatif tıp çevrelerinde olduğu kadar geleneksel
tıp camiasında da kullanılmaktadır ve bazı sağlık
sigortası planlarında kapsam dahilindedir.
• Genel olarak masajın kan dolaşımını, kan ve lenf
akışını etkilediği, kas gerilimini ve gevşekliğini
azalttığı, uyarı ya da sedasyon yoluyla sinir sistemini
etkilediği ve doku iyileşmesini hızlandırdığı bilinir.

• Bu etkiler birkaç fayda sağlar:

• Kas gerilimi ve sertliğini azaltır.
• Kas spazmlarını dindirir.
• Daha fazla esneklik ve hareket aralığı sağlar.
• Hareketin kolaylığı ve etkinliğinde artış sağlar.
• Stresi azaltır ve gevşemeye destek olur.
• Daha derin ve kolay solunumu destekler.
• Kan dolaşımı ve lenf hareketinde iyileşme sağlar.
• Baş ağrısı ve göz yorgunluğu gibi stresle ilişkili
durumları dindirir.
• Kas çekilmesi ve bağ incinmesi gibi yumuşak doku
yaralanmalarının iyileşmesinde hızlanma ve bu
yaralanmalarla ilişkili ağrı ve şişmelerde azalma sağlar.
• Yumuşak doku yaralanmalarının ardından skar doku
oluşumunda azalma sağlar.
• Cilt sağlığı ve cildin beslenmesinde artış sağlar.
• Duruşu etkileyen gerilim modellerini değiştirme
yoluyla duruşta iyileşme sağlar.
• Mükemmel bir stres yönetim aracı olması nedeniyle
stresi azaltır.
• Sağlık hissi yaratır.
• Anksiyete seviyesini düşürür.
• Zihin-vücut ilişkisi bilincini artırır.
• Gevşemiş bir zihinsel farkındalık halinin gelişimini
destekler.
• Masaj terapisinin aynı zamanda belgelenmiş klinik
faydaları da vardır.
• Örneğin masaj anksiyeteyi azaltabilir; genç astım
hastalarında akciğer fonksiyonlarını iyileştirebilir; kronik
iltihaplı bağırsak hastalıklarından mustarip kişilerde
psiko-duygusal distresi azaltabilir; prematüre bebeklerde
kiloda artış sağlayabilir ve motor gelişimi iyileştirebilir;
bağışık sisteminin fonksiyonlarını artırabilir.
• Masajın yardımcı olabileceği bazı tıbbi durumlar
şunlardır:
• Alerjiler, anksiyete ve stres, artrit, astım ve bronşit,
karpal tünel sendromu ve diğer tekrarlı hareket
yaralanmaları, kronik ve geçici ağrı, dolaşım sorunları,
depresyon, sindirim bozuklukları, gerilim baş ağrısı,
insomnia, miyafasiyal ağrı, spor yaralanmaları ve
temporomandibular eklem fonksiyon bozukluğu
• Masaj, birtakım hazırlıklar gerektirir. Genellikle kişi
temiz olmalı ve masajdan hemen önce yemek
yememelidir.
• Kişi, alkol veya tıbbi olmayan ilaçların etkisi altında
olmamalıdır. Masaj terapistleri genellikle randevu ile
çalışır ve genellikle randevu verirken kişiye nasıl
hazırlanacağı konusunda bilgi verirler.
• Masaj nispeten güvenlidir; ancak bununla birlikte
olumsuz sonuçlar doğurabilir. Örneğin kişide, şu
durumlardan biri varsa, masaj terapisi uygulanmamalıdır:
• ilerlemiş kalp hastalıkları, hipertansiyon (yüksek kan basıncı),
flebit, tromboz, emboli, böbrek yetmezliği; masaj metastazı
hızlandıracaksa (örneğin bir tümörü yayacaksa) ya da
kemoterapi veya diğer tedaviler nedeniyle doku hasarı varsa,
kanser, bulaşıcı hastalıklar, bulaşıcı cilt hastalıkları, akut
iltihap, enfeksiyonlu yaralanmalar, iyileşmeyen kırıklar,
çıkıklar, soğuk ısırması, büyük fıtıklar, bağ yırtılmaları,
kanamaya yatkın hastalıklar ve psikoz.
• Masaj, şu hastalıkların etkilediği alanlarda lokal olarak
uygulanmamalıdır: Romatoid artrit, alevlenme, egzama, guatr
ve açık cilt lezyonları. Masaj vücudun bu sorunlardan
etkilenmemiş bölgelerine uygulanabilir.
• Şu tıbbi sorunlar söz konusuysa, masaj uygulamasından önce
bazı önlemler alınmalıdır: gebelik, yüksek ateş, osteoporoz,
diyabet, ağrı ve kas sabitlenmesinin (koruyucu bir tepki olarak
gerginleştirme) artacağı ameliyat sonrası durumlar, iletişim ya
da algıyı bozabilen endişe ya da zihinsel durumlar.
• Bu gibi durumlarda masajın uygunluğu değişkenlik gösterir.
Masaj uygulama kararı, neden olması muhtemel zarar göz
önünde bulundurularak alınmalıdır.
• Örneğin bir kişide osteoporoz varsa, kemiklerin uygulanan
basınca dayanacak kadar güçlü olup olmadığı dikkate
alınmalıdır.
• Eğer kişinin bir sağlık sorunu varsa ve masaj tedavisinin
uygun olup olmayacağı konusunda tereddütlüyse, bir
doktora danışılmalıdır.
• Masaj terapisinin yan etkileri yoktur. Bazen insanlar,
masajın kendilerini çok gevşek ya da zihinsel olarak
odaklanamayacak hale getirebileceği konusunda kaygı
duyarlar.
• Aksine, masaj insanların daha rahat ve uyanık
hissetmelerini sağlama eğilimindedir.
• 1939'dan önce, başlıca İngilizce tıp yayınlarında masaj
üzerine 600'den fazla araştırma çalışması
yayımlanmıştır. Ancak daha sonra araştırmaların hızı,
tıbbın masajla tedaviye olan ilgisizliği nedeniyle
yavaşlamıştır.
• 1980'li yıllarda, tamamlayıcı ve alternatif tıbba duyulan
ve gitgide artan ilgiye paralel olarak masajın
popülerliğinin de artması ile birlikte, masaj terapisi
araştırmalarının sayısı yeniden yükselişe geçmiştir.
• Yürütülen kapsamlı çalışmalarda masaj terapisinin,
akut ve kronik ağrı, akut ve kronik iltihap, kronik
lenfödem, mide bulantısı, kas spazmı, çeşitli yumuşak
doku işlev bozuklukları, anksiyete, depresyon,
insomnia ve zihinsel hastalıkları şiddetlendirebilecek
olan psiko-duygusal stresin tedavisindeki faydaları
belgelenmiştir.
• Günlük masaj terapisi ile tedavi edilen prematüre
bebekler daha fazla kilo alır ve hastanede kalma süreleri
masaj yapılmayan bebeklere göre daha kısadır.
• Doğum sonrasında ağırlığı normale göre daha düşük olan
40 bebek üzerinde yapılan bir çalışmada, masaj yapılan 20
bebeğin, masaj tedavisi almayan 20 bebeğe göre günde
%47 daha fazla kilo aldığı ve hastanede ortalama altı gün
kalarak maliyetlerde yaklaşık 3000 $'lık bir tasarruf
sağlandığı saptanmıştır
• Kokaine maruz kalmış, erken doğmuş ve 10 gün
boyunca günde üç kez masaj terapisi alan bebekler, gözle
görülür bir iyileşme göstermiştir.
• Sonuçlar masaj yapılan bebeklerin daha az doğum
sonrası komplikasyon yaşadığını, 10 günlük süre içinde
strese bağlı davranışlarında azalmalar meydana geldiğini,
günlük %28 daha fazla kilo artışı olduğunu ve daha
olgun motor davranışlar sergilediklerini göstermiştir.
• Hastanede yatan, depresif ve uyum bozukluğu olan
52 çocuk ve ergen ile gevşeme videoları izlemiş olan
kontrol grubunu karşılaştıran bir çalışma ise, masaj
terapisi alan kişilerin daha az depresif ve kaygılı
olduğunu ve tükürük kortizol seviyelerinin daha
düşük olduğunu (daha az depresyon düzeyinin bir
göstergesi) buldu
• Başka bir çalışma ise, masaj terapisinin 18 yaşındaki bir
kimsede, kan basıncı ve kalp hızında azalma ile cilt
ısısında artış gibi ölçümlerle ispat edilmiş olan
gevşemelere yol açtığını göstermiştir.
• Travma sebepli omurga ağrısı olan 52 kişiye uygulanan
birleşik masaj teknikleri ise, akut ve kronik ağrıda
önemli oranda iyileşme ve kas esnekliği ve dokusunda
artışa yol açmıştır.
• Bu çalışma masaj terapisinin aynı zamanda, %15-50
oranında değişen bir maliyet tasarrufu ile maliyet
açısından da son derece verimli olduğunu bulmuştur.
• Masajın, beyni endorfin üretmesi için uyararak,
vücudun ağrıyı kontrol altına almak için doğal
endorfin üretme kabiliyetini teşvik ettiği de
ıspatlanmıştır.
• Fibromiyalji, bu etkiden olumlu etkilenebilen tıbbi durumlar
için bir örnektir. Gerginlik ve kaygı belirtileri olan beş kişi
üzerinde yapılan bir pilot çalışmada, masaj terapisine karşı;
kalp hızı, frontalis ve önkol ekstansör elektromiyogramları
(EMGs) ve deri direncine dair psiko-fizyolojik
parametrelerinin bir ya da birkaçında, kas gerginliğinde
gevşeme ve anksiyetede azalma olduğunu gösteren dikkate
değer bir tepki ortaya çıktığı keşfedilmiştir.
• Lenf drenaj masajının radikal mastektomi sonrasında gelişen
lenfödemin kontrol altına alınmasında, mekanize yöntemler
veya idrar söktürücü ilaçlara göre daha etkili olduğu, sonuç
olarak lenfödemin kontrol altına alınması için masajın
kullanılmasının tedavi maliyetlerini önemli oranda düşüreceği
görülmüştür
• . Başka bir çalışma ise, masaj terapisinin, kronik
iltihabi bağırsak hastalığından mustarip kişilerin
psiko-duygusal sıkıntıları üzerinde güçlü bir etkisi
olabildiğini ortaya çıkarmıştır.
• Masaj tedavisi, bu hastalardaki ağrı ve kısıtlılık
ataklarının sıklığını azaltmada etkili olmuştur.
• Masaj bağışıklık sistemini de güçlendirebilir. Kronik
yorgunluk sendromu üzerine yapılan bir araştırma
masaj terapisi alan grubun, kontrol grubuna göre
depresyon, duygusal sıkıntı ve somatik belirtilerinin
daha az, uyku saatlerinin daha fazla ve adrenalin ile
kortizol hormonu seviyelerinin daha düşük olduğunu
bulmuştur.
• Teşekkür ederim