Boerenpraat

Onlangs weer een bbq met de ons omringende buren gehad. Ik ga meestal met de dames praten,
want de heren staan meteen bij elkaar om over boerenzaken te spreken en daar weet ik uit ervaring
niets van. Bovendien hoor ik slecht en verdom ik het om een versterker te dragen en men maakt ook
nog eens taalkundige capriolen die mijn pet nog te boven gaan.
Toch wil ik hier wat zeggen over boerenzaken. Onlangs sprak ik de onderzoeker Eise Spijker. Een
econoom die werkt voor de stichting JIN.NGO, een wereldwijde organisatie die zich bezighoudt met
klimaat en duurzaamheid. Nu niet meteen ophouden met lezen, want het is de moeite waard om te
horen wat Eise heeft te melden. Daar kom ik zo op terug.
De bbq was bij John en Anita Hettinga en tijdens de rondleiding op het bedrijf raakten Arnoud
Schelhaas en John in een discussie over de zwabberende politieke regels, nu weer betreffende
stikstofvrije stallen. Het blijkt dat na enorme investeringen deze stallen toch niet zo stikstofvrij zijn.
Beiden verzuchtten: wat willen ze nou toch van ons.
Er klopt iets niet in het huidige politieke functioneren. Een ervaring tijdens mijn vakantie in Duitsland
biedt een treffende gelijkenis. We staan op een camping met vriendelijke Nederlandse meiden, die
hun best doen om het ons naar de zin te maken, ondanks een reeks Duitse regels. De camping is
onderdeel van een grote organisatie, dus er is waarschijnlijk een directeur van de financiële afdeling,
een directrice van de afdeling amusement en welbevinden en een directeur onderhoud. Een aardig
voorbeeld van een kabinet met zijn ministers die gaan over financiën, milieu, cultuur en
Rijkswaterstaat. Nou goed, ik ga douchen, ik ben onder de indruk van de kwaliteit van de
bouwmaterialen en het is ook nog schoon. De directies welbevinden en onderhoud hebben goed
werk geleverd. In de douche is een prettig bankje met handige haakjes, maar dan zie ik boven de
kraan een rood verlichte knop. Als ik hierop druk komt er 20 seconden water van precies 30 graden
naar beneden. Na driemaal drukken moet ik even wachten op de volgende serie van drie. Ik begrijp
dat de directie financiën het heeft gewonnen van de directie welbevinden. Al het werk van
welbevinden is met deze knop teniet gedaan. Terwijl ik me afvraag wie het in zijn hoofd heeft
gehaald om die boekhouder zijn zin te geven, vliegen er twee straaljagers oorverdovend over. Het
ministerie van defensie was er dus niet van op de hoogte dat hier een camping ligt, of had het
misschien gewonnen van welbevinden. De directie onderhoud maakt het verder geen moer uit, als er
maar geen moer naar beneden komt.
Precies deze chaos staat model voor waar onze boeren mee te maken hebben. Eise zei, in de paar
minuten dat wij elkaar spraken, dat mest verzamelen en vergisten nauwelijks kilowatten opbrengt,
en dus kan het worden afgeschoten door financiën. Voor het milieu zijn de waarden torenhoog, maar
de boekhouders hebben het blijkbaar jammerlijk van milieu gewonnen. Eise toverde het ene staaltje
van politieke onwil of miscommunicatie na het andere uit zijn pet. Hij ziet ook dat men boeren die
hun klimaatbest doen, vrijwillig of zelfs gedwongen uitkoopt. Links en rechts zou het misschien een
idee zijn om eens te gaan samenwerken.
Lucas van Royen