Materiały czerpane z podręcznika "biologia na czasie 3" zakres rozszerzony, "biologia na czasie 2" po gimnazjum zakres rozszerzony oraz materiały dodatkowe
Materiały czerpane z podręcznika "biologia na czasie 3" zakres rozszerzony, "biologia na czasie 2" po gimnazjum zakres rozszerzony oraz materiały dodatkowe
Materiały czerpane z podręcznika "biologia na czasie 3" zakres rozszerzony, "biologia na czasie 2" po gimnazjum zakres rozszerzony oraz materiały dodatkowe
Materiały czerpane z podręcznika "biologia na czasie 3" zakres rozszerzony, "biologia na czasie 2" po gimnazjum zakres rozszerzony oraz materiały dodatkowe
Gruczoły Hormony Działanie hormonów Skutki nadmiaru
niedoboru docelowy Przysadka Hormony tropowe: Pobudzają tarczycę, Podobne do Podobne do Inne (wazopres. i - Tyreoliberyna (TRH) korę nadnerczy i niedoczynności nadczynności gruczoły oksytoc. uwalnia tyreotropine gonady do gruczołów, na gruczołów, na które dokrewne wytwarzane (TSH) - pobudza wydzielania które działają działają w wydzielanie hormonów podwzgórzu, - Adrenakortykotropina tylko (ACTH) uwalniane - Foliberyna uwalnia przez tylny folitropine (FSH) płat - Luliberyna (LH-RH) przysadki) uwalnia lutropine (LH) a u mężczyzn (ICSH) - Gonadoliberyna (LH/FSH-RH) uwalnia gonadotropine - Kortykoliberyna (CRH) uwalnia kortykotropina (ACTH) Melanoliberyna (MRH) uwalnia melanotropine (MSH), natomiast melanostatyna (MIH) hamuje wydzielanie Somatoliberyna (SRH) - Pobudza przemianę W okresie - W okresie Wszystkie uwalnia somatotropina białek, tłuszczów, dzieciństwa dorastania prowadzi komórki (STH) - hormon wzrostu sacharydów i prowadzi do do gigantyzmu Natomiast składników karłowatości (olbrzymi wzrost i Somatostatyna (SIH) mineralnych we przysadkowej właściwe proporcje hamuje wydzielanie wszystkich (niski wzrost i ciała) somatytropiny komórkach i niewłaściwe - Po okresie stymuluje ich wzrost proporcje ciała) dorastania prowadzi - Najbardziej do akromegalii intensywnie jest (stopniowe wydzielany w nocy powiększanie się po zaśnięciu dłoni, stóp, serca) - Prolaktoliberyna - Pobudza gruczoły Gruczoły (PRH) uwalnia mlekowe i okresie mlekowe prolaktyne (PRL) poporodowym do Natomiast wytwarzania mleka prolaktostatyna (PIH) i - Hamuje owulację dopamina hamują wydzielanie prolaktyny - - - Hormon lipotropowy (LPH) - pobudza rozkład tłuszczów zapasowych powodując wzrost stężenia wolnych kwasów tłuszczowych we krwi Wazopresyna Reguluję gospodarkę wodną przez - - - sterowanie procesem zagęszczenia moczu Oksytocyna - U kobiet powoduje - - - skurcze macicy podczas porodu - U mężczyzn powoduje skurcze nasieniowodów podczas ejakulacji Szyszynka Melatonina - Działa na rytm snu i Powoduje - Prowadzi do Układ czuwania przyspieszenie obniżenia płodności nerwowy - Hamuje rozwój i dojrzewania - Prowadzi do czynności gonad opóźnienia - Powoduję agregację dojrzewania ziaren melaniny prowadząc do przejaśnień skóry Tarczyca Kalcytonina Zmniejsza stężenie Zwiększenie Kości Ca2+ we krwi przez stężenia Ca2+ we blokowanie krwi - uwalniania Ca2+ z kości Tyroksyna (T4) - Pobudzają - Powoduje Powoduję chorobę Wiele Trijodotyronina (T3) - metabolizm powiększenie Gravesa-Basedowa komórek do syntezy tych - Ułatwiają tarczycy (autoimmunologiczna ciała gruczołów wymagany wchłanianie glukozy z - W dorosłych choroba tarczycy), jest jod przewodu obrzęk czyli utrata wagi, pokarmowego śluzowaty przyspieszona - Pobudzają syntezę (sucha, szorstka przemiana materii, białek skóra, obwisłe powiększenie - Zwiększa powieki) tarczycy (wole), wydzielanie STH - U dzieci bezsenność, drżenie - Zmniejsza poziom kretynizm rąk, osłabienie cholesterolu we krwi Przytarczyce Parathormon (PTH) - Większe stężenie - Zmniejszenie - Powoduje Kości, wapnia we krwi i stężenia wapnia demineralizację kości jelito, wzmożone jego we krwi - - Zwiększanie nerki wchłanianie z wzmożona stężenia wapnia we przewodu pobudliwość krwi - zwiększone pokarmowego tkanki nerwowej jego wydalanie z - Zmniejszenie (mrowienie, moczem (odkładanie stężenia wapnia w skurcze mięśni się złogów wapnia w kościach i fosforanu szkieletowych) nerkach) we krwi - Tężyczka Grasica Tymozyna (THF) Wpływa na - Powoduje Narządy dojrzewanie i obniżenie liczby układu różnicowanie limfocytów we odpornoś limfocytów T krwi ciowego - Osłabienie - mechanizmów obronnych przeciwko komórkom nowotworowym Tymopoetyna Hamuje Wzrost siły Zmniejszenie siły Narządy przewodzenie skurczu skurczu układu impulsów odpornoś nerwowych między ciowego komórkami nerwowymi i mięśniowymi Tymostymulina Pobudzanie Osłabienie Narządu wytwarzania mechanizmów układu interferonu obronnych - odpornoś przeciwko ciowego wirusom Nadnercza Adrenalina (A) - Przygotowują - Napady nadciśnienia Układ (g. i m. w Noradrenalina (NA) - organizm do walki - Zbyt wysoki poziom nerwowy, korze wytwarzane w rdzeniu lub ucieczki glukozy we krwi wątroba, nadnerczy) nadnerczy - Podnoszą ciśnienie serce, krwi i glukozę mięśnie - Zwiększają gładkie, - częstotliwość oskrzela skurczów serca - Rozszerzają oskrzela i zwiększa tempo oddechu i rozkład tł. - Rozszerza źrenice Glikokortykosteroidy - Wzrost stężenia Powoduje Powoduje zespół Wiele np. kortyzol glukozy we krwi chorobą Cushinga (zaburzenia komórek (przez Addisona (brak gospodarki ciała glukoneogenezę) łaknienia, tłuszczowej i - Większe ciśnienie wymioty, węglowodanowej, krwi krótkotrwałe odkładanie się tkanki - Obniża odporność bóle brzucha, tłuszczowej, organizmu i hamuje zmniejszenie zwłaszcza na twarzy i syntezę białek masy ciała, karku, osteoporoza) Mineralokortykosteroi - Wpływa na przebarwienia Kanaliki dy np. aldosteron gospodarkę skóry) nerkowe mineralną organizmu - Zwiększa wchłanianie jonów sodu i potasu w nerkach (Na+ z moczu pierwotnego, K+ wydalane) Trzustka Insulina (kom. B) - Zmniejsza stężenie Powoduje - Powoduje Mięśnie glukozy we krwi hipoglikemię, zmniejszenie stężenia gładkie, - Hamuje która prowadzi cukru we krwi - tkanka glukoneogenezę do cukrzycy typu wpływa na mózgowie tłuszcz., Zwiększa syntezę I - Utrata wątroba białek i tłuszczów przytomności, a nawet śmierć - powoduje wstrząs hipoglikemiczny Glukagon (kom. A) Zwiększa stężenie Wątroba glukozy we krwi - - (przez glukoneogenezę) Jądra Testosteron (w kom. - Powoduje rozwój - Brak owłosienia - Wiele Leydiga w jądrach i drugorzędowych twarzy komórek korze nadnerczy) cech płciowych - Wysoki głos ciała (męskich narządów - Wąskie barki płciowych, poza - Zaburzenia jądrami) popędu - Odpowiada za płciowego i męską budowę ciała płodności - Wzrost mięśni szkieletowych, kości i krtani Jajniki Estrogeny (w - Powoduje rozwój - Niekobieca Wiele pęcherzykach Graafa i drugorzędowych budowa ciała komórek korze nadnerczy) cech płciowych (wąskie biodra) ciała (Estradiol, estron, (żeńskich narządów - Zaburzenia estriol) rozrodczych, poza popędu jajnikami) płciowego i - Wpływa na płodności - proporcję ciała, barwę głosu, typ owłosienia, zmiany zachodzące w macicy podczas cyklu miesiączkowego Progesteron (w ciałku - Umożliwia rozwój Macica żółtym, łożysku i korze zarodka i płodu - - nadnerczy) - Kontroluje przebieg ciąży Relaksyna - Hamuje skurcze mięśni macicy - Rozluźnia spojenie - - - łonowe w czasie porodu