PAGGANYAK NA GAWAIN

1. B__ __A __ C__N

2. __ A __B A __ __ S

3. P A __ __ A __ G __

4. __ U __ V __ E __ __ J __

5. __ __ R __ __C
 SAGOT
1.BULACAN
2.ZAMBALES
3. PAMPANGA
4.NUEVA ECIJA
5.TARLAC
Panitikan ng Rehiyon
REHIYON NG KATAGALUGAN
(CENTRAL LUZON)
GROUP 2
 GITNANG LUZON (REHIYON III)
➢Ang gitnang Luzon itinalagang Rehiyong III ay
isang administratibong rehiyon sa
Pilipinas,pangunahing naglilingkod upang ibuo ang
pitong lalawigan ng malawak na gitnang kapatagan
ng pulo ng Luzon( ang pinakamalaking pulo) para sa
layuning pampangasiwaan.Taglay ng Rehiyon na ito
ang pinakamalaking kapatagan sa bansa at
gumagawa ng halos lahat ng supply ng bigas sa
bansa, kaya binansagan itong “ Bangan ng Bigas ng
Pilipinas”
➢Pangingisda, panghahayupan, pagsasaka,
pagmimina,pagtotroso , at paggawa ng
asukal at asukal at produktong yari sa
rattan. Idagdag pa ang paggawa ng parol na
may pandaigdigang kalidad.

➢Kilala rin ang lugar sa mga pangunahing

produkto katulad ng bigas, mais, isda,
kawayan at mga mineral tulad ng
ginto,tanso,platinum,at iba pa.
➢Ito rin ay tahanan din ng mga
dakilang Pilipino – bayani,
manunulat, pangulo, iskolar, artista
at marami pang iba.
➢
 MGA LALAWIGAN AT KABISERA
NG KATAGALUGAN( CENTRAL
LUZON)
1.AURORA- BALER
2.BATAAN- BALANGA
3.BULACAN- MALOLOS
4.NUEVA ECIJA- PALAYAN
5.PAMPANGA- SAN FERNANDO
6.TARLAC- TARLAC CITY
7.ZAMBALES- IBA
MGA URI NG AWITING BAYAN NG GITNANG
LUZON AT MGA HALIMBAWA NITO:
❑BASULTO- basúlto ay isang mapang-uyam na awit ng pag-
ibig at may kalapat na sayaw. Nagmula ito sa Victoria,
Tarlac at may impluwensiyang Kapampangan
HALIMBAWA :
-Aniang malati cu
-Oka o Kaka
❑ GOSO– tumutungkol sa moralistikong aspekto ng
kanilang kalinangan.Ito ay may tiyak na aral at inaawit sa
saliw sa gitara,biyolin,at tamburin tuwing Araw ng mga
Patay

❑HALIMBAWA:
-Apu kung makibale
❑PAMURI –nag-ugat sa salitang “puri” at inihahanay sa
isang uri ng awit ng pag-ibig ng mga Kapampangan

HALIMBAWA:
-Aroy Catimyas na Nitang Dalaga
-Atsing Rosing/Neneng

❑ PANG-OBRA –nagpapakita ng pagpapahalaga sa mga

gawaing ng mga Kapampangan.Awit sa pagtatrabaho.

HALIMBAWA:
-Bye Ning Kasamak ( Buhay ng magsasaka)
-Deting Tatam Pale ( Itong mga taong nagtatanim Ng
palay)
❑PANINTA –awit bilang pagpaparangal ng
mga Kapampangan sa isang hayop,bagay,lugar
o tao na kanilang labis na pinahalagahan.
Ipinalalagay din itong isang awit ng pag-ibig.

❑HALIMBAWA
- Dalumdum ning Bengi ( Ang dilim Ng Gabi )
- Atin Ku Pung singsing ( Mayroon akong
SingSing)
- Ecu pa Keling Wan ( Hindi ako nakalimot )
❑Sapataya –awiting nag-uugnay sa mga
kapampangan sakanilang paniniwalang politikal.
May himig ito ng pangangatwiran o pagtatalo
habang sinasaliwan ng isang sayaw sa saliw ng
kastanyente.
 DULA
❑Karagatan –inihahayag sa paraang patula ang
pagsasadula ng kanilang karagatan.Ito ay nag-ugat sa
isang kasaysayan ng isang prinsesa na sadyang
naghulog ng singsing sa dagat upang mapakasal sa
katipang mahirap na maninisid ng perlas

❑.Duplo –ito’y nilalaro rin sa lamayan ng mga patay

kung saan nagpapaligsahan ang mga kalahok sa laro
sa kanilang husay sapagtula
✓ Ibon Ng Hari
❑ Komedya –laging hango sa pag-iibigan ng isang prinsipe
at prinsesa.Ang labanan ng mga Kristiyano at muslim
ang binibigyan ng mahahalagang bigat dito at laging
nagtatapos sa pagtatagumpay ng mga Kristiyano at
pagbibinyag ng mga Muslim sa Kristiyanismo.

❑ Padre Anselmo Jorge Fajardo –pinakatanyag na

manunulat ng komedya.
HALIMBAWA:
-Gonzalo de Condova –tungkol ito sa pakikipagsapalaran ni
Kapitan Gonzalo at ng kanyang pag-ibig kay prinsesa
Zulema na anak ng isang sultan.
❑ ZARZUELA–mula sa zarzuela ng mga Kastila na nag-ugat
sa lugar kung sa anito ang unang itinanghal sa
Espanya,ang Zurzuela de la Provincia deGuenco.•Ang
“Alang Dios” na sinulat ni Juan Crisostomo Sotto ang
pinakapaboritong panoorin ng mga Kapampangan. • Ang
mga pangalangAurelio Tolentino, Mariano Proceso
Pabalan Biron, Crisostomo Sotto at Felix Galura ay mga
napatanyag sa larangan ng zarzuela

HALIMBAWA:
- Alang Dios
- Ing Managpe
( Mariano Process Pabalan Bayron )
MGA AKDANG PANRELIHIYON
❑ Pasyon-Isang akdang panrelihiyon na naglalaman ng buhay at
pagpapakasakit
ni Hesukristo
❑ Cenakulo-Isa pang paraan ng pagpapahayag ng akdang ito
• Pagsasabuhay ng paghihirap ni Kristo hanggang sa kanyang
kamatayan
• Ang mga sinulat ni Cornelio A. Panbalan Biron, kilalang manunulat ng
pasion
•Ang mga akdang Banal o pamamasa ning Balen nang Karelendaman
Ning Ginu Tang Hesukristo Kabang Keti Ya King Yatu.Annga King
Panglasa Na’t Pangamate na King Krus Uli ning pangyaklung na King
Kasalanan Tamu (Banal o panitikang bayan tungkol sa buhay ng ating
Panginoong Hesukristo habang Siya’y nasa mundo pa kasama ang
kanyang Kamatayan sa Krus upang iligtas tayo sa ating kasalanan)
❑Ang Crissotan at ang Ligligan Katawasan
•Isang uri ng tulang nagtatalo ng mga kapampangan.
•Dito nag-ugat ang “crissotan”ng mga kapampangan
•Ang “crissotan”ay hango sa pangalan ni Crisostomo
Sotto
•Ito ay isang pagtatalong patula na katulad ng
balagtasan

❑ Nobela -Ang mga mahuhusay at kilalang manunulat

ng nobelang Kapampangan:Aurelio Tol entino
(Ing Buok Ester) at Juan Crisostomo Sotto(Lidia)
- Ang Kapalaran
( Zoilo Galang )
 MGA KARUNUNGANG BAYAN NG
REHIYON III
• BUGTONG- Ang bugtong, pahulaan, o patuturan ay
isang pangungusap o tanong na may doble o
nakatagong kahulugan na nilulutas bilang isang
palaisipan
Halimbawa :
▪ Nung eme pukpukan, eya mangan.
( kung hindi mo siya pupukpukin,hindi ito kakain)
SAGOT: PAKO
❑ Aduang bolang sinulad, anggang banwa
miraras.
(Dalawang bolang sinulid, hanggang langit
nakakarating)
SAGOT:MATA

❑ Oyan na, Oyan na, karing bulag akakit ya.

( Ayan na, Ayan na, sa mga bulag ito ay
nagpapakita.)
SAGOT: HANGIN
❑DIPARAN– naglalaman ng mga
salawikain at kasabihan ng mga
kapangpangan.Ang kanilang paksa ay
hango sakatotohanan na kanilang
naranasan sa buhay.
HALIMBAWA:
-ing dutung makilala ya karing kayang
bunga (A tree is known by its fruit)
-Bayung Ari, Bayung ugali
( New king, new ways )
 SALAWIKAIN AT KAWIKAAN
❑Ang sakit ng kalingkingan,Damdam ng buong
katawan.

❑PANUNUDYO
• Atin cu pung singsing
 MGA HALIMBAWANG ALAMAT SA
REHIYON III
❑ALAMAT -Ang alamat o legend ay isang uri ng
panitikan na naglalaman ng tungkol sa mga
pinagmulan ng mga bagay-bagay sadaigdig. Kung
minsan nagsasalaysay ito ng mga pangyayari
hinggil sa tunay na mga tao at pook.Tumatalakay
din ito sa mga katutubong kultura, kaugalian o
kapaligiran.
• ANG ALAMAT NG BUNDOK PINATUBO

• ALAMAT NI SINUKUAN
 III.MGA BANTOG NA
PANULAT/MANUNULAT

➢ Francisco Balagtas ay isang

kilalang Pilipinong makata at
may-akda. Itinuturing na
William Shakespeare ng
Pilipinas para sa kanyang
kontribusyon at impluwensya
sa panitikang Pilipino.
➢ Ama ng Panulaang Tagalog
➢ ang kanyang obra-maestra ay
ang Florante at Laura (Awit)
➢Marcelo H. Del Pilar
➢ isang “dakilang
propagandista”
➢ Pangunahing lider ng
Kilusang Propaganda,
dakilang makata’t
manunulat.
➢ tagapagtatag at editor ng
Diariong Tagalog at naging
ikalawang editor ng La
Solidaridad. Bantog din
siyá sa sagisag-panulat na
Plaridel.
➢Virgilio S.Almario-

➢ isang
manunula,critiko,
tagasalin at guro,
➢ siya ay idineklarang
national artist for
Literature noong
Hunyo 25,2003
❑ ANTONIO K. ABAD

❑Isang manunulat at
historian
❑Nagkamit ng parangal si
Abad para sa Bakas ng
Himagsikan mula sa
Sulong sa Ikalalaya
noong 1910.
❑ GELACIO GUILLERMO-
❑Makata; manunulat; kritikong
pangliteratura; propesor;
maggagawa
❑masasabing isa sa mga
nangungunang rebolusyonaryong
manunulat sa Pilipinas. Siya rin
ang manunulat na gumamit ng
ngalang-sagisag na Kris
Montañez.
❑Isa siya sa mga pangunahing
makata sa Pilipino man o sa
Ingles. Gayundin, isa siyang
mahusay na tagasalin
➢PAMPANGA
❑ JUAN CRISOSTOMO
SOTO

❑ –Ama ng panitikang
Kapampangan
❑ Pambihira ang kanyang
kahusayan sa
pagtatalong patula sa
wikang Capampangan
kung kaya ang
pagtatalong patula sa
wikang Capampangan ay
tinawag na Crissotan na
katumbas ng Balagtasan
sa wikang Tagalog.
 MARIANO PONCE
❑Mariano Ponce.nagtapos sa San Juan
de Letran noong 1885 na may
karangalan bilang Bachiller en
Artes.Nagtapos din siya ng medisina
sa University of Santo Tomas noong
1887. Kalaunan, nakamit niya
angMedical Degree sa Central
University of Madrid noong 1889
❑ ILAN SA MGA AKDA NI PONCE :
ANG MGA PILIPINO SA INDO CHINA
ANG ALAMAT NG BULACAN
ANG PAGPUGOT KAY LONGINOS
❑ JOSE CORAZON DE JESUS
❑Kilala bilang “HUSE
MATUTE”
❑Tinaguriang “Hari ng
Balagtasan,”
❑Kilala bilang makata ng
bayan o makata ng publiko
❑Isa sa mga sumulat sa kanta
ni Constancio de Guzman na
Bayan Ko.
 IV.MGA HALIMBAWANG AKDA
Panitikan ng Rebolusyon(g
Florante at Laura(awit) 1896): Isang Paglingon at
ni: Francisco Balagtas Katipunan ng mga Akda nina
Bonifacio at Jacinto
Ang mahiwagang Dasalan at
pagkamatay ni Tuksuhan ni
Heneral Luna Ni:
Antonio K. Abad Marcelo H.Del Pilar
 V.PAGBUBUOD
• Ang Rehiyon Katagalugan ay mamatagpuan sa pagitan ng
Rehiyon 1 at 2 sa Hilaga at sa NCR sa Timog. Alam natin na
ang rehiyon 3 ay may malawak na kapatagan. Kaya ito ang
kanilang pangkabuhayan, palay ang pinakapangunahing
produkto ng rehiyon 3. Pangunahing produkto rin ang tabako,
asukal, mani, mais, kamote at sari-saring gulay. Dito natin
makikita ang mga kilala na mga manunulat sa ating bansa.
Sila ay may kanya-kanyang gawa na sumikat na hanggang
ngayon ay nananatili parin. Upang matugunan ang
pangangailangan ng bawat mamayan nito. Isa sa magandang
dahilan ng pagsama-sama ng mga lalawigan, ay pagiging
magkakalapit ng kanilang mga pinagmulan na hitik sa
kasaysayan.
 VI.PAGLALAPAT
1.Ito ay uri ng awiting bayan na naglalaman ng matalinghagang salita
na pangkaraniwang ginagamit sa pagpapastol ng mga hayop?
2.Siya ay isang pilipinong makata at tinaguriang Ama ng Panulaang
Tagalog.
3. Siya ang pinaka tanyag na manunulat ng komedya.
4. Siya ang pangunahing lider ng kilosan propaganda, dakilang
makata't at manunulat.
5. Ito ay nilalaro rin sa lamayan ng mga patay na kong saan
nagpapaligsahan ang mga kalahok.
6. Saan hinango ang salitang "Crisotan”?
7. Ito ay may pinakamalaking kapatagan sa bansa at gumagawa ng
halos lahat ng supply ng bigas na binsagang "Bangan ng bigas".
8.Magbigay ng isang panitikang akda na isinulat ni Marcelo H. Del
Pilar.

9-15. Ibigay ang Pitong Lalawaigan sa Rehiyon III