Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ......

/ 31
Imię i nazwisko ................................

1 Zaznacz zestaw zawierający numery wyrażeń, w których wymieniono czynniki ( ... / 1 p.)
kształtujące klimat Polski.

1. Występowanie gór fałdowych na Półwyspie Skandynawskim.

2. Oddziaływanie ciepłego Prądu Północnoatlantyckiego.
3. Równoleżnikowy układ form rzeźby terenu.
4. Położenie między Oceanem Atlantyckim a kontynentem azjatyckim.
5. Łagodzący wpływ Oceanu Indyjskiego.

A. 1, 2, 3 B. 1, 3, 5 C. 2, 3, 4 D. 2, 4, 5

2 Zaznacz w tabeli litery odpowiadające wartościom rocznej amplitudy powietrza w ( ... / 2 p.)
poszczególnych stacjach. Następnie wskaż miejsce o największej rocznej amplitudzie
temperatury powietrza.

Średnia miesięczna temperatura Amplituda

Stacja
powietrza (°C) średniej rocznej
meteorologiczna
temperatury
styczeń lipiec powietrza
Suwałki -4,9 16,8 A/B
Kasprowy Wierch -9,8 7,7 C/D
Wrocław -2,1 18,2 E/F
Szczecin -0,2 18,0 G/H
A. 21,7 B. 11,9 C. 2,1 D. 17,5 E. 16,1 F. 20,3 G. 18,2 H. 17,8

Największą średnią roczną amplitudę temperatury powietrza zanotowano

1. we Wrocławiu. 2. w Szczecinie. 3. w Suwałkach. 4. na Kasprowym Wierchu.

3 Podkreśl właściwe uzupełnienie każdego zdania. ( ... / 3 p.)

1. Okres wegetacyjny to czas, gdy średnia dobowa temperatura powietrza

przekracza 5°C / 0°C.
2. W Polsce dominują wiatry wiejące z zachodu / ze wschodu.
3. Na Kujawach odnotowuje się najwyższe / najniższe roczne sumy opadów
atmosferycznych w Polsce.

4 Na ilustracji zaznaczono elementy sieci rzecznej. Przyporządkuj poszczególne numery ( ... / 4 p.)
elementów (1–4) właściwym terminom.

1.___ 2. ___ 3. ___ 4. ___

A. Dorzecze. B. Ujście. C. Dział wodny. D. Rzeka główna. E. Dopływ.

Grupa A | strona 1 z 3
5 Na mapie konturowej Polski oznaczono numerami 1–7 wybrane rzeki. ( ... / 2 p.)

a) Zaznacz zestaw, w którym

rzekom oznaczonym na mapie
numerami przyporządkowano
właściwe nazwy.

A. 1 – Biebrza, 2 – Pilica, 7 – Noteć.

B. 1 – Narew, 3 – San, 4 – Warta.
C. 3 – Dunajec, 4 – Noteć, 5 – Odra.
D. 4 – Noteć, 6 – Nysa Łużycka,
7 – Warta.

b) Podaj numer, którym oznaczono

lewy dopływ Odry. ____

6 Podkreśl punkt, który nie przedstawia sposobu zapobiegania powodziom. ( ... / 1 p.)

A. przywracanie retencji naturalnej.

B. budowanie wałów przeciwpowodziowych.
C. odpowiednie zagospodarowywanie obszarów nadrzecznych.
D. budowanie kanałów łączących rzeki.

7 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A lub B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3. ( ... / 2 p.)

Do powodzi w rzekach województwa małopolskiego dochodzi najczęściej na przełomie

jest to okres, w którym dochodzi do roztopów

A. jesieni i zimy 1. w terenach górskich oraz pojawiają się i
intensywne opady deszczu.
ponieważ jest to okres w którym często występują opady
2.
deszczu oraz intensywne opady śniegu.
B. wiosny i lata
następuje podniesienie poziomu wody w ujściu
3.
rzeki.

8 ( ... / 3 p.)
Rozpoznaj przedstawioną na fotografii
formę rzeźby terenu i zaznacz poprawne
dokończenia zdań.

a) Przedstawiona na fotografii forma terenu to

A. klif. B. mierzeja. C. wydma.
b) Przykładem tej formy terenu jest
A. jezioro Mamry. B. wyspa Wolin.
C. Półwysep Helski.
c) Powstała ona w wyniku
A. budującej działalności lądolodu.
B. niszczącej działalności morza.
C. budującej działalności morza.

9 Zaznacz nazwę regionu Polski, w którym występują czarnoziemy. ( ... / 1 p.)

A. Nizina Podlaska. B. Pojezierze Mazurskie C. Wyżyna Lubelska. D. Tatry.

Grupa A | strona 2 z 3
10 Podkreśl podpunkt zawierający prawidłową charakterystykę Morza Bałtyckiego. ( ... / 1 p.)

A. Młode, bardzo płytkie (maksymalna głębokość 52 m) morze śródlądowe.

B. Młode morze międzykontynentalne o średnim zasoleniu 35‰.
C. Chłodne morze szelfowe o średnim zasoleniu 7,5‰.
D. Chłodne morze przybrzeżne o słabo rozwiniętej linii brzegowej.

11 ( ... / 3 p.)
Rozpoznaj przedstawiony na ilustracji typ gleby. Określ jego
żyzność we wskazanej skali oraz obszar występowania w
Polsce.

Typ gleby: bielica / czarnoziem / mada

Żyzność gleby: niska / średnia / wysoka
Obszar występowania: Żuławy Wiślane / Nizina Szczecińska /
Wyżyna Lubelska

12 Dopasuj nazwy typów lasów do odpowiednich opisów. ( ... / 3 p.)

1. łęg A. Tworzą go dęby, jesiony, wierzby i topole. Występuje w

2. bór okresowo zalewanych dolinach rzek.
3. ols B. Las porastający bagienne obniżenia. Charakterystycznym
gatunkiem jest w nim olsza czarna.
C. Wielogatunkowy las liściasty rosnący na żyznych glebach.
D. Las porastający obszary o mało żyznych glebach. Rosną w
nim niemal wyłącznie sosny.

13 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A lub B i jej uzasadnienie 1 albo 2. ( ... / 1 p.)

W województwie lubelskim wskaźnik lesistości jest

na znacznych obszarach występują

A. bardzo niski, 1. gleby mało żyzne, które sprzyjają
występowaniu lasów.
ponieważ
na znacznych obszarach występują
B. bardzo wysoki, 2. bardzo żyzne gleby, które są
wykorzystywane rolniczo.
14 Do zdań charakteryzujących formy ochrony przyrody dopasuj właściwe nazwy. ( ... / 2 p.)
Przy każdym opisie zapisz odpowiednią literę.

1. W zależności od elementu przyrody, który chroni, może być np. florystyczny,

faunistyczny, leśny.
2. Głównym celem tej formy ochrony przyrody jest zachowanie naturalnych walorów
krajobrazu.
A. Park narodowy. B. Park krajobrazowy. C. Rezerwat przyrody.
D. Pomnik przyrody. E. Ochrona gatunkowa.

15 Wskaż punkt, w którym wymieniono parki znajdujące się w pasie pojezierzy. ( ... / 2 p.)

A. Park Narodowy „Ujście Warty”, Drawieński Park Narodowy.

B. Park Narodowy „Bory Tucholskie”, Słowiński Park Narodowy.
C. Kampinoski Park Narodowy, Poleski Park Narodowy.
D. Wielkopolski Park Narodowy, Białowieski Park Narodowy.

Grupa A | strona 3 z 3
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 31
Imię i nazwisko ................................

1 Zaznacz zestaw zawierający numery wyrażeń, w których wymieniono czynniki ( ... / 1 p.)
kształtujące klimat Polski.

1. Położenie w wysokich szerokościach geograficznych.

2. Wyżynne ukształtowanie terenu.
3. Położenie między Oceanem Atlantyckim a kontynentem azjatyckim.
4. Równoleżnikowy układ rzeźby terenu.
5. Położenie w umiarkowanych szerokościach geograficznych.

A. 1, 2, 3 B. 1, 3, 5 C. 1, 2, 4 D. 3, 4, 5

2 Zaznacz w tabeli litery odpowiadające wartościom rocznej amplitudy powietrza w ( ... / 2 p.)
poszczególnych stacjach. Następnie wskaż miejsce o najmniejszej rocznej
amplitudzie temperatury powietrza.

Średnia miesięczna temperatura Amplituda średniej

Stacja
powietrza (°C) rocznej
meteorologiczna
temperatury
styczeń lipiec powietrza
Suwałki -4,9 16,8 A/B
Kasprowy Wierch -9,8 7,7 C/D
Wrocław -2,1 18,2 E/F
Szczecin -0,2 18,0 G/H
A.11,9 B. 21,7 C. 2,1 D. 17,5 E. 20,3 F. 16,1 G. 17,8 H. 18,2

Najmniejszą średnią roczną amplitudę temperatury powietrza zanotowano

1. we Wrocławiu. 2. w Suwałkach. 3. w Szczecinie. 4. na Kasprowym Wierchu.

3 Podkreśl właściwe uzupełnienie każdego zdania. ( ... / 3 p.)

1. Średnia roczna suma opadów atmosferycznych w Polsce wynosi około

600 mm / 800 mm.
2. Średnia roczna temperatura powierza w najcieplejszych regionach Polski wynosi
około 14°C / 9°C.
3. Kujawy to region Polski wyróżniający się najwyższymi / najniższymi rocznymi
sumami opadów atmosferycznych.

4 Na ilustracji zaznaczono elementy sieci rzecznej. Przyporządkuj poszczególne numery ( ... / 4 p.)
elementów (1–4) właściwym terminom.

1.___ 2. ___ 3. ___ 4. ___

A. Dział wodny. B. Dopływ. C. Dorzecze. D. Rzeka główna. E. Ujście.

Grupa B | strona 1 z 3
5 Na mapie konturowej Polski oznaczono numerami 1–7 wybrane rzeki. ( ... / 2 p.)

a) Zaznacz zestaw, w którym

rzekom oznaczonym na mapie
numerami przyporządkowano
właściwe nazwy.

A. 1 – Biebrza, 2 – Pilica, 7 – Wisła.

B. 1 – Narew, 3 – San, 4 – Odra.
C. 2 – Bug, 5 – Odra, 7 – Noteć.
D. 4 – Noteć, 6 – Nysa Łużycka,
7 – Warta.

b) Podaj numer, którym oznaczono

lewy dopływ Wisły. ____

6 Podkreśl punkt, który nie przedstawia sposobu zapobiegania powodziom. ( ... / 1 p.)

A. unikanie regulacji koryt rzecznych, tam gdzie to możliwe.

B. betonowanie brzegów rzek na terenach miejskich.
C. budowanie sztucznych zbiorników na rzekach.
D. budowanie polderów powodziowych.

7 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A lub B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3. ( ... / 2 p.)

Do powodzi w rzekach województwa dolnośląskiego dochodzi najczęściej na przełomie

jest to okres, w którym dochodzi do roztopów

A. wiosny i lata 1. w terenach górskich oraz pojawiają się i
intensywne opady deszczu.
ponieważ jest to okres w którym występują długotrwałe i
2.
intensywne opady deszczu.
B. lata i jesieni
następuje podniesienie poziomu wody w ujściu
3.
rzeki.

8 ( ... / 3 p.)
Rozpoznaj przedstawioną na fotografii
formę rzeźby terenu i zaznacz poprawne
dokończenia zdań.

a) Przedstawiona na fotografii forma terenu to

A. klif. B. mierzeja. C. wydma.
b) Formy tego typu występują na
A. Pojezierzu Mazurskim. B. wyspie Wolin.
C. Półwyspie Helskim.
c) Powstała ona w wyniku
A. niszczącej działalności morza.
B. budującej działalności lądolodu.
C. budującej działalności morza.

9 Zaznacz nazwę regionu Polski, w którym występują czarnoziemy. ( ... / 1 p.)

A. Wyżyna Lubelska. B. Pojezierze Mazurskie. C. Tatry. D. Nizina Podlaska.

Grupa B | strona 2 z 3
10 Podkreśl podpunkt zawierający prawidłową charakterystykę Morza Bałtyckiego. ( ... / 1 p.)

A. Silnie zasolone, ciepłe, bardzo zanieczyszczone morze szelfowe.

B. Młode morze szelfowe o maksymalnej głębokości 459 m.
C. Słabo zasolone, chłodne, głębokie (średnia głębokość 459 m) morze śródlądowe.
D. Ciepłe morze szelfowe o urozmaiconej linii brzegowej.

11 ( ... / 3 p.)
Rozpoznaj przedstawiony na ilustracji typ gleby. Określ jego
żyzność we wskazanej skali oraz obszar występowania w
Polsce.

Typ gleby: bielica / czarnoziem / mada

Żyzność gleby: niska / średnia / wysoka
Obszar występowania: Żuławy Wiślane / Nizina Szczecińska /
Wyżyna Lubelska

12 Dopasuj nazwy typów lasów do odpowiednich opisów. ( ... / 3 p.)

1. łęg A. Las porastający obszary o mało żyznych glebach. Rosną w

2. bór nim niemal wyłącznie sosny.
3. ols B. Wielogatunkowy las liściasty rosnący na żyznych glebach.
C. Las porastający bagienne obniżenia. Charakterystycznym
gatunkiem jest w nim olsza czarna.
D. Tworzą go dęby, jesiony, wierzby i topole. Występuje w
okresowo zalewanych dolinach rzek

13 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A lub B i jej uzasadnienie 1 albo 2. ( ... / 1 p.)

W województwie lubuskim wskaźnik lesistości jest

na znacznych obszarach występują

A. bardzo niski, 1. gleby mało żyzne, których nie
użytkuje się rolniczo.
ponieważ
na znacznych obszarach występują
B. bardzo wysoki, 2. bardzo żyzne gleby, na których rosną
lasy.
14 Do zdań charakteryzujących formy ochrony przyrody dopasuj właściwe nazwy. ( ... / 2 p.)
Przy każdym opisie zapisz odpowiednią literę.

1. Ochroną są objęte głównie gatunki zwierząt, roślin lub grzybów.

2. Ochronie podlega tu każdy element krajobrazu.

A. Park narodowy. B. Park krajobrazowy. C. Rezerwat przyrody.

D. Pomnik przyrody. E. Ochrona gatunkowa.

15 Wskaż punkt, w którym wymieniono parki znajdujące się w pasie nizin ( ... / 2 p.)
środkowopolskich.

A. Gorczański Park Narodowy, Drawieński Park Narodowy.

B. Park Narodowy „Bory Tucholskie”, Woliński Park Narodowy.
C. Białowieski Park Narodowy, Poleski Park Narodowy.
D. Wielkopolski Park Narodowy, Roztoczański Park Narodowy.

Grupa B | strona 3 z 3