Η ψυχαναλυτική της αγάπης.... με ένα θεολογικό υστερόγραφο!

Συγχωρέστε με εκ των προτέρων, αλλά οι σκέψεις αυτές είναι προϊόν θράσους,

καθόσον εγώ δεν έχω σπουδάσει ψυχανάλυση, παρόλα αυτά είμαι εραστής της
τέχνης και της έχω μεγάλη αδυναμία. Παρόλα αυτά διαβάστε άφοβα διότι το
κείμενο το τσέκαρε φίλη ψυχαναλύτρια, χρόνια στον χώρο! Αφόρμηση των
σκέψεων αυτών είναι ένα βιβλίο της τεράστιας Ελληνίδας ψυχαναλύτριας, Άννας
Ποταμιάνου (από το «Ψυχική οικονομία και δυναμική στις οριακές καταστάσεις»).
Καταρχάς, έχετε ακουστά τον (παρεξηγημένο) όρο «libido» του Freud, ο οποίος
αναφέρεται στην, εν γένει, ζωτική, ενέργεια η βασική έκφραση της οποίας είναι ο
Έρως. Ο Freud θεωρεί ότι η libido είναι όντως αυτό ακριβώς: ενέργεια! Η ενέργεια
αυτή είναι ποσοτικοποιήσιμη και συμπεριφέρεται όπως και οι άλλες μορφές
ενέργειας: συγκεντρώνεται σε σωματικές-ερωτογενείς ζώνες, άλλοτε πλεονάζει και
ζητάει εκτόνωση, άλλοτε λιμνάζει (και νιώθουμε βαρεμάρα, καμιά επιθυμία για
τίποτα), άλλοτε καθηλώνεται σε πρόσωπα από το παρελθόν («είμαι κολλημένος με
τον/την πρώην»)... Αυτό ας μην μας φαίνεται περίεργο: πώς γίνεται αφού είναι
ψυχική ενέργεια να έχει ποσότητα; Το νιώθουμε και το εκφράζουμε στην
καθημερινή μας ζωή: πάμε διακοπές για να «γεμίσουμε μπαταρίες» ή νιώθουμε να
έχουμε «αδειάσει» ή σε κάποιο στόχο ή πρόσωπο «επενδύουμε» ενέργεια και
χρόνο...

(Αυτό δεν πρέπει να ξενίζει ακόμα και όσους από εμάς είμαστε χριστιανοί: ο
Δαμασκηνός στη δογματική του αναφέρει ότι ολότελα άυλος είναι μόνο ο Θεός... )

Παρόλα αυτά, όμως, η ενέργεια αυτή είναι ιδιότυπη...δεν είναι σαν τον ηλεκτρισμό,
ας πούμε...αλλά υπόκειται σε ψυχικό μετασχηματισμό, δηλαδή αναπαρίσταται στο
νου ή τη φαντασία μας με αναπαραστάσεις, συμβολισμούς (π.χ. στα όνειρά μας) και
φαντασιώσεις. Η Ποταμιάνου ισχυρίζεται πως κάθε εμπειρία και βίωμα αφήνει στον
ψυχισμό «μνημονικά ίχνη» (σαν τις γραμμές στους δίσκους pick up). Ότι έχουμε
ζήσει χαράσσει γραμμούλες στον ψυχισμό μας, κάθε εμπειρία αφήνει ίχνη (τίποτε
δεν χάνετε: γι’ αυτό και λειτουργεί η ψυχανάλυση, ακολουθεί συνειρμούς και
φαντασιώσεις, οι οποίοι σηματοδοτούν αυτά τα ίχνη)! Οι καλές εμπειρίες, λοιπόν,
οι εμπειρίες ζεστασιάς και ασφάλειας, που ως μωρά είχαμε με τη μαμά μας (τον
φροντιστή μας), «ελκύουν» αυτήν την ενέργεια: τότε λέμε πως τα μνημονικά ίχνη
«επενδύονται» με libido, με ζωτική, ερωτική ενέργεια. Το καλό, λοιπόν, που μας
έχουν δώσει οι άλλοι, είναι ενέργεια, δημιουργεί αποθέματα, είναι πηγή δύναμης
και σιγουριάς (έκανε λάθος ο Νίτσε που έλεγε: «ότι δεν με σκοτώνει με κάνει πιο
δυνατό». Μόνο η αγάπη είναι δύναμη). ΄

Άρα: στις καλές εμπειρίες, στα μνημονικά ίχνη από βιώματα ζεστασιάς, σιγουριάς
και ασφάλειας, ο ψυχισμός «συσσωρεύει» ενέργεια...όσο πιο πολύ το καλό μέσα
μας, τόσο πιο μεγάλη «ποσότητα» ενέργειας συσσωρεύεται! Η μεγάλη
συσσώρευση ενέργειας επενδύεται στα μνημονικά ίχνη και στις αναπαραστάσεις
που τα συνοδεύουν...και όλο αυτό δημιουργεί έναν πυρήνα με πολύ ισχυρό
«κέλυφος», ένα τείχος ασφάλειας και σιγουριάς μέσα μας, το οποίο μας ενισχύει
και μας δίνει δύναμη να δημιουργήσουμε, να αγαπήσουμε, να ανοιχτούμε στη ζωή!

Υπάρχουν όμως και οι κακές εμπειρίες, όταν το μωρό φοβάται, πεινάει, νιώθει
ένταση (την οποία δεν μπορεί να διαχειριστεί μόνο του)! Τι γίνεται τότε; Τότε μέρος
της ψυχικής ενέργειας του μωρού, της libido, πάει στις άμυνες, το παιδί πάει να
«σπρώξει» το κακό συναίσθημα «έξω» (ωπ, να οι πρώτες άμυνες, διχοτόμηση,
απώθηση, λίγο αργότερα, και άλλες). Το θαύμα της αγάπης είναι ότι αυτή η
ενέργεια δανείζεται, μοιράζεται. Αν δεν έχει το μωρό, του δίνει η μαμά, όταν δεν
έχουμε εμείς και νιώθουμε να καταρρέουμε, φωνάζουμε ανθρώπους να μας
«στηρίξουν», γιατί; Γιατί είναι ώρα να δανειστούμε ενέργεια!

Μπορούμε να βγάλουμε κάποιο θεολογικό συμπέρασμα από όλο αυτά; Νομίζω πως
ναι, διότι η χριστιανική θεολογία, αν είναι χριστιανική, δηλαδή πάνω από όλα
βιβλική (και οι Πατέρες ερμηνευτές της Αγίας Γραφής είναι) και όχι ένας
μεταφυσικός πλατωνισμός, μιλάει για τον πραγματικό άνθρωπο με σάρκα και οστά,
όπως και η ψυχανάλυση. Συμπεράσματα: α) η αγάπη δεν είναι κάτι άυλο, είναι μια
δομή μέσα, ένα πλέγμα, ένα τείχος προστασίας, γεμάτο ενέργεια. β) η οργή,
αντιθέτως, είναι συναίσθημα, μπορούμε να οργιζόμαστε και να αγαπάμε
ταυτόχρονα. Όταν ο Χριστός οργίζεται στον Ναό, δεν σημαίνει ότι έπαυσε να αγαπά
τους ανθρώπους εκείνους! Η αγάπη είναι κάτι πιο βαθύ, είναι τρόπος ζωής, είναι
εσωτερική δομή (αναφέρομαι στην αγγλοσαξονική σχολή των «αντικειμενοτρόπων
σχέσεων»). Εκεί, πιστεύω, έγκειται και η δυσκολία μας να συμβιβάσουμε μέσα μας
τις εκφράσεις που χρησιμοποιεί η Γραφή που μιλάνε για οργή Θεού και από την
άλλη μας λένε ότι ο Θεός είναι αγάπη! Η ΟΡΓΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΕΙΝΑΙ ΟΡΓΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ
ΑΜΑΡΤΙΑΣ, ΟΧΙ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΑΜΑΡΤΩΛΟΥ. Όταν, ανθρωποπαθώς, το τονίζω,
ΑΝΘΡΩΠΟΠΑΘΩΣ, λέμε ότι ο Θεός οργίζεται, δε σημαίνει ότι δεν αγαπά!!! Η οργή
του είναι κατά της αμαρτίας που καταστρέφει το πλάσμα του και δεν το αφήνει
πλήρως να αναπτυχθεί...ποτέ κατά του αμαρτωλού!!! Άρα, ΟΡΓΗ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗ ΔΕΝ
ΑΛΛΗΛΟΑΝΑΙΡΟΥΝΤΑΙ. ΚΑΙ Η ΟΡΓΗ ΕΙΝΑΙ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΓΙΑ
ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΟΧΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ.

Υ.Σ. Όσοι υπερορθόδοξοι νιώθουν ανεπίτρεπτο το πάντρεμα ψυχανάλυσης και

θεολογίας, τότε να βρίσουν και τους Πατέρες που συνδιαλέχθηκαν με την
Φιλοσοφία!!!