Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 22 p.

Imię ..................................................................................

1 ( ... / 3 p.)

Wykres przedstawia siłę skurczu mięśnia

szkieletowego oraz mięśnia gładkiego w
zależności od czasu.
a) Określ, która krzywa ilustruje skurcz
mięśnia gładkiego.
b) Określ, na czym polega różnica w skurczach
mięśnia gładkiego i mięśnia szkieletowego.
c) Wyjaśnij, dlaczego we włóknach mięśnia
szkieletowego oglądanych pod mikroskopem
świetlnym widoczne jest poprzeczne
prążkowanie.

2 Przyporządkuj wymienionym elementom budowy kości (1−3) nazwy budujących je tkanek (A−D). ( ... / 1 p.)
1. powierzchnie stawowe A. tkanka kostna zbita
2. trzony kości B. tkanka kostna gąbczasta
3. nasady kości C. tkanka chrzęstna szklista
D. tkanka chrzęstna sprężysta
1. _____ 2. _____ 3. _____
3 Podaj funkcje pełnione przez ścięgno i więzadło w układzie ruchu. ( ... / 1 p.)
Funkcja ścięgna:
Funkcja więzadła:
4 Podaj nazwę elementu stawu tworzonego przez błonę włóknistą i błonę maziową. ( ... / 1 p.)

5 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F, jeśli ( ... / 1 p.)
fałszywe.

1. Więzozrosty łączą żebra z mostkiem. P F

2. Stawy są przykładem połączeń ścisłych. P F
3. Całkowicie nieruchomym połączeniem jest kościozrost. P F

6 Osteoporoza jest najpowszechniej występującą chorobą kości. Jej przyczyną jest przewaga procesów ( ... / 3 p.)
resorpcji nad procesami tworzenia się kości, co w konsekwencji prowadzi do osłabienia szkieletu i
zwiększenia ryzyka złamań kości. Częstość występowania osteoporozy wyraźnie zwiększa się u osób, które
przekroczyły 60. rok życia. Choroba ta występuje u ludzi obojga płci, lecz znacznie częściej zdarza się u
kobiet. Utrata masy kości przebiega u kobiet szczególnie intensywnie w pierwszych latach po menopauzie. W
wyniku zmniejszonej syntezy witaminy D3 zmniejsza się aktywność osteoblastów. Niedobór witaminy D3
wpływa na rozwój osteoporozy przez zaburzenie jelitowego wchłaniania wapnia i przyczynia się do
ujemnego bilansu tego pierwiastka. Osteoporoza charakteryzuje się zmniejszeniem gęstości mineralnej kości
i zmianą jej struktury, co uwidacznia się m.in. zmniejszeniem ilości beleczek kostnych w tkance kostnej
gąbczastej oraz ubytkiem warstwy korowej kości.
a) Wyjaśnij, dlaczego ubytek masy kości przebiega u kobiet szczególnie intensywnie w pierwszych
latach po menopauzie.
b) Uzasadnij, że zmniejszona synteza witaminy D3 ma wpływ na powstanie osteoporozy.
c) Podaj trzy sposoby działań profilaktycznych zmniejszających ryzyko zachorowania na osteoporozę.
7 U zwierząt występują różne rodzaje ruchów, m.in. rzęskowy i mięśniowy. ( ... / 1 p.)
Zaznacz dwie grupy zwierząt, dla których charakterystyczny jest ruch rzęskowy.
A. gąbki B. wirki C. stułbiopławy D. skąposzczety E. wieloszczety

KPKPJQODNQKPPHQ Grupa A | strona 1 z 3

8 Wyjaśnij, na czym polega dług tlenowy. ( ... / 1 p.)

9 Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących kości kończyny dolnej. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest ( ... / 1 p.)
prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.
1. Kości podudzia i stępu to przykłady kości długich. P F
2. Do kości podudzia należą kości piszczelowa i strzałkowa. P F
3. Między paliczkami stopy znajdują się stawy siodełkowate. P F

10 Sposób poruszania się zwierząt oraz budowa ich narządów lokomotorycznych ściśle łączą się ze ( ... / 2 p.)
środowiskiem ich życia. Nartnik – owad wodny, który należy do rzędu pluskwiaków różnoskrzydłych –
przemieszcza się po powierzchni wód stojących. Jego odnóża są pokryte mikroskopijnej wielkości włoskami,
między którymi gromadzi się powietrze. W czasie wykonywania ruchu przez nartnika błona powierzchniowa
wody się ugina, ale nie ulega przerwaniu. Larwy tego zwierzęcia budową ciała przypominają imago, są
jednak mniejsze i mają zawiązki skrzydeł.
a) Wymień rodzaje narządów lokomotorycznych występujących u nartnika i określ, jaką pełnią
funkcję.
b) Podaj właściwość wody, którą wykorzystują nartniki do przemieszczania się po powierzchni.
Wyjaśnij, na czym ta właściwość polega.
11 Zaznacz dwa zdania, które poprawnie opisują wewnętrzną budowę kości. ( ... / 1 p.)

A. Okostna uczestniczy w przebudowie kości po urazach mechanicznych, np. po złamaniach.

B. Tkanka kostna gąbczasta charakteryzuje się większą twardością w porównaniu z tkanką kostną zbitą.
C. Tkanka kostna gąbczasta buduje głównie nasady kości długich.
D. Blaszki kostne są charakterystycznym elementem budowy tkanki kostnej gąbczastej.
E. U osób dorosłych większość kości wypełnia szpik kostny czerwony.
12 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F, jeśli ( ... / 1 p.)
fałszywe.
1. Mięśnie stanowią czynną część układu ruchu. P F
2. Ścięgna to pasma tkanki nabłonkowej, które przymocowują mięsień do kości. P F
3. W niektórych mięśniach brzusiec podzielony jest na części zwane głowami. P F

13 Zaznacz dwa zdania, w których poprawnie opisano budowę kończyny górnej i kończyny dolnej. ( ... / 1 p.)

A. Rzepka występuje zarówno w budowie szkieletu kończyny górnej, jak i kończyny dolnej.
B. W budowie obu obręczy: brakowej i miednicznej uczestniczy tyle samo kości.
C. Kości w kończynie górnej są zdecydowanie bardziej masywne w porównaniu z kośćmi w kończynie
dolnej.
D. W szkielecie kończyn górnej i dolnej występują kości długie.
E. Kończyny górne oraz dolne są połączone ze szkieletem osiowym za pomocą obręczy.
14 Podaj dwa główne źródła energii dla skurczu mięśnia szkieletowego. ( ... / 1 p.)

15 Na rysunkach przedstawiono sarkomer – podstawową jednostkę funkcjonalną i strukturalną włókna ( ... / 2 p.)
mięśniowego.

a) Określ, który rysunek przedstawia sarkomer będący w skurczu. Uzasadnij swoją odpowiedź.
b) Podkreśl tę spośród związanych z sarkomerem struktur, która nie zmienia swojej wielkości podczas
skurczu.
prążek A, prążek I, odległość między dwiema liniami Z, smuga H

KPKPJQODNQKPPHQ Grupa A | strona 2 z 3

16 Podaj dwie funkcje mięśni szkieletowych. ( ... / 1 p.)

KPKPJQODNQKPPHQ Grupa A | strona 3 z 3

Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 22 p.
Imię ..................................................................................

1 Przyporządkuj wymienionym elementom budowy kości (1−3) nazwy budujących je tkanek (A−D). ( ... / 1 p.)
1. powierzchnie stawowe A. tkanka kostna zbita
2. trzony kości B. tkanka kostna gąbczasta
3. nasady kości C. tkanka chrzęstna szklista
D. tkanka chrzęstna sprężysta
1. _____ 2. _____ 3. _____
2 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F, jeśli ( ... / 1 p.)
fałszywe.

1. Stawy są przykładem połączeń ścisłych. P F

2. Całkowicie nieruchomym połączeniem jest kościozrost. P F
3. Więzozrosty łączą żebra z mostkiem. P F

3 Podaj funkcje pełnione przez ścięgno i więzadło w układzie ruchu. ( ... / 1 p.)
Funkcja ścięgna:
Funkcja więzadła:
4 Podaj nazwę elementu stawu tworzonego przez błonę włóknistą i błonę maziową. ( ... / 1 p.)

5 Sposób poruszania się zwierząt oraz budowa ich narządów lokomotorycznych ściśle łączą się ze ( ... / 2 p.)
środowiskiem ich życia. Nartnik – owad wodny, który należy do rzędu pluskwiaków różnoskrzydłych –
przemieszcza się po powierzchni wód stojących. Jego odnóża są pokryte mikroskopijnej wielkości włoskami,
między którymi gromadzi się powietrze. W czasie wykonywania ruchu przez nartnika błona powierzchniowa
wody się ugina, ale nie ulega przerwaniu. Larwy tego zwierzęcia budową ciała przypominają imago, są
jednak mniejsze i mają zawiązki skrzydeł.
a) Wymień rodzaje narządów lokomotorycznych występujących u nartnika i określ, jaką pełnią
funkcję.
b) Podaj właściwość wody, którą wykorzystują nartniki do przemieszczania się po powierzchni.
Wyjaśnij, na czym ta właściwość polega.
6 Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących kości kończyny dolnej. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest ( ... / 1 p.)
prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.
1. Kości podudzia i stępu to przykłady kości długich. P F
2. Między paliczkami stopy znajdują się stawy siodełkowate. P F
3. Do kości podudzia należą kości piszczelowa i strzałkowa. P F

7 Zaznacz dwa zdania, które poprawnie opisują wewnętrzną budowę kości. ( ... / 1 p.)

A. U osób dorosłych większość kości wypełnia szpik kostny czerwony.

B. Tkanka kostna gąbczasta charakteryzuje się większą twardością w porównaniu z tkanką kostną zbitą.
C. Blaszki kostne są charakterystycznym elementem budowy tkanki kostnej gąbczastej.
D. Tkanka kostna gąbczasta buduje głównie nasady kości długich.
E. Okostna uczestniczy w przebudowie kości po urazach mechanicznych, np. po złamaniach.
8 Zaznacz dwa zdania, w których poprawnie opisano budowę kończyny górnej i kończyny dolnej. ( ... / 1 p.)

A. W szkielecie kończyn górnej i dolnej występują kości długie.

B. W budowie obu obręczy: brakowej i miednicznej uczestniczy tyle samo kości.
C. Kończyny górne oraz dolne są połączone ze szkieletem osiowym za pomocą obręczy.
D. Kości w kończynie górnej są zdecydowanie bardziej masywne w porównaniu z kośćmi w kończynie
dolnej.
E. Rzepka występuje zarówno w budowie szkieletu kończyny górnej, jak i kończyny dolnej.

KPKPJQODNQKPPHQ Grupa B | strona 1 z 3

9 Wyjaśnij, na czym polega dług tlenowy. ( ... / 1 p.)

10 Podaj dwie funkcje mięśni szkieletowych. ( ... / 1 p.)

11 Na rysunkach przedstawiono sarkomer – podstawową jednostkę funkcjonalną i strukturalną włókna ( ... / 2 p.)
mięśniowego.

a) Określ, który rysunek przedstawia sarkomer będący w skurczu. Uzasadnij swoją odpowiedź.
b) Podkreśl tę spośród związanych z sarkomerem struktur, która nie zmienia swojej wielkości podczas
skurczu.
prążek A, prążek I, odległość między dwiema liniami Z, smuga H
12 ( ... / 3 p.)

Wykres przedstawia siłę skurczu mięśnia

szkieletowego oraz mięśnia gładkiego w
zależności od czasu.
a) Określ, która krzywa ilustruje skurcz
mięśnia gładkiego.
b) Określ, na czym polega różnica w skurczach
mięśnia gładkiego i mięśnia szkieletowego.
c) Wyjaśnij, dlaczego we włóknach mięśnia
szkieletowego oglądanych pod mikroskopem
świetlnym widoczne jest poprzeczne
prążkowanie.

13 Osteoporoza jest najpowszechniej występującą chorobą kości. Jej przyczyną jest przewaga procesów ( ... / 3 p.)
resorpcji nad procesami tworzenia się kości, co w konsekwencji prowadzi do osłabienia szkieletu i
zwiększenia ryzyka złamań kości. Częstość występowania osteoporozy wyraźnie zwiększa się u osób, które
przekroczyły 60. rok życia. Choroba ta występuje u ludzi obojga płci, lecz znacznie częściej zdarza się u
kobiet. Utrata masy kości przebiega u kobiet szczególnie intensywnie w pierwszych latach po menopauzie. W
wyniku zmniejszonej syntezy witaminy D3 zmniejsza się aktywność osteoblastów. Niedobór witaminy D3
wpływa na rozwój osteoporozy przez zaburzenie jelitowego wchłaniania wapnia i przyczynia się do
ujemnego bilansu tego pierwiastka. Osteoporoza charakteryzuje się zmniejszeniem gęstości mineralnej kości
i zmianą jej struktury, co uwidacznia się m.in. zmniejszeniem ilości beleczek kostnych w tkance kostnej
gąbczastej oraz ubytkiem warstwy korowej kości.
a) Wyjaśnij, dlaczego ubytek masy kości przebiega u kobiet szczególnie intensywnie w pierwszych
latach po menopauzie.
b) Uzasadnij, że zmniejszona synteza witaminy D3 ma wpływ na powstanie osteoporozy.
c) Podaj trzy sposoby działań profilaktycznych zmniejszających ryzyko zachorowania na osteoporozę.
14 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie zawiera prawdziwe informacje, lub F, jeśli ( ... / 1 p.)
fałszywe.
1. Ścięgna to pasma tkanki nabłonkowej, które przymocowują mięsień do kości. P F
2. Mięśnie stanowią czynną część układu ruchu. P F
3. W niektórych mięśniach brzusiec podzielony jest na części zwane głowami. P F

15 Podaj dwa główne źródła energii dla skurczu mięśnia szkieletowego. ( ... / 1 p.)

KPKPJQODNQKPPHQ Grupa B | strona 2 z 3

16 U zwierząt występują różne rodzaje ruchów, m.in. rzęskowy i mięśniowy. ( ... / 1 p.)
Zaznacz dwie grupy zwierząt, dla których charakterystyczny jest ruch rzęskowy.
A. stułbiopławy B. gąbki C. skąposzczety D. wirki E. wieloszczety

KPKPJQODNQKPPHQ Grupa B | strona 3 z 3