MASTER SPORTBELEID EN SPORTMANAGEMENT 2022-2023

Beleidsontwikkeling en leiderschap in sport (USG 7071)

STUDIEHANDLEIDING

Versie 1.0 (18 april 2023)

ECTS 7,5
Cursuscode USG7071
Coördinator Jan-Willem van der Roest

Docenten Jan-Willem van der Roest

Gastdocenten Werner ter Avest (KNVB), Maarten van Bottenburg, Inge

Claringbould, Agnes Elling (Mulier Instituut), Arnout Geeraert,
Michel van Ginkel (KNVB), Rudmer Heerema (VVD), Maurits
Hendriks (AFC Ajax), Lodewijk Klootwijk (POS), Kim Loyens, Jaap
Pauwels (KNVB), Vidar Stevens, Arjan de Vries (Sportcluster
Veenendaal), Hans Westerbeek (Victoria University Melbourne)
LEERDOELEN

Na afronding van deze cursus:

− is de student in staat om de spanning tussen private en publieke vraagstukken in de sport te
herkennen;
− heeft de student kennis van de verhoudingen tussen sportorganisaties, overheidsorganisaties
en marktpartijen in de sport en kan de student analyseren hoe door partijen wordt
samengewerkt in relatie tot (publieke) vraagstukken in de sport;
− heeft de student geleerd hoe in deze organisaties sturing wordt gegeven aan het management
van (publieke) vraagstukken in de sport;
− onderkent en begrijpt de student de rol van publiek leiderschap en management in de
sportwereld;
− heeft de student de eigen vaardigheden vergroot op het gebied van publiek management en
leiderschap in de sport.

INHOUD

De waarde van sport wordt door steeds meer organisaties erkend. De overheid probeert de sportsector
te bewegen een bijdrage te leveren aan allerlei maatschappelijke opgaven, terwijl ook commerciële
partijen interesse tonen in de waarde van sport. De sportsector wordt daarmee geconfronteerd met een
spanningsveld tussen de eigen waarden (sport als spel), publieke waarden (sport als middel) en
commerciële waarden (sport als sensatie). In de cursus Organiseren van sport in transitie in periode 1 is
dit spanningsveld al aan bod gekomen.

Dit spanningsveld vraagt om een nieuwe blik op beleidsontwikkeling en leiderschap in de sport. Van de
sportsector wordt meer publieke en commerciële verantwoording gevraagd. Daarnaast wort de
sportwereld al jaren geconfronteerd met de vraag hoe zij zichzelf beter kan en wil organiseren. De
verhoudingen in de georganiseerde sport (NOC*NSF versus bonden, bonden versus verenigingen) en de
verhouding met overheid en marktorganisaties, vragen om aandacht voor sturing en management van
sportorganisaties en van professionals in de sport.

De sportprofessional van de toekomst moet daarom zijn toegerust om te werken in deze complexe
omgeving, waarin rationaliteit en complexiteit door elkaar heen lopen. Deze cursus biedt een blik op
rationele analysekaders en hulpmiddelen die in het beleid worden ingezet. We behandelen ook
analysekaders die juist ingaan op de verweven belangen en complexiteit in de sportwereld. Hierbij staat
steeds de relatie tussen sportorganisaties en hun legitimerende omgeving centraal. We bieden je aan de
hand van theorie en praktijk inzicht in de betekenis van verschuivende belangen voor leiderschap in
sportorganisaties. Dit doen we bijvoorbeeld in gastcolleges.

In het eerste deel van de cursus werk je in groepjes aan een opdracht waarin je een vraagstuk over de
verschuivende verhoudingen in de sport introduceert en analyseert aan de hand van een theoretisch
raamwerk. In het tweede deel van de cursus verleggen we de focus richting de individuele opdracht. In
een paper analyseer je je eigen stage-organisatie in relatie tot de legitimerende omgeving. Hoe wordt de

2
organisatie beïnvloed door beleidsontwikkelingen en welke invloed probeert de organisatie op het beleid
uit te oefenen? Daarnaast komt ook de rol die jijzelf in je organisatie speelt aan bod. Wat wordt er in de
stage-organisatie van je gevraagd aan leiderschapsvaardigheden, nu en in de toekomst?

TOETSING

- Theoretische analyse in subgroepjes (50%);

- Analyse stage-organisatie (50%).

Voor regels over toetsing, herkansing, e.d. zie paragraaf 5 in de Onderwijs - en examenregeling
(OER): http://students.uu.nl/rebo/sportbeleid-en-sportmanagement/praktische-zaken/regelingen-en-
procedures

Plagiaatcontrole vindt bij het inleveren plaats via Urkund. Alle opdrachten moeten zowel via Urkund
(via Blackboard of mail) als e-mail worden ingeleverd.

AANWEZIGHEID EN INZET

- Voor deze cursus geldt een aanwezigheids- en participatieverplichting. Eventuele

afwezigheid moet vooraf worden toegelicht en als dat niet mogelijk is achteraf worden
verklaard.
- Elke student moet alle opdrachten hebben gemaakt en ingeleverd. Groepsopdracht: elk
groepslid krijgt hetzelfde cijfer, ervan uitgaande dat groepsleden een evenredige bijdrage
hebben geleverd. Studenten die niet substantieel hebben bijgedragen aan de opdracht
kunnen rekenen op een aanpassing in het cijfer of op een individuele vervangingsopdracht.

3
LITERATUUR

Tekstboek:

- Henry, I. and L. Ko eds. (2014). Routledge Handbook of Sport Policy. Abingdon (UK): Routledge.

Artikelen:

- Alford, J., & O’Flynn, J. (2009). Making Sense of Public Value: Concepts, Critiques and
Emergent Meanings. International Journal of Public Administration, 32(3–4), 171–191.
- Elling, A., Anselma, M. & Cremers. (2023). Monitor ‘Ons voetbal is van iedereen’ – Aanvalsplan
tegen racisme en discriminatie in het voetbal. Opbrengstenrapportage 2022. Mulier
Instituut.
- Klijn, E.-H. & Stevens, V. (2021). The Importance of Co-production in Branding as Governance
Strategy. In: E.Loeffler & T.Bovaird (eds.),The Palgrave Handbook of Co-Production of
Public Services and Outcomes. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-53705-0_8.
- KPMG (2023). Foto organisatie en financiering van de topsport. Amstelveen: KPMG.
- Nederlandse Sportraad (2020). De opstelling op het speelveld Naar een sterke sportbranche voor
een vitale samenleving. Den Haag: NLSportraad.
- Sam, M.P. (2009) The Public Management of Sport. Public Management Review, 11(4), 499-514.
- Sørensen, E., & Torfing, J. (2009). Making governance networks effective and democratic
through metagovernance. Public administration, 87(2), 234-258.
- Van Bottenburg, M. (2018). De Staat van sport in de hedendaagse cultuur en de toekomst
van sport. Lezingenreeks in het kader van de Francqui leerstoel. Brussel: Vrije
Universiteit Brussel – Onderzoeksgroep Sport & Society.
- Van Eekeren, F. (2016). Een nieuwe basis voor het voetbal: De Waardenvolle Club.
https://www.sportknowhowxl.nl/nieuws-en-achtergronden/column
xl/item/107572/een-nieuwe-basis-voor-het-voetbal-de-waardenvolle-club
- Van Eekeren, F. (2016). De Waardenvolle Club. Youtube:
https://www.youtube.com/watch?v=G2rFaJnd9J4
- Welty Peachey, J., Zhou, Y., Damon, Z.J. & Burton, L.J. (2015). Forty years of leadership
research in sport management: A review, synthesis, and conceptual framework’,
Journal of Sport Management, 29(5), 570–87. doi:10.1123/jsm.2014-0126.

4
ROOSTER

Week Datum Tijd Onderwerp (docenten)

18 Introductie en casus
1 mei 11.00 – 13.30 uur Kennismaking en introductiecollege
(Jan-Willem van der Roest)
2 mei 09.30 – 12.30 uur Groepsopdracht: introductie op het vraagstuk
(Jan-Willem van der Roest)
OneLove: social branding als beleidsinstrument
(Vidar Stevens)
19 Nationaal beleid en sportbonden
8 mei 11.00 – 14.00 uur Racisme en discriminatie in het voetbal (Agnes
Elling – Mulier Instituut)
Voorbereiden gastcolleges 9 mei
9 mei 09.30 – 12.00 uur De rol van sportbonden en ondernemende
sportaanbieders in Nederland
(Arjan de Vries - Sportcluster Veenendaal en
Lodewijk Klootwijk - POS)
20 Ontwerp en analyse van sportbeleid
15 mei 11.00 – 17.00 uur Geschiedenis van het sportbeleid in Nederland
(Jan-Willem van der Roest)
Groepsopdracht: vragenuurtje Jaap Pauwels
(KNVB)
Zelfstandig werken aan de casus
16 mei 09.30 – 13.00 uur Groepsopdracht: vragenuurtje Werner ter Avest
en Michel van Ginkel (KNVB)
Theoretische benaderingen van beleidsontwerp
en -analyse
(Jan-Willem van der Roest)
21 Politieke en internationale perspectieven op sportbeleid
22 mei 11.00 – 15.00 uur Gastcollege Rudmer Heerema (Tweede Kamerlid
VVD)
Gastcollege Hans Westerbeek (Victoria University
Melbourne)
23 mei 09.30 – 13.00 uur Publieke waarde(n) in sportbeleid
(Jan-Willem van der Roest)

5
Week Datum Tijd Zaal Onderwerp (docenten)
22 Leiderschap (1)
29 mei Tweede Pinksterdag: geen onderwijs
30 mei 09.30 – 12.45 uur Meta-governance en leiderschap
(Arnout Geeraert)
Leiderschap: introductie
23 Leiderschap (2)
5 juni 12.00 – 15.00 uur 12.00 – 13.00 uur: voorbereiding College Tour
13.00 – 15.00 uur: Leiderschap: reflectie (Jan-
Willem van der Roest en Inge Claringbould)
6 juni 13.00 – 14.30 uur Israëlslaan
College Tour: Maurits Hendriks (AFC Ajax)
118
24 Leiderschap (3)
12 juni 11.00 – 15.00 uur Maarten van Bottenburg/Kim Loyens
13 juni 09.30 – 13.00 uur Maarten van Bottenburg/Kim Loyens
25 Presentaties en zelfstudie
19 juni 13.30 – 15.00 uur KNVB
Presentaties groepsopdracht
Campus
20 juni Zelfstudie: werken aan individueel paper
26 Individueel paper
26 juni 11.00 – 13.00 uur MS Teams Feedbackgesprekken individueel paper
27 juni Zelfstudie: werken aan individueel paper
28 juni 17.00 uur Inleveren individueel paper

6
TOETSDATA

Beleidsontwikkeling en leiderschap in sport – USG7071

coördinator: Jan-Willem van der Roest
Toetsdatum en - Toetsing URKUND weging cijfer bekend
tijd Inlever-code
13 juni, 23.59 uur Groepsopdracht USG7071 50% 27 juni
30 juni, 23.59 uur Individuele opdracht USG7071 50% 19 juli

7
Week 18 - Introductie en toelichting groepsopdracht

Literatuur

Henry, I. and L. Ko (2014). Analysing sport policy in a globalising context. In: Henry, I. and L.
Ko (eds., 2014). Routledge Handbook of Handbook of Sport Policy (pp. 3-10). Abingdon (UK):
Routledge.

Van Bottenburg, M. (2018). De Staat van sport in de hedendaagse cultuur en de toekomst van
sport. Lezingenreeks in het kader van de Francqui leerstoel. Brussel: Vrije Universiteit Brussel –
Onderzoeksgroep Sport & Society. (let op: lees pagina’s 7-39).

Voorbereiding
(1) Bereid de literatuur voor deze week voor.
(2) Portfolio:
In hoeverre ben jij in je stage al in aanraking gekomen met de spanningsvelden die door
Van Bottenburg (2018) worden geschetst? Hoe uit zich dat in jouw eigen
werkzaamheden?
(3) Portfolio:
Welke beleidswerkzaamheden verricht jij in je stage? Of welke andere manieren kom je
in aanraking met nationaal of lokaal beleid of beleid van sportorganisaties?

Maandag 1 mei

11.00 – 13.30 uur

Introductiecollege
Vandaag maken we kennis aan de hand van de vragen die hierboven gesteld zijn. Daarnaast gaan
we in een interactief college in op de betekenis van de het spanningsveld tussen de eigen waarden
(sport als spel), publieke waarden (sport als middel) en commerciële waarden (sport als sensatie).
Hoe gaan sportorganisaties om met dit spanningsveld?

Dinsdag 2 mei

Literatuur

Klijn, E.-H. & Stevens, V. (2021). The Importance of Co-production in Branding as Governance
Strategy. In: E.Loeffler & T.Bovaird (eds.),The Palgrave Handbook of Co-Production of Public
Services and Outcomes. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-53705-0_8.

8
09.30 – 11.00 uur
Interactief college over de vraagstukken voor de groepsopdracht

11.00 – 12.00 uur

Gastcollege Vidar Stevens – lessen uit de OneLove-campagne. Wat kunnen we hier op governance-
gebied van leren? Hoe kan social branding worden gezien als beleidsinstrument?

12.00 – 12.30 uur

Nabespreking gastcollege Vidar Steves

9
Week 19 – Nationaal beleid en sportbonden

Literatuur

KPMG (2023). Foto organisatie en financiering van de topsport. Amstelveen: KPMG. Let op: lees
alleen de management samenvatting! (pp. 9-22)
Nederlandse Sportraad (2020). De opstelling op het speelveld Naar een sterke sportbranche voor een
vitale samenleving. Den Haag: NLSportraad.
Elling, A., Anselma, M. & Cremers. (2023). Monitor ‘Ons voetbal is van iedereen’ - Aanvalsplan tegen
racisme en discriminatie in het voetbal. Opbrengstenrapportage 2022. Mulier Instituut

Voorbereiding

(1) Bereid de literatuur voor deze week voor.

Maandag 8 mei

11.00 – 12.45 uur

Gastcollege Agnes Elling (Mulier Instituut)

Agnes Elling behandelt -mede op basis van de monitor ’Ons voetbal is van iedereen’ het onderwerp
racisme en discriminatie in het voetbal.

13.15 – 14.00 uur

Voorbereiden gastcolleges en debat Arjan de Vries en Lodewijk Klootwijk

Dinsdag 9 mei

Gastcollege
10.00 – 10.30 uur: Arjan de Vries - sportcluster Veenendaal en de rol van sportbonden
10.30 – 11.00 uur: Lodewijk Klootwijk – POS: de ondernemende sportaanbieders
11.00 – 11.15 uur: pauze
11.15 – 12.00 uur: debat o.l.v. studenten

10
Week 20 – Beleidsontwikkeling en -analyse

Literatuur

Piggin, J. (2014). Discourse analysis and its application to sport policy analysis. In: Henry, I. &
Ko, L. (eds). Routledge Handbook of Sport Policy (pp. 23-32). Abingdon (UK): Routledge.

Chen, S. Henry, I. & Ko, L. (2014). Meta-evaluation, analytic logic models and the assessment
of impacts of sports policies. In: Henry, I. and Ko, L. (eds). Routledge Handbook of Sport Policy
(pp. 33-47). Abingdon (UK): Routledge.

Houlihan, B. (2014). Theorising the analysis op sport policy. In: Henry, I. & Ko, L. (eds).
Routledge Handbook of Sport Policy (pp. 11-22). Abingdon (UK): Routledge.

Voorbereiding

(1) Bereid de literatuur voor deze week voor.

(2) Wat weet je eigenlijk van de geschiedenis van het Nederlandse sportbeleid? Wat is voor
jou de belangrijkste gebeurtenis in deze geschiedenis?
(3) Hoe belangrijk is het voor jou om (iets van) de geschiedenis van het Nederlandse
sportbeleid te leren?

Maandag 15 mei

11.00 – 12.45 uur

College
Jan-Willem van der Roest geeft college over de geschiedenis van het Nederlands sportbeleid.

13.00 – 14.30 uur

Gastcollege
Vragenuurtje Jaap Paulsen (KNVB) over de OneLove-campagne en het vervolg op deze campagne.
14.30 – 17.00

Zelfstandig (in groepjes) doorwerken aan de casus.

Dinsdag 16 mei

11
09.30 – 11.00 uur

Gastcollege
Vragenuurtje Werner ter Avest en Michel van Ginkel (KNVB) over de toekomst van Nederlandse
amateurvoetbalclubs. Hoe kunnen zij omgaan met veranderingen in de omgeving, in het bijzonder
met het onderwerp diversiteit en inclusie?

11.00 – 13.00 uur

College
College over methoden van beleidsontwerp en beleidsanalyse. Welke instrumenten zijn inzetbaar,
hoe komt beleidsanalyse tot stand en hoe kun je deze analyse inzetten voor vervolgbeleid?

12
Week 21 – Politieke en internationale perspectieven op sportbeleid

Literatuur

Alford, J., & O’Flynn, J. (2009). Making Sense of Public Value: Concepts, Critiques and
Emergent Meanings. International Journal of Public Administration, 32(3–4), 171–191.

Sam, M.P. (2009) The Public Management of Sport. Public Management Review, 11(4), 499-514.

Van Eekeren, F. (2016). Een nieuwe basis voor het voetbal: De Waardenvolle Club.
https://www.sportknowhowxl.nl/nieuws-en-achtergronden/column-xl/item/107572/een-
nieuwe-basis-voor-het-voetbal-de-waardenvolle-club

Van Eekeren, F. (2016). De Waardenvolle Club. Youtube:

https://www.youtube.com/watch?v=G2rFaJnd9J4

Voorbereiding

(1) Bereid de literatuur voor deze week voor.

(2) Portfolio:
Welke publieke waarde(n) worden in jouw stage-organisatie gecreëerd? Met welke
spanning(en) in de publieke waarde-driehoek heeft jouw organisatie te maken? Welke
gevolgen heeft/hebben die spanning(en) voor jouw eigen stagewerkzaamheden?

Maandag 22 mei

11.00 – 12.30 uur

Gastcollege
Rudmer Heerema (VVD) over ontwikkelingen in het sportbeleid vanuit politiek perspectief
Gastcollege
Hans Westerbeek (Victoria University Melbourne) over ontwikkelingen in sportorganisaties vanuit een
sportbusiness-perspectief.

Dinsdag 23 mei

09.30 – 11.00 uur

College

13
Verdieping met betrekking tot het in het eerste college geschetste spanningsveld: hoe gaan
overheden en sportorganisaties om met dit spanningsveld? Wat zijn hun handelingsmogelijkheden
met betrekking tot beleidsontwikkeling? Hoe kunnen sportorganisaties en/of overheden publieke
waarde(n) creëren in sport?

11.00 – 13.00 uur

Onder begeleiding werken aan portfolio
Onder begeleiding van Jan-Willem van der Roest werk je aan je portfolio. De uitwerking van de
voorbereiding bij (2) speelt daarbij een belangrijke rol. Neem dat dus mee.

14
Week 22 – Leiderschap (1)

Literatuur

Sørensen, E., & Torfing, J. (2009). Making governance networks effective and democratic
through metagovernance. Public administration, 87(2), 234-258.

Welty Peachey, J., Zhou, Y., Damon, Z.J. & Burton, L.J. (2015). Forty years of leadership research in
sport management: A review, synthesis, and conceptual framework’, Journal of Sport
Management, 29(5), 570–87. doi:10.1123/jsm.2014-0126.

Voorbereiding

(1) Bereid de literatuur voor deze week voor.

(2) Luister naar de volgende podcasts van ‘De Beslissers’
Jan de Jong
https://open.spotify.com/episode/5qwtftUZxxVCZ1DyBtpZ5v?si=b63b0387c4d74042
Eric Gudde
https://open.spotify.com/episode/0jD4a9GAwEa5PbKBHWtbMq?si=e5565514795f4861
Facultatief:
Marianne van Leeuwen
https://open.spotify.com/episode/72q3zislaud94MsISsqTdW?si=77ba8ae4d9b24443

Welke overeenkomsten en verschillen in leiderschap beluister je tussen de twee (of drie)

podcasts? Geef de opvallende zaken aan via Feedback Fruits (instructie volgt).

Maandag 29 mei

Tweede Pinksterdag

Dinsdag 30 mei

09.30 – 11.00 uur

Bespreking podcasts De Beslissers, aan de hand van de voorbereiding in Feedback Fruits.

11.00 – 12.45 uur

Gastcollege Arnout Geeraert

Leiderschap in governance-netwerken

15
Week 23 – Leiderschap (2)

Voorbereiding

Literatuur

Maandag 5 juni

12.00 – 13.00 uur: voorbereiding College Tour Maurits Hendriks

Reflectie Jan-Willem van der Roest en Inge Claringbould

13.00 – 15.00 uur: reflectie op persoonlijk leiderschap middels een wandeling en
leiderschapsoefening

Dinsdag 7 juni

13.00 – 14.30 uur

Let op: afwijkende locatie: Israëlslaan 118, 0.07

College Tour met Maurits Hendriks

Maurtis Hendriks is Chief Sports Officer bij AFC Ajax en voormalig technisch directeur van NOC*NSF.
In beide functies was/is hij verantwoordelijk voor beleidsontwikkeling van grote sportorganisaties.
We bevragen hem op zijn belangrijkste uitdagingen in beleidsontwikkeling en leiderschap in deze
posities.

16
Week 24 – Leiderschap (3)

Literatuur

Voorbereiding
(1) Bereid de literatuur voor deze week voor.

Maandag 12 juni

11.00 – 15.00 uur

Kim Loyens – integriteit in leiderschap in de sport

Maarten van Bottenburg – sociologische perspectieven op leiderschap in de sport

Dinsdag 13 juni

09.30 – 13.00 uur

Kim Loyens – integriteit in leiderschap in de sport

Maarten van Bottenburg – sociologische perspectieven op leiderschap in de sport
23.59 uur – inleveren groepsopdracht

17
Week 25 – Presentaties en zelfstudie

Maandag 19 juni

13.30 – 15.00 uur

Presentaties groepsopdracht op de KNVB Campus in Zeist

Dinsdag 21 juni

Geen onderwijs. Zelfstudie: werk aan de individuele opdracht.

18
Week 26 – Individueel paper

Maandag 27 juni

11.00 – 15.00 uur

Feedbackgesprekken individuele opdracht via MS Teams

Dinsdag 28 juni

Geen onderwijs. Zelfstudie: werk aan de individuele opdracht.

Vrijdag 30 juni

23.59 uur. Inleveren individuele opdracht.

19