Αυτισμός

Εισαγωγή
Ορισμός και συμπτωματολογία

Κάθε χρόνο το ενδιαφέρον για τον αυτισμό αυξάνεται ολοένα και

περισσότερο. Ο αυτισμός ανήκει στην κατηγορία των διάχυτων
αναπτυξιακών διαταραχών. Σε αυτή την κατηγορία συμπεριλαμβάνονται
διαταραχές, στις οποίες εντοπίζονται σοβαρές δυσκολίες που σχετίζονται
με τον τρόπο ανάπτυξης του παιδιού (Στασινός,2013). Οι περισσότερες
έρευνες τα τελευταία χρόνια επικεντρώνονται στην προσπάθεια να
εξηγήσουν τον αυτισμό ωστόσο η αιτιολογία δεν είναι πλήρως γνωστή
(Sweileh et al., 2016). Αντιθέτως, σύμφωνα με τους (Campbell et al.
1995, Campbell et al. 1996) η βάση των διαταραχών είναι βιολογική.
Ο όρος του αυτισμού διατυπώθηκε το 1911 από τον Eugen Bleuler,
προκειμένου να περιγράψει τις δυσκολίες που παρατηρούσε σε
κοινωνικό και επικοινωνιακό επίπεδο. Από τότε είναι δύσκολο να δοθεί
ένας κοινά αποδεκτός ορισμός για τον αυτισμό καθώς εμπλέκονται
πολλοί παράγοντες και η προσέγγιση του μπορεί να γίνει από
διαφορετικές οπτικές (Satkiewisz- Gayhardt et al., 2001). Ωστόσο, η Hape
(2003) αναφέρει ότι ο αυτισμός είναι μια διαταραχή που επηρεάζει
καθολικά όλους της ανάπτυξης και επιδρά με καταλυτικό τρόπο στην
ζωή του ατόμου, με τα συμπτώματα να παρατηρούνται πριν τα τρία
χρόνια της ζωής του παιδιού. Επιπρόσθετα, ένας ορισμός που συναντάται
συχνά στην βιβλιογραφία είναι εκείνος από το DSMI-V που αναφέρει ότι
η διαταραχή του φάσματος του αυτισμού (ΔΑΦ) είναι
μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από ελλείμματα
στην κοινωνική επικοινωνία και την παρουσία περιορισμένων
ενδιαφερόντων και επαναλαμβανόμενων συμπεριφορών (DSMI-v).
Η (Wing & Hape, 2003) εντοπίζουν τα ελλείματα που παρουσιάζουν τα
άτομα με αυτισμό στην δημιουργική φαντασία, την κοινωνικοποίηση και
την επικοινωνία. Σύμφωνα με την (Γενά, 2002) οι τομείς ανάπτυξης που
επηρεάζονται στα άτομα με αυτισμό είναι η κοινωνική αλληλεπίδραση,
οι δεξιότητες επικοινωνίας και γλώσσας, οι γνωσιακές δεξιότητες, η
κινητικότητα, το παιχνίδι και τα ενδιαφέροντα.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι η πρώιμη παρέμβαση στα παιδιά με
αυτισμό παίζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των διαταραχών
τους(Tanguay, 2000). Ενώ παράλληλα, ο οργανωμένος σχεδιασμός των
προγραμμάτων παρέμβασης από μια ομάδα θεραπευτών συντελεί στην
αντιμετώπιση των μεταβαλλόμενων αναγκών των ατόμων με αυτισμό
(AACAP 1999).

Κύριο Μέρος
Rain Man –Ο άνθρωπος της Βροχής

Η ταινία του rain man πραγματεύεται την σχέση ενός άντρα με τον
αυτιστικό αδερφό του. Στην συγκεκριμένη ταινία ο Ρέιμοντ είναι ένας
αυτιστικός υψηλής λειτουργικότητας, στον οποίο παρατηρούνται
δυσκολίες στην διαχείριση και την επεξεργασία των ερεθισμάτων του
περιβάλλοντος και των συναισθημάτων του, στην μνήμη του, στην
προσωπικότητα του και το λόγο του. Μάλιστα, διαπιστώνουμε
βλέποντας την ταινία ότι τόσο ο αδερφός του Ρείμοντ όσο και οι άλλοι
άνθρωποι δυσκολεύονται να κατανοήσουν τις δυσκολίες που
αντιμετωπίζει όπως και την φύση αλλά και τα αίτια αυτών των
διαταραχών. Επιπλέον, η ταινία παρουσιάζει με σαφήνεια τις κοινωνικές
αποκλίσεις που εντοπίζονται στον αυτισμό αλλά παράλληλα τονίζει τις
εκπληκτικές ικανότητες που μπορεί να έχει ένα άτομο με αυτισμό όπως
στην σκηνή που ο Ρέιμοντ μετρά με ακρίβεια τις 246 οδοντογλυφίδες
που έπεσαν στον πάτωμα με ένα κοίταγμα. Ακόμα μια χαρακτηριστική
σκηνή είναι αδυναμία του Ρέιμοντ να διαχειριστεί το άνοιγμα του
θερμοσίφωνα καθώς το έχει συνδέσει με το αίσθημα του πόνου, σε αυτό
το σημείο παρουσιάζεται η δυσκολία των αυτιστικών ανθρώπων να είναι
ευέλικτοι και να διαφοροποιήσουν μια κατάσταση από μια άλλη. Επίσης
παρατηρούμε στην ταινία τις ποιοτικές διαφορές στην συμπεριφορά του
Ρέιμοντ, την ανάγκη να μένει μόνος και μακριά από τον αδερφό του, το
άγχος που του προκαλεί η επαφή με τους άλλους ανθρώπους, τον φόβο
που του προκαλούν οι αλλαγές αλλά και την προσκόλληση που έχει σε
συγκεκριμένες ρουτίνες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα για αυτές τις
δυσκολίες αποτελεί η συμπεριφορά του Ρέιμοντ στο αεροδρόμιο που είχε
ένα τεράστιο ξέσπασμα θυμού και άγχους. Στην ταινία υπογραμμίζεται
και ο τρόπος που αλληλοεπιδρά κοινωνικά με το περιβάλλον ένα
αυτιστικό άτομο αφού ο Ρέιμοντ δεν είναι σε θέση να αντιληφθεί το
χιούμορ και τον βλέπουμε να απαντά κυριολεκτικά σε αστεία. Ένα άλλο
χαρακτηριστικό του Ρέιμοντ που παρατηρείται σε κάποια άτομα που
είναι στο φάσμα του αυτισμού είναι ότι μπορεί να αποθηκεύσει, να
επεξεργαστεί και να ανασύρει πληροφορίες με μεγάλη ακρίβεια
πληροφορίες όπως στην περίπτωση που αποστήθισε μέρος του
τηλεφωνικού καταλόγου, ήταν σε θέση να κάνει γρήγορα δύσκολους
υπολογισμούς αλλά ταυτόχρονα αδυνατούσε να δώσει απαντήσεις σε
απλά προβλήματα όπως το σύνολο του ποσό ενός αυτοκινήτου και μια
σοκολάτας. Μια αλλά παρατήρηση που έχει να κάνεις σε σχέση με την
ταινία είναι ο τρόπος που τα άτομα με αυτισμό επηρεάζουν τους
ανθρώπους του οικογενειακού τους περιβάλλοντος αλλά και πως μπορεί
να τους αλλάξουν και να τους βοηθήσουν να ωριμάσουν όπως έκανε ο
Ρέιμοντ στον αδερφό του.
Επίλογος
Συνοψίζοντας αξίζει να αναφερθεί πως πρόκειται για μια υπέροχη ταινία
που άγγιξε ένα θέμα που ελάχιστα ως τότε είχε προβληθεί και έδωσε σε
όλους εμάς την ευκαιρία να καταλάβουμε λίγο περισσότερο τα άτομα με
αυτισμό. Η ταινία μας αυξάνει την ευαισθητοποίηση και την αποδοχή
των ατόμων με αυτισμό όπως με την έμφαση που δείχνει στις
στερεοτυπίες ίσως στιγματίζει με ένα τρόπο αυτά τα άτομα που τείνουν
να ομαδοποιούνται ενώ στην πραγματικότητα είναι άτομα μοναδικά και
ξεχωριστά που λειτουργούν με μοναδικό τρόπο και δεν έχουν όλα εκπληκτικές
δεξιότητες (Nordahl-Hansen et al., 2018).