ZAD 1

Rzucamy dwa razy kostką do gry. Niech X będzie sumą liczb wyrzuconych oczek.
Wyznaczyć funkcję prawdopodobieństwa i dystrybuantę zmiennej losowej X, a
także obliczyć wartość oczekiwaną i odchylenie standardowe.

Rzucamy dwukrotnie kostką do gry, gdzie każde wyrzucenie może dać nam wartość od 1 do
6 oczek. Naszym celem jest znalezienie funkcji prawdopodobieństwa i dystrybuanty
zmiennej losowej X, która jest sumą wyników z obu rzutów.
Zaczniemy od funkcji prawdopodobieństwa. Aby ją obliczyć, musimy wziąć pod uwagę
wszystkie możliwe kombinacje wyrzuconych oczek i określić ich prawdopodobieństwo.
Możliwe kombinacje dla sumy oczek X to:

X = 2: możemy uzyskać tę sumę tylko wtedy, gdy oba rzuty wypadną na 1.

Prawdopodobieństwo takiego zdarzenia wynosi (1/6) * (1/6) = 1/36.
X = 3: możemy uzyskać tę sumę na dwa sposoby - (1, 2) lub (2, 1). Prawdopodobieństwo
wynosi (1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) = 2/36 = 1/18.
X = 4: możemy uzyskać tę sumę na trzy sposoby - (1, 3), (2, 2) lub (3, 1).
Prawdopodobieństwo wynosi (1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) = 3/36 = 1/12.
X = 5: możemy uzyskać tę sumę na cztery sposoby - (1, 4), (2, 3), (3, 2) lub (4, 1).
Prawdopodobieństwo wynosi (1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) = 4/36 =
1/9.
X = 6: możemy uzyskać tę sumę na pięć sposobów - (1, 5), (2, 4), (3, 3), (4, 2) lub (5, 1).
Prawdopodobieństwo wynosi (1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) + (1/6) *
(1/6) = 5/36.
X = 7: możemy uzyskać tę sumę na sześć sposobów - (1, 6), (2, 5), (3, 4), (4, 3), (5, 2) lub
(6, 1). Prawdopodobieństwo wynosi (1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) +
(1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) = 6/36 = 1/6.
X = 8: możemy uzyskać tę sumę na pięć sposobów - (2, 6), (3, 5), (4, 4), (5, 3) lub (6, 2).
Prawdopodobieństwo wynosi (1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) + (1/6) *
(1/6) = 5/36.
X = 9: możemy uzyskać tę sumę na cztery sposoby - (3, 6), (4, 5), (5, 4) lub (6, 3).
Prawdopodobieństwo wynosi (1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) = 4/36 =
1/9.
X = 10: możemy uzyskać tę sumę na trzy sposoby - (4, 6), (5, 5) lub (6, 4).
Prawdopodobieństwo wynosi (1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) = 3/36 = 1/12.
X = 11: możemy uzyskać tę sumę na dwa sposoby - (5, 6) lub (6, 5). Prawdopodobieństwo
wynosi (1/6) * (1/6) + (1/6) * (1/6) = 2/36 = 1/18.
X = 12: możemy uzyskać tę sumę tylko wtedy, gdy oba rzuty wypadną na 6.
Prawdopodobieństwo takiego zdarzenia wynosi (1/6) * (1/6) = 1/36.
Funkcja prawdopodobieństwa dla zmiennej losowej X jest więc:
(X - suma oczek na obu kostkach)
P(X = 2) = 1/36,
P(X = 3) = 1/18,
P(X = 4) = 1/12,
P(X = 5) = 1/9,
P(X = 6) = 5/36,
P(X = 7) = 1/6,
P(X = 8) = 5/36,
P(X = 9) = 1/9,
P(X = 10) = 1/12,
P(X = 11) = 1/18,
P(X = 12) = 1/36.

Teraz przejdźmy do obliczenia dystrybuanty zmiennej losowej X. Dystrybuanta F(X) definiuje

się jako P(X <= x), czyli prawdopodobieństwo, że zmienna losowa X przyjmuje wartość
mniejszą lub równą x. DYSTRYBUANTA to suma prawdopodobieństw dla wartości
mniejszych bądź równych danego X.

Dystrybuanta dla zmiennej losowej X będzie wyglądać następująco:

F(X = 2) = P(X <= 2) = 1/36,
F(X = 3) = P(X <= 3) = 1/36 + 1/18 = 3/36 = 1/12,
F(X = 4) = P(X <= 4) = 1/36 + 1/18 + 1/12 = 6/36 = 1/6,
F(X = 5) = P(X <= 5) = 1/36 + 1/18 + 1/12 + 1/9 = 10/36 = 5/18,
F(X = 6) = P(X <= 6) = 1/36 + 1/18 + 1/12 + 1/9 + 5/36 = 15/36 = 5/12,
F(X = 7) = P(X <= 7) = 1/36 + 1/18 + 1/12 + 1/9 + 5/36 + 1/6 = 21/36 = 7/12,
F(X = 8) = P(X <= 8) = 1/36 + 1/18 + 1/12 + 1/9 + 5/36 + 1/6 + 5/36 = 26/36 = 13/18,
F(X = 9) = P(X <= 9) = 1/36 + 1/18 + 1/12 + 1/9 + 5/36 + 1/6 + 5/36 + 1/9 = 31/36,
F(X = 10) = P(X <= 10) = 1/36 + 1/18 + 1/12 + 1/9 + 5/36 + 1/6 + 5/36 + 1/9 + 1/12 = 35/36,
F(X = 11) = P(X <= 11) = 1/36 + 1/18 + 1/12 + 1/9 + 5/36 + 1/6 + 5/36 + 1/9 + 1/12 + 1/18 =
17/18,
F(X = 12) = P(X <= 12) = 1.

Wartość oczekiwana zmiennej losowej X, czyli jej średnia wartość, obliczamy jako sumę
iloczynu każdej możliwej wartości X i odpowiadającego jej prawdopodobieństwa.
WARTOŚĆ OCZEKIWANA to każda liczba oczek które możemy wylosować pomnożona
razy jemu odpowiadającemu prawdopodobieństwu, następnie musimy je zsumować co da
nam wynik wartości oczekiwanej zmiennej losowej.
Otrzymujemy:
E(X) = 2 * (1/36) + 3 * (1/18) + 4 * (1/12) + 5 * (1/9) + 6 * (5/36) + 7 * (1/6) + 8 * (5/36) + 9 *
(1/9) + 10 * (1/12) + 11 * (1/18) + 12 * (1/36) = 7.

Odchylenie standardowe zmiennej losowej X obliczamy jako pierwiastek kwadratowy z

wariancji.
Wariancję obliczamy jako sumę iloczynu różnicy każdej wartości X od wartości oczekiwanej
E(X), podniesionej do kwadratu, i odpowiadającego jej prawdopodobieństwa.
Wariancja - (Ilość oczek - wartość oczekiwana)^2 * (prawdopodobieństwo dla danej liczby
oczek)
Otrzymujemy:
Var(X) = (2-7)^2 * (1/36) + (3-7)^2 * (1/18) + (4-7)^2 * (1/12) + (5-7)^2 * (1/9) + (6-7)^2 *
(5/36) + (7-7)^2 * (1/6) + (8-7)^2 * (5/36) + (9-7)^2 * (1/9) + (10-7)^2 * (1/12) + (11-7)^2 *
(1/18) + (12-7)^2 * (1/36) = 35/6.

Wartość oczekiwana wynosi 7, a odchylenie standardowe wynosi sqrt(35/6). = ~2.41

Odchylenie standardowe = Pierwiastek kwadratowy z wartości oczekiwanej.