Erzurum Teknik Üniversitesi Devre Analizi Dersi

Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Quiz 1

Elektrik-Elektronik Müh. Bölümü 24 Ekim 2023
Numara : Ad Soyad : Süre: 30 dakika

SORULAR

Soru 1. Elinizde her birinin yüzey alanı A=12,5 cm2 olan iki iletken levha ile 𝜀𝑟 = 4 ve kalınlığı d=2 mm
olan yalıtkan bir malzeme bulunmaktadır. Bu malzemeleri kullanarak yapacağınız kondansatörün
kapasitesi C’yi hesaplayınız. Boşluk için 𝜀0 = 8,85𝑥10−12 F/m’dir. (20 P)
Soru 2. Aşağıdaki devrede elemanlarda depolanan toplam enerji 160 mJ olduğuna göre L değerini
hesaplayınız. (40 P)

Soru 3. Değeri 100 𝜇𝐹 olan bir kapasitörün uçlarındaki gerilimin zamanla değişimi aşağıda verilmiştir.
Kapasitörden akacak akımın zamanla değişim ifadesini belirleyiniz ve değişimini çiziniz. (40 P)

BAŞARILAR
Prof. Dr. Birol SOYSAL

NOT: Sadece bu kağıt kullanılacaktır.

CEVAPLAR
𝐴
Cevap 1. 𝐶 = 𝜀0 𝜀𝑟 𝑑 ifadesinde verilenler yerine konulursa
12,5𝑥10−4
𝐶 = 8,85𝑥10−12 𝑥4𝑥 2𝑥10−3 = 22,125𝑥10−12 𝐹
20
𝐶 = 22,125 𝑝𝐹 olarak elde edilir.
Cevap 2. Kaynağımız DC olduğundan kondanstör açık devre ve indüktör kısa devre gibi davranacaktır.
Kondansatör uçlarındaki gerilimi ve indüktörden akan akımı hesaplamamız gerekmektedir.

200 Ω ve 50 Ω’luk dirençler paralel oldukları için eşdeğer direnç

200𝑥50 5
𝑅𝑃 = 200+50 = 40 Ω olur. Dolayısıyla bu dirençler ve eşdeğer direnç üzerindeki gerilim
𝑉𝐶 = 1𝑥40 = 40 𝑉 olacaktır. Buradan hareketle
5
 Erzurum Teknik Üniversitesi Devre Analizi Dersi
Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Quiz 1
Elektrik-Elektronik Müh. Bölümü 24 Ekim 2023
Numara : Ad Soyad : Süre: 30 dakika
𝑉𝐶 40
5
𝐼𝐿 = = 50 => 𝐼𝐿 = 0,8 𝐴 olarak elde edilir.
50
Depolanan toplam enerji 160 mJ olarak verilmiştir. Bu enerji kondansatör ve indüktörde depolanan
enerjilerin toplamıdır. Kondansatörde depolanan enerji
1 1 5
𝑊𝐶 = 2 𝐶𝑉𝐶2 = 2 80𝑥10−6 𝑥402 = 64𝑥10−3 𝐽 = 64 𝑚𝐽 olarak bulunur.
5
İndüktörde depolanan enerji ise 𝑊𝐿 = 𝑊𝑇 − 𝑊𝐶 = 160 − 64 = 96 𝑚𝐽 olacaktır.
1 2𝑊𝐿 2𝑥96𝑥10−3
𝑊𝐿 = 2 𝐿𝐼𝐿2 => 𝐿 = = => 𝐿 = 300𝑥10−3 𝐻 = 300 𝑚𝐻 bulunur.
𝐼𝐿2 0,82
10
𝑑𝑣(𝑡)
Cevap 3. Bir kondansatörün akımı ile gerilimi arasındaki ilişki 𝑖(𝑡) = 𝐶 𝑑𝑡 ifadesi ile verilir. Buradan
hareketle, 0-2 ms, 2-4 ms, 4-8 ms ve 8-10 ms aralıkları için ayrı ayrı hesaplama yapılması gerekir.
0-2 ms için:
𝑑𝑣(𝑡)
𝑣(𝑡) = 0 𝑉 ve = 0 olduğundan 𝑖(𝑡) = 0 olacaktır.
𝑑𝑡
2-4 ms için: 5
𝑣(𝑡) = −𝑎𝑡 + 𝑏 şeklinde olacaktır.
100
𝑎 = 2𝑥10−3 = 50𝑥103 𝑉/𝑠 olur.
𝑡 = 4 𝑚𝑠 için 𝑣(𝑡) = −100 𝑉 olduğundan
𝑣(4𝑥10−3 ) = −50𝑥103 𝑥4𝑥10−3 + 𝑏 = −100 𝑉 => 𝑏 = 100 𝑉 bulunur.
5
𝑣(𝑡) = −50𝑥103 𝑡 + 100 𝑉 olur. Akım ise,
𝑑𝑣(𝑡) 𝑑
𝑖(𝑡) = 𝐶 = 100𝑥10−6 𝑑𝑡 (−50𝑥103 𝑡 + 100) => 𝑖(𝑡) = −5 𝐴 olarak elde edilir.
𝑑𝑡
4-8 ms için: 5
𝑣(𝑡) = 𝑎𝑡 + 𝑏 şeklinde olacaktır.
200
𝑎 = 4𝑥10−3 = 50𝑥103 𝑉/𝑠 olur.
𝑡 = 8 𝑚𝑠 için 𝑣(𝑡) = 100 𝑉 olduğundan
𝑣(8𝑥10−3 ) = 50𝑥103 𝑥8𝑥10−3 + 𝑏 = 100 𝑉 => 𝑏 = −300 𝑉 bulunur.
𝑣(𝑡) = 50𝑥103 𝑡 − 300 𝑉 olur. Akım ise,
5
𝑑𝑣(𝑡) 𝑑
𝑖(𝑡) = 𝐶 𝑑𝑡 = 100𝑥10−6 𝑑𝑡 (50𝑥103 𝑡 − 300) => 𝑖(𝑡) = 5 𝐴 olarak elde edilir.
8-10 ms için: 5
𝑣(𝑡) = −𝑎𝑡 + 𝑏 şeklinde olacaktır.
100
𝑎 = 2𝑥10−3 = 50𝑥103 𝑉/𝑠 olur.
𝑡 = 10 𝑚𝑠 için 𝑣(𝑡) = 0 𝑉 olduğundan
𝑣(10𝑥10−3 ) = −50𝑥103 𝑥10𝑥10−3 + 𝑏 = 0 𝑉 => 𝑏 = 500 𝑉 bulunur.
𝑣(𝑡) = −50𝑥103 𝑡 + 500 𝑉 olur. Akım ise,
𝑑𝑣(𝑡) 5 𝑑
𝑖(𝑡) = 𝐶 𝑑𝑡 = 100𝑥10−6 𝑑𝑡 (−50𝑥103 𝑡 + 500) => 𝑖(𝑡) = −5 𝐴 olarak elde edilir.
5
 Erzurum Teknik Üniversitesi Devre Analizi Dersi
Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Quiz 1
Elektrik-Elektronik Müh. Bölümü 24 Ekim 2023
Numara : Ad Soyad : Süre: 30 dakika

Şimdi akımın zamanla değişimini çizelim.

𝑖(𝑡) [𝐴]

5
5

−5