-- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Dział 4. Odkrywamy tajemnice ciała człowieka. Grupa A

Grupa A

Odkrywamy tajemnice ciała człowieka

1. Uzupełnij schemat przedstawiający składniki pokarmowe. Podkreśl nazwę składnika,

który jest podstawowym materiałem budulcowym komórek. 2 pkt

Składniki

r
pokarmowe

sole białka
witaminy
zó mineralne

2. Dopasuj funkcje do właściwych układów narządów. Wpisz obok każdego układu

odpowiednie litery. 2 pkt
Funkcje

A. Stanowi rusztowanie ciała, umożliwia ruch oraz chroni wiele narządów wewnętrznych.

B. Transportuje substancje (takie jak gazy oddechowe

i składniki odżywcze) oraz uczestniczy w utrzymaniu stałej temperatury ciała.
w
C. Umożliwia pobieranie i trawienie pokarmu, wchłanianie substancji odżywczych oraz
usuwanie niestrawionych resztek.
D. Reguluje i koordynuje pracę wszystkich narządów, umożliwia odbieranie bodźców
z otoczenia, ich analizę i właściwą reakcję.

1. Układ krwionośny …….

2. Układ szkieletowy ……..
3. Układ nerwowy ………..
4. Układ pokarmowy ……..

1
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Dział 4. Odkrywamy tajemnice ciała człowieka. Grupa A

3. Poniżej podano nazwy pięciu narządów budujących ciało człowieka, a w tabeli

zapisano informacje dotyczące każdego z tych narządów. Zaznacz jedną odpowiedź
w każdym wierszu tabeli. 2 pkt
A. wątroba
B. macica
C. serce
D. krtań
E. jelito cienkie
Dzięki pracy tego narządu krew stale krąży w naczyniach
A B C D E
krwionośnych.
Jest największym narządem układu pokarmowego. A B C D E
Wewnątrz tego narządu rozwija się nowy organizm. A B C D E
Jest narządem głosu.

r
A B C D E
To narząd, w którym następuje ostatni etap trawienia. A B C D E

4. Na rysunku przedstawiono układ oddechowy człowieka. 3 pkt

zó A. ……………………

B. .……………….
w
Podpisz narządy oznaczone na rysunku literami A i B. Następnie uzupełnij zdania.
Wymiana gazowa następuje w narządzie oznaczonym literą ……... .
Tlen dociera do płuc wraz z powietrzem, kiedy wykonujemy ………………….. . Następnie
dostaje się przez ściany pęcherzyków bezpośrednio do ………………., która transportuje go
do wszystkich ……………………………………… .

2
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Dział 4. Odkrywamy tajemnice ciała człowieka. Grupa A

5. Aby dbać o układ ruchu, należy przestrzegać kilku podstawowych zasad. Jedną z nich
jest zasada mówiąca o tym, że spożywanie produktów bogatych w wapń, fosfor
i witaminę D zapewnia prawidłowy wzrost kości. Zaproponuj trzy inne zasady, które
pozwolą zachować układ ruchu w dobrej kondycji. 3 pkt

r
zó
6. Dopisz przy wskazaniach nazwy odpowiednich narządów i zmysłów.

Narząd:
……………………………………………
2 pkt

……….
Narząd: ……………………………………………………

Zmysł: ……………….......................................

Narząd: ……………………………………………………

Zmysł: ………………………………………………………
w
Narząd: ……………………………………………………

Zmysł: ………………………………………………………

3
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Dział 4. Odkrywamy tajemnice ciała człowieka. Grupa A

7. Wstaw znak „x” przy zdaniach, które opisują właściwe zachowania służące ochronie
zmysłu wzroku. 2 pkt

W słoneczny dzień należy używać okularów z filtrem UV.

Należy czytać i uczyć się przy świetle dziennym.
Czytany tekst należy trzymać zawsze bardzo blisko oczu,
w odległości mniejszej niż 20 cm.

8. Oceń prawdziwość poniższego zdania. Zaznacz odpowiedź „Tak” lub „Nie”.

Następnie uzasadnij swój wybór. 2 pkt

Tak
Zmysł węchu wpływa na odczuwanie przez człowieka smaku
spożywanych pokarmów.

r
Nie

Uzasadnienie: ………………………………………………………………………………..
zó
…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

9. Uzupełnij zdania nazwami odpowiednich elementów układu rozrodczego. 2 pkt

A. ………………….. to narząd, w którym co około …………. dni są wytwarzane komórki
jajowe.
B. Plemniki przemieszczają się z jader do ……………………….., a następnie do cewki
moczowej.
C. Proces zapłodnienia zachodzi w …………………………………… .
10. Dojrzewanie biologiczne jest ważnym etapem rozwoju człowieka. W tym okresie
w
u dziewcząt i chłopców pojawia się wiele zmian. Przeczytaj zdania. Wpisz literę D przy
zdaniach, które opisują zmiany zachodzące u dziewcząt, a literę C przy zdaniach, które
opisują zmiany zachodzące u chłopców. Niektóre ze zdań mogą dotyczyć zmian zarówno
u chłopców, jak u dziewcząt. Wpisz przy nich obie litery: C i D. 2 pkt

Zmiana proporcji ciała.

Poszerzenie barków.
Powiększenie się piersi.
Pojawienie się owłosienia pod pachami i w okolicach narządów płciowych.
Wytwarzanie komórek rozrodczych.

4
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Dział 4. Odkrywamy tajemnice ciała człowieka. Grupa B

Grupa B

Odkrywamy tajemnice ciała człowieka

1. Uzupełnij schemat przedstawiający składniki pokarmowe. Podkreśl nazwę składnika,

który jest podstawowym źródłem energii dla komórek. 2 pkt

Składniki

r
pokarmowe

woda witaminy tłuszcze

zó
2. Dopasuj funkcje do właściwych układów narządów. Wpisz obok każdego układu
narządów odpowiednie litery. 2 pkt
Funkcje

A. Reguluje i koordynuje pracę wszystkich narządów, umożliwia odbieranie bodźców

z otoczenia, ich analizę i właściwą reakcję.

B. Umożliwia rozmnażanie się oraz odpowiada

za wykształcenie się cech płciowych.
C. Umożliwia dostarczanie tlenu do organizmu i usuwanie
w
z niego dwutlenku węgla.

D. Transportuje substancje (takie jak gazy oddechowe

i składniki odżywcze) oraz uczestniczy w utrzymaniu stałej temperatury ciała.

1. Układ oddechowy ……..

2. Układ krwionośny ……..
3. Układ nerwowy ……….
4. Układ rozrodczy ………

1
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Dział 4. Odkrywamy tajemnice ciała człowieka. Grupa B

3. Poniżej podano nazwy pięciu narządów budujących ciało człowieka, a w tabeli

zapisano informacje dotyczące każdego z tych narządów. Zaznacz jedną odpowiedź
w każdym wierszu tabeli. 2 pkt
A. macica
B. wątroba
C. krtań
D. serce
E. jelito cienkie
Dzięki pracy tego narządu krew stale krąży w naczyniach
A B C D E
krwionośnych.
Jest największym narządem układu pokarmowego. A B C D E
Wewnątrz tego narządu rozwija się nowy organizm. A B C D E
Jest narządem głosu. A B C D E

r
To narząd, w którym następuje ostatni etap trawienia. A B C D E

4. Na rysunku przedstawiono układ oddechowy człowieka. Podpisz narządy oznaczone

na schemacie literami A i B. Następnie uzupełnij zdania. 3 pkt
zó A. ………………….
B. ………………
w
Wymiana gazowa następuje w narządzie oznaczonym literą ……... .
Dwutlenek węgla z komórek ciała jest przenoszony przez ……………….. i dociera do
……………… . Stąd jest usuwany na zewnątrz organizmu, kiedy wykonujemy ……........... .

2
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Dział 4. Odkrywamy tajemnice ciała człowieka. Grupa B

5. Aby dbać o układ krwionośny, należy przestrzegać kilku podstawowych zasad. Jedną
z nich jest zasada, która mówi o tym, że ograniczenie spożywania tłuszczów pochodzenia
zwierzęcego chroni przed zatykaniem się naczyń krwionośnych. Zaproponuj trzy inne
zasady, które pozwolą zachować układ krwionośny w dobrej kondycji. 3 pkt

r
zó
6. Dopisz przy wskazaniach nazwy odpowiednich narządów i zmysłów.

Narząd: ……………………………………………………
2 pkt

Zmysł: ……………….......................................

Narząd: …………………………………………………….

Zmysł: ………………........................................

Narząd: …………………………………………………….
w
Zmysł: ………………........................................

Narząd: …………………………………………………….

Zmysł: ……………….........................................

3
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Dział 4. Odkrywamy tajemnice ciała człowieka. Grupa B

7. Wstaw znak „x” przy zdaniach, które opisują właściwe zachowania służące ochronie
zmysłu słuchu. 2 pkt

W trakcie mycia uszu należy usuwać nadmiar woskowiny.

Głośnej muzyki należy słuchać przez słuchawki.
Należy unikać hałasu i głośnych miejsc.

8. Oceń prawdziwość poniższego zdania. Zaznacz odpowiedź „Tak” lub „Nie”.

Następnie uzasadnij swój wybór. 2 pkt

Zmysł węchu wpływa na odczuwanie przez człowieka smaku spożywanych Tak

pokarmów. Nie

r
Uzasadnienie: ………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
zó
9. Uzupełnij zdania nazwami odpowiednich elementów układu rozrodczego.
A. ………………….. to narząd, w którym rozwija się nowy organizm.
2 pkt

B. Komórka jajowa powstaje w ……………….. co około ………….. dni.

C. Plemniki wydostają się na zewnątrz przez …………………….. .

10. Dojrzewanie biologiczne jest ważnym etapem rozwoju człowieka. W tym okresie
u dziewcząt i chłopców pojawia się wiele zmian. Przeczytaj zdania. Wpisz literę D przy
zdaniach, które opisują zmiany zachodzące w czasie dojrzewania u dziewcząt, a literę C
w
przy zdaniach, które opisują te zmiany u chłopców. Niektóre ze zdań mogą dotyczyć
zmian zarówno u chłopców, jak u dziewcząt. Wpisz przy nich obie litery: C i D. 2 pkt

Poszerzenie barków.
Pojawienie się owłosienia pod pachami i w okolicach narządów płciowych.
Zmiana proporcji ciała.
Powiększenie się piersi.
Wytwarzanie komórek rozrodczych.

4
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Sprawdzana czynność Poprawna odpowiedź

Poziom Kategoria Maksymalna
Nr Uczeń: Odniesienie
wymagań celów liczba Zasady przyznawania punktów
zadania do PP
[P, PP] [A, B, C, D] Grupa A Grupa B punktów

dokonuje podziału 2 pkt – poprawne uzupełnienie

r
1. P C V.10 woda, cukry, cukry, witaminy, 2
składników pokarmowych i tłuszcze białka trzech produktów i podkreślenie
określa ich funkcje Podkreślony jednego składnika
wyraz: białka. Podkreślony 1 pkt – poprawne uzupełnienie
wyraz: cukry. dwóch produktów i podkreślenie
jednego składnika
2. rozpoznaje układy budujące P B IV.1 1. B 1. C 2 2 pkt – podanie czterech
ciało człowieka i określa 2. A 2. D poprawnych odpowiedzi
ich funkcje 3. D 3. A 1 pkt – podanie trzech poprawnych

zó
4. C 4. B odpowiedzi
3. rozpoznaje narządy P A IV.1 Od góry: C, A, B, Od góry: D, B, A 2 2 pkt – poprawne określenie pięciu
budujące ciało człowieka D, E C, E narządów
1 pkt – poprawne określenie
czterech narządów
4. wskazuje na schemacie P C IV.1 A. gardło A. tchawica 3 3 pkt – poprawne podpisanie
narządy układu IV.2 B. płuca B. płuca narządów, wskazanie narządu
oddechowego, opisuje B, wdech, krwi, B, krew, płuc, wymiany gazowej oraz poprawne
wymianę gazową komórek ciała wydech uzupełnienie wszystkich luk
w płucach w zdaniach
2 pkt – poprawne podpisanie
narządów, wskazanie narządu
wymiany gazowej oraz poprawne
uzupełnienie dwóch luk w zdaniach
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

5 opisuje podstawowe zasady PP D IV.6 Np.: Np.: 3 1 pkt – podanie każdej poprawnie
dbałości o ciało i otoczenie – Systematyczne – Unikanie dymu sformułowanej zasady
uprawianie tytoniowego
ćwiczeń zapobiega

r
fizycznych rozwojowi chorób
zapobiega układu
chorobom układu krwionośnego.
ruchu. – Systematyczne
– Równomierne uprawianie
obciążenie ćwiczeń
kręgosłupa fizycznych
zapobiega jego zapewnia

zó
skrzywieniom. dotlenienie
– Noszenie organizmu.
odpowiedniego – Ograniczenie
obuwia chroni spożycia soli
przed urazami kuchennej chroni
stóp. przed
nadciśnieniem
tętniczym.
6 rozpoznaje narządy P C IV.4 Od góry: oko i wzrok, ucho i słuch, nos 2 2 pkt – poprawne nazwanie
zmysłów i dopasowuje do IV.2 i węch, język i smak. wszystkich narządów i zmysłów
nich właściwy rodzaj 1 pkt – poprawne nazwanie trzech
zmysłu narządów i trzech zmysłów
7 wskazuje podstawowe P C IV.4 Zaznaczone Zaznaczone 1 1 pkt – wskazanie dwóch
zasady ochrony narządów zdania: pierwsze zdania: poprawnych zdań
zmysłów i drugie. pierwsze i trzecie.
8 uzasadnia współdziałanie PP D IV.5 Tak 2 2 pkt – rozpoznanie, czy zdanie jest
zmysłów smaku i węchu Przykładowe uzasadnienie: Jedzenie prawdziwe, oraz podanie
z zatkanym nosem zmienia smak potraw poprawnego uzasadnienia
lub zmniejsza jego intensywność. 1 pkt – rozpoznanie, czy zdanie jest
prawdziwe
9. opisuje funkcje narządów P B IV.1 Jajniki, 28, Macica, jajniku, 2 2 pkt – poprawne uzupełnienie 3
rozrodczych nasieniowodów, 28, cewkę zdań
jajowodzie moczową 1 pkt – poprawne uzupełnienie 2
zdań
10. opisuje zmiany zachodzące P B IV.3 CD C 2 2 pkt – podanie poprawnych
w organizmie w czasie C CD określeń w pięciu zdaniach
dojrzewania D CD 1 pkt – podanie poprawnych
CD D określeń w czterech zdaniach
CD CD