Professional Documents
Culture Documents
Tóm Tắt Lý Thuyết Toán 12
Tóm Tắt Lý Thuyết Toán 12
Tóm Tắt Lý Thuyết Toán 12
MỤC LỤC
BẢNG CÔNG THỨC ĐẠO HÀM ............................................................................................................................... 5
CÔNG THỨC LƯỢNG GIÁC ...................................................................................................................................... 6
ÔN TẬP ĐẠI SỐ 10 ........................................................................................................................................................ 7
PHƯƠNG TRÌNH BẬC HAI .................................................................................................................................... 7
PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH ĐA THỨC THÀNH NHÂN TỬ BẰNG SƠ ĐỒ HORNER .......................... 7
PHƯƠNG TRÌNH CHỨA ẨN DƯỚI DẤU CĂN ................................................................................................. 7
ĐIỀU KIỆN ĐỂ TAM THỨC BẬC HAI KHÔNG ĐỔI DẤU TRÊN MỘT MIỀN ............................................. 7
CHƯƠNG I: ỨNG DỤNG ĐẠO HÀM KHẢO SÁT SỰ BIẾN THIÊN VÀ VẼ ĐỒ
THỊ HÀM SỐ .......................................................................................................................................................... 8
§1. SỰ ĐỒNG BIẾN, NGHỊCH BIẾN CỦA HÀM SỐ........................................................................................... 8
1. Định nghĩa: ...................................................................................................................................................... 8
2. Điều kiện cần để hàm số đơn điệu: Giả sử hàm số y = f ( x) có đạo hàm trên khoảng K . ................. 8
3. Điều kiện đủ để hàm số đơn điệu: Giả sử hàm số y = f ( x) có đạo hàm trên khoảng K . .................. 8
4. Một số dang toán thường gặp....................................................................................................................... 8
5. Sử dụng máy tính Casio làm một số dạng toán cơ bản............................................................................. 9
§2. CỰC TRỊ CỦA HÀM SỐ ................................................................................................................................... 10
1. Định nghĩa: .................................................................................................................................................... 10
2. Điều kiện cần để hàm số có cực trị: ............................................................................................................ 10
3. Điều kiện đủ để hàm số có cực trị: ............................................................................................................. 10
4. Một số dang toán thường gặp..................................................................................................................... 11
§3. GIÁ TRỊ LỚN NHẤT – GIÁ TRỊ NHỎ NHẤT CỦA HÀM SỐ ................................................................... 14
1/ Định nghĩa: ........................................................................................................................................................ 14
2/ Phương pháp tìm GTLN,GTNN của hàm số : Cho hàm số y = f ( x) xác định trên D R ................ 14
§4. ĐƯỜNG TIỆM CẬN .......................................................................................................................................... 15
1. Tiệm cận đứng:.............................................................................................................................................. 15
2. Tiệm cận ngang: ............................................................................................................................................ 15
3. Dấu hiệu: ........................................................................................................................................................ 15
4. Cách tìm: ........................................................................................................................................................ 15
5. Kĩ năng sử dụng máy tính bỏ túi................................................................................................................ 15
§5. KHẢO SÁT SỰ BIẾN THIÊN VÀ VẼ ĐỒ THỊ HÀM SỐ ............................................................................. 16
1/ Hàm số bậc 3 ..................................................................................................................................................... 16
2/ Hàm trùng phương .......................................................................................................................................... 16
ax + b
3/ Hàm nhất biến: y = , ( c 0, ad − bc 0 ) ............................................................................................ 16
cx + d
4/ Hàm số chứa dấu giá trị tuyệt đối ................................................................................................................. 17
§6. TIẾP TUYẾN CỦA ĐỒ THỊ HÀM SỐ ............................................................................................................. 19
1. Phương trình tiếp tuyến của đồ thị hàm số: ............................................................................................. 19
2. Điều kiện tiếp xúc: Cho hai hàm số y = f ( x ) , (C ) và y = g ( x ) , (C ') . ............................................. 19
3. Một số dạng toán .......................................................................................................................................... 19
§7. SỰ TƯƠNG GIAO CỦA HAI ĐỒ THỊ ............................................................................................................ 21
1/ Phương trình hoành độ giao điểm của hai đồ thị ........................................................................................ 21
2/ Một số dạng toán thường gặp ........................................................................................................................ 21
CHƯƠNG II: HÀM SỐ LŨY THỪA – HÀM SỐ MŨ – HÀM SỐ LOGARIT ............ 23
§1. LŨY THỪA .......................................................................................................................................................... 23
§2. HÀM SỐ LŨY THỪA ........................................................................................................................................ 23
Sưu tầm & Biên soạn: Gv Trần Thanh Toàn Trang 1
Tóm tắt lý thuyết toán 12 Năm học: 2021 – 2022 Lớp 12 A2
§3. LOGARIT .............................................................................................................................................................24
§4. HÀM SỐ MŨ – HÀM SỐ LÔGARIT ...............................................................................................................26
1. Hàm số mũ y a x ..........................................................................................................................................26
2. Hàm sô logarit y log a x .............................................................................................................................27
§5. PHƯƠNG TRÌNH MŨ – PHƯƠNG TRÌNH LOGARIT ...............................................................................28
I. Phương trình mũ ...............................................................................................................................................28
II. Phương trình logarit ........................................................................................................................................28
§6. BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT. ...................................................................................................29
1. Bất phương trình mũ cơ bản. ..........................................................................................................................29
2. Bất phương trình logarit cơ bản......................................................................................................................29
BÀI TOÁN LÃI SUẤT NGÂN HÀNG ..................................................................................................................30
CHƯƠNG III: NGUYÊN HÀM – TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG ........................................... 33
§1. NGUYÊN HÀM ..................................................................................................................................................33
I. Định Nghĩa và Tính Chất của Nguyên Hàm .................................................................................................33
II. Các Phương Pháp Tìm Nguyên Hàm ...........................................................................................................33
§2. TÍCH PHÂN ........................................................................................................................................................35
I. Định Nghĩa Và Tính Chất Của Tích Phân......................................................................................................35
II. Phương Pháp Tính Tích Phân ........................................................................................................................35
§3. ỨNG DỤNG CỦA TÍCH PHÂN ......................................................................................................................37
1. Diện tích hình phẳng ........................................................................................................................................37
2. Tính thể tích .......................................................................................................................................................37
CHƯƠNG IV: SỐ PHỨC ............................................................................................................................... 39
4. I. SỐ PHỨC ....................................................................................................................................................39
II. PHÉP CỘNG TRỪ NHÂN CHIA SỐ PHỨC...............................................................................................39
III. TẬP HỢP ĐIỂM BIỂU DIỄN SỐ PHỨC .....................................................................................................40
IV. PHƯƠNG TRÌNH BẬC HAI VỚI HỆ SỐ THỰC ......................................................................................41
ÔN TẬP .......................................................................................................................................................................... 42
CHƯƠNG I: KHỐI ĐA DIỆN .................................................................................................................... 44
§1. Khái Niệm Khối Đa Diện ...................................................................................................................................44
1. Khái niệm về hình đa diện...............................................................................................................................44
2. Khái niệm về khối đa diện ...............................................................................................................................44
3. Khối đa diện lồi .................................................................................................................................................44
4. Khối đa diện đều ..............................................................................................................................................44
§2. THỂ TÍCH KHỐI CHÓP – KHỐI LĂNG TRỤ ...............................................................................................46
I. CÁC CÔNG THỨC TÍCH THỂ TÍCH ............................................................................................................46
II. CHIỀU CAO CỦA MỘT SỐ HÌNH CHÓP VÀ HÌNH LĂNG TRỤ ĐẶC BIỆT .....................................46
III. Tỉ số thể tích khối chóp ..................................................................................................................................48
IV. KHOẢNG CÁCH ...........................................................................................................................................52
CHƯƠNG II: MẶT NÓN – MẶT TRỤ – MẶT CẦU .................................................................. 55
§1. Mặt Nón – Mặt Trụ .............................................................................................................................................55
A. Hình nón – mặt nón – khối nón .....................................................................................................................55
B. Mặt trụ - Hình trụ - Khối trụ ...........................................................................................................................59
§ 2. Mặt Cầu ...............................................................................................................................................................61
A. Một số kiến thức cần nắm...............................................................................................................................61
CHƯƠNG III: PHƯƠNG PHÁP TỌA ĐỘ TRONG KHÔNG GIAN.............................. 64
§1. HỆ TỌA ĐỘ TRONG KHÔNG GIAN.............................................................................................................64
Sưu tầm & Biên soạn: Gv Trần Thanh Toàn Trang 2
Tóm tắt lý thuyết toán 12 Năm học: 2021 – 2022 Lớp 12 A2
I. Tọa độ của vectơ ................................................................................................................................................ 64
II. Tọa độ của điểm: .............................................................................................................................................. 64
III. Tích vô hướng của hai vectơ và ứng dụng ................................................................................................. 64
IV. Phương trình mặt cầu .................................................................................................................................... 65
V. Tích có hướng của hai vectơ: .......................................................................................................................... 65
§2. PHƯƠNG TRÌNH MẶT PHẲNG .................................................................................................................... 66
1) Véctơ pháp tuyến, cặp véctơ chỉ phương ................................................................................................... 66
2) Phương trình tổng quát của mặt phẳng: (P ) : Ax By Cz D 0. ............................................. 66
3) Các trường hợp đặc biệt: ............................................................................................................................... 66
4) Vị trí tương đối giữa hai mặt phẳng .............................................................................................................. 67
CÁC DẠNG TOÁN THƯỜNG GẶP ................................................................................................................. 67
§3. PHƯƠNG TRÌNH ĐƯỜNG THẲNG ............................................................................................................. 69
I. Phương trình đường thẳng: ............................................................................................................................. 69
II. Vị trí tương đối của đưởng thẳng với đường thẳng, mặt phẳng .............................................................. 69
III. Khoảng cách: ................................................................................................................................................... 70
IV. Góc .................................................................................................................................................................... 71
§3. MẶT CẦU ............................................................................................................................................................ 73
I. Phương trình mặt cầu: ...................................................................................................................................... 73
II. Giao của mặt cầu và mặt phẳng:.................................................................................................................... 73
CHUYÊN ĐỀ LƯỢNG GIÁC...................................................................................................................... 76
I. SỰ BIẾN THIÊN VÀ ĐỒ THỊ CỦA HÀM SỐ LƯỢNG GIÁC ....................................................................... 76
1) Hàm số y sin x ............................................................................................................................................ 76
2) Hàm số y cos x ........................................................................................................................................... 76
3) Hàm số y tan x ........................................................................................................................................... 76
4) Hàm số y cot x ............................................................................................................................................ 77
II. PHƯƠNG TRÌNH LƯỢNG GIÁC CƠ BẢN ................................................................................................... 77
III. PHƯƠNG TRÌNH LƯỢNG GIÁC THƯỜNG GẶP ...................................................................................... 77
1) Phương trình bậc nhất đối với một hàm số lượng giác .............................................................................. 77
2) Phương trình bậc nhất đối với sin x và cos x ............................................................................................ 78
3) Phương trình bậc hai đối với một hàm số lượng giác ................................................................................. 78
CHUYÊN ĐỀ: TỔ HỢP & XÁC SUẤT.................................................................................................. 79
§1. HAI QUY TẮC ĐẾM CƠ BẢN ......................................................................................................................... 79
1. Quy tắc cộng ...................................................................................................................................................... 79
2. Quy tắc nhân ..................................................................................................................................................... 79
§2. HOÁN VỊ - CHỈNH HỢP – TỔ HỢP .............................................................................................................. 79
I – Hoán vị.............................................................................................................................................................. 79
II – Chỉnh hợp........................................................................................................................................................ 79
III – Tổ hợp ............................................................................................................................................................ 79
§3. NHỊ THỨC NEWTON ....................................................................................................................................... 80
1. Nhị thức Niu-tơn .............................................................................................................................................. 80
2. Hệ quả ................................................................................................................................................................ 80
3. Chú ý .................................................................................................................................................................. 80
§4. BIẾN CỐ & XÁC SUẤT CỦA BIẾN CỐ .......................................................................................................... 80
I – Biến cố ............................................................................................................................................................... 80
II – Xác suất............................................................................................................................................................ 80
CHUYÊN ĐỀ. DÃY SỐ – CẤP SỐ CỘNG – CẤP SỐ NHÂN ............................................... 82
• xα α.xα 1
• uα α. uα 1 .u
1 1 1 u
• (x 0) • u 0
LŨY THỪA x x2 u u2
1 u
• x x 0 • u u 0
2 x 2 u
MŨ
( ) =e
• ex x
( )
• eu = u .eu
u
• ( ln x ) = • ( ln u ) =
1
x u
u
LOGARIT (
• log a x ) = x ln1 a (
• loga u ) = u.ln a
(
• sin x ) = cos x (
• sin u ) = u.cos u
LƯỢNG GIÁC (
• cos x ) = − sin x (
• cos u ) = −u.sin u
(
• tan x =
1
cos2 x
) (
• tan u ) = cosu 2
u
1 u
(
• cot x = − 2
sin x
) (
• cot u ) = − sin 2
u
Qui tắc tính nhanh:
a b • Tính định thức tạo bởi 4 hệ số viết theo
/
ax + b c d ad bc thứ tự.
= 2
= 2
cx + d cx + d cx + d
2
ax + bx + c p / pd • Chia TS cho MS & tính riêng từng đạo
y= = mx + n + y =m 2
dx + e dx + e dx + e hàm.
ÔN TẬP ĐẠI SỐ 10
PHƯƠNG TRÌNH BẬC HAI
Cho phương trình ax 2 bx c 0 a 0
1/ Điều kiện để phương trình có nghiệm: Δ 0 Δ' 0 với Δ b2 4ac Δ' b '2 ac; b ' b
2
Lưu ý: Nếu hệ số a có chứa tham số thì phải xét 2 TH là a 0 và a 0
2/ Định lí Vi–et
Hai số x1, x2 là các nghiệm của phương trình bậc hai ax2 bx c 0 khi và chỉ khi chúng
b c
thoả mãn các hệ thức S x1 và P x1 x2
x2 .
a a
3/ Dấu của nghiệm số của phương trình bậc hai ax 2 bx c 0 a 0 1
ĐIỀU KIỆN ĐỂ TAM THỨC BẬC HAI KHÔNG ĐỔI DẤU TRÊN
MỘT MIỀN
a 0 a 0
+ f ( x) 0 , x R . + f ( x) 0 , x R
0 0
a 0 a 0
+ f ( x) 0 , x R + f ( x) 0 , x R
0 0
Sưu tầm & Biên soạn: Gv Trần Thanh Toàn Trang 7
Tóm tắt lý thuyết toán 12 Năm học: 2021 – 2022 Lớp 12 A2
2. Điều kiện cần để hàm số đơn điệu: Giả sử hàm số y = f ( x) có đạo hàm trên
khoảng K.
• Nếu hàm số đồng biến trên khoảng K thì f ( x ) 0, x K .
• Nếu hàm số nghịch biến trên khoảng K thì f ( x ) 0, x K .
3. Điều kiện đủ để hàm số đơn điệu: Giả sử hàm số y = f ( x) có đạo hàm trên
khoảng K.
• Nếu f ( x ) 0, x K thì hàm số đồng biến trên khoảng K .
• Nếu f ( x ) 0, x K thì hàm số nghịch biến trên khoảng K .
• Nếu f ( x ) = 0, x K thì hàm số không đổi trên khoảng K .
Chú ý.
Nếu K là một đoạn hoặc nửa khoảng thì phải bổ sung giả thiết “ Hàm số y = f ( x) liên tục
trên đoạn hoặc nửa khoảng đó”. Chẳng hạn: Nếu hàm số y = f ( x) liên tục trên đoạn a; b và có đạo
hàm f ( x ) 0, x K trên khoảng ( a; b ) thì hàm số đồng biến trên đoạn a; b .
Nếu f ( x ) 0, x K ( hoặc f ( x ) 0, x K ) và f ( x ) = 0 chỉ tại một số điểm hữu hạn của
K thì hàm số đồng biến trên khoảng K ( hoặc nghịch biến trên khoảng K ).
1
. Như vậy hàm số sẽ nghịch biến trên ( ;1) . Đáp án đúng là C.
3
1. Định nghĩa:
Giả sử hàm số y = f ( x ) xác định trên tập D ( D ) và x 0
D
x 0 là điểm cực đại của hàm số y = f ( x ) nếu ( a; b ) D sao cho:
f ( x ) f ( x0 ) , x ( a; b ) \x0 . Khi đó: f ( x0 ) được gọi là giá trị cực đại của hàm số y = f ( x ) .
x 0 là điểm cực tiểu của hàm số y = f ( x ) nếu ( a; b ) D sao cho:
f ( x ) f ( x0 ) , x ( a; b ) \x0 . Khi đó: f ( x0 ) được gọi là giá trị cực tiểu của hàm số y = f ( x )
.
Các điểm cực đại và cực tiểu được gọi chung là điểm cực trị. Giá trị cực đại (giá trị cực tiểu)
còn gọi là cực đại (cực tiểu) và được gọi chung là cực trị của hàm số.
( )
Nếu x 0 là điểm cực trị của hàm số y = f ( x ) thì điểm M x0 ; f ( x0 ) được gọi là điểm cực trị
• Nếu f '( x) đổi dấu từ âm sang dương khi x đi qua xo thì y = f ( x) đạt cực tiểu tại xo .
• Nếu f '( x) đổi dấu từ dương sang âm khi x đi qua xo thì y = f ( x) đạt cực đại tại xo .
Các điểm x1 , y1 , x2 , y2 nằm trên đường thẳng y Ax B là đường thẳng nối hai
điểm cực trị của hàm số bậc ba y f x ax 3 bx 2 cx d.
Công Thức Viết Nhanh Đường Thẳng Đi Qua Hai Cực Trị
§3. GIÁ TRỊ LỚN NHẤT – GIÁ TRỊ NHỎ NHẤT CỦA HÀM SỐ
1/ Định nghĩa:
Cho hàm số y = f ( x) xác định trên D R
a/ Nếu tồn tại một điểm x0 D sao cho f ( x) f ( x0 ), x D thì số M = f ( x0 ) được gọi là giá trị
b/ Nếu tồn tại một điểm x0 D sao cho f ( x) f ( x0 ), x D thì số m = f ( x0 ) được gọi là giá trị
x D, f ( x) M x D, f ( x) m
Như vậy: M = Max f ( x) m = Min f ( x)
xD
x0 D, f ( x0 ) = M xD
x0 D, f ( x0 ) = m
2/ Phương pháp tìm GTLN,GTNN của hàm số : Cho hàm số y = f ( x) xác định
trên DR
Bài toán 1.Nếu D = (a, b) thì ta tìm GTLN,GTNN của hàm số như sau:
2.Tính f '( x) và giải phương trình f '( x) = 0 tìm nghiệm thuộc tập xác định
4.Kết luận
Bài toán 2. Nếu D = a, b thì ta tìm GTLN,GTNN của hàm số như sau:
2.Tính f '( x) và giải phương trình f '( x) = 0 tìm nghiệm x1 , x2 ... thuộc tập xác định
4.Kết luận
• Đặc biệt: Nếu f(x) đồng biến trên đoạn [a;b] thì max f ( x) = f (b) ; min f ( x) = f (a)
[ a ;b ] [ a;b ]
Nếu f(x) nghịch biến trên đoạn [a;b] thì max f ( x) = f (a) ; min f ( x) = f (b)
[ a ;b ] [ a ;b ]
4 2
End bấm số 4 , bấm “=” Step bấm “ ”. Kết quả
10
Giá trị nhỏ nhất của hàm số là 6. Ta chọn đáp án A.
nếu ít nhất một trong các điều kiện sau được thỏa mãn: lim f ( x ) = y0 , lim f ( x ) = y0 .
x →+ x→−
3. Dấu hiệu:
+) Hàm phân thức mà nghiệm của mẫu không là nghiệm của tử có tiệm cận đứng.
+) Hàm phân thức mà bậc của tử bậc của mẫu có TCN.
+) Hàm căn thức dạng: y = − ,y = − bt, y = bt − có TCN. (Dùng liên hợp)
4. Cách tìm:
+) TCĐ: Tìm nghiệm của mẫu không là nghiệm của tử.
+) TCN: Tính 2 giới hạn: lim y hoặc lim y
x →+ x →−
a>0 a<0
Phương trình
y' = 0
có hai nghiệm phân
biệt
Phương trình
y' = 0
có nghiệm kép
Phương trình
y' = 0
vô nghiệm
Phương trình
y' = 0
có ba nghiệm
phân biệt
Phương trình
y' = 0
có một
nghiệm
Lưu ý: Đồ thị hàm trùng phương y = ax4 + bx2 + c , ( a 0 ) nhận trục tung làm trục đối xứng. Đồng thời ta
nên xét giao điểm giữa đồ thị với trục hoành nghĩa là giải phương trình ax4 + bx2 + c = 0, ( a 0 ) trong quá
trình lập bảng giá trị để vẽ đồ thị.
ax + b
3/ Hàm nhất biến: y= , ( c 0, ad − bc 0 )
cx + d
ax + b d a
Lưu ý: Đồ thị hàm số y = , ( c 0; ad − bc 0 ) nhận giao điểm − c ; c của hai đường tiệm cận làm
cx + d
tâm đối xứng. Đồng thời, khi vẽ đồ thị ta cần xét giao điểm giữa đường cong và hai trục tọa độ.
f ( x) khi f(x) 0
Bước 1 : Ta có: (C1 ) : y = f ( x ) =
(1)
− f ( x ) khi f(x) 0
(2)
f ( x) khi x 0
(C2 ) : y = f ( x ) =
(1)
Bước 1 : Ta có:
f ( − x ) khi x 0
(2)
➢ Dạng 3: Từ đồ thị ( C ) : y = f ( x ) ⎯⎯
→ ( C3 ) : y = x − a g ( x ) với ( x − a ) g ( x ) = f ( x )
( x − a ) g ( x ) = f ( x ) khi x a
Ta có: ( C3 ) : y = x − a g ( x ) =
− ( x − a ) g ( x ) = − f ( x ) khi x a
( )
Từ đồ thị ( C ) đã vẽ ta có thể suy ra đồ thị C3 như sau:
• Toàn bộ đồ thị đồ thị ( C ) ứng với x a của f ( x ) (nằm bên phải đường thẳng x = a ) được giữ
nguyên.
• Toàn bộ đồ thị ( C ) ứng với x a của f ( x ) (nằm phía bên trái đường thẳng x = a ) lấy đối xứng qua
Ox
Đặc biệt: Đường thẳng y = kx + m là tiếp tuyến với (C ) : y = f ( x ) khi chỉ khi hệ
f ( x) = kx + m
/ có nghiệm.
f ( x) = k
3. Một số dạng toán
➢ Dạng 1. Viết phương trình tiếp tuyến của đồ thị hàm số ( C ) : y = f ( x ) tại M ( xo ; yo ) .
❖ Phương pháp
o Bước 1. Tính y = f ( x ) suy ra hệ số góc của phương trình tiếp tuyến là k = y ( x0 ) .
o Bước 2. Phương trình tiếp tuyến của đồ thị ( C ) tại điểm M ( x0 ; y0 ) có dạng
y − y0 = f / ( x0 )( x − x0 ) .
Chú ý:
o Nếu đề bài yêu cầu viết phương trình tiếp tuyến tại điểm có hoành độ x0 thì khi đó ta tìm
y0 bằng cách thế vào hàm số ban đầu, tức y0 = f ( x0 ) . Nếu đề cho y0 ta thay vào hàm số để
giải ra x0 .
o Nếu đề bài yêu cầu viết phương trình tiếp tuyến tại các giao điểm của đồ thị ( C ) : y = f ( x )
và đường thẳng d : y = ax + b. Khi đó các hoành độ tiếp điểm là nghiệm của pt hoành độ
giao điểm giữa d và ( C ) .
➢ Dạng 2. Viết pt tiếp tuyến của đồ thị hàm số ( C ) : y = f ( x ) có hệ số góc k cho trước.
Sưu tầm & Biên soạn: Gv Trần Thanh Toàn Trang 19
Tóm tắt lý thuyết toán 12 Năm học: 2021 – 2022 Lớp 12 A2
❖ Phương pháp
o Bước 1. Gọi M ( x0 ; y0 ) là tiếp điểm và tính y = f ( x ) .
o Bước 2. Hệ số góc tiếp tuyến là k = f ' ( x0 ) . Giải phương trình này tìm được x0 , thay
o Bước 3. Với mỗi tiếp điểm ta tìm được các tiếp tuyến tương ứng
d : y − y0 = f ( x0 )( x − x0 )
Chú ý: Đề bài thường cho hệ số góc tiếp tuyến dưới các dạng sau:
• Tiếp tuyến tạo với trục hoành một góc thì hệ số góc của tiếp tuyến d là k = tan .
➢ Dạng 3. Viết PTTT của đồ thị hàm số ( C ) : y = f ( x ) biết tiếp tuyến đi qua điểm
A ( xA; yA ) .
❖ Phương pháp
➢ Cách 1.
o Bước 1: Phương trình tiếp tuyến đi qua A ( xA ; yA ) hệ số góc k có dạng
d : y = k ( x − xA ) + y A ()
f ( x ) = k ( x − xA ) + y A
o Bước 2: d là tiếp tuyến của ( C ) khi và chỉ khi hệ sau có nghiệm: .
f ( x) = k
o Bước 3: Giải hệ này tìm được x suy ra k và thế vào phương trình () , ta được tiếp tuyến
cần tìm.
➢ Cách 2.
o Bước 1. Gọi M ( x0 ; f ( x0 ) ) là tiếp điểm và tính hệ số góc tiếp tuyến k = y ( x0 ) = f ( x0 )
theo x0 .
o Bước 2. Phương trình tiếp tuyến có dạng: d : y = y ( x0 ) . ( x − x0 ) + y0 () . Do điểm
A ( xA ; yA ) d nên yA = y ( x0 ) . ( xA − x0 ) + y0 giải phương trình này ta tìm được x0 .
o Bước 3. Thế x0 vào () ta được tiếp tuyến cần tìm.
ax + b
Ax 2 + Bx + C = 0 (1)
= kx + n d
cx + d x −
c
d
(C ) và d có hai giao điểm (1) có hai nghiệm phân biệt khác − .
c
( )
n
a a m n
1) n
a .n b = n ab 2) nm
a= m.n
a 3) =n 4) n
a = am
n b
b
5) n p
a
= a p −q
n
n n a khi nle 6)
n p n q
a . a = a
n p+q 7)
a = n q
a khi nchan a
1 1
➢ Đạo hàm: Hàm số y x có đạo hàm với mọi x 0 và x x u ' .u .u '
➢ Khảo sát hàm số lũy thừa:
y x , 0 y x , 0
Tập khảo sát 0;
1 1
Sự biến thiên y x 0, x 0 y x 0, x 0
Giới hạn đặc biệt lim x 0; lim x lim x ; lim x 0
0 x 0 x
Tiệm cận x x
Đồ thị
§3. LOGARIT
Một số công thức Logarit cần nắm
Định Nghĩa Tính Chất
1) log a b a b (với a, b 0; a 1) 4) log a 1 0
2) log10 a lg a a 0 : logarit thập phân 5) log a a 1
log a b
3) log e a ln a a 0 : logarit tự nhiên 6) a b; e ln b b;10log b b
7) log a a
• y = ex y ' = ex , x R
y ax a 1 y ax 0 a 1
1. TXĐ: D ; Tập giá trị: 0; 1. TXĐ: D ; Tập giá trị: 0;
2. Sự biến thiên: 2. Sự biến thiên:
y ax a x ln a 0, x y ax a x ln a 0, x
Hàm số luôn đồng biến với x Hàm số luôn nghịch biến với x
Giới hạn đặc biệt: Giới hạn đặc biệt:
lim a x , lim a x 0 lim a x 0, lim a x
x x x x
4. Đồ thị
4. Đồ thị
( x ) = ax
a a −1
(u ) = au
a a −1
.u
4. Đồ thị
4. Đồ thị
Đồ thị luôn đi qua các điểm 1; 0 , a; 1 và Đồ thị có tiệm cận đứng là Oy , luôn đi qua các
nằm bên phải trục tung. điểm 1; 0 , a; 1 và nằm bên phải trục tung.
f (x )
t a f (x ), t 0
Dạng 1: P a 0
P t 0
f (x )
Dạng 2: .a 2 f (x ) ab .b 2 f (x ) 0
f (x )
2 f (x ) a
Chia hai vế cho b , rồi đặt ẩn phụ t 0 (chia cơ số
b
lớn nhất).
1
Dạng 3: a f (x ) b f (x ) m với a.b 1 . Đặt t a f (x ) b f (x ) .
t
Sn A1 r
n
r% n
Sn
A
1
Sn
A n
1 r
3. Tiền gửi hàng tháng: Mỗi tháng gửi đúng cùng một số tiền vào 1 thời gian cố định.
a) Công thức tính: Đầu mỗi tháng khách hàng gửi vào ngân hàng số tiền A đồng với lãi kép r%
/tháng thì số tiền khách hàng nhận được cả vốn lẫn lãi sau n tháng ( n * ) ( nhận tiền cuối
tháng, khi ngân hàng đã tính lãi) là Sn .
S .r
n = log(1+r ) + 1
n
A
A 1+r
( )
(
Sn = 1 + r ) (
− 1 1 + r )
n
r
(1 + r )
r
X = A 1 + r ( ) − Sn
n n
−1
( )
n
Sn = A 1 + r −X ( )
n
r 1+r −1
5. Vay vốn trả góp: Vay ngân hàng số tiền là A đồng với lãi suất r% /tháng. Sau đúng một tháng
kể từ ngày vay, bắt đầu hoàn nợ; hai lần hoàn nợ cách nhau đúng một tháng, mỗi hoàn nợ số tiền là
X đồng và trả hết tiền nợ sau đúng n tháng.
a) Công thức tính: Cách tính số tiền còn lại sau n tháng giống hoàn toàn công thức tính gửi ngân
hàng và rút tiền hàng tháng nên ta có
(1 + r )
n
−1
( )
n
Sn = A 1 + r −X
r
Để sau đúng n tháng trả hết nợ thì Sn = 0 nên
(1 + r )
n
−1
( )
n
A 1+r −X =0
r
( )
n
A 1+r .r
X =
(1 + r )
n
−1
6. Bài toán tăng lương: Một người được lãnh lương khởi điểm là A đồng/tháng. Cứ sau n tháng
thì lương người đó được tăng thêm r% /tháng. Hỏi sau kn tháng người đó lĩnh được tất cả số tiền
là bao nhiêu?
(1 + r )
k
−1
Công thức tính: Tổng số tiền nhận được sau kn tháng là S kn = Ak
r
7. Bài toán tăng trưởng dân số:
Công thức tính tăng trưởng dân số
( ) ( )
m −n
+
Xm = Xn 1 + r , m, n ,m n
Trong đó:
r % là tỉ lệ tăng dân số từ năm n đến năm m
Xm dân số năm m
X n dân số năm n
Xm
Từ đó ta có công thức tính tỉ lệ tăng dân số là r % = m −n −1
Xn
(n ) là: S ( )
n
*
n
= A 1+r . Giả sử ta chia mỗi năm thành m kì hạn để tính lãi và lãi suất mỗi
m .n
r r
kì hạn là % thì số tiền thu được sau n năm là: Sn = A 1 +
m m
Khi tăng số kì hạn của mỗi năm lên vô cực, tức là m → + , gọi là hình thức lãi kép tiên tục thì
người ta chứng minh được số tiền nhận được cả gốc lẫn lãi là:
S = Ae n .r ( công thức tăng trưởng mũ)
sin x dx cos x C 1
sin(ax b)dx cos(ax b) C
a
cosx dx sin x C 1
cos(ax b) dx sin(ax b) C
a
1 1 1
dx cot x C dx cot(ax b) C
sin2 x sin (ax 2
b) a
1 1 1
dx tan x C dx tan(ax b) C
cos2 x cos (ax 2
b) a
e x dx ex C 1 ax
eax b
dx e b
C
a
x ax dx 1 x a
a dx C ln C
ln a x 2
a 2
2a x a
1
♦ Nhận xét. Khi thay x bằng (ax b) thì lấy nguyên hàm nhân kết quả thêm
a
II. Các Phương Pháp Tìm Nguyên Hàm
1. Phương pháp đổi biến số:
+ Đặt t u x
+ Biến đổi biểu thức cần tìm nguyên hàm theo t và dt
Sưu tầm & Biên soạn: Gv Trần Thanh Toàn Trang 33
Tóm tắt lý thuyết toán 12 Năm học: 2021 – 2022 Lớp 12 A2
+ Vậy I f t dt
Một số cách đặt t u x
STT Dạng tích phân Cách đặt Đặc điểm nhận dạng
f ( x)
1 dx t = f ( x) Biểu thức dưới mẫu
f ( x)
f e t ( x ) dx t = t ( x)
t( x)
2 Biểu thức ở phần số mũ
4 f t ( x ) t ( x ) dx
n t = n t ( x) Căn thức
dx dx
5 f ( ln x ) x
t = ln x
x
đi kèm biểu thức theo ln x
dx dx
9
f ( cot x ) sin 2
x
t = cot x
sin 2 x
đi kèm biểu thức theo cot x
10 f ( e ) e dx t = e ax
ax ax
eax dx đi kèm biểu thức theo e ax
Đôi khi thay cách đặt t = t ( x ) bởi t = m.t ( x ) + n ta sẽ biến đổi dễ dàng hơn.
2. Tìm nguyên hàm bằng phương pháp nguyên hàm từng phần
Với bài toán tìm nguyên hàm của các hàm số dạng tích (hoặc thương) của hai hàm số “khác
lớp hàm” ta thường sử dụng phương pháp nguyên hàm từng phần theo công thức
udv = uv − vdu
Dưới đây là một số trường hợp thường gặp như thế (với P ( x ) là một đa thức theo ẩn x )
u = P ( x )
P ( x ) .e dx,
ax + b
Gặp ta đặt ax + b
dv = e dx
u = P ( x )
sin ( mx + n )
Gặp P ( x ) dx , ta đặt sin ( mx + n )
cos ( mx + n ) d v = dx
cos ( mx + n )
u = ln n ( ax + b )
Gặp f ( x ) .ln ( ax + b ) dx ta đặt
n
dv = f ( x ) dx
u = eax +b
sin ( mx + n )
Gặp eax +b dx , ta đặt sin ( mx + n )
cos ( mx + n ) dv = dx
cos ( mx + n )
trên K thì F (b) F (a ) được gọi là tích phân của f (x ) từ a đến b và được kí hiệu là f (x )dx .
a
b
b
Khi đó: I f (x ) dx F (x ) F (b) F (a ), với a gọi là cận dưới, b là cận trên.
a
a
➢ Đối với biến số lấy tích phân, ta có thể chọn bất kì một chữ khác nhau thay cho x , nghĩa là:
b b b
I f (x ) dx f (t ) dt f (u) du F (b) F (a ).
a a a
➢ Nếu hàm số y f (x ) liên tục và không âm trên đoạn a;b thì diện tích S của hình thang cong
b
giới hạn bởi đồ thị của y f (x ), trục Ox và hai đường thẳng x a, x b là: S f (x ) dx
a
2. Tính chất
Với 2 hàm số f , g liên tục trên K và a, b, c là 3 số thực bất kỳ thuộc K , ta có:
a b a
● f ( x ) dx = 0 ● f ( x ) dx = − f ( x ) dx
a a b
b c c b b b
● f ( x ) dx + f ( x )dx = f ( x ) dx ● f ( x ) g ( x ) dx = f ( x ) dx g ( x ) dx
a b a a a a
b b
● k . f ( x ) dx = k f ( x ) dx, k .
a a
Dùng định nghĩa tích phân, ta chứng minh được 2 tính chất sau:
b
Phương pháp đặt u và dv tương tự như bài nguyên hàm từng phần
S = f ( x ) dx
b
hoành và hai đường thẳng x = a, x = b được tính theo công thức:
a
b) Diện tích hình phẳng giới hạn bởi các đồ thị hàm số f x , g x và hai đường thẳng
x a, x b
Diện tích S của hình phẳng giới hạn bởi các đồ thị của hàm số f ( x ) , g ( x ) liên tục trên a; b và
z1 z1
+ z z; z z' z z ' ; z.z ' z.z '; ; z.z a2 b2 .
z2 z2
+ z là số thực z z ; z là số ảo z z.
5. Môđun của số phức
Độ dài của vectơ OM được gọi là môđun của số phức z và kí hiệu là z . Vậy
z OM hay z a bi OM a2 b2 .
+ z 0, z ; z 0 z 0.
z1 z1 z1 z1 z2
+ z1 .z2 z1 . z2 ; ; 2
.
z2 z2 z2 z2
+ z1 z2 z1 z2 z1 z2 .
ÔN TẬP
1/ Các hệ thức lượng trong tam giác vuông
Cho ABC vuông tại A, AH là đường cao, AM là đường trung tuyến. Ta có:
A
BC 2 AB 2 AC 2 Pitago
AH .BC AB.AC
AB2 BH .BC , AC 2 CH .CB
1 1 1
, AH 2 HB.HC
AH 2 AB 2 AC 2
B C BC
H M AM
2
2/ Các hệ thức lượng trong tam giác thường A
a) Định lí hàm số cosin
BC 2 = AB2 + AC 2 − 2 AB. AC cos A
AB2 + AC 2 − BC 2
cos A =
2 AB. AC B C
b) Định lí hàm số sin A
a b c
= = = 2R c
b
sin A sin B sin C
B
( R là bán kính đường tròn ngoại tiếp tam giác) C
R a
c) Công thức tính diện tích của tam giác
1 1 1 A
➢ SABC = AH.BC = BI .AC = CK.AB
2 2 2
➢ SABC = p( p − AB)( p − AC )( p − BC ) I
AB + BC + AC
Trong đó: p = (nửa chu vi) K
2
1 1 1
➢ SABC = AB.BC.sinB = AC.BC.sin C = AC.AB.sin A.
2 2 2 B C
H
d) Công thức tính độ dài đường trung tuyến của tam giác
AB 2 AC 2 BC 2
AM 2
2 4 A
2 2 2
BA BC AC
BN 2 K N
2 4
CA2 CB 2 AB 2
CK 2 M
2 4 B C
3/ Định lí Talet
AM AN MN A
MN / /BC k
AB AC BC
2 M N
S AM 2
AMN
k
S ABC
AB
B C
phương. D C
Đường chéo hình vuông bằng cạnh nhân
2.
Diện tích hình chữ nhật bằng dài nhân
rộng.
A D
B
e/ Diện tích tứ giác có hai đường chéo
vuông góc A C
Diện tích tứ giác có hai đường chéo vuông
góc nhau bằng ½ tích hai đường chéo. D
Hình thoi có hai đường chéo vuông góc
nhau tại trung điểm của mỗi đường.
Lưu ý: Trong tính toán diện tích, ta có thể chia đa giác thành những hình đơn giản dễ tính
diện tích, sau đó cộng các diện tích được chia này, ta được diện tích đa giác.
A
C
ứng.
Thể tích khối lăng trụ: h
V = S.h
Trong đó: B là diện tích đáy; h là đường cao
B
tương ứng.
Thể tích khối hộp chữ nhật: bằng tích của ba A' D'
Thể tích khối lập phương: bằng độ dài cạnh lũy A' D'
Chú ý
• Đường chéo của hình vuông cạnh a là a 2
• Đường chéo của hình lập phương cạnh a là : a 3
• Đường chéo của hình hộp chữ nhật có 3 kích thước a,b, c là : a 2 + b2 + c2
a 3
• Đường cao của tam giác đều cạnh a là:
2
II. CHIỀU CAO CỦA HÌNH CHÓP VÀ HÌNH LĂNG TRỤ ĐẶC BIỆT
1. Hình chóp có cạnh bên vuông góc với Ví dụ: Hình chóp S.ABC ( S. ABCD ) , SA vuông góc
đáy: với đáy, thì chiều cao là SA
Chiều cao của hình chóp là độ dài cạnh bên S
S
vuông góc với đáy
A C A
B
B D C
2. Hình chóp có mặt bên vuông góc với Ví dụ: Hình chóp S.ABC (hoặc S.ABCD) có một
đáy: mặt bên SAB là tam giác đều và nằm trong mặt
Chiều cao của hình chóp là chiều cao của tam phẳng vuông góc với đáy thì chiều cao là SH với
giác chứa trong mặt bên vuông góc với đáy H là trung điểm của AB
S
S
A C A D
H H
B
B C
3. Hình chóp có hai mặt bên vuông góc với Ví dụ: Cho hình chóp S.ABCD có hai mặt bên
đáy: ( SAB ) và (SAD ) cùng vuông góc với đáy thì chiều
Chiều cao của hình chóp là giao tuyến của hai cao là SA
mặt bên cùng vuông góc với đáy
S
A
B
D C
4. Hình chóp đều và tứ diện đều: Ví dụ: Cho hình chóp đều S.ABC ( S.ABCD ) thì
Chiều cao hình chóp là đoạn thẳng nối đỉnh và chiều cao là SO với O là trọng tâm của tam giác
tâm đáy ABC ( O là giao điểm của hai đường chéo)
S
A C
A B
G M
O M
D
B C
5. Hình chóp có chân đường cao là một Ví dụ 1: Cho hình chóp S.ABCD có hình chiếu của
điểm tùy ý: S lên mặt phẳng (ABCD) là trung điểm H của AB
+ Hình chóp có chân đường cao là một điểm tùy thì chiều cao là đoạn SH
ý thì chiều cao là đoạn thẳng nối đỉnh S và chân S
đường cao.
+ Nếu hình chóp có đỉnh cách đều tất cả các đỉnh
của đa giác đáy thì đường cao của chóp chính là A
D
đường thẳng qua đỉnh của chóp và tâm đường
H
tròn ngoại tiếp đáy
B C
A C
O
6. Hình lăng trụ đứng, hình hộp chữ nhật, Ví dụ: Cho hình lăng trụ đứng
hình lập phương ABC.A ' B ' C ' ( ABCD.A ' B ' C ' D ' ) chiều cao là các
+ Hình lăng trụ đứng tam giác (tứ giác) đường cạnh bên AA ', BB ', CC '
cao là các cạnh bên A
A B
B
+ Hình hộp chữ nhật:
Thể tích: V = AB.AD.AA = abc .
C D
+ Hình lập phương: V = AB3 = a3 ; đường
C
A' A'
chéo AC ' = a 3 B'
B'
B' B'
c C' a C'
A b A a
a D a D
B C B C
7. Hình lăng trụ xiên: Ví dụ: Cho lăng trụ tam giác ABC.A' B' C ' có hình
+ Thông thường khi cho lăng trụ xiên đề bài sẽ chiếu vuông góc của A ' lên mặt phẳng ( ABC ) là
cho thêm giả thiết để xác định được chân đường trung điểm I của đoạn AB thì chiều cao của lăng
cao. trụ là đoạn A ' I
A' C'
B'
A C
B'
A C
VS.ABM SM
➢ Hệ quả: Cho khối chóp S.ABC điểm MSC, ta có: =
VS.ABC SC
➢ Chú ý.
o Bài toán nói trên chỉ áp dụng cho hình tứ diện, hình chóp tam giác. Nên để áp dụng cho hình chóp tứ
giác hoặc hình chóp khác thì ta phải dùng phép phân chia hình.
o Khi áp dụng công thức tỉ số thể tích ở trên cần lưu ý cách sử dụng trong các trường hợp đặc biệt: A
trùng với A’ hoặc B trùng B’ hoặc C trùng C’
o Vận dụng linh hoạt phép phân chia và lắp ghép các khối đa diện. Lựa chọn phép phân chia hợp lí.
➢ Các kết quả:
o Hai khối chóp có cùng diện tích đáy thì tỉ số thể tích của chúng bằng tỉ số hai đường cao.
o Hai khối chóp có cùng độ dài đường cao thì tỉ số thể tích của chúng bằng tỉ số hai diện tích
đáy
o Hai khối đa diện đồng dạng thì tỉ số thể tích của chúng bằng lập phương tỉ số đồng dạng.
o Khối chóp và khối lăng trụ có diện tích đáy và chiều cao bằng nhau thì thể tích khối chóp
1
bằng thể tích của khối lăng trụ.
3
MỘT SỐ CÔNG THỨC TÍNH NHANH TỶ SỐ THỂ TÍCH
Cho khối chóp S.ABCD có đáy là hình
bình hành. Gọi P là mặt phẳng bất kỳ
cắt các cạnh SA, SB, SC , SD lần lượt tại các
điểm A ', B ', C ', D '
SA ' SB ' SC ' SD '
Đặt: x, y, z, t
SA SB SC SD
Khi đó:
x z y t
VS. A ' B'C ' D ' x y z t
VS. ABCD 4 xyzt
1
VC ( 4 d ) = VLT
3
3 điểm cùng thuộc mặt đáy
1
VC ( 4 d ) = VHop
6
Với 3 điểm thuộc đáy và một điểm
thuộc mặt bên
1
VC ( 4 d ) = VHop
3
Với 3 điểm thuộc mặt chéo
1
VC ( 5 d ) = VHop
3
Với 4 điểm thuộc mặt bên hoặc mặt đáy
1
VC ( 5 d ) = VHop
3
Với 4 điểm thuộc mặt chéo
MỘT SỐ CÔNG THỨC TÍNH NHANH THỂ TÍCH KHỐI CHÓP THƯỜNG GẶP
TÍNH CHẤT HÌNH VẼ
Cho hình chóp SABC với các mặt phẳng SA, SB, SC A
O M
C B
O M
B C
Khối tám mặt đều có đỉnh là tâm các mặt của hình A'
O'
B'
Cho khối tám mặt đều cạnh a. Nối tâm của các mặt bên S
Khi đó: V = M
N
27 B C
S'
Phương pháp giải chung: Muốn tìm khoảng cách từ một điểm đến một mặt phẳng, trước hết ta phải tìm
hình chiếu vuông góc của điểm đó trên mặt phẳng. Việc xác định hình chiếu của điểm trên mặt phẳng ta
thường dùng một trong các cách sau:
với (P).
+ Bước 2: Xác định giao tuyến = ( P ) ( Q ) .
+ Bước 3: Trong mặt phẳng (Q), dựng MH ⊥ ( H ) .
P
( )
Khi đó ta có: MH ⊥ ( P ) tại H. Suy ra d M; ( P ) = MH .
( )
(P). Suy ra d M; ( P ) = MH . H
P
Cách 3: Dựa vào tính chất trục của tam giác: Cho tam giác ABC M
nằm trên mặt phẳng (P), nếu MA = MB = MC thì hình chiếu
vuông góc của điểm M trên (P) chính là tâm O của đường tròn
ngoại tiếp ABC . Khi đó: MO ⊥ ( P ) tại O. Suy ra
( )
d M; ( P ) = MO .
A C
O
CÁC DẠNG TOÁN HAY GẶP KHI TÍNH KHOẢNG CÁCH TỪ ĐIỂM ĐẾN MẶT PHẲNG
1. Khoảng cách từ chân đường cao đến mặt bên S
Bài toán: Cho hình chóp có đỉnh S có hình chiếu vuông
K
góc lên mặt đáy là H. Tính khoảng cách từ điểm H đến
A
mặt bên ( SAB )
• Kẻ HI ⊥ AB ( I AB ) H I
• Kẻ HK ⊥ SI ( K SI ) B
( )
Khi đó: d H ; ( SAB ) = HK =
SH.HI
SH 2 + HI 2
2. Khoảng cách từ một điểm trên mặt đáy đến mặt đứng S
• Kẻ AK ⊥ HB A
•
AK ⊥ HB
Kẻ AK ⊥ (SHB ) (
Khi đó: d A; (SHB ) = AK )
AK ⊥ SH
❖ Chú ý
➢ Có nhiều bài toán, ta không thể tính trực tiếp khoảng cách từ điểm ban đầu đề bài cho mà ta phải
chuyển sang một điểm khác đặc biệt hơn. Để làm được điều đó, ta cần phải áp dụng công thức tỉ số
khoảng cách sau:
d ( A; ( P ) ) AI B
+ Nếu AB ( P ) = I thì =
d ( B; ( P ) ) BI I
P P
• Khoảng cách giữa hai đường thẳng chéo nhau bằng khoảng cách giữa một trong hai đường
thẳng đó với mặt phẳng chứa đường thẳng kia và song song với nó.
• Khoảng cách giữa hai đường thẳng chéo nhau bằng khoảng cách giữa hai mặt phẳng song
song lần lượt chứa hai đường thẳng đó.
M
a a
M
d(a;b)
d(a;b)
b H b H
1 1
• Thể tích khối nón: V = Bh = r 2 h
3 3
➢ MỘT SỐ DẠNG TOÁN VÀ CÔNG THỨC GIẢI BÀI TOÁN MẶT NÓN
Dạng 1. Thiết diện của hình nón cắt bởi một mặt phẳng
Thiết diện qua trục của hình nón là tam giác cân.
Thiết diện qua đỉnh của hình nón là những tam giác cân có
hai cạnh bên là hai đường sinh của
hình nón.
Dạng 2. Bài toán liên quan đến thiết diện qua đỉnh của hình nón
Cho hình nón có chiều cao là h , bán kính đáy r và đường sinh l .
Một thiết diện đi qua đỉnh của hình nón có khoảng cách từ tâm của đáy đến mặt phẳng chứa thiết
diện là d.
Gọi M là trung điểm của AC. Khi đó:
+ AC ⊥ SMI( )
( ) (
+ Góc giữa SAC và ABC là góc SMI .)
+ Góc giữa (SAC ) và SI là góc MSI .
+ d (I , (SAC ) ) = IH = d.
2 2 h − d2 h − d2
Dạng 3. Bài toán hình nón ngoại tiếp và nội tiếp hình chóp
Hình nón nội tiếp hình chóp S .ABCD đều là Hình chóp tứ giác đều S .ABCD
hình nón có đỉnh là S , đáy là đường tròn nội tiếp
hình vuông ABCD .
Khi đó hình nón có:
AB
+ Bán kính đáy r = IM = ,
2
+ Đường cao h = SI , đường sinh l = SM.
Hình nón ngoại tiếp hình chóp S .ABCD đều là Hình chóp tứ giác đều S .ABCD
hình nón có đỉnh là S , đáy là đường tròn ngoại
tiếp hình vuông ABCD .
Khi đó hình nón có:
AC AB 2
+ Bán kính đáy: r = IA = = .
2 2
+ Chiều cao: h = SI .
+ Đường sinh: l = SA.
Hình nón nội tiếp hình chóp S .ABC đều là hình Hình chóp tam giác đều S .ABC
nón có đỉnh là S , đáy là đường tròn nội tiếp tam
giác ABC.
Khi đó hình nón có
AM AB 3
+ Bán kính đáy: r = IM = = .
3 6
+ Chiều cao: h = SI .
+ Đường sinh: l = SM.
Sưu tầm & Biên soạn: Gv Trần Thanh Toàn Trang 57
Tóm tắt lý thuyết toán 12 Năm học: 2021 – 2022 Lớp 12 A2
Hình nón ngoại tiếp hình chóp S .ABC đều là Hình chóp tam giác đều S .ABC
hình nón có đỉnh là S , đáy là đường tròn ngoại
tiếp tam giác ABC.
Khi đó hình nón có:
2AM AB 3
+ Bán kính đáy: r = IA = = .
3 3
+ Chiều cao: h = SI .
+ Đường sinh: l = SA.
Dạng 4. Bài toán hình nón cụt
Khi cắt hình nón bởi một mặt phẳng song song với đáy thì phần mặt phẳng nằm trong hình
nón là một hình tròn. Phần hình nón nằm giữa hai mặt phẳng nói trên được gọi là hình nón
cụt.
+ Khi cắt hình nón cụt bởi một mặt phẳng song song
với đáy thì được mặt cắt là một hình tròn.
+ Khi cắt hình nón cụt bởi một mặt phẳng song song
với trục thì được mặt cắt là một hình thang cân.
Cho hình nón cụt có Diện tích xung quanh của hình nón cụt: S = l ( R + r ) .
xq
R, r, h lần lượt là bán
kính đáy lớn, bán
S đáy 1 = r
2
kính đáy nhỏ và Diện tích đáy (hình tròn):
S đáy 2 = R2
S đáy ( )
= r 2 + R2 .
chiều cao.
Diện tích toàn phần của hình nón cụt:
( )
Stp = l R + r + r 2 + R 2 .
Dạng 5. Bài toán hình nón tạo bởi phần còn lại của hình tròn sau khi cắt bỏ đi hình quạt
( )
Từ hình tròn O; R cắt bỏ đi
hình quạt AmB . Độ dài cung
AnB bằng x . Phần còn lại của
hình tròn ghép lại được một
hình nón. Tìm bán kính, chiều
cao và độ dài đường sinh của Hình nón được tạo thành có
hình nón đó.
(
BGHC có khoảng cách tới trục là: d OO '; BGHC ( )) = OM
C
D
H
Dạng 2. Hình trụ ngoại tiếp, nội tiếp một hình lăng trụ đứng
+ Cho hình lăng trụ tam giác đêu nội tiếp trong một hình trụ. Thể tích khối lăng trụ là V thì thể tích khối trụ là
4V
V(T) =
9
+ Cho hình lăng trụ tứ giác đêu ABCD.A ' B 'C ' D ' ngoại tiếp trong một hình trụ. Diện tích xung quanh hình
2S
trụ là S thì diện tích xung quanh của hình lăng trụ là S xq =
§ 2. Mặt Cầu
A. Một số kiến thức cần nắm
1. Các định nghĩa
• Tập hợp các điểm trong không gian cách điểm cố định O một
khoảng R không đổi gọi là mặt cầu tâm O bán kính R . Kí hiệu:
S ( O; R )
• Tập hợp các điểm M trong không gian sao cho OM R gọi là khối
cầu tâm O bán kính R.
S ( O; R ) = M | OM = R
• Nếu A, B thuộc ( S ) và AB qua O thì AB gọi là đường kính của mặt cầu ( S ) .
2. Vị trí tương đối giữa mặt cầu và mặt phẳng
Cho mặt cầu S ( O; R ) và mặt phẳng ( P ) , gọi d là khoảng cách từ O đến (P) và H là hình chiếu
của O trên ( P ) . Khi đó:
• Nếu d = R thì (P) tiếp xúc với mặt cầu ( S ) tại H . Ta nói ( P ) là tiếp diện của mặt cầu
còn H là tiếp điểm của ( P ) và ( S ) .
• Nếu d R thì ( P ) cắt ( S ) theo giao tuyến là đường tròn nằm trên ( P ) có tâm H và bán
kính r = R2 − d 2 .
Chú ý:
✓ Khi d = R thì ( P ) đi qua tâm O của mặt cầu ( S ) lúc đó ta gọi ( P ) là mặt phẳng kính và
giao tuyến là đường tròn lớn của mặt cầu.
✓ Mặt cầu đi qua mọi đỉnh của hình đa diện ( H ) gọi là mặt cầu ngoại tiếp hình đa diện
(H ) và
hình đa diện ( H ) được gọi là nội tiếp mặt cầu.
✓ Mặt cầu tiếp xúc với tất cả các mặt của hình đa diện ( H ) gọi là mặt cầu nội tiếp hình đa
diện ( H ) và hình đa diện ( H ) được gọi là ngoại tiếp mặt cầu.
3. Vị trí tương đối giữa mặt cầu và đường thẳng
Cho mặt cầu S ( O; R ) và đường thẳng , gọi H là hình chiếu của O trên và d = OH . Khi đó:
Chú ý:
✓ Qua một điểm M nằm trên mặt cầu S ( O; R ) có vô số tiếp tuyến với mặt cầu và các tiếp
tuyến này cùng nằm trên tiếp diện của mặt cầu tại M .
✓ Qua một điểm M nằm ngoài mặt cầu S ( O; R ) có vô số tiếp tuyến với mặt cầu đã cho.
Các tiếptuyến này tạo thành một mặt nón đỉnh M .
• Định lí: Nếu điểm A nằm ngoài mặt cầu S ( O; R ) thì:
✓ Qua A có vô số tiếp tuyến với mặt cầu.
✓ Độ dài nối A với các tiếp điểm bằng nhau và ta thường gọi là đoạn tiếp tuyến.
✓ Tập hợp các tiếp điểm là một đường tròn nằm trên mặt cầu.
4. Diện tích mặt cầu và thể tích khối cầu
S ( O; R ) S = 4 R 2
✓ Diện tích mặt cầu :
4 3
= R
✓ Thể tích khối cầu (
S O; R ) V
3
:
5. Diện tích xung quanh và thể tích chỏm cầu:
S xq = 2 Rh = ( r 2 + h 2 )
✓ Diện tích mặt cầu:
h h 2
V = h2 R − =
3 6
( h + 3r 2 )
✓ Thể tích khối cầu:
➢ Một số công thức tính nhanh bán kính mặt cầu ngoại tiếp khối chóp
S S
Loại 1: Cạnh bên SA vuông góc đáy và ABC = 900 khi đó
SC
R= và tâm là trung điểm SC . C
A D
2
A
B C
B
Loại 2: Cạnh bên SA vuông góc đáy và bất kể đáy là hình gì, chỉ cần tìm được
K
SA2 I
bán kính đường tròn ngoại tiếp của đáy là RD , khi đó : R 2 = RD2 + . A C
4
O
gọi R1, R2 lần lượt là bán kính đường tròn ngoại tiếp các tam giác SAB và ABC . Bán kính mặt
cầu ngoại tiếp:
AB 2
R2 = R12 + R22 −
4
➢ Một Số Công Thức Tính Bán Kính Mặt Cầu Ngoại Tiếp – Nội Tiếp Khối Đa Diện
a 3
+ Bán kính mặt cầu ngoại tiếp khối lập phương cạnh a : R
2
a
+ Bán kính mặt cầu nội tiếp khối lập phương cạnh a : R
2
a2 b2 c2
+ Bán kính mặt cầu ngoại tiếp hình hộp chữ nhật có ba kích thướt là a , b , c : R
2
2
h
+ Bán kính mặt cầu ngoại tiếp khối lăng trụ đứng tam giác: R Rd2 ( Trong đó: Rd : bán
2
kính đường tròn ngoại tiếp tam giác đáy; h : chiều cao của khối lăng trụ)
a b = ( a 1 b 1 ; a2 b2 ; a3 b3 ) . k
A2 y
j
O
ka = ( ka 1 ; ka2 ; ka3 ) , k . i
0 = (0;0;0), i = (1;0;0 ) , j = ( 0;1;0 ) , k = ( 0;0;1) .
A1
a cùng phương b k (
: a = kb b 0 . ) x A
a1 a2 a3
= = ( b1, b2 , b3 0 )
b1 b2 b3
AB = ( xB − xA ) + ( yB − yA ) + ( zB − z A )
2 2 2
.
2) Tính chất:
a, b ⊥ a; a, b ⊥ b . a, b = − b, a
3) Ứng dụng:
a, b, c đồng phẳng a , b .c = 0 .
a và b cùng phương a, b = 0 .
1
Thể tích khối tứ diện ABCD VABCD = AB, AC . AD .
6
⎯ Nếu a, b là một cặp véctơ chỉ phương của mặt phẳng (P ) thì n a, b là 1 véctơ pháp
⎯ Nếu n 0 là 1 véctơ pháp tuyến của mặt phẳng (P ) thì k .n, (k 0) cũng là véctơ pháp
tuyến của mặt phẳng (P ).
⎯ Nếu mặt phẳng (P ) có phương trình (P ) : Ax By Cz D 0 thì n(P ) (A; B;C ) là một
véctơ pháp tuyến của mặt phẳng (P ).
⎯ Để viết phương trình mặt phẳng (P ), ta cần xác định 1 điểm đi qua và 1 véctơ pháp tuyến.
• Đi qua M (xo ; yo ; zo )
(P ) : (P ) : A.(x xo ) B.(y yo ) C .(z zo ) 0
• VTPT : n(P ) (A; B;C )
( ) : A (x − x ) + B (y − y ) + C (z − z ) = 0
0 0 0
( ) ( )
Dạng 2: đi qua điểm M x 0 ; y0 ; z 0 có cặp VTCP a , b :
( )
Khi đó một VTPT của là n = a , b .
( ) : Ax + By + Cz + D = 0:
( ) : A (x − x ) + B (y − y ) + C (z − z ) = 0
0 0 0
( )
Dạng 4: đi qua 3 điểm không thẳng hàng A, B,C
( )
Khi đó ta có thể xác định một VTPT của là: n = AB, AC
( )
Dạng 5: đi qua một điểm M và một đường thẳng d không chứa M : ()
()
– Trên d lấy điểm A và VTCP u .
( )
– Một VTPT của là: n = AM , u
( )
Dạng 6: đi qua một điểm M , vuông góc với đường thẳng d : ()
()
VTCP u của đường thẳng d là một VTPT của . ( )
Dạng 7: ( ) đi qua 2 đường thẳng cắt nhau d1, d2 :
– Xác định các VTCP a , b của các đường thẳng d1, d2 . .
– Một VTPT của ( ) là: n = a,b .
– Lấy một điểm M thuộc d1 hoặc d2 M . ( )
Dạng 8: ( ) chứa đường thẳng d1 và song song với đường thẳng d2( d1, d2 chéo nhau ) :
Sưu tầm & Biên soạn: Gv Trần Thanh Toàn Trang 67
Tóm tắt lý thuyết toán 12 Năm học: 2021 – 2022 Lớp 12 A2
– Xác định các VTCP a , b của các đường thẳng d1, d2 .
– Một VTPT của ( ) là: n = a,b .
– Lấy một điểm M thuộc d1 M . ( )
Dạng 9: ( ) đi qua điểm M và song song với hai đường thẳng chéo nhau d1, d2 :
– Xác định các VTCP a , b của các đường thẳng d1, d2 .
– Một VTPT của ( ) là: n = a,b .
Dạng 10: ( ) đi qua một đường thẳng ( d ) và vuông góc với một mặt phẳng ( ) :
Dạng 12: ( ) đi qua đt ( d ) cho trước và cách điểm M cho trước một khoảng k cho trước:
(
– Giả sử () có phương trình: Ax + By + Cz+D = 0 A2 + B 2 + C 2 0 . )
() ( )
– Lấy 2 điểm A, B d A, B ( ta được hai phương trình 1 , ( ) (2)).
– Từ điều kiện khoảng cách d (M ,( )) = k , ta được phương trình ( 3 ) .
– Giải hệ phương trình (1) , (2 ) , ( 3 ) (bằng cách cho giá trị một ẩn, tìm các ẩn còn lại).
Dạng 13: ( ) là tiếp xúc với mặt cầu ( S ) tại điểm H :
– Giả sử mặt cẩu ( S ) có tâm I và bán kính R.
Để xác định tâm H và bán kính r của đường tròn giao tuyến ta có thể thực hiện như sau:
– Viết phương trình đường thẳng d đi qua tâm I của (S ) và vuông góc với ( ) .
a a1 ; a2 ; a3
x = x0 + a1t
+ Phương trình tham số của đường thẳng d là: y = y0 + a2t (t ) (1)
z = z + a t
0 3
d. 1 ⊥ 2 a 1 .a 2 = 0 .
II. Vị trí tương đối của đưởng thẳng với đường thẳng, mặt phẳng
1. Vị trí tương đối của hai đường thẳng.
x = x + a t
x = x1 + a1t 2 1
Cho đường thẳng 1 : y = y1 + a2t đi qua M 1 và có VTCP u và đường thẳng 2 : y = y2 + a2t đi
z = z + a t
1 3 z = z2 + a3t
qua M 2 và có VTCP v khi đó:
x1 a1t x2 a1 t
u = kv
• 1 song song 2 . Hoặc u kv và hệ pt y1 a2t y2 a2 t vô nghiệm
M 2
z1 a3t z2 a3 t
x1 a1t x2 a1 t
u kv
• 1 cắt 2 . Hoặc u kv và và hệ pt y1 a2t y2 a2 t có 1 nghiệm
u , v .MN = 0
z1 a3t z2 a3 t
x1 a1t x2 a1 t
u kv
• 1 chéo nhau 2 . Hoặc u kv và và hệ pt y1 a2t y2 a2 t vô nghiệm
u , v .MN 0
z1 a3t z2 a3 t
x = x0 + a1t (1)
y = y0 + a 2 t ( 2)
❖ Cách 1 (Phương pháp đại số): Xét hệ phương trình: ( *) .
z = z0 + a3t ( 3)
Ax + By + Cz + D = 0
( 4)
• (*) có nghiệm duy nhất cắt ( )
• (*) vô nghiệm // ( )
• (*) có vô số nghiệm ( )
❖ Cách 2 (Phương pháp hình học):
Bước 1. Giả sử:
▪ (d) có vtcp u (a; b; c) và đi qua M0 x0 ; y0 ; z0 .
▪ (P) có vtpt n (A; B; C).
Bước 2. Khi đó:
1. Để (d) cắt (P) điều kiện là: u . n 0
u n u.n 0
2. Để (d) song song với (P) điều kiện là:
M0 P M0 P
u ⊥ n u.n = 0
3. Để (d) nằm trong (P) điều kiện là:
M 0 (P) M 0 (P)
4. Để (d) vuông góc với (P) điều kiện là u = k n .
III. Khoảng cách:
1. Khoảng cách từ M đếnđường thẳng :
MM 0 , a
Đường thẳng đi qua điểm M 0 và có VTCP a là d ( M , ) = .
a
a.n
Gọi là góc giữa hai đường thẳng và ( ) . Ta có sin = .
a n
Để lập phương trình đường thẳng d ta cần xác định một điểm thuộc d và một VTCP của nó.
Dạng 1: d đi qua điểm M0 (x 0 ; y0 ; z 0 ) và có VTCP a = (a1;a2 ;a3 ) :
x = x + a t
o 1
(d ) : y = yo + a2t ( t R)
z = z + a t
o 3
( ) ( )
đó d = P Q
Dạng 8: d đi qua điểm M0 (x 0 ; y0 ; z 0 ) và cắt hai đường thẳng d1, d2 :
• Cách 1: Gọi M1 d1, M2 d2 . Từ điều kiện M, M1, M2 thẳng hàng ta tìm được M1, M2 . Từ đó
suy ra phương trình đường thẳng d .
• Cách 2: Gọi (P ) = (M 0, d1 ) , (Q ) = (M 0, d2 ) . Khi đó d = (P ) (Q ) . Do đó, một VTCP của d có thể
chọn là a = nP , nQ .
Dạng 9: d nằm trong mặt phẳng (P ) và cắt cả hai đường thẳng d1, d2 : Tìm các giao điểm
( ) ( )
A = d1 P , B = d2 P . Khi đó d chính là đường thẳng AB.
Dạng 10: d song song với và cắt cả hai đường thẳng d1, d2 :
Viết phương trình mặt phẳng P ( ) ( )
chứa và d1, mặt phẳng Q chứa và d2 . Khi đó
( ) ( )
d= P Q .
Dạng 11: d là đường vuông góc chung của hai đường thẳng d1, d2 chéo nhau:
MN ⊥ d1
• Cách 1: Gọi M1 d1, M2 d2 . Từ điều kiện , ta tìm được M , N . Khi đó, d là đường
MN ⊥ d 2
thẳng MN .
• Cách 2:
– Vì d ⊥ d1 và d ⊥ d2 nên một VTCP của d có thể là: a = ad , ad .
1 2
( )
– Lập phương trình mặt phẳng P chứa d và d1, bằng cách:
+ Lấy một điểm A trên d1.
( )
+ Một VTPT của P có thể là: nP = a , ad .
1
( )
– Tương tự lập phương trình mặt phẳng Q chứa d và d2 .
( ) ( )
Khi đó d = P Q .
Dạng 12: d là hình chiếu của đường thẳng lên mặt phẳng P : ( )
• Lập phương trình mặt phẳng (Q ) chứa và vuông góc với mặt phẳng (P ) bằng cách:
– Lấy M .
( ) ( )
– Vì Q chứa và vuông góc với P nên nQ = a , nP .
( ) ( )
Khi đó d = P Q .
Dạng 13: d đi qua điểm M, vuông góc với d1 và cắt d2 :
• Cách 1: Gọi N là giao điểm của d và d2 . Từ điều kiện MN ⊥ d1, ta tìm được N. Khi đó, d là đường
thẳng MN .
• Cách 2:
Sưu tầm & Biên soạn: Gv Trần Thanh Toàn Trang 72
Tóm tắt lý thuyết toán 12 Năm học: 2021 – 2022 Lớp 12 A2
( )
– Viết phương trình mặt phẳng P qua M và vuông góc với d1.
Khi đó d = (P ) (Q ) .
()
Phương trình 1 được gọi là phương trình chính tắc của mặt cầu
Khi I O thì (C ) : x + y + z = R
2 2 2 2
Đặc biệt:
2. Phương trình tổng quát:
Phương trình : x + y + z − 2ax − 2by − 2cz + d = 0
2 2 2
( ) (
với a 2 + b 2 + c 2 − d 0 là phương trình của mặt cầu S có tâm I a;b;c , bán kính )
R = a 2 + b2 + c2 − d .
II. Giao của mặt cầu và mặt phẳng:
( )
Cho mặt phẳng ( ) và mặt cầu S có phương trình :
( ) : Ax + By + Cz + D = 0
(S ) : (x − a )2 + (y − b)2 + (z − c)2 = R2
( )
Gọi d (I ; ) là khoảng cách từ tâm mặt cầu S đến mặt phẳng
Cho mặt cầu S ( I ; R ) và mặt phẳng (P) . Gọi H là hình chiếu vuông góc của I lên (P)
( )
d = IH = d I , ( P ) .
H: tiếp điểm. r = R 2 − IH 2
(S ) : (x − a) + (y − b) + (z − c)
2 2 2
= R2
• Giải hệ phương trình đó, ta tìm được a, b, c, d Phương trình mặt cầu S . ( )
( )
➢ Dạng 5: S đi qua ba điểm A, B,C và có tâm I nằm trên mặt phẳng P cho trước: ( )
Phương pháp: Giải tương tự như dạng 4.
( ) ( )
➢ Dạng 6: Viết phương trình mặt cầu S có tâm I a;b;c , tiếp xúc với mặt phẳng P cho ( )
trước.
Phương pháp: Bán kính mặt cầu R = d I ; P ( ( ))
( ) ( )
➢ Dạng 7: Viết phương trình mặt cầu S có tâm I a;b;c , cắt mặt phẳng P cho trước theo ( )
giao tuyến là một đường tròn thoả điều kiện .
a. Đường tròn có diện tích cho trước.
b. Đường tròn có chu vi cho trước.
c. Đường tròn có bán kính cho trước.
Phương pháp:
• Từ công thức diện tích đường tròn S = r 2 hoặc chu vi đường tròn P = 2 r ta tìm được
bán kính đường tròn giao tuyến r .
• ( ( ))
Tính d = d I , P
( )
tâm I a;b;c cho trước.
Phương pháp
( )
Đường thẳng tiếp xúc với mặt cầu S ta có R = d I, . ( )
➢ Dạng 10: Viết phương trình mặt cầu S ( ) tiếp xúc với một đường thẳng tại tiếp điểm
( )
M xo , yo , zo thuộc và có tâm I thuộc đường thẳng d cho trước.
Phương pháp
• ( )
Viết phương trình mặt phẳng P đi qua điểm M và vuông góc với đường thẳng .
• ( )
Toạ độ tâm I = P là nghiệm của phương trình.
• ( )
Bán kính mặt cầu R = IM = d I, .
➢ Dạng 11: Viết phương trình mặt cầu ( S ) có tâm I (a;b;c ) và cắt đường thẳng tại hai điểm
A, B thoả mãn điều kiện:
a. Độ dài AB là một hằng số.
b. Tam giác IAB là tam giác vuông.
c. Tam giác IAB là tam giác đều.
Phương pháp
( )
Xác định d I , = IH , vì IAB cân tại I nên HB =
AB
2
a. Bán kính mặt cầu R = IH 2 + HB 2
IH
b. Bán kính mặt cầu R =
sin 45o
IH
c. Bán kính mặt cầu R =
sin 60o
● Hàm số đồng biến trên mỗi khoảng k2 ; k2 và nghịch biến trên mỗi khoảng
2 2
3
k2 ; k2 ,k ;
2 2
● Là hàm số lẻ nên đồ thị hàm số nhận gốc tọa độ O làm tâm đối xứng.
2) Hàm số y cos x
● Tập xác định D , có nghĩa xác định với mọi x ;
● Tập giá trị T 1;1 , có nghĩa 1 cos x 1;
● Là hàm số tuần hoàn với chu kì 2 , có nghĩa cos x k2 cos x với k ;
● Hs đồng biến trên mỗi khoảng k2 ; k2 và nghịch biến trên mỗi khoảng k 2 ; k2
,k ;
● Là hàm số chẵn nên đồ thị nhận trục tung làm trục đối xứng.
3) Hàm số y tan x
x
3 O 3
2 2 2 2
4) Hàm số y cot x
● Tập xác định D \ k ,k ;
● Tập giá trị T ;
● Là hàm số tuần hoàn với chu kì , có nghĩa tan x k tan x với k ;
● Hàm số đồng biến trên mỗi khoảng k ; k ,k ;
● Là hàm số lẻ nên đồ thị hàm số nhận gốc tọa độ O làm tâm đối xứng.
y
2 3 O 3 2 x
2 2 2 2
3) Phương trình bậc hai đối với một hàm số lượng giác
Định nghĩa. Phương trình bậc hai đối với một hàm số lượng giác là phương trình có dạng
at 2 bt c 0
trong đó a, b, c là các hằng số a 0 và t là một hàm số lượng giác.
Cách giải. Đặt biểu thức lượng giác làm ẩn phụ và đặt điều kiện cho ẩn phụ (nếu có) rồi giải
phương trình theo ẩn phụ này. Cuối cùng, ta đưa về việc giải các phương trình lượng giác cơ bản.
I – Hoán vị
1. Định nghĩa
Cho tập A gồm n phần tử n 1.
Mỗi kết quả của sự sắp xếp thứ tự n phần tử của tập hợp A được gọi là một hoán vị của n phần tử đó.
2. Định lí
Số các hoán vị của n phần tử, kí hiệu là Pn n! n. n 1 . n 2 ...3.2.1 .
II – Chỉnh hợp
1. Định nghĩa
Cho tập hợp A gồm n phần tử n 1.
Kết quả của việc lấy k 1 k n phần tử khác nhau từ n phần tử của tập hợp A và sắp xếp chúng theo một thứ tự
nào đó được gọi là một chỉnh hợp chập k của n phần tử đã cho.
2. Định lí
k n!
Số các chỉnh hợp chập k của một tập hợp có n phần tử là An .
n k !
III – Tổ hợp
1. Định nghĩa
Giả sử tập A có n phần tử n 1 . Mỗi tập con gồm k 1 k n phần tử của A được gọi là một tổ hợp chập k
của n phần tử đã cho.
2. Định lí
k n!
Số các tổ hợp chập k của một tập hợp có n phần tử là Cn .
k !. n k !
2. Hệ quả
Với a b 1 , ta có 2n Cn0 Cn1 ... Cnn 1
Cnn .
k n
Với a 1; b 1 , ta có 0 n Cn0 Cn1 1 Cnk 1 Cnn .
3. Chú ý
n
Trong biểu thức ở vế phải của khai triển a b
Số các hạng tử là n 1;
Các hạng tử có số mũ của a giảm dần từ n đến 0 ; số mũ của b tăng dần từ 0 đến n , nhưng tổng
các số mũ của a và b trong mỗi hạng tử luôn bằng n (quy ước a0 b0 1 );
Các hệ số của mỗi cặp hạng tử cách đều hai hạng tử đầu và cuối đều bằng nhau.
II – Xác suất
A n A
P A .
n
2. Cấp số cộng
2.1. Định nghĩa: un là cấp số cộng un 1
un d , với n *
(d: công sai)
2.2. Số hạng tổng quát: un u1 n 1 d , với n 2.
uk uk
2.3. Tính chất các số hạng: uk 1 1
, với k 2
2
2.4. Tổng n số hạng đầu tiên:
n(u1 un ) n 2u1 (n 1)d
Sn u1 u2 ... un
2 2
3. Cấp số nhân
3.1. Định nghĩa: un là cấp số nhân un 1
unq , với n *
(q: công bội)
3.2. Số hạng tổng quát: un u1 .q n 1
, với n 2
3.3. Tính chất các số hạng: uk2 uk 1 .uk 1 , với k 2
Sn nu1 ;q 1
3.4. Tổng n số hạng đầu tiên: u1 (1 q n )
Sn ;q 1
1 q
Định nghĩa 2
Ta nói dãy số vn có giới hạn là a (hay v n dần tới a ) khi n , nếu lim vn a 0.
n
un a
lim un .vn a.b lim (nếu b 0 ).
vn b
lim un a lim un a
b) Nếu thì .
un 0, n a 0
lim f x g x L M; lim f x g x L M;
x x0 x x0
f x L
lim f x . g x L.M ; lim (nếu M 0 ).
x x0 x x0 g x M
Định lí 2
Chú ý:
a) Với c , k là hằng số và k nguyên dương, ta luôn có:
c c
lim c c; lim c c; lim 0; lim 0.
x x x xk x xk
b) Định lí 1 về giới hạn hữu hạn của hàm số khi x x 0 vẫn còn đúng khi x n hoặc x .
L 0
L 0
f x
b) Quy tắc tìm giới hạn của thương
g x
f x
lim f x L lim g x Dấu của g x lim
x x0 x x0 x x0 g x
L Tùy ý 0
L 0 0
Sưu tầm & Biên soạn: Gv Trần Thanh Toàn Trang 85
Tóm tắt lý thuyết toán 12 Năm học: 2021 – 2022 Lớp 12 A2
L 0
Nhận xét: Đồ thị của hàm số liên tục trên một khoảng là một '' đường liền '' trên khoảng đó.
y
y
a b x
a x O
O b
Hàm số liên tục trên khoảng a; b Hàm số không liên tục trên khoảng a; b
Chứng minh mp( ) chứa hai đường thẳng cắt nhau song song với mp .
Chứng minh mp( ) và mp cùng song song với 1 mặt phẳng hoặc cùng vuông góc với 1
đường thẳng.
3/ Chứng minh hai đường thẳng song song: Áp dụng một
trong các định lí sau
Hai mp( ), có điểm chung S và lần lượt chứa 2 đường thẳng song song a, b thì
( ) Sx // a // b .
a // mp( )
( ) b // a .
a mp
Hai mặt phẳng cùng song song với một đường thẳng thì giao tuyến của chúng song song với
đường thẳng đó.
Một mặt phẳng cắt hai mặt phẳng song song theo giao tuyến song song.
Hai đường thẳng cùng vuông góc với một mặt phẳng thì song song với nhau.
Sử dụng phương pháp hình học phẳng: Đường trung bình, định lí Talét đảo, …
4/ Chứng minh đường thẳng d mp
Chứng minh d vuông góc với hai đường thẳng cắt nhau chứa trong mp( ) .
d // d '
Chứng minh: d mp
d' mp
d mp
Chứng minh: d mp
mp // mp
Hai mặt phẳng cắt nhau cùng vuông góc với mặt phẳng thứ 3 thì giao tuyến của chúng
P
vuông góc với mặt phẳng thứ 3: P d P
d
Có hai mặt phẳng vuông góc, đường thẳng nào nằm trong mặt phẳng này và vuông góc với
giao tuyến, cũng vuông góc với mặt phẳng kia.
5/ Chứng minh đường thẳng d d'
Chứng minh d và d '.
Sử dụng định lý ba đường vuông góc.
Chứng tỏ góc giữa d và d ' bằng 900 .
Sưu tầm & Biên soạn: Gv Trần Thanh Toàn Trang 87
Tóm tắt lý thuyết toán 12 Năm học: 2021 – 2022 Lớp 12 A2
Sử dụng hình học phẳng.
6/ Chứng minh mp mp
d
Chứng minh mp mp (chứng minh mp chứa 1 đường thẳng vuông góc
d
với mp kia)
Chứng tỏ góc giữa hai mặt phẳng bằng 900 .
GÓC
1/ Góc giữa hai đường thẳng
✓ Là góc tạo bởi hai đường thẳng cắt nhau lần lượt vẽ cùng
phương với hai đường thẳng đó:
a // a '
(a,b) (a ', b ')
b // b '
✓ Nếu a và b song song hoặc trùng nhau thì góc giữa chúng bằng 0 .
✓ Nếu a và b cắt nhau thì góc giữa chúng là góc giữa chúng là góc nhỏ nhất trong các góc
được tạo bởi hai đường thẳng.
✓ Góc giữa hai đường thẳng chéo nhau a và b là góc giữa hai đường thẳng a ' và b ' cùng đi
qua một điểm và lần lượt song song (hoặc trùng) với a và b .
a / /a'
Tức là: a; b a '; b ' .
b / /b '
Chú ý:
• 0 a; b 90 .
• Để xác định góc giữa hai đường thẳng, ta có thể lấy một điểm (thuộc một trong hai đường
thẳng đó) từ đó kẻ đường thẳng song song với đường còn lại.
• Nếu u1 và u2 lần lượt là hai vec tơ chỉ phương của hai đường thẳng a và b thì:
u1 ; u2 α khi α 90
a; b .
180 α khi α 90
u1 .u2
Tức là: cos a; b cos u1 ; u2 .
u1 . u2
✓ Nếu đường thẳng d vuông góc với mặt phẳng ( P ) thì góc giữa
đường thẳng d và mặt phẳng ( P ) bằng 90 .
Tức là: d P d; P 90
✓ Nếu đường thẳng d không vuông góc với mặt phẳng P thì góc giữa đường thẳng d và
hình chiếu d ' của nó trên P gọi là góc giữa đường thẳng d và mặt phẳng P
✓ Chú ý:
• 0 d; P 90 .
d// P
• Nếu d; P 0 .
d P
• Để tìm hình chiếu d ' của d trên P ta có t.
• Ta có thể làm như sau:
▪ Tìm giao điểm M d P .
▪ Lấy một điểm A tùy ý trên d và xác định hình chiếu H của A trên P . Khi
đó d ' là đường thẳng đi qua hai điểm A và M .
3/ Góc giữa hai mp và mp
✓ Góc giữa hai mặt phẳng là góc giữa hai đường thẳng cắt nhau nằm trong hai mặt phẳng đó
và cùng vuông góc với giao tuyến của hai mặt phẳng
AM ( P )
(( P),(Q)) ( AM; BM) với BM (Q)
AM ; BM d =(P) (Q)
✓ Bước 2 : Dựng các đường vuông góc trong các mặt phẳng đến giao tuyến
✓ Bước 3 : Góc giữa 2 đường thẳng đó chính là góc giữa 2 mặt phẳng .