See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/324165551

Bulanık Mantık İle Çamaşır Kurutma Makinesi Modellemesi (Modeling of

Laundry Drying Machine with Fuzzy Logic)

Conference Paper · February 2018

CITATIONS READS

0 1,707

3 authors, including:

Murtaza Cicioğlu Ibrahim Yucedag

Uludag University Duzce University
42 PUBLICATIONS 208 CITATIONS 112 PUBLICATIONS 813 CITATIONS

SEE PROFILE SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

PREPARING SEMICONDUCTOR STRUCTURE (MPS) WITH ORGANIC INTERFACE AND INVESTIGATING THEIR ELECTRICAL PROPERTIES IN A WIDE FREQUENCIES RANGE
View project

PEDOT:PSS Kapı Elektrotlu Organik Alan Etkili Transistörlerde Kapı Yalıtkanının Transistör Parametreleri Üzerine Etkileri View project

All content following this page was uploaded by Murtaza Cicioğlu on 02 April 2018.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

Bulanık Mantık İle Çamaşır Kurutma Makinesi Modellemesi
Murtaza Cicioğlu1, Seda Cicioğlu2, İbrahim Yücedağ3
1
Düzce Üniversitesi, Elektrik-Elektronik ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Düzce
2
Düzce Üniversitesi, Elektrik-Elektronik ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Düzce
3
Düzce Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Düzce
murtazacicioglu@gmail.com, sedacicioglu@gmail.com,
ibrahimyucedag@duzce.edu.tr
Özet: Sistemlerin güvenli, kararlı, kolay ve anlaşılır olmasını sağlamak ve performanslarını
arzulanan seviyeye getirmek için yapısının ve dinamik özelliklerinin iyi bilinmesi
gerekmektedir. Bunun yanı sıra matematiksel olarak modellenmesi de gerekmektedir. Ancak
sistemin değişkenleri matematiksel modelleme yapılabilecek kadar kesin değerler olmayabilir.
Ayrıca bu değişkenlerin zamanla değişiklik gösterdiği durumlarda olabilir. Böylesi durumlar
için bulanık mantık teorisi uygun bir çözüm olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada, son
zamanlarda günlük hayatımızda kullanımına ihtiyaç duyduğumuz, ev işlerinde bize çok büyük
kolaylık sağlayan, evlerimizde yerlerini almaya başlayan, çamaşır kurutma makinesinin
bulanık mantık ile modellenmesi ve benzetimi gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Sözcükler: Bulanık Mantık, Çamaşır Kurutma Makinesi, Bulanık Kümeler, Bulanık
Sayılar.

Fuzzy Logic and Laundry Drying Machine Model

Abstract: In order to make the systems safe and stable, easy and understandable, and to bring
their performance to the desired level, the structure and dynamic characteristics of the systems
must be well known. Mathematical modeling is also required. However, system variables may
not be as accurate as mathematical modeling. It may also be the case that these variables vary
over time. For such cases, the theory of fuzzy logic emerges as an appropriate solution. In this
study, we have modeled and simulated the tumble dryer with fuzzy logic, which we need to
use in our daily life, which gives us great convenience in domestic works and starts to take
place in our homes.

Keywords: Fuzzy Logic, Tumble Dryer, Fuzzy Clusters, Fuzzy Numbers.

1. Giriş sosyo-ekonomik düzeyi düşük toplumlarda

bu ilkel yöntem tercih edilmektedir.
Geçmişten günümüze kadar insanlar Teknolojinin insan hayatına sağladığı birçok
çamaşırlarını kurutmak için güneş avantaj vardır. Özellikle günlük hayatta
enerjisinden faydalanmışlardır. Güneşli insanoğlunun yaşamını kolaylaştıracak çeşitli
havalarda bu ilkel yöntemin yıllarca faydalı teknolojik yenilikler her geçen gün artarak
olduğu görülmektedir. Ancak kapalı hayatımıza kazandırılmaktadır. Bu bağlamda
havalarda çamaşırların kurutulması için son zamanlarda günlük hayatımızda
kapalı ortamlara ihtiyaç duyulmaktadır [1]. kullanımına ihtiyaç duyduğumuz, yaşamı
Yaşanan coğrafi bölgelere göre kapalı hava kolaylaştıracak yeni bir teknoloji olan ve
süresi de değişmektedir. Günümüzde halen evlerimizde yerlerini almaya başlayan
çamaşır kurutma makinesi de önemli bir
yenilik olarak karşımıza çıkmaktadır.
Gerçek hayatta birçok büyüklüğü ve ifadeyi
açık ve net bir biçimde sınıflara bölmek
mümkündür. Bay-bayan, elma-ayva, siyah-
beyaz gibi değerler açık bir biçimde farklı
sınıflara aittir. Bazı kavramlar ise birden çok
özelliği aynı anda barındırabilmektedir. Bu
kavramların, dominant özelliğini gösterdiği
sınıfa dâhil etmek, diğer özelliğini ihmal
etmek doğru bir yaklaşım gibi görünse de
bazı durumlarda sorun oluşturabilmektedir.
Batı kültüründe kullanılan klasik mantık ikili
(Boolean) yani Aristo mantığı olarak
karşımıza çıkmaktadır. Bu mantıkta 0-1,
doğru-yanlış, siyah-beyaz, güzel-çirkin, iyi-
kötü, evet-hayır, var-yok gibi iki seviyeli
ifadeler kullanılmaktadır. Ancak bulanık
mantık her iki değeri de dikkate alan,
büyüklükleri dilsel biçim ile ifade eden bir
yaklaşımdır. Bu yaklaşımda “Az, biraz, orta,
çok, uzun, normal” gibi dilsel ifadeler
kullanılabilmektedir. Kesin ve net ifade olan
“Doğru-Yanlış” yerine “oldukça doğru,
doğru, az doğru, doğruya yakın veya
tamamen yanlış” gibi ifadeler dikkate
alınmaktadır [2]. Diğer bir deyişle, bulanık
kümelerde herhangi bir bulanık küme üyesi
bir kümeye biraz aittir veya biraz ait değildir
denilebilmektedir [2-4].
Bulanık mantık kavramıyla ilgili ilk önemli
çalışma 1965 yılında Lotfi A. Zadeh
tarafından bulanık mantık veya bulanık küme
kuramı adı altında yazılan “ Fuzzy Sets ”
isimli çalışmadır. Zadeh bulanık mantığın
genel özelliklerini aşağıda tanımlanan
özellikler ile tanıtmıştır [2, 5];
 Bulanık mantıkta, kesin değerlerde
düşünme yoktur yaklaşık düşünme
vardır.
 Bulanık kümelerde, kümenin üyelik
fonksiyonu tarafından [0-1] arasında
sayısal bir değer olarak belirlenir ve
üyelik derecesi olarak adlandırılır.
 Bulanık mantıkta bilgi büyük, küçük,
çok az gibi dilsel ifadeler şeklindedir.
 Bulanık mantık matematiksel modeli
oldukça zor elde edilen durumlar için
uygundur.
 Bulanık mantık olasılık teorisinden
farklıdır. Olasılık problemin kendisi
tanımlanmıştır.
 Bütün mantıksal sistemler bulanık
olarak tanımlanabilir.
Bulanık mantık “insanların tam ve kesin
olmayan bilgiler ışığında tutarlı ve doğru
kararlar vermelerini sağlayan düşünme ve
karar mekanizmalarının modellenmesi”
olarak tanımlanmaktadır [6]. Bulanık mantık
kavramının ilk zamanlarda batı kültürü
tarafından kabul görmediği görülmektedir.
“Fuzzy/bulanık” kelimesinin belirsizliği ifade
eden olumsuz bir anlama sahip olması bunun
ana nedenlerinden biri olarak karşımıza
çıkmaktadır. Zadeh “fuzzy/bulanık” kavramı
yerine daha olumlu bir kavram kullanılmış
olsaydı, bu kadar karşı çıkılan bir kavram
olmayacak ve bu kavramın teknolojide
uygulanması daha erken ve yaygın olacağı
düşünülmektedir [7].
Yapay zekâ yaklaşımlarından biri olan
bulanık mantık, sürekli olarak kullandığımız
ve davranışlarımızı yorumladığımız bir
kararlı yapıya ulaşmamızı sağlayan
matematiksel bir kural olarak karşımıza
çıkmaktadır [8]. Belirsizlik anlamına gelen
bulanık mantık teorisi, açık olmayan bir
bilgiyi basit ve kullanışlı bir hale
getirmektedir [9]. Bulanık mantığın birçok
uygulama alanı bulunmaktadır [10]. Bulanık
mantığın uygulama alanlarından bazıları:
Küresel bilgisayar ağı/internet; internette
arama sorunuyla ilgili olarak bazı şirketler
"kaliteli görünürlük" sağlayan bulanık
mantığı kullanmaktadır. Çünkü internet
uygulamaları, hareketli geçişlerden daha çok
görünürlüğe sahiptir [11]. Otomatik kontrol
sistemleri; robotik, otomasyon, akıllı denetim,
takip sistemleri, ticari elektronik ürünler ve
benzeri birçok kontrol sistemleri. Bilgi
sistemleri; veri saklama ve veriyi yeniden
çağırma, uzman sistemler, veri tabanlı
sistemler benzeri birçok sistemler. Görüntü
tanımlama; görüntü işleme sistemleri, cihaz
görüntülemesi.
Bulanık mantığın denetim sistemlerine ilk
uygulanmasından [12-14] sonra, bu alanda
oldukça önemli adımlar atılmaya
başlanmıştır. Mamdani tarafından 1974
yılında buhar makinesinin kontrolü amacıyla
gerçekleştirilen bir çalışmada ilk defa bulanık
mantık teorisi kullanılmıştır [13]. Bu
çalışmada sözel kural yaklaşımının kontrol
sistemleri tarafından kolaylıkla işlendiği ve
bulanık mantık teorisinin sistem modellemesi
için kullanışlı bir yöntem olduğu
gösterilmiştir. Literatürde bulanık mantık
teorisinin kullanıldığı çeşitli çalışmalar
mevcuttur. Biçen ve arkadaşları
çalışmalarında, bulanık mantık teorisinden
yararlanarak kümelenmiş algılayıcı düğümler
için ağ geçidi seçim algoritması
önermişlerdir. Bu çalışmada algılayıcı
düğümlerin konumu, enerji miktarları ve bit
hata oranını önerilen bulanık mantık karar
verme mekanizmasının girişleri olarak kabul
edilmiş ve algılayıcı ağdaki ağ geçitleri
içerisinden en uygun ağ geçidinin seçilmesi
sağlanmıştır [15]. [16] çalışmasında, bulanık
mantık teorisi yardımıyla bilişsel radyo
ağlarında kanal seçim yöntemi tasarımı ve
benzetimi yapmışlardır. Önerdikleri sistemin
giriş parametreleri temel alındığında, çıkış
parametresinin olası gerçeğe yakın sonuçlar
verdiği sonucuna ulaşmışlardır. [17]
çalışmasında, bulanık mantık teorisi
yardımıyla insan kaynakları veri tabanının
klasik SQL sorgulama yöntemi ile uygun
çıkarımın yapılamadığı durumlar için bir
sorgulama tekniği önermişlerdir. Önerdikleri
teknik sayesinde karmaşık sorgulamaların
çözümüne alternatif yapı geliştirilmesi
sağlanmıştır. [18] çalışmasında, meslek
liselerinde öğretim gören öğrenci grupları için
alan seçimindeyardımcı olabilecek bulanık
mantık teorisine dayalı bir karar destek
sistemi önermişlerdir. Akademik benlik
kavramı ölçeği de kullanılarak, bulanık
mantık temelli akademik benlik kavramı
ölçeği sonuçları karşılaştırılmış ve bulanık
mantık temelli akademik benlik kavramı
ölçeği sonuçlarının başarılı olduğunu tespit
etmişlerdir. Bu bağlamda bulanık mantık
teorisinin birçok farklı alan için yapılan
uygulamalarda başarılı sonuçlar verdiği
görülmektedir. Çalışmamızın literatürdeki
çalışmalardan farkı ise halen çamaşır kurutma
makinesi üzerine hiçbir çalışma olmamasıdır.
Bu bilgilerden yola çıkılarak, bu çalışmada
günlük hayatta özellikle çalışan bayanların
çok tercih ettiği, her geçen gün hızla
evlerimizde yerini almaya başlayan, daha az
zaman ve emek harcamamızı sağlayan
çamaşır kurutma makinesinin bulanık mantık
ile modellenmesi ve benzetimi
gerçekleştirilmiştir.
2. Yöntem
Kurutma makinesi sisteminin bulanık mantık
modeli çıkarılırken şekil 1’de gösterilen temel
bulanık mantık diyagramı kullanılmıştır [19-
21]. Bir sisteme bulanık mantık
uygulanabilmesi için ilk aşama sistemin giriş
ve çıkış parametrelerinin belirlenmesidir.
Kurutma makinesinin işlevi düşünüldüğünde
kıyafetlerin zarar görmeden kurutulabilmesi
ve enerjiden tasarruf sağlaması en önemli
beklentilerdir. Bu beklentilerin
karşılanabilmesi amacıyla bulanık mantık
modelinin çıkışlarını oluşturan kurutma ile
ilgili temel parametreler önem
kazanmaktadır. Bulanık mantık modelinin
giriş ve çıkış parametreleri şekil 2’de
görüldüğü gibi belirlenmiştir.
Kurutma makinesine ait bulanık mantık
modeli ile çamaşırın ağırlığı ve çamaşırın
cinsine göre en ideal ve en ekonomik kurutma
şartlarının sağlanması amaçlanmıştır. Giriş ve
çıkış parametrelerinin modellenecek problem
üzerindeki etkilerine göre tüm parametrelerin
üyelik fonksiyon sayıları, isimleri, alt ve üst
limitleri belirlenmiştir. Bulanık kümeleri
temsil eden üyelik fonksiyonları
(karakteristik fonksiyonlar) parametrelerine
bağlı olarak formüle edilmektedir [22]. Bu
çalışmadaki kurutma makinesi bulanık
mantık çalışmasında bulanık küme fonksiyon
çeşidi olarak üçgen fonksiyon kullanılmıştır.
 Şekil 1. Temel bulanık mantık sisteminin diyagramı
Şekil 3’te giriş parametrelerinin üyelik fonksiyonlarını, Şekil 4’de ise çıkış parametrelerinin
üyelik fonksiyonlarını, alt ve üst limit değerlerini göstermektedir.

Şekil 1. Giriş ve çıkış parametreleri

Şekil 3. Bulanık model giriş parametreleri üyelik fonksiyonları

Şekil 4. Bulanık model çıkış parametreleri üyelik fonksiyonları
Bulanık modeli kurmak için gerekli 3. Bulgular ve tartışmalar
parametrelerin üyelik fonksiyonları, alt ve
Tablo 1’de bulanık mantık modeline
üst limit değerleri belirlendikten sonra,
verilen giriş değerleri (çamaşırın cinsi ve
sisteme etki eden parametreler arasında
çamaşırın ağırlığı) ve bunlara karşılık
gerekli ilişkiler kurmak için 32 tane kural
modelin giriş-çıkış parametreleri için
oluşturulmuştur. Örnek olarak aşağıda
tanımlanan üyelik fonksiyonları ve
birkaç tanesi verilmiştir;
kuralları kullanarak ürettiği çıkış değerleri
(sıkma devri, kalan nem miktarı, kurutma
 Eğer çamaşırın ağırlığı çok hafif ve zamanı) verilmiştir. Modelin girişlerinin
çamaşır cinsi hassas ise sıkma çıkışlar üzerindeki etkisi Şekil 5, 6 ve 7’de
devri yavaş kalan nem miktarı üç boyutlu yüzey gösterimi şeklinde
nemli kurutma zamanı ise kısadır. verilmiştir. Ayrıca şekil 8 ve şekil 9’da bu
 Eğer çamaşır ağırlığı hafif ve giriş değerlerine karşılık çıkış değerleri
çamaşır cinsi normal ise sıkma benzetimi gösterilmiştir.
devri çok hızlı kalan nem miktarı
normal kurutma zamanı ise kısadır.
 Eğer çamaşır ağırlığı orta ve
çamaşır cinsi çok dayanıklı ise
sıkma devri çok hızlı kalan nem
miktarı kuru kurutma zamanı ise
uzundur.
 Eğer çamaşır ağırlığı hafif ve
çamaşır cinsi hassas ise sıkma
devri hızlı kalan nem miktarı
normal kurutma zamanı ise
uzundur.
 Eğer çamaşır ağırlığı orta ve
çamaşır cinsi normal ise sıkma Şekil 5. Çamaşır ağırlığı ve çamaşır cinsinin
devri çok hızlı kalan nem miktarı sıkma devrine miktarına etkisi
nemli kurutma zamanı ise ortadır.
 Eğer çamaşır ağırlığı orta ve
çamaşır cinsi dayanıklı ise sıkma
devri hızlı kalan nem miktarı
normal kurutma zamanı ise ortadır.
 Şekil 6. Çamaşır ağırlığı ve çamaşır Şekil 7. Çamaşır ağırlığı ve çamaşır
cinsinin kalan nem miktarına etkisi cinsinin kurutma zamanına etkisi

GİRİŞLER ÇIKIŞLAR
Çamaşırın Çamaşırın Sıkma Kalan Nem Kurutma
Ağırlığı Cinsi Devri Miktarı Zamanı
(kg) (%) (rpm) (%) (dk)
4 kg %50 915 rpm %50,2 50,1 dk
7 kg %65 924 rpm %36 125 dk
1 kg %65 495 rpm %8,89 83,2 dk
2 kg %85 700 rpm %50 80 dk
3 kg %20 815 rpm %49,7 78,8 dk

Tablo 1. Seçilen birkaç giriş değerlerine karşılık bulanık mantık modelinin

Şekil 8. Giriş parametrelerinden çamaşır ağırlığı=1,3 kg ve çamaşır cinsi= %20 olarak

seçildiğinde çıkış parametreleri sıkma devri =816 rpm, kalan nem miktarı =%50 ve kurutma
zamanı =76,4 dk olarak cevap veren matlab benzetim gösterimi.
 Şekil 9. Giriş parametrelerinden çamaşır ağırlığı=4 kg ve çamaşır cinsi= %50 olarak
seçildiğinde çıkış parametreleri sıkma devri =915 rpm, kalan nem miktarı =%50,2 ve kurutma
zamanı =50,1 dk olarak cevap veren matlab benzetim gösterimi.
4. Sonuç ve Öneriler
Bu çalışmada, çamaşır kurutma makinesi için
genel amaçlı bulanık model tasarlanmıştır. Bu
model ile çamaşır ağırlığı ve çamaşır cinsine
göre en ideal ve ekonomik kurutma
şartlarının sağlanması amaçlanmıştır. Giriş
olarak belirlenen çamaşır cinsi ve çamaşır
ağırlığı ile çıkış olarak belirlenen sıkma
devri, kalan nem miktarı ve kurutma zamanı
gibi parametreler gerekli görüldüğü takdirde
artırılabilir veya azaltılabilir. Çıkış
parametrelerinin kontrolü ile elektrikten,
zamandan tasarruf sağlanacak ve en ideal
kurutma ayarı sağlanacaktır. Ayrıca kurutma
makinesi için modele uygun ek donanım
sağlandığı takdirde bulanık mantık model
sayesinde giriş parametrelerine karşılık çıkış
parametreleri kişi müdahalesi olmadan
otomatik olarak kurutma makinesi tarafından
belirlenerek kurutma işlemi
gerçekleştirilebilir.
5. Kaynaklar
[1] Bulgan, U. (2014). Bir ısı pompalı
çamaşır kurutma makinesinin enerji
performansının incelenmesi ve iyileştirilmesi
çalışmaları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans
Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
[2] Elmas, Ç. (2003). Bulanık Mantık
Denetleyiciler (Kuram, Uygulama, Sinirsel
Bulanık Mantık). Seçkin Yayıncılık, 35-40.
[3] Gündoğdu, E., Gündoğdu, K., &
Yücedağ, İ. (2016). Bulanık Mantık ile Akıllı
Fırının Modellenmesi. Düzce Üniversitesi
Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(2).
[4] Klir, G., & Yuan, B. (1995). Fuzzy sets
and fuzzy logic (Vol. 4). New Jersey: Prentice
hall.
[5] Zadeh, L. A. (1965). Fuzzy sets.
Information and control, 8(3), 338-353.
[6] Türkbey, O. (2003). Makina sıralama
problemlerinde çok amaçlı bulanık küme
yaklaşımı. Gazi Üniversitesi Mühendislik-
Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(2).
[7] Işıklı, Ş. (2008). Bulanık mantık ve
bulanık teknolojiler. Ankara Üniversitesi Dil
ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü
Dergisi, 19, 105-126.
[8] Şenol, F. (2000). Bulanık Mantık
Kontrolcüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans
Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
[9] Ross, T. J. (1995). a book on “Fuzzy logic
with Engineering applications”. University of
New Mexico, USA.
[10] Maiers, J., & Sherif, Y. S. (1985).
Applications of fuzzy set theory. IEEE
Transactions on Systems, Man, and
Cybernetics, (1), 175-189.
[11] Freksa, C., Kruse, R., & Mantaras, R. L.
D. (2001). Interview with Prof. Lotfi A.
Zadeh. KI, 15(3), 40-43.
[12] Mamdani, E. H., & Assilian, S. (1975).
An experiment in linguistic synthesis with a
fuzzy logic controller. International journal
of man-machine studies, 7(1), 1-13.
[13] Mamdani, E. H. (1974). Application of
fuzzy algorithms for control of simple
dynamic plant. In Proceedings of the
institution of electrical engineers (Vol. 121,
No. 12, pp. 1585-1588). IET.
[14] Mamdani, E. H. (1976). Advances in the
linguistic synthesis of fuzzy controllers.
International Journal of Man-Machine
Studies, 8(6), 669-678.
Problemine Bulanık Mantık Temelli
Yaklaşım Fuzzy Logic Based Approach to
Site Selection Problem of Vocational
Secondary School Students.
[19] Shome, A., & Ashok, S. D. (2012).
Fuzzy Logic Approach for Boiler
Temperature & Water Level Control.
International Journal of Scientific &
Engineering Research, 3(6), 1-6.
[20] Dadone, P. (2001). Design Optimization
of Fuzzy Logic Systems (Yayımlanmamış
Doktora Tezi). Virginia Polytechnic Institute
and State University, US.
[21] Mendel, J. M. (1995). Fuzzy logic
systems for engineering: a tutorial.
Proceedings of the IEEE, 83(3), 345-377.
[22] Zadeh, L. A. (1973). Outline of a new
approach to the analysis of complex systems
and decision processes. IEEE Transactions
on systems, Man, and Cybernetics, (1), 28-44.

[15] Biçen, M. Ş., Çalhan, A., & Yücedağ, İ.

(2016). Kablosuz Heterojen Algılayıcı
Ağlarda Bulanık Mantık Tabanlı Ağ Geçidi
Seçimi. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji
Dergisi, 4(2).

[16] Bayrakdar, M. E., Bayrakdar, S.,

Yücedağ, İ., & Çalhan, A. (2015). Bilişsel
Radyo Kullanıcıları için Bulanık Mantık
Yardımıyla Kanal Kullanım Olasılığı
Hesabında Farklı Bir Yaklaşım. Düzce
Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3(1).

[17] Gültekin, B., Biroğul, S., & Yücedağ, İ.

(2014). İşe Alım Süreci Aday Ön Tespitinde
Bulanık Mantık Tabanlı SQL Sorgulama
Yönteminin İncelenmesi.

[18] Güler, O., & Yücedağ, İ. Mesleki

Ortaöğretim Öğrencilerinin Alan Seçimi

View publication stats