GUIAOCELLS_ARA.

qxd 07/10/2010 0:10 Página 1

Fauna sauvatja deth Parc Nacionau

AUDÈTHS
Manuau interactiu de descubèrta
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 2

2 3

Sumari
Edite: Parc Nacional d'Aigüestortes i Estany de Sant Maurici

Autor deth tèxte e deth dessenh e es illustracions:Alfons Raspall

Fotografies: Alfons Raspall, Juan Fernández Gil
Documentacion: aguest libre s'a basat ena informacion trèta der Atles de nidificació dels ocells del Parc [1] des autors
Roger Sanmartí, Jordi Canut, Antoni Margalida, Lluís-Xavier Toldrà, Albert Petit, Anna Dalmau e Toni Aparicio. Introduccion 4
Assessorament d'estil: Pere Alzina
Traduccion: Departament de Cultura e Politica lingüistica deth Conselh Generau d'Aran. Indèx alfabetic des espècies 5
Collaboracions: Gaudir damb es audèths 7
Gerard Giménez, Jordi Canut, Jaume Comas, Josep Maria Rispa, Maria Pou, Elisenda Montserrat, Maria Farré i Jordi
Vicente, Parc Nacional d'Aigüestortes i E. de S. Maurici; Pepe Guillém, Francesc Rodríguez, Centre Natura Caixa de Eth Parc Nacionau 8
Catalunya; Sara Arjó e Xavi Gutiérrez Riu deth Conselh Generau d'Aran, Ana Prieto, Neus Romero.
Estatges e abitats 10
Edicion deth DVD interactiu
Dessenh e realizacion: Alfons Raspall Coma utilizar aguesta guida 12
Fotografies: Alfons Raspall, Juan Fernández Gil, Gerard Giménez, Fototeca CENEAM, Jose Luis Rodríguez, Carlos
Sánchez Alonso, Jose Luis Perea, Antonio Moreno, Jorge Remacha, Carlos Sánchez, José Luis De la Cruz, J.M. Castro Fiches des espècies seleccionades 15
Marín, Fernando Cámara Orgaz, Javier Ara Cajal, Oriol Alamany, Miguel Àngel De la Cruz.
Quauqu'ues des fotografies s'an obtengut en Centre de Natura Caixa de Catalunya, damb era collaboracion deth sòn D'autes espècies freqüentes 71
equip.
Sons dera natura: Eloísa Matheu e Carlos De Hita.
Lista completa des audèths nidificants 73

Arregraïments
Mapa deth Parc Nacionau 78
Tà tot eth personau deth Parc qu'a collaborat dirèctament o indirèctament e, d'ua manèra especiau, des dera direccion, a Utisi tà apropar-se-i en camp e portar-se-les tà casa 80
Mercè Aniz e, tanben, a Roger Sanmartí, Jordi Guillém, Judit Mira, Jordi Antoni, Daniel Ramirez.
Ficha d'observacions 82
Sus eth DVD interactiu 83
Libres e lòcs entà saber-ne mès 84
Impression:...
Depaus legau:.. ISBN:...
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 4

4 5
Introduccion

Indèx alfabetic des espècies

Un des objectius basics deth Parc ei apregondir ena coneishença e ena recèrca deth sòn patri- Àguila daurada 21 Merla 45
mòni viu, entà poder-lo gestionar e divulgar de manèra fòrça mès suenhada e eficaça. Àguila marcenca 18 Merla d’aigua 37
En aguest sens, non hè guairi ans que se hec un esfòrç important de prospeccion, e actualiza- Aligot comú 20 Merla de pit blanc 44
cion de donades sus es audèths deth Parc e era Zòna Periferica. Es resultats se concretèren en Astor 19 Mussol pirinenc 29
Atles dels ocells nidificants del Parc Nacional i el seu entorn [1], publicat en 2005, en coïncidén- Cargolet 38 Pardal d'ala blanca 69
cia damb eth 50au aniversari deth Parc Nacionau. Era òbra da continuitat e precision as dona- Cercavores 40 Pardal de bardissa 39
des obtengudes per auança ena zòna, entara elaboracion dera segona edicion der Atles dels Còlit gris 43 Pela-roques 55
ocells de Catalunya [2]. Corb 61 Perdiu blanca 23
Er atles deth Parc recuelh era preséncia entre es sòns limits, es dera Zòna Periferica, e es dera Cornella negra 62 Perdiu xerra 25
zòna d'influéncia considerada, de 121 espècies nidificantes —er estatus e distribucion des quaus Cotxa fumada 42 Pica-soques blau 54
se descriu e precise— e des 24 mès de migrantes o estivaus. Tanben se i analise era evolucion Cucut 27 Picot garser gros 32
des espècies damb era perspectiva des ans, tient en compde era situacion detectada hè 20 ans Cuereta blanca 36 Picot negre 31
en prumèr atlas catalan e, se tracten, tanben, es donades provenentes der esfòrç de seguiment Cuereta torrentera 35 Picot verd 30
especific que ja hè ans que se hè as espècies de mès valor. Era òbra qu'auetz enes mans se Gaig 58 Pinsà borroner 67
documente fidèlament en aguest trabalh e ne hè ua projeccion divulgativa. A partir des sues dona- Gall fer 24 Pinsà comú 63
des e conclusions descriu, de manèra sintetica e grafica, es 54 espècies mès comunes o signi- Gamarús 28 Pit-roig 41
ficatives dera zòna.
Gralla de bec groc 59 Raspinell comú 57
Era intencion non ei pas auferir ua informacion exaustiva —que ja l'auferís er atlas—senon convi- Gralla de bec vermell 60 Raspinell pirinenc 56
dar ara descubèrta des audèths a totes aqueres persones que poguen auer un shinhau de curio- Grasset de muntanya 34 Reietó 48
sitat, maugrat que non siguen pas especialistes ena matèria. Per açò s'a hèt ua triga des espè- Griva 46 Roquerol 33
cies que representen era immensa majoria des possibles observacions en Parc e auferir es recor- Llucareta 64 Sit negre 68
si e orientacions qu'estimulen e faciliten ua bona experiéncia d'aproximacion as audèths sus eth Lluer 65 Tallarol de casquet 47
terren.
Mallerenga blava 52 Trencalòs 16
Mallerenga carbonera 53 Trencapinyes comú 66
[1] Sanmartí, R., Canut, J., Margalida, D., Toldrà, Ll.-X., Petit, A., Dalmau, D. e Aparicio, T. 2005. Atlas de las aves nidificantes Mallerenga cuallarga 49 Tudó 26
del Parque Nacional de Aigüestortes i Estany de Sant Maurici y su entorno (1999-2003). Madrid: Organismo Autónomo Parques Mallerenga emplomallada 50 Voltor comú 17
Nacionales.
Mallerenga petita 51 Xoriguer comú 22
[2] Estrada, J., Pedrocchi, V., Brotons, L. & Herrando, S. (eds.) 2004.Atles dels ocells nidificants de Catalunya 1999-2002. Institut
Català d'Ornitologia (ICO)/ Lynx Edicions, Barcelona.
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 6

6 7

Gaudir damb es audèths

Es audèths dan vida ath paisatge e desvelhen emocions. Son actors qu'animen camps e bòsqui
e, maugrat que soent s'amaguen, perque mos an pòur, ara fin tostemp apareishen.
De viatges son ua linha de color hugidissa que mos hè a nautar era uelhada. De viatges, ua
volada tapatjosa que mos delècte damb ua coreografia aeriana susprenenta. A còps, ua presén-
cia majestuosa qu'atrè, damb era sua envergadura, tota era nòsta atencion. E, tostemp, ua
preséncia audibla, un hons sonòr e ua trama de votzes que da expression as abitats naturaus.
Dilhèu ei era sua diversitat aquerò que mo'les hè mès atractius. Dilhèu i sintonizam mès faci-
lament perque capten er entorn e se comuniquen, coma nosati, sustot damb era vista e era
audida. Dilhèu mos atrèn per motius instintius e atavics, o simplament n'auem enveja perque
les vedem a volar e a mòir-se per espaci coma nosati non podem hèr sonque en sòns. De tota
manèra, qu'ei vertat qu'er interès pes audèths non a deishat de créisher enes darrèri ans, e
qu'aguesta activitat pòt èster ua hònt inacababla de satisfaccion.
Mès, quan entram en Parc mos captive ei eth sòn paisatge, era fòrça dera sua orografia, era
esplendor des sòns bòsqui, eth bronit dera aigua pertot e era diversitat inacababla des malhs.
En un contèxte tan espectacular, mos poderie semblar qu'es audèths no'n siguessen es prota-
gonistes, mès non ei cap atau. Era avifauna deth Parc ei rica e variada e i a espècies fòrça
notables. I trobam audèths fòrça especializadi e que son fidèus tot er an ara montanha, e
tanben d'auti de mès cosmopolites e que non vien sonque tà passar era sason. Eth Parc ei
un lòc idonèu entà gaudir des audèths.
Vos convidam a descorbir-les en sòn miei. Cau que hètz atencion, qu'afinetz era uelhada e,
sustot, que paretz era aurelha. Se damb era vista podetz gaudir de grani moments, s'entre-
natz era audida aumentaratz eth contacte damb es audèths, e i establiratz ua sòrta de dialòg
constant. Alavetz, enlòc de portar-vo'n sonque bèra observacion fortuïta, perceberatz facila-
ment tota era comunitat d'audèths actius que vos entornege.
Damb es pagines d'aguest libret e damb eth DVD que l'acompanhe, vos volem ajudar en aguest
objectiu, autant damb era identificacion coma damb era interpretacion des cants, vos aporta-
rà informacion e vos motivarà er aprendissatge. Qu'ajatz ua bona descubèrta!
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 8
8 9
Eth Parc Nacionau
Un espaci protegit de nauta montanha
Eth Parc Nacional d'Aigüestortes i Estany de Sant Maurici gaudís deth mès naut
nivèu de proteccion territoriau e ei er unic dera sua categoria en Catalonha. Non
hè pas guaire que hec es 50 ans, fidèu as sòns objectius de preservacion, recèr-
ca e divulgacion deth patrimòni naturau que possedís.
Presèrve, en uns 400 quilomètres carrats de territòri (140, de Parc estricte, e 260
de Zòna Periferica), ua mòstra singularament espectaculara deth paisatge pire-
nenc mès autiu. Damb un relhèu poderós, intensament esculpit pes gelères dera
darrèra glaciacion. Parets e agulhes rocassoses, circs e vals eishamplades e lèu
200 estanhs son òbra deth gèu preïstoric que senhoregèc aguestes montanhes.
De naut en baish, que i a 2.000 m de desnivèu. Era variacion altimetrica e era
orientacion, mès atlantica o mès mediterranèa, des granes vals determinen ua
grana diversitat climatica e païsatgistica. Ath cap des montanhes, era nhèu e eth
heired impòsen era sua lei ath long dera major part der an. De man en man que
baisham, s'adocissen es temperatures, s'escuerce era innivacion e diminuís era
precipitacion annau. Eth regim de ploges ei mès escàs e sasoèr en sector medi-
terranèu, e fòrça mès sostengut e abondós en costat atlantic.—
Títol
...e un patrimòni viu, ric e preciós
Era vegetacion reflectís damb fidelitat aguest gradient climatic e càmbie de
manèra escalonada en tot definir diferenti estatges altitudinaus. A mesura que
pujam, es bòsqui de huelha caduca dèishen lòc as auedaus e as pinarres de pin
nere e, aguestes, quan arriben ath cap deth bòsc, dèishen era plaça as prats
aupins.
Era diversificacion deth paisatge s'enriquís damb es peisheus e es erbatges, inter-
caladi entre es bòsqui, que se mantien gràcies ara activitat pagesa seculara. En
aguest sens, es activitats tradicionaus deth territòri jòguen un papèr important
ena mantenença dera qualitat païsatgistica actuau.
D'un aute costat, eth respècte estricte as procèssi e vicissituds pròpis dera evolu-
cion naturau des bòsqui, permet observar damb eth pas deth temps coma madu-
ren e envielhissen —e emberissen—, en tot crear uns abitats mès diversificadi
e apropriats entara fauna.
Un paisatge diuèrs e era melhora progressiva des abitats son claus qu'expliquen
era riquesa faunistica -e des audèths, en particular- qu'a eth Parc. En aguest
sens cau híger, tanben, era importància dera Zòna Periferica, que damb ua meja-
na altitudinau mès baisha, conten ua grana representacion des bòsqui de carac-
tèr montanhòu que non i son en Parc estricte. Maugrat non disposar deth madeish
nivèu de proteccion, aguest territòri qu'entornege eth Parc n'esten e multiplique
era diversitat d'abitats, ath delà de hèr ua foncion atenuativa.
Trobaratz mès informacion enes cases deth Parc e en web institucionau.
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 10

10 11
Un territòri abrupte e arribent com eth deth Parc genère ua grana diversitat d'abitats. En agues- 8 Bòsqui subaupins
Estatges e abitats

ta guida les sintetizam en dètz abitats generaus. Era altitud ei un factor clau que les explique e les
situe. Distinguim tres estatges o nivèus altitudinaus: montanhòu (1.000-1.700 m), subaupin (1.700-
2.200 m) e aupin (mès de 2.200 m).
9 Malhs e tartèrs
1 Ambients umanizats
Laguens deth Parc: bastiments isoladi, bòrdes, refugis, pònts, barratges... Era sua estructura fisica e era activitat
umana que concentren auferís a quauques bèsties, pòc espantadisses, oportunitats de refugi e d'alimentacion.
10
2 Ambients aquatics e d'arribèra
Per tot eth Parc que i a mès de dus cents estanhs, diuèrses zònes de hanhassi e fòrça arrius e arriuets. Es abitats
aquatics enriquissen considerablament es ambients deth Parc e, donc, aumenten era varietat de fauna que i podem
trobar. Coma abitat, consideram tant era madeisha massa d'aigua coma es lhets des arrius.
Entre es 1.700 -1.800 m e enquiàs 2.200 m s'estenen es bòsqui subaupins, formadi per auet e pin nere enes parts
baishes, e sonque peth pin a mesura que pujam. Era nhèu i é presenta ath long de 4 o 5 mesi, era ploja ei abon-
diua e era umitat, nauta. Es arbes son fòrça resistents e de capçades estretes e coniques entà evitar era acumu-
lacion de nhèu.
Enes zònes mès nautes e enes relhèus mès verticaus aflore era ròca originau. Es malhs aucupen extensions
vastes enes zònes mès nautes deth Parc. Ath pè des parets, es tartèrs acumulen arròques e pèires provenentes
dera erosion destructora. Era vegetacion ei escassa, e fòrça ben adaptada. Abitat inospit e rigorós e, maugrat tot,
idonèu entà quauqui audèths, que i tròben recorsi e oportunitats.
Prats aupins
En estatge aupin, per dessús des 2.200 m, non i trapam sonque prats e erbatges. Aucupen granes extensions
damb petiti morassi e hanhassi e malhs intercaladi. I pòt auer nombroses espècies dera flòra aupina, que n'i a
bères ues que son endemismes pirenencs.

3 Prats de dalh e peisheus 1 4 7 9

En estatge montanhòu, entre es 1.100 e es 1.700 m, es erbatges vigorosi son mantengudi dirèctament pera man
der òme damb eth dalh o eth peisheu intensiu. Son espacis dubèrti e fòrça productius, qu'atrèn a un pilèr d'espè -
cies animaus.

4 Matarrassi
Comunitats de vegetacion arbustiva. En estatge montanhòu, enquiàs 1.700 m, i predomine eth boish, que forme 2 5 8 10
comunitats segondàries a on eth bòsc s'a degradat o non i pòt créisher. En estatge subaupin apareishen matarras-
si de gauèc, gimbro o gèsta enes zònes peiregoses a on non se pòden establir es bòsqui. Aucupen ben pòga super -
fícia en Parc, mès son importantes pera riquesa d'espècies que se i assòcien.

5 Bòsqui caducifòlis
Pròpis der estatge montanhòu mès umit e damb ua mercada transformacion sasoèra, es bòsqui caducifòlis son 3 6
formadi en Parc per espècies coma eth bedoth, er auerassèr, eth herèisho e eth trem e, ena part mès occidentau,
eth hai. Es bedoths son es que pòden arribar mès ensús, enquiath nivèu subaupin, e colonizen es pales de lauegi.

6 Bòsqui montanhòus. Pinarres de pin ròi

Entre es 1.000 e 1.700 m se i hèn es pinarres de pin ròi. Aguest tipe de bòsc includís, tanben, bères espècies de
huelha caduca coma eth trem, eth bedoth, eth moishèr o eth hai. Enes endrets mès umits, un tapís espés de mossa
recurbís tot eth sòu forestau.

7 Prats subaupins 8 9 10
Er estatge subaupin a ua vocacion forestau clara; totun, i pòt auer bères clarulhes, o granes zònes desforestades, 1 2 3
a on i resplendissen prats espessi. Aguesti son mantengudi secularament gràcies as ramats que i pèishen. Son
rics en flòra e an un aspècte e composicion com era des prats aupins.
4 5 6 7
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 12

12 13
Era guida qu'auetz enes mans a un format petit e de bon portar e ei pensada entà servir-se'n Alimentacion. Era majoria d'espècies minge aliments diuèrsi, maugrat qu'ena sua dièta predo-
Coma utilizar aguesta guida

en camp. Era huelha desplegabla que s'includís, a on i a totes es illustracions des audèths e minen uns mès qu'es auti. En color vermelh fòrt s'indiquen es aliments mès freqüents e, damb
es de quauques peades que son de bon detectar, ei tanben un materiau fòrça practic sus eth ua tonalitat mès clara, es complementaris, segontes era classificacion que seguís.
terren. Er objectiu deth DVD, per contra, qu'ei motivar e preparar tara descubèrta des audèths
plantes erbacèes, brosta trenda, petits vertebrats: arrats petiti,
deth Parc quan èm en casa. Auferís era version multimèdia des fiches e prepause ua segui- brancòtes verdes e crospa audèths, cernalhes... o ben peishi
da de jòcs e rèptes interactius entar aprendissatge.
fruts carnosi: jordons, auajons, mamifèrs mejans dera mesura
Enes pagines que seguissen traparatz ua ficha illustrada entà cada espècia. Eth tèxte ne hè gimbros... d'ua lèbe o d'ua marmòta.
ua nòta descriptiva, ne remèrque es donades mès importantes e era sua situacion en Parc, semes, pinhons, auerassi, carronha: animaus o parts
e es grafics sintetizen es aspèctes basics dera sua biologia e fenologia annau. Ací dejós e hages, aglands... d'animaus mòrti
ath costat, ne podetz veir era estructura e era legenda.
invertebrats: insèctes, aranhes,
cuques, cargòlhs, milapautes...

Preséncia en Parc ath long der an. Eth verd mès fòrt indique es mesi
miniatura deth mapa illustracion dera espècia. Env.: envergadura alara qu'era espècia ei presenta en Parc; es tonalitats mès clares indiquen
de nidificacion. A ua S'utilizen diboishi esquema-
valor indicativa. En tics complementaris quan i a
quan era sua preséncia ei parciau, perque es individus arriben o se'n
CD i a era version a diferéncies importantes de comencen d'anar.
mesura naturau genre o de sason
Long.: longada Facilitat d'observacion dirècta. Cambiarà segontes era densitat poblacionau
dera punta deth
bèc enquiar
e eth tipe de comportament. de bon veir | de mau veir | de fòrça mau veir.
nòm scientific extrèm dera coa
Facilitat d'escota.Probabilitat d'enténer era espècia pendent era epòca de
reproduccion. de bon enténer | de mau enténer | de fòrça mau enténer
Informacion generau dera espècia
Alimentacion Peades. Indique era facilitat tà trobar bèth tipe d'indici en Parc.
preséncia en Parc ath long de bon trobar | de mau trobar | de fòrça mau trobar.
nòms locaus der an
P
Palhars
R
Ribagòrça abitat (d'acòrd damb era descrip- Grad de sociabilitat. Indique s'es individus viuen normaument de
CAT
nòm català cion dera pagina anteriora) manèra solitària o gregària.
normalitzat
grad de sociabilitat
iuèrn | primauera | ostiu
CAT indicis der audèth. Sonque entà
nòm aranes
bères espècies. Se detalhen ena
facilitat d'observacion, d'escota e huelha desplegabla. femèla | mascle
de deteccion de peades
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 14

14 15

Fiches des espècies

Accipitriformes Àligues, aligots, voltors
Falconiformes Falcons, xoriguers
Gal•liformes Gall fer, perdius,...
Columbiformes Coloms i tòrtores...
Cuculiformes Cucuts
Estrigiformes Mussols i òlibes
Piciformes Picots
Passeriformes Moixons, bàsicament tots els grups d'ocells
cantors. Orenetes, pardals, cueretes, tords,
mallerengues, etc

J. Fernández Gil
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 16

16 17
Gypaetus barbatus

Gyps fulvus
Env.: 285 cm Env.: 250 cm Colhar de plomes.
Long.: 110 cm Long.: 100 cm Blanc blos enes adults,
brunenc enes joeni.

Jove Còth fòrça long que li

servis entà calar eth Coa fòrça cuerta.
cap enes entralhes
des bèsties mòrtes.

Adult
caparroi R trencaossos,

qüéncia d'aguesta accion. Eth caparròi Ei eth carronhassèr per excelléncia. en un endret dera Zòna Periferica. Ei eth

Eth rapaç mès espectacular. Ei de bon
identificar gràcies ara sua grana dimen-
sion, ath contrast de color qu'a eth plumat -
volter,
a estat ath limit dera extincion enes Gràcies ara sua magnifica envergadura e rapaç mès facil de veir en Parc, ja que
nòstes tèrres. Erosaments, se recupère, damb era ajuda des corrents termics s'en-
diàriament se pòt desplaçar fòrça quilo-
laire facilament en tot diboishar amplesmètres: pòt vier a minjar tanben des des

R
ge des adults e ara sua coa, longa e gràcies ath bon resultat deth trabalh de
acabada en forma de cunh. gestion e d'estudi dera espècia. espiraus. Aguest vòl explique d'on li vien
malhs deth Montsec, a mès de 60 km de

Voltor comú
es nòms catalans e, especiaument, eth distància Se neurís principauments des
Ei un sibarita entre es carronhassèrs. Se Coma curiositat, cau saber qu'eth color nòm ribagorçan: volter. despolhes deth bestiar domestic e, per
neurís, basicament, deth moth des uassi, roienc deth plumatge l'artenh e lo potén- açò, ath long der ostiu, ei de bon veir enes
ua gormanderia fòrça nutritiva. Mès abans cie banhant-se en aigües ferruginoses. Crie en colònies enes parets rocalhoses prats montanhòus e aupins a on s'aple-
a d'escapçar es uassi, e tà hè'c s'envòle des montanhes prepirenenques. ten es grani ramats.
fòrça ensús e les lance contra pèires e Recentaments s'a constatat era sua cria

CAT
CAT

ròques. En catalan lo criden atau a conse-

Arrianglo
Caparròi
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 18

18 19
Circaetus gallicus

Accipiter gentilis
Env.: 180 cm Env.: M 52 | F 62 cm
Long.: 65 cm Long.: M 100 | F 115 cm
Pes: 50-80g Ales més curtes i arrodonides
que en altres rapinyaires

Cap força ample

Cua llarga i barrada

Agla especializada ena captura de sèrps ce a veir enquia mès tard, quan ja non i Especialista forestau. Damb es sues ales clarulhes o que siguen apròp de petites
e ludèrts. Ei de bon reconéisher peth sòn arredonides e era coa longa, ideaus entà zònes de coitiu, çò que li facilite era caça.
Aliga marcenca

a nhèu.
vrente, fòrça blancós e clar, que contras- manobrar e hèr ziga-zagues, ei perfècta- En Parc ei pro abondant enes bòsqui de
te damb era taca bruna deth cap e deth En ostiu se'n puge enquiàs prats e es ments adaptada entà volar entre es arbes. pin ròi e de caducifòlis, mès diminuís mès

astoret
piech. tartèrs, a on profite era abondància esta- Era diferéncia de mesura entre sèxes, ensús, enes bòsqui de pin nere e d'auet.
cionau de reptils. Ei de bon veir enes maugrat qu'ei freqüenta entre es rapaci, ei
Migradora estricta, per'mor qu'es sues versants o crestes a on, gràcies as mès remercabla en esparvèr, ja qu'era Era espessor der abitat forestau e eth

R,P
preses —es reptils—desapareishen damb corrents termics ascendents, pòt demo- femèla ei fòrça mès gròssa qu'eth mascle.sòn caractèr discret hèn que, maugrat es
eth heired. En seteme comence eth viat- rar immobila en aire damb es ales este- sues dimensions, probablament sigue eth
CAT

astor
ge enquia mès enlà deth Sahara. Se'n nudes, en ua posicion que quauquarrés Viu en tota sòrta de bòsqui, mès o mens rapaç comun que mès còste de veir.
torne lèu, tà darrèrs de hereuèr e ath long batièc coma der "Esperit Sant". espessi, maugrat que li agrade que i age
deth mes de març —d'ací li ven eth nòm

A
Agla serpèra

catalan—. En Parc, totun, non se la comen-

Esparvèr
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 20

20 21
Buteo buteo

Aquila chrysaetos
Tonalitat variable. Alguns individus molt clars Env.: 120 cm Env.: 200 cm
Long.: 55 cm Long.: 80 cm
Jove

Coloració típica

àliga negra
Adult
Coloració clara

De mida mejana e d'ua coloracion que pòt Ua auta des claus dera sua bona adap- Ei era agla mès grana e majestuosa. Eth Es sues preses mès freqüentes son es
variar entre es individus, era bossaca ei tacion ei qu'a ua alimentacion fòrça varia- capèth daurat li da eth nòm catalan e mamifèrs coma es lèbes e es marmòtes,

R,P
un des rapaci mès comuns deth país. da. Pòt capturar tota sòrta de vertebrats tanben explique era possibla inspiracion mès pòt arribar a capturar crabòts d'isard
astoret

petiti e mejans, especializar-se quan ua des nòms mès monarquics que recep en e bèra vop distrèta.

àliga daurada
Pròpi des mosaïcs agroforestaus, ei un presa —com eth conilh— ei molt abon- d'autes lengües: águila real, agla reiau, en
audèth qu'exemplifique, coma cap d'au- dosa o, tanben, exercir de carronhassèr. castelhan e aranés, respectivaments. Àliga Crie abituaument en malhs e parets.
te, era sinergia ambientau que genère eth negra, era denominacion palharesa e riba- Dispause d'un gran territòri, deth quau non
R,P

contacte e era alternança d'abitats dubèr- Mès freqüent ena Zòna Periferica qu'en gorçana hè referéncia ara tonalitat escu- se botge en tot er an. Entre eth Parc e
ra e unifòrma des adults, que la diferén-
aligot

ti damb masses forestaus. Era bossaca Parc, era sua poblacion, en totau, oscille era Zòna Periferica, s'an compdat uns 5
utilize es prumèrs coma hònt d'alimenta- entre es 25 e es 30 parelhs. cie des auti grani rapaci. parelhs residents.
cion e, es auti, coma espaci de refugi e

A
CAT

nidificacion. Cace en espacis dubèrts. En Parc se tròbe

en prats e malhs per dessús des 1.800 m.

Agla reiau
Bossaca
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 22

22 23

Lagopus muta
Falco tinnunculus

Env.: 75 cm Long.: 32 cm
Long.: 35 cm

A era coa longa e es ales esmolades.

astoret

Quan hè era aleta, botge es ales

carrascla
rapidaments, damb era coa ben
dubèrta e demore immobil en aire
P

Ei eth rapaç mès abondós deth país. Esvelt Lo podem trobar a nivèu de mar e enquiàs Ei un audèth extraordinari per diferenti hè petites tutes ena nhèu entà dromir
esparaver

e petit, subergés pera sua abilitat entà 2.400 m. En Parc trigue preferentament motius. Estrictaments adaptat ar estatge mès protegit.

R,P
demorar suspenut en aire, a on plane es zònes de prats e peisheus. Se i delèc - aupin, per dessús des 2.200 m, a on tròbe

R
immobil. D'aguesta manèra pòt observar te capturant tota sòrta d'insèctes, e tanben es condicions pròpies dera tondra artica, Ei, sens dobte, ua des espècies mès

perdiu blanca
eth sòn territòri de caça tostemp des deth petiti vertebrats (cernalhes, arrats petits, d'a on ei originari. Eth sòn plumatge càmbie precioses e escasses dera zòna. Eth Parc
melhor emplaçament. etc.). radicaument d'ostiu a/en iuèrn (coma jògue un papèr important ena sua conser-
R

tanben ac hè eth paisatge en aguesta vacion, menaçada per factors coma er

Xoriguer

Pòt víuer pertot en tant qu'age espacis Passada era epòca dera nidificacion, ei còta) entà arténher un criptisme totau aument des practiques esportives d'iuèrn
dubèrts entà alimentar-se e bèth malh, o facil de veir concentracions de diuèrsi damb er entorn. Entà protegir-se deth e era progressiva reduccion dera nhèu
paret artificiau pro nauta, entà hèr eth nin. exemplars que sobrevòlen es prats. heired, tanben a plumes enes pès, tala- peth cambi climatic.
ments coma s'anèsse en piaus. En iuèrn

CAT
CAT

Carrascla
Soriguèr
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 24

24 25
Tetrao urogallus

Perdix perdix
Long.: F 60 | M 85 cm Long.: 30 cm

Ei, sens dobte, er audèth mès emblema- En iuèrn se neurís majoritàriament dera Un shinhau mès petita qu'era perditz ròia, Era chèrra des Pirenèus ei ua subespè-
tic des bòsqui de pin nere e auet. Subergés piata qu'artenh e ingerís damb ua parsi- era chèrra ei, en casa nòsta, ua espècia cia pròpia de gran interès biologic. Era sua
gall de bosc

autant pera sua dimension e vistositat mònia e quietud extrèmes. Ei, totun, un de montanha que viu, basicament, entre delicada situacion —menaçada pera pèrta
coma per estret ligam que manten damb aliment tan pòc caloric que ne trè çò que es 1.600 e es 2.200 m. Eth sòn abitat d'abitat e per practiques de reïntroduccion
es pinarres subaupines mès madures. Era li cau entà subervíuer ath rigorós iuèrn predilècte son es matarrassi aclarits asso- cinegetica errades— a motivat era cracion
parada nupciau que hè ei un des fenomèns subaupin, tostemp que pogue víuer totau- ciats damb espacis agricòles. Minge èrbes de programes de seguiment especifics e

perdiu xerra
naturaus mès espectaculars. En quauqui ments tranquil. En aguesta epòca der an, e semes que remasse dirèctament de un important esfòrç de gestion entà garan-
endrets localizats, es cantaders, se i amas - er esfòrç d'auer-se d'envolar massa viat - tèrra. Ei sedentària, mès hè desplaça- tir era continuitat des sues poblacions.
R

sen enquia 4 o 5 paoms que rivalizen pes ges, quan se lo molèste, pòt èster fatau. ments altitudinaus significatius. En ostiu
gall fer

pauesses mejançant eth cant e era visto- acostume a pujar enquiàs prats aupins.
sitat deth sòn plumatge holat.

CAT
CAT

Chèrra
Paom
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 26
Columba palumbus
Eth mès gròs e forestau des coloms euro-
pèus. D'aspècte pesant, quan s'envòle hè
tant de tapatge que se delate facilaments.
Nidifique e s'amague en bòsc, mès se
neurís sustot en espacis dubèrts, camps
e peisheus. Eth todon sent eth heired e
todó
hug des bòsqui subaupins mès nauti.
R,P
En Parc, era poblacion ei basicaments
estivau. En iuèrn se desplace tà tèrres mès
tudó
CAT
Todon
26 27
Env.: 72 cm Env.: 58 cm
Long.: 40 cm Long.:34 cm
Quan vòle se li ven enes ales
ues franges blanques trans-
versaus caracteristiques.
baishes, e se pòt agropar damb es vola- Quan l'entenem, ja non cau que mo'lo
des que vien deth centre e deth nòrd presenten; se cride ada eth madeish, ritmi-
d'Euròpa, que trauèssen es Pirenèus per cament, damb eth sòn cant de dues nòtes
rotes migratòries fixes, utilizades secula- inconfondible. Ei un audèth plan popular,
rament. En quauqui pòrts concrèts se'n encara que pòga gent l'a vist. Eth sòn
pòt veir a passar centenats de milèrs. Ei comportament parasit en moment de
un gran espectacle e tanben ua oportu- reprodusir-se ei fòrça curiós: met es ueus
nitat cinegetica profitada tradicionaument. en nin d'un audèth d'ua auta espècia, que
li neurirà eth poth coma se siguesse eth
sòn pròpi hilh.
Migrador transsaharian —ven de mès enlà
deth gran desèrt— , arribe en abriu e se'n
Cuculus canorus
torne lèu, a començament d'ostiu. Trigue
er abitat en foncion deth lòc a on trape es
espècies òstes (en Parc, majoritàriament,
era milherina e era mosquerina) e dera
abondància des insèctes des quaus se
neurís.
Li agraden fòrça es erugues de parpal-
hòla e se considère un des principaus
depredadors dera processionària deth
cucut
pin.
CAT
Cocut
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 28

28 29
Strix aluco

Aegolius funereus
Env.: 90 cm Env.: 54 cm
Long.: 40 cm Long.: 24 cm

mussol pirinenc
baladreu

Ei eth crit nocturn mès abituau en bòsc. zar endrets ath cant deth limit deth bòsc Un des protagonistes faunistics deth Parc subaupins, qu'en casa nòsta a eth limit
Eth crabèr —er audèth nocturn forestau de pin nere, per dessús des 2.000 m, e qu'ei aguesta petita gauèca, tan discrèta meridionau dera sua distribucion mondiau.
P

mès comun— hè un udòl tremolós qu'ei estar-se-i tor er an. Era densitat demo- que non siguec descubèrta en nòste Non tolère pas era calor der ostiu.
craber

de bon escotar quan se hè de net en bòsc, grafica deth crabèr s'explique pera diver- Pirenèu enquia 1983. Siguec ua observa-
gràcies ara abondància d'individus e ara cion fortuïta pendent un cens de paom. Se neurís exclusivament de petiti mami-
sitat de preses que capture (petiti mami-

CAT
freqüéncia d'emission. Mès endauant, era confirmacion dera sua fèrs.
fèrs, audèths, anfibis, e tanben, parpal-
R

hòles nocturnes) e pera adaptabilitat ara preséncia ena serrada aumentèc rapida- Se voletz auer eth gòi d'entener-la, auratz
Ei un audèth de mesura mejana, fòrça ora de hèr eth nin, que pòt bastir tant en ment dempús d'escotar eth sòn cant. Aué

gauèca de Tengmalm
d'anar, enes moments de mès heired der
gamarús

adaptable a toti es bòsqui. Maugrat que un arbe com en ua bauma d'un malh o, sabem qu'entre eth Parc e era Zòna an, a boca de net, entàs bòsqui nheuadi
s'estime mès es bòsqui de planifòlis entre tanben, en construccions umanes. Periferica i viuen entre 25 e 30 parelhes. de pin nere.
es 400 e es 1.600 m, pòt arribar a coloni-
Era gauèca de Tengmalm ei ua espècia
de gran interès, pròpia des bòsqui
CAT
Crabèr
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 30

30 31
Picus viridis

Dryocopus martius
Env.: 48 cm Env.: 70 cm
Long.: 32 cm Long.: 44 cm

El forat del niu té

forma ovalada

piquerot negre
piquerot

Eth mès cosmopolita des pics. Viu en quin- deth laguens des soques coma dirècta- Eth german gran dera familha ei un pic que tanben aprofite. Entà hèr eth nin cerque
sevolh sòrta de bòsc, des deth nivèu dera ment deth tèrra. se hè a veir. Dilhèu non lo veiratz ne ente- arbes damb troncs de gran diamètre e un
RP

mar enquiath limit aupin, e tanben en neratz eth son udòl caracteristic, mès era shinhau isolats.
espacis dubèrts —camps, matarrassi— Eth sòn cant, ua rialha potenta e sobta- emprenta vigorosa que dèishe enes troncs
picot verd

R,P
tostemps que i age bèth arbe entà poder- da, lo hè de bon reconéisher. En cambi, qu'a trebalhat non passe bric desaperce- Bon indicador dera qualitat ambientau
i hèr eth nin. a diferéncia des auti pics, rarament tambo- buda. des bòsqui de nauta montanha, eth pic

picot negre
rinege. nere a vengut ua espècia emblematica
Se neurís basicament de hormigues, qu'ex - Eth pic nere ei un audèth estrictament e non ei estonant qu'era sua figura sigue
trè der interior des hormiguèrs mès Fòrça sedentari. Ei mès abondós ena forestau, fòrça estacat as pinarres e as eth simbèu de bèri parcs naturaus pire-
CAT

amagats gràcies ara extraordinària lengua, zòna periferica qu'en madeish Parc a on, bòsqui d'auet mès madurs. Li cau trapar nencs, com eth deth Cadí-Moixeró.
fòrça longa e limacosa, qu'a. Les cuelh tant a despiech d'èster comun, non n'ei tant arbes vielhi mòrti a on i cerque es larves
coma eth pic blanc . mès nutritives e es grani hormiguèrs que
Pic hormiguèr

CAT
Pic nere
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 32

32 33
Dendrocopos major

Ptyonoprogne rupestris
Env.: 40cm Long.: 14 cm
Long.: 24 cm
piquerot,

Ei eth pic mès comun deth Parc e, proba-
blament, un des audèths que genère mès
diversitat d'indicis visibles. S'estime mès
R,P
roquerol
rècla o horcadura d'un arbe e trinche es Ei ua aurongla de tonali-
escates a còps de bèc. tats discretes e omogenè-
es, mès de preséncia

es bòsqui mès madurs, ja que i trape arbes Eth pic blanc tanben ei responsable dera comuna e evidenta,
sustot apròp des malhs,

CAT
grani e, sustot, arbes mòrti encara dreti. aparicion d'uns anèths espectaculars
picot garser

—esculturaus— en quauqui troncs de a on hè eth nin e, soent,

En ostiu se neurís d'insèctes e li agraden pin. Son eth resultat deth procès d e cica- enes pòbles, a on
compartís er espaci damb

fòrça es quères e es sues larves, que
trape ena husta en descomposicion; quan
arribe eth heired, en cambi, minge pinhons.
CAT
Aurongla malhoquèra
trizacion der arbe ath torn des horats que
provòque er audèth, quan horade era era aurongla coablanca.
crospa entà trèir-ne era saba.

Entad açò, cale es carrolhes en ua hene- Ei un audèth pròpi des

Pic blanc
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 34

34 35
Anthus spinoletta

cuereta torrentera, R,P pastoreta Motacilla cinerea

Long.: 16 cm Env.: 18 cm
cogullada

Era espècia mès caracteristica des prats enes estatges superiors. Un còp hèta era Un tòc de color arran dera aigua. Era hes com enquiàs 2.200 m, ja ena zòna
R

aupins e subaupins mès umits. Audèth criança, abandone rapidament es nauta- oelhereta des arriuets ei un audèth estre- de prats aupins. En aguestes nautades
grasset de muntanya

emparentat damb era oelhereta, damb des deth Parc e migre tà tèrres mès tament estacat as arrius e arriulets. Ei de ei facil trobar-la enes marges des estanhs,
era quau se semble pera morfologia temperades. bon veir quan se botge nerviosa entre es en lòcs a on era aigua cor un shinhau,
esvèlta e perque as dues les agrade era pèires o quan hè cuertes volades ath long com en esgots o, tanben, peishent pes
der arriu, damb eth sòn reclam caracte-

CAT
aigua. La podetz veir, sustot, enes mora- Es vaques e es shivaus favorissen era prats, darrèr dera activitat ramadèra.
cars, com es que i a enes zònes de espècia, ja que mantien era extension ristic: tseep, tseep.
Audèth abondant. S'a pogut confirmar

Oelhereta des arriuets

hanhassi e enes marges des estanhs. des prats, maugrat que tanben pòden Se neurís basicaments d'invertebrats damb seguretat que nidifique en tot eth
èster un perilh evident se caushiguen
Hè eth nin en tèrra, amagat entre es bèth nin. aquatics. S'adapte ben as diferentes alti- Parc.
tuds e la podem trapar tant en zònes bais-
èrbes. Crie, tanlèu qu'era nhèu ac permet,
CAT
Titeta
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 36
Motacilla alba
pastoreta
Esvèlta e eleganta coma pògui audèths,
R,P
era oelhereta se botge abituaument per
tèrra, per on camine damb proprietat e
cuereta blanca
botge era coa longa coma se l'auesse
fixada damb un ressòrt.
A diferéncia des sues congenères, era
oelhereta non ei tant estacada as arrius,
e, per contra, freqüente es prats, es peis-
heus e es pòbles damb assiduïtat. Profite
es activitats agricòles e ramadères entà
CAT
arténher mès facilament es petiti inverte-
Oelhereta
36
Long.: 18 cm
brats des quaus se neurís. En zònes de
coitiu, se'n pòt veir volades que seguis-
sen es tractors quan lauren.
Non ei un audèth de granes nautades, e
non acostume a trapar-se guaire mès
ensús des 1.500 m, se non ei estacat a
quauque establiment uman. Ei de mès
bon veir ena Zòna Periferica o enes
entorns des pòbles, que non pas laguens
des tèrmes estrictes deth Parc.
37
Long.: 18 cm
Especialista indiscutible en arrius de
montanha, aguest audèth a era capacitat
de submergir-se ena aigua e de caminar
peth hons der arriu, ara recèrca deth sòn
aliment predilècte: es invertebrats d'aigua
doça. Entà tier-se en hons, camine contra-
corrent, e atau donc, era madeisha pres -
sion dera aigua l'ajude.
Viu en aigües fresques, rapides e oxige-
nades, que trape enes arrius mès blossi
Cinclus cinclus
aigüerola,
de montanha. En iuèrn s'escape deth gèu
e se'n baishe tath hons des vals. Tanben
se lo pòt veir enes estanhs, sustot enes
R,P
lòcs d'entrada o gessuda dera aigua, a
on era aigua cor mès de prèssa.
merla d’aigua
Era sua preséncia en un arriu ei signe
inequivòc dera qualitat dera aigua.
A
Aiguaròla
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 38
Troglodytes troglodytes
roqueta
P
Se l'entenetz a cantar, jamès non pensa-
ríetz qu'ei un des audèths mès petiti
rei petit
d'Euròpa. A un cant explosiu, potent e
vibrant, que s'enten a fòrça distància.
Encara qu'ei de bon enténer, ei de mès
R
mau veir, pera sua mesura e pes tonali-
tats discretes deth sòn plumatge, maugrat
cargolet
qu'ei un audèth iperactiu que trabalhe
incansable en embòsc.
Viu apròp des arbilhons e des arrominguè-
CAT
res de bòsqui pro umits mès non pas guai-
Rei petit
38
Long.: 9,5 cm
A era coa lèu
tostemp quilhada.
re heireds. En Parc, per exemple, enes
pinarres des estatges superiors, era sua
densitat decreish considerablament. Hè
un nin de mossa, barrat e fòrça polit, tot
soent enes marges.
I En iuèrn dèishe era part nauta deth Parc
nsectivòr estricte. Quan arribe era sason
heireda baishe tà tèrres mès temperades,
a on li ei mès facil d'obtier er aliment.
39
Prunella modularis
Long.: 14 cm
Eth sòn dessenh e color mos hè a pensar cèrta preséncia d'arbes. Ei de bon veir,
inevitablament enes audèths comuns, autant pera sua notabla abondància coma
maugrat que non son pas parenti. Viu peth sòn costum arregraït de cantar en
pardal de bardissa
estretament ligat as matarrassi e ara vege- lòcs ben visibles, com ath cap des pins.
tacion mès embrolhada. Eth sòn bèc, fin
e alongat, en contrast damb eth bèc robust
des audèths "autentics", delate era sua e se'n va tà paisatges mès temperadi.
vocacion insectivòra.
Demore sustot en estatge subaupin, a on
cerque tostemps es estrats arbustius damb
A
Milherina
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 40

40 41
Prunella collaris

Erithacus rubecula
Long.: 17 cm Long.: 14 cm
pardal de roca

Audèth pròpi des soms. Ei ua des espè- confiat envèrs er òme, hè que, quan i é, Probablament, er audèth de bòsc mès shinhau e, maugrat tot, artenh es 70 parel-
cies que viu a mès altitud, enes malhs non passe pas inapercebut. popular. Eth sòn piech de color ròi, eth sòn hes per quilomètre carrat. Enes bòsqui

pitarroi
culminants per dessús des 2.000 m. aspècte redonet, eth sòn comportament caducifòlis, i a mès de 100 parelhes.
En iuèrn fòrça d'eri migren entà ambients confiat e eth sòn cant e votz caracteristics
Se neurís basicament de petiti inverte- similars des montanhes mès baishes, hèn que sigue un audèth de bon detectar.
R

En iuèrn abandone es nautades entà

brats, mès non refuse pas d'auti recorsi, deth Prepirenèu o de mès enjós. Tanben Ei, totun, un audèth solitari damb un gran cercar bòsqui mès temperadi, a on pòt

R
cercavores

coma es rèstes de minjar, qu'abituaument se'n pòt trobar enes tucs deth Montseny instint territoriau ath long de tot er an. coïncidir damb d'auti piech-ròis migra-
trape apròp des refugis o ath cap des tucs. e de Montserrat. Es que demoren en

Pit-roig
dors qu'arriben provenenti de tèrres mès
Era duresa der abitat qu'aucupe e era difi- parçan ac hèn enes còtes mès baishes, Ei ua des espècies mès abondantes en nordiques.
cultat entà trapar-i aliment hèn qu'er audèth e se pòden apropar entàs estacions d'es - Parc, enquiath limit forestau. Enes bòsqui
sigue pòc abondant e qu'es nuclèus de quí, a on eth minjar ei de mès bon trapar. subaupins, era sua densitat decreish un

CAT
poblacion siguen dispersadi. Totun, eth
A

sòn comportament, susprenentament

Picapèira

Piech-ròi
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 42
Phoenicurus ochruros
cuaroi
Espècia populara ena montanha e ua des
mès abondantes e de mès bon detectar
R,P
deth Parc. Se vos i fixatz ben, ei lèu impos-
sible caminar ua estona pes prats e malhs
Cotxa fumada
aupins e non veder-ne cap.
Ei de bon observar ath cap d'ua ròca,
tostemps damb actitud nerviosa, botjant
era coa vermelha continuadament. E s'era
vista mos falhe, entà reconeisher-lo, eth
CAT
Carroisha
42
Long.: 14 cm
sòn cant a ua estròfa caracteristica que
s'acomane: semble un croishit, coma se
se fresilhèsse un tròs de cellofana.
Ei de caractèr rupèstre —li agraden es
ròques—mès ei fòrça adaptable: en iuèrn
cada còp ei mès abituau veder-lo en
pòbles e ciutats a on, semble qu'a trapat,
ena pèira urbana, un bon substitutiu des
malhs naturaus.
43
Oenanthe oenanthe
Long.: 15 cm
De dessenh elegant, eth cuublanc ei un Ei de bon veir ath cap de bèth arròc,
des audèths estivaus mès caracteristics susvelhant es sues possibles preses,
des ambients aupins deth Parc. Miigrador basicaments insèctes. S'era sua identifi-
transaharian —ven de luenh— arribe en cacion mos hè a dobtar, eth contrast blanc
abriu e se'n comence d'anar tà darrèrs e nere deth curron e dera coa lo hèn
d'agost. inconfondible: semble ua "T" invertida
damb eth hons blanc. Un dessenh vistós
còlit gris
Entath sòn territòri de nidificacion a de que ven un sistèma fòrça efectiu d'alar-
besonh de grani prats d'èrba densa e ma visuau quan er audèth lhèue eth vòl.
rasa, saupicadi o alternadi damb aflora-
ments rocosi, siguen arròcs isoladi, tartèrs
A
o malhs.
Cuublanc
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 44

44 45
Turdus torquatus

Turdus merula
Long.: 24 cm Long.: 24 cm
Merla de pit blanc

Successora naturau dera torda comuna a contacte damb prats dubèrti. En aguest Ei un des audèths forestaus de mès grana insèctes e petiti invertebrats. Entà trapar-
compdar d'ua cèrta nautada. Era torda sens, l'afavorís era preséncia dera rama- distribucion deth país. S'adapte ben a tot les cerque entre es huelhes e hè un bronit
marcesca ei ua digna representanta des deria seculara qu'empedís qu'es arbes tipe d'abitats damb arbes: as bòsqui mès que mos pòt suspréner e hèr-mos a creir
bòsqui de pin nere der estatge subaupin. tornen a colonizar es prats. madurs e pleï de branques e as parcs, qu'ei bèra bèstia fòrça mès gròssa.
Viu e se reprodusís exclusivament en jardins o coitius d'arbes frutèrs. De tota
aguesti bòsqui culminants, d'a on non se'nEra probabilitat de veder-la ei un shinhau manèra, eth heired l'espante un shinhau Damb eth sòn cant vigorós e aflaütat ei

tord
va enquia qu'arribe era sason mès heire- aleatòria, peth sòn caractèr discret, e e enes bòsqui subaupins era sua densi- un des prumèrs solistes dera auba. Quan
CAT

da. perque non se distribusís de manèra tat decreish respècte ara des bòsqui medi- eth solei se cògue, en cambi, quan ei un

R,P
omogenèa peth territòri, senon mès lèu terranèus. shinhau excitat, es sòns crits d'alarma
Evite, tant que pòt, es bòsqui mès espès- formant grops dispersadi. En iuèrn se'n son un sagèth acostic a boca de net.

Merla
Torda marcesca

si per'mor qu'a de besonh clarulhes o eth va entà còtes mès baishes. Minge de tot, autant fruts e semes coma

CAT
Torda
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 46

46 47
Turdus viscivorus

Sylvia atricapilla
Long.: 27 cm Long.: 14 cm

tallarol de casquet
Ei eth turdid mès gròs e un des audèths arbes ath costat tà on amagar-se e hèr Ei eth mès forestau dera sua familha e Eth morèu capnere ei insectivòr, maugrat
de mès bon veir sautant pes prats. Mos eth nin. Era griua ei un audèth tipic deth un des vocalistes mès distinguits deth qu'ena tardor e en iuèrn minge tot tipe de
pòt guardar damb era sua actitud capidre- limit deth bòsc. bòsc, gràcies ath sòn cant aflaütat e fruts petiti. Ei pr'amor d'açò qu'eth morèu
ta caracteristica, o ben lheuar eth vòl e fòrça agradiu. Es auti audèths dera famil- capnere e d'autes espècies son un factor
ensenhar-mos un color blanc fòrça net Eth sòn cant semble ath dera torda, mès ha, que viuen en abitats de matarrassi clau ena disseminacion de semes e ena
Griva

dejós des ales, que mos ajudarà a identi-discret, doç e brèu, coma se siguesse dubèrti, an, per contra, un cant crois- expansion geografica de quauqui arbil-
ficar-lo. mès timida. Per contra, eth sòn reclam hent e carrinclant, fòrça mens melodic. hons. Eth color vistós des fruts s'explique,
ei ua petarrada seca —trrrrrrrr trrrrrrrr— Es caracteristiques fisiques e acostiques precisament, peth besonh d'atrèir era
CAT

Enes prats capture tot tipe d'insèctes, plan caracteristica. der abitat condicionen evolutivament eth atencion des audèths.

A
vèrmes e cargòlhs. Mès a d'auer tostemps tipe de cant des audèths.
Griua deth visc

Morèu capnere
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 48
Regulus regulus
Eth mès petit des nòsti audèths ei ua
bèstia de granes nautades. Era sua distri-
bucion se limite as bòsqui superiors d'auet
o pin nere. Atau, en Principat non se repro-
dusís qu'enes Pirenèus e enes soms deth
Montseny. En iuèrn baishe a refugiar-se
en bòsqui mès temperadi e mediterra-
nèus. Totun, ei pro sensible as episòdis
de heired generalizat, per'mor qu'en èster
insectivòr ei fòrça dificil que trape aliment.
reietó
CAT
Reiet
48
Long.: 9 cm
Maugrat era sua distribucion estivau tan
limitada, locaument ei fòrça abondós. En
Parc ei de bon enténer eth sòn cant, un
shebiteg ritmic fòrça caracteristic.
Coma s'auesse ua petita corona, era
ludentor metallica deth sòn capèth auriò
lo hè mereishedor deth nòm e protago-
nista de legendes populares.
49
Long.: 130 cm
Ua boleta de plumes rematada damb ua
coa ben longa. Ei un des audèths mès
atipics dera sua familha, e un des mès
petiti: pese entre 7 e 9 grams, e, maugrat
tot, se hè vistós pera coa e pes sòns
costums gregaris. Practicaments tot er an
se botge en grops familiaus fòrça coesio-
nadi, e se bèth un demorèsse retengut
en un param, es auti non se botjarien pas
deth sòn costat.
Aegithalos caudatus
De caractèr forestau, a preferéncia pes
bòsqui de huelha ampla o mixtes damb
mallerenga cuallarga
ua condicion indispensabla: an d'auer un
embòsc ben desvolopat. Ei entre es arbil-
hons d'aguest embòsc a on se hè, damb
mosses e liquèns, un nin, barrat, de forma
ovau, extraordinàriaments elaborat.
CAT
Pichèr
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 50

50 51
Parus cristatus

Parus ater
Long.: 11,5 cm Long.: 11 cm
mallerenga emplomallada

Era parra capereta se distinguís pera sua Comparativaments, dilhèu non ei tant Autant pera sua abondància coma perque Ua des claus dera sua bona adaptacion
expressiva cresteta de plumes, qu'erice en abondanta coma es autes dera sua famil- ei presenta ath long de tot er an, se pòt ad aguest abitat ei que se hè provisions:
moments d'excitacion. ha perque a mens flexibilitat corporau, e considerar ua des espècies mès represen- emmagazine pinhons e d'auti semes, e

mallerenga petita
aquerò li proporcione un certan desavan- tatives des bòsqui subaupins. açò li permet tier fòrça melhor qu'as sues
Fidèu coma tot as bòsqui de conifères, a tatge entà obtier er aliment. Maugrat tot, congenères es iuèrns longui e rigorosi
predileccion pes d'auets e pes de pin nere. i a mès de 50 parelhes per quilomètre Se pòt trapar en d'auti bòsqui e nautades, dera zòna. Non ei cap estranh, donc,
Minge pinhons e, quan hè bon temps, carrat enes melhors bòsqui. mès s'estime mès es pins. A mesura que qu'eth sòn cant caracteristic—tit-txiuu, tit-
insèctes e d'auti invertebrats. pujam ei mès abondosa, enquia arténher txiuu ,tit-txiuu— s'entene enes pinarres lèu
CAT

eth maxímum de densitat enes bòsqui de lèu tot er an.

Hè eth nin unicaments enes horats des pin nere e auet.
troncs, que trape sustot en arbes vielhs
Parra capereta

pròpis des bòsqui mès madurs.

A
Capnere
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 52

52 53
Parra blueta C Mallerenga blava, R.tintinpera, P.tintinpella Parus caeruleus

Parus major
Long.: 11,5 cm Long.: 14 cm

tximtximpera
R
Mallerenga carbonera
Audèth fòrça popular e petit e un des que riéncies que demòstren enquia a on pòt Era mès gròssa e vistosa e era mès coneis- abilitats tan particulares qu'expliquen era
mòstre mès enginh e vivacitat. Pròpi de arribar era sua adretia entà obtier ua pèça huda dera familha. Abonde en tot tipe de bona adaptacion des parres limaderes:
diferenti tipes de bòsc e bosquets damb de minjar. bòsqui e bosquets. Totun, era sua densi- era fòrça e era adretia qu'an entà tier
ua clara predileccion pes de huelha ampla tat diminuís a mesura que pujam entàs damb es dits des pès er aliment qu'an de
(eusedes, cassenhaus, hagedes, etc), a A un cant metallic, agut e repetitiu. Com bòsqui mès nauti. Enes bòsqui subaupins trincar e era flexibilitat corporau entà
on ei ua des espècies mès abondantes. a d'autes parres, aguest cant ei eth motiu deth Parc ei fòrça mès escassa qu'enes penjar-se de cap enjós.
deth sòn nòm en catalan: mallerenga ven bòsqui mès baishi dera Zòna Periferica.
Ei era mès dotada dera sua familha entà de mall, eth martèth pròpi des haures. Eth
hèr equilibris de capenjós, çò que li faci- nòm en castelhan, herrerillo, a ua origi- Visitaira abituau des grípies artificiaus, a

CAT
lite er accès tà aliments qu'entà d'autes na analòga. on, ath delà dera sua predileccion pes
espècies son de mau arténher. Damb era semes greishosi, i poiram descorbir es

Parra limadera
ajuda de grípies artificiaus, s'an hèt expe-
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 54

54 55
Sitta europaea

Pela-roques, R moixó del fred Tichodroma muraria

Long.: 14 cm Long.: 16 cm
picapins

Audèth fòrça forestau, garrapaire actiu Es gestions silvicòles qu'intègren critèris Coma se siguesse atrèt per un magnetis- tes volades, coma hèn es parpalhòles,
R

que recor de naut en baish troncs e bran- de conservacion e mantien quauqui arbes me, er audèth des malhs demore, se neurís mentre remonte es parets verticaus. Eth
pica-soques blau

ques, damb fòrça vivacitat. A diferéncia des vielhs e era installacion de caishes nin en e nidifique enes malhs, des quaus semble sòn bèc long, fin e corbat ei un utís precís
arrapacasses e des pics, non s'ajude cap arbes joeni, favorissen claraments agues - que non se'n pogue separar jamès. entà poder extrèir damb facilitat es petiti
dera coa coma punt de supòrt. ta espècia. Entre es audèths que hèn eth invertebrats des henerècles mès fines.
nin en horats, un costum lo delate: perbò- Audèth tant chocant coma escàs, a un
S'estime mès es vasti bòsqui, damb arbes que era entrada deth nin damb un ciment aspècte inconfondible. Damb es ales Era sua singularitat e raretat justifiquen

CAT
pro grani entà trapar-i horats tà nidificar. hèt de hanga e saliua entà ajustar-ne era barrades, era sua tonalitat grisosa lo hè a que sigue motiu d'estudi entà conéisher
Es densitats mès nautes les trapam ena dubertura. passar inapercebut, mès a un comporta- melhor era sua situacion e distribucion en

Audèth des malhs

zòna deth Parc, enes bòsqui de huelha ment inquiet, e emet "flaishi" de color quan Parc.
CAT

caduca e enes auedars. N'i a fòrça mens daurís es sues ales vermelhes o hè peti-
enes bòsqui de pin nere.
Picaauran
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 56
Certhia familiaris
bec més curt
Ungla posterior llarga
ventre i flancs
blanc net
raspinell pirinenc
Ua des jòies faunistiques mès discrètes
deth Parc. Non a cap era projeccion emble-
matica de d'autes espècies mès granes,
mès ei ua espècia fòrça importanta, autant
pera sua estricta vocacion subaupina,
A
coma pera sua elevada exigéncia ambien-
tau, tostemps associada as bòsqui mès
Arrapacasse pirenenc
madurs e rics.
D'aparéncia, ei un audèth fòrça semblant
ath sòn parent: er arrapacasse comun.
Se'n diferéncie visuaument perque a es
56
Long.: 12,5 cm
flancs e eth vrente mès nets, d'un blanc
mès blos, e per pòga causa mès. Per
contra, eth cant mos ajude fòrça entà
reconeisher-lo.
En Parc i a ua des poblacions d'arrapa-
casse pirenenc mès importantes deth
Principat.
57
Certhia brachydactyla
Long.: 12,5 cm
bec llarg
Ungla posterior curta
ventre i flancs
ocre clar
raspinell comú
Eth mon der arrapacasse vire ath torn des si e qu'agen henerècles. Sonque escas-
troncs des arbes. Eth bèc ei ua pinça de sege enes auedars e enes pinarres mès
precision que li permet extrèir tot tipe d'in- umides, a on er arrapacasse pirenenc li
vertebrats des henerècles e des horats pren era plaça.
dera crospa des arbes. Era sua coa, de
plumes rigides e resistentes, li permet tier-
S'auetz bèth dobte entà identificar un
CAT
se ben quan an de pujar peth tronc. arrapacasse comun, qu'ei petit e discrèt,
non vos auetz de fixar sonque ena manè-
Arrapacasse comun
Er arrapacasse comun viu en tot tipe de ra caracteristica coma puge peth tronc,
bòsqui e zònes damb arbes, que pòden en espirau.
èster relativament esclarides mentre i age
quauqui arbes pro grani, damb troncs gròs-
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 58
Garrulus glandarius
Corvid cridaire e de colors que se hè a
notar damb eth sòn crit d'alarma e, sustot,
hè a notar era preséncia de possibles
menaces. Dera coloracion, ne subergés
era taca blua des ales e eth curron blanc,
ena part finau dera esquia. Quan daurís
es ales entà empréner eth vòl, era apari-
cion d'aguesta taca blanca ei un senhau
gai
luminós d'alèrta entàs sòns congenèrs.
Clarament forestau e adaptat a tot tipe de
R,P
bòsc qu'age un embòsc ben desvolopat.
gaig
CAT
Gai
58
Env.: 56 cm
Long.: 34 cm
Omnivòr voraç, li agraden fòrça, sustot en
iuèrn, es fruts sequi, coma es aglans o
es auerassi. Ei capable d'enterrar es fruts
entà sauvar-les, d'aguesta manèra favo-
rís era regeneracion deth bòsc gràcies ara
germinacion d'aqueri que s'a desbrembat
de minjar-se.
59
Pyrrhocorax graculus
Env.: 70 cm
Long.: 39 cm
cigala
P
gralla de bec groc
Audèth gregari que se hè a notar. Vòle en nauta montanha a on, en iuèrn viu, lèu
volades nombroses que hèn fòrça tapat - lèu exclusivament, des rèstes de minjar
ge, perque emeten un fiulet particular. Viu que trape enes refugis o enes estacions
apròp des malhs mès nauti, a on bastís d'esquí.
es sues colònies tà criar, e des prats
aupins, a on se neurís. Eth sòn vòl ei espectacular. Veder-la a
evolucionar acrobaticaments, en tot jogar
A
Minge, sustot, insèctes e petiti inverte- damb er aire enes crestes, mos hè a
brats, sense menspredar, tanpòc, es badar.
Cigala de bèc auriò
bricalhs de minjar qu'agen podut deishar
es excursionistes. De hèt, i a endrets de
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 60

60 61
Pyrrhocorax pyrrhocorax

Corvus corax
Env.: 74 cm Env.: 120 cm
Long.: 39 cm Long.: 60 cm
gralla de bèc vermelh

Es principaus diferéncies anatomiques sua preséncia perque mantien aguesti Corvid impausant. Eth mès gròs des cercar minjar, pòt arribar a hèr desplaça-
damb era sua parenta de bèc auriò son espacis. passerifòrmes, orde qu'amasse toti es ments fòrça longui. Abituauments hè eth
eth bèc mès long e era coa mès cuerta. audèths cantaires o parrats. Damb eth nin enes malhs: on a quauqui endrets
Damb eth color deth bèc cau hèr a tier En ostiu la veiram barrejada, tot soent, sòn bèc potent, eth corbàs ei un omnivòr fixes a on, alternativaments, hè eth nin.

corbàs
compde: es exemplars joeni d'aguesta damb era de bèc auriò, formant volades tipic que consumís ua grana diversitat Crie preferentaments en territòris dubèr-
espècia tanben l'an de color auriolenc! fòrça nombroses (de 50 a 100 exem- d'aliments e que non refuse cap d'aliment, ti damb ambients diuèrsi, que siguen pro
plars). En iuèrn, hug des rigors termiques per aquerò ei un visitaire assidu de tarcu- tranquils o pòc freqüentadi pes umans,

P,R,A
Viu fòrça ligada as grani malhs, especiau- e se'n va entara part baisha des vals. En mèrs e carnèrs. ja que tradicionaument a estat ua espè-
A

ments es de ròca calcària, a on repòse e generau, ei mens estacada ara nauta cia acaçada.
se reprodusís en tot formar colònies. De montanha qu'era cigala de bèc auriò. Sedentari, monogam e fòrça fidèu ath sòn

corb
Cigala de bèc ròi

dia se desplace tà cercar minjar en zònes territòri de cria, maugrat que, quan cau
de peisheus o coitius. Era ramaderia exten-

CAT
siva e era activitat agricòla afavorissen era

Corbàs
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 62

62 63
Corvus corone

Fringilla coelebs
Env.: 90 cm Long.: 15,5 cm
Long.: 48 cm

Mès gregària, mès cridaira e un shinhau preferentament en estatge montanhòu, en Seguraments ei ua des votzes de mès bon aguest ei eth mès territoriau e eth mens
mès petita qu'eth corbàs. Tanben ei totau-mosaïcs de prats e coitius entre bòsqui distinguir deth bòsc. Se se podesse hèr granivòr ena sason de reproduccion. Ena
ments nera e a viatges son de mau dife- o zònes d'arbes. Passege e se neurís - era similitud, pera sua cadéncia e reïtera- tardor e en iuèrn, en cambi, s'agrope e
renciar. Quan vòle, era coa acabada en practicaments minge de tot- enes prumèrs cion, eth sòn cant poderie vier ua sòrta de forme granes volades ara recèrca de gran
forma recta ei eth trèt distintiu que la dife-
e se servís des bòsqui coma refugi e entà "cançon der ostiu" entre es tèmes vocaus enes prats e enes peishius.

pilsà,
réncie deth corbàs, que l'a acabada en hèr-i eth nin, que normaument bastís enes protagonizadi pes audèths.
cornella

punta. arbes. Es joeni e es solitaris se sòlen Quan arribe eth heired, es pinçans bais-

R
botjar en grops, en volades non guaire Bèstia de costums forestaus, maugrat que hen entà tèrres mès temperades. Era
Era corbassina ei ua espècia de distribu- nombroses. hug des bòsqui mès barradi. I vò trapar nhèu les pòt hèr fòrça mau.

pinçan
cion fòrça grana e abondosa en Parc. Viu clarulhes e prats, a on pogue baishar faci-
CAT

lament tà tèrra entà arténher er aliment.

CAT
De toti es fringillids qu'auem en Principat
Corbassina

(verdets, charriscles, cardalines, etc.),

Pinçan
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 64

64 65
Serinus citrinella

Carduelis spinus
Long.: 12 cm Long.: 12 cm

Parent d'apròp des canaris e des charris- Fòrça gregària, era cherriscla nidifique en Petit granivòr, parent des cardalines, Gràcies ara abondància de pinhons, era
cles, aguest audèth ei exclusiu des pina- petites colònies de cria. En Parc se la trape gregari e confiat. Era sua preséncia en natalitat s'incremente fòrça, era pobla-
rres mès nautes e plojoses. abituaument des 1.600 m enquiàs 2.400 Parc ei fòrça irregulara e basicament iver- cion aumente de còp e ara fin, se produ-
m, en limit deth bòsc. nau. En ostiu sonque se n'a pogut confir- sissen es irropcions massives.
Se neurís preferentaments de pinhons, mar era cria en lòcs concrets, en quau-
mès sense arribar ar extrèm des bèctòrts, Era sua dependéncia des pinhons hè ques pinarres subaupines fòrça umides En iuèrn complemente era dièta damb
llucareta

que se i an especializat exclusivament. qu'es annades que n'i a fòrça, era pobla- deth nòrd deth Parc. En iuèrn, en cambi, d'auti grans, coma es semes qu'extrè des
Complemente era dièta damb semes d'èr- cion s'expandisque, e que poguen arribar arriben es migrants europèus. I a quau- delicades (pinhetes des verns). Açò mos
bes coma, per exemple, es chicòies, qu'es - a hèr tres ponudes o reprodusir-se en qui ans, qu'ac hè en quantitats nombro- ac rebrembe eth sòn nòm en francés:
pigue en tot sautejar pes prats. Ei per sasons inversemblantes. ses. Açò passe quan coïncidís damb es Tarin des aulnes vò díder, literaument,

lluer
CAT

aquerò que seleccione bòsqui mès a lèu ans boni de fructificacion des (epicèes) e "Luèr des vèrns".
aclarits o en contacte damb extensions des pins des Aups e deth nòrd d'Euròpa.

CAT
erbacèes.
Cherriscla

Sharrin
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 66

66 67
Loxia curvirostra

Pyrrhula pyrrhula
Long.: 17 cm Long.: 16 cm

Autentic especialista en art de daurir pinhes

guest pin hè es pinhes de manèra fòrça Audèth de colors viui que cride era aten- que nidifiquen a pòga distància es ues des
e extrèir-ne es pinhons, des quaus se regulara e constanta. D'auti pins, com eth cion, mès que s'ac pòt perméter, coma autes. Manten eth contacte a trauès d'un
neurís exclusivaments. Eth sòn anomau pin ròi o era pinassa son fòrça mès irre- d'autes des espècies mès forestaus, reclam qu'ei un fiulet doç e planhiu fòrça
gràcies ara proteccion visuau que les aufe-

pinsà borroner
bèc tòrt ei un utís precís entà cisalhar es
gulars e es bèctòrts se i calen sonque caracteristic. Se quauquarrés a era abile-
escates longitudinauments e arténher eth quan an ua bona annada. Alavetz pòden rís eth huelhatge. Viu en bòsqui de huel- tat d'imitar-lo atreirà facilament a tot eth
seme. ha caduca o mixtes relativament umits e grop. Non puge guaire tà naut, e donc, ei
trencapinyes

nidificar ena sason que sigue der an,

hèsque heired o calor, en foncion sonque cerque tostemps es parts baishes o mès abondant ena Zòna Periferica qu'en
Estretament ligat as pinarres en generau, deth melhor moment de disponibilitat des marges damb arbilhons e arrominguères, Parc. Ei sedentari e fidèu ath sòn territò-
ei enes de pin nere a on a es sues pobla- carrolhes. a on hè eth nin e se neurís. ri e sonque quan hè mès heired hè peti-
cions mès abondantes e estables, ja qu'a- ti desplaçaments montanha enjós.
Forme parelhes fòrça estables, e s'agro-

CAT
pe en petites comunitats de 3-4 parelhes
CAT

bracabrot
Bèctòrt
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 68
Emberiza cia
Era familha ara quau pertanh era tita nera,
es emberizids, sòl includir espècies damb
dessenhs faciaus fòrça vistosi; era tita
nera n'ei un bon exemple.
Ei un audèth d'espacis dubèrts damb vege-
tacion baisha e esclarissada, clarulhes de
sit negre
sòu descobèrt e arròcs esbarricats. Se
tracte d'ua espècia pionèra que colonize
es prumères fases dera vegetacion
dempús que i age agut huecs o desfores-
CAT
tacions en un territòri. Aucupe ua zòna alti-
Tita nera
68
Long.: 16 cm
tudinau que va des 400 enquiàs 2.000 m
e seleccione especiaument es pales mès
arribentes. Era pèrta des germs e es
matarrassi, ja sigue per procèssi de refo-
restacion naturau o per ua intensificacion
dera activitat agricòla, comportarie era
diminucion dera sua poblacion.
Actuaument ei ua espècia abondanta ena
zòna periferica e fòrça comuna laguens
deth Parc.
69
Long.: 18 cm
Se i auesse un sagèth que certifiquèsse
era afinitat aupina d'ua espècia, ath pinçan
de montanha segur que l'ac darien.
Demore estrictament ligat ar estatge supe-
rior. Ei aquiu naut a on cerque arròcs damb
henerècles entà hèr-i eth nin, zònes d'èr-
ba entà explorar, e, especiaument cunhès-
tres, qu'utilize coma resèrva naturau, a on
profite es nombrosi artropòdes que demo-
ren enganchadi ena nhèu. Coma nidificant,
ei fòrça escàs en Pirenèu, e era sua pobla-
Montifringilla nivalis
pardal d’ala blanca
cion se concentre sustot enes sectors
calcaris dera sarrada. En Parc, a on predo-
mine eth granit, encara non s'a pogut
confirmar que i nidifique, maugrat qu'en
ostiu se l'obsèrve ocasionaument.
CAT
Ena tardor e en iuèrn ei fòrça mès abituau.
Decididament gregari e relativament
Pinçan de montanha
confiat, ei de mès bon observar en vola-
des nombroses.
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 70
70 71
Quauques espècies que, maugrat que non son tan freqüentes o significatives coma es anterio-
res, son de bon observar en Parc.
Lit capblu
Anas platyrhynchos
Enes darrèri ans era sua preséncia ei
regulara en estanhs com eth de Llebreta
o de Ratera. Fòrça confiat, ei dificil non
veder-lo per'mor qu'a un comportament
practicaments domestic.
Becada
Scolopax rustica
Forestau e extremadaments timida,
mès ben distribuïda per tota era zòna.
Passe fòrça desapercebuda e sonque
ei de bon detectar ena sason deth zèl,
quan a un comportament que semble
ath deth paom.
Aurongla cuublanc
Delichon urbica
Nidifique enes pòbles, mès hè excur-
sions de dia entàs prats e tàs peisheus
deth Parc, a on ei fòrça facil de veir.
Aluquet roienc
Saxicola rubetra
Estivau. Viu en zònes dubèrtes de
transicion entàs bòsqui. A besonh
que i age fòrça arbilhons, malhs,
murets o barralhes que hè a servir de
tor de guaita entà observar es sues
possibles preses.
D'autes espècies freqüentes
Margaça
Lanius excubitor
Ei coma un rapaç en petit. A eth bèc acabat
en un doble gancho. Entre es sues preses
i a tant insèctes coma petiti vertebrats e
a eth costum de sauvar es que non se
minge clauadi enes espies de bèth arbil-
hon.
Coroneta de rei
Regulus ignicapilla
Fòrça semblant d'aspècte e costums ath
reiet. Sonque se'n distinguís pera celha
blanca e nera qu'a dessús deth uelh. Se lo
pòt arribar a enténer en bòsqui subaupins,
mès ei pròpri de bòsqui de mens altitud.
Linòt
Carduelis cannabina
Audèth fòrça gregari, pròpi des landes e
matarrassi esclarits e damb fòrça recor-
biment d'èrbes. Ei mès abondant ena Zòna
Periferica qu'en madeish Parc.
Verdaula
Emberiza citrinella
Pròpia des prats de dalh e des peisheus
mès umits. Fòrça depenenta, en aguest
sens, dera activitat agrària e ramadèra
tradicionau. Cant caracteristic.
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:10 Página 72

72 73
Àmbit territorial considerat en l’atles dels ocells nidificants del Parc. Quadrícules de 10 x 10 quilòmetres.

Relació completa dels ocells nidificants

Lista des espècies nidificantes deth Parc e deth sòn entorn, actualizada d'acòrd damb er atlas deth
Parc. Er espaci territoriau a un totau de 11 quadricules de 10 x 10 quilomètres carrats, qu'includissen
eth Parc estricte, era Zòna Periferica e er airau d'influéncia. Son 121 espècies des quaus s'a confirmat
era sua nidificacion en cada zòna damb diferent grad de seguretat (possibla, probabla o segura). Eth
listat d'audèths observables en un moment o un aute der an, s'alongarie damb 24 espècies mès non
reproductores, abituaus en migracion, e damb bèra ua mès observada de manèra excepcionau.

Eth punt de color indique es espècies damb ficha. Eth color indique er orde taxonomic.

Aguesta icòna represente era minima expression deth mapa de nidificacion des audèths.
Es pixels mès escurs reflectissen es quadricules on era nidificacion ei segura.
Estat de conservacion: Propèra ara menaça | Vulnerabla | En perilh
Quadrats de verificacion entà amiar un registre personau des espècies observades.

Nòm aranès Denominacion scientifica Nòm catalan Pag.

Cabusson cabusset Tachybaptus ruficollis Zampullín Común
Lit capblu Ànec coll-verd Anas platyrhynchos Ánade Azulón
Hali nere Milá negre Milvus migrans Milano Negro
Hali coa de peish Milá reial Milvus milvus Milano Real
Caparròi Trencalós Gypaetus barbatus Quebrantahuesos 16
Agla blanca Aufrany Neophron percnopterus Alimoche
Arrianglo Voltor comú Gyps fulvus Buitre 17
Esparvèr petit Esparver vulgar Accipiter nisus Gavilan
Esparvèr Astor Accipiter gentilis Azor
Votera Aligot vesper Pernis apivorus Abejero Europeo
Bossaca Aligot comú Buteo buteo Busardo Ratonero 20
Agla reiau Aguila daurada Aquila chrysaetos ÁguilaReal 21
10 km Agla plumalhada Àguila calçada Hieraetus pennatus Aguililla Calzada
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:11 Página 74
74
Agla serpèra Àguila marcenca Circaetus gallicus Culebrera Europea 18
Soriguèr, Carrasclet Xoriger comú Falco tinnunculus Cernícalo Vulgar 22
Faucon perdiguèr Falcó mostatxut Falco subbuteo Alcotán Europeo
Faucon viardèr Falcó pelegrí Falco peregrinus Halcón peregrino
Carrascla, aucòla Perdiu blanca Lagopus muta Lagópodo alpino 23
Paom Gall fer Tetrao urogallus Urogallo común 24
Perditz, perdic ròia Perdiu roja Alectoris rufa Perdiz roja
Chèrra Perdiu xerra Perdix perdix Perdiz Pardilla 25
Catla Guatlla Coturnix coturnix Codorniz Común
Poreta d'aigua Polla d`aigua Gallinula chloropus Gallineta Común
Gambet Xivitona Actitis hypoleucos Andarríos Chico
Becada Becada Scolopax rusticola Chocha Perdiz
Todon Tudó Columba palumbus Paloma Torcaz 26
Colom Colom roquer Columba livia f. domestica Paloma Bravía
Tortora turca Tórtora turca Streptopelia decaocto Tórtola Turca
Tortora Tórtora Streptopelia turtur Tórtola Europea
Cocut Cucut Cuculus canorus Cuco Común 27
Òliba Tyto alba Lechuza común
Cucàs cornut Mussol banyut Asio otus Búho Chico
Duc Bubo bubo Búho real
Crabèr Gamarús Strix aluco Cárabo Común 28
Gauèca de tengmalm Mussol pirinenc Aegolius funereus Mochuelo Boreal29
Chòc Xot Otus scops Autillo Europeo
Audèth-cucàs Enganyapastors Caprimulgus europaeus Chotacabras Europeo
Arrasarriu Ballester Apus melba Vencejo Real
Arrasarriu nere Falciot negre Apus apus Vencejo Común
Poput, poret de sant martin Puput Upupa epops Abubilla
Còthtòrt Colltort Jynx torquilla Torcecuello Euroasiático
75
Pic nere Picot negre Dryocopus martius Picamaderos negro 31
Pic hormiguèr Picot verd Picus viridis Pito Real 30
Pic blanc Picot garser gros Dendrocopos major Pico Picapinos 32
Lauseta Alosa vulgar Alauda arvensis Alondra Común
Tojaca Cotoliu Lullula arborea Totovía
Aurongla malhoquèra Roquerol Ptyonoprogne rupestris Avión roquero 33
Aurongla vulgara Oreneta vulgar Hirundo rustica Golondrina Europea
Aurongla cuublanc Oreneta cuablanca Delichon urbicum Avión común
Titeta Grasset de muntanya Antus spinoletta Bisbita alpino 35
Titeta des arbes Piula des arbres Antus trivialis Bisbita Arbóreo
Oelhereta, pastoreta Cuereta blanca Motacilla alba Lavandera blanca 36
Oelhereta des arriuets Cuereta torrentera Motacilla cinerea Lav. Cascadeña 35
Aiguaròla Merla d`aigua Cinclus cinclus Miirlo Acuático 37
Rei petit, chorreta Cargolet Troglodytes troglodytes Chochín 38
Milherina Pardal de bardissa Prunella modularis Acentor Común 39
Picapèira Cercavores Prunella collaris Acentor Alpino 40
Piech-ròi Pit-roig Erithacus rubecula Petirrojo 41
Rossinyol Luscinia megarhynchos Ruiseñor Común
Carroisha Cotxa fumada Phoenicurus ochruros Colirrojo Tizón 42
Aluquet roienc Bitxac rogenc Saxicola rubetra Tarabilla Norteña
Aluquet Bitxac comú Saxicola torquatus Tarabilla Común
Cuublanc Còlit gris Oenanthe onenanthe Collalba Gris 43
Merla roquera Monticola saxatilis Roquero rojo
Merla blaca Monticola solitarius Roquero solitario
Torda marcesca Merla de pit blanc Turdus torquatus Mirlo Capiblanco 44
Torda Merla Turdus merula Mirlo Común 45
Tord Tord comú Turdus philomelos Zorzal Común
Griua deth visc Griva Turdus viscivorus Zorzal Charlo 46
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:11 Página 76
76
Boscarla pojada Rossinyol bastard Cettia cetti Ruiseñor Bastardo
Morèu coilong Bosqueta vulgar Hippolais polyglotta Zarcero común
Morèu coilong Tallareta cuallarga Sylvia undata Curruca Rabilarga
Bartairòl Tallarol de garriga Sylvia cantillans Curruca Carrasqueña
Moscairòla Tallarol gros Sylvia borin Curruca Mosquitera
Moracha seguèra Tallareta vulgar Sylvia communis Curruca Zarcera
Morèu capnere Tallarol de casquet Sylvia atricapilla Curruca Capirotada 47
Moscarèla Tallarol emmascarat Sylvia hortensis Curruca Mirlona
Tojac Mosquiter pàl·lid Phylloscopus bonelli Mosquitero Papialbo
Mosquerina Mosquiter comú Phylloscopus collybita Mosquitero Común
Reiet Reietó Regulus regulus Reyezuelo Sencillo 48
Coroneta de rei Bruel Regulus ignicapilla Reyezuelo Listado
Morèu mosquèr gris Papamosques gris Muscicapa striata Papamoscas Gris
Chiu-chiu Mallerenga d'aigua Parus palustris Carbonero Palustre
Parra capereta Mallerenga emplomallada Parus cristatus Her. Capuchino50
Parra blueta Mallerenga blava Parus caeruleus Herrerillo Común 52
Parra limadera Mallerenga carbonera Parus major Carbonero Común 53
Capnere Mallerenga petita Parus ater Carbonero Garrapinos 51
Pichèr, coa de padena Mallerenga cuallarga Aegithalos caudatus Mito 49
Picaauran Pica-soques blau Sitta europaea Trepador Azul 54
Arrapacasse Raspinell comú Certhia brachydactyla Agateador Común 57
Arrapacasse pirenenc Raspinell pirinenc Certhia familiaris Agt. Norteño 56
Audèth des malhs Pela-roques Tichodroma muraria Treparriscos 55
Còthbailada Escorxador Lanius collurio Alcaudón Dorsirrojo
Astaragaça Botxí Lanius meridionalis Alcaudón Real
Tornelhv Estornell vulgar Sturnus vulgaris Estornino Pinto
Auriò Oriol Oriolus oriolus Oropéndola
Gai Gaig Garrulus glandarius Arrendajo 58
77
Piga Garsa Pica pica Urraca
Cigala de bèc auriò Gralla de bec. groc Pyrrhocorax graculus Chova piquigualda 59
Cigala de bèc ròi Gralla de bec vermell Pyrrhocorax pyrrocorax Chova piquirroja 60
Gralha Gralla Corvus monedula Grajilla
Corbàs Corb Corvus corax Cuervo 61
Corbassina Cornella negra Corvus corone Corneja 62
Parrat de prat Pardal xarrec Passer montanus Gorrión Molinero
Parrat Pardal comú Passer domesticus Gorrión Común
Pinçan d'espanha dico Pardal roquer Petronia petronia Gorrión Chillón
Pinçan de montanha Pardal d'ala blanca Montifringilla nivalis Gorrión Alpino 69
Pinçan Pinsà comú Fringilla coelebs Pinzón Vulgar 63
Cherriscla Llucareta Serinus citrinella Verderón Serrano 64
Charriscla Gafarró Serinus serinus Verdecillo
Sharrin Lluer Carduelis spinus Lúgano 65
Verdet Verdum Carduelis chloris Verderón Común
Cardalina Cadernera Carduelis carduelis Jilguero
Linòt Passerell comú Carduelis cannabina Pardillo Común
Bèctòrt Trencapinyes Loxia curvirostra Piquituerto Común 66
Bracabrot Pinsà borroner Pyrrhula pyrrhula Camachuelo Común 67
Tita palhèra Verderola Emberiza citrinella Escribano Cerillo
Chit Gratapalles Emberiza cirlus Escribano Soteño
Tita nera Sit negre Emberiza cia Escribano Montesino 68
Tita casalèra Hortolà Emberiza hortulana Escribano Hortelano
Peirèr Cruixidell Emberiza calandra Triguero
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:11 Página 78

78 79
Mapa deth Parc Nacionau
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:11 Página 80

80 81
Utisi tà apropar-se-i en camp e portar-se-les tà casa

Actuaument i a en mercat ua grana diversitat d'instruments optics e digitaus entara observacion

e tar enregistrament d'imatges e sons des audèths. Vo'n presentam quauqu'uns, qu'an era carac- 1 Maquina fotografica digitau
teristica comuna d'èster leugèrs e apropiats entà portar tàs gessudes de camp.
Era fotografia digitau a multiplicat es possi-
bilitats e es opcions dera fotografia natura-
lista. Un tipe de maquina fòrça recomana-
bla entara fotografia des audèths son es
maquines digitaus coneishudes populara-
ment coma supèr zoom. D'aparença
1 semblanta as maquines reflèx, mès mès
petites e fòrça mès leugères; cau remercar
era versatilitat e poténcia deth sòn objec-
tiu que, segontes eth modèl, arribe a propor- 4 Binoculars
cionar entre 18 e 24 auments optics.
3 De binoculars n'i a de fòrça classes e de
2 Bateria qualitats optiques diferentes. Es de tipe
compacte son especiaument leugèrs e prac-
Cau preveir era possibilitat d'un recambi de tics, maugrat que, comparativament, sòlen
bateria. Es possibilitats de recargar-la enes èster un shinhau mens luminosi qu'es binò-
refugis son limitades. cles mès classics, de prismes de porron. Çò
de mès recomanable ei qu'agen entre 8 e
3 Monopè 10 auments.
Se volem hèr bones fotografies, e especiau- Rebrembatz qu'eth Parc a un servici de
4 ments se volem trèir partida d'un teleobjec- loguèr de binoculars.
tiu de gran aument, mos calerà auer era
maquina ben estabilizada. Era solucion 5 Enregistradora digitau
2 classica qu'ei un trespès, mès a còps ei de
mau transportar. Ua bona alternativa son Aué i a en mercat gravadores digitaus, peti-
es monopès, fòrça mès leugèrs e portables tes, assequibles e damb ua grana capaci-
e que garantissen, tanben, un plan bon tat d'emmagazinatge, idonèes entà enre-
5 nivèu d'estabilizacion. gistrar sons naturaus, e poder-les rebrem-
bar e posteriorament, identificar.
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:11 Página 82

82 83

Sus eth DVD interactiu

Ficha d'observacions

Observador Data Eth DVD que s'includís non conten ua simpla replica digitau des contenguts imprimits.
Ben ath contrari, i traparatz un programa interactiu que complemente e aumente es contenguts
Adreça e-mail deth libre en dus sentits: enriquís sensiblament era informacion e prepause un procès d'apren-
dissatge practic mejançant rèptes audiovisuaus de dificultat progressiva.
Meteorologia Localització Mapa GPS
Concrètament podetz consultar, escotar, practicar o jogar damb:
Hora Espècie Núm. UTM X UTM Y Localitat Foto Ua version multimèdia des fiches des espècies, damb era possibilitat d'escotar e veir era trans-
cripcion grafica des sons de cada audèth, e damb documentacion e ligams d'internet entà aumen-
tar es vòsti coneishements.
Un mapa interactiudamb era distribucion en Parc de cada espècia, d'acòrd damb es donades der
Atles dels ocells nidificants.
Jòcs e desfisi entà méter a pròva eth vòste coneishement des audèths e era vòsta capacitat
d'observacion, tà encoratjar era vòsta curiositat e facilitar un procès d'autoaprenedissatge.
E n'i a entà totes es edats e nivèus d'experiéncia, entre es quaus podetz trapar:

full fotocopiable
- Un jòc tà pintar e endonviar es coloracions naturaus des audèths, adreçat as mès petits, mès
que, tanben, met a pròva as non tan petits.
- Un desfís fotografic -aparentament facil- entà exercitar era vòsta capacitat d'observacion a comp-
dar de mutacions fotografiques d'espècies familiaus.
- Uns itineraris d'exploracion virtuau deth Parc, que mos transportaràn tà diferenti ambients o camins,
entà descorbir es audèths, mejançant era vista, a trauès des sues tralhes e, sustot, damb era
audida, ja qu'er objectiu principau d'aguesta iniciativa ei facilitar er aprendissatge des cants.
El coneixement de la fauna del Parc s' enriqueix dia a dia amb les observacions faunístiques particulars que
molts visitants fan arribar als punts d'informació del Parc. Si en la vostra excursió també heu fet observacions
interessants i les voleu fer constar, feu-ho mitjançant la fitxa adjunta, o bé a través del formulari electrònic que
trobareu en el DVD.
Casa del Parc de Boí: Ca de Simamet C/ de les Graieres, 2; 25528 Boí
Casa del Parc d'Espot: C/ de Sant Maurici, 5; 25597 Espot
pnaiguestortes.dmah@gencat.cat | info.aiguestortes@oapn.mma.es
GUIAOCELLS_ARA.qxd 07/10/2010 0:11 Página 84

Libres e lòcs entà saber-ne mès

Atlas de las aves nidificantes del Parque Nacional de Aigüestortes i Estany de Sant Maurici y su entorno
Sanmartí, R., Canut, J., Margalida, D., Toldrà, Ll.-X., Petit, A., Dalmau, D. y Aparicio, T. 2005.
(1999-2003). Madrid: Organismo Autónomo Parques Nacionales
Atles dels ocells nidificants de Catalunya 1999-2002
Estrada, J., Pedrocchi, V., Brotons, L. & Herrando, S. (eds.) 2004.
Institut Català d'Ornitologia (ICO)/ Lynx Edicions, Barcelona
Guía práctica de cantos de aves. A practical guide to Spanish bird songs.
Eloïsa Matheu

Casa del Parc de Boí

Centre de Documentació del Parc
Ca de Simamet. C/ de les Graieres, 2; 25528 Boí. Tel.: 973 696 189
Casa del Parc d'Espot
C/ de Sant Maurici, 5; 25597 Espot. Tel.: 973 624 036
Centre d’informació de Llessui
Ecomuseu dels Pastors de la Vall d’Àssua. Antigues escoles, s/n · 25567 Llessui. Tel. 973 62 17 98
Centre d’informació de Senet
La Serradora. C/ del Port, 10 · 25553 Senet. Tel. 973 69 82 32 ·

Institut Català d’Ornitologia

www.ornitologia.cat
Web complet damb ligams tàs servidors d'informacion ornitologica en linha
Alosa
www.sonidosdelanaturaleza.com
Adreça de referéncia en cants e sons dera natura

Associació de Guies Interpretadors del Parc Nacional d'Aigüestortes i Estany de Sant Maurici
www.guiesdelparc.org

Webs deth Parc

http://www.gencat.cat/parcs/aiguestortes
http://reddeparquesnacionales.mma.es/parques/aiguestortes/index.htm