Pies domowy[3] (Canis familiaris[1] lub Canis lupus familiaris[4][5]) – udomowiony gatunek (lub

podgatunek) ssaka drapieżnego z rodziny psowatych (Canidae), traktowany przez niektóre ujęcia
systematyczne za podgatunek wilka[4][5], a przez inne za odrębny gatunek[1], opisywany pod
synonimicznymi nazwami Canis lupus familiaris lub Canis familiaris. Od czasu jego udomowienia
powstało wiele ras, znacznie różniących się morfologią i cechami użytkowymi. Rasy pierwotne
powstawały głównie w wyniku presji środowiskowej. Rasy współczesne uzyskano w wyniku doboru
sztucznego. Przez ISSG (Invasive Species Specialist Group) jest uznawany za gatunek inwazyjny[6].

Taksonomia

Karol Linneusz opisał naukowo psa w 1758 r. pod nazwą Canis familiaris Linnaeus, 1758. W tej samej
pracy Linneusz opisał wilka pod nazwą Canis lupus. Kiedy uzgodniono, że pies prawdopodobnie pochodzi
od wilka, nazwa systematyczna (naukowa) psa została zmieniona zgodnie z zasadami nomenklatury
zoologicznej na Canis lupus f. familiaris – czyli forma domowa wilka, w skrócie C. l. familiaris. Ze względu
na powszechność stosowania pierwszej nazwy, jaką nadał psu Linneusz – Canis familiaris, w 2003 r.
Międzynarodowa Komisja Nomenklatury Zoologicznej dopuściła stosowanie obydwu nazw jako
poprawnych nazw naukowych[7]. Zarówno Canis familiaris, jak i Canis lupus familiaris są poprawnymi
nazwami systematycznymi psa domowego. Tę drugą nazwę można traktować jako trynominalną nazwę
podgatunku lub jako uproszczony zapis nazwy formy udomowionej Canis lupus f. familiaris, zależnie od
tego, czy uważać psa domowego za podgatunek wilka[potrzebny przypis].

Budowa i wygląd

Osobne artykuły: anatomia psa, chód psa i Wzór zębowy (kynologia).

Różnorodność ras psów, zarówno pod względem budowy, jak i usposobienia, była obiektem badań m.in.
grupy międzynarodowych naukowców z uniwersytetów Utah i brytyjskiego Waltham Center for Pet
Nutrition, które należą do korporacji Mars, będącej między innymi producentem karmy dla psów.
Badania koncentrowały się na wyszukiwaniu niewielkich różnic w materiale genetycznym, tak zwanych
polimorfizmów pojedynczego nukleotydu[8]. Na ich podstawie odkryto, że cechy fizyczne, jak i
charakterologiczne są zależne od genotypu.

Pies nierasowy.

Termogram psa. Kolory odpowiadają temperaturom na skali Celsjusza.

W latach 50. prowadzone badania w Stanach Zjednoczonych oraz Szwajcarii potwierdziły, że z całej
populacji psów występujących w tych krajach tylko 25% stanowią psy rasowe, pozostała część to w różnej
proporcji mieszańce[9]. W literaturze kynologicznej są przytaczane systemy identyfikacji ras, które mogą
być oparte m.in. na kryteriach ich użytkowości lub na cechach wyglądu zewnętrznego. David
Alderton[10] (także Anna Maria Krämer) prezentuje podział ras psów ze względu na ich wzrost oraz masę
ciała. Wymiary te, w zależności od rasy, wahają się od. ok. 25 cm do nawet ok. 1 metra wysokości w
kłębie. Masa ciała psów waha się od 1 do ok. 100 kg.

David Alderton wprowadza także ogólne rozróżnienie ras psów ze względu na: