Casus

De angst lag bij Esther inderdaad op een heleboel gebieden. Ze was niet alleen bang om te falen of
haar werk niet goed te doen. Ze was bang dat mijn hond dood zou gaan, dat hij weg zou lopen, dat
haar huis af zou branden, dat haar vader dood zou gaan en ze voelde zich onveilig op allerlei
plekken. Maar ze was ook bang dat ze van alles kwijt zou raken, kapot zou gaan, dat ze haar huis niet
zou kunnen betalen en dat alles waar ze blij mee was me afgenomen zou worden. De oorzaak van
deze stoornis zat hem in verschillende dingen. Een stukje van de angst ligt in haar aard. Ze is een
beetje een schijtebroek, maar gaat meestal geen dingen uit de weg. Dat ging ze nu wel, en dat had
een oorzaak. Ze had namelijk het idee dat er niets meer moest gebeuren, omdat ze anders in zou
storten. Ze zat overvol met stress en had het gevoel dat als er nog maar één ding zou gebeuren, de
emmer over zou stromen. Ze had een heftig jaar achter de rug waarin veel dingen waren gebeurd. En
natuurlijk kun je dan in je eetstoornis gaan duiken om je gevoelens minder heftig te maken, maar dat
deed ze deze keer niet. Ze wilde niet terugvallen en deed daar alles aan. Helaas kwam daardoor wel
heel veel angst, en piekerde ze zich dus suf. Dat piekeren en het snelle vrijkomen van ‘angst' zit dus
voor een deel in haar aard. Toen ze in een moeilijke periode zat, kwam dit allemaal tot uiting. Esther
piekerde haarzelf helemaal in de knoop totdat ze in paniek raakte of totaal geen idee meer had van
tijd of dat ik nog dingen moest doen die belangrijk waren. Ze werd bang dat er iets zou gaan
gebeuren wat haar zou nekken waardoor ze heel hard probeerde van te voren de risico's in te
schatten. Inschatten deed Esther echter niet. Ze was eerder aan het bedenken wat er allemaal wel
niet mis kon gaan. Want er kon een heleboel mis gaan. Zeker wanneer je jezelf de fantasie en tijd
geeft om daar uren over te piekeren. Dan kan er een heleboel fout gaan in je leven en kun je
inderdaad enorm bang gaan zitten zijn.

Op een gegeven moment werd ze gek van het bang zijn en steeds bedenken van angsten. Ze voelde
zich slecht en was bang dat als er nog maar één ding zou gebeuren, Esther er aan onderdoor zou
gaan. Daarom heeft ze een psycholoog opgezocht, in de hoop dat ze dan die angst los kon laten en
er rust zou komen. Ergens was die angst ook een vorm van controle voor haar. Ze zocht krampachtig
naar manieren waarop ze van te voren kon weten dat er iets ergs zou gaan gebeuren door er uren
over te piekeren. Maar het werd wel heel erg. Esther piekerde haarzelf in cirkeltjes waar ze niet meer
uit kwam, haar hart ging sneller kloppen en ze werd zelfs kortademig. Zelfs wanneer ze wist dat het
helemaal niet realistisch was om bang te zijn dat het plafond naar beneden zou komen, was ze nog
bang. Esther weet nog dat ze in de tijd dat ze een nieuw huis had gekocht, een spin zag lopen;
Normaal vind ze spinnen niet eng, maar voor deze moest ze maar uitkijken. Hij zit in haar nieuwe huis
en misschien is hij wel giftig. O nee, in Nederland heb je geen giftige spinnen. Maar wat nou als de
vorige bewoner uit het buitenland kwam en per ongeluk deze spinnen heeft meegenomen in zijn
koffer en ze een plaag zijn in Nederland, zonder dat iemand er nog van weet? Dan ben ik straks het
eerste slachtoffer. En trouwens, waar is mijn vader, ik hoor hem niet, gaat het wel goed met hem?
Straks ligt hij ergens dood. Je weet het niet. Ik ga nu kijken. O nee, wacht die spin moet in een glas,
want straks vermoord die me. De gedachtegang van Esther was compleet verstoord. Sinds die tijd
durft Esther bij geen enkele spin in de buurt te zijn.

Interventies volgens het sociaal-competentie model

1. Beginsituatie, ABC-schema
Esther lijd aan een angststoornis. Dit uit zich in de angsten die ze heeft op verschillende gebieden, en
de angst om te falen. De oorzaak van haar stoornis zit in verschillende dingen. Ze was bang
aangelegd, maar in het verloop van de stoornis dacht ze dat er iets erg zou gebeuren, als er nog één
ding fout zou gaan. Esther piekerde haarzelf helemaal in de knoop, totdat ze zo erg in paniek raakte
dat ze de realiteit uit het oog verloor. Op een gegeven moment werd ze gek van de angst die ze bij
zich droeg, en heeft daarom een psycholoog opgezocht.
A --> Esther heeft een nieuw huis gekocht, en zag een spin lopen.

B --> Esther is bang dat de spin giftig is. Na de fase van angst voor de spin, begint ze te piekeren
over haar vader.

C --> Esther gaat gelijk naar haar vader toe, omdat ze bang is dat hij is overleden. Ze bedenkt haar
voordat ze weg gaat dat ze de spin in een glas moet doen, anders vermoord de spin haar.

2. Probleem formuleren
Esther durft niet in de buurt van een spin te zijn. Haar angststoornis heeft haar zo in de hand, dat ze
begint te geloven dat de spin haar kan vermoorden.

3. Doel formuleren
In een periode van 2 maand kan Esther zonder andere gedachten een spin uit haar kamer krijgen.
Om dit doel te behalen, zijn de volgende vaardigheden van belang:

· Beseffen dat spinnen niet kwaadaardig zijn

· Doorzettingsvermogen
· Geen vooroordelen hebben over het probleem, in dit geval de manier waarop de spin het huis
binnen is gekomen.

4. Uitvoeren
Interventie volgens het sociaal-competentie model:
Positieve handelingen benadrukken.
Esther weet hoe ze op een goede manier de spin uit de kamer kan krijgen. Het doel voor haar is om
niet meer te schrikken van de spin.

Door te overleggen kan Esther zelf mogelijkheden aangeven om dit doel te bereiken.
· Ik denk na over hoe ik de spin zo snel mogelijk uit huis kan krijgen
· Ik laat me niet afleiden door andere gedachten
· Ik kan mijn gedachten uiten en hierdoor overzicht over mijn gedachten krijgen
Door Esther vaker in contact te laten komen met spinnen, kan ze haar angst overwinnen. Zo kun je
proberen om elke dag oefeningen met haar te doen, waarbij ze spinnen naar buiten moet verplaatsen.
Het is de bedoeling dat ze niet nadenkt over de gevolgen of oorzaken van de spin.

5. Evalueren
Na één maand bekijken we samen met Esther of er vooruitgang in zit. Als dit zo is, kunnen we Esther
bijvoorbeeld kennis laten maken met andere, grote spinnen, bijvoorbeeld in een dierentuin. Door te
blijven communiceren met Esther, kan ze haar gedachtegang uiten. Zo kan de begeleider meedenken
met haar. Kleine stappen die behaald worden, worden bekrachtigt waardoor de kans op gewenst
gedrag groter wordt.

https://www.youtube.com/watch?v=97LL7xWVrgw