Perseritje gjuhe

1. Kallezuesi

Kallezuesi llojet:
- Emeror : folja jam(kepuje) + emer,mbiemer,numerer,grup emeror
Prsh: Klasa ishte e paster

Kallezuesi foljor ndahet ne:

- I thjeshte: me folje ne nje nga menyrat e shjtelluara
Prsh: Mali ndriti nga nje gjuhe e madhe flake.

- I perbere: me 2 pjese: folje gjysmendihmese + folje ne lidhore

Beni mund te lexoj shpejt

2. Kundrinori

Kondrinori ndahet ne :

- I drejte: gjendet me pytjen KE?. Shprehet me emer, peremer, me grup emeror

Prsh. Debora mbuloi malin. Ke mbuloi? malin

- I zhdrejte:
Eshte me:
pa parafjal - gjendet me pytjen KUJT? Shprehet me emer, peremer, me grup emeror.
Kundrinori i zhdrejte pa parafjale shoqerohet me trajte te shkurter
Prsh. I ra fyellit me mallengjim. Kujt i ra? Fyellit

Me parafjale: ndertohet me emer, peremer a grup emeror para te cilave i vihen parafjalet e
rasave:
Emerore: nga kush?
Kallezore: me ke?
Rrjedhore: prej kujt?
Prsh. ne udhetonim me kal. Me ke udhetonim? Me kal

3. Rrethanori
- Rr. vendi: ku?
- Rr. kohe: kur?
- Rr. menyre: si?
- Rr. sasie: sa?
- Rr. shkaku: pse? Dallohet sepse ka lidhjen shkak-pasoj
- Rr. qellimi: perse?
Shprehen me: ndajfole, emer(me ose pa parafjal), grup emeror, me peremer me parafjal, me
format e pashtjelluara
 4. Fjalite e perbera.

Kane 2 ose me shume folje dhe lidhen me keto mjete lidhese:

- Lidhezat: bashkerenditese ose nenrenditese
- Fjalet lidhese: ku futen peremrat lidhor(qe,i cili, e cila etj.)
- Ndajfoljet ( ku,kur,nga,si,qysh etj)

Fjalite e perbera ndahen ne:

- Me bashkerenditje: jane ne marredhenie barazie.
Lidhezat jane:
Shtuese: dhe,e,edhe,as,hem,jo vete etj.
Vecuese: a,o,apo,ose,ndodh,qofte etj.
Kundershtuese: po,por,kurse,vec,vecse etj.
Permbyllese: pa,ndaj,prandaj,pra etj.

Prsh. Ajo lexonte nje liber | kurse i vellai i binte kitares.

Skema:
PP ---- PP
- Me nenrenditje: jane ne marredhenie jobarazie. Formohet nga 2 pjese, pjesa kryesore
qe eshte pa lidhezat dhe pjese e varur ose e nenrenditur qe eshte me lidheza .

Prsh. Mendja me vajti tek im bir | qe jetonte larg prej vitesh.

Skema:
PK --- pjesa kryesore
|
|
PV --- pjesa e varur

5. Ligjerata e drejte dhe e zhdrejte

Ligjerata e drejte ndertohet me 2 pjese: pjesa permendese dhe pjesa lajmeruese.

Pjesa permendese permban fjalet e folesit
Pjese lajmeruese permban fjalet e autorit.

Papritur Erla u kujtua e tha: - Eja te ngjitemi gjer te druri i madh e pastaj te zbresim gjer te liqeni.
| |
Pjesa lajmeruese Pjesa permendese

Ligjerata e zhdrejte kthehet ne fjali te perbere me nenrenditje, ku pjesa kryesore jane fjalet e
autorit(pjesa lejmeruese) dhe pjesa e nenrenditur jane fjalet e folesit ( pjesa permendese)
Vajza i tha shkrimtarit se i pelqenin shume librat e tij
Pjesa lajmeruese= pjesa kryesore Pjesa permendese= pjesa e nenrenditur.\

Kthejme fjalite ne veprore ne joveprore

Une i kam bere detyrat - veprore

Kryefjala = une
folja= kam bere
Kundrinori = detyrat

Per ta kthyer ne joveprore:

Kryefjala kthehet ne kundrinor te zhdrejte me parafjal
Folja kthehet ne jo veprore
Kundrinori kthehet ne kryefjale

Detyrat jan bere nga une

Detyrat nga kundrinor u kthye ne kryefjale

Folja u kthye ne joveprore
Une u kthye ne kundrinor i zhdrejte me parafjal