Chapter 1 Logic

ដណំ ិ
ោះស្រាយលំហាត់ គណិតវទ្យា ថ្នាក់ទ្យ១0

ី ភាគ១ ជំពក ិ
ូ ១: តកកវទ្យា
មេម ៀនទី១: តក្កវទ

ិ ា
ដំណ ោះស្រាយលំហាត់
1). សរសសរជាឃ្លាចំ ស ោះសំស ើ នី មួយៗ ដូ ចខាងសរោម :
សេមាន p : ចំ នួនសិសសមធ្យមសិក្សាក្សំពុងសក្សើ នស ើង
q : សិសសភាេសរចើនចូលចិត្តសរៀនេ ិ ត្វ ិទ្យា
ក្ស. p  q : ចំនួនសិសសមធ្យមសិក្សាក្សំពុងសក្សើនស ើង និងសិសសភាេសរចើនចូ លចិ ត្ត សរៀនេ ិ
ត្វ ិទ្យា ។
ខ. p  q : ចំនួនសិសសមធ្យមសិក្សាក្សំពុងសក្សើនស ើង ឬសិសសភាេសរចើនចូ លចិ ត្ត សរៀនេ ិ
ត្វ ិទ្យា ។
េ. q : សិសសភាេសរចើ ន មិនចូ លចិត្តសរៀនេ ិ ត្វ ិទ្យា ។
2). សរសសរសំស ើ ខាងសរោម សោយសររើ និមិត្តសញ្ញាត្ក្សកវ ិទ្យា
សេមាន p : ោរ៉ា ជាសិសសពូ កក្សេ ិ ត្វ ិទ្យា
q : ោរ៉ា ដស ើ ដ មបានសមោយមាស ក្សនុងោរររលងេ ិ ត្វ ិទ្យា
ក្ស. pq ខ. p េ. p  q ឃ. p  q ង. p  q
3). សរសសរសំស ើ ផ្សំខាងសរោម សោយសររើនិមិត្តសញ្ញាត្ក្សកវ ិទ្យា
សេមាន p : សិសានុ សិសសសោោះស្រាយលំហាត្់ សោយលំបាក្ស
q : សិសានុសិសសេិត្ថាោររសរងៀនររស់រេូមានលក្សខ ៈលអ
r : សិសានុសិសសសរាយក្សនុងោរសរៀនេ ិ ត្វ ិទ្យា ។
ក្ស. pq ខ. r  q េ. p  q ឃ. p  q
4). សរសសរសំស ើ រដិសសធ្ននសំស ើ ដូ ចខាងសរោម :
ក្ស. មា៉ា សុីនសផ្ញើារទ្យំ សនរ ឬ មា៉ា សុីនថត្ចមាងមិនខូ ច
ខ. បាល់ទ្យី 1 ព ៌ ខុ សពី ស ឬ បាល់ទ្យី 2 ព ៌ ខុ សពី រក្សហម
េ. អាវយឺត្គ្មានានមររឡាក្ស់ ឬ មានលក្ស់ សៅហាងសុរ ិយា ។
5). ក្សំ ត្់ត្នមាភាពពិត្ននសំស ើ ខាងសរោម :
ក្ស. តាង p : ជាសំស ើ កផ្នដី មានទ្យំ ហំមិនធ្ំ ជាងរពោះច័នទសទ្យ
ដូ ចសនោះ ត្. p 0
ខ. p : 3 4 7 និង q : កខមក្សរមានចំនួន 32 នថៃ
សេបាន ត្. p 1 និង ត្. q 0
ណ ៀបណ ៀងណោយ គម
ឹ សុគន្ធ https://mathsupporter.blogspot.com
1
ដណំ ិ
ដូ ចសនោះ ត្. p  q 0
េ. p : 3 4 7 និង q : កខ មក្សរ មានចំនួន 32 នថៃ

សេបាន ត្. p 1 ឬ ត្. q 0
ដូ ចសនោះ ត្. p  q 1
ង. តាង p : និ សសិត្មហាវ ិទ្យាល័យខាោះផ្ឹ ក្សោសហេ
និ ង q : និ សសិត្មហាវ ិទ្យាល័យទំងអស់មានទ្យូ រស័ពទនដ
សេបាន ត្.  p   1 ត្.  q   1
ដូ ចសនោះ ត្.  p  q   0
6). សង់ តារងភាពពិ ត្ននសំស ើ នី មួយៗខាងសរោម :
ក្ស. p  q ខ. p  q
1 1 0 0 0 1 1 0 1 0
1 0 0 1 1 1 0 0 0 1
0 1 1 0 1 0 1 1 1 0
0 0 1 1 1 0 0 1 1 0
េ. p  q  p  
1 1 0 0 1
1 0 0 0 1
0 1 1 1 1
0 0 1 0 0
7). ក្សំ ត្់ត្នមាភាពពិត្ននសំស ើ នី មួយៗខាងសរោម តាមសំស ើ នី មួយៗខាងសរោម :
ក្សរ ី ទ្យី 1 p : ពិត្ q : មិនពិត្ r : ពិត្

ក្ស. p   q  r 
សេមាន ត្.  p   1 ស  
ោះ ត្. p  0 សហើយ ត្.  q   0 និង ត្.  r   1 ស ោះ ត្.  q  r   0
ដូ ចសនោះ  ត្. p   q  r   0 
ខ.  p  r   q
សេមាន ត្.  p   1 ស  
ោះ ត្. p  0 សហើយ ត្.  q   0 និង ត្.  r   1 ស  
ោះ ត្. p  r  1
2
ដណំ ិ
ដូ ចសនោះ ត្.  p  r   q   0

េ. p  q  r 
សេមាន ត្.  p   1 ស  
ោះ ត្. p  0, ត្.  q   0 ស ោះ ត្. q 1 និង ត្.  r   1 ស ោះ
ត្. r 0 សេបាន ត្.  p  q   0
ដូ ចសនោះ ត្.  p  q   r   0

ឃ. p  q  r 
សេមាន ត្.  p   1 ស  
ោះ ត្. p  0, ត្.  q   0 ស ោះ ត្. q 1 និង ត្.  r   1 ស ោះ
ត្. r 0 សេបាន ត្.  p  q   0
ដូ ចសនោះ ត្.  p  q   r   1
ង.  p  q  r
សេមាន ត្.  p   1 , ត្.  q   1 , ត្.  r   1
ដូ ចសនោះ 
ត្. p  q  r  1
ក្សរ ី ទ្យី 2 p : មិនពិត្ q : មិនពិត្ r : ពិត្
ក្ស. p   q  r 
សេមាន ត្.  p   0 ស ោះ ត្. p 1 សហើយ ត្.  q   0 និង ត្.  r   1

សេបាន ត្.  q  r   0
ដូ ចសនោះ  ត្. p   q  r   1 
ខ.  p  r   q
សេមាន ត្.  p   0 ស ោះ ត្. p 1 សហើយ ត្.  q   0 និង ត្.  r   1 ស  

ោះ ត្. p  r  1
ដូ ចសនោះ ត្.  p  r   q   0

េ. p  q  r 
សេមាន ត្.  p   0 ស ោះ ត្. p 1 ត្.  q   0 ស ោះ ត្. q 1 និង ត្.  r   1 ស ោះ
ត្. r 0 
សេបាន ត្. p  q  1 
ដូ ចសនោះ ត្.  p  q   r   1

ឃ. p  q  r 
សេមាន ត្.  p   0 ស ោះ ត្. p 1 ត្.  q   0 ស ោះ ត្. q 1 និង ត្.  r   1 ស ោះ
ត្. r 0 
សេបាន ត្. p  q  1 
3
ដណំ ិ
ដូ ចសនោះ ត្.  p  q   r   1
ង.  p  q  r
សេមាន ត្.  p   0 ត្.  q   0 ស 
ោះ ត្. q  1
ដូ ចសនោះ 
ត្. p  q  r  1
8). សោយសររើ តារងភាពពិ ត្ ចូ ររញ្ញ

ា ក្ស់េូរសំស ើ កដលសមមូ លគ្មន :
ក្ស. p  q និង p  q ខ. p  q និង p  q
1 1 0 0 1 0 1 1 0 0 1 0 0
1 0 0 1 1 0 1 0 0 1 1 0 0
0 1 1 0 0 1 0 1 1 0 0 1 1
0 0 1 1 1 0 0 0 1 1 1 0 0
តាមតារាងភាពពិត ន្ិង តាមតារាងភាពពិត ន្ិង
ជាសំ ណណើមិន្សមមូលគ្នា ជាសំ ណណើសមមូលគ្នា
េ. q p q និង p q
1 1 0 1 1 0
1 0 0 0 0 1
0 1 1 1 1 0
0 0 1 1 0 0
តាមតារាងភាពពិត ន្ិង ជា
សំ ណណើមិន្សមមូលគ្នា
9). សោយសររើ លក្សខ ៈររស់ ដឺ ម៉ាសេន (De Morgan) ចំ ស ោះសំស ើ ខាងសរោម និ ង សរសសរសំស ើ
កដលបានទំងស ោះឲ្យសៅជាឃ្លាររសយាេ
សេមានសំស ើ :
p : រគ្មរ់ ុក្សឡាក្ស់សចញសលខសសស និ ង q : រគ្មរ់ ុក្សឡាក្ស់ មិនសចញសលខ 5

ក្ស. p  q
សេមាន p  q  p  q មានន័ យថា : រគ្មរ់ ុក្សឡាក្ស់ សចញសលខេូ ឬសចញសលខ 5 ។

ខ. p  q
4
ដណំ ិ
សេមាន p  q  p  q មានន័ យថា : រគ្មរ់ ុក្សឡាក្ស់ សចញសលខេូ ។

េ. p  q
សេមាន p  q  p  q មានន័ យថា : រគ្មរ់ ុក្សឡាក្ស់ សចញសលខសសស ។

ឃ. p  q  p  q
សេមាន p  q  p  q មានន័ យថា : រគ្មរ់ ុក្សឡាក្ស់ សចញសលខេូ ឬមិនសចញសលខ 5 ។

ង. p  q
សេមាន p  q  p  q មានន័ យថា : រគ្មរ់ ុក្សឡាក្ស់ សចញសលខសសស

កដលខុ សពី សលខ 5 ។
10). ក្សំ ត្់ត្នមាភាពពិត្ននសំស ើ ខាងសរោម :
ក្ស. សរើ 10 5 15 ស ោះ 56 7 8 ។
តាង p ជាសំស ើ 10 5 15 និង q ជាសំស ើ 56 7 8
សេបាន ត្. p 1 និង ត្. q 1
ដូ សចនោះ ត្. p q 1
ខ. សរើ 2 ជាចំ នួនេត្់ េូ និង 6 ជាចំ នួនេត្់ សសស ស ោះ 15 ជាចំ នួនេត្់ សសស ។
តាង p ជាសំស ើ : 2 ជាចំនួនេត្់េូ , q ជាសំស ើ : 6 ជាចំ នួនេត្់ សសស
និ ង r ជាសំស ើ : 15 ជាចំ នួនេត្់ សសស
សេបាន ត្. p 1 និង ត្. q 0 ស ោះ ត្.  p  q   0
ដូ សចនោះ ត្.  p  q   r  1
េ. ( រត្ីសោ មួ យមានរេុង 4 ឬោសរមានរេុង 3 ) និងចត្ុ សោ មានរេុង 4 ។
តាង p ជាសំស ើ : រត្ីសោ មួ យមានរេុង 4 , q ជាសំស ើ : ោសរមានរេុង 3
និ ង r ជាសំស ើ : ចត្ុសោ មានរេុង 4
សេមាន ត្. p 0 និង ត្. q 0 ស ោះ ត្.  p  q   0
ដូ សចនោះ ត្.  p  q   r  0
11). សរមាយរញ្ញ
ា ក្ស់ តាមសំស ើ ផ្ទុយពី សមាត្ិក្សមា
រង្ហាញថាសរើ x 2 1 0ស ោះ 1 x 1
តាង p : x 2  1  0 , q :  1  x  1
5
ដណំ ិ
សេបាន p : x 2  1  0 , q : x  1 ឬ x  1
ឧរមាថា x  1 ឬ x  1
ចំ ស ោះ x  1 ស ោះ x 2  1 សហើយ x 2  1  0
ចំ ស ោះ x  1 ស ោះ x 2  1 សហើយ x 2  1  0
មានន័ យថា q  p ពិត្

ដូ ចសនោះ p  q ពិត្ ។
12). សរសសរសំស ើ ផ្ទុយពី សមាត្ិក្សមាននសំស ើ ខាងសរោម :
ក្ស. សរើខំុរញ រលងមិនជារ់ អាហារូរក្សរ ៍ ស ោះខញំុមិនសិក្សាេ ិ ត្វ ិទ្យា
ខ. សរើ x 2 ជាចំនួនអវ ិេាមាន ស ោះ x ជាចំ នួនេត្់ រុឡាទ្យី

ឺ រមិ នអវ ិេាមាន
ទ ិនវ ិលេុំវ ិញកផ្នដី ស

េ. សរើរពោះច័ នម ោះ កផ្នដី មិនវ ិលេុំ វ ិញរពោះអាទ្យិត្យ ។
13). សោយសររើ សរមាយរញ្ញ

ា ក្ស់តាមសំស ើ ផ្ទុយពី ោរពិត្ រង្ហាញថា :
ក្ស. 5 ជាចំនួនអសនិទន
ឧរមាថា 5 ជាចំនួនសនិទន
a
សេបាន 5  កដល a , b  ស ោះ a 2  5b 2 1
b
កត្ a  a1 a2 ... an កដល a1 , a2 , ... , an ជាចំ នួនរឋមសហើយ b  b1 b2 ... bn កដល
b1 , b2 , ... , bn ជាចំនួនរឋម តាម 1 សេបាន

 a1a2 ...an   5  b1b2 ...bn  កដលផ្ទុយពី ោរពិ ត្ សរ ោះអងគទ្យី 1 មានក្សតាតចំ នួនរឋម
2 2
2 n កតាា 2 m 1កតាា
2n ជាចំនួនេូ កត្អងគទ្យី 2 មានក្សតាតចំនួនរឋម 2m  1 ជាចំនួនសសស ។

ដូ ចសនោះ 5 ជាចំនួនអសនិទន ។
ខ. p ជាចំនួនអសនិទន ចំស ោះរេរ់ចំនួនរឋម p
ឧរមាថា p ជាចំនួនសនិទន
m
សេបាន p កដល m , n  ស ោះ m 2  pn 2 1
n
កត្ m  m1 m2 ... mk កដល m1 , m2 , ... , mk ជាចំ នួនរឋមសហើយ n  n1 n2 ... nl កដល
n1 , n2 , ... , nl ជាចំនួនរឋម តាម 1 សេបាន
 m1m2 ...mk   p  n1n2 ...nl  កដលជាសំស ើ មិ នពិត្ សរ ោះអងគទ្យី 1 មានក្សតាត

2 2
2 k កតាា 2 l 1កតាា
ចំ នួនរឋម 2k ជាចំ នួនេូ កត្អងគទ្យី 2 មានក្សតាតចំ នួនរឋម 2l  1 ជាចំ នួនសសស ។
ដូ ចសនោះ p ជាចំនួនអសនិទន
6
ដណំ ិ
14). ឧទហរ ៍ ផ្ទុយននអំ ោះអំ ណាងខាងសរោម :
ក្ស. ផ្លេុ ននចំនួនអសនិ ទនពី រខុ សគ្មន ជាចំនួនអសនិ ទន
យក្ស 12 , 3 ជាចំនួនអសនិទនពីរ ស ោះ 12 3  36  6

កដលជាចំនួនសនិ ទន ។
ខ. សរើ x  7 ស ោះ x  3
សេមាន x  8  7 សហើយ x  8  9  3
ដូ ចសនោះ x 8 3
េ. f n n2 n 1 ជាចំនួនេត្់រឡាទ្យី
ុឺ រផ្ង និ ងជាពហុេុ នន 3 ផ្ង
ចំ ស ោះរេរ់ចំនួនេត្់រឡាទ្យី
ុឺ រអវ ិេាមាន
យក្ស n  1 ស ោះ f  1  1 ជាចំនួនេត្់ រឡាទ្យី

ុឺ រ កត្មិនកមនជាពហុេុ នន 3 សទ្យ
15). សររើសរមាយរញ្ញ
ា ក្ស់ តាមសំស ើ ផ្ទុយពី សមាត្ិក្សមាសដើមបីរង្ហាញ ក្សរ ី ខាងសរោម :
ក្ស. សេមាន x និ ង y ជាចំ នួនេត្់រឡាទ្យី

ុឺ រវ ិេាមាន និង xy ជាចំ នួនេត្់ សសស
ស ោះ x និង y ក្ស៏ ជាចំនួនេត្់ សសសកដរ
ឧរមាថា x ឬ y ជាចំ នួនេូ ស ោះសេបានក្សរ ី ដូចខាងសរោម :
2 x  2k , y  2m  1 ស ោះ xy  2k  2m  1 ជាចំ នួនេត្់េូកដលផ្ទុយពី សមាត្ិក្សមា
2 x  2k  1 , y  2m ស ោះ xy  2m  2k  1 ជាចំ នួនេត្់េូកដលផ្ទុយពី សមាត្ិក្សមា
2 x  2k , y  2m ស ោះ xy  2k  2m   2  2mk  ជាចំ នួនេត្់េូកដលផ្ទុយពី សមាត្ិក្សមា
ដូ ចសនោះ x និង y ជាចំនួនេត្់សសស

ខ. សេមាន x x 2 0 ស ោះ 0 x 2
ឧរមាថា x  0 ឬ x  2 សេបានក្សរ ី ដូចខាងសរោម :
2 ចំ ស ោះ x  0 ស ោះ x  2  2 សហើយ x  x  2   0 កដលផ្ទុយពី សមាត្ិក្សមា
2 ចំ ស ោះ x  2 ស ោះ x  2  0 សហើយ x  x  2   0 កដលផ្ទុយពី សមាត្ិក្សមា
ដូ ចសនោះ x  x  2  0  0  x  2
7
ដណំ ិ
ណេណ ៀនទី២. សណំ
1). ក្សំ ត្់ សំ ុំ តាមោរសរៀរររ់ស្ាោះធាត្ុ និង ក្សំ ត្់ ចំនួនធាត្ុ ននសំ ុំ ខាងសរោមសនោះ :
ក្ស. A  សំ ុំ ចំនួនេត្់ រឡាទ្យី

ុឺ រកដលធ្ំ ជាង 2 និ ងត្ូ ចជាង 5
សេបាន A  {  1, 0, 1, 2, 3, 4 } និង n( A)  6
ដូ ចសនោះ A  {  1, 0, 1, 2, 3, 4 } និង n( A)  6
ខ. B  សំ ុំ ចំនួនេត្់ រឡាទ្យី
ុឺ រធ្ំ ជាង ឬសសាើ 3 និ ងត្ូចជាង ឬសសាើ 15
សេបាន B  { 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 } និ ង n( B)  13
ដូ ចសនោះ B  { 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 } និង n( B)  13

េ. C  { x x ជាពហុេុ នន 3 និ ង 1  x  25}
សេបាន C  { 3, 6, 9, 12, 15, 18, 21, 24 } និ ង n(C )  8
ដូ ចសនោះ C  { 3, 6, 9, 12, 15, 18, 21, 24 } និង n(C )  8

ឃ. D { x | x ជាពហុេុ នន 5 និង 7 2x 31}
សេបាន D  {5,10, 15} និ ង n( D)  3
ដូ ចសនោះ D  {5,10, 15} និង n( D)  3

2). ក្សំ ត្់ សំ ុំ តាមលក្សខ ៈរួមននធាត្ុសោយសររើ និមិត្ស
ត ញ្ញា និងតាមោរសរៀរររ់ ស្ាោះធាត្ុ
ក្ស. A សំ ុំ ចំនួនេត្់ សសសវ ិេាមានត្ូ ចជាង 13
សេបាន A  { x x ជាសំ ុំ ចំ នួនេត្់ សសសវ ិេាមានត្ូ ចជាង 13 } ឬ A  {1, 3, 5, 7, 9, 11}
ដូ ចសនោះ A  { x x ជាសំ ុំ ចំនួនេត្់ សសសវ ិេាមានត្ូ ចជាង 13 } ឬ A  {1, 3, 5, 7, 9, 11}
ខ. B សំ ុំ ចំនួនេត្់ ធ្មាជាត្ិ 7 ដំ រូងសេ
សេបាន B  { x x ជាសំ ុំ ចំ នួនេត្់ ធ្មាជាត្ិ 7 ដំ រូងសេ } ឬ B  {1, 2, 3, 4, 5 , 6 , 7}
ដូ ចសនោះ B  {x x ជាសំ ុំ ចំនួនេត្់ ធ្មាជាត្ិ 7 ដំ រូងសេ } ឬ B  {1, 2, 3, 4, 5 , 6 , 7}
េ. C សំ ុំ ននពហុេុ វ ិេាមាននន 3 កដលត្ូចជាង 19
សេបាន C  { x x ជាសំ ុំ ននពហុេុ វ ិេាមាននន 3 កដលត្ូចជាង 19 } ឬ
C  { 3, 6, 9, 12, 15, 18 } ដូ ច
សនោះ C  { x x ជាសំ ុំ ននពហុេុ វ ិេាមាននន 3 កដលត្ូ ចជាង 19 } ឬ
C  { 3, 6, 9, 12, 15, 18 }
8
ដណំ ិ
ឃ. D សំ ុំ ពហុេុ នន 5 សៅចស ា ោះពី 4 ដល់ 26
សេបាន D  { x x ជាសំ ុំ ពហុេុ នន 5 សៅចស ា ោះពី 4 ដល់ 26 } ឬ
D  {5, 10, 15, 20, 25 }

ដូ ចសនោះ D  { x x សំ ុំ ពហុេុ នន 5 សៅចស ា ោះពី 4 ដល់ 26 } ឬ D  {5, 10, 15, 20, 25 }
3). សេមានសំ ុំ F { x | x ជាចំ នួនេត្់ រឡាទ្យី

ុឺ រវ ិេាមាន កដលជាត្ួ កចក្សនន 30} និង
R { x | x ជាចំនួនេត្់េូ និងជាពហុេុ នន 3 កដល 2 x 30 }

ក្ស. ក្សំ ត្់ សំ ុំ F និ ង R តាមោរសរៀរររ់ ស្ាោះធាត្ុ
សេមាន F { x | x ជាចំ នួនេត្់ រឡាទ្យី

ុឺ រវ ិេាមាន កដលជាត្ួកចក្សនន 30}
សេបាន F  {1, 2, 3, 5, 6, 10, 15, 30 }

សេមាន R { x | x ចំនួនេត្់េូ និងជាពហុេុ នន 3 កដល 2 x 30 }
សេបាន R  {6, 12, 18, 24, 30}
ដូ ចសនោះ F  {1, 2, 3, 5, 6, 10, 15, 30 } និង R  {6, 12, 18, 24, 30}
ខ. ក្សំ ត្់ ធាត្ុនន x កដល x F និង x R
សេមាន F  {1, 2, 3, 5, 6, 10, 15, 30 } និ ង R  {6, 12, 18, 24, 30}
សេបាន x  {6, 30}
ដូ ចសនោះ x  {6, 30}

4). សេឲ្យសំ ុំ A { x | x ជាចំ នួនេត្់ រឡាទ្យី
ុឺ រវ ិេាមាន កដល x 2 15}
B {x | x ជាចំ នួនេត្់ រឡាទ្យី
ុឺ រវ ិេាមាន និ ង x ជាត្ួ កចក្សនន 45}
ក្ស. ក្សំ ត្់ សំ ុំ A និង សំ ុំ B តាមោរសរៀរររ់ ស្ាោះធាត្ុ
សេមាន A { x | x ជាចំ នួនេត្់ រឡាទ្យី

ុឺ រវ ិេាមាន កដល x 2 15 }
សេបាន A  {1, 2, 3}
សេមាន B { x | x ជាចំ នួនេត្់ រឡាទ្យី

ុឺ រវ ិេាមាន និ ង x ជាត្ួកចក្សនន 45}
សេបាន B  {1, 3, 5, 9, 15, 45 }
ដូ ចសនោះ A  {1, 2, 3} និង B  {1, 3, 5, 9, 15, 45 }

ខ. ក្សំ ត្់ x កដល x A និង x B
សេមាន A  {1, 2, 3} និ ង B  {1, 3, 5, 9, 15, 45 }
សេបាន x  {2}
ដូ ចសនោះ x  {2}
9
ដណំ ិ
េ. . ក្សំ ត្់ សំ ុំ U {x | x A ឬ x B}
សេមាន A  {1, 2, 3} និ ង B  {1, 3, 5, 9, 15, 45 }
សេបាន U  {1, 2, 3, 5, 9, 15, 45 }
ដូ ចសនោះ U  {1, 2, 3, 5, 9, 15, 45 }
5). សេឲ្យសំ ុំ សក្សល U 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13

ក្សំ ត្់ សំ ុំ ខាងសរោមតាមោរសរៀរររ់ ស្ាោះធាត្ុ
ក្ស. A { x | x U និង x ជាពហុេុ នន 3 }
សេមាន U 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13

សេបាន A  {6, 9, 12}
ដូ ចសនោះ A  {6, 9, 12}

ខ. B { x | x U និង x ជាត្ួកចក្សនន 60 }
សេមាន U 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13
សេបាន B  { 5, 6, 10, 12}
ដូចសនោះ B  { 5, 6, 10, 12}
េ. C { x | x U និង x ជាចំនួនរឋម }
សេមាន U 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13
សេបាន C  {5, 7, 11, 13}
ដូ ចសនោះ C  {5, 7, 11, 13}
6). សេសអាយសំ ុំ A {x | x 3n 2, n ជាចំនួនេត្់ធ្មាជាត្ិត្ូចជាង ឬសសាើ 9 }

និ ង B {x | x 6m 1 , m ជាចំនួនេត្់ធ្មាជាត្ិត្ូចជាង ឬសសាើ 5 }
ក្ស. ក្សំ ត្់ សំ ុំ A និ ង B តាមោរសរៀរររ់ ស្ាោះធាត្ុ
សេមាន A {x | x 3n 2, n ជាចំនួនេត្់ធ្មាជាត្ិត្ូចជាង ឬសសាើ 9 }

សេបាន A  {5, 8, 11, 14, 17, 20, 23, 26, 29 }
សេមាន B {x | x 6m 1 , m ជាចំនួនេត្់ធ្មាជាត្ិត្ូចជាង ឬសសាើ 5 }

សេបាន B  {5, 11, 17, 23, 29}
ដូ ចសនោះ A  {5, 8, 11, 14, 17, 20, 23, 26, 29 } និង B  {5, 11, 17, 23, 29}
ខ. ក្សំ ត្់ទ្យំ ក្ស់ទ្យំនងរវាង A និ ង B សោយសររើ សញ្ញា
សេមាន A  {5, 8, 11, 14, 17, 20, 23, 26, 29 } និ ង B  {5, 11, 17, 23, 29}
សោយរេរ់ ធាត្ុក្សុងសំ
ន ុំ B សុទ្យធកត្ជាធាត្ុ សំ ុំ A
10
ដណំ ិ
សេបាន B A
ដូ ចសនោះ B A
7). សេសអាយសំ ុំ ាក្សល U {x | x ចំនួនេត្់រឡាទ្យី
ុឺ រវ ិេាមាន កដល 1 x 20 }
ក្ស. A { x | x មិនកមនជាពហុេុ នន 3 }
សេមាន U  {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20}
សេបាន A  {1, 2, 4, 5, 7, 8, 10, 11, 13, 14, 16, 17, 19, 20}
ដូ ចសនោះ A  {1, 2, 4, 5, 7, 8, 10, 11, 13, 14, 16, 17, 19, 20}
ខ. B {x | x ជាពហុេុ នន 3 }
សេមា U  {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20}
សេបាន B  {3, 6, 9, 12, 15, 18}
ដូ ចសនោះ B  {3, 6, 9, 12, 15, 18}

+រង្ហាញថា n( A)  n( B)  n(U )
សោយ n( A)  14 , n( B)  6 , n(U )  20
សេបាន n( A)  n( B)  14  6  20  n(U ) ពិ ត្
ដូ ចសនោះ n( A)  n( B)  n(U )
8). សេមានសំ ុំ ាក្សល U a, b, c, d , e, f , g , h សហើយនិងសំ ុំ រងពី រ
A a , c, e និង B b, d , f , h ។
ក្សំ ត្់ សំ ុំ A និ ង B តាមោរសរៀរររ់ ស្ាោះធាត្ុ
+ក្សំ ត្់ សំ ុំ A
សេមាន A   a, c, e 
សេបាន A  {b, d , f , g , h}
+ក្សំ ត្់ សំ ុំ B
សេមាន B   b, d , f , h 
សេបាន B  {a, c, e, g}
ដូ ចសនោះ A  {b, d , f , g , h} និង B  {a, c, e, g}
+ សោយ A a, c, e និង B  {a, c, e, g}
ស ោះសេបាន A ជាសំ ុំ រងផ្ទទល់នន B ។
11
ដណំ ិ
9). សេសអាយសំ ុំ A x |1 x 5 , B x|0 x 3 និង C x| x 2 កដល x

ចំ នួនេត្់ រឡាទ្យី
ុឺ រវ ិេាមាន។ក្សំ ត្់ សំ ុំ ខាងសរោម :
ក្ស. A  B  {x 1  x  5}
ដូ ចសនោះ A  B  {x 1  x  5}
ខ. BC  
ដូ ចសនោះ BC  
េ. B  C  { x x  3 
ដូ ចសនោះ B C  {x x  3 
10). សេសអាយសំ ុំ សក្សល U {x | x ចំនួនេត្់រឡាទ្យី
ុឺ រវ ិេាមាន } សហើយនិ ងសំ ុំ ពី រ
A {x | x U និង x 5} និង B {x | x U និង x 12}

+ ក្សំ ត្់ n( A  B)
សោយ A  B  {x / x U និង 5  x  12}
A  B  {5, 6, 7, 8, 9, 10, 11}

ំឲ្យ n( A  B )  7
ដូ ចសនោះ n( A  B )  7
+ n ( A)
សោយ A  {x / x U និង x  A}  {1, 2, 3, 4}
ំឲ្យ n ( A)  4
ដូ ចសនោះ n ( A)  4
11). សេតាងចំនួនេត្់ននសំ ុំ A , B និ ង A  B សៅក្សនុងដារោមវ ិន ។

សេសអាយ n A  B  n A  B ។   
ក្ស. ក្សំ ត្់ ត្នមា x
សយើងមាន n( A  B)  x  7 និ ង n( A  B )  2 x  5
សោយ   
n A B  n A B 
សេបាន x  7  2 x  5
ំសអាយ x  12
12
ដណំ ិ
ដូ ចសនោះ x  12
ខ. ក្សំ ត្់ n A និ ង n B
សោយ n A  2 x  5  2
សេបាន n( A)  (2 12)  5  2  21
ដូ ចសនោះ n( A)  21
សោយ n B  x  7  2
សេបាន n( B)  (12)  7  2  21
ដូ ចសនោះ n( B)  21
12). សេសអាយសំ  
ុំ A , B និង C កដល n A  B  C A U  A  B  C ។ 
តាងចំនួនធាត្ុ ននសំ ុំ រងទំងរី សនោះ ក្សនុងដារោមវ ិន ។
ក្ស. សេសអាយ n  A  B   n  B  C 
េ ត្នមា x
សយើងមាន n( A  B)  x និ ង n( B  C )  4
សេបាន x  4
ដូ ចសនោះ x4

ខ. សេសអាយ n B  C  n A  C   
េ ត្នមា y
សយើងមាន n( B  C )  x  6 និ ង n( A  C )  4  y
សេបាន x  6  4  y
y  x2  42  6
ដូ ចសនោះ y6
េ.េ n(U )
n(U )  8  x  6  4  y  8  4  10  6  28
ដូ ចសនោះ n(U )  28
13
ដណំ ិ
13). សេមានដារោមវ ិនតាងសំ ុំ រី A , B និង C ។
េូ សឆ្នូត្សំ ុំ
ក្ស.  A  B  C

ខ. A  B  C 
14). េ ចំនួនអត្ិ ថិេនកដលចូ លចិត្តទ្យិញផ្លិត្ផ្ល
U
130
L 70
41
F
74
ក្ស.ទ្យិ ញកត្ផ្លិត្ផ្លក្សនុងស្រសុក្ស
តាង L ជាសំ ុំ អត្ិ ថិេនចូ លចិ ត្ទ្យ

ត ិ ញផ្លិត្ផ្លក្សនុងស្រសុក្ស
F ជាសំ ុំ អត្ិថិេនចូលចិ ត្ទ្យ

ត ិ ញផ្លិត្ផ្លសរៅស្រសុក្ស
U ជាសំ ុំ អត្ិថិេនទំងអស់
សេបាន n( L  F )  n( L)  n( L  F )
សោយ n( L)  74 និង n( L  F )  41
n( L  F )  74  41  33
ដូ ចសនោះ ចំនួនអត្ិ ថិេនកដលចូ លចិ ត្ទ្យ
ត ិ ញកត្ផ្លិត្ផ្លក្សនុងស្រសុក្សសសាើ 33 ក្ស់
14
ដណំ ិ
ខ . ទ្យិ ញកត្ផ្លិត្ផ្លសរៅស្រសុក្ស
សេបាន n( F  L )  n( F )  n( L  F )
សោយ n( F )  70 និង n( L  F )  41
n( F  L )  70  41  29
ដូ ចសនោះ ចំនួនអត្ិ ថិេនកដលចូ លចិ ត្ទ្យ
ត ិ ញកត្ផ្លិត្ផ្លសរៅស្រសុក្សសសាើ 29 ក្ស់
េ. មិនទ្យិ ញររសេទ្យផ្លិត្ផ្លទំងពី រ
សេបាន n( L  F )  n(U )  n( L  F ) (1)
កត្ n( L  F )  n( L)  n( F )  n( L  F )
 74  70  41  103
តាម (1) n( L  F )  130  103  27
ដូ ចសនោះ ចំនួនអត្ិ ថិេនមិនទ្យិ ញររសេទ្យផ្លិត្ផ្លទំងពី រសសាើ 27 ក្ស់
15
ដណំ ិ
ណេណ ៀនទី៣. ចំន ួន
1). រញ្ញ
ា ក្ស់ត្នមាននចំ នួនពិត្ x
សយើងសិក្សាសលើសំ ុំ ចំនួនពិត្ សោយដឹ ងថា x ជាចំនួនកដលមានកផ្នក្សេត្់ មានសលខពី រ
ខទង់ ោលណាសេសរសសរវាជាចំនួនទ្យសភាេ សេបាន

10  10
10,1  10

99,1  99

99,9  99
កត្ 100  100 មិ នយក្ស
ដូ ចសនោះ ត្នមាននចំនួនពិត្ x េឺ 10  x  100
2). េ ក្សសនាម
27 1
A  48  
2 12
3 3 1
4 3 
2 2 3
3 3 3
4 3 
2 6
24 3  9 3  3

6
8 3

3
8 3
ដូ ចសនោះ A 
3
1 1
3). រក្សត្នមាននក្សសនាម ចំ ស ោះ x  និង y
7 5 7 5
1 1
ក្ស. x  y  
7 5 7 5
7 5 7 5

 7 5  7 5 
16
ដណំ ិ
2 7

7 2  52
2 7

75
2 7

2
 7
ដូ ចសនោះ x y  7
1 1
ខ. xy  
7 5 7 5
1

 7 5  7 5 
1

2
1
ដូ ចសនោះ xy 
2
េ. x y  xy 2  xy  x  y 
2
1
  7
2
7

2
7
ដូ ចសនោះ x 2 y  xy 2 
2
y x y  x2 2
ឃ.  
x y xy
 x  y  2 xy
2

xy
 7 2
2

 2
1
2
7 1

1
2
 12
y x
ដូ ចសនោះ   12
x y
17
ដណំ ិ
4). ក្ស សរមួលក្សសនាម
 
A  1 2  3 1 2  3 
 1  2   3
2 2
 1 2 2  2  3
2 2
ដូ ចសនោះ A  2 2
ខ. រំ បាត្់រ៉ាឌី ោល់ពីភាេករង សោយសររើ លទ្យធផ្លននសំនួរ ក្ស.
សយើងបាន
1
A
1 2  3
1 2  3

1  
2  3 1 2  3 
1 2  3

2 2
2 2  6

4
2 2  6
ដូ ចសនោះ A 
4
5). ក្ស. សរសសរចំនួនជាទ្យរមង់ ព ា ត្
ក្ស. 123  1102  2 10  3
ខ. 4321  4 103  3 102  2 10  1
េ. 65432  6 104  5 103  4 102  3 10  2
ឃ. 123456  1105  2 104  3 103  4 10 2  5 10  6
6). សរសសរចំនួនសៅជាចំនួនក្សនុងររព័ នរធ បារ់សគ្មល 10
   
ក្ស. A  3 105  2 103  110   4
 300000  2000  10  4
 302014
ដូ ចសនោះ A  302014
      
ខ. B  8 107  7 106  6 104  5 103  4 10 2  3   
 87065403
ដូ ចសនោះ B  87065403
18
ដណំ ិ
           
េ. C   3 103  2 102  1   4 104  1103  110 2  4 101  3  
 300  200  1   4000  1000  100  40  3
 3210  41143
 44344
ដូ ចសនោះ C  44344
7). រំ ករាងចំ នួនខាងសរោមសៅជាចំ នួនក្សនុងររព័ នធរបារ់ សគ្មល 10
ក្ស. 10012  1 23  1  8  1  9
ខ. 1000012  1 25  1  32  1  33
េ. 100110012  1 27  1 24  1 23  1
 128  16  8  1  153
ដូ ចសនោះ 100110012  153
ឃ. 1010100112  1 28  1 26  1 2 4  1 2  1
 256  64  16  2  1  339
ដូ ចសនោះ 1010100112  339
8). រំ ករាងចំ នួនសៅជាចំ នួនក្សនុងររព័នធរបារ់ សគ្មល 2
ក្ស. 19
សយើងបាន៖ 19 2
1 9 2
1 4 2
0 2 2
0 1
ដូ ចសនោះ សេបាន 19  100112
ខ. 123
សយើងបាន៖ 123 2
1
61 2
1 30 2
0 15 2
1 7 2
1 3 2
ដូ ចសនោះ 123  11110112 1 1
19
ដណំ ិ
េ. 1234
សយើងបាន 1234 2
0 617 2
1 308 2
0 154 2
0 77 2
1 38 2
0 19 2
1 9 2
1 4 2
0 22
01
ដូ ចសនោះ 123  10011010012

ឃ. 12345
សយើងបាន 12345 2
1 6172 2
0 3086 2
0 1543 2
1 771 2
1 385 2
1 192 2
0 96 2
0 48 2
0 24 2
0 12 2
0 6 2
0 3 2
1 1
ដូ ចសនោះ 12345  110000001110012
9). សររៀរសធ្ៀរចំ នួនក្សនុងេូ ចំនួននីមួយៗ សហើយេ ផ្លដក្សរវាង ចំនួនទ្យី 1 និង ទ្យី 2
ក្ស. 1010 និង 102
សយើងបាន 102  1 2  0  2
20
ដណំ ិ
1010  210  102

ដូ ចសនោះ 1010  102
1010  102  102  210  810
ខ. 10010 និង 1002
សយើងបាន៖ 1002  1 22  410

10010  410  1002
ដូ ចសនោះ 10010  1002

10010  410  10010  1002  9610
េ. 12310 និង 11012
សយើងបាន៖ 11012  1 23  1 22  0  2  1
 8  4  1  1310
12310  1310  11012
ដូ ចសនោះ 12310  11012

12310  11012  12310  1310  11010
21
ដណំ ិ
ដំណ ោះស្រាយលំហាត់ជព
ំ ូក
1). សេមានសំស ើ p : ចំនួនសិសសថយចុោះ q : សិសសភាេសរចើនចូលចិត្សត រៀនភាាកខារ
p : ចំនួនសិសសសក្សើនស ើង q : សិសសភាេសរចើនមិនចូលចិត្សត រៀនភាា
កខារ
ក្ស. p  q : ចំនួនសិសសសក្សើ នស ើង និងសិសសភាេសរចើនចូលចិ ត្តសរៀនភាាកខារ
ខ. p  q : ចំនួនសិសសថយចុ ោះ ឬ សិសសភាេសរចើ នមិនចូលចិ ត្តសរៀនភាាកខារ
2). តាងសំស ើ : p : ោរសមាាសន៍សធ្េើោរបានលទ្យធផ្លលអ

q : អនក្សនឹងបានោរង្ហរសធ្េើ
សេមាន p  q ពិ ត្ អាចពិត
ណ ោះ
q : ពិត្ អាចមិន្ពិត
ដូ ចសនោះ សេមិនអាចសននិោានបានថា ោរសមាាសបានលទ្យធផ្លលអសទ្យ
3). U   x x ជាចំនួនេត្់ រុឡាទ្យី

ឺ រវ ិេាមាន កដល 1  x  20 
ក្ស. ក្សំ ់ ត្់ សំ ុំ រងខាងសរោម តាមោរសរៀរររ់ស្ាោះធាត្ុ :
 A   x x ជាពហុេុ នន 2 
សេបាន A   2, 4, 6, 8, 10, 12, 14, 16, 18, 20 
ដូ ចសនោះ A   2, 4, 6, 8, 10, 12, 14, 16, 18, 20 
 B   x x ជាពហុេុ នន 3 
សេបាន B   6, 9, 12, 15, 18 

ដូ ចសនោះ B   6, 9, 12, 15, 18 
 C   x x ជាពហុេុ នន 6 
សេបាន C   6, 12, 18 
ដូ ចសនោះ C   6, 12, 18 
ខ. ត្នមាភាពពិត្ ននសំស ើ នី មួយៗេឺ
 ត្.  C  A   1
22
ដណំ ិ
 ត្.  B  A   0
 ត្.  C  B   1
4). ចំ នួនេត្់ធ្មាជាត្ិ ពី 1 ដល់ 100 កដលជាពហុេុ នន 3 និងជាពហុេុ នន 5 េឺ
E   15, 30, 45, 60, 75, 90 

5). សំ 
ុំ សក្សល U  x x ជាចំ នួនេត្់ ធ្មាជាត្ិកដល 3  x  20 
កដល A  x x ជាចំនួនេត្់សសស  និង B  x x ជាចំនួនរឋម  ។
ក្ស. សរៀរររ់ស្ាោះធាត្ុ ននសំ ុំ A និង B
 A   3, 5, 7, 9, 11, 13, 15, 17, 19 

 B   3, 5, 7, 11, 13, 17, 19 
ខ. សរៀរររ់ស្ាោះធាត្ុ ននសំ ុំ C និង D សោយ C  A  B និង D  A  B
 C  A  B  3, 5, 7, 11, 13, 17, 19 

 D  A  B   3, 5, 7, 9, 11, 13, 15, 17, 19 
ចំ ស ោះសំ ុំ ខាងសលើ សេសសងកត្សឃើញថា B  C និ ង A  D ។
6). លក្សខខ ឌ ននសំស ើ ពីរ p និង q សដើ មបីសអាយសំស ើ តាមក្សរ ី នីមួយៗ ខាងសរោម :
ក្ស. p និង q  ពិ ត្ លុោះរតាកត្ p ជាសំស ើ ពិត្ និង q ជាសំស ើ ពិត្
ខ. មិន p ឬ q  ពិ ត្ លុោះរតាកត្ p ជាសំស ើ មិនពិ ត្ និង q ជាសំស ើ មិនពិត្
េ. p និង q  មិ នពិ ត្ លុោះរតាកត្ សំស ើ p និ ង q មានត្នមាភាពពិ ត្ខុ សគ្មន
ឬ ត្នមាភាពពិ ត្ររស់វា មិ នពិត្ទំងពី រ
ឃ. មិន  p ឬ q  មិ នពិ ត្ លុោះរតាកត្ សំស ើ p និ ង q មានត្នមាភាពពិ ត្ខុ សគ្មន
ឬ ត្នមាភាពពិ ត្ររស់វា ពិត្ទំងពី រ
7). ត្នមាភាពពិ ត្ននសំស ើ p, q & r កដលសំស ើ
p : ជាសំស ើ ពិត្ q : ជាសំស ើ មិ នពិត្ r : ជាសំស ើ ពិ ត្
ក្ស.  p  q   p  r 
p q r  p  q  p  r   p  q   p  r 
1 0 1 1 1 1

ដូ ចសនោះ ត្.  p  q  p  r   1
   
23
ដណំ ិ
ខ. r  p  q
p q r r  p  r  p   q
1 0 1 0 1
 
ដូ ចសនោះ ត្.  r  p  q   1
 
េ.  p  q  r  q
p q r  p  q r  q  p  q  r  q
1
1 0 1 1 0
  
ដូ ចសនោះ ត្.  p  q  r  q   1
 
ឃ.  p  q  r  p
p q r  p  q r  p  p  q  r  p
1 0 1 1 0 0
  
ដូ ចសនោះ ត្ .  p  q  r  p   0
 
8). ឧទហរ ៏ ផ្ទុយននអំ ោះអំ ណាងខាងសរោម :
ក្ស. យក្ស k  26 ស ោះ f  x   0
សេអាចសរសសរជា x 2  27 x  26  0 សមីោរមានឬសពីរសផ្សងគ្មនេឺ
x1  1 , x2  26 បានន័យថា សមីោរមានឬសកត្ពីរេត្់
ខ. យក្ស n  0 ស ោះ f  0   6
ស ោះ f  n  កចក្សមិ នោច់ នឹង 12 ចំស ោះរេរ់ ត្នមា n
24
ដណំ ិ
9). សំ ុំ G   x x ជាចំនួនេត្់ រុឡាទ្យី

ឺ រវ ិេាមានកដល 3x  5 ឬ 5  x  8  និង
សំ 
ុំ P  x x ជាចំ នួនេត្់រឡាទ្យី
ុឺ រវ ិេាមានកដល 10  3 x  24 
ក្ស. សរៀរររ់ស្ាោះធាត្ុ ននសំ ុំ G និង P
 G   1, 6, 7, 8 
 P   4, 5, 6, 7, 8 
ខ. ធាត្ុ x កដល x  G និ ង x  P ស ោះ េឺ x  1
10). សំ 
ុំ សក្សល U  x x ជាចំ នួនេត្់ រុឡាទ្យី
ឺ រកដល 3  x  8  ។ A  x 10  x 2  25  

និ ង B  x 8 x  9  30  ជាសំ ុំ រងនន U ។
ក្ស. សរៀរររ់ ស្ាោះធាត្ុ នន សំ ុំ A និង B
 A   4, 5 
 B   5, 6, 7, 8 
សហើយធាត្ុ x កដល x  A និង x  B េឺ x  4
ខ. A  B ជាសំស ើ ពិត្ ។
11). រក្សចំនួនអត្ិថិេន កដលចូលចិត្ទ្យ

ត ិ ញដូចក្សរ ី ខាងសរោម
U  សំ ុំ អត្ិ ថិេនទំអស់កដលបានសមាាសន៍
A  សំ ុំ អត្ិ ថិេនទំងអស់កដលចូ លចិត្តទ្យិញអាវ
B  សំ ុំ អត្ិ ថិេនទំងអស់កដលចូ លចិត្តទ្យិញសខា
A  B សំ ុំ អត្ិ ថិេនទំងអស់កដលចូ លចិត្តទ្យិញអាវនិងសខា
ក្ស. ទ្យិ ញកត្អាវ
 
n A  B  n  A  n  A  B 
 90  41  49
ដូ ចសនោះ ចំនួនអត្ិ ថិេន កដលចូ លចិ ត្ទ្យ

ត ិ ញអាវទំងអស់មាន 49 ក្ស់
ខ. ទ្យិ ញកត្សខា
 
n B  A  n  B   n  A  B   50  41  9

ត ិ ញសខាទំងអស់មាន 9 ក្ស់
25
ដណំ ិ
េ. មិនទ្យិ ញអេីសាោះ
 
n A  B  n U   n  A  B  កត្
n  A  B   n  A  n  B   n  A  B 
 90  50  41  99
សេបាន  
n A  B  145  99  46

ត ិ ញសខាទំងអស់មាន 46 ក្ស់
12). សសងកត្តាមក្សរ ី ខាងសរោមថា សត្ើ ចំនួន A, B, C និ ង D សសាើគ្មន ឬ អត្់ :
ក្ស. a និង b មានសញ្ញាដូចគ្មន
សេបាន
ab  0 , ab  a . b  ab   ab 
ដូ ចសនោះ B  C  A  D
ខ. a និង b មានសញ្ញាខុ សគ្មន
ab  0 , ab  a . b   ab   ab
ដូ ចសនោះ B  CD A
ា ក្ស់តាមសំស ើ ផ្ទុយពី សមាត្ិក្សមា រង្ហាញថា :
ចំ ស ោះរេរ់ចំនួនេត្់ធ្មាជាត្ិ n សរើ n 2 25 ស ោះ n 5
តាងសំស ើ p : n 2  25 និង q : n  5
ឧរមាថា q : n  5 ស ោះសេបាន n  1, 2, 3, 4, 5
ចំ ស ោះ n  1  n 2  1
n  2  n2  4
n  3  n2  9
n  4  n 2  16
n  5  n 2  25
មានន័ យថា n 2  25 កដលផ្ទុយពីសមាត្ិក្សមា
26
ដណំ ិ
សេបាន q  p ជាសំស ើ ពិ ត្ ំឲ្យ p  q ជាសំស ើ ពិត្កដរ
ដូ ចសនោះ សរើ n 2 25 ស ោះ n 5 ចំស ោះ រេរ់ n 

ា ក្ស់តាមសំស ើ ផ្ទុយពី ោរពិត្ រង្ហាញថា :
1
ក្ស. x 2 ចំស ោះ x 1
x
1
តាងសំស ើ p: x  2 ចំស ោះ x  1
x
1
ឧរមា p : x   2 ចំស ោះ x  1
x
x2  2 x  1
សេបាន x 2  2 x  1  0 ;  0 សរ ោះ x  1 ឬ  x  1  0 កដលផ្ទុយពី ោរពិត្
2
x
សរ ោះ  x  1  0 ចំ ស ោះ x  1
2
1
ដូ ចសនោះ x 2 ចំស ោះ x 1
x
p2
ខ. គ្មានចំ នួនេត្់ រឡាទ្យី
ុឺ រ p និ ង q កដល 2
q2
p2
តាង A : គ្មាន p , q  កដល 2  2
q
p2
ឧរមា A : មាន p , q  កដល 2
q2
សេបាន p 2  2q 2 1
កត្ p  a1 a2 ... an & q  b1 b2 ...bm
កដល p  a1 , a2 , ..., an & q  b1 , b2 , ..., bm ជាចំនួនរឋម
តាម 1 :  a1 a2 ... an   2  b1 b2 ...bm  កដលផ្ទុយពី ោរពិ ត្សរ ោះអងគទ្យី 1 មានចំ នួន
2 2
ក្សតាដរឋម 2n ជាចំ នួនេត្់ េូ កត្អងគទ្យី 2 មានចំ នួនក្សតាដរឋម 2m  1 ជាចំ នួនេត្់ សសស ។

p2
ដូ ចសនោះ គ្មាន p , q  កដល  2 សទ្យ
q2
15). េ ផ្លរូក្ស និងផ្លដក្សននចំ នួនក្សនុងររព័ នរធ បារ់ សគ្មល 2 ដូ ចខាងសរោម :
ក្ស. 1102 1012

សេបាន
1102  1 22  1 21  0  20  4  2  0  6
1012  1 22  0  21  1 20  4  0  1  5
ស ោះ 1102  1012  6  5  11
27
ដណំ ិ
ដូ ចសនោះ 1102  1012  11  10112
ខ. 10112 1012
សេបាន
10112  1 23  0  22  1 21  1 20
 8  0  2 1
 11
1012  1 22  0  21  1 20
 4  0 1
5
ស ោះ 10112  1012  11  5
 16
 100002
ដូ ចសនោះ 10112  1012  16  10000 2
េ. 110012 10012
សេបាន
110012  1 24  1 23  0  22  0  21  1 20
 16  8  0  0  1
 25
10012  1 23  0  22  0  21  1 20
 8  0  0 1
9
ស ោះ 110012  10012  25  9
 16
 100002
ដូ ចសនោះ 110012  10012  16  100002
16). រក្សររកវងរេុង AC
តាង x  BD សេបាន BC  x  2
AC 2  AB 2  BC 2
 1   x  2 1
2
កត្ BD 2  22  1  3 ឬ x  3
   1 1 :
2
តាម AC 2  32
28
ដណំ ិ
 3  4 3  4 1
 8 4 3
AC  2 2  3
42 3
2
2
3  2 3 1
2
2
2 32  2 3  1

2
 
2
2 3 1

2

2  3 1 
2
 2  3 1 
 6 2
ដូ ចសនោះ ររកវងរេុង AC  6  2
17). របារ់ត្នមាភាពពិត្ននសំស ើ ខាងសរោម :
ក្ស. p : “ 11 ជាចំ នួនសសស ” ជាសំស ើ ពិត្
ដូ ចសនោះ ត្នមាភាពពិត្ននសំស ើ p េឺ ត្.  p   1
ខ. q : “ ោសរជាចត្ុសោ កក្សង ” ជាសំស ើ ពិ ត្
ដូ ចសនោះ ត្នមាភាពពិត្ននសំស ើ q េឺ ត្.  q   1
េ. r : “ រេរ់ចំនួនេត្់ មានសលខចុង x កចក្សោច់នឹង 2 ” ជាសំស ើ មិនពិត្
ដូ ចសនោះ ត្នមាភាពពិត្ននសំស ើ r េឺ ត្.  r   0

ឃ. s : “ ផ្លរូក្សរង្ហេស់មុំ ក្សនុងចត្ុ សោ សសាើនឹង 180 ” ជាសំស ើ មិនពិត្
29
ដណំ ិ
ដូ ចសនោះ ត្នមាភាពពិត្ននសំស ើ s េឺ ត្.  s   0
18). សេសអាយសំស ើ
p : 7 ជាចំនួនេូ
q : 6 េុ នឹ ង 3 បាន 18
r : ក្សនុងរងេង់មួយអងកត្់ផ្ិត្
ច មិនធ្ំ ជាងអងកត្់ធ្ូន
ក្ស. p : ” 7 ជាចំ នួនេូ ” ជាសំស ើ មិ នពិត្
ដូ ចសនោះ ត្.  p   0
q : “ 6 េុ នឹ ង 3 បាន 18 “ ជាសំស ើ ពិត្
ដូ ចសនោះ ត្.  q   1
r : “ ក្សនុងរងេង់មួយអងកត្់ផ្ិត្
ច មិ នធ្ំ ជាងអងកត្់ធ្ូន “ ជាសំស ើ មិនពិត្
ដូ ចសនោះ ត្.  r   0
ខ. សរសសរ្នរ់មិន ននសំស ើ p , q និ ង r សហើយរបារ់ពីត្នមានន ្នរ់មិនសនោះ
សយើងបាន p : ” 7 មិនកមនជាចំនួនេូ ” ជាសំស ើ ពិត្
ដូ សចនោះ ត្.  p  1
q : “ 6 េុ នឹ ង 3 មិ នបាន 18 “ ជាសំស ើ មិនពិត្

ដូ សចនោះ ត្. q  0
r : “ ក្សនុងរងេង់មួយអងកត្់ផ្ិត្
ច ធ្ំ ជាងអងកត្់ធ្ូន “ ជាសំស ើ ពិ ត្

ដូ សចនោះ ត្. r  1
19). ស្រាយរំេឺ ា p  p សោយសររើ តារងត្នមាភាពពិត្
p p p
0 1 0
1 0 1
តាមតារងភាពពិ ត្ សយើងបាន p  p 
សំស ើ p  q : “ 225 កចក្សោច់ នឹង 5 សហើយនឹ ង 2 “ ជាសំស ើ មិនពិត្
ដូ សចនោះ ត្នមាភាពពិត្ននសំស ើ p  q េឺ ត្.  p  q   0
30
ដណំ ិ
20). ស្រាយរំេឺ ព
ា ី ត្នមាភាពពិត្ននសំស ើ ខាងសរោម សោយសររើ តារងត្នមាភាពពិត្
តារងត្នមាភាពពិ ត្ននសំស ើ
p p p p p p p p
1 0 0 1 1
0 1 0 0 1
តាមតារងត្នមាភាពពិត្ននសំស ើ សយើងបាន

ក្ស. ត្. p  p  0  ខ. ត្.  p  p   ត្.  p  
េ. ត្. p  p  1 
21). រក្សត្នមាភាពពិ ត្នន p  q និង q  p
ក្ស. សរសសរសំស ើ p  q និ ង q  p
សយើងមាន p :  2   22 និង q :  2  2
2
សយើងបាន p  q  p  q ( តាមនិ យមន័ យ )
ដូ សចនោះ សំស ើ p  q “ មិន  2   22 ឬ 2  2 ”

2
សហើយសំស ើ q  p : “ មិ ន  2   2 ឬ  2   22 ”
2
ខ. ក្សំ ត្់ ត្.  p  q  និង ត្.  q  p 
សំស ើ : p  q : “ មិ ន  2   22 ឬ 2  2 “ ជាសំស ើ មិនពិត្

2
សរ ោះ  2   22 ពិត្ ំឲ្យ មិន  2   22 មិ នពិត្ សហើយ 2  2 ក្ស៍ មិនពិ ត្កដរ

2 2
ដូ សចនោះ ត្.  p  q   0
សំស ើ : q  p : “ មិន  2   2 ឬ  2   22 ” ជាសំស ើ ពិត្

2
សរ ោះ  2   22 ជាសំស ើ ពិត្
2
ដូ សចនោះ ត្.  q  p   1
22). ស្រាយរញ្ញ
ា ក្ស់ សំស ើ a  b  a 2  b 2 ជាសំស ើ ពិត្ សហើយ a 2  b 2  a  b ជាសំស ើ
មិ នពិ ត្ សយើងបាន
ចំ ស ោះ a , b  *
ស ោះ សេបាន a  b  a 2  b 2 ជាសំស ើ ពិត្ សហើយចំ ស ោះសំស ើ
31
ដណំ ិ
a 2  b 2  a  b ជាសំស ើ មិនពិត្ សរ ោះ រេរ់ a, b  *

,  2  , 2  *
កដល
 2   22  2  2 សទ្យ
2
23). ក្ស. ស្រាយរញ្ញ

ា ក្ស់ ថាសំស ើ  p  p   p ពិត្ជានិចច :
សយើងដឹងថា :
 p  p  មិនពិត្ជានិចច ( សំរយលំហាត្់ ខាងសលើ )
ដូ សចនោះ សទោះ p ពិ ត្ ឬ មិនពិត្ ក្សដី សយើងសៅកត្បាន :  p  p   p ពិត្ជានិចច

សយើងអាចស្រាយរញ្ញ
ា ក្ស់សំស ើ សនោះ សោយសររើ តារងត្នមាភាពពិត្
p p  p  p  p  p  p
0 1 0 1
1 0 0 1
ខ. ស្រាយរញ្ញ
ា ក្ស់ ថាសំស ើ  p  p   p ពិត្ជានិចច
សយើងអាចស្រាយរញ្ញ
ា ក្ស់ សំស ើ ខាងសលើសោយសររើតារងត្នមាភាពពិ ត្ខាងសរោម :
p p p p  p  p  p
1 0 0 1
0 1 1 1
តាមតារងសនោះ សយើងបានសំស ើ  p  p   p ពិត្ជានិចច ។
32
ដណំ ិ
24). ក្ស.  p   q  r     p  q    p  r  
សដើមបីង្ហយស្រសួលក្សនុងោរសធ្េើសរមាយរញ្ញ
ា ក្ស់ សេសររើតារងត្នមាភាពពិ ត្ ននសំស ើ
ដូ ចខាងសរោម :
p q r qr pqr pq pr  p  q   p  r 
1 1 1 1 1 1 1 1
1 1 0 0 0 1 0 0
1 0 1 0 0 0 1 0
1 0 0 0 0 0 0 0
0 1 1 1 1 1 1 1
0 1 0 0 1 1 1 1
0 0 1 0 1 1 1 1
0 0 0 0 1 1 1 1
ដូ សចនោះ ពិនិត្យតាមតារងត្នមាភាពពិត្ សយើងបាន  p  q  r     p  q    p  r  
( សរ ោះមានត្នមាភាពពិត្ននសំស ើ ដូ ចគ្មន )
ខ.  p  q   r    p  r    q  r  
សយើងស្រាយរញ្ញ
ា ក្ស់ សំស ើ ខាងសលើសនោះ សោយសររើតារងត្នមាភាពពិ ត្ននសំស ើ
p q r pq  p  q  r pr qr  p  r   q  r 
1 1 1 1 1 1 1 1
1 1 0 1 0 0 0 0
1 0 1 1 1 1 1 1
1 0 0 1 0 0 1 0
0 1 1 1 1 1 1 1
0 1 0 1 0 1 0 0
0 0 1 0 1 1 1 1
0 0 0 0 1 1 1 1
33
ដណំ ិ
សយើងពិនិត្យសៅសលើតារងត្នមាភាពពិ ត្
សយើងបាន  p  q   r    p  r    q  r   (សរ ោះមានត្នមាភាពពិ ត្ននសំស ើ ដូចគ្មន)
ា ក្ស់ ថាចំស ោះរេរ់ សំស ើ p សេបានសំស ើ  F  p  ពិត្
សយើងបាន សំស ើ  F  p  មិ នពិត្ សរ ោះ F មិ នពិ ត្សទោះរី p ពិ ត្ ឬ មិនពិ ត្ក្ស៏ សោយ
ដូ សចនោះ សំស ើ  F  p  ពិត្ជានិចច ។

សេអាចរក្សស្រាយសោយសររើ តារងត្នមាភាពពិ ត្ដូ ចខាងសរោម :
p F Fp  F  p
1 0 0 1
0 0 0 1
ា ក្ស់ រេរ់ សំស ើ p សេបាន :  p T   p ពិ ត្
សយើងដឹងថា T ជាសំស ើ ពិត្ជានិ ចច
សេបាន សំស ើ p  T ពិត្ សរើ p ពិ ត្ សហើយ p T មិនពិ ត្ សរើ p មិ នពិត្
ដូ សចនោះ សយើងបាន  p  T   p
សេអាចរក្សស្រាយសោយសររើ តារងត្នមាភាពពិ ត្ដូ ចខាងសរោម :
p T p T  p T   p
1 1 1 1
0 1 0 1
ា ក្ស់ ថា រេរ់ សំស ើ p និង q សេបាន : p  q   p  q 
    
សដើមបីង្ហយស្រសួល ក្សនុងោររក្សស្រាយសំស ើ សនោះ សេរត្ូវរក្សស្រាយសោយសររើ តារង
ត្នមាភាពពិ ត្ ដូចខាងសរោម :
34
ដណំ ិ
p q p q pq  p  q   
 p  q 
 
1 1 0 0 1 0 1
1 0 0 1 0 1 0
0 1 1 0 0 1 0
0 0 1 1 0 1 0
តាមតារងត្នមាភាពពិត្ សយើងបាន : p  q   p  q 
    
35

Chapter 1 Logic

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Chapter 1 Logic

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chapter 1 Logic

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ដណំ ិ

ោះស្រាយលំហាត់ គណិតវទ្យា ថ្នាក់ទ្យ១0

មេម ៀនទី១: តក្កវទ

q : សិសសភាេសរចើនចូលចិត្តសរៀនេ ិ ត្វ ិទ្យា

ក្ស. p  q : ចំនួនសិសសមធ្យមសិក្សាក្សំពុងសក្សើនស ើង និងសិសសភាេសរចើនចូ លចិ ត្ត សរៀនេ ិ

ខ. p  q : ចំនួនសិសសមធ្យមសិក្សាក្សំពុងសក្សើនស ើង ឬសិសសភាេសរចើនចូ លចិ ត្ត សរៀនេ ិ

េ. q : សិសសភាេសរចើ ន មិនចូ លចិត្តសរៀនេ ិ ត្វ ិទ្យា ។

2). សរសសរសំស ើ ខាងសរោម សោយសររើ និមិត្តសញ្ញាត្ក្សកវ ិទ្យា

សេមាន p : ោរ៉ា ជាសិសសពូ កក្សេ ិ ត្វ ិទ្យា

q : ោរ៉ា ដស ើ ដ មបានសមោយមាស ក្សនុងោរររលងេ ិ ត្វ ិទ្យា

3). សរសសរសំស ើ ផ្សំខាងសរោម សោយសររើនិមិត្តសញ្ញាត្ក្សកវ ិទ្យា

សេមាន p : សិសានុ សិសសសោោះស្រាយលំហាត្់ សោយលំបាក្ស

r : សិសានុសិសសសរាយក្សនុងោរសរៀនេ ិ ត្វ ិទ្យា ។

4). សរសសរសំស ើ រដិសសធ្ននសំស ើ ដូ ចខាងសរោម :

ក្ស. មា៉ា សុីនសផ្ញើារទ្យំ សនរ ឬ មា៉ា សុីនថត្ចមាងមិនខូ ច

ខ. បាល់ទ្យី 1 ព ៌ ខុ សពី ស ឬ បាល់ទ្យី 2 ព ៌ ខុ សពី រក្សហម

េ. អាវយឺត្គ្មានានមររឡាក្ស់ ឬ មានលក្ស់ សៅហាងសុរ ិយា ។

5). ក្សំ ត្់ត្នមាភាពពិត្ននសំស ើ ខាងសរោម :

ក្ស. តាង p : ជាសំស ើ កផ្នដី មានទ្យំ ហំមិនធ្ំ ជាងរពោះច័នទសទ្យ

េ. p : 3 4 7 និង q : កខ មក្សរ មានចំនួន 32 នថៃ

និ ង q : និ សសិត្មហាវ ិទ្យាល័យទំងអស់មានទ្យូ រស័ពទនដ

សេបាន ត្.  p   1 ត្.  q   1

6). សង់ តារងភាពពិ ត្ននសំស ើ នី មួយៗខាងសរោម :

7). ក្សំ ត្់ត្នមាភាពពិត្ននសំស ើ នី មួយៗខាងសរោម តាមសំស ើ នី មួយៗខាងសរោម :

ក្សរ ី ទ្យី 1 p : ពិត្ q : មិនពិត្ r : ពិត្

ត្. r 0 សេបាន ត្.  p  q   0

ត្. r 0 សេបាន ត្.  p  q   0

សេមាន ត្.  p   0 ស ោះ ត្. p 1 សហើយ ត្.  q   0 និង ត្.  r   1

សេមាន ត្.  p   0 ស ោះ ត្. p 1 សហើយ ត្.  q   0 និង ត្.  r   1 ស  

8). សោយសររើ តារងភាពពិ ត្ ចូ ររញ្ញ

ក្ស. p  q និង p  q ខ. p  q និង p  q

ជាសំ ណណើមិន្សមមូលគ្នា ជាសំ ណណើសមមូលគ្នា

p : រគ្មរ់ ុក្សឡាក្ស់សចញសលខសសស និ ង q : រគ្មរ់ ុក្សឡាក្ស់ មិនសចញសលខ 5

សេមាន p  q  p  q មានន័ យថា : រគ្មរ់ ុក្សឡាក្ស់ សចញសលខេូ ឬសចញសលខ 5 ។

សេមាន p  q  p  q មានន័ យថា : រគ្មរ់ ុក្សឡាក្ស់ សចញសលខេូ ។

សេមាន p  q  p  q មានន័ យថា : រគ្មរ់ ុក្សឡាក្ស់ សចញសលខសសស ។

សេមាន p  q  p  q មានន័ យថា : រគ្មរ់ ុក្សឡាក្ស់ សចញសលខេូ ឬមិនសចញសលខ 5 ។

សេមាន p  q  p  q មានន័ យថា : រគ្មរ់ ុក្សឡាក្ស់ សចញសលខសសស

10). ក្សំ ត្់ត្នមាភាពពិត្ននសំស ើ ខាងសរោម :

តាង p ជាសំស ើ : 2 ជាចំនួនេត្់េូ , q ជាសំស ើ : 6 ជាចំ នួនេត្់ សសស

និ ង r ជាសំស ើ : 15 ជាចំ នួនេត្់ សសស

សេបាន ត្. p 1 និង ត្. q 0 ស ោះ ត្.  p  q   0

េ. ( រត្ីសោ មួ យមានរេុង 4 ឬោសរមានរេុង 3 ) និងចត្ុ សោ មានរេុង 4 ។

តាង p ជាសំស ើ : រត្ីសោ មួ យមានរេុង 4 , q ជាសំស ើ : ោសរមានរេុង 3

និ ង r ជាសំស ើ : ចត្ុសោ មានរេុង 4

សេមាន ត្. p 0 និង ត្. q 0 ស ោះ ត្.  p  q   0

មានន័ យថា q  p ពិត្

12). សរសសរសំស ើ ផ្ទុយពី សមាត្ិក្សមាននសំស ើ ខាងសរោម :

ក្ស. សរើខំុរញ រលងមិនជារ់ អាហារូរក្សរ ៍ ស ោះខញំុមិនសិក្សាេ ិ ត្វ ិទ្យា

ខ. សរើ x 2 ជាចំនួនអវ ិេាមាន ស ោះ x ជាចំ នួនេត្់ រុឡាទ្យី

ទ ិនវ ិលេុំវ ិញកផ្នដី ស

13). សោយសររើ សរមាយរញ្ញ

b1 , b2 , ... , bn ជាចំនួនរឋម តាម 1 សេបាន

2n ជាចំនួនេូ កត្អងគទ្យី 2 មានក្សតាតចំនួនរឋម 2m  1 ជាចំនួនសសស ។

ខ. p ជាចំនួនអសនិទន ចំស ោះរេរ់ចំនួនរឋម p

n1 , n2 , ... , nl ជាចំនួនរឋម តាម 1 សេបាន

 m1m2 ...mk   p  n1n2 ...nl  កដលជាសំស ើ មិ នពិត្ សរ ោះអងគទ្យី 1 មានក្សតាត

ចំ នួនរឋម 2k ជាចំ នួនេូ កត្អងគទ្យី 2 មានក្សតាតចំ នួនរឋម 2l  1 ជាចំ នួនសសស ។

14). ឧទហរ ៍ ផ្ទុយននអំ ោះអំ ណាងខាងសរោម :